LUẬN văn LUẬT THƯƠNG mại HOẠT ĐỘNG KINH DOANH của DOANH NGHIỆP bảo HIỂM NHÂN THỌ THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM

z

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT
BỘ MÔN LUẬT KINH DOANH - THƢƠNG MẠI



LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
KHÓA 33 (2007-2011)
Đề tài:

HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA
DOANH NGHIỆP BẢO HIỂM NHÂN THỌ
THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM

Giảng viên hướng dẫn:
Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Sinh viên thực hiện:
Nguyễn Thị Thúy Kiều
Mssv: 5075036
Lớp: LK0764A1

Cần Thơ, Tháng 5/2011


NHẬN XÉT CỦA CÁN BỘ HƢỚNG DẪN
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................

..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................

..............................................................................................................................
..............................................................................................................................


NHẬN XÉT CỦA CÁN BỘ PHẢN BIỆN
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................

..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................


MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU ...................................................................................................1
CHƢƠNG 1 NHƢ̃ NG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ BẢO HIỂM NHÂN THỌ VÀ
DOANH NGHIỆP KINH DOANH BẢO HIỂM NHÂN THỌ ........................ 4
1.1 TỔNG QUAN VỀ BẢO HIỂM NHÂN THỌ ............................................. 4
1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của bảo hiểm nhân thọ ................... 4
1.1.1.1 Trên thế giới .......................................................................................... 4
1.1.1.2 Ở Việt Nam ............................................................................................ 5
1.1.2 Khái niệm bảo hiểm nhân thọ............................................................... 8
1.1.3 Đặc điểm của bảo hiểm nhân thọ.......................................................... 9
1.1.4 Vai trò và sƣ̣ cầ n thiế t của bảo hiể m nhân tho ̣ ................................... 12
1.1.5 Các loại hình bảo hiể m nhân tho ̣ ........................................................ 14
1.1.5.1 Bảo hiểm tử kỳ ..................................................................................... 14
1.1.5.2 Bảo hiểm trọn đời ................................................................................ 14
1.1.5.3 Bảo hiểm sinh kỳ.................................................................................. 15
1.1.5.4 Bảo hiểm hỗn hợp................................................................................ 15
1.1.5.5 Bảo hiểm trả tiền định kỳ .................................................................... 15
1.2 KHÁI QUÁT VỀ DOANH NGHIỆP KINH DOANH BẢO HIỂM NHÂN

THỌ ................................................................................................................. 15
1.2.1 Khái niệm về doanh nghiêp̣ kinh doanh bảo hiể m nhân thọ ............. 15
1.2.2 Đặc điểm của doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ ............ 16
1.2.2.1 Doanh nghiệp hoạt động theo quy định của pháp luật ..................... 16
1.2.2.2 Doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ là pháp nhân............ 18
1.2.2.3 Doanh nghiệp không được phép kinh doanh đồng thời bảo hiểm
nhân thọ và bảo hiểm phi nhân thọ .............................................................. 18
1.2.3 Vai trò của doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ ................ 19
1.2.4 Nội dung hoạt động của doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân
thọ .................................................................................................................... 20
1.2.5 Pháp luật điều chỉnh hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp kinh
doanh bảo hiểm nhân thọ ............................................................................ 21
CHƢƠNG 2 QUY CHẾ PHÁP LÝ VỀ HOA ̣T ĐỘNG CỦ A DOANH
NGHIỆP KINH DOANH BẢO HIỂM NHÂN THỌ ..................................... 25
2.1 HOẠT ĐỘNG KINH DOANH BẢO HIỂM NHÂN THỌ ....................... 25
2.1.1 Kinh doanh bảo hiểm .......................................................................... 25
2.1.1.1 Khái niệm kinh doanh bảo hiểm........................................................ 25
2.1.1.2 Đặc điểm của kinh doanh bảo hiểm .................................................. 25
2.1.1.3 Các sản phẩm kinh doanh bảo hiểm nhân thọ ................................. 26
2.1.2 Kinh doanh tái bảo hiểm..................................................................... 32
2.1.2.1 Khái niệm về tái bảo hiểm .................................................................. 32
2.1.2.2 Các hình thức tái bảo hiểm ................................................................. 35
2.1.2.3 Phương thức tái bảo hiểm ................................................................... 37
2.2 HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƢ VỐN ................................................................... 39
2.2.1 Khái niệm và đặc điểm hoạt động đầu tƣ vốn ................................... 39
2.2.2 Nguồn vốn đầu tƣ của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ .................. 40
2.2.3 Các hình thức đầu tƣ........................................................................... 43


2.2.3.1 Cho vay có thế chấp ............................................................................ 43

2.2.3.2 Đầu tư chứng khoán ............................................................................ 45
2.2.3.3 Đầu tư bất động sản ............................................................................ 48
2.2.3.4 Đầu tư khác.......................................................................................... 50
CHƢƠNG 3 THƢ̣C TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU
QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA DOANH NGHIỆP KINH DOANH BẢO HIỂM
NHÂN THỌ TẠI VIỆT NAM HIỆN NAY ..................................................... 52
3.1 THƢ̣C TRẠNG VỀ KẾT QUẢ HOA ̣T ĐỘNG CỦ A CỦ A DOANH
NGHIỆP KINH DOANH BẢO HIỂM NHÂN THỌ ..................................... 52
3.2 NHƢ̃ NG TỒN TẠI PHÁP LUẬT VỀ HOA ̣T ĐỘNG KINH DOANH
BẢO HIỂM NHÂN THỌ Ở VIỆT NAM........................................................ 58
3.3 HƢỚNG HOÀ N THIỆN VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO
HIỆU QUẢ HOA ̣T ĐỘNG CỦ A CÁC DOANH NGHIỆP ĐỂ ĐÁP Ƣ́NG
NHU CẦU HỘI NHẬP ......................................................................................... 60
3.3.1 Hƣớng hoàn thiêṇ ............................................................................... 60
3.3.2 Các giải pháp tăng khả năng cạnh tra nh của doanh nghiêp̣ ............. 62
KẾT LUẬN CHUNG ................................................................................................ 67

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo pháp luật Việt Nam

LỜI NÓI ĐẦU


1. Sƣ̣ cầ n thiế t nghiên cƣ́ u đề tài

Xã hội càng phát triển, đời sống con người càng được cải thiện, nhu cầu của
người dân ngày càng đa dạng và phức tạp. Trong đó, nhu cầu đảm bảo cuộc sống

ổn định và việc đầu tư cho tương lai ngày càng được mọi người quan tâm. Mặt
khác, trong cuộc sống hằng ngày dù đã luôn chú ý ngăn ngừa nhưng con người
vẫn luôn đối mặt những nguy cơ rủi ro xảy ra không thể lường trước được ảnh
hưởng đến khả năng tài chính của họ. Bảo hiểm nhân thọ ra đời phần nào đáp
ứng những nhu cầu đó. Kinh doanh bảo hiểm nhân thọ ngày càng đóng vai trò
quan trọng trong nền kinh tế quốc dân. Nó không chỉ thực hiện việc huy động
vốn cho nền kinh tế mà còn góp phần ổn định tài chính cho các cá nhân, gia đình,
giải quyết việc làm cho người lao động. Đó là những bằng chứng không thể phủ
nhận về vai trò to lớn cũng như một tương lai phát triển của bảo hiểm nhân thọ
trong thực tế.
Trong hoạt động kinh doanh của các công ty bảo hiểm nhân thọ, cùng với
việc tăng cường hoạt động kinh doanh bảo hiểm, vấn đề nâng cao hiệu quả hoạt
động đầu tư vốn mà các doanh nghiệp đang sở hữu là một trong những vấn đề
quan trọng đặc biệt trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nhất là trong
điều kiện thị trường hiện nay ngày càng cạnh tranh gay gắt do có sự tham gia của
nhiều doanh nghiệp, dưới tác động của chính sách mở cửa và hội nhập kinh tế
quốc tế. Trải qua hơn 10 năm hoạt động, bảo hiểm nhân thọ đã mang lại những
lợi ích to lớn cho sự phát triển nền kinh tế xã hội và lợi ích của người tham gia
bảo hiểm, là công cụ thu hút vốn đầu tư hiệu quả.
Hiện nay, theo đánh giá của một số chuyên môn trong ngành, thị trường bảo
hiểm nhân thọ còn nhiều tiềm năng chưa khai thác. Với sự góp mặt của các công
ty bảo hiểm nhân thọ trên thị trường ngày càng nhiều và đang diễn ra sự cạnh
tranh gay gắt. Tuy nhiên, bên cạnh những đóng góp vào sự nghiệp phát triển kinh
tế đất nước, bảo hiểm nhân thọ còn một số vấn đề đáng quan tâm. Hoạt động bảo
hiểm nhân thọ là hoạt động mang tính nghiệp vụ cao, kiến thức trong lĩnh vực
này mới mẻ, lạ lẫm ngay cả với những người trong nghề. Trong khi đó, sự hiểu
biết của người dân về bảo hiểm nhân thọ còn hạn chế. Thêm vào đó, môi trường
pháp lý điều chỉnh riêng lĩnh vực này vẫn chưa hoàn thiện. Đó là lý do người viết
chọn đề tài “Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo
pháp luật Việt Nam” để làm đề tài luận văn tốt nghiệp của mình.

