PHÂN TÍCH tác ĐỘNG của dự án NÂNG CAO đời SỐNG đến NÂNG CAO NĂNG lực CHO NGƯỜI dân TỈNH TRÀ VINH

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG
CỦA DỰ ÁN NÂNG CAO ĐỜI SỐNG
ĐẾN NÂNG CAO NĂNG LỰC CHO
NGƯỜI DÂN TỈNH TRÀ VINH
Giáo viên hướng dẫn:

Sinh viên thực hiện:

PGS.TS MAI VĂN NAM

TRẦN THỊ ANH THƯ
MSSV: 4074316
Mã số lớp: KT0722A1
Khóa: 33

Cần Thơ, 12/2010


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

LỜI CẢM TẠ
-----------  ----------Sau một khoảng thời gian trải nghiệm thực tế thu thập số liệu và tập trung
nghiên cứu, đến nay em đã hoàn thành luận văn tốt nghiệp của mình. Đây là kết
quả của một quá trình học tập từ khi em bước chân vào giảng đường trường Đại
học Cần Thơ. Trong suốt thời gian qua, để có đủ kiến thức hoàn thành quyển

luận văn này đó chính là nhờ vào sự giảng dạy, truyền đạt kinh nghiệm quý báu,
sự tận tình giúp đỡ của quý Thầy Cô trong Khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh,
đặc biệt là PGS.TS Mai Văn Nam.
Em xin chân thành cám ơn thầy Mai Văn Nam đã truyền đạt kiến thức, tận
tình giúp đỡ, hướng dẫn em hoàn thành luận văn.
Em xin chân thành cám ơn cô Lê Thị Diệu Hiền và thầy Đinh Công Thành đã
luôn động viên, tận tình hướng dẫn và giúp đỡ em rất nhiều trong suốt quá trình
thực hiện đề tài tốt nghiệp.
Bên cạnh đó, em cũng xin gửi lời cám ơn đến các Thầy Cô trong Khoa Kinh tế
- Quản trị kinh doanh, gia đình và bạn bè đã giúp đỡ em rất nhiều trong thời gian
qua.
Kính chúc quý Thầy Cô, gia đình và tất cả bạn bè lời chúc sức khỏe và thành
công.
Xin chân thành cảm ơn!

Cần Thơ, ngày 15 tháng 12 năm 2010
Sinh viên thực hiện

Trần Thị Anh Thư

GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-ii-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

LỜI CAM ĐOAN
-----------  -----------

Tôi xin cam đoan đề tài này do chính tôi thực hiện, các số liệu có liên quan
đến đề tài là trung thực. Đề tài này không trùng với bất cứ đề tài nghiên cứu khoa
học nào khác.

Cần Thơ, ngày 15 tháng 12 năm 2010
Sinh viên thực hiện

Trần Thị Anh Thư

GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-iii-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP
-----------  ----------Luận văn này được thu thập số liệu sơ cấp từ ngày 09/09/2010 đến ngày
15/12/2010 tại tỉnh Trà Vinh.
Luận văn được hoàn thành tại Khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh, trường Đại
học Cần Thơ.

Cần Thơ, ngày … tháng 12 năm 2010
Trưởng khoa Kinh tế - QTKD

PGS.TS Mai Văn Nam

GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-iv-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
-----------  ----------Họ và tên giáo viên hướng dẫn: MAI VĂN NAM
Học vị: Phó giáo sư - Tiến sĩ
Chuyên ngành: Kinh tế phát triển
Cơ quan công tác: Khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh
Họ và tên sinh viên: TRẦN THỊ ANH THƯ
Mã số sinh viên: 4074316
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Tổng hợp
Tên đề tài: Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng
lực cho cán bộ và người dân tỉnh Trà Vinh
NỘI DUNG NHẬN XÉT
1. Tính phù hợp của đề tài với chương trình đào tạo: ...................................
..........................................................................................................................
2. Về hình thức: ..............................................................................................
..........................................................................................................................
3. Ý nghĩa khoa học, tính thực tiễn và cấp thiết của đề tài: ..........................
..........................................................................................................................

4. Độ tin cậy của số liệu và tính hiện đại của luận văn: ................................
..........................................................................................................................
5. Nội dung và các kết quả đạt được (theo mục tiêu nghiên cứu,…): .............
..........................................................................................................................
6. Nhận xét khác: ............................................................................................
..........................................................................................................................
7. Kết luận: .....................................................................................................
..........................................................................................................................
Cần Thơ, ngày … tháng 12 năm 2010
NGƯỜI NHẬN XÉT

GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-v-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN
-----------  ----------Họ và tên giáo viên hướng dẫn: ...............................................................
Học vị: ………………………..…………………………………………
Chuyên ngành: ………………………………………………………….
Cơ quan công tác: Khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh
Họ và tên sinh viên: TRẦN THỊ ANH THƯ
Mã số sinh viên: 4074316
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Tổng hợp
Tên đề tài: Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng

lực cho cán bộ và người dân tỉnh Trà Vinh
NỘI DUNG NHẬN XÉT
1. Tính phù hợp của đề tài với chương trình đào tạo: ...................................
..........................................................................................................................
2. Về hình thức: ..............................................................................................
..........................................................................................................................
3. Ý nghĩa khoa học, tính thực tiễn và cấp thiết của đề tài: ..........................
..........................................................................................................................
4. Độ tin cậy của số liệu và tính hiện đại của luận văn: ................................
..........................................................................................................................
5. Nội dung và các kết quả đạt được (theo mục tiêu nghiên cứu,…): .............
..........................................................................................................................
6. Nhận xét khác: ............................................................................................
..........................................................................................................................
7. Kết luận: .....................................................................................................
..........................................................................................................................
Cần Thơ, ngày … tháng 12 năm 2010
NGƯỜI NHẬN XÉT

GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-vi-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

