LUẬN văn LUẬT THƯƠNG mại CÔNG ước PARIS và VAI TRÒ của nó đối với PHÁP LUẬT sở hữu CÔNG NGHIỆP của VIỆT NAM

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.22 MB, 77 trang )

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT
----------

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
NIÊN KHÓA 2009 – 2013

Đề tài: CÔNG ƯỚC PARIS VÀ

VAI TRÒ CỦA NÓ ĐỐI VỚI PHÁP LUẬT
SỞ HỮU CÔNG NGHIỆP CỦA VIỆT NAM

Giáo viên hướng dẫn:
Ths. Nguyễn Phan Khôi

Sinh viên thực hiện
Lê Thị Bích Ngọc
MSSV: 5095443
Lớp: Luật thương mại 3 – K35

Cần Thơ, Tháng 11/2012

LỜI CẢM ƠN!
Để hoàn thành luận văn tốt nghiệp của mình và tham gia
buổi báo cáo ngày hôm nay, em đã nhận được sự giúp đỡ rất
nhiều từ Thầy Cô, gia đình và bè bạn. Chính vì thế:
Lời đầu tiên, em xin chân thành cảm ơn quý Thầy Cô
đặc biệt là quý Thầy Cô Khoa Luật Trường Đại học Cần Thơ
- những người bạn đường trên hành trình đi tìm tri thức,
những người đã hướng dẫn, hỗ trợ em trong suốt bốn năm

trên giảng đường đại học.
Tiếp theo em xin gủi lời biết ơn sâu sắc nhất đến Thạc sĩ
Nguyễn Phan Khôi - người đã dành nhiều thời gian và tâm
huyết để tận tình hướng dẫn giúp em hoàn thành luật văn tốt
nghiệp này.
Và cuối cùng em xin cảm ơn đến cha mẹ - người không
quản khó khăn, vất vả đã nuôi nấng và chăm sóc em. Đồng
thời em xin cám ơn tất cả những người bạn của em - những
người đã cùng em chia sẽ những khó khăn, vui buồn của thời
sinh viên khiến cho quảng thời gian này trở thành những kỷ
niệm thật khó quên mà ai đã từng là sinh viên cũng trân trọng.
Với tất cả sự nổ lực và cố gắng để tìm hiểu, nghiên cứu,
em đã hoàn thành đề tài luận văn của mình nhưng do kiến
thức còn hạn chế nên luận văn không thể tránh khỏi những
thiếu sót. Rất mong được sự đóng góp tận tình và quý báu của
quý Thầy Cô và các bạn.
Trân trọng cảm ơn.!.

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................

Ngày……tháng……năm 2012
GVHD

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................

CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ WIPO VÀ CÔNG ƯỚC PARIS
1.1. Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới (Wipo) -----------------------------------------------3
1.1.1. Lịch sử hình thành -------------------------------------------------------------------3
1.1.2. Cơ cấu tổ chức -------------------------------------------------------------------------4
1.1.1.1. Đại hội đồng -----------------------------------------------------------------------4
1.1.1.2. Hội nghị ----------------------------------------------------------------------------4
1.1.1.3. Ủy ban điều phối ------------------------------------------------------------------4
1.1.1.4. Văn phòng quốc tế WIPO (Ban thư ký) -------------------------------------5
1.1.3. Vai trò của Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới --------------------------------------5
1.2. Công ước Paris ----------------------------------------------------------------------------6
1.2.1. Lịch sử hình thành và ý nghĩa của Công ước -----------------------------------6
1.2.1.1. Lịch sử hình thành Công ước --------------------------------------------------6
1.2.1.2. Ý nghĩa của Công ước ---------------------------------------------------------- 7
1.2.2. Thành viên của Công ước ---------------------------------------------------------10
1.2.2.1. Điều kiện trở thành thành viên công ước Paris --------------------------10
1.2.2.2. Nghĩa vụ của các nước khi là thành viên Công ước ---------------------11
1.2.2.3. Quyền của các nước khi là thành viên Công ước ------------------------12
1.2.3. Phạm vi áp dụng của Công ước --------------------------------------------------14
1.2.3.1. Đối tượng của Công ước -----------------------------------------------------14
1.2.3.2. Hiệu lực về thời gian ----------------------------------------------------------15
1.2.3.3. Hiệu lực về không gian -------------------------------------------------------15
1.2.4. Nội dung tóm tắt của Công ước Paris ------------------------------------------16
1.2.4.1. Các quy định về hoạt động trong Công ước ------------------------------17
1.2.4.2. Các nguyên tắc của Công ước Paris ----------------------------------------17
1.2.4.3. Nội dung của Công ước Paris ------------------------------------------------18
1.2.4.4. Một số vấn đề khác thuộc phạm vi Công ước Paris ---------------------21

GVHD: Ths Nguyễn Phan Khôi

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam

CHƯƠNG 2: VAI TRÒ CỦA CÔNG ƯỚC PARIS ĐỐI VỚI PHÁP LUẬT
SỞ HỮU CÔNG NGHIỆP CỦA VIỆT NAM
2.1. Sơ lược sự hình thành và phát triển của pháp luật Việt Nam về bảo hộ
quyền sở hữu công nghiệp ------------------------------------------------------------------23
2.1.1. Giai đoạn trước 2005 ---------------------------------------------------------------23
2.1.1.1. Hệ thống văn bản pháp luật --------------------------------------------------23
2.1.1.2. Ảnh hưởng của Công ước Paris đến hệ thống văn bản trước năm
2005 -----------------------------------------------------------------------------------------25
2.1.1.3. Những hạn chế ------------------------------------------------------------------26
2.1.2. Giai đoạn sau 2005 -----------------------------------------------------------------26
2.2. Những lợi ích mà Việt Nam có thể có từ Công ước Paris -----------------------28
2.2.1.Nguyên tắc đối xử quốc gia --------------------------------------------------------28
2.2.2. Quyền ưu tiên------------------------------------------------------------------------29
2.2.3. Một số nguyên tắc chung đối với hệ thống bảo hộ quyền sở hữu công
nghiệp -----------------------------------------------------------------------------------------30
2.2.3.1. Patent (Bằng sáng chế) --------------------------------------------------------30
2.2.3.2. Kiểu dáng công nghiệp --------------------------------------------------------30
2.2.3.3. Nhãn hiệu ------------------------------------------------------------------------30
2.2.3.4. Tên thương mại -----------------------------------------------------------------31
2.2.3.5. Chỉ dẫn nguồn gốc và tên gọi xuất xứ hàng hoá -------------------------31
2.2.3.6. Quyền chống cạnh tranh không lành mạnh ------------------------------32
2.2.3.7. Thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn -------------------------------------32
2.2.3.8. Bí mật kinh doanh --------------------------------------------------------------32
2.2.4. Các quy định về hành chính phục vụ cho việc thi hành Công ước -------32
2.3. Những quy định cụ thể về bảo hộ quyền SHCN theo Công ước Paris và
pháp luật Việt Nam --------------------------------------------------------------------------33

2.3.1. Patent (Bằng sáng chế) ------------------------------------------------------------33
2.3.2.1. Về đối tượng có khả năng được cấp patent -------------------------------33
2.3.1.2. Thủ tục xác lập quyền ---------------------------------------------------------34
2.3.2.3. Thời hạn bảo hộ ----------------------------------------------------------------35
2.3.2. Kiểu dáng công nghiệp ------------------------------------------------------------35
2.3.2.1. Điều kiện bảo hộ ----------------------------------------------------------------35
2.3.2.2. Thủ tục xác lập việc bảo hộ --------------------------------------------------36
2.3.2.3. Thời hạn bảo hộ ----------------------------------------------------------------37
2.3.3. Nhãn hiệu -----------------------------------------------------------------------------37
GVHD: Ths Nguyễn Phan Khôi

