Đánh giá kết quả hoạt động khuyến nông trên địa bàn huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 20142016 (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
–––––––––––––––––––––––––––––––

NGUYỄN THỊ HỒNG NHUNG

ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG
KHUYẾN NÔNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐẠI TỪ
TỈNH THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2014 - 2016

LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

THÁI NGUYÊN - 2017


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
–––––––––––––––––––––––––––––––

NGUYỄN THỊ HỒNG NHUNG

ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG
KHUYẾN NÔNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐẠI TỪ
TỈNH THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2014 - 2016
Chuyên ngành: Phát triển nông thôn
Mã số ngành: 60 62 01 16

LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Hữu Hồng

THÁI NGUYÊN - 2017


i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn: “Đánh giá kết quả hoạt động khuyến
nông trên địa bàn huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2014 - 2016”
là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi. Đề tài hoàn toàn trung thực và chưa
được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Các thông tin sử dụng trong đề tài đã
được chỉ rõ nguồn gốc, các tài liệu tham khảo được trích dẫn đầy đủ.
Tác giả

Nguyễn Thị Hồng Nhung


ii
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện đề tài: “Đánh giá kết quả hoạt động khuyến
nông trên địa bàn huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2014 - 2016",
tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ, động viên của nhiều tập thể và cá
nhân. Tôi xin được bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới các tập thể và cá nhân đã
tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong học tập và nghiên cứu.
Trước hết tôi xin trân trọng cảm ơn Trường Đại học Nông Lâm Thái
Nguyên, Phòng Đào tạo, khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn cùng sự giúp
đỡ tận tình của các Thầy, Cô đã trực tiếp giảng dạy và tạo mọi điều kiện thuận
lợi cho tôi trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất tới thầy giáo
PGS.TS Nguyễn Hữu Hồng đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong
suốt quá trình thực tập và hoàn thiện đề tài.
Qua đây tôi xin gửi lời cảm ơn tới văn phòng UBND huyện Đại Từ, trạm

Khuyến nông huyện Đại Từ và phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Đại Từ đã
tạo điều kiện giúp đỡ tôi về nguồn tư liệu phục vụ cho việc thực hiện đề tài.
Cuối cùng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới gia đình, bạn bè đã
động viên giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu luận văn.
Thái Nguyên, tháng

năm 2017

Tác giả

Nguyễn Thị Hồng Nhung


iii
MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ii
MỤC LỤC ................................................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.........................................................................vi
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................... vii
DANH MỤC CÁC HÌNH ..................................................................................... viii
MỞ ĐẦU ...................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài.........................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu ..............................................................................................3
3. Ý nghĩa của nghiên cứu .........................................................................................3
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ...................................................................5
1.1. Cơ sở lý thuyết về hoạt động khuyến nông.......................................................5
1.2. Cơ sở thực tiễn về hoạt động khuyến nông.......................................................9
1.2.1. Hệ thống tổ chức khuyến nông ở một số nước trên thế giới .........................9

1.2.2. Các công trình nghiên cứu có liên quan .......................................................13
1.3. Tổng quan hệ thống khuyến nông và chính sách khuyến nông tại
Việt Nam .................................................................................................................15
1.3.1. Đánh giá chung về hoạt động khuyến nông tại Việt Nam ..........................15
1.3.2. Kết quả thực hiện hoạt động khuyến nông tại địa phương. ........................19
Chương 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .....................22
2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................22
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu ....................................................................................22
2.1.2. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................22
2.2. Nội dung nghiên cứu ........................................................................................22
2.3. Phương pháp nghiên cứu..................................................................................23
2.3.1.Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hoạt động khuyến nông .....................................23


iv
2.3.2. Thu thập thông tin sơ cấp ..............................................................................24
2.3.3. Thu thập thông tin thứ cấp ............................................................................25
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ...............................................................26
3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu...........................................................................26
3.1.1. Điều kiện tự nhiên .........................................................................................26
3.1.2. Điều kiện kinh tế - văn hóa xã hội ................................................................28
3.1.3. Đánh giá tổng quát thực trạng phát triển kinh tế của huyện Đại Từ
trong giai đoạn 2011-2016 ......................................................................................32
3.2. Hiện trạng, tổ chức hoạt động khuyến nông ...................................................33
3.2.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy khuyến nông huyện ................................................33
3.2.2. Những khó khăn trong tổ chức hoạt động khuyến nông .............................34
3.2.3. Một số hoạt động khuyến nông trên địa bàn huyện ....................................35
3.3. Nội dung và xác định nội dung hoạt động khuyến nông ...............................36
3.3.1. Nội dung hoạt động khuyến nông trên địa bàn huyện ................................37
3.3.2. Phương pháp xác định nội dung khuyến nông ............................................38