MỤC LỤC

Trang
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ............................................................................ 1
1.1. Đặt vấn đề nghiên cứu ................................................................................ 1
1.2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................... 2
1.2.1. Mục tiêu chung .................................................................................... 2
1.2.2. Mục tiêu cụ thể...................................................................................2
1.3. Phạm vi nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu ............................................2
1.3.1. Giới hạn về không gian ......................................................................2
1.3.2. Giới hạn về thời gian ..........................................................................2
1.3.3. Giới hạn về nội dung ..........................................................................3
1.3.4. Đối tượng nghiên cứu.........................................................................3
1.4. Lược khảo tài liệu......................................................................................3
CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU ...............................................................................................5
2.1. Phương pháp luận......................................................................................5
2.1.1. Dự án ..................................................................................................5
2.1.2. Năng lực và nâng cao năng lực............................................................8
2.1.3. Thu nhập...........................................................................................12
2.1.4. Khuyến nông.....................................................................................15
2.2. Phương pháp nghiên cứu .........................................................................15
2.2.1. Phương pháp chọn vùng nghiên cứu.................................................15
2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu............................................................15
2.2.3. Phương pháp phân tích số liệu..........................................................17
CHƯƠNG 3: TỔNG QUAN VỀ TỈNH TRÀ VINH VÀ DỰ ÁN NÂNG CAO
ĐỜI SỐNG....................................................................................................21
3.1. Tổng quan về tỉnh Trà Vinh...................................................................... 21
GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-vii-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

3.1.1. Lịch sử hình thành............................................................................. 21
3.1.2. Phân chia đơn vị hành chính.............................................................. 22
3.1.3. Điều kiện tự nhiên ............................................................................. 23
3.1.4. Dân số - Lao động ............................................................................. 25
3.1.5. Văn hóa - Giáo dục............................................................................ 27
3.2. Tình hình kinh tế và tiềm năng phát triển của tỉnh Trà Vinh ..................... 28
3.2.1. Một số chỉ tiêu kinh tế tỉnh Trà Vinh năm 2009................................28
3.2.2. Tiềm năng phát triển kinh tế tỉnh Trà Vinh .......................................30
3.3. Tổng quan về dự án nâng cao đời sống ....................................................34
3.3.1. Thông tin cơ bản về dự án.................................................................34
3.3.2. Ngân sách dự án................................................................................35
3.3.3. Phương pháp tiếp cận vùng mục tiêu.................................................35
3.3.4. Cơ cấu tổ chức và quản lý dự án.......................................................35
3.3.5. Tình hình kinh tế - xã hội của vùng dự án ở thời điểm dự án được
triển khai....................................................................................................36
CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG CỦA DỰ ÁN ĐẾN NĂNG LỰC
CỦA NGƯỜI DÂN TỈNH TRÀ VINH........................................................41
4.1. Thực trạng nâng cao năng lực cho người dân ở tỉnh Trà Vinh..................41
4.1.1. Mô tả đối tượng nghiên cứu ..............................................................41
4.1.2. Kết quả nâng cao năng lực người dân...............................................43
4.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến tỷ lệ tăng thu nhập của các hộ gia đình.........48
4.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả nâng cao năng lực cho người dân.....51
CHƯƠNG 5: TỒN TẠI VÀ GIẢI PHÁP....................................................57
5.1. Tồn tại .....................................................................................................57

5.2. Giải pháp.................................................................................................58
GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam
Thư

-viii-

SVTH: Trần Thị Anh


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

5.2.1. Đối với dự án ....................................................................................58
5.2.2 Đối với tỉnh........................................................................................58
5.2.3. Đối với người dân .............................................................................59
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................................60
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................61
PHỤ LỤC .....................................................................................................62

GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-ix-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

DANH MỤC BẢNG

Trang
Bảng 1. Số mẫu thu thập thực tế tại tỉnh Trà Vinh ..........................................16
Bảng 2: Số đơn vị hành chính phân theo huyện ..............................................22
Bảng 3: Dân số và cơ cấu dân số thành thị - nông thôn của tỉnh Trà Vinh ......26
Bảng 4: Giá trị sản xuất ngành trồng trọt phân theo nhóm cây trồng...............31
Bảng 5:Giá trị sản xuất ngành chăn nuôi phân theo nhóm vật nuôi
và sản phẩm ...................................................................................................32
Bảng 6: Sản lượng và giá trị sản xuất thủy sản ...............................................33
Bảng 7 : Đặc điểm kinh tế xã hội của tỉnh và vùng dự án năm 2003 ...............36
Bảng 8: Mô tả hộ gia đình tham gia dự án ......................................................41
Bảng 9: Số lượng thành viên của nhóm cộng đồng .........................................42
Bảng 10: Tham gia quản lý dự án ...................................................................42
Bảng 11: Số hộ gia đình được tập huấn ..........................................................43
Bảng 12: Số lần tập huấn................................................................................44
Bảng 13: Hình thức nâng cao năng lực có hiệu quả nhất.................................44
Bảng 14: Hiệu quả nâng cao nhận thức kiến thức mới ....................................45
Bảng 15: Mức độ hài lòng về buổi tập huấn ...................................................45
Bảng 16: Số lao động có việc làm nhờ các hoạt động của dự án .....................47
Bảng 17: Mức độ tự tin sau dự án...................................................................47
Bảng 18: Ma trận tương quan của hàm hồi quy ..............................................49
Bảng 19. Kết quả hồi quy các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ tăng thu nhập của các
hộ gia đình .....................................................................................................50
Bảng 20: Wilks' Lambda ................................................................................53
Bảng 21: Eigenvalues .....................................................................................53
Bảng 22. Ma trận tương quan của các biến độc lập.........................................54
Bảng 23: Wilks' Lambda và F ratio ................................................................54

GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-x-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