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam

2.3.3.1. Điều kiện đăng ký, thủ tục xác lập quyền và thời hạn bảo hộ quyền
SHCN đối với nhãn hiệu ----------------------------------------------------------------37
2.3.3.2. Nhãn hiệu nổi tiếng ------------------------------------------------------------38
2.3.3.3. Các điều cấm liên quan đến quốc huy, dấu kiểm tra chính thức và
biểu tượng của các tổ chức liên Chính phủ -----------------------------------------39
2.3.3.4. Chuyển giao nhãn hiệu --------------------------------------------------------40
2.3.3.5. Bảo hộ nhãn hiệu ở các nước thành viên của Công ước ----------------40
2.3.3.6. Nhãn hiệu dịch vụ -------------------------------------------------------------41
2.3.3.7. Nhãn hiệu tập thể ---------------------------------------------------------------42
2.3.4. Tên thương mại ---------------------------------------------------------------------43
2.3.4.1. Khái niệm, điều kiện bảo hộ tên thương mại -----------------------------43
2.3.4.2. Xác lập quyền SHCN đối với tên thương mại ----------------------------43
2.3.4.3. Thời hạn bảo hộ tên thương mại --------------------------------------------43
2.3.5. Chỉ dẫn nguồn gốc và tên gọi xuất xứ hàng hoá ------------------------------44

2.3.5.1. Khái niệm, điều kiện bảo hộ -------------------------------------------------44
2.3.5.2. Thủ tục xác lập việc bảo hộ --------------------------------------------------45
2.3.5.3. Thời hạn bảo hộ ----------------------------------------------------------------46
2.3.6. Vấn đề cạnh tranh không lành mạnh -------------------------------------------46
2.3.7. Thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn -----------------------------------------47
2.3.7.1. Khái niệm, điều kiện bảo hộ thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn -47
2.3.7.2. Thủ tục xác lập việc bảo hộ thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn --48
2.3.7.3. Thời hạn bảo hộ thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn ----------------48
2.3.8. Bí mật kinh doanh ------------------------------------------------------------------49
2.3.8.1. Khái niệm, điều kiện bảo hộ bí mật kinh doanh -------------------------49
2.3.8.2. Thủ tục xác lập việc bảo hộ bí mật kinh doanh --------------------------49
2.3.8.3. Thời hạn bảo hộ bí mật kinh doanh ----------------------------------------49
2.4. Tác động của Công ước Paris đối với các hiệp ước song phương giữa Việt
Nam và các quốc gia khác ------------------------------------------------------------------50
2.4.1. Nhận xét chung ----------------------------------------------------------------------50
2.4.2. Hiệp định thương mại song phương Việt Nam – Hoa Kỳ ------------------51
2.4.3. Hiệp định giữa Việt Nam và Liên Bang Nga trong lĩnh vực bảo hộ
quyền SHTT ---------------------------------------------------------------------------------52
2.4.4. Hiệp định giữa Việt Nam và Thụy Sĩ về bảo hộ SHTT và hợp tác
trong lĩnh vực SHTT ----------------------------------------------------------------------53
2.4.5. Đối với điều ước quốc tế khác ----------------------------------------------------54
GVHD: Ths Nguyễn Phan Khôi

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam

2.5. Kết luận -----------------------------------------------------------------------------------56
2.5.1. Tầm quan trọng và lợi ích của Công ước Paris-------------------------------56

2.5.2. Vận dụng các quy định của Công ước trong pháp luật Việt Nam, ưu
điểm và hạn chế -----------------------------------------------------------------------------57
2.5.3. Một số dự báo trong tương lai đối với Công ước Paris ---------------------59
Tài liệu tham khảo
Phụ lục

GVHD: Ths Nguyễn Phan Khôi

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Công ước Paris
BLDS
Luật SHTT
SHTT
SHCN

GVHD: Ths. Nguyễn Phan Khôi

Công ước Paris về bảo hộ SHCN năm
1883, sửa đổi năm 1967
Bộ luật Dân sự
Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi, bổ sung
2009
Sở hữu trí tuệ
Sở hữu công nghiệp

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam

LỜI NÓI ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Từ những năm đầu 80 của thế kỷ 20, Nhà nước đã tiến hành xây dựng hệ thống
pháp luật về SHTT, những văn bản này đã góp phần quan trọng trong việc phát huy
quyền sáng tạo của mỗi cá nhân, bảo hộ nền sản xuất trong nước và từng bước thu
hút sự quan tâm, chú ý của các nhà đầu tư nước ngoài. Từ những năm 80 của thế kỷ
20 đến nay, Việt Nam bước sang thời kỳ đổi mới nền kinh tế - xã hội, phát huy sức
mạnh nội lực và phát triển hợp tác quốc tế nhằm mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước. Chính sách mở cửa và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa đã thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, công nghệ và đã biến
những thành tựu trong lĩnh vực này thành một yếu tố sản xuất, thương mại.
Ngày nay quyền SHCN đang ngày càng đóng góp một vai trò to lớn trong sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và góp phần thực hiện đường lối chủ
động, tích cực hội nhập kinh tế quốc tế. Do đó, đòi hỏi tất yếu là phải hoàn thiện hệ
thống pháp luật về SHCN quốc gia ngang tầm với pháp luật quốc tế. Có thể nói đây
là mục tiêu và đồng thời cũng là nhiệm vụ quan trọng và không đơn giản mà Việt
Nam phải đạt tới trong một tương lai gần nhất để có thể có một hệ thống các quy
phạm pháp luật hoàn chỉnh, một cơ chế chính sách đồng bộ, nhất quán, một bộ máy
thực thi có hiệu quả phù hợp với yêu cầu của việc bảo hộ quyền SHCN quốc gia và
quốc tế. Chính vì lẽ đó, Người viết chọn đề tài “Công ước Paris và vai trò của nó
đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam” cho luận văn tốt nghiệp của
mình. Thông qua đề tài góp phần nhìn nhận tầm quan trọng cũng như cần thiết của
vấn đề hội nhập quốc tế về pháp luật SHCN.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Xoay quanh đề tài “Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở

hữu công nghiệp của Việt Nam”, Người viết phân tích, so sánh các quy định của
Công ước Paris và pháp luật SHCN của Việt Nam, từ đó chỉ ra sự phù hợp giữa
pháp luật Việt Nam và quy định của Công ước. Chỉ ra những ưu thế mà Việt Nam
có thể có khi là thành viên Công ước này. Trên cơ sở đó, đánh giá chung tầm quan
trọng, lợi ích cũng như sự tác động của Công ước Paris đến pháp luật SHCN của
Việt Nam, đồng thời đưa ra dự đoán cho tương tai đối với Công ước này. Ngoài ra,
thông qua việc tìm hiểu sự tác động của Công ước Paris đến các Điều ước đa
phương, song phương giữa Việt Nam và quốc gia khác, đã góp phần khẳng định tính
sâu rộng của Công ước Paris, cũng như giá trị của nó không chỉ đối với pháp luật
SHCN của Việt Nam, mà còn đối với pháp luật quốc tế và quốc gia khác.
GVHD: Ths. Nguyễn Phan Khôi

Trang 1

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam

3. Phạm vi nghiên cứu
Nếu xem xét vấn đề tác động của các Điều ước quốc tế đến pháp luật SHTT
quốc gia thì phạm vi tương đối rộng vì Việt Nam tham gia khá nhiều điều ước song
phương cũng như đa phương, sự tác động của các điều ước đó cũng khá nhiều.
Nhưng trong phạm vi đề tài này tác giả chỉ tập trung nghiên cứu vấn đề mà tác giả
quan tâm là “Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công
nghiệp của Việt Nam”, dựa trên những quy định của pháp luật SHTT quốc gia về
quyền SHCN, một số điều ước song phương, đa phương và một số văn bản pháp luật
khác có liên quan đến nội dung đề tài.
4. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình nghiên cứu hoàn thành luận văn chủ yếu Người viết sử dụng

phương pháp phân tích luật viết, tổng hợp, so sánh và liệt kê để làm sáng tỏ vấn đề.
Thêm vào đó người viết có phân tích và đánh giá những vấn đề có liên quan nhằm
hỗ trợ tốt hơn cho việc nghiên cứu đề tài.
5. Kết cấu đề tài
Trong đề tài ngoài danh mục các từ viết tắt, lời nói đầu, danh mục tài liệu tham
khảo, phụ lục thì tác giả thể hiện những nội dung cơ bản sau:
Chương 1. Khái quát chung về WIPO và Công ước Paris.
Chương 2. Vai trò của Công ước Paris đối với pháp luật sở hữu công nghiệp
của Việt Nam.

