LUẬN văn LUẬT THƯƠNG mại GIAO kết hợp ĐỒNG THƯƠNG mại TRONG PHÁP LUẬT VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT
BỘ MÔN LUẬT KINH DOANH - THƯƠNG MẠI
---------

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
KHOÁ 33 (2007 – 2011)

GIAO KẾT HỢP ĐỒNG THƯƠNG MẠI
TRONG PHÁP LUẬT VIỆT NAM

 

✁

✂

✄

☎

✆

✁

✝

✄

✞

✟

✠

✄

☎

✡

☛

✄

☞

✌

Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Cần Thơ, 4/2011

✁

✄

✞

✆

✁

✝

✄

✍

✞

✎

✏

✞

✁

✑

✄

☞

Hoàng Minh Tiền
MSSV: 5075072
Lớp: Luật thương mại 1 K33


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................

...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

SVTH: Hoàng Minh Tiền


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN
................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................

...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

SVTH: Hoàng Minh Tiền

Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT SỬ DỤNG TRONG LUẬN VĂN
1. Bộ nguyên tắc về hợp đồng thương mại quốc tế của Unidroit năm 2004 được
viết tắt là: PICC

2. Công ước Viên về hợp đồng mua bán hàng hoá quốc tế của Liên hiệp quốc
năm 1980 được viết tắt là: CISG

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

SVTH: Hoàng Minh Tiền


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ GIAO KẾT HỢP ĐỒNG THƯƠNG MẠI
.................................................................................................................................... 3
1.1. Sự ra đời và phát triển của chế định hợp đồng và hợp đồng thương mại .......... 3
1.1.1. Trên thế giới .................................................................................................. 3
1.1.2. Tại Việt Nam................................................................................................. 5
1.2. Khái quát về hợp đồng thương mại..................................................................... 7
1.2.1. Pháp luật điều chỉnh về hợp đồng thương mại.............................................. 7
1.2.2. Khái niệm và đặc điểm của hợp đồng thương mại ..................................... .9
1.2.3. Vai trò của hợp đồng thương mại ............................................................... 12
1.3. Khái quát về giao kết hợp đồng thương mại ..................................................... 14
1.3.1. Khái niệm và đặc điểm của giao kết hợp đồng thương mại........................ 14

1.3.2. Vị trí và vai trò của giao kết hợp đồng thương mại .................................... 16
CHƯƠNG 2. GIAO KẾT HỢP ĐỒNG THƯƠNG MẠI THEO PHÁP LUẬT
VIỆT NAM ............................................................................................................. 19
2.1. Nguyên tắc giao kết hợp đồng thương mại ..................................................... 19
2.1.1. Tự do giao kết nhưng không được trái với pháp luật và đạo đức xã hội .... 19
2.1.2. Tự nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác và trung thực ............................. 20
2.2. Chủ thể giao kết hợp đồng thương mại............................................................. 21
2.2.1. Chủ thể là thương nhân ............................................................................... 21
2.2.2. Chủ thể không phải là thương nhân ............................................................ 24
2.3. Hình thức giao kết hợp đồng thương mại ......................................................... 26
2.4. Đề nghị giao kết hợp đồng thương mại............................................................. 27
2.4.1. Khái niệm đề nghị giao kết hợp đồng ......................................................... 27
2.4.2. Hình thức đề nghị giao kết hợp đồng thương mại ...................................... 29
2.4.3. Nội dung của đề nghị giao kết hợp đồng thương mại ................................. 30
2.4.4. Thời điểm có hiệu lực của đề nghị giao kết hợp đồng thương mại ............ 32

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

SVTH: Hoàng Minh Tiền


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

2.4.5. Quyền và nghĩa vụ của bên đưa ra đề nghị giao kết hợp đồng thương
mại…........................................................................................................................ 33
2.4.6. Quyền và nghĩa vụ của bên nhận đề nghị giao kết hợp đồng thương
mại…….................................................................................................................... 34
2.4.7. Chấm dứt đề nghị giao kết hợp đồng thương mại...................................... 35
2.5. Chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng thương mại ........................................... 35
2.5.1. Khái niệm chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng....................................... 35

2.5.2. Thời hạn trả lời chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng thương mại ........... 36
2.5.3. Hình thức trả lời chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng thương mại ......... 37
2.5.4. Quyền và nghĩa vụ của bên đưa ra trả lời chấp nhận đề nghị giao kết hợp
đồng thương mại ...................................................................................................... 38
2.6. Địa điểm giao kết hợp đồng thương mại........................................................... 39
2.7. Thời điểm giao kết hợp đồng thương mại......................................................... 40
2.8. Hệ quả pháp lý của việc giao kết hợp đồng thương mại................................... 41
CHƯƠNG 3. THỰC TRẠNG VÀ HƯỚNG HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT
GIAO KẾT HỢP ĐỒNG THƯƠNG MẠI........................................................... 43
3.1. Thực trạng và giải pháp hoàn thiện qui định chủ thể nhận đề nghị giao kết
hợp đồng thương mại ............................................................................................... 43
3.2. Thực trạng và giải pháp về việc thay đổi rút lại đề nghị giao kết hợp đồng
thương mại ............................................................................................................... 45
3.3. Thực trạng và giải pháp về việc huỷ bỏ đề nghị giao kết hợp đồng thương
mại…........................................................................................................................ 46
3.4. Thực trạng và giải pháp liên quan tới chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng
thương mại ............................................................................................................... 48
3.5. Thực trạng và giải pháp về việc vi phạm nghĩa vụ thông tin khi tham gia giao
kết hợp đồng thương mại. ........................................................................................ 50
3.6. Thực trạng và giải pháp về việc giao kết hợp đồng thoả thuận giá và phương
thức thoanh toán bằng ngoại tệ ................................................................................ 52
KẾT LUẬN.........................................................................................................................58
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

SVTH: Hoàng Minh Tiền


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do nghiên cứu
Sau khi trở thành thành viên chính thức của Tổ chức thương mại thế giới (WTO)
vào ngày 07/11/2006 thì các hoạt động thương mại ở nước ta ngày càng được thực
hiện nhiều hơn. Điều này có nghĩa là các hợp đồng thương mại ngày càng được giao
kết nhiều hơn, và thực tế, hợp đồng thương mại không chỉ ngày càng phát triển về số
hợp đồng được giao kết mà giá trị của các hợp đồng cũng ngày càng tăng. Chính vì
vậy, với vị trí là giai đoạn đầu tiên của quá trình xác lập thực hiện hợp đồng thương
mại nên “việc giao kết hợp đồng thương mại” ngày càng khẳng định sự quan trọng
của mình trong các hoạt động thương mại.
Nếu việc giao kết hợp đồng diễn ra tốt đẹp nó sẽ giúp các bên chủ thể đạt được
thoả thuận phù hợp với ý muốn và mang lại lợi ích cho các bên tham gia hợp đồng.
Tuy nhiên, trên thực tế việc giao kết hợp đồng thương mại vẫn thường gặp những
rủi ro ngoài ý muốn của các chủ thể, và kết quả là hợp đồng được giao kết không
phản ánh được sự công bằng, cũng như mang lại lợi ích cho các bên. Bởi vậy, việc
hiểu và nắm vững những qui định của pháp luật về giao kết hợp đồng thương mại
giúp các chủ thể hạn chế tới mức thấp nhất các rủi ro trong các quan hệ hợp đồng
được thiết lập khi tham gia các hoạt động thương mại.
Xuất phát từ những nguyên nhân trên, người viết đã mạnh dạn đi vào nghiên cứu
đề tài: “
 

☛

✁

✍

 

✁

✂

✄

☎

✆

✝

✞

✟

✠

✡

☛

 

✆

✝

☞

Ơ

☛

 

✍

✎

 

✆

✏

✂

☛

 

✟

✝

✑

✟

✒

✓

✔

✆

✕

 

✖

✆

”.

