LUẬN văn LUẬT THƯƠNG mại đầu tư TRỰC TIẾP nước NGOÀI vào VIỆT NAM THỰC TRẠNG

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (999.68 KB, 81 trang )

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
Khóa 34 – Niên khóa: 2008 – 2012
Đề tài:
ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI VÀO VIỆT NAM
THỰC TRẠNG

Giáo viên hướng dẫn:
ĐOÀN NGUYỄN PHÚ CƢỜNG
Bộ môn: Luật kinh doanh, thƣơng mại

Sinh viên thực hiện:
PHAN NGUYỄN MỘNG CẦM
MSSV: 5086022
Lớp: Luật Thƣơng mại 1 – K34

Cần Thơ, tháng 5/2012

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

-1-

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên cho tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy Đoàn Nguyễn Phú
Cường đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình làm luận văn.
Tôi thành kính biết ơn đến gia đình của tôi luôn động viên tôi rất nhiều để tôi
vượt qua khó khăn khi làm luận văn.
Cảm ơn tất cả thầy, cô của khoa Luật đã tận tình giảng dạy và truyền đạt kiến
thức quý báu cho tôi trong thời gian học ở trường Đại Học Cần Thơ.
Xin gởi lời cảm ơn đến các bạn trong bộ môn Luật Kinh doanh – thương mại,
các bạn trong nhóm do thầy hướng dẫn đã giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi
thực hiện đề tài.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng đây là đề tài nghiên cứu khoa học đầu tiên
của một sinh viên Luật nên không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận
được nhiều ý kiến đóng góp của quý thầy cô và bạn bè ./.
Phan Nguyễn Mộng Cầm

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

-2-

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
Cần Thơ, ngày … tháng … năm 2012

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

-3-

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG PHẢN BIỆN
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

Xây dựng – chuyển giao
Xây dựng – chuyển giao – kinh doanh

EU
FDI

Liên minh châu Âu
Đầu tư trực tiếp nước ngoài

GATS

Hiệp định về thương mại dịch vụ

GATT
GDP

Hiệp định chung về thuế quan và thương mại
Tổng sản phẩm quốc nội

GINI
IMF
M&A
NAFTA

Hệ số phản ánh sự bất bình đẳng trong thu nhập
Quỹ tiền tệ quốc tế
Mua bán và sáp nhập
Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ

OECD

TNCs
TNDN
UNCTAD
VCCI

Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế
Các công ty đa quốc gia
Thuế thu nhập doanh nghiệp
Diễn đàn Thương mại và Phát triển Liên Hiệp quốc
Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam

WIPO
WTO

Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới
Tổ chức Thương mại Thế giới

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

-5-

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................. 1
2. Mục tiêu – phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 1

3. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................ 2
4. Bố cục luận văn ................................................................................................ 2

CHƢƠNG I: LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP
NƢỚC NGOÀI .................................................................................... 3
1.1. Nguyên nhân hình thành và phát triển của đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài ... 3
1.2. Lịch sử về đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài .......................................................... 5
1.2.1. Sơ lược về lĩnh vực đầu tư trực tiếp nước ngoài trên thế giới ............... 5
1.2.2. Đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Việt Nam qua các thời kỳ....................... 8
1.3. Vai trò đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài (FDI) đối với nền kinh tế Việt Nam ... 14
1.4. Một số khái niệm ............................................................................................ 15
1.4.1. Đầu tư...................................................................................................... 15
1.4.2. Đầu tư trực tiếp ....................................................................................... 15
1.4.3. Đầu tư nước ngoài.................................................................................. 16
1.4.4. Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) ........................................................ 16
1.4.5. Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài .............................................. 17
1.5. Chủ thể trong đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài.................................................. 18
1.5.1. Chủ thể đầu tư (nhà đầu tư nước ngoài) .............................................. 18
1.5.2. Chủ thể tiếp nhận đầu tư (nước tiếp nhận đầu tư – cơ quan quản lý
Nhà nước về đầu tư).................................................................................. 19

CHƢƠNG II: PHÁP LUẬT VỀ ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC
NGOÀI FDI........................................................................................ 21
2.1. Các hình thức FDI phổ biến.......................................................................... 21
2.1.1. Doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài .................................................... 21
2.1.2. Doanh nghiệp liên doanh....................................................................... 22
2.1.3. Đầu tư theo hợp đồng ............................................................................. 22
2.1.4. Đầu tư phát triển kinh doanh ................................................................ 25
2.1.5. Mua cổ phần hoặc góp vốn để tham gia quản lý hoạt động đầu tư ..... 25
2.1.6. Hình thức đầu tư mua lại và sáp nhập doanh nghiệp (M&A)............. 26

2.1.7. Thành lập các tổ chức kinh tế khác ...................................................... 26

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

-6-

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

2.2. Quyền và nghĩa vụ của nhà đầu tƣ nƣớc ngoài........................................... 29
2.3. Chính sách khuyến khích đầu tƣ và các biện pháp bảo đảm đầu tƣ ........ 30
2.3.1. Các biện pháp khuyến khích đầu tư ...................................................... 30
2.3.2. Chính sách thuế đối với nhà đầu tư nước ngoài .................................. 32
2.3.3. Ưu đãi về giao đất, thuê đất ................................................................... 34
2.3.4. Biện pháp đảm bảo đầu tư ..................................................................... 34

CHƢƠNG III: THỰC TRẠNG VÀ KIẾN NGHỊ VỀ ĐẦU TƢ
TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI ........................................................... 40
3.1. Thực trạng thu hút vốn đầu tƣ nƣớc ngoài FDI ......................................... 40
3.1.1. Thực trạng .............................................................................................. 40
3.1.2. Vấn đề giải ngân vốn FDI...................................................................... 41
3.2. Tác động của FDI đối với phát triển kinh tế Việt Nam ........................ 43
3.2.1. Tác động tích cực ............................................................................ 44
3.2.2. Những thách thức; hạn chế của FDI.............................................. 49
3.3. Một số giải pháp cơ bản nhằm tăng cƣờng thu hút và sử dụng FDI ........ 53
3.3.1. Cải thiện môi trường và chính sách đầu tư..................................... 53
3.3.2. Tăng cường hiệu quả quản lý Nhà nước .............................................. 55
3.3.3. Tạo lập đối tác đầu tư trong nước ......................................................... 56

3.3.4. Phát triển nguồn nhân lực ..................................................................... 56

KẾT LUẬN ...................................................................................58
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. 59
PHỤ LỤC

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

-7-

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

MỤC LỤC BẢNG BIỂU
Bảng 1. Tăng trưởng thương mại và sản xuất trên thế giới từ năm 1870 đến năm 1990 ...
.......................................................................................................................................... 6
Bảng 2. Vốn FDI đăng ký 10 năm gần đây 1999 – 2008 (USD) ................................... 40
Bảng 3. Vốn FDI đầu tư vào các nghành ....................................................................... 41
Bảng 4. Tỷ lệ vốn FDI thực hiện so với cam kết............................................................ 42
Bảng 5. Vốn FDI và bất động sản .................................................................................. 43