GVHD: Ths. Nguyễn Phan Khôi

Trang 2

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam

CHƯƠNG 1
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ WIPO VÀ CÔNG ƯỚC PARIS
1.1. Tổ chức SHTT thế giới (WIPO)
1.1.1. Lịch sử hình thành
Tổ chức SHTT thế giới (World Intellectual Property Organization – WIPO) là
một tổ chức quốc tế có mục đích giúp đỡ nhằm đảm bảo rằng quyền của người phát
minh và chủ sở hữu tài sản trí tuệ được bảo hộ trên toàn thế giới, được công nhận và
hưởng thành quả từ tài năng của họ.1
Nguồn gốc hình thành của WIPO bắt đầu từ năm 1833, năm đánh dấu sự ra đời
của Công ước Paris về bảo hộ SHCN, đây là Hiệp ước quốc tế lớn đầu tiên được
thiết lập để giúp người dân của một quốc gia đạt được sự bảo hộ ở các nước khác

cho các sáng tạo trí tuệ của họ dưới hình thức quyền SHCN. Đến năm 1886, bản
quyền bước vào đấu trường quốc tế với Công ước Berne về bảo hộ các tác phẩm văn
học và nghệ thuật. Mục đích của Công ước này là để giúp công dân của các quốc gia
thành viên đạt được sự bảo hộ quốc tế về quyền của họ để kiểm soát, và nhận được
thanh toán, sử dụng công trình sáng tạo của họ. Năm 1883 và 1886 thông qua hai
Công ước: Công ước Paris và Công ước Berne, thành lập Văn phòng quốc tế của hai
Công ước và đ t tại erne, Switzerland, chịu sự giám sát của Chính phủ
Switzerland. Năm 18 3, hai văn phòng trên hợp nhất, đổi tên thành I PI, Tổ chức
này là tiền thân của Tổ chức SHTT Thế giới ngày nay. Khi tầm quan trọng của
SHTT phát triển, cấu trúc và hình thức của BIRPI cũng thay đổi. Năm 1 60, I PI
chuyển từ erne đến Geneva để gần hơn với Liên Hiệp Quốc và các tổ chức quốc tế
khác trong thành phố. Ngày 14/7/1 67, tại Stockholm, WIPO được chính thức thành
lập trở thành một tổ chức độc lập thoát khỏi sự giám sát của Chính phủ Switzerland.
Công ước về thành lập Tổ chức SHTT thế giới chính thức đ t nền móng cho sự
thành lập của WIPO, có hiệu lực từ ngày 26/4/1970.
Ngày 17/12/1 74, Nghị quyết Đại Hội đồng 3346 XXIX) nhất trí thành lập
WIPO chính thức trở thành một tổ chức chuyên trách thứ 14 của Liên Hiệp Quốc.2
Là tổ chức nhằm khuyến khích hoạt động sáng tạo trí tuệ, tạo điều kiện cho sự
chuyển giao công nghệ, liên quan đến SHCN vào các nước đang phát triển nhằm
thúc đẩy sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội tại các nước đó.
Tóm lại, WIPO là một trong số những cơ quan chuyên trách của Liên hợp quốc
có trách nhiệm thúc đẩy việc bảo hộ SHTT trên toàn thế giới. Nó hoàn thành trách
nhiệm của mình bằng việc thúc đẩy hợp tác giữa các quốc gia trong lĩnh vực SHTT,
1

Cục bản quyền tác giả, “Tổ chức SHTT thế giới”,
/>[ngày 0 /08/2012].
2
Trần Thanh Hải, “Cơ cấu tổ chức của Liên Hợp Quốc”, NX Chính trị Quốc gia, 2001, Tr 220-221.

GVHD: Ths. Nguyễn Phan Khôi

Trang 3

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam

quản lý nhiều “Liên minh” và các tổ chức khác được thành lập trên cơ sở các Hiệp
định đa phương và tạo ra các luật mẫu để các nước đang phát triển thông qua.
1.1.2. Cơ cấu tổ chức
1.1.2.1. Đại hội đồng ( Điều 6 Công ước Stockholm)
Đại hội đồng WIPO là cơ quan quyền lực cao nhất của WIPO, bao gồm tất cả
các quốc gia thành viên là thành viên của một trong các Liên minh. Đại hội đồng
có quyền bổ nhiệm Tổng giám đốc trên cơ sở đề cử của Uỷ ban điều phối. Đại hội
đồng họp thường kỳ một năm một lần thường vào cuối tháng hàng năm) để xem
xét và thông qua các báo cáo của Ủy ban điều phối, và Tổng giám đốc WIPO,
thông qua ngân sách tài chính của Tổ chức, và thông qua các biện pháp do Tổng
giám đốc đề ra.
Trong thời gian họp Đại hội đồng WIPO, theo thông lệ, sẽ diễn ra song song
các cuộc họp thường kỳ của các nước tham gia các Điều ước quốc tế về SHTT do
WIPO quản lý thường gọi là cuộc họp của Hiệp hội nhóm Hiệp hội Paris, Hiệp hội
erne, Hiệp hội Madrid,...) và xác định những nước hay tổ chức khác không phải là
thành viên của WIPO được tham gia vào cuộc họp của WIPO với tư cách là quan sát
viên.
1.1.2.2. Hội nghị (Điều 7 Công ước Stockholm)
Hội nghị WIPO bao gồm tất cả các nước thành viên của WIPO. Chức năng
chính của Hội nghị chia làm năm nhóm: Đầu tiên, đây là diễn đàn trao đổi ý kiến
giữa các nước thành viên. Thứ hai, định kỳ 2 năm một lần xây dựng các chương

trình hợp tác phát triển cho các nước đang phát triển. Thứ ba, Hội nghị có trách
nhiệm thông qua ngân sách cho chương trình xây dựng và phát triển ở các nước
đang phát triển. Thứ tư, thông qua các sửa đổi Công ước thành lập WIPO (Đề nghị
sửa đổi Công ước có thể do các nước thành viên của WIPO, Ủy ban điều phối hay
Tổng giám đốc đề xuất). Cuối cùng, quyết định sự tham gia của các nước hay tổ
chức quan sát viên trong cuộc họp của Hội nghị.
Hội nghị WIPO họp thường kỳ vào cùng thời gian và địa điểm với phiên họp
của Đại hội đồng theo triệu tập của Tổng giám đốc.
1.1.2.3. Ủy ban điều phối (Điều 8 Công ước Stockholm)
Uỷ ban điều phối bao gồm các quốc gia là thành viên của Công ước WIPO
đồng thời là thành viên của Uỷ ban điều hành của Liên minh Paris ho c Liên minh
erne ho c của cả hai Liên minh. Là cơ quan tư vấn và giải quyết các vấn đề quan
trọng cho Hội đồng và Hội nghị, đề xuất lịch làm việc cho Hội đồng và Hội nghị và
chương trình nghị sự cho Hội nghị, cũng như đề xuất ngân sách cho cơ quan này. Uỷ
ban Điều phối họp thường kỳ mỗi năm một lần theo triệu tập của Tổng giám đốc.
Cuộc họp này thường được diễn ra tại trụ sở của Tổ chức.
GVHD: Ths. Nguyễn Phan Khôi

Trang 4

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam

1.1.2.4. Văn phòng quốc tế WIPO (Ban thư ký) (Điều 9 Công ước Stockholm)
Tổng giám đốc đứng đầu Văn phòng quốc tế, và điều hành Văn phòng quốc tế
với sự hỗ trợ của hai ho c nhiều Phó Tổng giám đốc. Tổng giám đốc có trách nhiệm
chuẩn bị dự thảo các chương trình về ngân sách và báo cáo định kỳ về hoạt động của
Tổ chức. Tổng giám đốc và những nhân viên của Văn phòng quốc tế có quyền tham