2. Mục đích nghiên cứu
Đề tài “Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam” nhằm vào mục
tiêu nghiên cứu tổng quát về việc giao kết hợp đồng thương mại dưới góc độ pháp lý
của pháp luật thương mại Việt Nam hiện hành. Từ đó góp phần xây dựng cơ sở lý
luận chung về giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam, đồng thời
đưa ra những định hướng khắc phục những hạn chế làm cho những qui định của
pháp luật ngày càng hoàn thiện hơn.
3. Phạm vi nghiên cứu
Liên quan đến quan hệ pháp lý về hợp đồng có khá nhiều vấn đề cần nói đến
như: giao kết hợp đồng, nội dung hợp đồng, thực hiện hợp đồng, chủ thể, hình thức

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

1

SVTH: Hoàng Minh Tiền


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

của hợp đồng…Tuy nhiên, đề tài chỉ tập trung nghiên cứu về phần giao kết hợp
đồng, một trong các vấn đề về quan hệ hợp đồng.
Ngoài ra, trong bối cảnh hiện nay có rất nhiều loại hợp đồng ví dụ: dân sự,
thương mại, lao động…Và trong mỗi loại hợp đồng nêu trên lại có các loại hợp đồng
khác nhau ví dụ trong hợp đồng thương mại có các loại hợp đồng như: hợp đồng
mua bán hàng hoá, hợp đồng dịch vu, hợp đồng gia công... Tuy nhiên, với đề tài này
người viết chỉ tập trung nghiên cứu một cách tổng quát về giao kết hợp đồng thương
mại.
4. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện Đề tài, người viết đã sử dụng các phương pháp như sau:
- Nhóm phương pháp lý luận: bao gồm các phương pháp được sử dụng để tìm
hiểu các qui định của pháp luật hiện hành liên quan đến vấn đề cần nghiên cứu như
phương pháp phân tích luật viết, phương pháp nghiên cứu lý luận trên tài liệu,
phương pháp phân tích, tổng hợp.
- Nhóm phương pháp thực tế: bao gồm các phương pháp được sử dụng để có thể
đánh giá được thực trạng, so sánh đối chiếu với lý luận, từ đó rút ra được phương
hướng hoàn thiện như phương pháp sưu tầm thực trạng, tổng hợp, phân tích thực
trạng.
5. Bố cục đề tài
Ngoài Phần mở đầu, phần kết luận, đề tài được chia thành ba chương như sau:
CHƯƠNG 1: Lý luận chung về giao kết hợp đồng thương mại.

CHƯƠNG 2: Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam.
CHƯƠNG 3: Thực trạng và giải pháp hoàn thiện việc giao kết hợp đồng thương
mại trong pháp luật Việt Nam.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong việc nghiên cứu và hoàn thành Luận văn,
nhưng do đây là một mảng đề tài khá hẹp, cộng với vốn kiến thức còn hạn chế của
một sinh viên, nên chắc chắn Luận văn không thể tránh khỏi những hạn chế và thiếu
sót nhất định. Người viết rất mong sự đóng góp và chỉ bảo của quý thầy cô để Luận
văn được hoàn thiện hơn.
Người viết chân thành cảm ơn Cô Đoàn Nguyễn Minh Thuận đã tận tình hướng
dẫn để người viết hoàn thành luận văn này.

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

2

SVTH: Hoàng Minh Tiền


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

CHƯƠNG 1
LÝ LUẬN CHUNG VỀ GIAO KẾT HỢP ĐỒNG THƯƠNG MẠI
1.1. Sự ra đời và phát triển của chế định hợp đồng và hợp đồng thương mại.
 

✁

 

✁

 

✁

✆

✂

✝

✄

✍

✞

✄

☎

✁

✠

✁

✁

Chế định hợp đồng ra đời khá sớm ngay từ những ngày đầu của thời kỳ chiếm

hữu nô lệ và phát triển và dần hoàn thiện cho đến ngày nay. Trong thời kỳ chiếm
hữu nô lệ, nhà nước La Mã đã cho ra đời luật “12 bảng” một công trình luật học
được soạn thảo hoàn chỉnh, nó đánh dấu một mốc rất quan trọng trong lịch sử lập
pháp, và tạo tiền đề cho sự phát triển rực rỡ của luật pháp La Mã ở các giai đoạn tiếp
sau. Theo quan điểm của nhà nước La Mã lúc bấy giờ thì hợp đồng là sự thỏa thuận
giữa các bên nhằm xác lập nghĩa vụ, và trong quan điểm của nhà nước La Mã thì
hợp đồng có bốn loại hợp đồng mua bán, hợp đồng thuê, hợp đồng thành lập công ty
và hợp đồng ủy quyền các thỏa thuận loại khác chỉ được coi là căn cứ xác lập nghĩa
vụ một khi đã có một động thái nào đó cho thấy hợp đồng bắt đầu được thực hiện.1
Đối với mỗi loại hợp đồng và cả các thỏa thuận khác đều được luật ghi nhận khá chi
tiết và đầy đủ về khái niệm, đặc điểm, cách thức xác lập, thực hiện như thế nào,
quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia giao kết hợp đồng, hiệu lực của hợp đồng.
Ngoài ra trong luật La Mã còn đề cập đến các quan hệ gần như hợp đồng bao gồm:
được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật; thực hiện công việc không có ủy
quyền. Cũng trong thời kỳ này thì các nhà nước cổ đại phương đông hình thành và
phát triển mạnh mẽ đã cho ra đời những đạo luật riêng của mình.
Tiêu biểu cho luật pháp của các nhà nước cổ đại phương đông là bộ luật
Hammurabi của nhà nước ở Lưỡng Hà và bộ luật Manu của nhà nước Ấn Độ cổ đại.
Bộ luật Hammurabi chia hợp đồng thành ba loại hợp đồng mua bán, hợp đồng vay
mượn và hợp đồng lĩnh canh ruộng đất. Cũng như luật La mã, bộ luật Hammurabi
cũng qui định khá chi tiết cho mỗi loại hợp đồng, tuy nhiên các chế tài của của hợp
đồng thường là các chế tài hình sự (mang tính hình phạt),các chế định luật đặt ra
nhằm bảo vệ quyền lợi của giai cấp thống trị. Bộ luật Manu có nhiều qui định tiến
bộ về chế định hợp đồng về điều kiện ký kết hợp đồng. Một hợp đồng không có hiệu
lực khi ký kết với người điên, người già yếu, người say rượu, người chưa đến tuổi
thành niên, hoặc ký do áp lực hoặc sự lừa dối (các điều 163, 165, 168). Ngoài ra hợp
1

Giáo trình luật La mã trường Đại học cần thơ – TS. Nguyễn Ngọc Điện –trang 23

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

3

SVTH: Hoàng Minh Tiền


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

đồng còn phải bảo đảm tính công khai, tất cả các hợp đồng ký kết bí mật đều là bất
hợp pháp.2 Các qui định này rất tiến bộ và có nhiều nét tương đồng với các qui định
của pháp luật hiện đại ngày nay. Nhìn chung các qui định về chế định hợp đồng
trong thời kỳ này được ghi nhận ở nhiều nhà nước khác nhau, và khá hoàn thiện là
cơ sở cho sự phát triển sau này.
Bước sang thời kỳ phong kiến, pháp luật là một phương tiện của nhà nước để đàn
áp, bóc lột nhân dân lao động, bảo vệ quyền lợi và địa vị của giai cấp thống trị. Do
vậy, pháp luật thời kỳ này về hợp đồng kém phát triển hơn so với thời kỳ trước, đến
thế kỷ XI-XII tại một số thành phố tự trị ở Tây âu có công, thương nghiệp phát triển,
và do ảnh hưởng ngày càng sâu rộng của luật La Mã, nên luật lệ ở đây rất chú trọng
điều chỉnh các loại hợp đồng và trái vụ, như các loại hợp đồng mua bán, đổi chác,
trao tặng, ủy thác và thuê mướn.3
Trong thời kỳ chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh (từ sau cách mạng tư sản đến
cuối thế kỷ XIX) chế định hợp đồng trở thành hình thức trao đổi chủ yếu của chủ
nghĩa tư bản, và là cơ sở phổ biến nhất để phát sinh trái vụ, một trong những chế
định quan trọng nhất của dân luật tư sản. Các qui định để bảo vệ hợp đồng rất được
xem trọng, hợp đồng phải được thực hiện nghiêm chỉnh trong bất kỳ trường hợp
nào, pháp luật chỉ cho phép hủy hợp đồng trong trường hợp có sự đồng ý của tất cả
các bên đã tham gia ký kết hợp đồng. Chiến tranh, thiên tai, những tai biến khác chỉ
là lí do để trì hoãn thực hiện hợp đồng, chứ không phải là lí do để hủy hợp đồng.4
Ngoài ra, pháp luật còn qui định nhiều phương thức để bảo đảm thực hiện hợp đồng

như cầm cố, đặt cọc, tiền phạt, bảo lãnh. Nguyên tắc cơ bản của chế định hợp đồng
thời kỳ này là quyền bình đẳng và tự do biểu lộ ý chí của các bên tham gia hợp
đồng.
Đến thời kỳ chủ nghĩa tư bản lũng đoạn, chủ nghĩa tư bản hiện đại nguyên tắc
này đã bị hạn chế do sự độc quyền về nguyên liệu, thị trường, giá cả. Nhà nước tư
bản trong thời kỳ này đã từng bước can thiệp vào các quan hệ hợp đồng. Sự điều tiết
của nhà nước tăng cường trong chiến tranh do sự cần thiết phải điều tiết nền kinh tế
trong thời chiến. Việc điều tiết của nhà nước đối với hợp đồng được thực hiện theo
2