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Trang 1

SVTH: Nguyễn Thị Thúy Kiều


Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo pháp luật Việt Nam

Mục đích của đề tài nhằm làm rõ thực trạng pháp luật điều chỉnh hoạt động
kinh doanh bảo hiểm nhân thọ, từ đó đánh giá những ưu điểm cũng như hạn chế
của pháp luật điều chỉnh hoạt động này và đưa ra một số kiến nghị nhằm hoàn
thiện pháp luật về kinh doanh bảo hiểm nhân thọ góp phần phát triển thị trường
bảo hiểm nhân thọ hiện nay.

2. Phạm vi nghiên cứu
Quy định pháp luật về kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm rất rộng do
đó người viết chỉ tập trung nghiên cứu các quy định của pháp luật về hoạt động
kinh doanh của doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ. Mà phạm vi nghiên
cứu chính là hoạt động kinh doanh bảo hiểm và đầu tư vốn của các doanh nghiệp
bảo hiểm nhân thọ.

3. Mục đích nghiên cứu
Trên thế giới hoạt động kinh doanh bảo hiểm nhân thọ đã có từ rất lâu và trở
nên quen thuộc với đông đảo người dân. Trong khi đó, ở Việt Nam hoạt động
này còn rất mới mẻ. Đề tài giới thiệu và phân tích các hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ theo quy định của pháp luật Việt
Nam và thực trạng thực hiện các hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ
hiện nay nhằm chỉ ra những bất cập của pháp luật kinh doanh bảo hiểm cùng với

những khó khăn trong quá trình thực hiện các quy định đó. Trên cơ sở đó đề xuất
một số giải pháp giúp doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ thể hiện tốt hơn vai trò
của mình là một tổ chức trung gian tài chính.

4. Phƣơng pháp nghiên cƣ́u đề tài
Trong quá trình thực hiện luận văn, người viết sử dụng các phương pháp cụ
thể như: phương pháp liệt kê, phương pháp phân tích luật viết, phương pháp so
sánh, tổng hợp, phương pháp thu thập tổng hợp và xử lý thông tin, phương pháp
nghiên cứu tài liệu để thực hiện việc nghiên cứu đề tài.

5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn đóng góp của luận văn
Hoạt động kinh doanh bảo hiểm nhân thọ còn rất mới mẻ, vì vậy kết quả
nghiên cứu luận văn góp phần vào việc nghiên cứu các hoạt động của doanh
nghiệp và hoàn thiện các quy định của pháp luật điều chỉnh về hoạt động kinh
doanh của doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ, đồng thời chỉ ra những
điểm chưa phù hợp với thực tiễn kinh doanh cần bổ sung, góp phần tạo môi
trường pháp lý chuẩn mực hơn cho các doanh nghiệp, thúc đẩy hoạt động bảo
hiểm nhân thọ ngày càng phát triển phục vụ đời sống kinh tế, xã hội, nhất là
trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam hiện nay.

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Trang 2

SVTH: Nguyễn Thị Thúy Kiều


Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo pháp luật Việt Nam

6. Kế t cấ u của luâ ̣n văn

Ngoài lời nói đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của
luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề chung về bảo hiểm nhân thọ và doanh nghiệp
kinh doanh bảo hiểm nhân thọ.
Chương 2: Quy chế pháp lý về hoạt động của doanh nghiệp kinh doanh bảo
hiểm nhân thọ.
Chương 3: Thực trạng và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của
doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ tại Việt Nam hiện nay.
Qua quá trình làm luận văn em đã nhận được nhiều sự giúp đỡ của các thầy
cô. Và đặc biệt là cô Đoàn Nguyễn Minh Thuận đã nhiệt tình hướng dẫn, giúp đỡ
em rất nhiều trong quá trình hoàn thành bài luận. Đây là bài viết đầu tiên, nên
không thể tránh khỏi những sai sót, mong sự đóng góp ý kiến của các quý thầy cô
để bài viết em được hoàn thiện hơn.
Cuối cùng, em cũng xin cảm ơn các bạn của em đã giúp đỡ em rất nhiều
trong quá trình làm luận văn để em hoàn thành được bài viết này.

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Trang 3

SVTH: Nguyễn Thị Thúy Kiều


Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo pháp luật Việt Nam

CHƢƠNG 1
NHƢ̃ NG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ BẢO HIỂM NHÂN THỌ VÀ
DOANH NGHIỆP KINH DOANH BẢO HIỂM
1.1 TỔNG QUAN VỀ BẢO HIỂM NHÂN THỌ
1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của bảo hiểm nhân thọ

1.1.1.1 Trên thế giới
Khoảng 4500 năm trước công nguyên những người thợ đẽo đá ở Ai Cập đã
lập ra các quỹ giúp đỡ tương hỗ, chia sẽ rủi ro cho những người gặp hoạn nạn.
Còn những người Trung Hoa cổ đại, thời nhà Chu vào khoảng 500 năm trước
công nguyên cũng đã sử dụng kỹ thuật phân chia rủi ro đơn giản bằng cách tổ
chức các đoàn thuyền vận chuyển hàng hóa và súc vật trên dòng sông Hương Tử.
Trong đó hàng hóa của các chủ hàng được chia nhỏ cho mỗi thuyền viên chở,
nếu thuyền viên nào bị chìm thì các thương gia cùng nhau gánh chịu.
Ở Babylone, vào khoảng 1700 năm trước công nguyên và ở Athens (HyLap)
khoảng 500 năm trước công nguyên đã xuất hiện quan hệ tín dụng với lãi suất
cao trong lĩnh vực buôn bán, vận chuyển hàng hóa trên biển và qua sa mạc. Tại
Rome, hệ thống cho vay với lãi suất có thể trên 50%. Đó là một sự kết hợp giữa
hoạt động tín dụng với ý đồ bảo hiểm và do bằng cơ chế chấp nhận rủi ro nên
được mệnh danh là “cho vay mạo hiểm lớn”. Sau này chế độ cho vay mạo hiểm
lớn dần dần trở thành bảo hiểm hàng hải.
Sau bảo hiểm hàng hải là bảo hiểm khác ra đời. Ngày 2 tháng 9 năm 1666,
tại London hỏa hạn đã xảy ra và kéo dài trong nhiều ngày, thêu cháy khoảng
13.200 nóc nhà, trong đó có 87 nhà thờ. Mức độ nghiêm trọng của thảm họa đã
khiến các nhà chức trách thành phố London mở văn phòng cháy đầu tiên vào
năm 1667. Năm 1684 công ty bảo hiểm cháy đầu tiên ra đời, lấy tên là Friendly
Society Fire Office. Công ty hoạt động trên nguyên tắc tương hổ với hệ thống phí
bảo hiểm cố định, người được bảo hiểm phải chịu một phần thiệt hại xảy ra. Sau
đó nhiều công ty bảo hiểm tiếp tục ra đời như ở Anh như: Amicable (1696), Sun
(1710), Union (1714), London (1714), Westminister (1717). Tại Pháp, Văn
phòng bảo hiểm hỏa hoạn mang tên “La Royal incendie” do Claver thành lập
năm 1786 tại Paris.1
Ở nước Anh, năm 1583, một thuyền trưởng nảy ra ý kiến yêu cầu công ty
bảo hiểm phi nhân thọ đang bảo hiểm cho con tàu và hàng hoá của ông hãy bán
thêm hợp đồng bảo hiểm cho sinh mạng của mình. Hợp đồng Bảo hiểm nhân thọ
1

Võ Thị Pha:Giáo trình lý thuyết bảo hiểm, nhà xuất bản tài chính năm 2005, trang 37,38,39