gia trong tất cả các cuộc họp của Đại hội đồng, Hội nghị, Ủy ban điều phối, và các
Ủy ban khác ho c nhóm làm việc nhưng không có quyền bỏ phiếu.
Nhân viên của Văn phòng quốc tế do Tổng giám đốc bổ nhiệm, riêng Phó Tổng
giám đốc sẽ được bổ nhiệm sau khi được Ủy ban điều phối phê duyệt. Nhân viên
của Văn phòng quốc tế được rút ra từ hơn 0 quốc gia trên giới.3
1.1.3. Vai trò của Tổ chức SHTT thế giới
Là một trong những cơ quan chuyên môn của Liên Hiệp Quốc, WIPO phục vụ
như một diễn đàn cho các nước thành viên của mình, nhằm thiết lập, hài hòa hóa
luật pháp các quốc gia về SHTT và thủ tục cho việc bảo hộ quyền SHTT, tạo điều
kiện thuận lợi cho việc giải quyết tranh chấp SHTT... Với sự toàn cầu hóa ngày càng
tăng của thương mại và thay đổi nhanh chóng của công nghệ, WIPO đóng một vai
trò quan trọng trong việc giúp đỡ các hệ thống bảo vệ SHTT mới phát triển. Thông
qua việc đàm phán hiệp ước, đăng ký, thi hành, trợ giúp pháp lý và kỹ thuật và đào
tạo trong các hình thức khác nhau.
Trên trường quốc tế, vị trí của WIPO đã có những thay đổi lớn so với khi mới
thành lập. Ngoài việc duy trì chức năng quản lý các Điều ước quốc tế được ký kết
giữa các quốc gia, WIPO đẩy mạnh việc hợp tác liên Chính phủ trong quản lý hoạt
động SHTT, song song với việc mở rộng và đa dạng hóa các loại hình hoạt động.
WIPO không chỉ không ngừng thúc đẩy việc bảo hộ quyền SHTT, mà đang ngày
càng tham gia vào việc giúp đỡ các nước đang phát triển trong việc soạn thảo xây
dựng và thực thi pháp luật, trong việc thiết lập cơ cấu hành chính và thiết chế phù
hợp, và trong việc giúp đào tạo nguồn nhân lực. Ngày nay, WIPO thực hiện việc tiếp
cận toàn cầu không chỉ đối với vấn đề SHTT, mà còn mở rộng phạm vi tới các vấn
đề mới nổi như tri thức truyền thông, văn hóa dân gian, đa dạng sinh học và bảo vệ
môi trường. Thông qua mạng thông tin SHTT toàn cầu WIPONET), WIPO góp
phần nâng cao đáng kể sự hiểu biết của nhân dân về SHTT, về nhu cầu bảo hộ
SHTT.

3

World Intellectual Property Organization, “How WIPO Works”,
[ngày 12/8/2012].

GVHD: Ths. Nguyễn Phan Khôi

Trang 5

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam

1.2. Công ước Paris
1.2.1. Lịch sử hình thành và ý nghĩa của Công ước
Có nhiều quan điểm khác nhau về cách định nghĩa “bảo hộ quyền SHCN”.Tuy
nhiên, định nghĩa phổ biến nhất là việc nhà nước (thông qua hệ thống pháp luật) xác
lập quyền của các chủ thể có thể là tổ chức ho c cá nhân) đối với đối tượng SHCN
tương ứng và bảo vệ quyền đó, chống lại bất kỳ sự xâm phạm nào của bên thứ ba.
Việc xác lập quyền SHCN được thực hiện dưới hình thức cấp văn bằng bảo hộ cho
chủ thể có quyền sở hữu đối tượng SHCN tương ứng.
Nói chung, quyền SHCN chỉ có hiệu lực ở nước mà các cơ quan nhà nước có
thẩm quyền thường là cơ quan sáng chế) cấp văn bằng bảo hộ. Muốn nhận được sự
bảo hộ của nhiều nước thì phải nộp đơn xin bảo hộ ở từng nước. Vào thời điểm đó
việc xin bảo hộ ở từng nước có thể g p nhiều vấn đề về pháp lý vì sự khác biệt về hệ
thống pháp luật. Đó là lý do cần có một Điều ước quốc tế điều chỉnh vấn đề này.
1.2.1.1. Lịch sử hình thành Công ước
Trong suốt cuối thế kỷ 1 , trước khi có sự ra đời của các Công ước quốc tế
trong lĩnh vực SHCN, việc bảo hộ các quyền SHCN tại các quốc gia khác nhau trên
thế giới là khó khăn vì luật pháp tại các nước này rất đa dạng. Hơn nữa, đơn xin cấp
bằng độc quyền sáng chế phải được thực hiện đồng thời tại tất cả các quốc gia nhằm

tránh việc công bố tại một quốc gia sẽ làm mất đi tính mới của sáng chế tại các quốc
gia khác. Những vấn đề thực tiễn này đã thúc đẩy việc phải ký kết một Điều ước
quốc tế giải quyết vấn đề trên. Trong nửa cuối thế kỷ 1 , sự phát triển của công nghệ
theo xu thế quốc tế hóa và việc tăng cao thương mại quốc tế khiến cho việc hài hòa
pháp luật về SHCN về cả lĩnh vực nhãn hiệu hàng hóa và lĩnh vực sáng chế ngày
càng cấp thiết.
Khi Chính phủ hai nước Austria – Hungary mời các quốc gia khác tham gia
triển lãm quốc tế về các sáng chế được tổ chức năm 1873 tại Viên thì một thực tế đã
xảy ra cản trở sự tham gia của nhiều khách mời nước ngoài vì họ cho rằng sự bảo hộ
pháp lý đối sáng chế đem triển lãm chưa thật sự thỏa đáng nên không sẵn sàng trưng
bày các sáng chế của họ tại triển lãm. Để giải quyết vấn đề:
Thứ nhất, Austria ban hành một đạo luật tạm thời nhằm bảo hộ cho sáng chế,
nhãn hiệu hàng hóa và kiểu dáng công nghiệp của tất cả các bên nước ngoài tham
gia triển lãm.
Thứ hai, Hội nghị Viên về Cải cách ằng độc quyền sáng chế đã được nhóm
họp cùng trong năm đó, năm 1873. Hội nghị đã soạn thảo một số các nguyên tắc mà
một hệ thống sáng chế hữu ích và hiệu quả cần dựa trên các nguyên tắc đó, và cũng
đã thúc đẩy các chính phủ “cần đem lại một sự hiểu biết trên phạm vi quốc tế về bảo
hộ sáng chế càng sớm càng tốt”.
GVHD: Ths. Nguyễn Phan Khôi

Trang 6

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam

Tiếp theo hội nghị Viên, một Hội nghị quốc tế về SHCN đã được nhóm họp tại
Paris vào năm 1878. Kết quả chính của hội nghị là một quyết định đã được thông

qua đó là: một trong số các chính phủ được yêu cầu phải triệu tập hội nghị ngoại
giao quốc tế “với nhiệm vụ xác định cơ sở cho thể chế pháp luật” trong lĩnh vực
SHCN. Sau hội nghị đó, dự thảo cuối cùng đề xuất một “Liên minh” quốc tế bảo hộ
SHCN đã được chuẩn bị tại Pháp và đã được Chính phủ Pháp gửi tới nhiều quốc gia
khác cùng với lời mời tham dự Hội nghị quốc tế vào năm 1880 tại Paris. Hội nghị
quốc tế đó đã thông qua một dự thảo Công ước mà về cơ bản bao gồm những quy
định chủ yếu của Công ước Paris ngày nay.
Năm 1883, một Hội nghị ngoại giao mới được nhóm họp tại Paris, Hội nghị kết
thúc bằng việc ký kết và thông qua lần cuối Công ước Paris về bảo hộ quyền
SHCN. Công ước Paris đã được 11 quốc gia tham gia ký kết: elgium, razil, El
Salvador, France, Guatemala, Italy, Netherlands, Portugal, Serbia, Spain and
Switzerland. Khi Công ước có hiệu lực vào ngày 07/7/1884 thì United Kingdom,
Tunisia and Ecuador cũng đã tham gia Công ước, khiến số lượng thành viên ban đầu
tăng lên 14. Chỉ trong vòng một phần tư đầu của thế kỷ này và đ c biệt là sau Chiến
tranh thế giới thứ II, số lượng thành viên của Công ước Paris đã tăng lên đáng kể.
Công ước Paris đã được sửa đổi nhiều lần từ sau khi được ký kết vào năm
1883. Tại mỗi một hội nghị sửa đổi, bắt đầu từ Hội nghị russels năm 1 00, đều kết
thúc bằng việc thông qua một Văn kiện sửa đổi của Công ước Paris. Trừ những Văn
kiện tại hội nghị sửa đổi russels năm 18 7 và 1 00) và Washington D.C. năm
1 11) không còn hiệu lực nữa, tất cả những Văn kiện trước đó vẫn có ý nghĩa, m c
dù phần lớn các quốc gia hiện nay đều là thành viên của Văn kiện gần đây nhất, Văn
kiện Stockholm năm 1 67.4
1.2.1.2. Ý nghĩa của Công ước
Đây là Công ước quốc tế lớn đầu tiên được thiết lập nhằm giúp người dân của
một quốc gia đạt được sự bảo hộ ở các nước khác cho các sáng tạo trí tuệ của họ
dưới hình thức quyền SHCN. Công ước ra đời thúc đẩy hợp tác giữa các quốc gia
trong lĩnh vực SHCN, đảm bảo mỗi công dân của các nước thành viên đều có thể
nhận được sự bảo hộ quyền SHCN của mình một cách bình đẳng, thỏa đáng không
chỉ ở nước mình mà ở cả các nước thành viên khác. Công ước cũng xây dựng các
điều kiện có lợi cho việc cấp Văn bằng bảo hộ cho chủ sở hữu đối tượng SHCN là

công dân, pháp nhân của nước này ở nước khác, thuộc thành viên Công ước.