Giáo trình Lịch sử nhà nước pháp luật thế giới – Trường đại học luật Hà Nội-NXB công an nhân dân Hà
Nội 2003-trang 86
3
Giáo trình Lịch sử nhà nước pháp luật thế giới – Trường đại học luật Hà Nội-NXB công an nhân dân Hà
Nội 2003- trang 190
4
Giáo trình Lịch sử nhà nước pháp luật thế giới – Trường đại học luật Hà Nội-NXB công an nhân dân Hà
Nội 2003- trang 257

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

4

SVTH: Hoàng Minh Tiền


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

trình tự ban hành các văn bản luật và văn bản hành chính, các văn bản này điều
chỉnh một cách chi tiết tất cả các loại hợp đồng. Hiện nay, các loại hợp đồng trong

nước và quốc tế nhiều khi chịu sự can thiệp của nhà nước theo định hướng quản lý
kinh tế vĩ mô của quốc gia. Trước sự can thiệp này của nhà nước, các công ty
thường đưa ra chuẩn mực cho hợp đồng hay còn gọi là các công thức chuẩn. Những
công thức chuẩn này được áp dụng trong trật tự quan hệ giữa các công ty dịch vụ,
sau đó là trong quan hệ buôn bán thương mại.5
Sau chiến tranh thế giới thứ I, việc hủy bỏ, sửa đổi hợp đồng trong trường hợp
khi thực hiện hợp đồng gặp các tai biến khách quan đã được pháp luật tư bản ghi
nhận.Tuy nhiên, việc hủy bỏ, sủa đổi này phải được tòa án giải quyết. Hiện nay các
qui định về chế định hợp đồng rất phát triển và được coi trọng, thể hiện ở việc kinh
tế phát triển của các nước tư bản và trong các hoạt động kinh tế của mình thì hợp
đồng đã trở thành một phần không thể thiếu. Hợp đồng ngày nay không còn bó hẹp
chỉ dùng trong các hoạt động thương mại quốc gia mà nó được sử dụng rông rãi
trong các hoạt động thương mại quốc tế. Đến giai đoạn này, hợp đồng đã đánh dấu
thêm một bước phát triển mới và khẳng định vị trí, vai trò quan trọng của mình.
Thời kỳ đầu của giai đoạn nhà nước Xã hội chủ nghĩa chế định hợp đồng không
được phát triển bởi hai lý do chủ yếu: thứ nhất, là do đây là thời kỳ hậu chiến tranh
nên đất nước chưa được ổn định; thứ hai, do mô hình sở hữu kinh tế nhà nước và
quan điểm, thời kỳ này chủ yếu áp dụng nền kinh tế chỉ huy, do vậy hợp đồng ít phát
triển. Ngày này, đa số các nước đã thừa nhận sự cần thiết của mô hình kinh tế thị
trường và mở cửa cho việc giao thương buôn bán tự do nên chế định hợp đồng bắt
đầu phát triển mạnh.
Tóm lại, qua thời gian dài phát triển thì pháp luật trên thế giới đạt được nhiều
thành tựu trong việc ban hành và hoàn thiện các qui định về hợp đồng thương mại.
Một trong những thành tựu lập pháp quốc tế phải kể đến là Công ước Viên về hợp
đồng mua bán hàng hóa quốc tế của Liên hiệp quốc năm 1980 (CISG), Bộ nguyên
tắc về hợp đồng thương mại quốc tế của UNIDROIT năm 2004 (PICC) là hai văn
bản qui định rất hoàn thiện về hợp đồng thương mại. Nó được áp dụng trong các
hoạt động thương mại quốc tế, bên cạnh đó các nhà lập pháp quốc gia xem hai văn
bản này là nguồn tài liệu tham khảo quan trọng trong việc lập pháp.
5

Giáo trình Lịch sử nhà nước pháp luật thế giới – Trường đại học luật Hà Nội-NXB công an nhân dân Hà Nội
2003-trang 330

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

5

SVTH: Hoàng Minh Tiền


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam
 

✁

 

✁

 

✁

✆

✁

✁

✕

✁

✑

✍

☛

a

✄

✁

Các đạo, chiếu, lệnh và các chính sách ruộng đất của nhà nước phong kiến Lý,
Trần, Hồ được sử sách ghi chép cho thấy, lần đầu tiên trong lịch sử pháp luật nước
ta, các vấn đề về sở hữu và hợp đồng đã được pháp luật ghi nhận. Từ thời Lý chế độ
tư hữu về ruộng đất đã được nhà nước thừa nhận và bảo vệ, khuyến khích phát triển.
Ruộng đất trở thành một loại hành hóa trao đổi, chuyển nhượng có giá trị nhất. Vì
vậy pháp luật thời Lý, Trần rất chú ý điều chỉnh quan hệ mua bán chuyển nhượng
ruộng đất. Luật pháp, Lý – Trần đã phân biệt hai loại hợp đồng (Văn khế): hợp đồng
bán đứt và hợp đồng cầm đợ. Cả hai hợp đồng này đều được thực hiện dưới hình
thức viết là chiếu. Chiếu tháng 3/1292 qui định văn khế bán đứt hoặc cầm đợ phải
lập thành hai bản giống nhau, mỗi bên giữ một bản. Chiếu tháng 1/1237 qui định khi
làm văn khế ruộng đất và vay mượn tiền thì người làm chứng in dấu tay ở ba dòng
trước, người bán in dấu tay ở bốn dòng sau. Năm 1304 nhà Trần qui định rõ hơn là
khi in tay vào khế ước thì dùng hai đốt ngón tay áp út bên trái. Khi in dấu tay phải in
vào hai chỗ giáp nhau của hai tờ giấy giáp nhau, mỗi tờ mang nửa dấu (chiếu

1227).6
Khoảng thế kỷ XV đế thế kỷ XVIII bộ Quốc triều hình luật (Luật Hồng Đức) ra
đời đã có những qui định về hợp đồng rất tiến bộ. Quan hệ hợp đồng được ghi nhận
thường gắn liền với quan hệ sở hữu đất đai, một loại tài sản là tư liệu cơ bản, là tài
sản chính trong gia đình thời kỳ phong kiến. Nguyên tắc cơ bản của hợp đồng trong
luật Hồng Đức là: nguyên tắc tự nguyện được thể hiện qua ý chí của các bên trong
việc xác lập hợp đồng, hợp đồng xác lập mà không có sự ưng thuận của các bên xem
như là vô hiệu (Điều 355, 638); nguyên tắc thứ hai là nguyên tắc trung thực (Điều
190, 191).7 Luật Hồng Đức cũng đã ghi nhận về điều kiện năng lực chủ thể và phạm
vi về đối tượng của hợp đồng. Về phân loại hợp đồng, luật ghi nhận có ba loại hợp
đồng chính là: hợp đồng mua bán ruộng đất, hợp đồng cầm cố ruộng đất, hợp đồng
thuê mướn ruộng đất. Ngoài ra còn có một số loại hợp đồng khác như: hợp đồng vay
nợ, hợp đồng thuê mướn nhân công và tài sản khác, hợp đồng gửi giữ. Có thể nói
chế định về hợp đồng được ghi nhận khá đầy đủ và hoàn chỉnh, tuy nhiên trong thời
kỳ này các chế định về hợp đồng vẫn chủ yếu xoay quanh vấn đề sở hữu đất đai.
6

Giáo trình Lịch sử nhà nước pháp luật Việt Nam – Trường đại học luật Hà Nội – NXB công an nhân dân Hà
Nội 2006 – trang 125
7
Giáo trình Lịch sử nhà nước pháp luật Việt Nam – Trường đại học luật Hà Nội – NXB công an nhân dân Hà
Nội 2006 – trang 249