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Trang 4

SVTH: Nguyễn Thị Thúy Kiều


Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo pháp luật Việt Nam

đầu tiên trên thế giới do công dân London là ông William Gybbon tham gia. Phí
bảo hiểm ông đóng lúc đó là 32 bảng Anh, khi ông chết năm đó người thừa kế
của ông được hưởng 400 bảng Anh. Sự kiện này khiến các công ty bảo hiểm phi
nhân thọ thấy rằng: “Con người cũng có thể được bảo hiểm như tàu bè và hàng
hoá”. Các văn phòng bán bảo hiểm lần lượt ra đời.
Năm 1639, có người Anh tên là E.Halley đã lập ra bản thống kê kê tử vong
đầu tiên, lý thuyết xác suất của B.Pascal năm 1659 và luật về số đông của
J.Bernoulli thế kỷ 18 đã đặt nền móng lý thuyết tính toán khoa học cho bảo hiểm
nhân thọ.
Trong những năm 50 của thế kỷ 18 T.Simpon đã dựa vào bảng thống kê tử
vong của E.Halley để lập thành bảng tỷ lệ phí của bảo hiểm nhân thọ. Năm 1762,
công ty bảo hiểm nhân thọ Equitable là công ty bảo hiểm nhân thọ đầu tiên ở
nước Anh áp dụng phương pháp tính phí bảo hiểm dựa trên yếu tố tỷ lệ tử vong.
Bản hợp đồng đầu tiên của công ty này là hợp đồng bảo hiểm trọn đời. 2
Năm 1759 công ty bảo hiểm ra đời đầu tiên ở Philadenphia (Mỹ). Công ty
này cho đến nay vẫn còn hoạt động.
Ở Châu Á, các công ty bảo hiểm nhân thọ ra đời đầu tiên ở Nhật Bản. Năm
1868 công ty bảo hiểm Meiji của Nhật ra đời. Và đến năm 1888, 1889 hai công

ty khác là Kyoei và Nippon ra đời và phát triển cho đến ngày nay. Các nước Xã
hội chủ nghĩa trước đây đã triển khai bảo hiểm nhân thọ. Công ty bảo hiển nhân
thọ ở Liên Xô cũ ra đời vào năm 1929 Capitar.
Ngày nay bảo hiểm nhân thọ càng ngày càng phát triển mạnh mẽ trên thế
giới do nền sản xuất công nghiệp phát triển. Bảo hiểm nhân thọ đã phát triển rất
tinh vi, sản sinh ra nhiều loại mạng lưới phục vụ và đa dạng hóa dịch vụ để phát
triển hài hòa phù hợp với một quốc gia của mình. Hiện nay có 5 thị trường bảo
hiểm nhân thọ lớn đó là: Mỹ, Nhật, Đức, Anh và Pháp.

1.1.1.2 Ở Việt Nam
Bảo hiểm là một nhu cầu tất yếu khách quan của con người và ra đời từ rất
lâu trên thế giới. Tuy nhiên ở Việt Nam, bảo hiểm nói chung và bảo hiểm nhân
thọ nói riêng ra đời tương đối muộn. Sự ra đời và phát triển của ngành bảo hiểm
gắn liền với những sự kiện lịch sử của đất nước.
Ở miền Bắc, vào năm 1964 chính phủ đã ký Quyết định 179/CP ngày
17/12/1964 cho phép thành lập công ty bảo hiểm Việt Nam (tên giao dịch là Bảo
2

Gs.ts.Trương Mộc Lâm,Lưu Nguyên Khánh: Một số điều cần biết về pháp lý trong kinh doanh bảo hiểm

nhà xuất bản thống kê Hà Nội-2000

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Trang 5

SVTH: Nguyễn Thị Thúy Kiều


Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo pháp luật Việt Nam

Việt), được thành lập và chính thức khai trương hoạt động ngày 15/01/1965 với
số Vốn điều lệ là 10 triệu đồng Việt Nam (tương đương 2 triệu USD vào thời
điểm đó), dưới sự quản lý trực tiếp của Bộ Tài Chính. Bảo Việt thực hiện hai
chức năng là quản lý nhà nước và trực tiếp kinh doanh bảo hiểm. Mặc dù, có vị
trí nhỏ bé với một doanh nghiệp bảo hiểm duy nhất nhưng ngành bảo hiểm Việt
Nam đã góp phần chia sẻ rủi ro cho những ngành kinh tế quan trọng như ngoại
thương, vận tải đường biển, hàng không thông qua hoạt động bảo hiểm hàng hải,
tái bảo hiểm và hoạt động đại lý giám định cho các công ty bảo hiểm của các
nước xã hội chủ nghĩa.3 Trong thời gian này, Bảo Việt mới chỉ triển khai mảng
bảo hiểm phi nhân thọ, mà chưa triển khai bảo hiểm nhân thọ. Tuy nhiên,
BảoViệt cũng đã chú trọng đến việc mở rộng và đa dạng hoá các nghiệp vụ bảo
hiểm, đặc biệt là nghiệp vụ bảo hiểm con người, làm tiền đề cho việc triển khai
bảo hiểm nhân thọ về sau.
Ở miền Nam, vào những năm 1970, đã có một công ty bảo hiểm nhân thọ ra
đời có tên là công ty bảo hiểm nhân thọ Hưng Việt. Công ty bảo hiểm này triển
khai được một số sản phẩm bảo hiểm như: bảo hiểm nhân thọ trọn đời, bảo hiểm
tử kỳ thời hạn 5 năm, 10 năm, 20 năm. Nhưng công ty mới ở giai đoạn đầu triển
khai nên chưa có kết quả rõ nét.
Sau khi đất nước thống nhất, Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hoà
miền Nam Việt Nam ra tuyên bố đình chỉ các hoạt động của các công ty bảo
hiểm miền Nam Việt Nam, trong đó có công ty bảo hiểm nhân thọ Hưng Việt và
tuyên bố thanh lý, giải thể các tổ chức bảo hiểm tư nhân.
Năm 1976, Bộ trưởng Bộ Kinh tế tài chính Chính phủ cách mạng lâm thời
Cộng hoà miền Nam Việt Nam ra quyết định số 21/QĐ-BKT thành lập công ty
bảo hiểm, tái bảo hiểm Việt Nam (viết tắt là BAVINA), thuộc Tổng nha tài chính
Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam. Năm 1977, Bộ
trưởng Bộ tài chính ra quyết định số 61/TCQĐ/TCCB về việc sát nhập BAVINA
thành chi nhánh của Bảo Việt tại thành phố Hồ Chí Minh. Như vậy, kể từ đây
Bảo Việt chính thức có mạng lưới hoạt động tại các tỉnh miền Nam.

Chính sách mở cửa vào năm 1987 đã tạo điều kiện cho ngành bảo hiểm Việt
Nam được học hỏi và tiếp cận với những kỹ thuật bảo hiểm mới trên thế giới. Từ
kinh nghiệm các nước, Bảo Việt lúc đó vẫn là công ty bảo hiểm duy nhất ở Việt
Nam, đã thấy được tiềm năng to lớn của bảo hiểm nhân thọ ở nước ta. Vì vậy,
Bảo Việt bắt đầu nghiên cứu triển khai bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam với đề án
3

Võ Thị Pha:Giáo trình lý thuyết bảo hiểm, nhà xuất bản tài chính năm 2005,trang 41

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Trang 6

SVTH: Nguyễn Thị Thúy Kiều


Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo pháp luật Việt Nam

“Bảo hiểm nhân thọ và điều kiện triển khai ở Việt Nam”, nhưng lúc đó chưa có
đủ điều kiện vì: Thu nhập dân cư còn thấp, kinh tế còn kém phát triển, tỷ lệ lạm
phát còn cao, thị trường tài chính chưa phát triển, chưa có môi trường đầu tư và
các công ty bảo hiểm chưa được phép hoạt động trong lĩnh vực đầu tư, chưa có
văn bản pháp Luật điều chỉnh mối quan hệ giữa công ty bảo hiểm và khách hàng,
đội ngũ cán bộ bảo hiểm lúc đó chưa được trang bị những kiến thức về nghiệp vụ
bảo hiểm nhân thọ. Do đó, Bảo Việt chỉ triển khai bảo hiểm sinh mạng có thời
hạn 1 năm (bảo hiểm nhân thọ tử kỳ thời hạn 1 năm). Đây là loại hình bảo hiểm
nhân thọ đơn giản nhất và có nhiều đặc điểm tương đồng với bảo hiểm con người
phi nhân thọ.
Sau thời kỳ đổi mới kinh tế được 10 năm, nền kinh tế Việt Nam đã có những
bước phát triển vượt bậc, lạm phát đã được đẩy lùi, tốc độ tăng trưởng kinh tế

luôn đạt mức cao từ 6 - 9 % năm, môi trường kinh tế- xã hội và môi trường pháp
lý có nhiều thuận lợi hơn. Đời sống người dân ngày càng được nâng cao và ở một
bộ phận quần chúng dân cư đã bắt đầu có tích luỹ. Đây là những nhân tố rất
thuận lợi cho bảo hiểm nhân thọ ra đời và phát triển ở Việt Nam.
Năm 1996, thực hiện chủ trương mở rộng, cung cấp các sản phẩm và dịch vụ
tới các tầng lớp dân cư, Bảo Việt đã nghiên cứu và đưa ra thị trường dịch vụ bảo
hiểm nhân thọ lần đầu tiên ở Việt Nam, thể hiện vai trò tiên phong của Bảo Việt
trên thị trường bảo hiểm Việt Nam. Ngày 20/3/1996, Bộ Tài Chính đã chính thức
quyết định cho phép Bảo Việt triển khai 2 sản phẩm: Bảo hiểm hỗn hợp nhân thọ
và Bảo hiểm an sinh giáo dục. Tháng 8/1996, Bảo Việt đã bán những sản phẩm
bảo hiểm nhân thọ đầu tiên ra thị trường, đánh dấu sự khởi đầu cho chặng đường
phát triển đầy hứa hẹn của bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam.
Vào thế kỷ 20 của những năm 90, nền kinh tế Việt Nam đã có những chuyển
biến lớn theo cơ chế thị trường, hoạt động bảo hiểm đã có những chuyển biến
tích cực. Và Nghị định 100 /CP ngày 18/12/1993 của Chính phủ ra đời về kinh
doanh bảo hiểm, từ năm 1994 đến nay, nhiều công ty bảo hiểm mới được cấp
phép hoạt động. Có thể nói, Nghị định 100 /CP ra đời là một bước ngoặc có tính
cách mạng đối với thị trường bảo hiểm Việt Nam. Nghị định này đã thể hiện chủ
trương phát triển một ngành đa thành phần của nhà nước ta.
Tuy nhiên, xét về thực chất kể từ khi có sự ra đời của các công ty bảo hiểm
100% Vốn nước ngoài như Công ty bảo hiểm nhân thọ Chinfon Manulife (nay là
Manulife), Công ty bảo hiểm nhân thọ Prudential, Công ty bảo hiểm nhân thọ
Bảo Minh-CMG (nay là Dai-ichi Life), Công ty bảo hiểm nhân thọ quốc tế Mỹ
AIA, thị trường bảo hiểm Việt Nam trong đó có bảo hiểm nhân thọ mới chấm dứt
GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Trang 7

