Quản lý phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi tỉnh Tuyên Quang trong giai đoạn hiện nay (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN THU HÀ

QUẢN LÝ PHỔ CẬP GIÁO DỤC MẦM NON
CHO TRẺ EM 5 TUỔI TỈNH TUYÊN QUANG
TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN THU HÀ

QUẢN LÝ PHỔ CẬP GIÁO DỤC MẦM NON
CHO TRẺ EM 5 TUỔI TỈNH TUYÊN QUANG
TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
Chuyên ngành: Quản lý Giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS TRẦN KIỂM

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan toàn bộ số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn
này là trung thực và chƣa hề đƣợc sử dụng trong bấ t cƣ́ mô ̣t công trình nào , các
thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc

Thái Nguyên, tháng 7 năm 2015
Tác giả luận văn

Nguyễn Thu Hà

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

i

/>

LỜI CẢM ƠN
Với tấm lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn trân thành tới
thầy giáo PGS.TS Trần Kiểm đã tận tình chỉ bảo, hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi trong
quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Xin bày tỏ lòng biết ơn và lới cảm ơn chân thành, sâu sắc tới Ban Giám
hiệu, Phòng Đào tạo, khoa Tâm lý - Giáo dục, các thầy cô giáo trƣờng Đại học
Sƣ phạm - Đại học Thái Nguyên đã giảng dạy và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi
trong quá trình học tập và nghiên cứu khoa học.

Xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo
Tuyên Quang, các đồng chí thành viên Ban Chỉ đạo phổ cập giáo dục tỉnh
Tuyên Quang, các huyện, thành phố, các xã, phƣờng, thị trấn, Ban giám hiệu,
giáo viên trƣờng các trƣờng mầm non trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang., gia đình
và các bạn bè đã tạo điều kiện thuận lợi, động viên, khích lệ tôi trong thời gian
học tập và thực hiện luận văn.
Dù đã có nhiều cố gắng, song do điều kiện và thời gian hạn chế nên
trong luận văn chắc chắn không thể tránh khỏi thiếu sót. Rất mong nhận đƣợc
sự chỉ bảo, đóng góp ý kiến của các thầy giáo, cô giáo để luận văn này đƣợc
hoàn chỉnh hơn.
Thái Nguyên, tháng 7 năm 2015
Tác giả

Nguyễn Thu Hà

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

ii

/>

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN........................................................................................................ ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT ............................................................ iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ............................................................................ vi
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1

2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ................................................................. 2
4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu...................................................................... 3
5. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3
6. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3
7. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................. 4
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM QUẢN LÝ PHỔ CẬP
GIÁO DỤC MẦM NON CHO TRẺ 5 TUỔI ............................................. 5

1.1. Tổng quan và lịch sử nghiên cứu vấn đề ...................................................... 5
1.2. Một số khái niệm công cụ............................................................................. 6
1.2.1. Quản lý và quản lý giáo dục ...................................................................... 6
1.2.2. Quản lý nhà trƣờng .................................................................................... 8
1.2.3. Giáo dục mầm non ..................................................................................... 9
1.2.4. Phổ cập và PCGD mầm non cho trẻ em 5 tuổi ........................................ 10
1.2.5. Quản lý PCGD mầm non cho trẻ 5 tuổi .................................................. 10
1.2.6. Chất lƣợng và chất lƣợng giáo dục .......................................................... 11
1.3. Trƣờng mầm non trong hệ thống giáo dục quốc dân.................................. 11
1.3.1. Mục tiêu của giáo dục mầm non.............................................................. 11
1.3.2. Đặc điểm của trƣờng mầm non ............................................................... 12
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN iii

/>

1.3.3. Nhiệm vụ và quyền hạn của trƣờng mầm non ........................................ 12
1.3.4. Các chính sách phát triển giáo dục mầm non .......................................... 13
1.4. Yêu cầu đối với với việc PCGD mần non cho trẻ 5 tuổi trong giai đoạn
hiện nay .................................................................................................... 13
1.4.1. Quan điểm của Đảng, Nhà nƣớc về PCGD mầm non cho trẻ 5 tuổi....... 13
1.4.2. Mục tiêu, yêu cầu và nhiệm vụ PCGD mầm non cho trẻ em 5 tuổi........ 14