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

6

SVTH: Hoàng Minh Tiền

Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

Giai đoạn tiếp theo trong lịch sử đất nước ta đã trải qua hai cuộc kháng chiến
chống Pháp và chống Mỹ trường kỳ cho đến năm 1975 đất nước ta mới hoàn toàn
độc lập. Trong giai đoạn này, đất nước ta đã gặp rất nhiều khó khăn về mọi mặt và
do đó pháp luật thời kỳ này nói chung và pháp luật về hợp đồng nói riêng không
được phát triển. Chỉ đến khi đất nước giành lại được độc lập hoàn toàn thì pháp luật
mới bắt đầu được chú trọng và xây dựng hoàn thiện hơn.
Đến năm 1989 pháp lệnh hợp đồng kinh tế ra đời, tiếp đó năm 1991 pháp lệnh
hợp đồng dân sự ra đời. Hai pháp lệnh này đã đánh dấu bước khởi đầu và phát triển
của chế định hợp đồng thương mại tại Việt Nam thời kỳ đổi mới. Và đến năm 1995
bộ luật dân sự hoàn chỉnh đầu tiên của nhà nước ta ra đời đã ghi nhận chế định hợp
đồng rất chi tiết, bộ luật đã khái quát chung một cách đầy đủ về hợp đồng, ngoài ra
hợp đồng còn phân loại và qui định về các loại hợp đồng thông dụng: hợp đồng mua
bán tài sản; hợp đồng mua bán nhà; hợp đồng trao đổi tài sản; hợp đồng tặng cho tài
sản; hợp đồng cho vay tài sản; hợp đồng cho thuê tài sản; hợp đồng cho mượn tài
sản; hợp đồng dịch vụ; hợp đồng vận chuyển; hợp đồng gia công; hợp đồng gửi giữ
tài sản; hợp đồng bảo hiểm; hợp đồng ủy quyền. Trên cở sở sự ra đời của Bộ luật
Dân sự 1995 thì đến năm 1997 nhà nước ta đã ban hành Luật Thương mại đầu tiên
của nước ta, Luật thương mại 1997 ra đời đã cụ thể các qui định về hợp đồng thương
mại trên cơ sở các qui định về hợp đồng của bộ luật dân sự 1995 đánh dấu thời kỳ
phát triển của hợp đồng thương mại.
Tuy có rất nhiều tiến bộ nhưng Bộ luật Dân sự 1995 và luật Thương mại 1997
không tránh khỏi những hạn chế nhất định do tình hình kinh tế đất nước ta sau chiến
tranh vẫn còn nhiều biến động, chưa ổn định mặt khác đất nước mới đi vào xây
dựng sau thời gian dài chiến tranh. Vì vậy, để hoàn thiện hơn nữa các qui định của
pháp luật, nhà nước ta đã ban hành Bộ luật dân sự 2005 và Luật thương mại 2005
thay thế cho Bộ luật dân sự 1995, Luật thương mại năm 1997. Thông qua việc hoàn
thiện các chế định dân sự và thương mại này các chế định về hợp đồng và hợp đồng
thương mại được củng cố và hoàn thiện hơn rất nhiều và trở thành một trong những

chế định rất quan trọng trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa của
nước ta ngày này.
1.2. Khái quát về hợp đồng thương mại.
1.2.1. Pháp luật điều chỉnh về hợp đồng thương mại.

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

7

SVTH: Hoàng Minh Tiền


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

Cùng với sự phát triển của xã hội, các hoạt động thương mại cũng ngày càng phát
triển đa dạng, phong phú và phức tạp. Chính sự phát triển đó đã nảy sinh yêu cầu
cấp thiết là phải có luật điều chỉnh phù hợp cho các hoạt động thương mại trong mỗi
thời kỳ phát triển nhằm thúc đẩy nền thương nghiệp phát triển mạnh mẽ hội nhập
với quốc tế, cũng như việc quản lý nhà nước về các hoạt động này tốt hơn. Bắt đầu
từ sự ra đời của Pháp lệnh hợp đồng kinh tế 1989, tiếp đó là Luật thương mại 1997,
và cho đến nay, các quy phạm pháp luật điều chỉnh lĩnh vực thương mại hoàn thiện
hơn, đầy đủ hơn khi Luật thương mại 2005 được ban hành. Sau khi ra đời Luật
thương mại 2005 thay thế cho Luật thương mại 1997 cũng như Pháp lệnh hợp đồng
kinh tế 1989 điều chỉnh các quan hệ trong lĩnh vực thương mại nói chung. Luật
thương mại 2005 được xây dựng trên nền tảng cơ bản là Hiến pháp 1992 sửa đổi bổ
sung 2002, ngoài ra nó còn được xây dựng theo phương pháp đã có từ xa xưa. Theo
phương pháp xây dựng này, Luật dân sự là luật chung, Luật thương mại là luật
riêng, và trong việc áp dụng pháp luật thì luật riêng bao giờ cũng được áp dụng
trước, đối với những vấn đề mà luật riêng không điều chỉnh thì áp dụng các qui định
của luật chung.8 Luật thương mại 2005 là luật riêng của ngành luật dân sự thể hiện

thông qua việc các qui định của Luật thương mại 2005 có thể bổ sung, hoặc cụ thể
hóa các qui định của Bộ luật dân sự 2005. Đây là một nguyên tắc chung và được áp
dụng xuyên suốt quá trình áp dụng các qui định của Luật thương mại 2005 điều
chỉnh các hoạt động trong lĩnh vực thương mại, cơ sở pháp lý cho nguyên tắc này có
thể tìm thấy tại Điều 4 Luật thương mại 2005 và Điều 1 Bộ luật dân sự 2005. Đây
chính là lý do khi các quan hệ trong lĩnh vực thương mại không được các quy phạm
pháp luật trong Luật thương mại 2005 điều chỉnh thì có khá nhiều quy phạm pháp
luật dân sự được áp dụng để điều chỉnh các quan hệ này. Điển hình như các quan hệ
pháp luật trong giao kết hợp đồng thương mại và hợp đồng thương mại vô hiệu, các
quan hệ pháp luật này không được điều chỉnh trong các quy phạm của Luật thương
mại 2005, và vì vậy, các qui định của Bộ luật dân sự 2005 sẽ được áp dụng để điều
chỉnh các quan hệ pháp luật này.9 Tuy nhiên, các quan hệ pháp luật về giao kết hợp
đồng thương mại cũng có những đặc trưng riêng phân biệt với các quan hệ pháp luật
về giao kết hợp đồng, những đặc trưng riêng này chính là: đặc trưng về mục đích
giao kết hợp đồng và chủ thể giao kết hợp đồng.
8
9

Ths.Dương Kim Thế Nguyên-Giáo trình Luật thương mại 1-Khoa Luật-Trường Đại học Cần Thơ 2006
Xem Điều 4 Luật thương mại 2005

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

8

SVTH: Hoàng Minh Tiền


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

Ngoài Luật thương mại 2005, Bộ luật dân sự 2005 là nguồn luật cơ bản, chủ yếu
điều chỉnh các quan hệ trong lĩnh vực thương mại nói chung và hợp đồng thương
mại nói riêng. Để quản lý lĩnh vực thương mại được tốt hơn, tạo điều kiện cho các
hoạt động thương mại phát triển thì nhà nước còn ban hành các văn bản dưới luật
(Nghị định, thông tư … ) hướng dẫn chi tiết, cụ thể việc áp dụng luật trong thực tế.
Mặc dù vậy, các quan hệ thương mại ngày càng phát triển và phức tạp lên, nhiều
quan hệ thương mại mang tính đặc thù, riêng biệt xuất hiện. Những quan hệ này
mang đặc điểm chung của một quan hệ thương mại thông thường, đồng thời nó
mang đặc tính riêng biệt và đặc thù của mình khác hẳn với các quan hệ thương mại
khác. Để pháp luật điều chỉnh các quan hệ này phù hợp với đặc thù riêng của nó thì
nhà nước ban hành các luật riêng điều chỉnh ( Luật giao dịch điện tử điều chỉnh các
quan hệ pháp luật thương mại điện tử, Luật đầu tư điều chỉnh các quan hệ pháp luật
thương mại đầu tư… ). Nguyên tắc áp dụng pháp luật khi điều chỉnh các quan hệ
pháp luật đặc thù này là nếu có luật riêng điều chỉnh thì ưu tiên áp dụng luật riêng,
các quan hệ luật riêng không điều chỉnh thì áp dụng các qui định của Luật thương
mại 2005 (Điều 4 Luật thương mại 2005). Tóm lại, pháp luật điều chỉnh các quan hệ
pháp luật trong lĩnh vực thương mại nói chung và hợp đồng thương mại nói riêng là
Luật thương mại 2005, ngoài ra còn có Bộ luật dân sự 2005, các luật điều chỉnh
quan hệ pháp luật thương mại đặc thù, các văn bản hướng dẫn thi hành luật.
Việc xác định pháp luật điều chỉnh khi tham gia hợp đồng là việc rất quan trọng.
Bởi vì quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp khi ký kết hợp đồng rất có thể bị ảnh
hưởng, đặc biệt là trong lĩnh vực thương mại. Việc xác định, áp dụng đúng pháp luật
khi giao kết hợp đồng thương mại ngay từ bước đầu sẽ định hướng tốt cho các
doanh nghiệp trong hàng loạt các hoạt động về sau trong quá trình sản xuất kinh
doanh. Việc trình bày đúng căn cứ pháp lý giúp các bên áp dụng đúng các qui định
có liên quan trong quá trình các bên thực hiện các thỏa thuận của mình trong hợp
đồng. Tuy nhiên, trong trường hợp các bên thể hiện các căn cứ pháp lý đó không
đúng trong hợp đồng thì các bên trong hợp đồng thỏa thuận với nhau sẽ căn cứ vào
Bộ luật dân sự. Trong khi đúng theo phạm vi, đối tượng điều chỉnh, chủ thể và các
yếu tố khác của hợp đồng thì phải căn cứ vào Luật Thương mại. Nếu xảy ra tranh

chấp giữa các bên, khi giải quyết tranh chấp này cơ quan giải quyết tranh chấp sẽ áp
dụng theo đúng các qui định của pháp luật mà xử lý chứ không phải theo phần căn
cứ trong hợp đồng giữa các bên. Như vậy, chỉ có bên nào nhận định và áp dụng các

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

9

SVTH: Hoàng Minh Tiền


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

căn cứ pháp lý không đúng đó sẽ bị chịu thiệt thòi. Chính vì vậy, việc nhận thức
đúng và vận dụng đúng các qui định của pháp luật về hợp đồng là rất quan trọng đối
với các doanh nghiệp.
 

