Giải pháp huy động nguồn lực xây dựng nông thôn mới tại huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
––––––––––––––––––––––––

NGUYỄN THỊ HUYỀN TRANG

GIẢI PHÁP HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC
XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TẠI HUYỆN TIÊN DU,
TỈNH BẮC NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN - 2017


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
––––––––––––––––––––––––––

NGUYỄN THỊ HUYỀN TRANG

GIẢI PHÁP HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC
XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TẠI HUYỆN TIÊN DU,
TỈNH BẮC NINH
Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp
Mã số ngành: 60.62.01.15

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học: TS. Hà Quang Trung

THÁI NGUYÊN - 2017


i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là
trung thực và hoàn toàn chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
Mọi sự giúp đỡ để thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thơng tin
trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc.
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Huyền Trang


ii
LỜI CẢM ƠN
Trước hết với tình cảm chân thành và lịng biết ơn sâu sắc, tơi xin gửi lời trân
trọng cảm ơn đến Thầy giáo TS. Hà Quang Trung - Người trực tiếp hướng dẫn và
giúp đỡ tơi hồn thành luận văn này.
Tôi xin trân trọng cảm ơn các thày giáo, cô giáo trong Khoa Kinh tế và Phát
triển nông thơn, các Thầy Cơ phịng Đào tạo trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên
đã trực tiếp giảng dạy và giúp đỡ tơi trong suốt q trình học tập và nghiên cứu.
Tôi xin cảm ơn Hộ nông dân huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh đã cung cấp số
liệu thực tế và thơng tin cần thiết để tơi hồn thành luận văn này.
Cuối cùng, tôi xin trân thành cảm ơn đồng nghiệp, bạn bè, cùng tồn thể gia
đình, người thân đã động viên tôi trong thời gian học tập và nghiên cứu đề tài.
Thái Nguyên, ngày

tháng

năm 2017

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Huyền Trang


iii
MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i
LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii
MỤC LỤC ................................................................................................................. iii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU CHỮ VIẾT TẮT ....................................................... vi
DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................vii
DANH MỤC CÁC HÌNH .......................................................................................... ix
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................ 2
3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ................................................................ 3
Chương 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU .............................................................. 4
1.1. Những vấn đề cơ bản về nông thôn mới và xây dựng nông thôn mới ................. 4
1.1.1. Khái niệm và chức năng của nông thôn ............................................................ 4
1.1.2. Nông thôn mới và xây dựng nông thôn mới ..................................................... 5
1.1.3. Nguồn lực xây dựng nông thôn mới ............................................................... 11
1.2. Cơ sở thực tiễn về huy động vốn phục vụ xây dựng nông thôn mới ................. 18
1.2.1. Kinh nghiệm của các nước trên thế giới ......................................................... 18
1.2.2. Kinh nghiệm trong nước ................................................................................. 20
1.2.3. Bài học kinh nghiệm cho huyện Tiên Du trong việc huy động các nguồn
lực xây dựng nông thôn mới ..................................................................................... 24

1.3. Các kết quả nghiên cứu liên quan đến xây dựng NTM...................................... 25
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..... 28
2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................ 28
2.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 28
2.2.1. Đối tượng nghiên cứu...................................................................................... 28
2.2.2. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 28
2.3. Nội dung nghiên cứu .......................................................................................... 28
2.4. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................... 28


iv
2.4.1. Phương pháp thu thập thông tin ...................................................................... 28
2.4.2. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu ............................................................... 30
2.4.3. Phương pháp phân tích .................................................................................... 31
2.4.4. Phương pháp tổng hợp, phân tích thơng tin, viết báo cáo ............................... 31
2.5. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ............................................................................. 31
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .................................. 33
3.1. Đánh giá các nguồn lực tự nhiên và kinh tế xã hội ............................................ 33
3.1.1. Nguồn lực tự nhiên .......................................................................................... 33
3.1.2. Nguồn lực về kinh tế xã hội huyện Tiên Du ................................................... 37
3.1.3. Những thuận lợi, khó khăn của điều kiện tự nhiên, KTXH của huyện đối
với xây dựng NTM cũng như huy động các nguồn lực xây dựng NTM .................. 41
3.2. Thực trạng xây dựng nông thơn mới ở huyện Tiên Du ..................................... 42
3.2.1. Q trình chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện tiêu chí cấp huyện thuộc
chương trình xây dựng nơng thơn mới trên địa bàn huyện Tiên Du ......................... 42
3.2.2. Các căn cứ triển khai thực hiện ....................................................................... 43
3.2.3. Kết quả chỉ đạo thực hiện tiêu chí huyện nơng thơn mới ............................... 44
3.2.4. Kết quả thực hiện tiêu chí huyện nơng thơn mới tính đến hết 2016 ............... 47
3.3. Thực trạng huy động các nguồn lực xây dựng NTM trên địa bàn huyện .......... 52
3.3.1. Tình hình huy động vốn .................................................................................. 52