1.4.3. Những quy định hiện hành về công tác PCGD mầm non cho trẻ em
5 tuổi ở Việt Nam hiện nay ...................................................................... 16
1.5. Nội dung quản lý PCGD cho trẻ em 5 tuổi ................................................ 18
1.5.1. Trách nhiệm, quyền hạn của Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo
trong công tác PCGD mầm non cho trẻ 5 tuổi ........................................ 18
1.5.2. Lập kế hoạch thực hiện PCGD mầm non cho trẻ 5 tuổi.......................... 20
1.5.3. Tổ chức thực hiện kế hoạch PCGD mầm non cho trẻ 5 tuổi ................... 21
1.5.4. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch PCGD mầm non cho trẻ 5 tuổi ................... 22
1.5.5. Kiểm tra kết quả thực hiện PCGD mầm non cho trẻ 5 tuổi .................... 23
1.5.6. Quan hệ quản lý giữa giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo - Trƣởng
phòng Giáo dục - Hiệu trƣởng các trƣờng mầm non trong việc
quản lý phổ cập giáo dục cho trẻ em 5 tuổi ............................................. 23
1.6. Các yếu tố ảnh hƣởng đến công tác phổ cập giáo dục mầm non cho
trẻ 5 tuổi ................................................................................................... 24
1.6.1. Yếu tố chủ quan ....................................................................................... 24
1.6.2. Yếu tố khách quan ................................................................................... 24
1.7. Kinh nghiệm PCGD và quản lý PCGD mầm non cho trẻ em 5 tuổi .......... 24
1.7.1. Kinh nghiệm PCGD và quản lý PCGD mầm non cho trẻ em 5 tuổi ở
các nƣớc trên thế giới ................................................................................ 24
1.7.2. Kinh nghiệm PCGD và quản lý PCGD mầm non cho trẻ em 5 tuổi
các tỉnh trong nƣớc ................................................................................... 24
Kết luận chƣơng 1.............................................................................................. 29
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN iv

/>

Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHỔ CẬP GIÁO DỤC MẦM NON
CHO TRẺ EM 5 TUỔI CỦA TỈNH TUYÊN QUANG .................................. 30

2.1. Đặc điểm tình hình phát triển kinh tế xã hội .............................................. 30

2.1.1. Đánh giá các yếu tố và điều kiện cho phát triển ...................................... 30
2.1.2. Kết quả phát triển kinh tế - xã hội ........................................................... 34
2.2. Khát quát về giáo dục mầm non tỉnh Tuyên Quang ................................... 35
2.2.1. Hệ thống trƣờng, lớp, trẻ, học sinh của giáo dục mầm non .................... 35
2.2.2. Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên của giáo dục mầm non ..................... 36
2.2.3. Cơ sở vật chất .......................................................................................... 37
2.3. Thực trạng PCGD mầm non cho trẻ 5 tuổi tỉnh Tuyên Quang ...................... 38
2.3.1. Đánh giá thực trạng ................................................................................. 38
2.3.2. Số lớp, trẻ, học sinh lớp mầm non 5 tuổi ................................................ 38
2.3.3. Đội ngũ giáo viên dạy phổ cập mầm non 5 tuổi ...................................... 40
2.3.4. Cơ sở vật chất phục vụ phổ cập mầm non 5 tuổi .................................... 41
2.3.5. Chất lƣợng chăm sóc, nuôi dƣỡng và giáo dục trẻ .................................. 43
2.3.6. Thực trạng thực hiện chế độ chính sách .................................................. 45
2.4. Thực trạng quản lý PCGD mầm non cho trẻ em 5 tuổi tỉnh Tuyên
Quang....................................................................................................... 46
2.4.1. Việc xây dựng kế hoạch quản lý PCGD mầm non cho trẻ 5 tuổi............ 47
2.4.2. Xây dựng và nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên
hiện PCGD mầm non cho trẻ 5 tuổi ........................................................ 50
2.4.3. Chỉ đạo thực hiện PCGD mầm non cho trẻ 5 tuổi................................... 52
2.4.4. Kiểm tra, đánh giá PCGD mầm non cho trẻ 5 tuổi ................................. 57
2.4.5. Công tác xã hội hóa PCGD mầm non cho trẻ 5 tuổi ............................... 59
2.5. Kết quả thăm dò ý kiến về đánh giá công tác quản lý PCGD mầm
non cho trẻ 5 tuổi trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang ................................... 61
Kết luận chƣơng 2.............................................................................................. 63
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