✁

 

✁

 

✁

✄

✞

 

✁

✄

✁

✑

✄

✆

✁

✂

✄

✏

✂

✁

☎

✄

✞

✆

✝

✂

✞

✄

☎

✍

✞

✟

ơ

✄

☎

✄

✁

✁

✁

Hợp đồng được hiểu theo nghĩa rộng là sự thoả thuận giữa hai hay nhiều bên về
một vấn đề nhất định trong xã hội nhằm làm phát sinh, thay đổi hay chấm dứt quyền
và nghĩa vụ của các bên.10 Trong bối cảnh pháp lý hiện nay, khi nói đến hợp đồng
nói chung thì trong pháp luật Việt Nam hiểu rằng đó là hợp đồng dân sự. Theo cách
xây dựng pháp luật hợp đồng dân sự là hợp đồng chung nhất, nó được hiểu bao gồm:
hợp đồng dân sự thông thường, hợp đồng thương mại và hợp đồng lao động.11 Tuy
nhiên, hợp đồng thương mại chịu sự điều chỉnh chủ yếu bởi Luật thương mại 2005,
nó chỉ chịu sự điều chỉnh của Bộ luật dân sự 2005 đối với các vấn đề liên quan
không được Luật thương mại 2005 điều chỉnh.12 Như vậy, việc xác định hợp đồng là
thương mại hay dân sự có ý nghĩa quan trọng để xác định luật điều chỉnh phù hợp.
Hợp đồng được định nghĩa trong pháp luật hiện hành tại Bộ luật dân sự 2005
như sau: “Hợp đồng dân sự là sự thoả thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi
hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự”.13 Thỏa thuận theo từ điển tiếng Việt có
nghĩa là: Đi tới sự đồng ý sau khi cân nhắc, thảo luận, được thể hiện ở chỗ không có
một ý kiến đối lập của bất cứ một bộ phận nào trong số các bên liên quan đối với
những vấn đề quan trọng và thể hiện thông qua một quá trình mà mọi quan điểm của
các bên liên quan đều phải được xem xét và dung hoà được tất cả các tranh chấp; là
việc các bên (cá nhân hay tổ chức) có ý định chung tự nguyện cùng nhau thực hiện
những nghĩa vụ mà họ đã cùng nhau chấp nhận vì lợi ích của các bên. Sự đồng tình
tự nguyện này có thể chỉ được giao kết bằng miệng hay được viết thành văn bản gọi
là hợp đồng viết hay hợp đồng thành văn. Tuỳ theo từng trường hợp mà hợp đồng
cần phải tuân thủ theo một hình thức nhất định, và có thể phải được chứng thực. Yếu
tố thỏa thuận đã bao hàm trong nó yếu tố tự nguyện, tự định đoạt và sự thống nhất
về mặt ý chí. Đây là yếu tố quan trọng nhất tạo nên sự đặc trưng của hợp đồng dân

sự nói chung.

10

TS. Nguyễn Hợp Toàn Khoa luật – Trường Đại học kinh tế quốc dân- Giáo trình pháp luật kinh tế, Nhà
xuất bản Đại học kinh tế quốc dân 2008, trang 225)
11
Điều 1 Bộ luật dân sự 2005
12 )
Điều 4 Luật thương mại 2005
13
Điều 388 Bộ luật dân sự 2005

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

10

SVTH: Hoàng Minh Tiền


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

Luật thương mại 2005 không đưa ra định nghĩa về hợp đồng thương mại nhưng
từ các qui định pháp luật có thể thấy hợp đồng thương mại có bản chất chung của
hợp đồng dân sự, là sự thoả thuận nhằm xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt các quyền
và nghĩa vụ của các bên. Dưới góc độ pháp lý hiện nay có thể hiểu hợp đồng thương
mại là sự thỏa thuận giữa các bên chủ thể tham gia hoạt động thương mại để xác lập
quyền và nghĩa vụ của các bên trong giao dịch nhằm mục đích sinh lợi, hoặc là sự
thỏa thuận của một bên chủ thể là thương nhân với một bên chủ thể tham gia hoạt
động không nhằm mục đích sinh lợi trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa

Việt Nam, trong trường hợp bên tham gia hoạt động không nhằm mục đích sinh lợi
chọn áp dụng luật thương mại 2005 làm pháp luật điều chỉnh.
Mục đích sinh lợi là một trong những đặc trưng cơ bản phân biệt hợp đồng
thương mại và hợp đồng dân sự, mục đích sinh lợi được hiểu là tìm kiếm lợi nhuận
từ việc xác lập hợp đồng mang lại. Bởi vì, trong các hoạt động thương mại luôn ẩn
chứa yếu tố may rủi thế nên các chủ thể mong muốn thu được lợi nhuận từ việc xác
lập hợp đồng nhưng không phải tất cả các hợp đồng đều mang lại lợi ích như các
chủ thể mong muốn. Đôi khi vì yếu tố khách quan mà các chủ thể có thể không thu
được lợi nhuận từ việc xác lập hợp đồng mang lại, thậm chí đôi khi các chủ thể còn
phải chịu lỗ. Ngoài ra, đôi khi vì theo đuổi một lợi nhuận lớn hơn, một số chủ thể có
thể chấp nhận không thu được lợi nhuận từ việc xác lập hợp đồng nhằm mục đích có
được cơ hội xác lập một hợp đồng khác có thể mang lại lợi nhuận lớn hơn. Phân tích
trong trường hợp này, tuy hợp đồng không đem lại lợi nhuận nhưng về bản chất thì
hợp đồng này hoàn toàn có khả năng sinh lợi. Chủ thể giao kết hợp đồng này đã cố ý
bỏ qua lợi nhuận để mong có được lợi nhuận gián tiếp từ việc xác lập hợp đồng này,
tức là khi giao kết hợp đồng thì chủ thể vẫn luôn hướng về mục đích tìm kiếm lợi
nhuận từ hợp đồng. Hợp đồng mua bán hàng hóa là một hợp đồng cơ bản và đặc
trưng của lĩnh vực thương mại, nó được giao kết nhằm mục đích tìm kiếm lợi nhuận.
Ví dụ, khi hai bên tham gia xác lập một hợp đồng mua bán thương mại thì có thể
một bên sẽ thu được lợi nhuận từ việc mua bán này nhưng bên còn lại có thể sẽ
không thu được lợi nhuận. Lợi nhuận chỉ phát sinh khi một hợp đồng thương mại
hoặc dân sự khác được xác lập nhằm bán số hàng hóa đã mua về từ hợp đồng trước
đó. Đây chính là lý do tại sao mục đích sinh lợi của các hoạt động thương mại nói
chung và hợp đồng thương mại nói riêng qui định tại khoản 1 Điều 3 Luật thương
mại 2005 được hiểu là tìm kiếm lợi nhuận, không nhất thiết phải có lợi nhuận.