3.3.3. Đối tượng hưởng lợi từ hoạt động khuyến nông .........................................41
3.4. Phương pháp khuyến nông của hệ thống khuyến nông nhà nước và
ngoài nhà nước .........................................................................................................43
3.4.1. Thời điểm tổ chức hoạt động khuyến nông .................................................43
3.4.2. Địa điểm tổ chức các hoạt động khuyến nông.............................................43
3.4.3. Tài liệu phục vụ cho các hoạt động khuyến nông .......................................45
3.4.4. Hình thức chuyển tải nội dung của hoạt động khuyến nông ......................45
3.4.5. Sự phù hợp của nội dung khuyến nông ........................................................48
3.4.6. Năng lực của giảng viên khuyến nông .........................................................50
3.5. Hiệu quả và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của hoạt động
khuyến nông ............................................................................................................52
3.5.1. Hiệu quả của hoạt động khuyến nông đối với hộ gia đình .........................52
3.5.2. Hoạt động khuyến nông đối với cộng đồng.................................................69


v
3.6. Bài học kinh nghiệm nhằm cải thiện hoạt động khuyến nông trên địa
bàn huyện Đại Từ.....................................................................................................72
3.6.1. Xác định nội dung khuyến nông ...................................................................72
3.6.2. Lựa chọn đối tượng tham gia hoạt động khuyến nông ...............................73
3.6.2. Phương pháp khuyến nông ...........................................................................74
3.7. Một số giải pháp nhằm cải thiện hoạt động khuyến nông trên địa bàn
huyện Đại Từ ............................................................................................................75
3.8. Hiệu quả và yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động khuyến nông ..........77
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ..............................................................................78
1. Kết luận ................................................................................................................78
2. Kiến nghị ..............................................................................................................79
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................81
PHỤ LỤC ................................................................................................................83

vi
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Chữ viết đầy đủ

1

ATK

An toàn khu

2

CBKN

Cán bộ khuyến nông

3

GDP

Thu nhập quốc nội

4

GNP

Tổng thu nhập quốc dân

5

HĐND

Hội đồng nhân dân

6

HTX

Hợp tác xã

7

KHKT

Khoa học kỹ thuật

8

NTM

Nông thôn mới

9

PTBV

Phát triển bền vững

10

PTNT

Phát triển nông thôn

11

TBKT

Tiến bộ kỹ thuật

12

UBND

Ủy ban nhân dân

13

VietGAP

Quy trình sản xuất nông nghiệp tốt

STT


vii
DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Tình hình sử dụng đất đai của huyện Đại Từ năm 2016 ................ 27
Bảng 3.2. Tình hình dân số và lao động huyện Đại Từ giai đoạn 2014 - 2016 ...... 29
Bảng 3.3. Giá trị sản xuất huyện Đại Từ giai đoạn 2014 - 2016 .................... 30
Bảng 3.4. Số hoạt động khuyến nông bình quân phân theo nhóm hộ giai
đoạn 2014 - 2016 ............................................................................ 41
Bảng 3.5. Đánh giá sự phù hợp về địa điểm tổ chức hoạt động khuyến nông ..... 44
Bảng 3.6. Lý thuyết và thực hành trong hoạt động khuyến nông ................... 46
Bảng 3.7. Đánh giá về thời gian hoạt động khuyến nông ............................... 47
Bảng 3.8. Đánh giá về nội dung khuyến nông của người tham gia ................ 49
Bảng 3.9. Đánh giá chất lượng giảng viên của người hưởng lợi .................... 51
Bảng 3.10. Tỷ lệ áp dụng sau khi tham gia hoạt động khuyến nông .............. 53
Bảng 3.11. Lý do người dân áp dụng các chương trình khuyến nông ............ 55
Bảng 3.12. Nguyên nhân hộ không áp dụng hay chỉ áp dụng một phần ........ 56
Bảng 3.13. Tác động của hoạt động khuyến nông lên năng suất cây trồng,
vật nuôi theo các nhóm ................................................................... 58
Bảng 3.14. Tác động của hoạt động khuyến nông lên quy mô sản xuất
chia theo các nhóm.......................................................................... 60
Bảng 3.15. Tác động của hoạt động khuyến nông lên chi phí sản xuất.......... 63
Bảng 3.16. Tác động của hoạt động khuyến nông lên chất lượng, tiêu thụ
sản phẩm, giảm rủi ro, môi trường và tiếp cận vốn ........................ 65
Bảng 3.17. Sự lan toả của hoạt động khuyến nông ......................................... 70


viii
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 3.1: Bản đồ huyện Đại Từ ...................................................................... 26
Hình 3.2. Sơ đồ cơ cấu tổ chức trạm khuyến nông huyện Đại Từ.................. 33