SVTH: Nguyễn Thị Thúy Kiều

Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo pháp luật Việt Nam

giai đoạn độc quyền nhà nước về bảo hiểm và bắt đầu đi vào phát triển và có sự
cạnh tranh.
Ngày 09 tháng 12 năm 2000 Quốc Hội đã thông qua Luật kinh doanh bảo
hiểm, tạo hành lang pháp lý hoàn chỉnh cho thị trường bảo hiểm Việt Nam. Nhờ
có Luật kinh doanh bảo hiểm, các doanh nghiệp bảo hiểm cạnh tranh bình đẳng
hơn và đang thực sự là động lực thúc đẩy thị trường bảo hiểm Việt Nam, đặc biệt
là thị trường bảo hiểm nhân thọ phát triển.4
Bảo hiểm nhân thọ Việt Nam ra đời và phát triển đến nay đã được hơn 10
năm, từ chỗ chỉ có Bảo Việt là doanh nghiệp bảo hiểm duy nhất kinh doanh bảo
hiểm nhân thọ, cho đến nay thị trường bảo hiểm nhân thọ đã phát triển sôi động
và hấp dẫn rất nhiều các công ty bảo hiểm nước ngoài vào đầu tư và kinh doanh.
Tính đến nay thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt Nam đã có 12 doanh nghiệp kinh
doanh bảo hiểm nhân thọ hoạt động (có thể tham khảo các công ty bảo hiểm
nhân thọ ở Việt Nam tại phần phụ lục).
Với sự tham gia của các tổ chức bảo hiểm nước ngoài vào thị trường Việt
Nam đã đáp ứng đa dạng, đầy đủ nhu cầu của người dân. Đồng thời cũng làm
tăng khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp, nâng cao năng lực của thị trường
bảo hiểm Việt Nam so với thế giới, đây cũng là kênh thu hút vốn của người dân.
Mặt khác, cũng thể hiện sự cam kết mở cửa thị trường tạo môi trường thuận lợi
cho nhà đầu tư tin tưởng tiếp tục đầu tư vào Việt Nam và cũng để chứng minh
cho sự gia nhập của Việt Nam vào thị trường thế giới. Có thể nói thị trường bảo
hiểm nhân thọ Việt Nam đang từng bước hội nhập với thị trường bảo hiểm nhân
thọ khu vực và trên thế giới.
1.1.2 Khái niệm bảo hiểm nhân thọ
Theo Luật kinh doanh bảo hiểm được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam thông qua và có hiệu lực từ 01/04/2001 thì “Bảo hiểm nhân thọ
là loại nghiệp vụ bảo hiểm cho trường hợp người được bảo hiểm sống hoặc

chết”.
Có thể hiểu Bảo hiểm nhân thọ là một quỹ dự trữ tài chính dài hạn được
đóng góp bởi số đông người nhằm chia sẻ rủi ro cho một số ít người. Quỹ dự trữ
tài chính do công ty bảo hiểm nhân thọ quản lý với mục đích đầu tư sinh lợi và
chi trả cho khách hàng khi hết hạn hợp đồng hay khi có những rủi ro thuộc phạm
vi bảo hiểm xảy ra. Bảo hiểm nhân thọ là sự cam kết giữa công ty bảo hiểm và
người tham gia bảo hiểm. Trong đó, người tham gia bảo hiểm có nghĩa vụ nộp
4

www.webbaohiem.net/camnangbaohiemnhantho/html. Câu hỏi 213. Thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt
Nam hình thành và phát triển như thế nào?

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Trang 8

SVTH: Nguyễn Thị Thúy Kiều


Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo pháp luật Việt Nam

phí bảo hiểm theo quy định của luật. Công ty bảo hiểm có trách nhiệm trả số tiền
bảo hiểm cho người tham gia bảo hiểm khi có sự kiện định trước trong tương lai
liên quan đến cuộc sống của họ xảy ra như: người được bảo hiểm chết, bị thương
tật, người được bảo hiểm sống đến một thời điểm xác định trước.
Bảo hiểm nhân thọ nói chung có nhiều loại: Bảo hiểm sinh mạng có thời
hạn, bảo hiểm suốt cuộc đời, bảo hiểm nhân thọ hỗn hợp có thời hạn, bảo hiểm
hiểm trợ cấp hưu trí… Ngoài ra còn có các điều khoản bổ sung cho các hợp đồng
chính: bảo hiểm tai nạn con người, bảo hiểm chi phí nằm viện, bảo hiểm các
bệnh hiểm nghèo.

1.1.3 Đặc điểm của bảo hiểm nhân thọ
Bảo hiểm nhân thọ là hoạt động vừa mang tính tiết kiệm vừa mang tính
rủi ro
Đây là đặc điểm cơ bản nhất của bảo hiểm nhân thọ. Khi tham gia bảo hiểm
nhân thọ người mua sẽ đóng một số tiền (phí bảo hiểm) cho người bảo hiểm,
ngược lại thì người bảo hiểm có trách nhiệm trả một số tiền (tiền bảo hiểm) cho
người nhận bảo hiểm như đã thỏa thuận trước trong hợp đồng khi có sự kiện xảy
ra. Số tiền bảo hiểm sẽ được trả khi người được bảo hiểm sống đến một độ tuổi
nhất định ghi trong hợp đồng, hoặc cho người thân, người thừa hưởng khi người
thừa hưởng chết hay có rủi ro xảy ra. Số tiền bảo hiểm tuy không bù đắp được
những tổn thất về tinh thần, tình cảm nhưng nó cũng có tác dụng bù đắp một
phần tổn thất về mặt tài chính giúp cho những người còn sống, người thụ hưởng
trang trải cuộc sống cho những chi phí cần thiết như: thuốc men, viện phí, mai
táng, chi phí nuôi dạy con cái, phát triển kinh doanh…
Cá nhân khi tham gia bảo hiểm nhân thọ đã thể hiện được tính tiết kiệm một
cách có kế hoạch, hợp lý và hiệu quả. Nội dung tham gia bảo hiểm nhân thọ khác
với các hình thức tiết kiệm khác ở chỗ người tham gia bảo hiểm sẽ tích lũy được
một số tiền tài chính mà còn bảo vệ cho bản thân và người thân họ khi có rủi ro
xảy ra. Khi có rủi ro xảy ra người được thụ hưởng sẽ nhận được số tiền bảo hiểm
rất lớn từ doanh nghệp bảo hiểm khi họ chỉ mới tiết kiệm một khoản tiền rất nhỏ.
Điều này đã thể hiện được tính rủi ro và tiết kiệm của bảo hiểm nhân thọ.
Bảo hiểm nhân thọ đáp ứng nhiều nhu cầu mục đích của người tham gia
bảo hiểm
Đây cũng là điểm khác nhau cơ bản của bảo hiểm nhân thọ so với bảo hiểm
phi nhân thọ và bảo hiểm khác. Đối với bảo hiểm phi nhân thọ thì mục đích là
góp phần khắc phục hậu quả khi đối tượng tham gia Bảo hiểm gặp rủi ro, từ đó
góp phần ổn định tài chính cho người tham gia. Còn Bảo hiểm nhân thọ vừa
GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Trang 9