DANH MỤC HÌNH
Trang
Hình 1. Bản đồ hành chính tỉnh Trà Vinh .......................................................21
Hình 2: Biểu đồ nhóm đất ..............................................................................24
Hình 3 : Biểu đồ cơ cấu đất ............................................................................24
Hình 4: Biểu đồ cơ cấu nam, nữ .....................................................................25
Hình 5: Biểu đồ cơ cấu thành thị, nông thôn (%) ............................................26
Hình 6: Biểu đồ cơ cấu dân số theo độ tuổi ....................................................27
Hình 7: Biểu đồ cơ cấu dân tộc.......................................................................27
Hình 8: Biểu đồ cơ cấu tổng sản phẩm theo khu vực ......................................29
Hình 9: Biểu đồ giá trị sản xuất thực tế theo khu vực .....................................29
Hình 10: Biểu đồ giá trị sản xuất thực tế phân theo thành phần kinh tế...........30
Hình 11: Biểu đồ giá trị sản xuất nông nghiệp tỉnh
Trà Vinh 2009 theo ngành..............................................................................31
Hình 12: Biểu đồ giá trị sản xuất công nghiệp tỉnh Trà Vinh năm 2009 theo thành
phần kinh tế....................................................................................................33

GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-xi-

SVTH: Trần Thị Anh Thư

Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU
1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
Vấn đề an cư lạc nghiệp cho người nghèo là vấn đề luôn cần được quan tâm ở
Việt Nam. Tình hình đời sống của người dân Việt Nam trong những năm gần đây
đã có những cải thiện đáng kể, tuy nhiên vẫn còn một bộ phận dân cư ở vùng
nông thôn, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc ít người vẫn sống trong tình cảnh
nghèo đói, cuộc sống không ổn định, giúp họ thoát nghèo là một trong những ưu
tiên hàng đầu của chính phủ .Vì vậy cần phải có những chính sách, những
chương trình, mô hình áp dụng đúng dắn cho địa phương để cải thiện đời sống,
đem lại cuộc sống ổn định sung túc cho người dân nghèo.
Trước đây, các chương trình giảm nghèo phần lớn chỉ tập trung vào các hoạt
động cung cấp, hỗ trợ vốn tài chính (cung cấp tín dụng) cho người dân nhưng
không mang lại hiệu quả vì người dân không có khả năng tận dụng những nguồn
lực được hỗ trợ để có sự phát triển lâu dài. Vì vậy, vấn đề về năng lực con người
bắt đầu được chú ý quan tâm, nâng cao năng lực đã trở thành khái niệm cơ bản
trong các chính sách phát triển hiện đại. Năng lực được nâng cao sẽ giúp người
dân nghèo có khả năng kết hợp và sử dụng hiệu quả các nguồn lực khác được hỗ
trợ từ phía các dự án, chương trình giảm nghèo, từ đó có thể duy trì sự phát triển
bền vững.
Hiện nay, nâng cao năng lực con người đã trở thành biện pháp chủ đạo để xóa
đói giảm nghèo, là cách phổ biến nhất để khắc phục hiện tượng nghèo đói. Hầu
hết các chương trình, dự án giảm nghèo hiện nay khi triển khai đều chú ý đến
việc lồng ghép vào các hoạt động nâng cao năng lực, dự án Nâng cao đời sống ở
tỉnh Trà Vinh là một trong những ví dụ.
Trà Vinh xem như là tỉnh nghèo đứng thứ hai ở Đồng Bằng Sông Cửu Long,

chỉ đứng sau tỉnh Sóc Trăng và xếp loại trong nhóm 10 tỉnh có tỷ lệ hộ nghèo và
và dân tộc Khmer cao nhất nước. Vì mục tiêu giảm nghèo không chỉ là vấn đề
của riêng từng nước mà còn là mối quan tâm chung của cả thế giới nên các năm
qua tỉnh Trà Vinh đã thu hút được nhiều nguồn vốn hỗ trợ của các dự án quốc tế
GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-1-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

và chương trình quốc gia. Trong đó cơ quan phát triển Quốc tế (CIDA) được xem
như là nhà tài trợ quốc tế lớn nhất và có nỗ lực to lớn để tài trợ 03 dự án cho tỉnh,
một trong số đó là Dự án Nâng cao Đời sống (dự án).
Nhằm đạt được mục tiêu cải thiện đời sống cho người dân nghèo, trong 5 năm
qua dự án đã triển khai rất nhiều hoạt động giúp tạo thu nhập cho người dân,
chuyển giao công nghệ, nâng cấp cơ sở hạ tầng quy mô nhỏ… song song đó là
thực hiện các hoạt động nâng cao năng lực cho người dân tỉnh Trà Vinh. Những
hoạt động này có phù hợp và mang lại hiệu quả nâng cao năng lực cho người dân
hay không, một khi năng lực người dân được nâng cao sẽ có tác động như thế
nào đến đời sống của họ? Để hiểu rõ vấn đề này, người viết chọn đề tài “Phân
tích tác động của dự án Nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực cho người
dân tỉnh Trà Vinh” để làm đề tài luận văn tốt nghiệp của mình
1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1. Mục tiêu chung
Đề tài phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh, qua đó đánh giá hiệu quả của dự án, thấy được

những mặt đã đạt được cũng như những mặt còn hạn chế của dự án trong vấn đề
huấn luyện, xây dựng và phát triển năng lực cho người dân nơi đây. Từ đó đề
xuất một số giải pháp mà tỉnh có thể ứng dụng vào những dự án trong tương lai.
1.2.2. Mục tiêu cụ thể
Đề tài nghiên cứu gồm có 3 mục tiêu cụ thể như sau:
- Mục tiêu 1: Phân tích thực trạng năng lực của người dân tỉnh Trà Vinh sau
khi dự án được thực hiện.
- Mục tiêu 2: Ảnh hưởng của nâng cao năng lực đến tỷ lệ tăng thu nhập của hộ
gia đình.
- Mục tiêu 3: Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh.

GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-2-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

- Mục tiêu 4: Xác định những thuận lợi và khó khăn trong quá trình thực hiện
dự án, từ đó đề xuất một số giải pháp mà tỉnh có thể ứng dụng vào những dự án
trong tương lai.
1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
1.3.1. Giới hạn về không gian
Đề tài lấy số liệu tại tỉnh Trà Vinh, Việt Nam, cụ thể là 20 xã nằm trong vùng
dự án.
1.3.2. Giới hạn về thời gian

- Số liệu trong đề tài từ năm 2004 đến tháng 10 năm 2010.
- Thời gian thực hiện đề tài: từ tháng 09/09/2010 đến 15/12/2010.
1.3.3. Giới hạn về nội dung
Nội dung nghiên cứu của đề tài bao gồm: Nghiên cứu tác động của dự án
Nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực cho người dân tỉnh Trà Vinh; phân tích
ảnh hưởng của năng lực người dân đến tỷ lệ tăng thu nhập của hộ gia đình sau dự
án; phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả các hoạt động nâng cao năng lực
của dự án.
1.3.4. Đối tượng nghiên cứu
Những vấn đề liên quan đến nâng cao năng lực của người dân tỉnh Trà Vinh.
1.4. LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU
Báo cáo tổng kết Dự án VIE/97/030- “Quản lý Môi trường Nuôi trồng Thuỷ
sản Ven biển”. Dự án này có mục tiêu chung là phát triển bền vững nuôi trồng
thuỷ sản ven biển vùng Bắc Trung Bộ của Việt Nam. Dự án hướng tới 3 mục tiêu
cụ thể là: a) cải tiến các hệ thống quản lý môi trường nuôi trồng thuỷ sản ven
biển thích hợp cho vùng Bắc Trung Bộ; b) Hỗ trợ các cơ quan chức năng các tỉnh
vùng Bắc Trung Bộ xây dựng quy hoạch phát triển nuôi trồng thuỷ sản ven biển
và các hướng dẫn quản lý môi trường; và c) Nâng cao năng lực quản lý môi
trường cho cán bộ quản lý, cán bộ khuyến ngư và cộng đồng người dân ven biển
Bắc Trung Bộ. Dự án do Bộ Thuỷ sản điều hành, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng
Thuỷ sản 1 thực hiện ở 3 tỉnh Thanh Hoá, Nghệ An và Thừa Thiên Huế trong
GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-3-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

thời gian 3 năm (2001-2003). Việc thực hiện dự án đã góp phần thực hiện các
mục tiêu của chính phủ như xoá đói giảm nghèo cho cộng đồng dân cư vùng ven
biển, tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập thông qua phát triển nuôi trồng thuỷ
sản song song với việc bảo vệ môi trường và sử dụng hợp lý các nguồn tài
nguyên ven biển. Báo cáo này tổng kết và đánh giá các kết quả đạt được của dự
án, các hạn chế, tồn tại và đề xuất các biện pháp duy trì tính bền vững các kết quả
của dự án.
Báo cáo tổng kết Dự án “Lớp học chữ, nâng cao năng lực cho phụ nữ dân
tộc” - Dự án LICEEM. Địa điểm triển khai dự án: huyện Bảo Lạc, huyện Bảo
Lâm, huyện Hà Quảng. Đơn vị tài trợ: Tổ chức ADRA Australia. Mục tiêu của
dự án là a) Năng lực của hội phụ nữ tỉnh/huyện trong việc cung cấp các dịch vụ
cho các thành viên của hội được cải thiện và tăng cường; b) Phụ nữ và nam giới
dân tộc thiểu số được nâng cao năng lực thông qua việc biết đọc, biết viết và biết
các kỹ năng về toán học để tiếp cận và giải quyết các chủ đề và vấn đề về phát
triển cộng đồng. Trong báo cáo có nội dung đánh giá về việc xây dựng tính bền
vững dựa trên nhân lực tại địa phương cấp tỉnh/huyện/xã.

GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-4-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

CHƯƠNG 2
PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. PHƯƠNG PHÁP LUẬN
2.1.1. Dự án
2.1.1.1. Khái niệm dự án
Dự án là một quá trình gồm các công tác, nhiệm vụ có liên quan với nhau,
được thực hiện nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra trong điều kiện ràng buộc về
thời gian, nguồn lực và ngân sách.
Mỗi dự án gồm các đặc điểm như sau :
a) Mỗi dự án phải có một hoặc một số mục tiêu rõ ràng. Thông thường người
ta cố gắng lượng hoá mục tiêu thành ra các chỉ tiêu cụ thể. Mỗi dự án là một quá
trình tạo ra một kết quả cụ thể. Nếu chỉ có kết quả cuối cùng mà kết quả đó
không phải là kết quả của một tiến trình thì kết quả đó không được gọi là dự án.
b) Mỗi dự án đều có một thời hạn nhất định, nghĩa là phải có thời điểm bắt đầu
và thời điểm kết thúc. Dự án được xem là một chuỗi các hoạt động nhất thời. Tổ
chức của dự án mang tính chất tạm thời, được tạo dựng lên trong một thời hạn
nhất định để đạt được mục tiêu đề ra, sau đó tổ chức này sẽ giải tán hay thay đổi
cơ cấu tổ chức cho phù hợp với mục tiêu mới. Nghĩa là mỗi dự án đều có một
chu kỳ hoạt động. Chu kỳ hoạt động của dự án gồm nhiều giai đoạn khác nhau:
1. Khởi đầu dự án
2. Triển khai dự án
3. Kết thúc dự án Giai đoạn khởi đầu (Initiation phase)
4. Khái niệm (Conception):
5. Định nghĩa dự án là gì ? (Definition)
6. Thiết kế (Design)
7. Thẩm định (Appraisal)
8. Lựa chọn (Selection)
9. Bắt đầu triển khai Triển khai (Implementation phase)
GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-5-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