4

Tổ chức SHTT thế giới, “Cẩm nang SHTT”, Cục SHTT phát hành, Tr 241-242.

GVHD: Ths. Nguyễn Phan Khôi

Trang 7

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam

a) Đối với Tổ chức SHTT thế giới
Khi chưa có nhiều sự ra đời của các Công ước quốc tế trong lĩnh vực SHCN.
Thì việc cần có một tổ chức có nhiệm vụ quản lý chúng chưa được đ t ra. Nhưng do
quá trình hội nhập quốc tế, việc bảo hộ quyền SHCN tại các quốc gia trên thế giới
ngày càng được quan tâm. Ngày càng nhiều các Công ước, Hiệp định đa phương,
song phương được ký kết giữa các quốc gia. Và việc thành lập một tổ chức có trách
nhiệm quản lý các văn kiện ấy được đ t ra cấp thiết.
Khi Công ước Paris xây dựng các điều khoản phục vụ cho việc thực thi bảo hộ
quyền SHCN tại các quốc gia khác là thành viên Công ước, Công ước Paris đồng
thời cũng xây dựng những điều khoản phục vụ cho hoạt động của Văn phòng quốc
tế. Tổ chức được thành lập nhằm mục đích giải quyết các vấn đề hành chính liên
quan đến Công ước. Như là: Tổ chức các cuộc họp của các quốc gia thành viên, hay
xem xét tất cả các vấn đề liên quan đến việc duy trì và phát triển Liên minh và việc
thi hành Công ước này,…
Văn phòng quốc tế trực thuộc Liên minh Paris của Công ước Paris) chính là

một trong hai tổ chức tiền thân của Tổ chức SHTT thế giới ngày nay Tổ chức có
trách nhiệm quản lý các văn kiện quốc tế về SHTT). Vì Tổ chức SHTT thế giới
được thành lập dựa trên sự hợp nhất hai Văn phòng quốc tế thuộc Công ước Paris
(1883) và Công ước Berne (1886).
Có thể nói Công ước Paris là Công ước quốc tế đầu tiên góp phần cho việc xây
dựng Tổ chức SHTT thế giới ngày nay. Từ mô hình của Văn phòng quốc tế, Tổ chức
SHTT thế giới được xây dựng trên cơ sở phát triển và nâng cao những ưu điểm của
hai Văn phòng ấy.
b) Đối với những Điều ước khác
Công ước Paris là cơ sở pháp lý quốc tế đầu tiên đ t nền tảng cho việc bảo hộ
quốc tế quyền SHCN. Trong khuôn khổ của Công ước Paris rất nhiều điều ước quốc
tế sau này về SHCN đã được ký kết, như là Hiệp định Trips, Hiệp định thương mại
Việt - Mỹ, Hiệp ước Washington,…
Tùy từng trường hợp cụ thể Công ước Paris thể hiện sự tác động trực tiếp ho c
gián tiếp tới các Điều ước quốc tế này. Ví dụ như:
Hiệp ước Washington về mạch tích hợp, Hiệp ước được ký kết nhằm mục đích
chi tiết hóa việc thực hiện bảo hộ đối với mạch tích hợp. Vì theo đoạn hai5 Điều 1
Công ước Paris thì mạch tích hợp cũng là một đối tượng của SHCN, nhưng Công
ước lại không có một quy định cụ thể nào về đối tượng này. Do đó, cần thiết có một

5

“Sở hữu công nghiệp phải được hiểu theo nghĩa rộng nhất, không những chỉ áp dụng cho công nghiệp và
thương mại theo đúng nghĩa của chúng mà cho cả các ngành sản xuất nông nghiệp, công nghiệp khai thác…”.

GVHD: Ths. Nguyễn Phan Khôi

Trang 8

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam

Điều ước quốc tế khác điều chỉnh đối tượng này, với sự tác động gián tiếp từ Công
ước Paris Hiệp ước Washington ra đời.
Hay một ví dụ khác về Hiệp định thương mại song phương Việt Nam – Hoa
Kỳ, ra đời nhằm mục đích thúc đẩy hoạt động thương mại giữa hai nước, đ c biệt là
vấn đề thương mại trong SHTT. Dù rằng Công ước Paris là Công ước nền tảng cho
việc bảo hộ SHCN nhưng các vấn đề liên quan đến thương mại trong SHTT vẫn
chưa được Công ước quy định. Điều đó dẫn tới một thực trạng “cần mà không có”,
để giải quyết vấn đề này các nước thành viên thỏa thuận ký kết với nhau những Điều
ước song phương hay đa phương khác nhằm khác phục khó khăn hiện tại. Trên cơ
sở đó, Hiệp định thương mại song phương Việt Nam – Hoa Kỳ được ký kết thành
lập.
Ngoài ra, thông qua Điều 2 1) Hiệp định Trips Công ước Paris thể hiện sự tác
động trực tiếp của mình, với quy định các phần II, III, và IV của Hiệp định này, các
Thành viên phải tuân theo các Điều từ Điều 1 đến Điều 12 và Điều 1 của Công ước
Paris (1967). Tức là, các phần quy định về bảo hộ quyền SHCN được quy định
trong Hiệp định Trips phải tuân thủ các quy định từ Điều 1 đến Điều 12 và Điều 1
Công ước Paris. Như vậy, có thể thấy rằng Hiệp định Trips có mối quan hệ không
thể tách rời với Công ước Paris. Các quy định của Công ước Paris là cơ sở pháp lý
quan trọng đầu tiên đ t nền tảng cho việc bảo hộ quốc tế quyền SHCN.
c) Đối với pháp luật quốc gia
Để xem xét sự tác động của Công ước Paris đối với pháp luật các quốc gia
thành viên, ta nên xem xét pháp luật Nhật ản và Hoa Kỳ vì đây là hai trong số
những hệ thống pháp luật lớn về SHTT trên thế giới.
Đầu tiên, là Nhật ản với một xã hội mà ở đó có số lượng lớn thông tin và cải
cách công nghệ có thể tiến triển rất nhanh chóng, thì các vấn đề về sở hữu trí tuệ có
thể gây ra một số vấn đề thu hút nhiều sự quan tâm trong xã hội hiện nay. Và cũng

giống với hầu hết các quốc gia thành viên Công ước Paris, pháp luật SHCN của
Nhật ản bao gồm các đối tượng như: Sáng chế, mẫu hữu ích, kiểu dáng công
nghiệp, nhãn hiệu, thiết kế bố trí và tên thương mại. Những đối tượng này được bảo
hộ bởi những Luật riêng như Luật Sáng chế, Luật mẫu hữu ích, Luật Thiết kế và
Luật nhãn hiệu hàng hoá, trong đó lần lượt mở rộng để bảo vệ bằng sáng chế, mẫu
hữu ích, kiểu dáng và thương hiệu.6 Theo pháp luật Nhật ản, Luật ằng sáng chế
sẽ được đem ra áp dụng để xem xét việc bảo hộ cho sáng chế, thời gian này là 20
năm kể từ ngày nộp đơn đăng ký một giới hạn năm năm được áp dụng cho trường
của các sản phẩm dược và hóa chất nông nghiệp, nhưng thời gian này có thể được
6

Outline of the Industrial Property Right System, “Industrial Property Right”, Japan patent office,
[ngày 2/11/2012].