SVTH: Nguyễn Thị Thúy Kiều


Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo pháp luật Việt Nam

mang tính tiết kiệm vừa mang tính rủi ro nên đáp ứng được nhiều nhu cầu, mục
đích, mỗi mục đích của bảo hiểm nhân thọ được thể hiện trong từng loại sản
phẩm bảo hiểm. Chẳng hạn hợp đồng bảo hiểm hưu trí sẽ đáp ứng yêu cầu cho
người tham gia những khoản trợ cấp đều đặn hàng tháng, từ đó góp phần ổn định
cuộc sống khi họ già, làm giảm bớt gánh nặng cho người thân và xã hội. Hợp
đồng bảo hiểm tử vong sẽ giúp người được bảo hiểm để lại cho gia đình một số
tiền bảo hiểm khi họ bị tử vong. Số tiền này đáp ứng được rất nhiều mục đích,
nhu cầu của người quá cố như: trang trải nợ nần, giáo dục con cái, phụng dưỡng
bố mẹ già. Hợp đồng Bảo hiểm nhân thọ đôi khi còn có vai trò như một vật thế
chấp để vay vốn hoặc Bảo hiểm nhân thọ tín dụng thường bán cho các đối tượng
đi vay để mua xe hơi, đồ dùng gia đình, hoặc khi gặp khó khăn về tài chính.
Bên cạnh đó, thì bảo hiểm nhân thọ cũng cho phép người tham gia bảo
hiểm được phép tham gia hợp đồng bảo hiểm cho hai sự kiện trái ngược nhau
trong cùng một hợp đồng. Đó là sự kiện trong trường hợp sống và trường hợp
chết (bảo hiểm hỗn hợp). Trong trường hợp này bảo hiểm nhân thọ cho phép
người được bảo hiểm nhận khoản tiền trợ cấp nếu họ còn sống đến hết hạn hợp
đồng và cho phép họ để lại cho gia đình khoản tiền đó nếu họ không may xảy ra
rủi ro hoặc chết.
Chính vì những đặc điểm này đã làm cho bảo hiểm nhân thọ ngày càng
phát triển để đáp ứng nhu cầu của người dân và số lượng tham gia vào bảo hiểm
nhân thọ ngày càng tăng, tạo cho thị trường bảo hiểm nhân thọ ngày càng có
nhiều sản phẩm đa dạng đáp ứng nhu cầu thị trường.
Mặt khác, bảo hiểm nhân thọ có đối tượng kinh doanh rất đặc biệt, đó là
rủi ro liên quan đến sinh mạng, cuộc sống sức khoẻ con người ( có thể nói, bảo

hiểm nhân thọ gắn liền với chu kì “sinh, lão, bệnh, tử” của con người), do vậy
bảo hiểm nhân thọ không thể bù đắp lại được những tổn thất về sinh mạng, sức
khỏe khả năng lao động và tinh thần cho người được bảo hiểm và người thân của
họ mà chỉ bù đắp lại một phần nào những thiệt hại về mặt tài chính mà những tổn
thất này gây ra.
Bảo hiểm nhân thọ có tính hợp đồng rất phức tạp và đa dạng
Ngoài những đặc điểm trên thì tính đa dạng và phức tạp trong các hợp đồng
Bảo hiểm nhân thọ cũng được thể hiện và thể hiện ở ngay trong các sản phẩm
của nó. Mỗi sản phẩm Bảo hiểm nhân thọ cũng có nhiều loại hợp đồng khác
nhau, chẳng hạn có loại Bảo hiểm nhân thọ hỗn hợp thời hạn là 5 năm, 10 năm,
20 năm. Mỗi hợp đồng khác nhau lại có sự khác nhau về số tiền bảo hiểm,
phương thức đóng phí, độ tuổi của người tham gia. Ngay cả trong một bản hợp
GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Trang 10

SVTH: Nguyễn Thị Thúy Kiều


Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo pháp luật Việt Nam

đồng mối quan hệ giữa các bên cũng đa dạng và phức tạp. Khác với các hàng hoá
thông thường, người mua bảo hiểm nhân thọ không thể dùng thử để biết chất
lượng sản phẩm mà chỉ có thể dùng thật, đã dùng thật là dùng trong thời hạn dài.
Hơn thế nữa, sản phẩm bảo hiểm nhân thọ còn là một sản phẩm khá phức
tạp và có tính trừu tượng cao, nên nhiều khi người mua bảo hiểm không thể hình
dung hết được về sản phẩm bảo hiểm. Mặt khác, khác với các loại hợp đồng khác
hợp đồng bảo hiểm nhân thọ có thể có bốn bên tham gia là người bảo hiểm,
người được bảo hiểm, người tham gia bảo hiểm, người được thụ hưởng bảo
hiểm. Vì vậy mối quan hệ trong hợp đồng bảo hiểm nhân thọ rất phức tạp.

Bảo hiểm nhân thọ phát triển trong những điều kiện kinh tế xã hội nhất định
Ở các nước phát triển, bảo hiểm nhân thọ đã ra đời và phát triển hàng trăm
năm nay. Ngược lại, một số quốc gia cho đến nay chưa triển khai được Bảo hiểm
nhân thọ mặc dù người ta hiểu rõ vai trò và lợi ích của nó. Để lý giải vấn đề này
hầu hết các nhà kinh tế đều cho rằng cơ sở chủ yếu để bảo hiểm nhân thọ ra đời
và phát triển là nhờ điều kiện kinh tế phát triển. Những điều kiện đó bao gồm
kinh tế như tốc độ tăng trưởng của tổng sản phẩm quốc nội, mức thu nhập của
dân cư, tỷ lệ lạm phát của đồng tiền, tỷ lệ hối đối, kết hợp với những điều kiện xã
hội như điều kiện về dân số, trình độ học vấn trên đầu người, tuổi thọ bình quân
trên đầu người.
Đất nước phát triển thì thu nhập người dân cao dẫn đến trình độ học vấn
được tăng lên và nhu cầu bảo vệ cuộc sống nâng lên, đòi hỏi nhiều hơn nên nhu
cầu được bảo hiểm cũng tăng lên để đáp ứng nhu cầu của họ. Ngược lại, đất nước
kém phát triển thì họ không có nhu cầu cao, không có điều kiện để được chăm lo
tốt hơn cho bản thân mình nên thị trường bảo hiểm nhân thọ cũng không phát
triển.
Ngoài điều kiện kinh tế xã hội thì môi trường pháp lý cũng ảnh hưởng không
nhỏ đến sự ra đời và phát triển của Bảo hiểm nhân thọ. Môi trường pháp lý ổn
định, phù hợp chặt chẽ sẽ giúp cho bảo hiểm nhân thọ ngày càng phát triển. Như
ở một số nước châu Á như Ấn Độ, Hồng Kông thì họ không đánh thuế vào các
sản phẩm bảo hiểm nhân thọ. Điều đó giúp cho môi trường bảo hiển nhân thọ của
họ ngày một phát triển.
Ở Việt Nam khi tình hình đất nước thay đổi, một số chính sách pháp lý cũng
thay đổi như sửa đổi bổ sung một số điều của luật kinh doanh bảo hiểm 2000,
ban hành một số thông tư để thúc đẩy tạo đòn bẩy cho bảo hiểm nhân thọ phát
triển.

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Trang 11

SVTH: Nguyễn Thị Thúy Kiều


Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo pháp luật Việt Nam

1.1.4 Vai trò và sƣ̣ cầ n thiế t của bảo hiể m nhân tho ̣
Đất nước ta đang trên đà phát triển thì nhu cầu đời sống của người dân ngày
càng tăng và theo đó dịch vụ Bảo hiểm nhân thọ ngày càng phát triển và giữ vai
trò quan trọng đối với mỗi nền kinh tế, mỗi doanh nghiệp, cá nhân và gia đình.
Thứ nhất: Bảo hiểm nhân thọ góp phần ổn định chế độ tài chính cho người
tham gia bảo hiểm
Đất nước chúng ta đang phát triển, con người sử dụng nhiều khoa học kỹ
thuật phát triển cao nhưng rủi ro bất ngờ là điều không thể lường trước được. Xã
hội phát triển thì đời sống của người dân tăng lên nhưng cũng đồng nghĩa với rủi
ro, đe dọa cuộc sống con người dẫn đến những bất ổn về tài chính, tinh thần và
sức khỏe cho cá nhân, gia đình.
Bảo hiểm nhân thọ góp phần ổn định đời sống của mỗi cá nhân và gia đình
thông qua việc tham gia bảo hiểm xã hội. Họ sẽ được hỗ trợ về mặt tài chính khi
không may họ gặp phải rủi ro trong đời sống (ví dụ tai nạn giao thông, mất
tích…). Mặt khác, trong trường hợp rủi ro không xảy ra, thông qua bảo hiểm
nhân thọ các sản phẩm được ra đời như bảo hiểm hưu trí, bảo hiểm hỗn hợp…
người tham gia vẫn được hưởng một số tiền bảo hiểm để sử dụng nhu cầu hằng
ngày cho cuộc sống của họ. Bảo hiểm nhân thọ giúp mỗi cá nhân và gia đình
thực hiện những chương trình tiết kiệm dài hạn thuận tiện và có kỷ luật. Chỉ cần
để dành những khoản tiền nhỏ đều đặn, bạn có thể thực hiện những kế hoạch cho
tương lai như: lập gia đình, chăm sóc con cái, mua nhà, mua xe, hay những mong
muốn khác.
Thứ hai: Bảo hiểm nhân thọ góp phần ổn định cho cuộc sống và chỗ dựa tinh
thần cho gia đình

Việc tham gia bảo hiểm nhân thọ cũng thể hiện sự quan tâm, lo lắng của
những người thân trong gia đình, của cha mẹ đối với con cái, đối với những
người phụ thuộc, thông qua đó làm cho tình cảm gia đình thêm thắm thiết và
hạnh phúc.Từ đó giúp cho họ có thể yên tâm học tập, làm việc và lao động sản
xuất.
Chăm lo cho tương lai học vấn của con trẻ là mối quan tâm hàng đầu của các
bậc cha mẹ. Để thực hiện được mục tiêu đó, các bậc cha mẹ phải chuẩn bị trước
một khoản tài chính nhất định. Tham gia bảo hiểm nhân thọ các bậc cha mẹ sẽ
được tham gia vào một chương trình tài chính theo đó: Tích lũy kỷ luật, dần dần
để có một khoản tiền lớn chăm lo cho tương lai học vấn con cái, tạo môi trường
giáo dục tốt nhất cho con cái họ và thể hiện tình thương của họ đối với con cái.

