LUẬN văn LUẬT THƯƠNG mại QUYỀN và NGHĨA vụ của các bên TRONG hợp ĐỒNG MUA bán HÀNG hóa có yếu tố nước NGOÀI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
NIÊN KHÓA 2008-2012
Đề tài:

QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÁC BÊN TRONG
HỢP ĐỒNG MUA BÁN HÀNG HÓA CÓ YẾU TỐ NƯỚC NGOÀI

Giáo viên hướng dẫn:
TS. Cao Nhất Linh
Bộ môn Luật kinh doanh thương mại

Sinh viên thực hiện:
Võ Nguyên Hoàng Phúc
MSSV: 5085833
Lớp Luật Thương mại 1- K34

Cần Thơ, tháng 11/2011

GVHD:TS. Cao Nhất Linh

1

SVTH: Võ Nguyên Hoàng Phúc


MỤC LỤC
Trang
LỜI MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1

LỜI CẢM TẠ ............................................................................................................ 6
CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ HỢP ĐỒNG MUA BÁN HÀNG HÓA
CÓ YẾU TỐ NƯỚC NGOÀI .................................................................................. 7
1.1.
Khái quát chung về hợp đồng ....................................................................... 7
1.1.1. Lịch sử phát triển của khái niệm hợp đồng .................................................. 7
1.1.2. Định nghĩa hợp đồng .................................................................................... 8
1.1.3. Phân loại hợp đồng ....................................................................................... 9
1.2.

Những vấn đề chung về hợp đồng mua bán hàng hóa có yếu tố
nước ngoài .................................................................................................... 14
1.2.1. Khái niệm hợp đồng mua bán hàng hóa có yếu tố nước ngoài .................... 14
1.2.2. Đặc điểm của hợp đồng mua bán hàng hóa có yếu tố nước ngoài ............... 15
1.2.3. Hình thức của hợp đồng mua bán hàng hóa có yếu tố nước ngoài .............. 16
1.2.4. Chủ thể của hợp đồng mua bán hàng hóa có yếu tố nước ngoài .................. 18
1.2.4.1. Cá nhân ...................................................................................................................18

1.2.4.2. Tổ chức ..................................................................................................................21
1.2.4.3. Quốc gia ..................................................................................................................23

Nguồn của pháp luật về hợp đồng mua bán hàng hóa có yếu tố
nước ngoài .............................................................................................................24
1.2.5.1. Điều ước quốc tế ....................................................................................................24
1.2.5.

1.2.5.2. Pháp luật quốc gia ....................................................................................................26
1.2.5.3. Tập quán pháp ........................................................................................................26
1.2.5.4. Luật nước ngoài ....................................................................................................28

CHƯƠNG 2: QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÁC BÊN TRONG HỢP ĐỒNG
MUA BÁN HÀNG HÓA CÓ YẾU TỐ NƯỚC NGOÀI ...................................... 29
2.1.
Quyền và nghĩa vụ của các bên trong quá trình thương lượng, giao kết
hợp đồng ....................................................................................................... 29
2.1.1. Vai trò của nguyên tắc giao kết hợp đồng đối với quyền và nghĩa vụ của
các bên trong hợp đồng mua bán hàng hóa có yếu tố nước ngoài................. 29

GVHD:TS. Cao Nhất Linh

2

SVTH: Võ Nguyên Hoàng Phúc


2.1.2. Quyền và nghĩa vụ của các bên trong đề nghị giao kết hợp đồng (chào hàng)
và chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng (chấp nhận chào hàng) ................. 31
2.1.3. Quyền thỏa thuận hình thức hợp đồng .......................................................... 34
2.1.4. Quyền thỏa thuận nội dung hợp đồng .......................................................... 34
2.1.5. Nghĩa vụ cung cấp thông tin, hướng dẫn sử dụng ......................................... 35
2.2.
Quyền và nghĩa vụ của các bên trong quá trình thực hiện hợp đồng ........... 36
2.2.1. Vai trò của nguyên tắc thực hiện hợp đồng đối với quyền và nghĩa vụ của
các bên trong hợp đồng mua bán hàng hóa có yếu tố nước ngoài................. 36
2.2.2. Nghĩa vụ của bên bán .................................................................................... 37
2.2.2.1. Nghĩa vụ giao hàng hóa và chứng từ liên quan ............................................. 37
2.2.2.2. Nghĩa vụ chuyển quyền sở hữu tài sản .......................................................... 41
2.2.2.3. Nghĩa vụ cung cấp thông tin, hướng dẫn sử dụng, bảo hành, sửa chữa ........ 42
2.2.3. Nghĩa vụ của bên mua ................................................................................... 43
2.2.3.1. Nghĩa vụ nhận hàng ....................................................................................... 43