GVHD: Ths. Nguyễn Phan Khôi

Trang 9

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam

gia hạn). Đối với Mẫu hữu ích thời hạn này là 10 năm theo quy định Luật về Mẫu
hữu ích Nhật ản). Với đối tượng là kiểu dáng công nghiệp, thì bằng bảo hộ kiểu
dáng công nghiệp có thời hạn là 15 năm kể từ ngày cấp và không có gia hạn.7 Đối
với nhãn hiệu theo Điều 1 Luật nhãn hiệu Nhật ản thời hạn bảo hộ là 10 năm kể
từ ngày đăng ký và không hạn chế số lần gia hạn. Và thời hạn này là 20 năm kể từ
ngày nộp đơn đăng ký ho c kể từ ngày thiết kế bố trí đó được đưa ra khai thác
thương mại lần đầu tiên) đối với thiết kế theo quy định của Luật thiết kế , riêng với

tên thương mại thì được bảo hộ vô thời hạn. Nhìn chung, các quy định trong Luật
của Nhật cũng không vượt ra ngoài các quy định khung của Công ước Paris. Và khi
chủ thể là người Nhật ản tiến hành đăng ký quốc tế cho các đối tượng SHCN của
mình, thì họ cũng được hưởng các quyền mà Công ước quy định cho công dân các
nước thành viên được hưởng. Ngoài ra, quyền và lợi ích của họ còn phụ thuộc vào
quy định của nước, nơi nộp đơn đăng ký ho c các Điều ước quốc tế mà Nhật có thể
có với quốc gia đó.
Tương tự, đối với pháp luật Hoa Kỳ theo quy định tại Điều 35 F C 154 Luật
sáng chế Hoa Kỳ mới sửa đổi thì Văn bằng sáng chế được cấp cho 20 năm tính từ
ngày nộp đơn. Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 35 USC 156 Luật sáng chế Hoa
Kỳ thì trong một số lĩnh vực nhất định thời hạn bảo hộ có thể được gia hạn thêm một
số năm. Đối với bí mật kinh doanh, Hoa kỳ cũng như hầu hết các nước trên thế giới
đều quy định bảo hộ vô thời hạn đối với bí mật kinh doanh, chừng nào nó vẫn giữ
được những tiêu chí ban đầu theo quy định của luật. Với đối tượng là kiểu dáng
công nghiệp thời hạn bảo hộ sẽ là 14 năm kể từ ngày cấp Văn bằng bảo hộ 35USC
Điều 173). Và 10 năm đối với thiết kế bố trí kể từ ngày nộp đơn ho c được đưa ra
khai thác thương mại lần đầu trên thế giới.8 Ngoài những đối tượng này còn một số
đối tượng khác nữa, tuy nhiên điều quan trọng là việc chứng minh được sự tác động
của Công ước Paris đến pháp luật SHCN của Hoa Kỳ. Ví dụ như việc công dân Hoa
Kỳ nộp đơn đăng ký bảo hộ tại nước bất kỳ khác, mà cả hai bên đồng thời là thành
viên Công ước Paris thì việc nộp đơn, quyền, nghĩa vụ của các bên phải tuân theo
Công ước Paris và pháp luật nơi đăng ký bảo hộ.
1.2.2. Thành viên của Công ước
1.2.2.1. Điều kiện trở thành thành viên Công ước Paris
Theo Điều 21 1) bất kỳ nước nào không phải là thành viên của Liên minh đều
có thể tham gia Văn kiện này và bằng cách đó trở thành thành viên của Liên minh.
Văn kiện tham gia được nộp lưu cho Tổng Giám đốc. Điều đó có nghĩa là, việc tham
7

Điều 21 Luật kiểu dáng công nghiệp Nhật ản.

Lê Hồng Hạnh, Đinh Thị Mai Phương Viện khoa học pháp lý - ộ tư pháp), “Bảo hộ quyền SHTT ở Việt
Nam những vấn đề lý luận và thực tiễn”, NX Chính trị quốc gia, Hà Nội 2004, Tr 104.
8

GVHD: Ths. Nguyễn Phan Khôi

Trang 10

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam

gia Công ước được mở rộng cho tất cả các quốc gia trên thế giới. Việc tham gia
Công ước được thực hiện bằng việc đăng ký một văn kiện gia nhập với Tổng Giám
đốc của WIPO, như được quy định tại Điều 21. Công ước có hiệu lực với một nước
thành viên gia nhập sau 03 tháng sau khi Tổng Giám đốc của WIPO thông báo tới
chính phủ các quốc gia thành viên về việc gia nhập này. Vì vậy, việc gia nhập chỉ
cần qua một hành động đơn phương của nước liên quan mà không đòi hỏi bất kỳ
quyết định nào từ các cơ quan có thẩm quyền của Liên hiệp.
1.2.2.2. Nghĩa vụ của các nước khi là thành viên Công ước
Khi là thành viên Công ước các quốc gia phải chấp nhận các nghĩa vụ do Văn
kiện này quy định. Đó có thể là:
Thứ nhất, phải quy định áp dụng chế độ đối xử quốc gia đối với công dân các
nước thành viên của Công ước. Tức là, mỗi quốc gia thành viên phải cam kết dành
sự bảo hộ cho công dân các nước thành viên khác giống như công dân quốc gia sở
tại khi xem xét bảo hộ quyền sở hữu công nghiêp. Đây không chỉ là một chế độ mà
còn là một nguyên tắc cơ bản của Công ước mà các quốc gia thành viên phải đảm
bảo thực hiện. Chế độ này còn được trao cho những công dân của các nước không
phải là thành viên của Công ước nhưng với điều kiện họ cư trú tại một trong số các

quốc gia thành viên của Công ước ho c có cơ sở công nghiệp hay thương mại tại
quốc gia đó. Tuy nhiên, đối với công dân của các nước thành viên thì yêu cầu đó
không được đ t ra.9
Thứ hai, Điều 12 Công ước Paris quy định nghĩa vụ phải có các cơ quan
chuyên môn về SHCN tại các nước. Ý nghĩ là, mỗi nước thành viên của Liên minh
có trách nhiệm thành lập một cơ quan chuyên môn về SHCN và một cơ quan Trung
ương để công bố cho công chúng các thông tin về bằng sáng chế, các mẫu hữu ích,
kiểu dáng công nghiệp và nhãn hiệu hàng hoá thông qua việc xuất bản định kỳ Công
báo chính thức. Cơ quan đó phải thường xuyên công bố: Tên chủ văn bằng bảo hộ
và tên tóm tắt của các sáng chế đã được cấp văn bằng và phiên bản của các nhãn
hiệu đã được đăng ký.
Thứ ba, Điều 16 Công ước Paris quy định về nghĩa vụ tài chính đối với Tổ
chức, sẽ có vài khoản thu cho ngân sách của Tổ chức, nhưng chủ yếu là các khoản
thu từ khoản đóng góp bắt buộc của các quốc gia thành viên. Để xác định mức tiền
đóng góp của các thành viên vào ngân sách, mỗi nước thành viên của Liên minh
được xếp vào một nhóm nhất định và trả tiền đóng góp hàng năm của mình trên cơ
sở một số đơn vị xác định. Nhóm I cao nhất tương đương với 1 phần bằng 25 đơn vị,
nhóm VII thấp nhất tương đương với 1 phần bằng 1 đơn vị. Từ nhóm I đến nhóm V,
9