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

11

SVTH: Hoàng Minh Tiền


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

Trong một số trường hợp chủ thể tham gia hợp đồng hoàn toàn không vì mục
đích tìm kiếm lợi nhuận. Đây là một trường hợp đặc biệt được Luật thương mại
2005 qui định tại khoản 3 Điều 1: “Hoạt động không nhằm mục đích sinh lợi của
một bên trong giao dịch với thương nhân thực hiện trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam trong trường hợp bên thực hiện hoạt động không nhằm mục
đích sinh lợi chọn áp dụng luật này”. Trong trường hợp này rõ ràng bên hoạt động
không nhằm mục đích sinh lợi xác lập hợp đồng với thương nhân thì về phía mình
bên hoạt động không vì mục đích lợi nhuận hoàn toàn không có ý định tìm kiếm lợi
nhuận khi xác lập hợp đồng, việc xác lập hợp đồng hoàn toàn vì mục đích dân sự
đơn thuần. Mặc dù vậy, hợp đồng này không hẳn hoàn toàn không có mục đích sinh
lợi, đối với bên chủ thể là thương nhân thì rõ ràng việc xác lập hợp đồng là nhằm
tìm kiếm lợi nhuận từ hợp đồng này. Như vậy, có thể thấy hợp đồng này mang đặc
điểm “hỗn tạp”, tức là, nhìn dưới góc độ chủ thể là thương nhân thì đây hoàn toàn là
hợp đồng thương mại và nó được xác lập nhằm mục đích sinh lợi, ngược lại, nhìn từ
góc độ chủ thể không phải thương nhân thì hợp đồng chỉ là hợp đồng dân sự và hợp
đồng được xác lập nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng bình thường. Hay nói cách khác
hợp đồng này có thể được xem là hợp đồng thương mại hoặc cũng có thể xem là hợp
đồng dân sự thông thường tuỳ theo đặt dưới góc độ xem xét về mạt chủ thể. Tuy
nhiên, trong các giao dịch giữa một bên là thương nhân với một bên tham gia hoạt
động không nhằm mục đích sinh lợi thì ưu thế thường nghiêng về bên chủ thể
thương nhân, vì vậy để đảm bảo công bằng trong các giao dịch này pháp luật thương
mại hiện hành cho phép bên chủ thể tham gia không nhằm mục đích sinh lợi có
quyền chọn pháp luật điều chỉnh quan hệ phát sinh từ các giao dịch này. Nếu pháp
luật thương mại được lựa chọn là pháp luật điều chỉnh thì lúc này hợp đồng được
xem là hợp đồng thương mại.

Về mặt chủ thể, trong chừng mực nhất định có thể nói rằng Luật thương mại là
luật riêng của thương nhân, tức là hợp đồng thương mại là một hợp đồng riêng biệt
của thương nhân khi tham gia hoạt động thương mại. Thương nhân là chủ thể đặc
trưng trong hợp đồng thương mại, đây cũng là yếu tố quan trọng nhận biết hợp đồng
thương mại. Khi thương nhân tham gia giao kết hợp đồng thì hợp đồng đó sẽ được
Luật thương mại điều chỉnh, ngay cả trong trường hợp một bên chủ thể là thương
nhân, bên còn lại không phải là thương nhân, tham gia hợp đồng không vì mục đích
tìm kiếm lợi nhuận nhưng nếu chủ thể này chọn Luật thương mại 2005 điều chỉnh

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

12

SVTH: Hoàng Minh Tiền


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

quan hệ kết ước thì hợp đồng này được xem là hợp đồng thương mại. Bên cạnh đó,
theo qui định tại Điều 2 Luật thương mại 2005 thì tổ chức, cá nhân hoạt động có liên
quan đến thương mại, cá nhân hoạt động thương mại một cách độc lập, không cần
đăng ký kinh doanh cũng là những chủ thể thường xuyên có mặt trong các hợp đồng
thương mại. Như vậy, có thể thấy chủ thể chủ yếu trong các hợp đồng thương mại là
thương nhân bên cạnh đó còn có các chủ thể khác theo qui định của pháp luật
thương mại.
Tóm lại, hợp đồng thương mại là hợp đồng chịu sự điều chỉnh của Luật thương
mại 2005. Nét đặc trưng của hợp đồng thương mại là được xác lập vì mục đích sinh
lợi bởi các thương nhân.
.
Hợp đồng đóng một vai trò rất quan trọng trong nhiều các giao dịch phục vụ

cho các hoạt động của xã hội nói chung và các hoạt động thương mại nói riêng.
Trong các giao dịch dân sự thường thấy như các giao dịch mua bán tài sản, cho dù là
 

✁

 

✁

 

✕

a

✁

✍

✂

✁

✏

✂

a

✞

✆

✝

✂

✞

✄

☎

✍

✞

✟

ơ

✄

☎

✄

✁

✁

✁

động sản hay bất động sản thì một hợp đồng luôn là cần thiết để ghi nhận việc mua
bán này. Cũng tương tự như vậy các giao dịch đều có một hợp đồng được giao kết
để ghi nhận giao dịch đó, hợp đồng xuất hiện rất nhiều trong cuộc sống mà đôi khi
chúng ta không nhận ra sự có mặt của nó, thậm chí nhiều khi chúng ta giao kết một
hợp đồng mà không nhận ra. Đơn giản như việc một người nào đó đi ra chợ và mua
một món đồ thì giữa người đó và người bán đồ ở chợ đã giao kết với nhau một hợp
đồng mua bán, và hình thức của hợp đồng này là lời nói hay còn gọi là hợp đồng
miệng. Hầu hết, trong những trường hợp như thế này không ai nghĩ rằng mình đã
giao kết một hợp đồng mua bán và thực tế thì vai trò của hợp đồng trong những giao
dịch này giường như là không có.
Ta chỉ thấy rõ vai trò và sự quan trọng của hợp đồng ở những giao dịch có giá
trị thành tiền lớn, ví dụ như: mua bán nhà đất, xe máy, vàng… Ngoài ra, sự cần thiết
và quan trọng của hợp đồng trong lĩnh vực thương mại (lúc này hợp đồng được gọi
là hợp đồng thương mại) được các chủ thể tham gia nhận thức rất rõ, điều này thể
hiện ở chỗ khi tham gia một hoạt động thương mại bất kỳ thì ngay lập tức các chủ
thể nghĩ đến việc soạn thảo và ký kết một hợp đồng thương mại. Hợp đồng thương
mại này ghi nhận mong muốn của các bên khi tham gia hoạt động thương mại, đồng
thời cũng thể hiện quyền và nghĩa vụ của các bên. Có thể thấy hợp đồng thương mại

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

13

SVTH: Hoàng Minh Tiền

Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

đóng vai trò như một công cụ, một phương tiện quan trọng giúp cho các chủ thể thực
hiện hoạt động thương mại, nó ghi nhận và minh chứng cho giao ước của các bên.
Xét về mặt pháp lý, hợp đồng chính là cơ sở quan trọng để xác định quyền lợi và
nghĩa vụ của mình. Trong hoạt động thương mại phức tạp thì không ai có thể lường
trước được chuyện gì, có thể một hoạt động thương mại sẽ diễn ra suôn sẻ và đôi
bên cùng có lợi, nhưng cũng có thể sẽ gặp nhiều điều rắc rối mà điển hình nhất là
vấn đề vi phạm hợp đồng. Khi đó, hợp đồng thương mại đã được ký kết trước đó sẽ
là cơ sở tốt nhất giúp cho các bên bảo đảm quyền lợi và nghĩa vụ của mình không bị
xâm phạm, hay nói cách khác hợp đồng thương mại lúc này trở thành cơ sở quan
trọng để các chủ thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền bảo vệ quyền và lợi ích hợp
pháp của mình. Về phía các cơ quan có thẩm quyền, để giải quyết một tranh chấp
thương mại thì hợp đồng thương mại là một cơ sở quan trọng và then chốt. Bởi lẽ
muốn giải quyết tranh chấp thì cần xác định bên nào có lỗi và vi phạm trách nhiệm
dẫn đến tranh chấp, phải biết hai bên đã thỏa thuận những gì, quyền và nghĩa vụ của
các bên như thế nào, từ đó xác định được bên nào đúng, bên nào sai và mới có thể
xác định mức bồi thường thiệt là bao nhiêu. Những vấn đề này được ghi nhận rất rõ
ràng trong hợp đồng thương mại và các hợp đồng thương mại chủ yếu được lập dưới
hình thức văn bản cho nên nó không thể bị phủ nhận và trở thành cơ sở quan trọng
và khách quan nhất giúp cho cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp nhanh
gọn, chính xác, công bằng.
Trong hoạt động đăng ký giao dịch bảo đảm, hợp đồng thương mại cũng có một
vai trò nhất định. Đăng ký giao dịch bảo đảm được thấy rất nhiều trong quá trình
hoạt động của các ngân hàng khi ngân hàng cho vay bằng hình thức thế chấp tài sản
nhằm đảm bảo nghĩa vụ nợ vay được thanh toán. Khi đó ngân hàng sẽ thực hiện việc
đăng ký giao dịch đảm bảo, tức là đem tài sản thế chấp của khách hàng đi đăng ký
chứng nhận tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền, để đảm bảo tài sản thế chấp là hợp
pháp, và việc vay vốn thế chấp bằng tài sản đó được cơ quan nhà nước làm chứng,
tránh việc chuyển dịch chủ sở hữu trong thời gian vay vốn. Và để thực hiện được

công việc này thì ngân hàng nhất thiết phải đưa ra bản hợp đồng thế chấp tài sản của
khách hàng với ngân hàng thì cơ quan có thẩm quyền mới đăng ký giao dịch bảo
đảm cho ngân hàng. Trong trường hợp này thì hợp đồng thương mại đóng vai trò là
cơ sở để đăng ký các giao dịch bảo đảm, thông qua đó bảo đảm quyền lợi của ngân
hàng không bị phương hại.