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

-8-

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

PHẦN MỞ ĐẦU
5. Lý do chọn đề tài
Luật đầu tư trực tiếp nước ngoài lần đầu tiên được ban hành năm 1987 đã chính
thức thể hiện quan điểm mở cửa, hội nhập nền kinh tế Việt Nam với nền kinh tế khu
vực và thế giới. Đầu tư trực tiếp nước ngoài đã đóng gớp một nguồn vốn đầu tư quan
trọng, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa,
mở ra nhiều ngành nghề và sản phẩm mới; góp phần nâng cao năng lực quản lý và
chuyển giao công nghệ tiên tiến trên thế giới; mở rộng thị trường xuất khẩu và tạo thêm
nhiều việc làm mới. Tuy nhiên, do hệ thống pháp luật về đầu tư còn chưa nhất quán, có
sự phân biệt đối xử giữa các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài làm hạn chế sự thông
thoáng của môi trường đầu tư, đã phần nào cản trở nguồn vốn đầu tư vào Việt Nam.
Ngày 29/11/2005, Quốc hội khóa XI tại kỳ họp thứ 8 đã thông qua Luật đầu tư.
Đây là thông điệp quan trọng của Việt Nam trong việc cam kết tiếp tục phát triển kinh
tế theo hướng thị trường; xóa bỏ những biệt lệ giữa đầu tư nước ngoài và đầu tư trong
nước, cải thiện môi trường đầu tư phù hợp với những cam kết quốc tế của Việt Nam và
thông lệ quốc tế.
Trong những năm qua, cùng với đường lối phát triển kinh tế thị trường, đầu tư
trực tiếp nước ngoài đã phát huy vai trò quan trọng trong việc thu hút vốn đầu tư, góp
phần nâng cao tốc độ tăng trưởng kinh tế, làm thay đổi diện mạo cho nền kinh tế. Theo
đó pháp luật về đầu tư Việt nam cũng đã trải qua quá trình hình thành, phát triển. Đến
hiện nay, pháp luật đầu tư tồn tại trong bối cảnh của nền kinh tế thị trường và hội nhập
kinh tế quốc tế. Cả nước đang phấn đấu để năm 2020 Việt Nam trở thành nước công
nghiệp, nền kinh tế phát triển. Qua các con số báo cáo về nguồn vốn giải ngân FDI
hàng năm càng đánh giá cao hơn vai trò của đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam.
Ở góc độ luật học, vai trò của đầu tư trực tiếp nước ngoài được thể hiện bằng các quy
định của pháp luật cụ thể như: các biện pháp khuyến khích đầu tư, đảm bảo đầu tư;
quyền và nghĩa vụ của nhà đầu tư. Đề tài “Đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt
Nam_thực trạng”, người viết sẽ thể hiện rõ hơn các vấn đề nêu trên cũng như tình hình

đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam hiện nay, tác động tích cực, mặt hạn chế của
FDI đến nền kinh tế Việt Nam, một số kiến nghị và giải pháp.
6. Mục tiêu – phạm vi nghiên cứu
Xuất phát từ những quy định pháp lý hiện hành cùng với những vụ việc thực
tiễn xảy ra thời gian qua trong đời sống xã hội cũng như trên thế giới, người viết nghiên
cứu những quy định hiện hành của pháp luật nhằm làm sáng tỏ những vấn đề còn

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

-9-

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

vướng mắc, đưa ra những kiến nghị bổ sung nhằm góp phần hoàn thiện hơn những quy
định pháp lý hiện hành về đầu tư trực tiếp nước ngoài.
Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu trên, người viết tập trung vào những quy định
của pháp luật nội dung về đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI vào Việt Nam và thực trạng
hiện nay nhằm làm sáng tỏ những vấn đề pháp lý về đầu tư trực tiếp nước ngoài.
Nhưng do thời gian ngắn nên người viết không tìm hiểu chi tiết các vấn đề liên quan
đến đầu tư trực tiếp nước ngoài được, về hình thức hợp đồng, trình tự thủ tục cấp phép
đầu tư, dự án đầu tư, … chỉ nghiên cứu vai trò của đầu tư trực tiếp nước ngoài đối với
nền kinh tế Việt Nam cũng như chủ thể tham gia trong đầu tư trực tiếp nước ngoài, các
quyền và nghĩa vụ của nhà đầu tư nước ngoài, các hình thức của FDI, các chính sách
khuyến khích đầu tư, các biện pháp bảo đảm đầu tư, thực trạng thu hút vốn, giải pháp
và kiến nghị.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
Phương pháp phân tích luật viết được sử dụng để tìm hiểu những quy định của

pháp luật Việt Nam về đầu tư nước ngoài hiện hành và những quy định của pháp luật
có liên quan. Phương pháp phân tích, tổng hợp, nghiên cứu lý luận trên tài liệu, sách
vở, liệt kê, trích dẫn từ những nguồn tài liệu của các tác giả trong nước để phân tích,
tổng hợp và đánh giá khách quan về thực trạng của đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt
Nam hiện nay.
8. Bố cục luận văn
- Phần mở đầu
-

-

Phần nội dung gồm ba chương:
+ Chương I – Lý luận chung về đầu tư trực tiếp nước ngoài.
+ Chương II – Pháp luật về đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI.
+ Chương III – Thực trạng và kiến nghị về đầu tư trực tiếp nước ngoài.
Kết luận.

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

- 10 -

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

CHƢƠNG I:
LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI
1.6. Nguyên nhân hình thành và phát triển của đầu tƣ trực tiếp nƣớc
ngoài

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (Foreign Direct Investment – FDI) ngày càng có vai
trò quan trọng đối với nước tiếp nhận đầu tư và nước đi đầu tư. Chính vì vai trò quan
trọng của nó mà có rất nhiều quan điểm của các nhà kinh tế học nhằm lý giải nguyên
nhân hình thành và phát triển của hiện tượng này. Hiện nay, chủ yếu có hai trường phái
lý giải sự hình thành và phát triển của hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài đó là quan
điểm của các nhà kinh tế học tư bản và xã hội chủ nghĩa.
Quan điểm của các nhà kinh tế học tư bản, đại diện là Adam Smith (năm 1776),
Thomas Malthus (năm 1798), David Ricardo (năm 1817) và sau này là Vernon (năm
1966), Kojima (năm 1973), Hymer (năm 1976), Dunning (năm 1988), … cho rằng hoạt
động đầu tư quốc tế được hình thành và phát triển do một số nguyên nhân chủ yếu sau:
+ Xuất phát từ học thuyết về phân công lao động quốc tế dựa trên lợi thế so
sánh và thương mại quốc tế, các nhà kinh tế học cổ điển cho rằng khởi nguyên của
quan hệ kinh tế giữa các quốc gia bắt nguồn từ hoạt động thương mại quốc tế. Bằng
học thuyết “Lợi thế so sánh – Comparative advantages”, Adam Smith (năm 1776) và
David Ricardo (năm 1817) cho rằng mỗi quốc gia trên thế giới đều chuyên môn hóa
sản xuất ra một hoặc một nhóm sản phẩm với chi phí sản xuất thấp hơn so với quốc gia
khác và tiến hành xuất khẩu hàng hóa này sang quốc gia đó1. Đồng thời, quốc gia này
cũng giành cơ hội để quốc gia khác sản xuất và xuất khẩu sản phẩm có chi phí sản xuất
thấp hơn chi phí sản xuất do nước mình tiến hành mà không phụ thuộc vào quy mô sản
xuất và trình độ phát triển. Lợi thế so sánh chính là nguyên nhân hình thành, phát triển
quan hệ thương mại quốc tế giữa các quốc gia với nhau và cũng cho thấy trình độ phát
triển về lực lượng sản xuất giữa các quốc gia cơ bản là rất khác nhau. Như vậy,
thương mại quốc tế là quan hệ đầu tiên, cơ bản và làm phát sinh quan hệ kinh tế quốc
tế giữa các quốc gia sau này. Tuy nhiên, do có sự chênh lệch về lực lượng sản xuất
giữa các quốc gia và những trở ngại trong hoạt động thương mại quốc tế đã hình thành
và phát triển quan hệ đầu tư giữa các quốc gia. Dưới gốc độ nước tiếp nhận đầu tư, để
phát triển một số ngành sản xuất với điều kiện chưa cho phép hoặc sản xuất với chi phí
cao thay vì phải nhập khẩu, quốc gia tiếp nhận đầu tư đã kêu gọi đầu tư từ những quốc

1

Nguyễn Văn Tuấn: Đầu tư trực tiếp nước ngoài với phát triển kinh tế ở Việt Nam, Nxb. Tư pháp, Hà Nội, 2005,
tr.12 trích dẫn Paul A. Samuelson and Wiliam D. Nordhaus, Economics, McGraw- Hill, page 478.