3.3.2. Tình hình huy động các nguồn lực khác ......................................................... 70
3.4. Đánh giá tình hình huy động các nguồn lực xây dựng NTM trên địa bàn
huyện Tiên Du qua phiếu khảo sát ............................................................................ 72
3.4.1. Đánh giá nhận thức của người dân và cán bộ xã, thơn về chương trình
MTQG xây dựng NTM ............................................................................................. 72
3.4.2. Đánh giá về sự tham gia và những đóng góp của người dân về chương
trình MTQG xây dựng NTM..................................................................................... 74
3.4.3. Đánh giá về những khó khăn trong việc huy động nguồn lực xây dựng NTM........ 77
3.5. Nhận xét về công tác huy động nguồn lực phục vụ xây dựng nông thôn mới
tại huyện Tiên Du ...................................................................................................... 80
3.5.1. Những kết quả đạt được .................................................................................. 80


v
3.5.2. Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của tồn tại, hạn chế .......................... 81
3.6. Các giải pháp huy động nguồn lực xây dựng chương trình nơng thơn mới
tại huyện Tiên Du ...................................................................................................... 83
3.6.1. Mục tiêu, nhiệm vụ thực hiện Chương trình MTQG về xây dựng NTM
mới huyện Tiên Du giai đoạn 2017 - 2020 ............................................................... 83
3.6.2. Các giải pháp huy động vốn xây dựng chương trình nơng thơn mới tại
huyện Tiên Du ........................................................................................................... 86
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................................................................... 94
1. Kết luận ................................................................................................................. 94
2. Khuyến nghị .......................................................................................................... 94
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 97
PHỤ LỤC ............................................................................................................... 100


vi
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU CHỮ VIẾT TẮT

STT

Nghĩa đầy đủ

Từ viết tắt

1

BCĐ

Ban chỉ đạo

2

BQL

Ban quản lí

3

CNH-HĐH

Cơng nghiệp hóa - Hiện đại hóa

4

CSHT

Cơ sở hạ tầng

5

HTX

Hợp tác xã

6

KT-XH

Kinh tế xã hội

7

MTQG

Mục tiêu quốc gia

8

NN&PTNT

Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

9

NTM

Nông thôn mới

10

PTNT

Phát triển nông thôn

11

TTCN

Tiểu thủ công nghiệp

12

UBND

Ủy ban nhân dân

13

VSMT

Vệ sinh mơi trường

14

VHXH

Văn hố - Xã hội

15

XĐGN

Xóa đói giảm nghèo


vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1. Đặc điểm tài nguyên đất đai huyện Tiên Du ............................................ 35
Bảng 3.2. Thống kê dân số, lao động và việc làm huyện Tiên Du ........................... 38
Bảng 3.3. Một số chỉ tiêu KTXH huyện Tiên Du giai đoạn 2011 - 2016 ................. 41
Bảng 3.4. Số lượng xã đạt chuẩn NTM đến 31/12/2016 .......................................... 48
Bảng 3.5. Tổng hợp kết quả thực hiện các tiêu chí huyện NTM của huyện Tiên
Du đến 31/12/2016 .................................................................................. 52
Bảng 3.6. Quy mô và cơ cấu vốn huy động xây dựng NTM huyện Tiên Du giai
đoạn 2010 - 2016 theo nguồn vốn .......................................................... 59
Bảng 3.7. Quy mô và cơ cấu vốn huy động xây dựng NTM huyện Tiên Du giai
đoạn 2010 - 2016 theo lĩnh vực ............................................................... 61
Bảng 3.8. Nhu cầu vốn còn thiếu cần huy động xây dựng NTM huyện Tiên Du
giai đoạn 2010 - 2016 .............................................................................. 63
Bảng 3.9. Nhu cầu vốn xây dựng cơng trình CSHT do xã làm chủ đầu tư giai
đoạn 2010 - 2016 ..................................................................................... 64
Bảng 3.10. Nguồn vốn đầu tư xây dựng CSHT do xã làm chủ đầu tư giai đoạn
2010 - 2016 .............................................................................................. 65
Bảng 3.11. Nhu cầu vốn xây dựng cơng trình CSHT do huyện làm chủ đầu tư
giai đoạn 2010 - 2016 .............................................................................. 66
Bảng 3.12. Nhu cầu vốn xây dựng cơng trình CSHT do tỉnh làm chủ đầu tư giai
đoạn 2010 - 2016 ..................................................................................... 67
Bảng 3.13. Tổng hợp nợ xây dựng NTM các xã trên địa bàn huyện Tiên Du đến