Điều 2 Công ước Paris

GVHD: Ths. Nguyễn Phan Khôi

Trang 11

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam

mỗi nhóm cách nhau 5 đơn vị; từ nhóm V đến nhóm IIV, mỗi nhóm cách nhau 2
đơn vị.
Gọi đây là khoản thu chủ yếu cho ngân sách của Tổ chức, vì các khoản thu
khác Từ lệ phí và các khoản thu dịch vụ của Văn phòng quốc tế liên quan tới Liên
minh; Tiền bán ho c tiền thu được do chuyển nhượng quyền xuất bản các ấn phẩm
của Văn phòng quốc tế liên quan tới Liên minh; Quà t ng, vật phẩm theo di chúc và
các khoản trợ cấp; Tiền cho thuê, tiền lãi và các nguồn thu khác) có thể biến động
lớn theo từng năm, phải tùy thuộc vào nhu cầu và chính sách của các Quốc gia, Tổ
chức khác. Còn việc đóng góp của các nước thành viên sẽ cố định theo từng năm
ngân sách, nếu có thay đổi thì cũng chỉ là những biến động nhỏ. Từ sự thay đổi mức
đóng góp khi thay đổi thứ hạng của các nước thành viên nhưng việc này đã được
thông báo trước trong cuộc họp thường kỳ của Liên minh, nên có thể dự liệu và đưa
ra những điều chỉnh phù hợp nhằm đảm bảo cho nguồn thu ngân sách.
Thứ tư, Công ước ghi nhận kết quả của việc phê chuẩn ho c gia nhập của các
nước Điều 22 Công ước Paris), có nghĩa là khi các nước không là thành viên Công
ước, xin tham gia ho c phê chuẩn Công ước thì tự động kết quả của hành vi đó là
thừa nhận tất cả các điều khoản của công ước, trừ hai trường hợp ngoại lệ được chấp
nhận theo các Điều 20 1) b) và 28 2).
Thứ năm, theo Điều 25 Công ước Paris ghi nhận nghĩa vụ của các quốc gia
thành viên về việc phải đưa ra các biện pháp cần thiết, theo Hiến pháp của mình, để
bảo đảm cho việc thực hiện Công ước này. Điều đó hàm ý rằng các Quốc gia thành
viên bằng khả năng của mình có nghĩa vụ tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho việc
thực thi Công ước tại Quốc gia sở tại, hài hòa hóa pháp luật Quốc gia và các quy
định của Công ước. Ngoài ra, vào thời điểm các nước nộp lưu văn kiện phê chuẩn
ho c văn kiện tham gia Công ước, các quốc gia đã phải đảm bảo việc có thể thực thi
các điều khoản của Công ước tại quốc gia mình. Đây cũng là một điều kiện cần cho
các quốc gia muốn tham gia Công ước.
1.2.2.3. Quyền của các nước khi là thành viên Công ước
Một là, quyền được quy định tại Điều 2 Công ước Paris đó là đối xử quốc gia

(đã được phân tích trong phần nghĩa vụ tại tiểu mục 1.2.2.1). Theo quan điểm của
Người viết việc được đảm bảo áp dụng chế độ đối xử quốc gia là quyền của các
quốc gia thành viên ho c không là thành viên Công ước) có đối tượng SHCN cần
được xem xét bảo hộ tại quốc gia khác là thành viên Công ước.
Hai là, Điều 16 ghi nhận quyền của các nước thành viên được tự lựa chọn
nhóm mà mình muốn xếp vào khi nộp lưu văn kiện phê chuẩn ho c văn kiện tham
gia Công ước. Phần nghĩa vụ tài chính mà quốc gia đó phải gánh vác sẽ được quy
GVHD: Ths. Nguyễn Phan Khôi

Trang 12

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam

định tại nhóm mà quốc gia đó xin xếp vào. Và các quốc gia có thể thay đổi vị trí từ
nhóm này sang nhóm khác.
Ba là, Công ước Paris chấp nhận trao quyền cho các quốc gia thành viên có ký
kết các thỏa thuận riêng với nhau về SHCN, nhưng với điều kiện các thỏa thuận ấy
không trái với quy định của Công ước Điều 1 ). Đó có thể là thỏa thuận song
phương ho c đa phương và theo quan điểm người viết đó là một quy định cần thiết
vì một số lý do như: Trước hết, Công ước Paris là Công ước nền tảng chỉ quy định
những vấn đề mang tầm vĩ mô, việc thực thi các quy định ấy như thế nào thì tùy
thuộc vào các quốc gia thành viên. Cho nên việc ký kết các thỏa thuận riêng sẽ giúp
cho các quốc gia thực thi các quy định ấy một cách dễ dàng hơn. Hơn nữa, pháp luật
của mỗi quốc gia đã được hình thành và phát triển theo những hướng khác nhau, do
đó không thể tránh khỏi sự xung đột pháp luật giữa các quốc gia thành viên. Việc ký
kết thỏa thuận riêng giữa các nước sẽ hạn chế sự xung đột pháp luật giữa các quốc
gia ấy. Từ đó hạn chế được những tranh chấp giữa quốc gia nhận bảo hộ và chủ thể

xin được bảo hộ. Và việc chấp nhận cho các thỏa thuận riêng còn là vấn đề tôn trọng
quyền tự chủ của các quốc gia thành viên.
Bốn là, theo Điều 24 Công ước Paris chấp nhận cho các quốc gia thành viên
được lựa chọn việc thực hiện Công ước trên toàn bộ ho c một phần lãnh thổ của
quốc gia ấy. Khi nước đó tuyên bố trong văn kiện phê chuẩn ho c văn kiện tham gia
của mình ho c bất kỳ thời điểm nào sau đó gửi cho Tổng Giám đốc của Liên minh
thông báo bằng văn bản rằng Công ước này được áp dụng đối với toàn bộ ho c một
phần lãnh thổ nêu trong tuyên bố ho c trong thông báo mà có quan hệ quốc tế do
nước đó chịu trách nhiệm. Ngoài ra quốc gia trên còn có quyền vào bất kỳ thời điểm
nào thông báo cho Tổng Giám đốc của Liên minh về việc chấm dứt áp dụng Công
ước này đối với toàn bộ ho c một phần lãnh thổ như vậy.
Năm là, Công ước quy định việc tham gia Công ước được mở rộng cho tất cả
các quốc gia, và đồng thời cũng quy định chấp nhận việc bãi ước của bất cứ quốc gia
thành viên nào tại Điều 26 của Công ước. Đây cũng là một quy định nên có, vì việc
gia nhập Công ước là do ý chí tự chủ của mỗi quốc gia, mà không đòi hỏi bất kỳ
quyết định nào từ các cơ quan có thẩm quyền của Liên hiệp. Thì việc rút khỏi Công
ước cũng trên tinh thần tôn trọng quyền tự quyết của quốc gia thành viên ấy.
Tuy nhiên cũng có hạn chế cho việc bãi ước, Công ước quy định không một nước
nào có thể sử dụng quyền bãi ước quy định trong Điều này trước khi kết thúc thời
hạn 5 năm tính từ ngày nước đó trở thành thành viên của Liên minh. Điều khoản này
nhằm hạn chế sự thay đổi một cách đột ngột số lượng thành viên của Công ước, và
khi sự tham gia của quốc gia đó chưa mang lại bất cứ đóng góp nào cho Tổ chức và
các quốc gia thành viên khác. Quy định trên cũng nhằm tạo tiền đề cho việc thực thi
GVHD: Ths. Nguyễn Phan Khôi

Trang 13

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam

Công ước tại các quốc gia mới gia nhập, vì việc triển khai các quy định của Công
ước cần một khoảng thời gian nhất định, từ đó có đủ cơ sở cho rằng việc thực thi các
điều khoản của Công ước là có lợi hay phương hại đến quốc gia đó. Và có nên tiếp
tục duy trì là thành viên Công ước hay không.
Sáu là, Công ước Paris không có một quy định cụ thể trao quyền cho quốc gia
được bảo lưu một điều khoản nào đó của Công ước, tuy nhiên chúng ta có thể tìm
thấy quy định đó tại một số quy định khác như:
Điều 20 1) b) cụ thể là bất kỳ nước thành viên nào của Liên minh cũng có thể
tuyên bố trong văn kiện phê chuẩn ho c văn kiện tham gia của mình rằng việc phê
chuẩn ho c gia nhập không áp dụng đối với: các Điều từ 1 đến 12 ho c các Điều từ
13 đến 17.
Điều 28 2), đó là: Vào thời điểm ký Văn kiện này ho c thời điểm nộp lưu văn
kiện phê chuẩn ho c văn kiện tham gia, bất kỳ nước nào cũng có thể tuyên bố rằng
mình không coi là bị ràng buộc bởi khoản 1 quy định về việc giải quyết tranh chấp
thông qua Tòa án quốc tế). Đối với các tranh chấp giữa nước như vậy với các nước
khác của Liên minh sẽ không áp dụng quy định của khoản 1.
Việc cho phép bảo lưu có nhiều nguyên nhân có thể là do quốc gia chỉ muốn thực
thi một phần Công ước, ho c chỉ đủ điều kiện thực thi một phần Công ước, hay theo
quốc gia đó việc thực thi toàn bộ Công ước có thể gây phương hại đến pháp luật
SHCN của họ,... Dù là nguyên nhân gì việc cho phép bảo lưu sẽ tạo điều kiện thuận
lợi cho các nước tham gia Công ước. Đây là điều mà tất cả các quốc gia khi thành
lập, cũng như tham gia mong muốn hướng đến. Và hiển nhiên khi một nước được
quyền bảo lưu thì quốc gia ấy cũng có quyền rút lại yêu cầu bảo lưu đó.
1.2.3. Phạm vi áp dụng của Công ước Paris
1.2.3.1. Đối tượng của Công ước
Quy định tại Điều 1 2) Công ước Paris bao gồm:
Sáng chế bằng sáng chế)
 Giải pháp hữu ích