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

- 11 -

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

gia có thế mạnh về những ngành công nghiệp đó. Dưới gốc độ của nước đi đầu tư,
những nước này mong muốn đầu tư tại những nước có trình độ phát triển thấp hơn để
tận dụng chi phí sản xuất rẻ và khai thác tài nguyên thiên nhiên.
Tại những nước công nghiệp phát triển, do phải đối mặt với môi trường cạnh
tranh gay gắt nên tỷ xuất lợi nhuận của các doanh nghiệp sản xuất tại những quốc gia
này là rất thấp. Do vậy, các doanh nghiệp thường có xu hướng chuyển vốn, công nghệ
và tài sản ra những nước có môi trường cạnh tranh kém hơn với chi phí sản xuất rẻ hơn
nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và đạt được tỷ xuất lợi nhuận cao hơn.
Các nước đang phát triển đang trong quá trình chuyển đổi nền kinh tế và thực
hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước thường đối mặt với vấn đề thiếu vốn, công
nghệ tiên tiến và trình độ quản lý. Chính vì những nhu cầu này đã tạo điều kiện cho
việc di chuyển vốn, công nghệ và trình độ quản lý từ các nước công nghiệp phát triển
sang các nước đang phát triển.
Xu hướng bảo hộ mậu dịch ngày càng tăng nên đầu tư nước ngoài là một biện
pháp hữu hiệu nhằm xâm nhập và chiếm lĩnh thị trường; tránh được hàng rào bảo hộ
thuế quan và phi thuế quan; giảm chi phí vận chuyển hàng hóa.
Các nhà kinh tế học xã hội chủ nghĩa mà đại diện là Lenin cho rằng sự phát

triển của đầu tư trực tiếp nước ngoài dựa trên xuất khẩu tư bản. Khi nghiên cứu giai
đoạn phát triển của chủ nghĩa tư bản, Lenin đã nêu ra một trong năm đặc trưng quan
trọng của chủ nghĩa đế quốc đó là xuất khẩu tư bản1. Theo Lenin: “Đặc điểm của chủ
nghĩa tư bản cũ, trong đó chế độ cạnh tranh hoàn toàn thống trị là việc xuất khẩu hàng
hóa. Đặc điểm của chủ nghĩa tư bản hiện đại, trong đó tổ chức độc quyền nắm quyền
thống trị là xuất khẩu tư bản”2. Xuất khẩu tư bản là một nhu cầu tất yếu khách quan.
Bởi vì, tại một số nước phát triển đã tích lũy được một khối lượng tư bản kếch sù và
một bộ phận đã trở thành “tư bản thừa” do không tìm được nơi đầu tư có tỷ suất lợi
nhuận cao ở trong nước. Các nước phát triển muốn xuất khẩu tư bản của mình để tranh
thủ lao động, nguyên vật liệu, tài nguyên thiên nhiên rẻ … ở các nước kém phát triển,
thiếu tư bản. Xét về khía cạnh đầu tư thì xuất khẩu tư bản tồn tại dưới hai hình thức đó
là: xuất khẩu tư bản dưới hình thức gián tiếp hay đầu tư gián tiếp; xuất khẩu tư bản
dưới hình thức trực tiếp hay đầu tư trực tiếp. Xuất khẩu tư bản gián tiếp là hình thức
đầu tư gián tiếp dưới dạng cho vay, thu lãi thông qua các ngân hàng hoặc các tổ chức
tín dụng quốc tế hoặc quốc gia mà các nhà tư bản cho các nước khác vay, chủ yếu là
các nước thuộc địa để phát triển kinh tế. Xuất khẩu tư bản trực tiếp là hình thức đầu tư
trực tiếp nước ngoài thông qua việc xây dựng các nhà máy, xí nghiệp tại các nước khác
1
2

TS. Cao Liên: “Phác thảo lịch sử thế giới”, Nxb. Thanh niên, H.2003, tr. 124.
Lenin: “Chủ nghĩa đế quốc giai đoạn tột cùng của chủ nghĩa tư bản”, Nxb. Sự thật, H.1957, tr.435.

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

- 12 -

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

(các nước thuộc địa), có sự quản lý trực tiếp của các nhà tư bản với tài sản được các
nhà tư bản đầu tư để xây dựng các nhà máy.
Bên cạnh việc lý giải nguyên nhân của đầu tư nước ngoài thông qua xuất khẩu
tư bản, các nhà kinh tế học xã hội chủ nghĩa cho rằng chủ nghĩa tư bản đã thiết lập quan
hệ đầu tư quốc tế từ các nước tư bản phát triển sang các nước thuộc địa nhằm tìm kiếm
lợi nhuận, khai thác tài nguyên thiên nhiên và duy trì sự áp bức bốc lột tại hệ thống
thuộc địa do mình quản lý.
1.7. Lịch sử về đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài
1.7.1. Sơ lược về lĩnh vực đầu tư trực tiếp nước ngoài trên thế giới
Dựa vào tiêu chí mức độ phát triển đầu tư quốc tế, chính sách đầu tư quốc tế,
tình hình chính trị trên thế giới và căn cứ vào các tài liệu của UNCTAD (United
Nations Conference on Trade and Development), phân kỳ lịch sử đầu tư trực tiếp nước
ngoài trên thế giới có thể tạm được chia thành các giai đoạn phát triển sau1:
Thứ nhất, giai đoạn từ năm 1870 đến năm 1913: Đây là kỷ nguyên vàng của
quan hệ thương mại và đầu tư quốc tế. Xuất khẩu không chỉ tăng ở những nước phát
triển mà còn tăng ở cả các nước đang phát triển (châu Mỹ La tinh). Di cư lao động
quốc tế được tự do, không gặp bất cứ trở ngại nào và tăng nhanh. Cụ thể là từ năm
1870 đến năm 1915 đã có trên 36 triệu người rời châu Âu và gần 2/3 số này đã đến Hoa
Kỳ. Số người Trung Quốc và Ấn Độ di cư đến một số nước như Miến Điện, Indonesia,
Malaysia, Sri Lanka và Thái Lan trong thời kỳ này cũng tăng nhanh vượt cả số người
di cư từ châu Âu. Trong thời kỳ này đã đánh dấu sự chuyển dịch từ nền kinh tế nông
nghiệp sang công nghiệp thông qua cuộc cách mạng công nghiệp diễn ra ở một số nước
phương Tây như: cách mạng công nghiệp ở Anh (thế kỷ XVIII), cách mạng công
nghiệp ở Pháp (thế kỷ XIX), cách mạng công nghiệp ở Đức (thế kỷ XIX) … đã tạo
điều kiện phát triển khoa học, công nghệ. Đầu tư trực tiếp nước ngoài trong thời này đã
đạt khoản 14 tỷ USD, chiếm 1/3 tổng vốn đầu tư trên toàn thế giới. Hoạt động đầu tư
trực tiếp nước ngoài chủ yếu từ các nước phát triển sang các nước đang phát triển và
các nước kém phát triển hay nói cách khác, phần lớn đầu tư trực tiếp nước ngoài là để

khai thác thuộc địa. Nước Anh là nước đứng đầu trong danh sách các nước đi đầu tư,
chiếm 45%. Hoa Kỳ là nước tiếp nhận đầu tư lớn nhất và một số lượng vốn FDI cũng
đã được đầu tư vào các nước châu Mỹ La tinh, Trung Quốc và một số nước kém phát
triển ở châu Âu. Do sự tiến bộ của khoa học – kỹ thuật, bên cạnh đầu tư vào các ngành
công nghiệp truyền thống như: dệt may, luyện kim … đã xuất hiện đầu tư trực tiếp
nước ngoài trong các lĩnh vực mới (chế tạo máy, sản xuất thép và hóa học).

1

World Investment Report 1994 – United Nations – 1994, page 234.