10. Hoạch định (Planning)
11. Lập tiến độ (Scheduling)
12. Tổ chức công việc (Organizing)+ Giám sát (Monitoring)
13. Kiểm soát (Controlling) Kết thúc (Termination phase)
14. Chuyển giao (Handover)
15. Đánh giá (Evaluation).
Chu kỳ hoạt động dự án xảy ra theo tiến trình chậm - nhanh - chậm. Nỗ lực
thực hiện dự án trong các giai đoạn cũng khác nhau, có những dự án không tồn
tại qua giai đoạn khái niệm và định nghĩa, có những dự án khi gần kết thúc sẽ
chuyển sang dự án mới nên nỗ lực của dự án ở giai đoạn cuối sẽ không bằng
không.
Chi phí của dự án (Cost of project)
Ở giai đoạn khởi đầu —> chi phí thấp. Ở giai đoạn triển khai —> chi phí tăng.
Càng về sau thì chi phí càng tăng
+ Việc rút ngắn tiến độ làm chi phí tăng lên rất nhiều.
+ Theo thời gian tính chất bất định của chi phí sẽ tăng dần lên.
c) Mỗi dự án đều sử dụng nguồn lực và nguồn lực này bị hạn chế. Nguồn lực
gồm: nhân lực, nguyên vật liệu, ngân sách. Thế giới của dự án là thế giới của các
mâu thuẫn. Bất kỳ một dự án nào cũng tồn tại trong một thế giới đầy mâu thuẫn.1
2.1.1.2. Phân loại dự án
Dự án được phân thành 2 loại: Dự án đầu tư và dự án hỗ trợ kỹ thuật.
- Dự án đầu tư : là dự án tạo mới, mở rộng hoặc cải tạo những cơ sở vật chất
nhất định, nhằm đạt mục tiêu về tăng trưởng, về số lượng hoặc duy trì, cải tiến,
nâng cao về chất lượng sản phẩm hoặc dịch vụ trên một địa bàn nhất định trong

một khoảng thời gian nhất định .
- Dự án hỗ trợ kỹ thuật : là dự án có mục tiêu hỗ trợ phát triển năng lực và thể
chế hoặc cung cấp các yếu tố đầu vào kỹ thuật để chuẩn bị thực hiện các chương
1

The World of Conflicts

GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-6-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

trình thực hiện dự án thông qua hoạt động cung cấp chuyên gia , đào tạo hỗ trợ
thiết bị ,tư liệu và tài liệu , hội thảo tham quan khảo sát.
2.1.1.3. Dự án ODA
“Dự án sử dụng nguồn vốn ODA” gọi tắt là “Dự án ODA”. ODA là từ viết tắt
của từ “Official Development Assistance”. Dự án ODA là dự án hỗ trợ phát triển
chính thức, là các dự án thuộc khuôn khổ hoạt động hoạt động phát triển của
chính phủ nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam và các nhà tài trợ.
Một số đặc điểm của dự án vốn ODA:
- Nguồn vốn :Toàn bộ hoặc một phần nguồn vốn thực hiện dự án ODA là do
các tổ chức/chính phủ nước ngoài, các tổ chức song phương tài trợ. Cơ chế tài
chính trong nước đối với việc sử dụng ODA là cấp phát, cho vay (toàn bộ/một
phần) từ ngân sách Nhà nước. Các dự án ODA thường có vốn đối ứng là khoản
đóng góp của phía Việt Nam bằng hiện vật và giá trị để chuẩn bị và thực hiện các

chương trình, dự án (có thể dưới dạng tiền đuợc cấp từ ngân sách hoặc nhân lực,
cơ sở vật chất). Nguồn vốn là điểm khác biệt lớn nhất giữa dự án ODA với với
các dự án khác; kèm theo nó là các yêu cầu, quy định, cơ sở pháp lý về quản lý
và thực hiện của nhà đầu tư và nhà tài trợ.
- Tính tạm thời của dự án vốn ODA: Tính tạm thời có nghĩa là các dự án ODA
có khởi điểm và kết thúc xác định. Dự án không phải là loại công việc hàng ngày,
thường tiếp diễn, lặp đi lặp lại theo quy trình có sẵn. Dự án có thể thực hiện trong
một thời gian ngắn hoặc có thể kéo dài trong nhiều năm. Về mặt nhân sự, dự án
không có nhân công cố định, họ chỉ gắn bó với dự án trong một khoảng thời gian
nhất định (một phần hoặc toàn bộ thời gian thực hiện dự án). Khi dự án kết thúc,
các cán bộ dự án có thể phải chuyển sang/tìm kiếm một công việc/hợp đồng mới.
- Tính duy nhất : mặc dù có thể có những mục đích tương tự, nhưng mỗi dự án
ODA phải đối mặt với những vấn đề về nguồn lực, môi trường và khó khăn khác
nhau. Hơn thế nữa, ở mức độ nhất định, mỗi dự án đem lại các sản phẩm, dịch vụ
“duy nhất”, không giống hoàn toàn với bất kỳ dự án nào khác. Ví dụ như đều với
mục đích xây nhà nhưng các dự án có sự khác biệt về chủ đầu tư, thiết kế, địa
điểm... Khi sử dụng kinh nghiệm của trong việc lập kế hoạch các dự án tương tự
GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-7-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

nhau, cần phải hiểu rõ các đặc trưng riêng của mỗi dự án. Hơn thế nữa, cần phải
phân tích thật kỹ lưỡng cũng như có kế hoạch chi tiết trước khi bắt đầu thực hiện.
- Sự phát triển của dự án luôn luôn là sự chi tiết hoá: Đặc tính này đi kèm với