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Trang 12

SVTH: Nguyễn Thị Thúy Kiều


Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo pháp luật Việt Nam

Việc tham gia bảo hiểm nhân thọ mang lại sự an tâm cho mỗi người, đảm
bảo rằng khi đã có tuổi, khách hàng sẽ luôn có một khoản tiền để trang trải những
chi phí thuốc men, lo hậu sự, hay để lại một di sản thừa kế cho con cháu thông
qua bảo hiểm hưu trí góp phần làm giảm gánh nặng cho gia đình. Họ có thể tự
mình bảo vệ, chủ động đối phó với rủi ro có thể xảy ra trong tương lai đồng thời
tạo ra một khoản tiết kiệm cho mình. Bảo hiểm nhân thọ cũng góp phần chăm
sóc sức khỏe cho người tham gia bảo hiểm thông qua các dịch vụ và sản phẩm
của bảo hiểm nhân thọ.
Thứ ba: Bảo hiểm nhân thọ là công cụ thu hút vốn đầu tư hiệu quả góp phần

phát triển đất nước
Việt Nam đang trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và để phục
vụ cho sự phát triển cần có một số lượng vốn đầu tư rất lớn. Bảo hiểm nhân thọ
là công cụ hữu hiệu để huy động vốn nhàn rỗi, để thực hành tiết kiệm, góp phần
chống lại hiện tượng lạm phát.
Khi nền kinh tế phát triển, đời sống người dân tăng lên thì sẽ xuất hiện nhu cầu
tiết kiệm hoặc đầu tư tiền tạm thời nhàn rỗi. Ở các nước đang phát triển thì thiếu
các công cụ, sản phẩm để đáp ứng nhu cầu đó. Vì vậy bảo hiểm nhân thọ giúp
các tổ chức, cá nhân thực hiện nhu cầu đó hiệu quả. Mặt khác, phí trong bảo
hiểm nhân thọ khá lớn và có những đặc trưng cũng như quyền lợi to lớn khi tham
gia bảo hiểm nhân thọ. Ngày nay càng có nhiều người tham gia bảo hiểm nhân
thọ từ đó nguồn vốn nhàn rỗi được huy động từ người dân tăng lên, điều đó góp
phần phát triển đất nước. Đối với doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ thì quỹ bảo
hiểm sẽ đầu tư vào nhiều lĩnh vực khác nhau của nền kinh tế góp phần phát triển
đất nước như tạo công ăn việc làm cho người lao động, góp phần xây dựng và
phát triển cơ sở hạ tầng như xây dựng sân bay, đường xá, cảng biển.
Chính vì những tầm quan trọng của bảo hiểm nhân thọ nên Nhà nước đã liên
tục có những chính sách để tạo điều kiện cho bảo hiểm nhân thọ phát triển bền
vững và một trong những chính sách đó là cho phép công ty bảo hiểm nước ngoài
đầu tư vào Việt Nam. Ngoài ra, bảo hiểm nhân thọ cũng góp phần tạo sự ổn định
và phát triển bền vững cho xã hội với vai trò là một hình thức an sinh xã hội bổ
sung. Bên cạnh những sản phẩm bảo hiểm truyền thống, bảo hiểm nhân thọ còn
có loại hình bảo hiểm liên kết đầu tư.
Loại hình bảo hiểm này cho phép người tham gia bảo hiểm đáp ứng nhu cầu
đầu tư thu lợi nhuận cao, có thể tiếp cận với các danh mục đầu tư được đa dạng
hóa, tiếp cận với các dịch vụ quản lý đầu tư chuyên nghiệp, đồng thời giúp họ
chủ động trong quyết định loại hình đầu tư để tăng thu nhập.
GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Trang 13

SVTH: Nguyễn Thị Thúy Kiều


Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo pháp luật Việt Nam

Thứ tư: Bảo hiểm nhân thọ tạo công ăn việc làm cho người lao động, góp
phần phát triển doanh nghiệp
Với dân số hơn 80 triệu người, hằng năm số lượng người lao động không có
việc làm là không nhỏ, trong số đó thì số lượng sinh viên ra trường không có việc
làm ngày càng cao là một thách thức cho xã hội. Hoạt động bảo hiểm nhân thọ
cần một mạng lưới rất lớn về đại lý, đội ngũ nhân viên, tài chính, trung tâm kỹ
thuật. Vì vậy phát triển bảo hiểm nhân thọ góp phần tạo ra công ăn việc làm,
giảm bớt thất nghiệp, và làm giảm gánh nặng cho Nhà nước. Mặt khác, bảo hiểm
nhân thọ còn đảm bảo sự phát triển bền vững của doanh nghiệp, bảo hiểm cho
những người chủ chốt của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp đảm bảo hoạt động
kinh doanh liên tục nếu không may họ qua đời. Bên cạnh đó, bảo hiểm nhân thọ
còn có lợi ích đối với các doanh nghiệp là ở chỗ nó làm ổn định tình hình sản
xuất kinh doanh và vấn đề tài chính. Khi người sử dụng lao động tham gia bảo
hiểm cho người lao động thì quyền lợi của người lao động được tăng lên và thể
hiện được sự quan tâm, lo lắng của người sử dụng lao động đối với nhân viên của
họ. Thông qua đó, làm giảm khoảng cách, áp lực mâu thuẫn giữa chủ và thợ,
đồng thời kích thích người lao động làm việc hiệu quả gắn bó với công việc để
mang về hiệu quả cao nhất cho doanh nghiệp
Chính vì những tầm quan trọng trên mà Bảo hiểm nhân thọ ngày càng phát
triển và không thể thiếu đối với mỗi cá nhân, tổ chức và mỗi nền kinh tế và ngày
càng có vị trí quan trọng không thể thiếu ở mỗi đất nước.
1.1.5 Các loại hình bảo hiểm nhân thọ
1.1.5.1 Bảo hiểm tử kỳ
Bảo hiểm tử kỳ là loại hình bảo hiểm nhân thọ chỉ bảo hiểm cho khả năng

chết xảy ra trong thời gian đã được quy định cụ thể trong hợp đồng. Khi người
được bảo hiểm chết trong thời gian đó, công ty bảo hiểm sẽ trả số tiền bảo hiểm
đó. Đây là quyền lợi cơ bản cho người tham gia bảo hiểm tử kỳ. Trong thực tế,
công ty bảo hiểm có thể tăng thêm quyền lợi cho khách hàng bằng cách bổ sung
thêm một số quyền lợi khác trong hợp đồng.
1.1.5.2 Bảo hiểm trọn đời
Bảo hiểm trọn đời là loại hình bảo hiểm theo đó công ty bảo hiểm cam kết
chi trả một khoản tiền đã được xác định trước trong trường hợp người được bảo
hiểm chết vào bất kỳ thời điểm nào trong suốt cuộc đời người đó.

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Trang 14

SVTH: Nguyễn Thị Thúy Kiều


Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo pháp luật Việt Nam

1.1.5.3 Bảo hiểm sinh kỳ
Bảo hiểm sinh kỳ là loại hình bảo hiểm cho trường hợp sống của người được
bảo hiểm. Khi người được bảo hiểm sống đến một thời điểm đã được quy định
trong hợp đồng, công ty bảo hiểm sẽ chi trả số tiền bảo hiểm cho khách hàng.
1.1.5.4 Bảo hiểm hỗn hợp
Bảo hiểm hỗn hợp là loại hình bảo hiểm nhân thọ trong trường hợp người
được bảo hiểm sống hoặc chết. Theo đó, công ty bảo hiểm cam kết chi trả một
khoản tiền đã được ấn định trong trường hợp người được bảo hiểm còn sống đến
khi hết hạn hợp đồng hoặc khi người được bảo hiểm tử vong trong thời hạn hợp
đồng.
1.1.5.5 Bảo hiểm trả tiền định kỳ