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

14

SVTH: Hoàng Minh Tiền


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

Tóm lại, hợp đồng thương mại có vai trò rất quan trọng về mặt kinh tế cũng như
xét về mặt pháp lý. Hợp đồng luôn là cơ sở quan trọng để xác định và bảo đảm
quyền và lợi ích hợp pháp của các bên chủ thể trong hoạt động thương mại. Về mặt
kinh tế, hợp đồng là công cụ, phương tiện để các chủ thể thực hiện các hoạt động
kinh tế, nó minh chứng cho giao ước của các bên. Về mặt pháp lý, nó là cơ sở để
pháp luật bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể, đồng thời giúp cho cơ
quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp nhanh chóng, chính xác, và công bằng.
1.3. Khái quát về giao kết hợp đồng thương mại.
 

✁

 

✁

 

✁

✄

✞

 

✁

✄

✁

✑

✄

✆

✁

✂

✄

✏

✂

✁

☎

✄

✏

✂

a

☎

✁

a

o

✁

✄

✍

✞

✆

✝

✂

✞

✄

☎

✍

✞

✟

ơ

✄

☎

✄

✁

✁

✁

Giao kết hợp đồng có vai trò rất quan trọng trong các quan hệ pháp luật về hợp
đồng. Việc giao kết hợp đồng sẽ đánh dấu bước đầu tiên trong quan hệ hợp đồng, và
nó có tác dụng xác lập một hợp đồng. Chính vì sự quan trọng đó pháp luật rất chú
trọng đến việc hoàn thiện các qui định về giao kết hợp đồng, thông qua đó giúp các
quan hệ pháp luật về hợp đồng diễn ra thuận lợi và dễ dàng hơn. Công ước Viên về
hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế của Liên hiệp quốc năm 1980 (CISG), Bộ
nguyên tắc về hợp đồng thương mại quốc tế của UNIDROIT năm 2004 (PICC) qui
định về giao kết hợp đồng rất rõ ràng và hoàn thiện. Đây là hai văn bản thường
được lựa chọn điều chỉnh các quan hện thương mại quốc tế, nó cũng được các nhà
lập pháp quốc gia tham khảo khi tiến hành lập pháp. Đối với pháp luật Việt Nam,
giao kết hợp đồng nói chung được qui định trong Bộ luật dân sự 2005, với tư cách
là luật gốc Bộ luật qui định những chuẩn mực chung trong việc giao kết hợp đồng
nói chung bao gồm cả việc giao kết hợp đồng thương mại.
Trong tất cả các văn bản ghi nhận về giao kết hợp đồng nói trên, không có văn
bản nào đưa ra khái niệm về giao kết hợp đồng. Tuy nhiên, dựa vào các qui định
của Bộ luật dân sự 2005 có một số khái niệm về giao kết hợp đồng được đưa ra:
Tiến sĩ Nguyễn Hợp Toàn – Khoa luật Trường Đại học kinh tế quốc dân đưa ra
khái niệm: “Giao kết hợp đồng là quá trình thương lượng giữa các bên theo những
nguyên tắc và trình tự nhất định để đạt được sự thoả thuận giữa các bên, từ đó xác
lập quyền và nghĩa vụ dân sự của các bên với nhau. Tuy nhiên, hợp đồng dân sự
chỉ làm phát sinh quyền và nghĩa vụ nếu hợp đồng được giao kết tuân theo các
điều kiện mà pháp luật qui định đối với hợp đồng đó”.14
14

TS. Nguyễn Hợp Toàn – Khoa luật Trường Đại học kinh tế quốc dân – Giáo trình pháp luật kinh tế - Nhà
xuất bản Trường Đại học kinh tế quốc dân 2008 – trang 235

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

15

SVTH: Hoàng Minh Tiền


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

Trong cuốn Giáo trình luật dân sự Việt Nam của Đại học luật Hà Nội tác giả
nêu khái niệm về giao kết hợp đồng: “Giao kết hợp đồng dân sự là việc các bên
bày tỏ ý chí với nhau theo những nguyên tắc và trình tự nhất định để qua đó xác
lập với nhau các quyền, nghĩa vụ dân sự”.15
Hai khái niệm trên được trình bày bằng hai lối hành văn khác nhau và khái niệm
của Tiến sĩ Nguyễn Hợp Toàn có phần chi tiết hơn về giao kết hợp đồng. Tuy nhiên,
có thể thấy nội dung khái niệm là giống nhau, thể hiện chính xác tinh thần của pháp
luật về giao kết hợp đồng trong Bộ luật dân sự 2005. Theo khái niệm nêu trên, việc
giao kết hợp đồng có tác dụng xác lập hợp đồng, việc xác lập hợp đồng này được
thực hiện qua một tiến trình bày tỏ ý chí của các bên theo nguyên tắc và trình tự luật
định qua đó xác lập hợp đồng. Với khái niệm này thì việc đàm phán hợp đồng và
việc đặt viết ký vào hợp đồng của các bên là hai giai đoạn của việc giao kết hợp
đồng, đàm phán là giai đoạn đầu của việc giao kết và việc đặt viết ký vào hợp đồng
là công đoạn cuối cùng của giao kết.
Công ước Viên về hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế của Liên hiệp quốc
năm 1980 (CISG), Bộ nguyên tắc về hợp đồng thương mại quốc tế của UNIDROIT
năm 2004 (PICC), Bộ luật dân sự 2005 đều ghi nhận tiến trình giao kết hợp đồng
diễn ra qua hai giai đoạn: Đề nghị giao kết và Chấp nhận đề nghị. Thông qua các
qui định về Đề nghị giao kết và Chấp nhận đề nghị, pháp luật qui định trình tự và
nguyên tắc nhất định mà các bên phải tuân theo để bày tỏ ý chí khi giao kết hợp
đồng.

Giao kết hợp đồng thương mại và giao kế hợp đồng dân sự diễn ra theo trình tự
và tuân theo những nguyên tắc tương tự nhau. Tuy nhiên, cũng như đối với hợp
đồng việc giao kết hợp đồng thương mại cũng có những đặc điểm phân biệt với
việc giao kết hợp đồng dân sự.
Thứ nhất, chủ thể tham giao giao kết hợp đồng thương mại phải là chủ thể đáp
ứng đủ điều kiện của Luật thương mại 2005. Khác với chủ thể tham gia giao kết
hợp đồng dân sự, chủ thể tham gia giao kết hợp đồng thương mại ngoài việc phải
đáp ứng một số điều kiện tiên quyết là có đầy đủ khả năng nhận thức về hành vi của
mình, nghĩa là phải có năng lực giao kết thì mới có thể bày tỏ ý chí của mình một
cách hữu hiệu. Năng lực giao kết được hiểu là: năng lực pháp luật và năng lực hành
15

Giáo trinh Luật dân sự Việt Nam – Trường Đại học luật Hà Nội tập II – Nhà xuất bản Công an nhân dân
2008 – trang 107

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

16

SVTH: Hoàng Minh Tiền


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

vi. Tuy nhiên, ngoài những điều kiện chung đó thì các chủ thể còn phải đáp ứng
những điều kiện nhất định của pháp luật thương mại thì mới có thể tham gia các
hoạt động thương mại nói chung và việc giao kết hợp đồng thương mại nói riêng.
Theo pháp luật thương mại hiện hành thì có thể phân loại chủ thể tham gia giao kết
hợp đồng thương mại thành hai loại chủ yếu: chủ thể là thương nhân; chủ thể không
phải là thương nhân. Trong đó, chủ thể là thương nhân là loại chủ thể đặc trưng,

không thể thiếu trong việc giao kết hợp đồng thương mại.
Thứ hai, việc giao kết hợp đồng thương mại sẽ xác lập một hợp đồng thương
mại, hợp đồng này chịu sự điều chỉnh của Luật thương mại 2005.
Thứ ba, việc giao kết hợp đồng thương mại thường diễn ra trong thời gian dài,
việc giao kết phức tạp hơn do giá trị hợp đồng thường lớn cũng như đặc điểm của
các hoạt động thương mại thường phức tạp.
Thứ tư, hợp đồng thương mại thường được giao kết bằng văn bản. Đây là hình
thức giao kết an toàn nhất vì văn bản là chứng cứ tốt nhất chứng minh giao kết giữ
các bên. Nó tránh được rủi ro trong các hoạt động thương mại phức tạp.
Tóm lại, việc giao kết hợp đồng thương mại sẽ xác lập một hợp đồng thương
mại giữ các bên. Đây là giai đoạn đầu của quá trình xác lập và thực hiện hợp đồng
thương mại. Giao kết là thời điểm mà ý chí của các bên gặp gỡ và thoả thuận để đi
đến thống nhất xác lập quyền và nghĩa vụ.
 