tính tạm thời và duy nhất của một dự án ODA. Trong suốt quá trình thực hiện dự
án, ở mỗi bước thực hiện cần có sự phát triển và liên tục được cụ thể hoá với mức
độ cao hơn, kỹ lưỡng, công phu hơn. Ví dụ như: Mục đích ban đầu đặt ra của dự
án ”Đảm bảo an ninh lương thực và nước sạch cho những người nông dân nghèo
ở tỉnh X” có thể được cụ thể hoá là “Ưu tiên tập trung nâng cao năng suất, sản
lượng lương thực và tiếp thị và tiếp đến cung cấp nguồn nước sạch cho người
dân” khi nhóm thực hiện dự án phát triển các hiểu biết của mình về mục đích,
phạm vi, sản phẩm của dự án.
Một dự án có mục đích “Xây dựng nhà máy chế biến thức ăn gia súc”
sẽ được bắt đầu bằng xem xét quy trình kỹ thuật của việc biến thức ăn gia súc.
Đây là cơ sở của việc thiết kế các phân xưởng chế biến để xác định được các đặc
điểm phục phụ cho thiết kế kỹ thuật của mỗi phân xưởng. Tiếp đó, các bản vẽ chi
tiết sẽ được tiến hành, thông qua, làm cơ sở cho việc thực hiện, kiểm soát quá
trình xây dựng nhà máy. Sản phẩm sẽ được thông qua trên cơ sở các bản thiết kế
và những điều chỉnh khi vận hành thử.
- Tính giới hạn: Mỗi dự án ODA được thực hiện trong một khoảng thời gian,
nguồn lực và kinh phí nhất định. Các nhà quản lý cần phải liên tục cân bằng về
nhu cầu, tài chính, nguồn lực và lịch trình để hoàn thành dự án, đảm bảo yêu cầu
của nhà đầu tư và nhà tài trợ.
2.1.2. Năng lực và nâng cao năng lực
2.1.2.1. Năng lực
Năng lực theo cách định nghĩa trong từ điển trên mạng: Năng lực (lực: sức) là
khả năng làm việc tốt, nhờ có phẩm chất đạo đức và trình độ chuyên môn.
Trong Tâm lý học, năng lực là một trong những vấn đề được quan tâm nghiên
cứu bởi nó có ý nghĩa thực tiễn và lý luận to lớn bởi "sự phát triển năng lực của
mọi thành viên trong xã hội sẽ đảm bảo cho mọi người tự do lựa chọn một nghề

GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-8-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

nghiệp phù hợp với khả năng của cá nhân, làm cho hoạt động của cá nhân có kết
quả hơn..., và cảm thấy hạnh phúc khi lao động".
Trong nền Tâm lý học Liên xô từ năm 1936 đến 1941 có rất nhiều các công
trình nghiên cứu về những vấn đề năng lực, có thể điểm qua một số các công
trình nổi tiếng của các tác giả như: Năng lực toán học của V.A.Crutetxki, V.N.
Miaxisốp; năng lực văn học của Côvaliốp, V.P. Iaguncôva... những công trình
nghiên cứu này đưa ra được các định hướng cơ bản cả về mặt và thực tiễn cho
các nghiên cứu sau này của dòng Tâm lý học Liên xô trong những nghiên cứu về
năng lực.
Trong bất cứ hoạt động nào của con người, để thực hiện có hiệu quả, con
người cần phải có một số phẩm chất tâm lý cần thiết và tổ hợp những phẩm chất
này được gọi là năng lực. Theo quan điểm của Tâm lý học mác xít, năng lực của
con người luôn gắn liền với hoạt động của chính họ. Như chúng ta đã biết, nội
dung và tính chất của hoạt động được quy định bởi nội dung và tính chất của đối
tượng của nó. Tuỳ thuộc vào nội dung và tính chất của đối tượng mà hoạt động
đòi hỏi ở chủ thể những yêu cầu xác định. Nói một cách khác thì mỗi một hoạt
động khác nhau, với tính chất và mức độ khác nhau sẽ đòi hỏi ở cá nhân những
thuộc tính tâm lý (điều kiện cho hoạt động có hiệu quả) nhất định phù hợp với nó.
Như vậy, khi nói đến năng lực cần phải hiểu năng lực không phải là một thuộc
tính tâm lý duy nhất nào đó (ví dụ như khả năng tri giác, trí nhớ...) mà là sự tổng
hợp các thuộc tính tâm lý cá nhân (sự tổng hợp này không phải phép cộng của
các thuộc tính mà là sự thống nhất hữu cơ, giữa các thuộc tính tâm lý này diễn ra
mối quan hệ tương tác qua lại theo một hệ thống nhất định và trong đó một thuộc

tính nổi lên với tư cách chủ đạo và những thuộc tính khác giữ vai trò phụ thuộc)
đáp ứng được những yêu cầu hoạt động và đảm bảo hoạt động đó đạt được kết
quả mong muốn. Do đó chúng ta có thể định nghĩa năng lực như sau: "Năng lực
là sự tổng hợp những thuộc tính của cá nhân con người, đáp ứng những yêu
cầu của hoạt động và đảm bảo cho hoạt động đạt được những kết quả cao".
Như trên đã phân tích, năng lực không mang tính chung chung mà khi nói đến
năng lực, bao giờ người ta cũng nói đến năng lực thuộc về một hoạt động cụ thể
nào đó như năng lực toán học của hoạt động học tập hay nghiên cứu toán học,
GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-9-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

năng lực hoạt động chính trị của hoạt động chính trị, năng lực giảng dạy của hoạt
động giảng dạy...
Như vậy có thể định nghĩa năng lực nghề nghiệp như sau: "Năng lực nghề
nghiệp là sự tương ứng giữa những thuộc tính tâm, sinh lý của con người với
những yêu cầu do nghề nghiệp đặt ra. Nếu không có sự tương ứng này thì con
người không thể theo đuổi nghề được".
Ở mỗi một nghề nghiệp khác nhau sẽ có những yêu cầu cụ thể khác nhau,
nhưng tựu chung lại theo tác giả Mạc Văn Trang thì năng lực nghề nghiệp được
cấu thành bởi 3 thành tố sau:
+ Tri thức chuyên môn
+ Kỹ năng hành nghề
+ Thái độ đối với nghề