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

- 13 -

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

Thứ hai, giai đoạn từ năm 1914 đến năm 1945: Đây là thời kỳ xảy ra Chiến
tranh thế giới lần thứ nhất và Chiến tranh thế giới lần thứ hai. Trong thời gian xảy ra
hai cuộc chiến tranh này, những mối liên kết kinh tế giữa các quốc gia được thiết lập từ
trước đã gần như bị xóa bỏ; hệ thống tài chính thế giới hoạt động không ổn định; dòng
vốn đầu tư dài hạn từ các nước công nghiệp phát triển sang các nước kém phát triển bị
gián đoạn và hoạt động thương mại thế giới bị hạn chế. Tuy vậy, đầu tư nước ngoài là
lĩnh vực ít chịu ảnh hưởng của hai cuộc đại chiến này so với các lĩnh vực khác. Từ năm
1914 đến năm 1938 vốn FDI tăng gấp đôi, đạt 26 tỷ USD. Trong thời kỳ này đánh dấu
sự thu hút vốn FDI của Hoa Kỳ, lượng vốn FDI vào Hoa Kỳ đã tăng từ dưới 20% đến
trên 28%, ngược lại vốn FDI của nước Anh giảm từ 45% xuống 40%. Do ảnh hưởng

của hai cuộc chiến tranh thế giới nên di cư lao động và phát triển khoa học, công nghệ
trong thời kỳ này cũng bị hạn chế.
Thứ ba, giai đoạn từ năm 1945 đến năm 1990: Chiến tranh thế giới lần thứ hai
kết thúc đã đánh dấu quá trình khôi phục hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài. Khoa
học, công nghệ thời kỳ hậu Chiến tranh thế giới thứ hai đã phát triển nhanh chóng, đặc
biệt trong lĩnh vực vận tải và truyền thông. Sự phát triển của khoa học, công nghệ đã
góp phần vào quá trình thúc đẩy hoạt động FDI do làm giảm chi phí của các doanh
nghiệp. Để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, nhất là những sáng chế, phát minh liên quan
đến công nghệ tiên tiến, Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) trong thời kỳ này cũng
được thành lập vào năm 1967. Về thương mại, năm 1947 Hiệp định chung về thuế quan
và thương mại cũng được ký kết (GATT 47) cơ bản đã loại bỏ sự phân biệt đối xử giữa
hàng hóa và dịch vụ trong nước với nước ngoài, cắt giảm thuế quan và tạo điều kiện tự
do hóa thương mại giữa các quốc gia trên thế giới. Những chuyển biến này liên quan
đến quá trình hội nhập của nền kinh tế thế giới đã dẫn đến ngay từ đầu năm 1950, hoạt
động thương mại quốc tế phát triển nhanh chóng, tốc độ tăng trưởng thương mại tăng
nhanh hơn tốc độ tăng trưởng sản xuất sản phẩm. Đặc biệt là ngành sản xuất sản phẩm
để xuất khẩu tăng trưởng rất nhanh (Bảng 1). Về di cư lao động, không giống như thời
kỳ trước Chiến tranh thế giới lần thứ nhất, di cư lao động đã bị hạn chế và được thắt
chặt thông qua Luật nhập cư của các nước trên thế giới.

Bảng 1. Tăng trƣởng thƣơng mại và sản xuất
trên thế giới từ năm 1870 đến năm 1990
(Tỷ lệ tăng trưởng trung bình năm)

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

- 14 -

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

1870 -

1950 -

1960 -

1970 -

1980 -

1913

1960

1970

1980

1990

- Thương mại thế giới

3,9

6,5

8,3

5,2

3,7

- GDP thế giới

2,5

4,2

5,3

3,6

2,8

- Chênh lệch

1,4

2,3

3,0

1,6

0,9

Danh mục

Nguồn: World Bank, 1991; UNCTAD, 1993a; Maddison, 1991
Khác với giai đoạn từ năm 1870 đến năm 1913, FDI chủ yếu là từ các nước
tư bản phát triển sang các nước thuộc địa hoặc các nước kém phát triển thì giai đoạn
này luồng đầu tư đã có sự thay đổi. Đã xuất hiện đầu tư giữa các nước tư bản phát
triển hoặc giữa các nước đang phát triển với nhau. Đầu tư trực tiếp nước ngoài đã
tăng rất nhanh sau thế chiến thứ hai, đặc biệt là tăng mạnh trong thập niên giữa năm
1980 đến năm 1985. Vốn FDI đã tăng từ 68 tỷ USD từ năm 1960 đến 2,1 nghìn tỷ
USD vào năm 1990 với tỷ lệ tăng trưởng hàng năm là 11%. Trong thời kỳ này đã
chứng kiến sự phát triển hàng loạt các công ty đa quốc gia (TNCs). Vào đầu năm
1990 đã có 37.000 TNCs. Những công ty đa quốc gia này chủ yếu nằm trong 14
nước phát triển với tổng số chi nhánh của 37.000 TNCs là 206.000 chi nhánh. Xu
hướng đầu tư vào những ngành công nghiệp từ năm 1970 của thế kỷ XX đã có sự
sụt giảm, thay vào đó là đầu tư vào những ngành dịch vụ đã tăng lên. Việc chuyển
hướng đầu tư vào những nghành dịch vụ trên thế giới đã tạo điều kiện thúc đẩy hoạt
động đầu tư trực tiếp nước ngoài, trong đó tỷ trọng vốn FDI của lĩnh vực dịch vụ là
lớn nhất, chiếm 50% tỷ trọng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài của một nước đi đầu
tư. Về khung chính sách đầu tư, ngay từ năm 1947, thỏa thuận về các nguyên tắc
chủ yếu đối với FDI đã được soạn thảo trong Hiến chương Havana, nhưng không
được thông qua. Sau đó, những thỏa thuận đa phương về khuyến khích và bảo hộ
đầu tư nước ngoài tiếp tục được đàm phán, tuy nhiên vẫn không có kết quả gì. Để
bảo đảm cho hoạt động đầu tư quốc tế phát triển, các quốc gia đã bắt đầu ký kết
những hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư song phương từ giữa những năm 60
của thế kỷ XX. Cuối cùng, một trong những điểm nổi bật của giai đoạn này đó là
chính sách tự do hóa đầu tư bắt đầu được hình thành và phát triển từ giữa năm 1980.
Thứ tư, giai đoạn từ năm 1991 đến năm 2003. Giai đoạn này cho thấy nền
kinh tế thế giới bắt đầu đi vào quá trình hội nhập sâu rộng. Nhiều tổ chức kinh tế
khu vực và thế giới đã được thành lập như: NAFTA (năm 1992), WTO (năm 1995),
EU (năm 1996) … đã có những tác động lớn đối với hoạt động đầu tư trực tiếp nước
GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

- 15 -

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

ngoài. Tự do hóa đầu tư so với thời gian đầu từ giữa thập niên 80 của thế kỷ XX nay
đã đi vào chiều sâu, nhiều biện pháp tự do hóa đầu tư của các nước cũng như các tổ
chức khu vực và thế giới đã được hình thành nhằm hỗ trợ hoạt động FDI phát triển.
Cụ thể là Hiệp định về thương mại dịch vụ (GATS) của WTO, Nghị định thư về khu
vực đầu tư ASEAN … Thời kỳ này cũng chứng kiến sự bùng nổ về ký kết các hiệp
định đầu tư song phương (BITs), kể từ đầu năm 1991 đến năm 2004 con số các
BITs gần như gấp đôi so với thời kỳ trước. Hầu hết các BITs được ký kết giữa các
nước đang phát triển với nhau. Đến năm 2002, đã có 2.181 BITs trên thế giới được
ký kết. Dòng FDI bắt đầu tăng nhanh, giai đoạn từ năm 1991 đến năm 1995: tăng
21,1% và giai đoạn từ năm 1996 đến năm 2000: tăng 40,2% và có dấu hiệu suy
giảm từ năm 2001. Cụ thể năm 2001: giảm 41%, năm 2002: giảm 21%, năm 2003:
giảm 18%. Cấu trúc của FDI đã thay đổi theo hướng đầu tư chủ yếu vào lĩnh vực
dịch vụ. Đầu những năm 70 của thế kỷ XX, vốn FDI trong lĩnh vực dịch vụ chỉ
chiếm 1/3 thì đầu năm 1991 chiếm tỷ lệ gần 50% và đến năm 2004 đã chiếm hơn
60% vốn FDI toàn cầu. FDI trong lĩnh vực sản xuất đã giảm xuống từ 42% xuống
còn 34%.
1.7.2. Đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Việt Nam qua các thời kỳ
1.7.2.1. Đầu tư trực tiếp nước ngoài từ 1987 đến 1996
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng Cộng sản Việt Nam (họp từ
15 đến 18-12-1986) đã đánh giá tình hình đất nước, kiểm điểm sự lãnh đạo của
Đảng, vai trò quản lý của Nhà nước trong thập niên đầu cả nước đi lên chủ nghĩa xã
hội, từ đó xác định nhiệm vụ, mục tiêu của cách mạng trong thời kì đổi mới xây

dựng đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Đại hội đề ra nhiệm vụ chung cho cả chặng đường đầu của thời kì quá độ lên
chủ nghĩa xã hội là "Toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đoàn kết một lòng, quyết
tâm đem hết tinh thần và lực lượng tiếp tục thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến
lược xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam
xã hội chủ nghĩa" và "Trong khi không ngừng chăm lo nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc,
Đảng và nhân dân ta tiếp tục đặt lên hàng đầu nhiệm vụ xây dựng chủ nghĩa xã hội,
xây dựng chế độ làm chủ tập thể, nền kinh tế mới, nền văn hóa mới và con người
mới xã hội chủ nghĩa".
Đại hội lần thứ VI của Đảng khẳng định tiếp tục đường lối chung của cách
mạng xã hội chủ nghĩa và đường lối xây dựng kinh tế xã hội chủ nghĩa do các Đại
hội lần thứ IV và lần thứ V của Đảng đề ra.
Tuy nhiên, đến Đại hội VI, đường lối xây dựng chủ nghĩa xã hội trong thời kì
quá độ tiếp tục được cụ thể hóa trên cơ sở nâng cao nhận thức về đặc điểm thời kì
GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