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Nước ta là một nước lấy sản xuất nông nghiệp làm nền tảng, nông
nghiệp và nông thôn đã góp phần đặc biệt quan trọng vào sự phát triển quốc
gia. Đại hội XI Đảng ta đã nhấn mạnh: Sự phát triển ổn định trong ngành
nông nghiệp, nhất là sản xuất lương thực đã bảo đảm an ninh lương thực quốc
gia, kinh tế nông thôn và đời sống nông dân đã được ổn định hơn trước, việc
tập trung đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn, đầu tư, phát triển giống
mới có năng suất, chất lượng cao, phát triển các cụm công nghiệp, làng nghề,
tiểu thủ công nghiệp,… đã có tác động tích cực đến việc sản xuất, tạo việc
làm và xóa đói, giảm nghèo.
Trong điều kiện hiện nay, nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường,
sản xuất tự cấp, tự túc không còn đảm bảo được điều kiện sống cho nông dân.
Khắp mọi nơi chúng ta có thể thấy một xu thế canh tranh ngày càng mạnh mẽ
trên thị trường mà chỉ có những nông dân hoạt động hiệu quả cao mới đứng
vững được. Trong cơ chế mới, người nông dân luôn đứng trước thực trạng
thiếu hụt thông tin cần thiết về thị trường, giá cả để định hướng cho sản xuất.
Mặt khác trình độ sản xuất của phần lớn nông dân còn yếu, thông tin KHKT
đối với người nông dân còn ít. Do đó vấn đề nâng cao kiến thức về kỹ thuật
nông nghiệp, kinh nghiệm quản lý kinh tế, thông tin thị trường, chuyển giao
KHKT . . . cho người nông dân để họ có đủ khả năng phát triển sản xuất kinh
doanh là một yêu cầu bức thiết trong vấn đề phát triển nông nghiệp nông thôn
hiện nay.
Trước yêu cầu đó, công tác khuyến nông đã được củng cố và từng bước cải
tiến cho phù hợp với tình hình mới. Nghị định 02/2010/NĐ-CP do Chính phủ ban
hành ngày 08/1/2010 về công tác khuyến nông gồm các hoạt động khác nhằm cải
tiến một cách có hiệu quả công tác khuyến nông từ trung ương đến địa phương.
Có thể nói công tác khuyến nông đã có những đóng góp rất quan trọng vào việc

2
khuyến khích nông dân áp dụng kỹ thuật tiến bộ, phát triển sản xuất có hiệu quả,
tạo ra nhiều nông sản hàng hóa có chất lượng, tăng thu nhập và mức sống cho
người dân.
Tuy nhiên, hoạt động khuyến nông vẫn chưa đáp ứng nhu cầu của khu
vực miền núi do hệ thống khuyến nông còn có những hạn chế về mặt tổ chức,
phương pháp, nhân sự và tài chính. Cách tiếp cận từ trên xuống vẫn phổ biến
trong triển khai hoạt động khuyến nông, mặc dù gần đây, cách tiếp cận có sự
tham gia và dựa vào cộng đồng đã được đưa vào áp dụng, trong quản lý nhà
nước về khuyến nông còn có sự phân tán dẫn đến có sự chồng chéo, trùng hợp
hoạt động địa bàn,…. Tổ chức bộ máy, chính sách khuyến nông ở địa phương
do tỉnh quy định nên tổ chức bộ máy, quy mô, hiệu quả hoạt động khuyến nông
phụ thuộc nhiều vào ý chí chính trị, điều kiện kinh tế của mỗi địa phương.
Trình độ nhận thức của người dân còn thấp, một phần là do năng lực của cán
bộ khuyến nông viên cơ sở còn hạn chế, công tác khuyến nông chưa được đầu
tư đúng mức, để khắc phục những hạn chế trên đòi hỏi Nhà nước và cán bộ
khuyến nông cần có các biện pháp đẩy mạnh công tác khuyến nông hiện nay.
Huyện Đại Từ là một huyện thuần nông, sản xuất nông nghiệp được đặc
biệt chú trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của huyện. Tuy vậy,
đời sống của nhân dân vẫn còn nhiều khó khăn, sản xuất nông nghiệp đóng vai
trò chủ đạo trong nền kinh tế của huyện và chủ yếu bao gồm: trồng trọt, chăn
nuôi, lâm nghiệp, thủy sản. Do vậy, công tác khuyến nông có vai trò hết sức
quan trọng trong phát triển sản xuất của huyện. Công tác khuyến nông của
huyện Đại Từ đã có rất nhiều cố gắng để nâng cao năng suất và phẩm chất của
cây trồng, vật nuôi, thủy sản, đưa tiến bộ khoa học kĩ thuật vào sản xuất. Huyện
ủy- HĐND cũng đã có nhiều giải pháp và nghị quyết nhằm đẩy mạnh công tác
Khuyến nông, Khuyến ngư trên địa bàn huyện. Tuy nhiên hoạt động khuyến
nông của huyện vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của bà con
nông dân, chưa phát huy hết tiềm năng sẵn có của huyện do hệ thống khuyến

Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full