 Nhãn hiệu hàng hoá
 Nhãn hiệu dịch vụ
 Kiểu dáng công nghiệp
 Tên thương mại
 Chỉ dẫn nguồn gốc và tên gọi xuất xứ hàng hóa
 Quyền chống cạnh tranh không lành mạnh
Ngoài các đối tượng này, theo đoạn 2 Điều 1 Công ước Paris các đối tượng


này còn rất rộng, khái niệm SHCN trong Công ước chỉ giới hạn theo đúng nghĩa của
nó. Công ước Paris là Công ước nền tảng, chỉ quy định những vấn đề chung, những
GVHD: Ths. Nguyễn Phan Khôi

Trang 14

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam

phần thuộc về chi tiết sẽ dành cho pháp luật quốc gia thành viên. Có thể nói Công
ước đã trao một quyền rộng rãi cho các nước thành viên Công ước. Ví dụ, Điều 6 1)
Công ước Paris quy định mọi nước thành viên của Liên minh phải quy định về điều
kiện nộp đơn và đăng ký nhãn hiệu hàng hoá trong pháp luật quốc gia mình. Nhưng
những điều kiện cụ thể nào sẽ được xem xét cho việc nộp đơn và đăng ký thì tùy vào
pháp luật mỗi nước. Hay một quyền rộng hơn được quy định tại Điều 6sexies về nhãn
hiệu dịch vụ,10 theo đó Công ước buộc các nước thành viên có trách nhiệm bảo hộ
đối với nhãn hiệu dịch vụ, nhưng không buộc phải quy định trong pháp luật quốc gia
việc đăng ký đối tượng này. Tức là các nước thành viên có thể quy định ho c không
quy định. Không dừng ở việc trao quyền cho cá nhân mỗi nước thành viên, Công

ước Paris còn mở rộng quyền này cho nhóm các nước thành viên, theo quy định tại
Điều 6ter(1) a) các nước thành viên của Liên minh có quyền “thoả thuận từ chối ho c
huỷ bỏ” việc đăng ký hay ngăn cấm việc sử dụng làm nhãn hiệu ho c thành phần
của nhãn hiệu khi không có sự phép của các cơ quan có thẩm quyền) các quốc huy,
quốc kỳ ho c các biểu tượng quốc gia khác của các nước thành viên của Liên minh...
Ngoài ra, Công ước Paris cũng không quy định một khái niệm cụ thể nào về các đối
tượng trên mà dành việc đó cho pháp luật quốc gia thành viên, mỗi quốc gia sẽ dựa
trên hệ thống pháp luật của mình đưa ra các quy định cụ thể, phù hợp nhằm thực thi
các quy định của Công ước. Công ước Paris được thực thi với tinh thần tôn trọng
pháp luật các Quốc gia thành viên.
1.2.3.2. Hiệu lực về thời gian
Điều 26 1) Công ước Paris quy định “Công ước này có hiệu lực vô thời hạn”.
Tức là Công ước chỉ quy định thời điểm có hiệu lực mà không quy định thời điểm
chấm dứt hiệu lực. Việc chấm dứt hiệu lực của Công ước có thể do các bên thỏa
thuận chấm dứt ho c do các bên thỏa thuận ký kết một điều ước quốc tế mới về cùng
một vấn đề,…11
1.2.3.3. Hiệu lực về không gian
Phạm vi áp dụng Công ước Paris bao gồm các nước là thành viên và các nước
không phải là thành viên của Công ước. Việc áp dụng Công ước tại các nước thành
viên được quy định là một nghĩa vụ của các nước đó. Tuy nhiên, nó không chỉ là
nghĩa vụ mà còn là quyền lợi của các quốc gia đó, vì việc áp dụng Công ước sẽ giúp
cho công dân những quốc gia ấy thuận lợi đạt được sự bảo hộ toàn vẹn về quyền
SHCN tại các quốc gia thành viên khác. Đối với các quốc gia không là thành viên
10

“Các nước thành viên của Liên minh có trách nhiệm bảo hộ nhãn hiệu dịch vụ. Nhưng các nước này không
bị bắt buộc phải định ra việc đăng ký các nhãn hiệu đó”.
11
Công ước Viên về Luật điều ước quốc tế Ký kết ngày 23 tháng 5 năm 1 6 – Có hiệu lực ngày 27 tháng 1
năm 1 80 ) sẽ được áp dụng để xem xét việc chấm dứt hiệu lực của Công ước Paris

GVHD: Ths. Nguyễn Phan Khôi

Trang 15

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

Công ước Paris và vai trò của nó đối với pháp luật sở hữu công nghiệp của Việt Nam

việc áp dụng Công ước cho công dân của họ cần thỏa mãn điều kiện được quy định
tại Điều 3 Công ước này.
1.2.4. Nội dung tóm tắt của Công ước Paris
Đây là một trong những Công ước quốc tế đa phương quan trọng về SHCN.
Công ước Paris được ký kết vào ngày 20/3/1883 với sự tham gia ký kết của 11 quốc
gia: Belgium, Brazil, El Salvador, France, Guatemala, Italy, Netherlands, Portugal,
Serbia, Spain and Switzerland. Khi Công ước có hiệu lực vào ngày 07/7/1884 thì
United Kingdom, Tunisia and Ecuador cũng đã tham gia Công ước, khiến số lượng
thành viên ban đầu tăng lên 14. Các nước tham gia Công ước đã lập ra một liên
minh quốc tế về bảo hộ SHCN liên minh Paris có trụ sở tại erne), từ thời điểm ký
kết cho đến nay Công ước đã trải qua nhiều lần sửa đổi quan trọng ở các hội nghị
quốc tế, như hội nghị tổ chức tại rusels vào ngày 14/12/1900, tiếp đến là tại
Washington ngày 02/6/1 11, tại LaHay ngày 06/11/1925 mở rộng thêm đối tượng
Kiểu dáng công nghiệp, tại London ngày 02/6/1 34, tại Lisbon ngày 31/10/1 58
thành lập Hiệp định về đăng ký quốc tế Tên gọi xuất xứ và tại Stockholm ngày
14/7/1967 thành lập WIPO, và được tổng sửa đổi ngày 28/ /1 7 . Có thể thấy thông
qua mỗi lần sửa đổi phạm vi tác động của Công ước được mở rộng ngày một lớn,
tinh thần của các nhà lập nên Công ước Paris đang dần thay đổi theo hướng cụ thể
hơn các quy định của Công ước, đồng thời khuyến khích thành lập thêm các Điều
ước quốc tế khác nhằm điều chỉnh các vấn đề mà trong phạm vi Công ước không

được đề ho c đề cập chưa rõ ràng. Song song với việc xây dựng thì vấn đề quản lý
cũng không kém phần quan trọng, ý thức được vấn đề đó năm 1 67 các nước đã
thống nhất thành lập WIPO, Tổ chức chịu trách nhiệm quản lý và thi hành các Điều
ước quốc tế chuyên về SHTT. Tính đến tháng 10/2011 có 17412 quốc gia là thành
viên của Công ước này, trong đó Việt Nam tham gia là thành viên từ ngày
08/3/1949.13
Công ước Paris bản sửa đổi năm 1 7 ) có 30 điều khoản, mục đích chủ yếu
của Công ước là nhằm xây dựng các điều kiện có lợi cho việc cấp Văn bằng bảo hộ
cho chủ sở hữu đối tượng SHCN là công dân, pháp nhân của nước này ở nước khác

12

Phụ lục

13

Phạm Văn Toàn Thanh tra- ộ khoa học và Công nghệ), ”Nghiên cứu các quy định của pháp luật hiện
hành về bảo hộ và thực thi quyền SHCN đối với nhãn hiệu, tên thươngmại, chỉ dẫn địa lý và quyền chống
cạnh tranh không lành mạnh tại Việt Nam”, ộ khoa học và Công nghệ,
[ngày 10/8/2012].

GVHD: Ths. Nguyễn Phan Khôi

Trang 16

SVTH: Lê Thị Bích Ngọc

LUẬN văn LUẬT THƯƠNG mại CÔNG ước PARIS và VAI TRÒ của nó đối với PHÁP LUẬT sở hữu CÔNG NGHIỆP của VIỆT NAM

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về