- 16 -

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam là cả một thời kì lịch sử lâu dài, khó khăn,
trải qua nhiều chặng và hiện đang ở chặng đường đầu tiên. Đại hội nêu rõ "chặng
đường đầu tiên là một bước quá độ nhỏ trong bước quá độ lớn" và "nhiệm vụ bao
trùm, mục tiêu tổng quát của những năm còn lại của chặng đường đầu tiên là ổn
định mọi mặt tình hình kinh tế - xã hội, tiếp tục xây dựng những tiền đề cần thiết
cho việc đẩy mạnh công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa trong chặng đường tiếp theo".
* Kết quả bƣớc đầu:

Đường lối đổi mới đất nước, đi lên chủ nghĩa xã hội do Đại hội toàn quốc lần
thứ VI của Đảng đề ra đã thật sự đi vào cuộc sống và đạt được những thành tựu
bước đầu rất quan trọng, trước tiên là trong lĩnh vực kinh tế - xã hội.
Về lương thực, thực phẩm, từ chỗ thiếu ăn triền miên (năm 1988, năm ta phải
nhập hơn 45 vạn tấn gạo), đến năm 1990, chúng ta đã vươn lên đáp ứng nhu cầu
trong nước, có dự trữ và xuất khẩu, góp phần quan trọng ổn định đời sống nhân dân
và thay đổi cán cân xuất - nhập khẩu. Đó là kết quả tổng hợp của việc phát triển sản
xuất, thực hiện chính sách khoán trong nông nghiệp, xóa bỏ chế độ bao cấp, tự do
lưu thông và điều hòa cung cầu lương thực thực phẩm trên phạm vi cả nước. Sản
lượng lương thực năm 1988 đạt 19,50 triệu tấn (vượt năm 1987 hơn 2 triệu tấn) và
năm 1989 đạt 21,40 triệu tấn.
Hàng hóa trên thị trường, nhất là hàng tiêu dùng, dồi dào, đa dạng và lưu
thông tương đối thuận lợi, trong đó nguồn hàng sản xuất trong nước tuy chưa đạt kế
hoạch vẫn tăng hơn trước và có tiến bộ về mẫu mã. Các cơ sở sản xuất gắn chặt với
nhu cầu thị trường, phần bao cấp của Nhà nước về vốn, giá vật tư, tiền lương... giảm
đáng kể. Đó là kết quả của chủ trương phát triển kinh tế hàng hóa nhiều thành phần
và đối mới nhiều chính sách về sản xuất và lưu thông hàng hóa.
Kinh tế đối ngoại phát triển mạnh, mở rộng hơn trước về quy mô, hình thức
và góp phần quan trọng vào việc thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội. Từ năm
1986 đến năm 1990, hàng xuất khẩu tăng gấp 3 lần (từ 439 triệu rúp và 884 triệu đô
la, lên 1019 triệu rúp và 1170 triệu đô la). Từ năm 1989, sản xuất tăng thêm các mặt
hàng có giá trị xuất khẩu lớn như gạo, dầu thô và một số mặt hàng mới khác. Năm
1989, Việt Nam xuất 1,5 triệu tấn gạo; nhập khẩu giảm đáng kể, tiến gần đến mức
cân bằng giữa xuất và nhập.
Những kết quả của việc thực hiện các mục tiêu của Ba chương trình kinh tế
gắn liền với những chuyển biến tích cực trong việc điều chỉnh cơ cấu đầu tư và bố
trí lại cơ cấu kinh tế. Nhà nước cho đình và hoãn nhiều công trình đã kí với nước
ngoài và của một số ngành, địa phương để tập trung vốn cho các công trình trọng
điểm trực tiếp phục vụ Ba chương trình kinh tế hoặc có ý nghĩa trọng yếu. Trong 5
GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

- 17 -

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

năm 1986-1990, ta đã dành cho Ba chương trình kinh tế hơn 60% vốn đầu tư của
ngân sách trung ương, 75%-80% vốn đầu tư của địa phương. Ngoài ra, phần đầu tư
của nhân dân cũng rất lớn, đồng thời đã thu hút được một số vốn đầu tư của nước
ngoài. Nhiều công trình công nghiệp nặng quan trọng được khởi công từ những năm
trước, nay được đưa vào sử dụng. Một số ngành sản xuất mới, có triển vọng tốt như
dầu khí được hình thành... Một số loại hình kinh tế dịch vụ mới ra đời và phát triển
nhanh, góp phần thúc đẩy kinh tế hàng hóa và phục vụ đời sống nhân dân.
Một thành tựu quan trọng khác về đối mới kinh tế là bước đầu hình thành
nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị trường có sự quản
lí của Nhà nước.
Phát triển quan điểm kinh tế của Đại hội VI, Hội nghị lần thứ 6 (tháng 8 1989) của Ban chấp hành Trung ương đã khẳng định việc phát triển kinh tế hàng
hóa nhiều thành phần là một chủ trương chiến lược lâu dài trong thời kì quá độ lên
chủ nghĩa xã hội. Chính sách này được nhân dân hưởng ứng rộng rãi và đã đi nhanh
vào cuộc sống, góp phần phát huy quyền làm chủ của nhân dân về kinh tế; khơi dậy
được nhiều tiềm năng và sức sáng tạo của nhân dân để phát triển sản xuất, dịch vụ,
tạo thêm việc làm cho người lao động và tăng sản phẩm cho xã hội, tạo ra sự cạnh
tranh sống động trên thị trường. 1
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng (họp từ ngày 24 đến 27-61991) đã tổng kết, đánh giá việc thực hiện đường lối đổi mới của Đại hội VI, đề ra
chủ trương, nhiệm vụ nhằm kế thừa, phát huy những thành tựu ưu điểm đã đạt
được; khắc phục những khó khăn hạn chế mắc phải trong bước đầu đổi mới ngăn
ngừa những lệch lạc phát sinh trong quá trình đó, điều chỉnh, bổ sung, phát triển
đường lối đối mới (được đề ra từ Đại hội VI) để tiếp tục đưa sự nghiệp đổi mới của

đất nước tiến lên.
Vào thập niên cuối cùng của thế kỉ XX đã có nhiều biến động to lớn, tác
động sâu sắc đến tiến trình lịch sử loài người. Bối cảnh quốc tế và nước ta có những
thay đổi lớn, tác động đến quá trình đổi mới của ta.
Tình hình quốc tế. Về chính trị, sau sự sụp đổ của chế độ xã hội chủ nghĩa ở
Liên Xô và các nước Đông Âu, các thế lực thù địch tăng cường việc thực hiện âm
mưu "diễn biến hòa bình"; kích động việc thực hiện đa nguyên chính trị, đa đảng,
nhằm xóa bỏ sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, truyền bá tư tưởng văn hóa đồi trụy,
độc hại; đưa lực lượng gián điệp, biệt kích vào nước ta nhằm cấu kết với bọn phản
động và các phần tử xấu trong nước, tăng cường hoạt động nhằm lật đổ chế độ...
1

Trương Hữu Quýnh, Đinh Xuân Lâm, Lê Mậu Hãn 2003, Chương X – Đất nước trên con đường đổi mới (19862000), Đại Cương Lịch sử Việt Nam, Hà Nội, Giáo Dục, Tr.1129-1134.