Năng lực nói chung và năng lực nghề nghiệp nói riêng không có sẵn như một
số nhà Tâm lý học tư sản quan niệm mà nó được hình thành và phát triển qua
hoạt động học tập, lao động và trong hoạt động nghề nghiệp. Chúng ta có thể
khẳng định rằng học hỏi và lao động không mệt mỏi là con đường phát triển năng
lực nghề nghiệp của mỗi cá nhân.
Như vậy, vấn đề đặt ra đối với các cơ sở đào tạo đặc biệt là các trường đại học,
cao đẳng nơi đào tạo ra các chuyên gia trong những lĩnh vực khoa học, công
nghệ thì việc tổ chức chương trình đào tạo cần căn cứ vào hệ thống năng lực
nghề nghiệp mà nghề đòi hỏi, có như vậy người sinh viên sau khi ra trường mới
có năng lực phù hợp đáp ứng được đòi hỏi ngày càng cao của thị trường lao động
mặt khác nó giúp cho xã hội tránh được cho ngành giáo dục đào tạo nói riêng và
toàn xã hội nói chung những lãng phí chất xám như thực tế đang diễn ra hiện nay.
2.1.2.2 Nâng cao năng lực
Nâng cao năng lực là khái niệm cơ bản trong các chính sách phát triển hiện đại,
nhằm thiết lập hoặc tăng cường khả năng của cá nhân/tổ chức để thực hiện được
các yêu cầu và nhiệm vụ đã được xác định và giúp định hướng/kiện toàn bản thân
cá nhân/tổ chức đó vì mục tiêu phát triển bền vững.
GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-10-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

Theo hội thảo về nâng cao năng lực trong quản lý đất đai cho các nước đang
phát triển được tổ chức tại Viện Nghiên cứu Quốc tế về Quan sát Trái đất và
Khoa học Thông tin Địa lý, Hà Lan tháng 11 năm 2000 (Groot and Molen, 2000)

đã định nghĩa về nâng cao năng lực như sau: “Nâng cao năng lực là sự phát triển
kiến thức, kỹ năng và thái độ của các cá nhân và của nhóm người phù hợp trong
việc thiết kế, phát triển, quản lý và duy trì của tiến trình và cơ sở của hệ thống tổ
chức và vận hành sao cho có ý nghĩa tại cơ sở”.
Với nông nghiệp, nâng cao năng lực chính là sự nâng cao trình độ, sự hiểu biết,
kỹ năng canh tác và thái độ trong mối quan hệ với cộng đồng, khả năng quản lý
điều hành có hiệu quả hệ thống canh tác của nông hộ. Để nâng cao được năng lực
của người dân ngoài việc người dân tự tìm hiểu học hỏi thì khuyến nông là yếu tố
quan trọng góp phần nâng cao năng lực của người dân. Chính vì vậy tập huấn kỹ
thuật nâng cao năng lực của người dân là nhân tố quan trọng góp phần thúc đẩy
phát triển kinh tế nông nghiệp.
Ngày nay, quan điểm về nâng cao năng lực không còn đơn thuần chỉ là các
hoạt động tập huấn. Nhìn chung, các mục tiêu nâng cao năng lực được chia thành
3 lĩnh vực sau:
a) Phát triển nguồn nhân lực: Là quá trình trang bị cho các cá nhân những
hiểu biết, kỹ năng cần thiết và sự tiếp cận đến các thông tin, kiến thức và hoạt
động đào tạo nhằm giúp họ thực hiện nhiệm vụ một cách hiệu quả và bền vững.
b) Phát triển tổ chức: Là việc xây dựng cơ cấu và các quy trình quản lý trong
nội bộ tổ chức.
c) Phát triển khung thể chế và chính sách: Tăng cường năng lực của các cá
nhân chịu trách nhiệm xây dựng công cụ thể chế, chính sách hoặc quy định qua
đó đảm bảo năng lực của các tổ chức ở những cấp ngành khác nhau trong thực
thi nhiệm vụ của mình.
Tóm lại, nâng cao năng lực bao hàm sự phát triển các khả năng của con người
và phát triển bao hàm việc trao quyền cho con người nhằm mang lại những thay
đổi tích cực trong cuộc sống của họ; đó là sự phát triển của cá nhân song hành
với sự đi lên của xã hội; là sự song hành giữa quy trình và kết quả giảm nghèo;
GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-11-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

và hiện thực hóa các tiềm năng của con người trong bối cảnh đúng đắn về kinh tế
và xã hội.
2.1.2.3. Các hoạt động nâng cao năng lực của dự án
Đối với người dân, dự án hỗ trợ tăng cường năng lực người dân chủ yếu thông
qua các buổi tập huấn nhằm nâng cao kiến thức, kỹ năng nghề, cải thiện khả năng
tiếp cận công nghệ mới cho người nghèo, đặc biệt là phụ nữ và người dân tộc
trên cơ sở nhu cầu của họ.
Dự án đào tạo cho thanh niên trong các lĩnh vực ưu tiên mà các đối tác của dự
án ở Trà Vinh xác định, đem đến cho thanh niên cơ hội góp phần mình vào sự
phát triển của cộng đồng và nền kinh tế của tỉnh một cách có hiệu quả.
Xây dựng năng lực cộng đồng bằng cách thành lập các nhóm cộng đồng và
mở các khóa huấn luyện lãnh đạo cộng đồng. Thông qua các hoạt động làm việc
tập thể sẽ tập cho người dân tính cùng làm, cùng chịu trách nhiệm và cùng chia
quyền lợi.
Sau 5 năm dự án đã thực hiện hơn 1000 hoạt động nâng cao năng lực cho
người dân trong tỉnh với các hình thức như tập huấn ngắn hạn, tham quan, hội
thảo liên ngành, dạy nghề, tư vấn kỹ thuật… với hơn 30.000 lượt người tham gia.
Tỷ lệ nữ tham gia 43,10%; tỷ lệ người dân tộc thiểu số tham gia là 23%.
2.1.3. Thu nhập
2.1.3.1. Thu nhập của các hộ gia đình được khảo sát
Kết quả của cuộc khảo sát 245 hộ gia đình 20 xã thuộc vùng dự án cho thấy
thu nhập bình quân của các hộ gia đình hiện nay khoảng 2.700.000 đồng/tháng,
thu nhập bình quân đầu người là 600.000 đồng/tháng, đã vượt qua mức chuẩn

nghèo do Bộ Lao động và Thương binh xã hội quy định (Theo quy định này, hộ
nghèo ở khu vực nông thôn là những hộ có mức thu nhập bình quân từ 200.000
đồng/người/tháng; với khu vực thành thị, hộ nghèo là những hộ có mức thu nhập
bình quân từ 260.000 đồng/người/tháng)2, cho thấy các hoạt động tạo thu nhập
của dự án đã cải thiện được mức thu nhập cho người dân nghèo trong tỉnh.