Loại hình này công ty bảo hiểm cam kết chi trả những khoản tiền cố định cho
người được bảo hiểm, bắt đầu từ một độ tuổi nhất định. Những khoản tiền này
được mô tả là khoảng tiền hàng năm mặc dù trong thực tế có thể được trả nửa
năm, hằng tháng, hoặc hàng tháng. Niên kim có thể được trả ngay vào thời điểm
ký kết hợp đồng hoặc trả sau khi hợp đồng đã có hiệu lực trong một khoản thời
gian nhất định.5
1.2 KHÁI QUÁT VỀ DOANH NGHIỆP KINH DOANH BẢO HIỂM NHÂN
THỌ
1.2.1 Khái niệm về doanh nghiêp̣ kinh doanh bảo hiể m nhân thọ
Trong thời kỳ tập trung kinh tế, hoạt động kinh doanh bảo hiểm là hoạt động
độc quyền của nhà nước nên loại hình bảo hiểm này được gọi là bảo hiểm nhà
nước. Chuyển sang nền kinh tế thị trường, nhà nước thừa nhận và bảo đảm sự tồn
tại, phát triển của các thành phần kinh tế theo nguyên tắc bình đẳng cạnh tranh
trong khuôn khổ pháp luật. Trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm, nhà nước cho
phép các thành phần kinh tế ngoài quốc doanh thực hiện hoạt động kinh doanh.
Do đó, hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực này không còn mang tính chất thuần
túy nhà nước như trước.
Hoạt động kinh doanh bảo hiểm do các doanh nghiệp thực hiện với tư cách
là người bảo hiểm. Các doanh nghiệp bảo hiểm lập quỹ bảo hiểm trên cơ sở đóng
góp phí bảo hiểm của những người tham gia bảo hiểm. Doanh nghiệp kinh doanh
bảo hiểm nhân thọ là một hoạt động mang tính dịch vụ. Doanh nghiệp bảo hiểm
sẽ trả cho người được hưởng quyền lợi bảo hiểm lấy từ nguồn thu phí bảo hiểm
và phần lợi nhuận thu được từ việc sử dụng phí bảo hiểm để đầu tư thông qua

5

Cẩm nang bảo hiểm nhân thọ, nhà xuất bản tài chính Hà Nội năm 2007

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Trang 15

SVTH: Nguyễn Thị Thúy Kiều


Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo pháp luật Việt Nam

hợp đồng bảo hiểm thỏa thuận trước đó. Vì vậy, tại điều 3 khoản 1 theo luật kinh
doanh bảo hiểm số 24/2000/QH10 quy định: Kinh doanh bảo hiểm là hoạt động
của doanh nghiệp bảo hiểm nhằm mục đích sinh lợi, theo đó doanh nghiệp bảo
hiểm chấp nhận rủi ro của người được bảo hiểm, trên cơ sở bên mua bảo hiểm
đóng phí bảo hiểm để doanh nghiệp bảo hiểm trả tiền bảo hiểm cho người thụ
hưởng hoặc bồi thường cho người được bảo hiểm khi xảy ra sự kiện bảo hiểm.
Và tại khoản 5 điều 3 luật kinh doanh bảo hiểm thì: Doanh nghiệp bảo hiểm là
doanh nghiệp được thành lập, tổ chức và hoạt động theo quy định của Luật này
và các quy định khác của pháp luật có liên quan để kinh doanh bảo hiểm, tái bảo hiểm.
Doanh nghiệp bảo hiểm được pháp luật kinh doanh bảo hiểm quy định cụ
thể về trình tự, thủ tục thành lập và giải thể. Các hoạt động của doanh nghiệp
phải tuân thủ quy định của pháp luật và phải thực hiện hoạt động kinh doanh bảo
hiểm và kinh doanh tái bảo hiểm. Pháp luật về kinh doanh bảo hiểm cũng quy
định cụ thể về điều kiện thành lập như vốn điều lệ, trình tự thủ tục cấp giấy
phép… Doanh nghiệp bảo hiểm phải tuân thủ các quy định của pháp luật về kinh
doanh bảo hiểm. Doanh nghiệp phải duy trì khả năng thanh toán trong suốt quá
trình hoạt động của mình, khi có muốn thay đổi nội dung đăng ký kinh doanh
phải tuân thủ các quy định của luật. Bên cạnh việc tuân thủ các quy định của luật
kinh doanh bảo hiểm thì doanh nghiệp bảo hiểm cũng phải tuân thủ các quy định
pháp luật khác có liên quan đến hoạt động của mình.
Như vậy ta có thể hiểu doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ là doanh
nghiệp được thành lập, tổ chức và hoạt động theo quy định của luật kinh doanh
bảo hiểm và quy định khác của luật có liên quan để kinh doanh nghiệp vụ bảo

hiểm, bảo hiểm cho trường hợp người được bảo hiểm sống hoặc chết. Trong đó,
doanh nghiệp bảo hiểm chấp nhận rủi ro của người được bảo hiểm, trên cơ sở
bên mua bảo hiểm đóng phí bảo hiểm để doanh nghiệp bảo hiểm trả tiền bảo
hiểm cho người thụ hưởng hoặc bồi thường cho người được bảo hiểm khi xảy ra
sự kiện bảo hiểm.
1.2.2 Đặc điểm của doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ
Theo luật kinh doanh bảo hiểm 2000 thì doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm
nhân thọ có một số đặc điểm cơ bản sau:
1.2.2.1 Doanh nghiệp hoạt động theo quy định của pháp luật
Doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ là một tổ chức kinh doanh
ngành nghề đặc biệt, giữ một vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế và phải
được thành lập theo đúng pháp luật và được thành lập theo những điều kiện và
trình tự do luật định. Xuất phát từ tính đặc thù của hoạt động kinh doanh bảo
GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Trang 16

SVTH: Nguyễn Thị Thúy Kiều


Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo pháp luật Việt Nam

hiểm nhân thọ đó cho nên pháp luật có những quy định cụ thể riêng áp dụng cho
doanh nghiệp bảo hiểm riêng và Luật kinh doanh bảo hiểm đã ra đời. Và trong
việc thành lập và hoạt động của mình doanh nghiệp phải tuân thủ theo những quy
định của Luật kinh doanh bảo hiểm. Tuy nhiên, bên cạnh việc áp dụng những
quy định của luật kinh doanh bảo hiểm thì doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm
còn phải tuân thủ các quy định khác của pháp luật Việt Nam, nếu như vấn đề nào
đó luật kinh doanh bảo hiểm không quy định. Ví dụ điển hình là điều kiện được
cấp giấy phép thành lập và hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm thì: Tổ chức, cá

nhân Việt Nam, tổ chức, cá nhân nước ngoài góp vốn thành lập doanh nghiệp bảo
hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm phải đáp ứng các điều kiện sau: Không
thuộc các đối tượng bị cấm theo quy định tại khoản 2 Điều 13 của Luật Doanh
nghiệp và Các điều kiện theo quy định tại Điều 63 của Luật Kinh doanh bảo
hiểm.
Doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ là hoạt động nhằm mục đích
kinh doanh có lãi. Việc thành lập và hoạt động của doanh nghiệp kinh doanh bảo
hiểm nhân thọ nhằm thu được lợi ích kinh tế. Mục đích của người bỏ tiền vốn ra
hoặc những người góp vốn cổ phần thành lập doanh nghiệp bảo hiểm nhằm
thông qua hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp để thu lợi nhuận. Doanh
nghiệp thu hút nguồn vốn nhàn rỗi của tổ chức cá nhân để hoạt động và đầu tư
sinh lời.6
Bên cạnh đó, doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ có điểm đặc thù
để phân biệt với các doanh nghiệp khác ở chỗ doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm
nhân thọ là một loại dịch vụ tài chính đặc biệt, hoạt động mang yếu tố rủi ro. Sản
phẩm của bảo hiểm nhân thọ là sản phẩm vô hình, nó là sự đảm bảo về mặt tài
chính trước những rủi ro cho người được bảo hiểm là các dịch vụ liên quan. Rủi
ro ở đây chính là nguồn gốc phát sinh hoạt động bảo hiểm.
Chu trình bảo hiểm là một chu trình ngược ở chỗ sản phẩm của bảo hiểm
bán ra trước doanh thu được thực hiện sau đó mới phát sinh chi phí. Các doanh
nghiệp bảo hiểm nhận phí của người tham gia bảo hiểm trước và thực hiện nghĩa
vụ sau đối với người tham gia bảo hiểm khi sự kiện bảo hiểm xảy ra theo hợp
đồng đã dịnh trước đó. Điều này tạo ra nguồn vốn nhàn rỗi tạo cho doanh nghiệp
có thể đầu tư kinh doanh tạo ra nguồn vốn tài chính lớn để bù đắp thiệt hại cho
người tham gia bảo hiểm và tăng thu nhập cho doanh nghiệp. Việc này tạo ra tính
6

Gs.ts.Trương Mộc Lâm,Lưu Nguyên Khánh: Một số điều cần biết về pháp lý trong kinh doanh bảo hiểm
nhà xuất bản thống kê Hà Nội-2000, trang 57