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

- 18 -

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

Về kinh tế, những thay đổi ở Liên Xô và Đông Âu đã gây ra cho chúng ta
nhiều đảo lộn lớn và đột ngột về thị trường xuất khẩu và nhập khẩu, về nhiều
chương trình hợp tác kinh tế và nhiều hợp đồng về lao động. Trong thời gian ngắn,
nước ta phải chuyển một phần đáng kể khối lượng buôn bán từ các thị trường truyền
thống sang thị trường mới; chịu những tác động lớn về biến động cung cầu và giá
cả của thị trường thế giới. Nguồn vay bên ngoài giảm mạnh, sự ưu đãi về giá chấm
dứt, nợ nước ngoài phải trả hàng năm tăng lên, trong khi một số nước tiếp tục chính

sách bao vây kinh tế nước ta, gây cho ta thêm nhiều khó khăn.
Song, chúng ta cũng có những điều kiện thuận lợi mới. Quan hệ kinh tế đối
ngoại của nước ta ngày căng được mở rộng, trong đó quan hệ với một số nước được
cải thiện và từng bước bình thường hóa. Điều đó tạo thêm khả năng để chúng ta mở
rộng thị trường, thu hút nguồn vốn và kĩ thuật, học hỏi kinh nghiệm của thế giới.
Đồng thời, quan hệ kinh tế đối ngoại được mở rộng, đòi hỏi chúng ta phải nhanh
chóng vươn lên thích ứng với những yêu cầu khắt khe về chất lượng, hiệu quả, về
quy chế và luật pháp kinh doanh của thị trường thế giới.
Tình hình trong nước: Trên tất cả các lĩnh vực, nhất là về kinh tế - xã hội,
vẫn còn nhiều khó khăn (như đã trình bày ở trên), bao trùm nhất là "Đất nước ta
vẫn chưa ra khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội... nhiều vấn đề kinh tế - xã hội nóng
bỏng chưa được giải quyết".
Nhưng chúng ta có thuận lợi cơ bản, đó là: những thành tựu bước đầu rất
quan trọng và những kinh nghiệm đổi mới đã thu được trong những năm trước là to
lớn; đông đảo quần chúng nhân dân đồng tình ủng hộ đường lối đổi mới; cục diện
chính trị nước ta ổn định. Chúng ta có nhiều tiềm năng để phát triển: đội ngũ lao
động và cán bộ khoa học - kĩ thuật cần cù, thông minh, sáng tạo; khả năng thâm
canh, tăng vụ và mở rộng diện tích trong nông nghiệp, phát triển nghề rừng và thủy
sản còn lớn; công nghiệp dầu khí, công nghiệp hàng tiêu dùng và xuất khẩu có
những điều kiện thuận lợi để mở rộng; vốn nhàn rỗi trong nhân dân còn nhiều...1
Trong giai đoạn từ 1986 đến 1996 này, vốn FDI đổ vào Việt Nam liên tục
tăng với tốc độ nhanh cả về số dự án, số vốn đăng ký mới tăng và đạt mức đỉnh
điểm gần 8,9 tỷ USD vào năm 1996. Kết quả này là do đường lối lãnh đạo đúng đắn
của Đảng, quản lý của Nhà nước, sự cố gắng của tập thể cả nước và kỳ vọng của các
nhà đầu tư nước ngoài đối với một nền kinh tế mới mở cửa, có quy mô dân số khá
lớn với trên 70 triệu người và thị trường tiêu thụ đầy tiềm năng. Đặc điểm của giai
đoạn này là vốn thực tế giải ngân tăng về tuyệt đối và tương đối, nhưng tỷ lệ vốn
1

Trương Hữu Quýnh, Đinh Xuân Lâm, Lê Mậu Hãn 2003, Chương X – Đất nước trên con đường đổi mới (19862000), Đại Cương Lịch sử Việt Nam, Hà Nội, Giáo Dục, Tr.1136-1148.

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

- 19 -

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

giải ngân thấp, một phần do đây là giai đoạn đầu, một phần do tốc độ tăng vốn đăng
ký cao hơn.
1.7.2.2. Đầu tư trực tiếp nước ngoài từ 1996 đến 2005
Từ 1997 đến 1999: Đặc trưng bởi sự giảm sút mạnh của dòng vốn FDI đổ
vào Việt Nam, chủ yếu do tác động của cuộc khủng hoảng tài chính Châu Á và do
môi trường đầu tư ở Việt Nam trở nên kém hấp dẫn hơn so với các nước trong khu
vực, nhất là Trung Quốc. Một nguyên nhân có thể là do Luật Đầu tư Nước ngoài
sửa đổi năm 1996 đã giảm đi một số ưu đãi đối với nhà đầu tư nước ngoài. Vốn FDI
đăng ký mới giảm trung bình tới 24%/năm, trong khi vốn giải ngân giảm với tốc độ
chậm hơn, trung bình khoảng 14%, góp phần thay đổi sự tương quan giữa vốn giải
ngân và vốn đăng ký. Từ năm 1999 trở đi, vốn giải ngân luôn vượt vốn đăng ký
mới.
Từ 2000 đến 2003: Vốn giải ngân có xu hướng tăng, nhưng với tốc độ chậm,
trong khi vốn và số dự án đăng ký mới biến động thất thường. Năm 2002 được ghi
nhận là năm có số vốn đăng ký thấp nhất, nhưng số dự án cao nhất hay quy mô
vốn/dự án là thấp nhất.
Từ năm 2004 đến giữa năm 2005: tổng vốn đăng ký tăng trên 30% so với
năm 2003 (của riêng phía nước ngoài tăng 28,4%), tổng vốn thực hiện tuy nhiên chỉ
tăng 7,6%. Tốc độ tăng nhanh vốn FDI năm 2004 và 6 tháng đầu năm 2005 một
phần là do kết quả của cải thiện môi trường đầu tư bằng việc sửa đổi, bổ sung một

số điều của Luật Đầu tư nước ngoài. Ngoài ra, Chính phủ cho phép đầu tư gián tiếp
vào 35 ngành, đồng thời mở cửa hơn một số ngành do Nhà nước độc quyền nắm giữ
trước đây như điện lực, bảo hiểm, ngân hàng, viễn thông cho đầu tư nước ngoài và
cho phép chuyển đổi doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài sang công ty cổ phần.
Năm 2004, Việt Nam đã chú trọng hơn tới công tác xúc tiến đầu tư ở trong và ngoài
nước.
Từ sau khủng hoảng tài chính tiền tệ Châu Á các nước trong khu vực đã cải
thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư để thu hút vốn FDI. Cũng từ mốc này, chính sách
về FDI của Việt Nam cũng có nhiều thay đổi. Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư nước
ngoài cho rằng, mặc dù thay đổi nhưng các quy định luật pháp của Việt Nam vẫn
thiếu minh bạch, thiếu nhất quán, hiệu lực thực thi pháp luật thấp. Những yếu tố này
làm tăng chi phí đầu tư và kinh doanh và làm cho môi trường đầu tư ở Việt Nam trở
nên kém hấp dẫn hơn so với trước và so với một số nước trong khu vực, nhất là so
với Trung Quốc.
1.7.2.3. Đầu tư trực tiếp nước ngoài từ 2005 đến nay

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

- 20 -

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

Sự ra đời của Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam năm 1987 đã tạo môi
trường pháp lý cao hơn để thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Luật này
đã bổ sung và chi tiết hoá các lĩnh vực cần khuyến khích kêu gọi đầu tư cho phù
hợp với hoàn cảnh mới. Đây là một trong những đạo luật đầu tiên của thời kỳ đổi
mới. Việc ban hành Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam đã thể chế hóa đường lối