2

Số liệu điều tra 2010

GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-12-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

Tuy nhiên mức thu nhập này có sự chênh lệch lớn giữa các xã, các xã Trường
Long Hòa, Long Mỹ, Phước Hảo có mức thu nhập bình quân trên 900.000
đồng/tháng/người; các hộ gia đình ở xã Vạn Thành có mức thu nhập bình quân
trên 1.200.000 đồng/tháng/người. Trong khi ở một số xã như Thuận Hòa, Thông
Hòa thu nhập bình quân chỉ ở mức 250.000 đồng/tháng/người. Nếu xét theo
chuẩn hộ nghèo của dự thảo áp dụng cho giai đoạn 2011 - 2015 (350.000
đồng/người/tháng ở khu vực nông thôn và 450.000 đồng/tháng/người ở khu vực
thành thị) thì các hộ gia đình thuộc các xã này vẫn chưa thực sự “thoát nghèo”.
Sự chênh lệch này được lý giải bởi nhiều yếu tố như nghề nghiệp (trung bình
những hộ tham gia buôn bán có thu nhập cao hơn những hộ tham gia hoạt động

nông nghiệp, những hộ nuôi trồng thủy sản thu nhập cao hơn những hộ trồng lúa
và hoa màu), điều kiện kinh tế - xã hội vốn có của mỗi vùng và cả sự chênh lệch
về năng lực của người dân giữa các vùng.
2.1.3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến thu nhập
a) Một số yếu tố truyền thống ảnh hưởng đến thu nhập
Trình độ học vấn
Nền kinh tế nước ta cũng như trên thế giới có xu hướng chuyển từ nền kinh tế
vật chất sang nền kinh tế trí thức, vì thế học vấn là yếu tố vô cùng quan trọng và
cũng là yếu tố chính quyết định đến thu nhập. Một quốc gia có hệ thống giáo dục
hiện đại và phát triển thì nền kinh tế quốc gia đó sẽ rất phồn vinh. Có thể thấy rõ
điều này ở các quốc gia Châu Âu, Mỹ, Nhật Bản,… những nơi này có một hệ
thống giáo dục rất tốt cũng như có các trường Đại học nổi tiếng thế giới, được
nhiều quốc gia đưa người qua học tập. Những người có trình độ học vấn càng cao
thì thu nhập của họ càng cao. Thí dụ như mức lương dành cho người có bằng Đại
học sẽ cao hơn so với người có bằng Cao đẳng, Cao đẳng cao hơn Trung cấp. Có
bằng cấp, trình độ chuyên môn sẽ có mức lương cao hơn những người không có
bằng cấp nào.
Ngành nghề
Yếu tố về ngành nghề cũng tạo nên sự khác biệt về thu nhập. Những người lao
động trí óc hầu hết có thu nhập cao hơn rất nhiều so với những người lao động
GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-13-

SVTH: Trần Thị Anh Thư


Phân tích tác động của dự án nâng cao đời sống đến nâng cao năng lực
cho người dân tỉnh Trà Vinh

chân tay. Những nghề phi nông nghiệp có mức lương cao hơn những nghề nông
nghiệp. Những nghề lao động thủ công thì có mức lương thấp hơn những nghề sử
dụng máy móc hiện đại.
Tuổi
Ở mỗi độ tuổi khác nhau thì có mức thu nhập cao thấp khác nhau. Những
người ở độ tuổi trung và thành niên thường có thu nhập cao hơn những lứa tuổi
khác và thường đây là giai đoạn chính tạo ra của cải vật chất trong cuộc đời mỗi
con người. Bởi vì ở vào lứa tuổi này thì con người đã trải qua nhiều, tích lũy
nhiều kinh nghiệm trong cuộc sống, nếu đi làm việc thì cũng đã ở chức vị cao,
dày dặn kinh nghiệm, còn nếu buôn bán thì cũng tiết kiệm được một số vốn.
b) Những hoạt động của dự án tác động đến thu nhập của người dân
Các hoạt động đem lại thu nhập mà dự án tiến hành rất đa dạng, có thể được
tổng hợp thành 8 nhóm hoạt động như sau:
1) Sản xuất lúa giống, lúa-tôm, lúa-cá;
2) Sản xuất các loại hoa màu, sản xuất dưa hấu tiết kiệm nước ở Trường Long
Hòa;
3) Mua bán nhỏ, chế biến thức ăn;
4) Sản xuất tiểu thủ công: xơ dừa, nước mắm rươi, khô;
5) Chăn nuôi bò sinh sản, vỗ béo bò;
6) Dịch vụ sau thu hoạch: máy gặt đập liên hợp, lò sấy lúa;
7) Nhóm máy nông nghiệp: máy xới, máy bơm nước, máy cày;
8) Sản xuất thủy hải sản: tôm sú, tôm càng xanh, nghêu, muối-tôm.
Người dân đã vay vốn bằng tiền mặt hoặc bằng hiện vật từ Quỹ Phát triển
cộng đồng cấp xã do dự án thành lập để thực hiện các nhóm hoạt động này. Dự
án cũng thực hiện các hoạt động hỗ trợ kỹ thuật để giúp người dân sử dụng vốn
hiệu quả.

GVHD: PGS.TS Mai Văn Nam

-14-

SVTH: Trần Thị Anh Thư