31/12/2016 ............................................................................................... 69
Bảng 3.14. Kết quả huy động ngày công lao động xây dựng NTM huyện Tiên
Du giai đoạn 2011 - 2016 ........................................................................ 71
Bảng 3.15. Nhận thức của người dân về chương trình NTM ................................... 73
Bảng 3.16. Đánh giá của cán bộ và người dân về mức độ cần thiết của chương
trình NTM ................................................................................................ 74
Bảng 3.17. Sự tham gia của người dân vào xây dựng NTM..................................... 75


viii
Bảng 3.18. Đánh giá của cán bộ xã, thôn về sự tham gia của người dân vào xây
dựng NTM ............................................................................................... 76
Bảng 3.19. Đánh giá của người dân về huy động nguồn lực cho xây dựng NTM ... 77
Bảng 3.19. Đánh giá của cán bộ xã, thơn về khó khăn trong huy động tiền mặt
vào xây dựng NTM .................................................................................. 79
Bảng 3.20. Đánh giá của cán bộ xã, thơn về khó khăn trong huy động đất đai
vào xây dựng NTM .................................................................................. 79


ix
DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 3.1. Cơ cấu kinh tế huyện Tiên Du giai đoạn 2011 - 2016 .............................. 39
Hình 3.2. Cơ cấu vốn huy động xây dựng NTM giai đoạn 2010 - 2016 .................. 60


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hội nghị lần thứ 7 BCH Trung ương khóa X đã ban hành Nghị quyết số

26/NQ-TW về “nông nghiệp, nông dân, nông thôn”. Nghị quyết nêu rõ mục tiêu là:
“…Xây dựng nông thôn mới có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại; cơ cấu
kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển
nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy hoạch; xã hội nông thôn ổn định, giàu bản
sắc văn hố dân tộc; dân trí được nâng cao, mơi trường sinh thái được bảo vệ; hệ
thống chính trị ở nơng thôn dưới sự lãnh đạo của Đảng được tăng cường…”. Nhằm cụ
thể hóa nghị quyết, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành “Bộ tiêu chí Quốc gia về nơng
thơn mới” (Quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 16/4/2009) và “Chương trình mục tiêu
Quốc gia xây dựng nông thôn mới” tại Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 06/4/2010
nhằm thống nhất chỉ đạo việc xây dựng nông thôn mới trên cả nước [6, 14].
Tiên Du là một trong những huyện đi đầu trong việc thực hiện Chương trình
MTQG về xây dựng nơng thơn mới trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Thời gian qua,
Huyện ủy, HĐND, UBND huyện đã ban hành nhiều nghị quyết, quyết định nhằm cụ
thể hóa chủ trương xây dựng nơng thơn mới của tỉnh Bắc Ninh với việc huy động sự
vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự chung tay góp sức của cộng đồng,
phấn đấu sớm đưa huyện đạt mục tiêu về đích huyện NTM.
Những năm qua huyện Tiên Du tập trung huy động các nguồn lực thực hiện
chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM ở tất cả các địa phương. Sau 5 năm
thực hiện, toàn huyện triển khai gần 300 dự án xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn
với tổng nguồn vốn xấp xỉ 500 tỷ đồng, trong đó chủ yếu là các dự án xây dựng
trường học, làm đường giao thông nông thôn, xây dựng trụ sở, nhà văn hóa xã, thơn,
xây mới và nâng cấp trạm y tế, xây dựng bãi tập kết, trung chuyển rác thải, kiên cố
hóa kênh mương… Hiện tại, nhiều cơng trình hồn thành, đưa vào sử dụng, làm
thay đổi bộ mặt nông thôn, tạo điều kiện cho người dân phát triển sản xuất, nâng
cao thu nhập, góp phần cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho người dân, bộ mặt
nơng thơn có sự đổi thay rõ rệt, đời sống vật chất, tinh thần của người dân khơng
ngừng cải thiện. Đến hết năm 2015 số tiêu chí đạt được trung bình tồn huyện là


Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full