của Đảng, mở đầu cho việc thu hút và sử dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư nước
ngoài, theo phương châm đa dạng hoá, đa phương hoá các quan hệ kinh tế đối
ngoại; góp phần thực hiện chủ trương phát huy nội lực, nâng cao hiệu quả hợp tác
quốc tế.
Kể từ khi ban hành năm 1987 đến nay, Luật đầu tư nước ngoài đã được sửa
đổi, bổ sung 4 lần với các mức độ khác nhau vào các năm 1990, 1992, 1996, 2000;
cùng với các văn bản dưới Luật đã được cộng đồng quốc tế đánh giá là một đạo luật
thông thoáng, hấp dẫn, về cơ bản phù hợp với thông lệ quốc tế. Pháp luật đầu tư
nước ngoài và các văn bản pháp luật liên quan đến đầu tư nước ngoài được ban hành
đã tạo môi trường pháp lý đồng bộ cho các hoạt động đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.
Cùng với việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, khung pháp lý song phương và đa
phương liên quan đến đầu tư nước ngoài cũng không ngừng được mở rộng và hoàn
thiện với việc nước ta đã ký kết 51 Hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư với các
nước và vùng lãnh thổ. Vì vậy, ngay trong điều kiện cơ chế thị trường của Việt Nam
chưa hoàn thiện, các nhà đầu tư nước ngoài vẫn có thể tiến hành các hoạt động đầu tư
thuận lợi ở Việt Nam mà không có sự khác biệt đáng kể so với một số nước có kinh tế
thị trường truyền thống.1
Từ năm 2005 một lần nữa mở đầu làn sóng FDI vào Việt Nam, với vốn đăng
ký 6,839 tỷ USD và vốn thực hiện 3,3 tỷ USD. Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và
Đầu tư cho thấy, tính chung, từ năm 1988 đến năm 2011, tổng vốn đăng ký còn hiệu
lực của 13.496 dự án FDI là 195,9 tỷ USD, vốn thực hiện là 88,2 tỷ USD, chiếm
43,2% vốn đăng ký. FDI đã góp phần quan trọng vào việc thực hiện mục tiêu phát
triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tỷ trọng FDI trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội
1991 - 2000 là 30%, 2001 - 2005 là 16%, 2006 - 2011 là 28%. Các doanh nghiệp
FDI đóng góp vào GDP thời kỳ 2001 - 2005 là 14,5%, tăng lên 20% năm 2010; nộp
ngân sách nhà nước năm 2010 là 3,1 tỷ USD gần bằng cả 5 năm 2001 - 2005 (3,5 tỷ
USD). FDI tạo ra khoảng 40% giá trị sản lượng công nghiệp, có tốc độ tăng khá
cao, 2001- 2010 tăng 17,4%/năm trong khi toàn ngành công nghiệp tăng
16,3%/năm. Kim ngạch xuất khẩu của khu vực FDI tăng nhanh, 2001 - 2005 là 57,8
1

Diễn đàn đầu tư: Đánh giá tổng hợp tình hình thu hút FDI giai đoạn 1988-2007, [đăng ngày 19/5/2011]

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

- 21 -

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

tỷ USD, 2006 - 2010 là 154,9 tỷ USD, bằng 2,67 lần, chiếm 55% tổng kim ngạch
xuất khẩu cả nước (kể cả dầu thô).1
Bên cạnh đó, FDI đã góp phần quan trọng hình thành nhiều ngành kinh tế,
như khai thác, lọc hóa dầu, ô tô, xe máy, điện tử, xi măng, sắt thép, thực phẩm, thức
ăn gia súc; cũng như góp phần hình thành một số khu đô thị hiện đại như Phú Mỹ
Hưng, Nam Thăng Long, nhiều khách sạn 4- 5 sao, khu nghỉ dưỡng cao cấp, văn
phòng cho thuê... Lĩnh vực dịch vụ tài chính, bảo hiểm, ngân hàng, bán buôn, bán lẻ
đã du nhập phương thức kinh doanh hiện đại, công nghệ tiên tiến, thỏa mãn nhu cầu
ngày càng cao của các tầng lớp dân cư.
Một thành tựu khác, tính đến cuối năm 2011, khu vực FDI tạo ra hơn 2,3
triệu việc làm trực tiếp và hàng triệu việc làm gián tiếp, trong đó có hàng vạn kỹ sư,
nhà quản lý trình độ cao, đội ngũ công nhân lành nghề, với thu nhập ngày càng
tăng, du nhập phương thức lao động, kinh doanh và quản lý tiên tiến.
1.8. Vai trò đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài (FDI) đối với nền kinh tế Việt Nam
Trong năm 2000, sản phẩm của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài
đã đóng góp khoảng 12% DGP chung của cả nước, 34% trong công nghiệp và 22%
xuất khẩu (không kể dầu khí). Trên 70 nước và vùng lãnh thổ có dự án đầu tư tại
Việt Nam. Trong số đó, 10 quốc gia và lãnh thổ có số vốn đầu tư hàng đầu là

Singapore, với tổng vốn đầu tư khoảng 6,8 tỷ USD, chiếm 19% tổng vốn đăng ký
trực tiếp đầu tư nước ngoài. Tiếp đến là Đài Loan, có số vốn đăng ký khoảng 4,88 tỷ
USD. Nhật Bản thứ 3, với số vốn khoảng 3,8 tỷ USD. 2
Các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài không những đã góp phần mở
rộng thị trường ngoài nước, nâng cao năng lực xúât khẩu của Việt Nam mà còn thúc
đẩy phát triển thị trường trong nước và các hoạt động dịch vụ khác. Đó là hoạt động
kinh doanh khách sạn, dịch vụ, tư vấn, công nghệ. Kim ngạch xuất khẩu khu vực
này tăng trưởng năm sau cao hơn năm trước. Năm 1997, xuất khẩu đạt 1,79 tỷ USD,
năm 1998 tăng 10% so với năm trước, năm 1999 tăng 30% và năm 2000 tăng
khoảng 28%.
Cũng qua đầu tư nước ngoài, nhiều công nghệ mới được nhập vào Việt Nam,
nhất là trong các lĩnh vực viễn thông, dầu khí, điện tử, tin học, sản xuất ôtô, sợi vải
cao cấp... Các doanh nghiệp này cũng đã đem lại những mô hình quản lý tiến tiến
cùng phương thức kinh doanh hiện đại, điều này đã thúc đẩy các doanh nghiệp trong
1

GS., TSKH Nguyễn Mại, Tạp chí Tài Chính, Bộ Tài Chính: 25 năm Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam: Nhìn
lại để “nâng chất” dòng vốn FDI,
/>56/Key/ViewArticleContent/ArticleId/6903/Default.aspx, [truy cập ngày 31-01-2012].
2
Ttxvn, Vai trò của đầu tư nước ngoài trong nền kinh tế Việt Nam, Hà Nội, 12/2000.

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

- 22 -

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

nước đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo sự cạnh tranh lành
mạnh giữa các doanh nghiệp, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Để tạo thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài kinh doanh ở Việt Nam, tạo
môi trường đầu tư lành mạnh nhằm thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài, Nhà nước
đã hỗ trợ tích cực các doanh nghiệp bằng nhiều chính sách thông thoáng như bỏ cơ
chế xin - cho trong cấp giây phép xuất khẩu, doanh nghiệp được tự do xuất khẩu
những mặt hàng không thuộc danh mục nhà nước quản lý. Ngoài ra Chính phủ còn
thành lập Ban hỗ trợ xúc tiến thương mại nhằm cung cấp thông tin vể thị trường,
mẫu mã cho các doanh nghiệp; thành lập tổ chuyên gia liên ngành để xử lý các
vướng mắc, phát sinh của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
1.9. Một số khái niệm
1.9.1. Đầu tư
Trên phương diện hoạch định tài chính cá nhân, đầu tư là sự hy sinh của một cá
nhân trong việc tiêu dùng hiện tại để tích lũy tài sản phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng
trong tương lai. Trong con mắt của các nhà tư vấn tài chính, đầu tư được hiểu là việc
một cá nhân mua tài sản với mong ước rằng tài sản đã mua được sẽ giữ vững giá trị,
sau đó tăng giá và tạo ra nguồn thu nhập tương ứng với mức độ rủi ro nào đó. Nói một
cách ngắn gọn hơn, mục tiêu tài chính của cá nhân là tích lũy đồng tiền. Sau khi kiếm
được tiền, người ta cần cân nhắc đầu tư đồng tiền đó như thế nào để nó nhiều hơn
trước. Khái niệm đầu tư đôi khi gây ra sự lẫn lộn đối với những người mới tiếp xúc với
môn kinh tế vĩ mô. Sự lẫn lộn nảy sinh vì cái có vẻ là đầu tư của cá nhân lại không phải
là đầu tư của nền kinh tế với tư cách là một tổng thể. Quy tắc chung là những hành vi
mà chỉ tái phân phối tài sản hiện có giữa các cá nhân không được coi là đầu tư với nền
kinh tế. Khái niệm đầu tư trong kinh tế vĩ mô gắn với việc tạo ra tư bản mới.1
Theo quy định tại khoản 1, Điều 3, Luật đầu tư 2005 thì đầu tư là việc nhà đầu
tư bỏ vốn bằng các loại tài sản hữu hình hoặc vô hình để hình thành tài sản tiến hành
các hoạt động đầu tư. Các hoạt động đầu tư được tiến hành dưới hai hình thức đầu tư
trực tiếp và đầu tư gián tiếp theo quy định của Luật đầu tư và các quy định khác của
pháp luật có liên quan.