v

/>

Chƣơng 3. BIỆN PHAP QUẢN LÝ PHỔ CẬP GIÁO DỤC MẦM NON
CHO TRẺ 5 TUỔI TỈNH TUYÊN QUANG TRONG GIAI ĐOẠN
HIỆN NAY ............................................................................................... 64

3.1. Định hƣớng đề xuất các biện pháp ............................................................. 64
3.1.1. Định hƣớng chung ................................................................................... 64
3.1.2. Các mục tiêu cụ thể ................................................................................. 65
3.2. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp .............................................................. 66
3.3. Các biện pháp quản lý PCGD mần non cho trẻ em 5 tuổi của tỉnh Tuyên
Quang đến năm 2020 ................................................................................ 66
3.3.1. Nâng cao nhận thức cho các cấp, các ngành, cán bộ, giáo viên và
nhân dân về công tác PCGD mầm non cho trẻ 5 tuổi ............................. 66
3.3.2. Xây dựng kế hoạch quản lý PCGD cho trẻ em 5 tuổi ............................. 68
3.3.3. Đào tạo, bồi dƣỡng, nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, giáo viên
đáp ứng yêu cầu PCGD mầm non cho trẻ 5 tuổi ..................................... 70
3.3.4. Củng cố xây dựng cơ sở vật cho các trƣờng mầm non theo hƣớng
trƣờng đạt chuẩn quốc gia ....................................................................... 77
3.3.5. Tăng cƣờng công tác kiểm tra, thanh tra, đánh giá công tác quản lý
PCGD mầm non cho trẻ 5 tuổi ................................................................ 78
3.3.6. Đẩy mạnh công tác xã hội hoá giáo dục .................................................. 80
3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 82
3.5. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý
PCGD mầm non cho trẻ em 5 tuổi tỉnh Tuyên Quang ............................ 82
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 88
1. Kết luận .......................................................................................................... 88
2. Khuyến nghị................................................................................................... 89
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 91
PHỤ LỤC ......................................................................................................... 94

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN vi

/>

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

BC

: Biên chế

CBQL

: Cán bộ quản lý

CĐ

: Chế độ

GD&ĐT

: Giá dục và đào tạo

GDMN

: Giáo dục mầm non

PCGD

: Phổ cập giáo dục

PCGDMN

: Phổ cập giáo dục mầm non

QL

: Quản lý

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN iv

/>

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.

Lực lƣợng lao động từ 15 tuổi trở lên ............................................................ 33

Bảng 2.2.

Số liệu trẻ, học sinh và tỷ lệ huy động ........................................................... 36

Bảng 2.3.

Phát triển đội ngũ giáo viên mầm non ........................................................... 37

Bảng 2.4. Thống kê thực trạng các lớp mầm non 5 tuổi ........................................... 39
Bảng 2.5.

Điều tra sân chơi có thiết bị đồ chơi và điểm trƣờng có bếp ăn ................... 42

Bảng 2.6.

Ý kiến khách thể nghiên cứu về công tác xây dựng kế hoạch thực
hiện PCGD mầm non cho trẻ 5 tuổi............................................................... 48

Bảng 2.7.

Trình độ đào tạo và xếp loại giáo viên dạy lớp mầm non 5 tuổi theo
chuẩn nghề nghiệp .......................................................................................... 50

Bảng 2.8.

Phát triển đội ngũ giáo viên dạy lớp mầm non 5 tuổi ................................... 51

Bảng 2.9.

Thực hiện chính sách cho giáo viên dạy lớp mầm non dạy lớp 5 tuổi ........ 54

Bảng 2.10. Đối tƣợng và địa bàn khảo nghiệm ................................................................ 61
Bảng 2.11. Đánh giá về các điều kiện thực hiện quản lý PCGD mầm non cho trẻ
5 tuổi ................................................................................................................ 61
Bảng 2.12. Đánh giá về các biện pháp đã áp dụng để thực hiện PCGD mầm non
cho trẻ 5 tuổi .................................................................................................... 62
Bảng 3.1.