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Trang 17

SVTH: Nguyễn Thị Thúy Kiều


Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo pháp luật Việt Nam

thương mại cho doanh nghiệp. Đây cũng là một đặc điểm nổi bật của doanh
nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ.
Doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam chịu sự quản lý
của Bộ tài chính còn ở một số ở châu Á như Singapore, Philippin thì Ủy ban
giám sát bảo hiểm là cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động kinh doanh bảo
hiểm, còn ở một số nước châu Âu như Anh thì cơ quan quản lý bảo hiểm là một
phòng trực thuộc quản lý các ngân hàng.
1.2.2.2 Doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ là pháp nhân
Doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ là tổ chức kinh tế có tài sản, bộ
máy quản lý riêng và tự chịu trách nhiệm về tài sản của mình, có tư cách pháp
nhân được hưởng những quyền và có những nghĩa vụ theo quy định của pháp
luật.
Hình thức tổ chức của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ quyết định điều kiện
và trình tự thành lập, phương thức tập trung vốn và cơ cấu tổ chức của doanh
nghiệp mình. Như Doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ phải có tư cách
pháp nhân, và có vốn pháp định là 600.000.000.000 đồng Việt Nam và có vốn
điều lệ đã góp không thấp hơn mức vốn pháp định mà Chính phủ quy định.
Doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ tiếp nhận rủi ro, trách nhiệm
với khách hàng rất lớn, vì vậy trên thế giới không có doanh nghiệp bảo hiểm
nhân thọ tư nhân, cá nhân nào cả. Bởi vì nếu cá nhân gặp rủi ro, thì không có
người giải quyết tiếp các trách nhiệm đã nhận trước đó, vì vậy ít nhất doanh

nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ phải là một pháp nhân để luôn có người
gánh vác trách nhiệm của doanh nghiệp và hoàn thành nghĩa vụ của mình đối với
khách hàng. 7
1.2.2.3 Doanh nghiệp không được phép kinh doanh đồng thời bảo hiểm nhân
thọ và bảo hiểm phi nhân thọ
Để bảo vệ một cách tốt nhất cho người tham gia bảo hiểm nhân thọ cũng
như tạo ra sự cạnh tranh về chuyên môn một cách công bằng cho doanh nghiệp
thì luật kinh doanh bảo hiểm quy định: “Doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm
không được phép đồng thời kinh doanh bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm phi nhân
thọ, trừ trường hợp doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ kinh doanh
nghiệp vụ bảo hiểm sức khỏe và bảo hiểm tai nạn con người bổ trợ cho bảo hiểm
nhân thọ”. Được quy định tại khoản 2 điều 60 luật kinh doanh bảo hiểm 2000.
7

Gs.ts.Trương Mộc Lâm,Lưu Nguyên Khánh: Một số điều cần biết về pháp lý trong kinh doanh bảo hiểm
nhà xuất bản thống kê Hà Nội-2000, trang 58,59

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Trang 18

SVTH: Nguyễn Thị Thúy Kiều


Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo pháp luật Việt Nam

Doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ và kinh doanh bảo hiểm phi nhân
thọ là hai loại hình bảo hiểm khác nhau có những nghiệp vụ bảo hiểm khác nhau
như bảo hiểm nhân thọ thì có bảo hiểm tử kỳ, bảo hiểm sinh kỳ, bảo hiểm hỗn
hợp… còn bảo hiểm phi nhân thọ thì có bảo hiểm tài sản và bảo hiểm thiệt hại,

bảo hiểm tín dụng và rủi ro tài chính.
Doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ là doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân
thọ. Mà bảo hiểm nhân thọ là chế độ bảo hiểm cho tuổi thọ con người. Đối tượng
bảo hiểm là con người nhưng bên cạnh đó còn có một số dấu hiệu đặc trưng so
với các loại hình bảo hiểm con người khác ở chỗ bảo hiểm nhân thọ có thời hạn
hợp đồng dài và có tính đền bù. Bảo hiểm nhân thọ là sự kết hợp giữa hình thức
bảo hiểm, hình thức tiết kiệm và hình thức đầu tư. Còn doanh nghiệp bảo hiểm
phi nhân thọ là doanh nghiệp kinh doanh nghiệp vụ bảo hiểm phi nhân thọ. Bảo
hiểm phi nhân thọ là loại nghiệp vụ bảo hiểm tài sản, trách nhiệm dân sự, và các
nghiệp vụ bảo hiểm khác không thuộc bảo hiểm nhân thọ.
Do sự khác nhau về tính chất, đặc điểm của mỗi loại nghiệp vụ trên nên
trong thị trường bảo hiểm Việt Nam hiện nay có hai loại hình doanh nghiệp bảo
hiểm là doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ và doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm
phi nhân thọ. Chúng không chỉ khác nhau về tên gọi, nghiệp vụ kinh doanh mà
trong những chế độ cụ thể pháp luật cũng quy định chúng khác nhau mà điển
hình là quy định về chế độ tài chính giữa chúng.
Mặt khác, hai loại bảo hiểm này có mục đích và kinh nghiệm chuyên môn
khác nhau, nên nếu kinh doanh hai loại bảo hiểm này cùng một doanh nghiệp thì
không bảo vệ tốt nhất những điều kiện có thể cho người tham gia bảo hiểm. Bên
cạnh đó nếu kinh doanh hai loại bảo hiểm này cùng một doanh nghiệp thì đòi hỏi
phải có một số vốn pháp định tương đối lớn và sẽ gây ra sự cạnh tranh không
lành mạnh cho các doanh nghiệp khác. Thậm chí doanh nghiệp đó có thể thống
lĩnh thị trường trong một đất nước tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh và
không phù hợp với quy định của luật. Vì thế, doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm
không được phép đồng thời kinh doanh bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm phi nhân thọ.
1.2.3 Vai trò của doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ
Đất nước ta đang trong thời kỳ hội nhập, kinh doanh bảo hiểm đang là một
ngành thu hút sự tham gia của các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân. Minh chứng
cho sự kiện này là hiện nay chúng ta đã có trên 10 doanh nghiệp kinh doanh bảo
hiểm nhân thọ hoạt động trên cả nước. Hoạt động của doanh nghiệp kinh doanh

bảo hiểm nhân thọ ngày càng phát triển và được nhân rộng là vì chúng có nhiều
tác dụng, ý nghĩa quan trọng chẳng những về mặt kinh tế mà còn cả về mặt xã
GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Trang 19

SVTH: Nguyễn Thị Thúy Kiều


Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ theo pháp luật Việt Nam

hội. Chúng được thể hiện qua một số vai trò sau: hoạt động của doanh nghiệp
kinh doanh bảo hiểm nhân thọ góp phần chia sẻ rủi ro cho mọi người, bù đắp
thiệt hại, giúp đỡ cho các tổ chức, cá nhân không may có rủi ro xảy ra, doanh
nghiệp hoạt động theo phương thức lấy số đông bù số ít. Doanh nghiệp kinh
doanh bảo hiểm nhân thọ góp phần ngăn ngừa rủi ro, hạn chế phát sinh rủi ro đối
với nền kinh tế và đời sống xã hội. Thông qua đó, doanh nghiệp cũng giúp đáng
kể cho sự phát triển đất nước làm giảm gánh nặng cho Nhà nước.
Doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ là kênh huy động vốn hiệu
quả cho nền kinh tế thông qua việc tham gia bảo hiểm. Khi huy động được vốn
thì doanh nghiệp sẽ thực hiện các hoạt động của mình như thực hiện các hoạt
động đầu tư góp phần phát triển doanh nghiệp của mình, tăng thu nhập cho doanh
nghiệp cũng đồng nghĩa với việc tăng thu nhập cho người dân và góp phần không
nhỏ vào việc tăng trưởng của đất nước. Vì khi thực hiện việc đầu tư doanh
nghiệp sẽ có khoản tài chính lớn để tăng cạnh tranh và chi trả cho khách hàng,
giúp cho doanh nghiệp phát triển bền vững. Doanh nghiệp càng phát triển thì làm
tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước. Đồng thời, chúng
ta có thêm cơ hội giao lưu hợp tác kinh doanh với doanh nghiệp thế giới để học
hỏi kinh nghiệm, tạo ra lợi nhuận cao, tăng thu nhập cho đất nước. Đất nước phát
triển thì sẽ làm hạn chế đi sự mất giá của đồng tiền, hạn chế tình trạng lạm phát.

Doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ ngày càng phát triển tạo nhiều
công ăn việc làm cho người dân làm giảm bớt gánh nặng cho gia đình nói riêng
và xã hội nói chung như hạn chế tệ nạn xã hội xảy ra. Thông qua hoạt động của
doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ thì người dân họ có thể tự bảo vệ,
chăm sóc một cách tốt nhất, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội. Chính vì
những vai trò trên nên doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm ngày càng phát triển
trên thị trường đáp ứng nhu cầu của xã hội. Nhà nước luôn quan tâm tìm hiểu và
thay đổi cũng cố các quy định của pháp luật để phù hợp với thị trường tình hình
hội nhập của đất nước.
1.2.4 Nội dung hoạt động của doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ
Nội dung hoạt động của doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm nhân thọ là
những nghiệp vụ bảo hiểm. Đây là sự khác nhau giữa doanh nghiệp bảo hiểm với
những doanh nghiệp thuộc các loại hình và ngành nghề khác. Nghiệp vụ bảo
hiểm là một hoạt động kinh doanh có tính chất giúp đỡ lẫn nhau dưới hình thức
công ty sử dụng quỹ bảo hiểm được tạo ra bằng cách thu phí bảo hiểm, để bồi
thường và chi trả tiền bảo hiểm cho người được bảo hiểm hoặc người thụ hưởng
khi xảy ra rủi ro hoặc đến hạn hợp đồng.
GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Trang 20

SVTH: Nguyễn Thị Thúy Kiều