1.9.2. Đầu tư trực tiếp
Đầu tư trực tiếp là hình thức đầu tư do nhà đầu tư bỏ vốn đầu tư và tham gia
quản lý hoạt động đầu tư.2

1

Theo N. Gregory Mankiw, Kinh tế vĩ mô, bản dịch tiếng Việt, nhà xuất bản Thống Kê, Hà Nội.
[đăng ngày 12/4/2011]
2
khoản 2 Điều 3 Luật đầu tư 2005

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

- 23 -

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

Đầu tư trực tiếp bao gồm: thành lập tổ chức kinh tế 100% vốn của nhà đầu tư
trong nước hoặc 100% vốn của nhà đầu tư nước ngoài; thành lập tổ chức kinh tế liên
doanh giữa các nhà đầu tư trong nước và nhà đầu tư nước ngoài; đầu tư theo hình thức
hợp đồng BCC, hợp đồng BOT, hợp đồng BTO, hợp đồng BT; đầu tư phát triển kinh
doanh; mua cổ phần hoặc góp vốn để tham gia quản lý hoạt động đầu tư; đầu tư thực
hiện việc sáp nhập và mua lại doanh nghiệp …
1.9.3. Đầu tư nước ngoài
Đầu tư nước ngoài là việc nhà đầu tư nước ngoài đưa vào Việt Nam vốn bằng
tiền và các tài sản hợp pháp khác để tiến hành hoạt động đầu tư.1
1.9.4. Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI)

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI = Foreign Direct Investment) là hình thức đầu
tư dài hạn của cá nhân hay công ty nước này vào nước khác bằng cách thiết lập cơ sở
sản xuất, kinh doanh. Cá nhân hay công ty nước ngoài đó sẽ nắm quyền quản lý cơ sở
sản xuất kinh doanh này.
Các nhà kinh tế quốc tế định nghĩa: đầu tư trực tiếp nước ngoài là người sở hữu
tại nước này mua hoặc kiểm soát một thực thể kinh tế của nước khác. Đó là một khoản
tiền mà nhà đầu tư trả cho một thực thể kinh tế của nước ngoài để có ảnh hưởng quyết
định đối với thực thể kinh tế ấy hoặc tăng thêm quyền kiểm soát trong thực thể kinh tế
ấy.
Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam năm 1987 đưa ra khái niệm: “Đầu tư trực
tiếp nước ngoài là việc tổ chức, cá nhân nước ngoài đưa vào Việt Nam vốn bằng tiền
nước ngoài hoặc bất kì tài sản nào được Chính phủ Việt Nam chấp thuận để hợp tác
kinh doanh trên cơ sở hợp đồng hoặc thành lập xí nghiệp liên doanh hoặc doanh nghiệp
100% vốn nước ngoài theo quy định của luật này”.
Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) đưa ra khái niệm: “Một doanh
nghiệp đầu tư trực tiếp là một doanh nghiệp có tư cách pháp nhân hoặc không có tư
cách pháp nhân trong đó nhà đầu tư trực tiếp sở hữu ít nhất 10% cổ phiếu thường hoặc
có quyền biểu quyết. Điểm mấu chốt của đầu tư trực tiếp là chủ định thực hiện quyền
kiểm soát công ty”. Tuy nhiên không phải tất cả các quốc gia đều sử dụng mức 10%
làm mốc xác định FDI. Trong thực tế có những trường hợp tỷ lệ sở hữu tài sản trong
doanh nghiệp của chủ đầu tư nhỏ hơn 10% nhưng họ vẫn được quyền điều hành quản
lý doanh nghiệp, trong khi nhiều lúc lớn hơn nhưng vẫn chỉ là người đầu tư gián tiếp.
Tổ chức Thương mại Thế giới đưa ra định nghĩa: “Đầu tư trực tiếp nước ngoài
(FDI) xảy ra khi một nhà đầu tư từ một nước (nước chủ đầu tư) có được một tài sản ở

1

khoản 12 Điều 3 Luật đầu tư 2005

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

- 24 -

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam_thực trạng.

một nước khác (nước thu hút đầu tư) cùng với quyền quản lý tài sản đó. Phương diện
quản lý là thứ để phân biệt FDI với các công cụ tài chính khác. Trong phần lớn trường
hợp, cả nhà đầu tư lẫn tài sản mà người đó quản lý ở nước ngoài là các cơ sở kinh
doanh. Trong những trường hợp đó, nhà đầu tư thường hay được gọi là "công ty mẹ" và
các tài sản được gọi là "công ty con" hay "chi nhánh công ty".”
Từ những khái niệm trên có thể hiểu một cách khái quát về đầu tư trực tiếp nước
ngoài như sau: đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI tại một quốc gia là việc nhà đầu tư ở
một nước khác đưa vốn bằng tiền hoặc bất kì tài sản nào vào quốc gia đó để có được
quyền sở hữu và quản lý hoặc quyền kiểm soát một thực thể kinh tế tại quốc gia đó, với
mục tiên tối đa hoá lợi ích của mình.
Tài sản trong khái niệm này, theo thông lệ quốc tế, có thể là tài sản hữu hình
(máy móc, thiết bị, quy trình công nghệ, bất động sản, các loại hợp đồng và giấy phép
có giá trị …), tài sản vô hình (quyền sở hữu trí tuệ, bí quyết và kinh nghiệm quản lý…)
hoặc tài sản tài chính (cổ phần, cổ phiếu, trái phiếu,…). Như vậy FDI bao giờ cũng là
một dạng quan hệ kinh tế có nhân tố nước ngoài. Hai đặc điểm cơ bản của FDI là: có
sự dịch chuyển tư bản trong phạm vi quốc tế và chủ đầu tư (pháp nhân, thể nhân) trực
tiếp tham gia vào hoạt động sử dụng vốn và quản lí đối tượng đầu tư.
1.9.5. Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài
Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài bao gồm doanh nghiệp do nhà đầu tư
nước ngoài thành lập để thực hiện hoạt động đầu tư tại Việt Nam; doanh nghiệp Việt
Nam do nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phần, sáp nhập, mua lại.1
Mặc dù đây là một nội dung quan trọng của Luật đầu tư nhưng lại không được

xác định một cách rõ ràng. Trong luật đầu tư có sử dụng rất nhiều khái niệm khác nhau
có liên quan đến việc xác định nhà đầu tư, bao gồm: nhà đầu tư, nhà đầu tư nước ngoài,
doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, tổ chức kinh tế 100% vốn trong nước hoặc
nước ngoài, tổ chức kinh tế liên doanh, nhà đầu tư nước ngoài lần đầu đầu tư vào Việt
Nam, doanh nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, các khái niệm này chưa được xác định rõ
ràng. Ví dụ, “Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài” thì khác gì “tổ chức kinh tế liên
doanh”; tại sao lại phân biệt “tổ chức kinh tế 100% vốn nước ngoài”; “tổ chức kinh tế
100% vốn trong nước”; “doanh nghiệp Việt Nam” là doanh nghiệp nào, “doanh nghiệp
nước ngoài là doanh nghiệp nào”, ...
Điểm mấu chốt và còn nhiều tranh cãi liên quan đến nhà đầu tư nước ngoài là
chưa xác định được một cách thống nhất “doanh nghiệp được thành lập ở Việt Nam có
sử hữu của tổ chức, cá nhân nước ngoài” thì có coi là nhà đầu tư nước ngoài không, nếu

1

Khoản 06 Điều 3 Luật đầu tư năm 2005.

GV: Đoàn Nguyễn Phú Cƣờng

- 25 -

SV: Phan Nguyễn Mộng Cầm

LUẬN văn LUẬT THƯƠNG mại đầu tư TRỰC TIẾP nước NGOÀI vào VIỆT NAM THỰC TRẠNG

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về