✁

 

✁

 

✁

✕

 

✍

✂

✁

✆

✁

✆

a

✁

✍

✂

✁

✏

✂

a

☎

✁

a

o

✁

✄

✍

✞

✆

✝

✂

✞

✄

☎

✍

✞

✟

ơ

✄

☎

✄

✁

✁

✁

Hợp đồng thương mại giữ một vị trí và vai trò quan trọng trong các hoạt động
thương mại, về bản chất hợp đồng thương mại là sự thỏa thuận, là công cụ quan
trọng giúp cho các chủ thể tiến hành các hoạt động thương mại. Để xác lập hợp đồng
thương mại thì việc đầu tiên là ý chí của các bên chủ thể phải gặp gỡ, phải có sự
thỏa thuận, cũng như chấp nhận của các bên hay nói cách khác để xác lập hợp đồng
thì các bên phải tiến hành giao kết hợp đồng và khi đó một hợp đồng thương mại
được xác lập. Như vậy, giao kết hợp đồng thương mại giữ vị trí đầu tiên trong quá
trình xác lập và thực hiện hợp đồng thương mại, nó mở đầu cho một quan hệ về
quyền lợi và nghĩa vụ trong hợp đồng thương mại, quyết định quyền lợi và nghĩa vụ
của các bên, góp phần ảnh hưởng không nhỏ đến nội dung của hợp đồng được xác
lập cũng như việc hợp đồng có được xác lập hay không.
Với vị trí này giao kết hợp đồng thương mại đóng một vai trò rất quan trọng
trong các hoạt động thương mại nói chung và trong hợp đồng thương mại nói riêng

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

17

SVTH: Hoàng Minh Tiền


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

về mặt kinh tế, pháp luật. Xét về mặt kinh tế, giao kết hợp đồng thương mại đóng
vai trò cực kỳ quan trọng đối với các bên chủ thể tham gia, đây giai đoạn mà ở đó
những mong muốn của các bên khi tham gia một hợp đồng được hình thành và ghi
nhận vào trong hợp đồng thương mại. Tại thời điểm này, các bên tiến hành “đàm
phán” về điều kiện, nội dung hợp đồng trước khi quyết định giao kết, nếu quá trình
“đàm phán” tốt thì hợp đồng sẽ được ký kết thuận lợi cũng như đảm bảo được sự
công bằng và đem tới lợi ích cho cả hai bên tham gia hợp đồng. Trên thực tế không
phải hợp đồng thương mại nào cũng diễn ra suôn sẻ và dễ dàng như ý muốn, bởi vì
lợi ích của các bên mong muốn đạt được thường đối lập nhau. Tức là lợi ích của bên
này mong muốn thì bên kia thì bên kia không mong muốn và ngược lại, có một ví dụ
tiêu biểu cho trường hợp này: trong hợp đồng mua bán hàng hóa thì vấn đề giá cả
luôn là tiêu điểm và gây nhiều rắc rối trong quá trình đàm phán ký kết hợp đồng,
nếu một bên chủ thể mong muốn bán với giá cao thì bên còn lại luôn muốn mua với
giá càng thấp càng tốt. Dung hòa được lợi ích và nghĩa vụ của các bên khi tham gia
một hợp đồng thương mại thực sự là một vấn đề không đơn giản, chính vì vật giao
kết hợp đồng là một quá trình đàm phán khá mệt mỏi và rắc rối nhưng nó lại quyết
định hợp đồng có được giao kết hay không cũng như sự hoàn hảo của hợp đồng.
Tóm lại, nếu thực hiện việc giao kết hợp đồng thương mại diễn ra tốt đẹp, thuận
lợi thì sẽ giúp cho các bên dung hòa được lợi ích chung, tức là giúp đôi bên thống
nhất ý chí và trên cơ sở đó sẽ giao kết một hợp đồng thương mại. Đặc biệt hiện nay
ngày càng có nhiều hợp đồng thương mại có giá trị lớn được giao kết và hoạt động
thương mại diễn ra càng ngày càng phức tạp, do đó việc giao kết hợp đồng càng

đóng vai trò quan trọng hơn. Bởi vì giá trị hợp đồng thương mại càng lớn thì khi
giao kết hợp đồng thương mại mà không suy xét, cân nhắc kỹ trước khi giao kết thì
rất có thể hợp đồng sẽ không mang lại lợi ích như mong muốn mà có thể gây ra thiệt
hại lớn. Bên cạnh đó, nếu thực hiện quá trình đàm phán không tốt thì khó có thể
giành được những hợp đồng tốt trước các đối thủ cạnh tranh khác. Xét về mặt pháp
luật, giao kết hợp đồng thương mại chính là giai đoạn mà ý chí của các bên bộc lộ,
thể hiện sự ưng thuận xác lập hợp đồng thương mại thương mại, giai đoạn này có tác
dụng quyết định hợp đồng thương mại có hiệu lực pháp luật.
Với những đặc điểm về vị trí, vai trò nêu trên của việc giao kết hợp đồng thương
mại có thể thấy rằng việc tìm hiểu, nắm vững các qui định pháp luật về giao kết hợp
đồng thương mại là cự kỳ quan trọng và cần thiết.

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

18

SVTH: Hoàng Minh Tiền


Giao kết hợp đồng thương mại trong pháp luật Việt Nam

CHƯƠNG 2
GIAO KẾT HỢP ĐỒNG THƯƠNG MẠI
TRONG PHÁP LUẬT VIỆT NAM
2.1. Nguyên tắc giao kết hợp đồng thương mại
Nguyên tắc giao kết hợp đồng thương mại là những tư tưởng chủ đạo và xuyên
suốt được áp dụng trong qua trình giao kết hợp đồng thương mại. Đây là những
nguyên tắc cơ bản do pháp luật đưa ra nhằm hướng việc giao kết hợp đồng thương
mại sao cho hài hòa lợi ích của các bên chủ thể tham gia giao kết cũng như lợi ích
chung của xã hội, đảm bảo sự quản lý nhà nước về giao kết hợp đồng. Trong pháp

luật hiện hành thì việc giao kết hợp đồng thương mại phải tuân theo hai nguyên tắc:
Tự do giao kết hợp đồng nhưng không được trái pháp luật, đạo đức xã hội; tự
nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác, trung thực và ngay thẳng.
 

✁

 

✁

 

✁

✆

✎

✡

o

☎

✁

a

o

✁

✄

✍

✞

✆

✝

✂

✞

✄

☎

✄

✞

✟

✄

☎

✁

✞

 

✄

☎

✍

✂

 

✁

✝

✞

 

✝

✁

u

✄

✍

☎

✂

✁

o

✂

✆

✏

✝

✞

✞

✟

✁

Đạo đức xã hội là những chuẩn mực ứng xử chung giữa người với người trong

đời sống xã hội, được cộng đồng thừa nhận và tôn trọng. Pháp luật hiện hành qui
định cho các chủ thể được tự do giao kết hợp đồng nhằm tạo điều kiện cho các chủ
thể có thể thoả mãn nhu cầu vật chất cũng như tinh thần. Dựa trên nguyên tắc này,
mọi cá nhân, tổ chức khi có đủ các điều kiện tư cách chủ thể đều có thể tham gia
giao kết bất kỳ một giao dịch hợp đồng dân sự nào, nếu muốn.
Tuy nhiên, hợp đồng chỉ có hiệu lực pháp luật, được pháp luật công nhận và bảo
vệ khi ý chí của các bên giao kết hợp đồng phù hợp với ý chí của nhà nước. Hay nói
cách khác, sự tự do ý chí giao kết hợp đồng của các chủ thể phải nằm trong khuôn
khổ, giới hạn nhất định là giới hạn lợi ích của các cá nhân khác, lợi ích chung của xã
hội và trật tự công cộng. Nếu để các bên tự do vô hạn, thì hợp đồng dân sự sẽ trở
thành phương tiện để kể giàu bóc lột người nghèo và sẽ là nguy cơ đối với lợi ích
chung của xã hội, ngoài ra vì tính chất phức tạp của hợp đồng thương mại và mục
đích khi tham gia giao kết hợp đồng thương mại là nhằm mục đích sinh lợi thế nên
nếu các bên tự do vô hạn sẽ dẫn đến việc giao kết hợp đồng vì nhiều mục đích
không tốt gây tổn hại tới lợi ích của xã hội và của người khác: giao kết hợp đồng
nhằm cạnh tranh không lành mạnh, hay giao kết hợp đồng mà không quan tâm đến
những chuẩn mực ứng xử chung giữa người với người trong đời sống xã hội, được
cộng đồng thừa nhận và tôn trọng (đạo đức xã hội).

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

19

SVTH: Hoàng Minh Tiền