Đối tƣợng khảo nghiệm các biện pháp .......................................................... 83

Bảng 3.2.

Kết quả về tính cần thiết của các biện pháp .................................................. 84

Bảng 3.3.

Kết quả về tính khả thi của các biện pháp ..................................................... 85

Bảng 3.4.

Tƣơng quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
quản lí phát triển đội ngũ giáo viên trƣờng MNTT ...................................... 86

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

v

/>

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1. Dân số trung bình, dân số thành thị và nông thôn Tuyên Quang
lịch sử qua các năm ............................................................................... 31
Biểu đồ 2.2. Lực lƣợng lao động 15 tuổi trở lên của tỉnh Tuyên Quang giai đoạn
2010-2015 ..................................................................................................... 32
Biểu đồ 2.3. Giáo viên năm học 2013-2014 ....................................................................... 40
Biểu đồ 2.4. Tỷ lệ phòng học lớp mầm non 5 tuổi ..................................................... 41
Biểu đồ 2.5. Về chất lƣợng phòng học lớp mầm non 5 tuổi ....................................... 56

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN vi

/>

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

PCGD là một trong những chính sách phát triển giáo dục của tất cả các quốc
gia trong xã hội hiện đại, PCGD là một con đƣờng để nâng cao mặt bằng dân trí, trình
độ học vấn của dân cƣ, trên cơ sở đó đào tạo nguồn nhân lực, bồi dƣỡng nhân tài.
PCGD quan hệ rất mật thiết với dân chủ hoá giáo dục, thực hiện bình đẳng về cơ hội
giáo dục với các chính sách xã hội khác nhau và là con đƣờng để thực hiện mục tiêu
phát triển bền vững.
Ở nƣớc ta, Đảng và Nhà nƣớc rất quan tâm đến giáo dục và đặc biệt là PCGD.
Trong những năm qua, Đảng và Nhà nƣớc ta luôn có chủ trƣơng đúng đắn về giáo
dục nói chung và PCGD nói riêng. Ngay từ khi nƣớc nhà mới độc lập ngày 19 tháng
8 năm 1945, Hồ Chủ Tịch đã ra lời kêu gọi "diệt giặc dốt" động viên ngƣời biết chữ
dạy ngƣời chƣa biết chữ để toàn dân biết đọc, biết viết nhằm thanh toán nạn mù chữ.
PCGD góp phần đặt nền móng cho việc thực hiện chiến lƣợc phát triển nguồn nhân
lực, nâng cao dân trí, bồi dƣỡng nhân tài cho đất nƣớc, đáp ứng yêu cầu nâng cao dân
trí, đào tạo nhân lực, bồi dƣỡng nhân tài phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại
hoá đất nƣớc.
Nghị định 31/2011/NĐ-CP ngày 11/5/2011 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung
một số Điều của Nghị định số 75/2006/NĐ-CP quy định chi tiết và hƣớng dẫn thi
hành một số điều của Luật giáo dục ghi rõ "Nhà nƣớc thực hiện PCGD mầm non cho
trẻ em năm tuổi, PCGD tiểu học và PCGD trung học cơ sở", nhƣ vậy, PCGD mầm
non cho trẻ 5 tuổi đã đƣợc chính thức đƣa vào Luật có hiệu lực từ ngày 1/7/ 2011. Bộ
Chính trị ban hành Chỉ thị số 10-CT/TW ngày 05/12/2011 về PCGD mầm non cho trẻ
5 tuổi, củng cố kết quả PCGD tiểu học và trung học cơ sở, tăng cƣờng phân luồng
học sinh sau trung học cơ sở và xóa mù chữ cho ngƣời lớn; Nghị quyết Hội nghị lần
thứ 8, Ban Chấp hành Trung ƣơng khóa XI (Nghị quyết số 29-NQ/TW) về Đổi mới
căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa - hiện đại
hóa trong điều kiện kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc
tế, xác đinh rõ: "Hoàn thành PCGD mầm non cho trẻ 5 tuổi vào năm 2015".

1

Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full