2.2.3.2. Nghĩa vụ thanh toán ...................................................................................... 44
2.2.4. Quyền sửa đổi bổ sung hợp đồng mua bán hàng hóa có yếu tố
nước ngoài .................................................................................................... 45
2.3.
Quyền và nghĩa vụ của các bên khi phát sinh vi phạm hợp đồng ................ 46
2.3.1. Quyền và nghĩa vụ do các bên tự thỏa thuận ................................................. 47
2.3.1.1. Phạt vi phạm .................................................................................................. 47
2.3.1.2. Tăng trách nhiệm bồi thường thiệt hại .......................................................... 48
2.3.2. Quyền và nghĩa vụ do luật dự liệu ................................................................. 49
2.3.2.1. Yêu cầu bồi thường thiệt hại ......................................................................... 49
2.3.2.2. Trả lãi chậm thanh toán ................................................................................. 50
2.3.2.3. Yêu cầu giảm giá ........................................................................................... 51
2.3.2.4. Hoãn thực hiện hợp đồng ............................................................................. 52
2.3.2.5. Đơn phương hủy bỏ, chấm dứt hợp đồng ..................................................... 53
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ HỢP ĐỒNG MUA BÁN
HÀNG HÓA CÓ YẾU TỐ NƯỚC NGOÀI VÀ KIẾN NGHỊ ............................. 55
3.1.
Hợp đồng trọng thức ...................................................................................... 55

GVHD:TS. Cao Nhất Linh

3

SVTH: Võ Nguyên Hoàng Phúc


3.2.

Một số vấn đề liên quan đến nội dung hợp đồng mua bán hàng hóa có

yếu tố nước ngoài ......................................................................................... 57
3.2.1. Cung cấp thông tin, hướng dẫn sử dụng ........................................................ 57
3.2.2. Sửa đổi bổ sung nội dung hợp đồng ............................................................. 57
3.2.3. Giải pháp khắc phục hành vi không thực hiện đúng hợp đồng .................... 58
3.2.3.1. Phạt vi phạm .................................................................................................. 59
3.2.3.2. Lãi suất chậm trả...................................................................�ớc ban hành ngày 29/4/1991, hết
hiệu lực ngày 01/7/1996
5. Pháp lệnh trọng tài thương mại, ban hành ngày 25 tháng 02 năm 2003, hết hiệu lực
từ ngày 01/01/2011
6. Điều lệ tạm thời về hợp đồng kinh doanh, do Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày
10/4/1956
7. Nghị định 004-TTg năm 1960 ban hành điều lệ tạm thời về chế độ hợp đồng kinh
tế giữa các xí nghiệp quốc doanh và các cơ quan Nhà nước do thủ Tướng ban
hành, ngày 04/01/1960 và có hiệu lực từ ngày 19/01/1960
8. Quyết định số 241/2000/QĐ-NHNN1 do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước ban
hành ngày 02/8/2000, hết hiệu lực ngày 01/6/2002
9. Quyết định 546/2002/QĐ-NHNN về việc thực hiện cơ chế lãi suất thoả thuận
trong hoạt động tín dụng thương mại bằng Đồng Việt Nam của tổ chức tín dụng
đối với khách hàng do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành ngày 30/5/2002,
hết hiệu lực ngày 19/5/2008
Văn bản nước ngoài

GVHD:TS. Cao Nhất Linh

97

SVTH: Võ Nguyên Hoàng Phúc


1. Bộ luật Dân sự Pháp, bản dịch tiếng Việt, nhà xuất bản Tư Pháp-Hà Nội, năm

2005
2. Code de Commerce ( />3. Code de procéduce civile ( />4. Code de Consommation ( />Danh mục sách- tạp chí- tài liệu nghiên cứu khoa học- giáo trình
Sách
Sách trong nước
1. Đỗ Văn Đại, Vai trò của lợi ích tư nhân trong hợp đồng ở Pháp, nhà xuất bản
PUAM, năm 2004
2. Đỗ Văn Đại, Luật Hợp đồng Việt Nam- Bản án và bình luận bản án, nhà xuất bản
Chính trị quốc gia, năm 2010
3. Đỗ Văn Đại (chủ biên), Các biện pháp xử lý việc không thực hiện đúng hợp đồng
trong pháp luật Việt Nam, nhà xuất bản Chính trị quốc gia, năm 2010
4. Đỗ Văn Đại, Mai Hồng Quỳ, Tư pháp quốc tế Việt Nam, Quan hệ dân sự, lao
động, thương mại có yếu tố nước ngoài, nhà xuất bản Chính trị quốc gia, năm
2010
5. Hoàng Thế Liên (chủ biên), Bình luận khoa học Bộ luật dân sự năm 2005, tập 2,
phần III: Nghĩa vụ dân sự và hợp đồng dân sự, nhà xuất bản Chính trị quốc gia,
năm 2010
6. Nguyễn Ngọc Lâm, Giải quyết tranh chấp hợp đồng thương mại quốc tế, nhận
diện tranh chấp, biện pháp ngăn ngừa và phương pháp giải quyết, nhà xuất bản
Chính trị quốc gia, năm 2010
7. Nguyễn Thị Dung (chủ biên), Pháp luật về hợp đồng trong thương mại và đầu tưnhững vấn đề pháp lý cơ bản, nhà xuất bản Chính trị quốc gia, năm 2008
8. Nguyễn Tiến Vinh, Về pháp luật áp dụng cho quan hệ hợp đồng có yếu tố nước
ngoài, Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về pháp luật hợp đồng ở Việt Nam hiện
nay, nhà xuất bản Công an Nhân dân, năm 2003, trang 167-168
9. Nguyễn Xuân Quang, Lê Nết, Nguyễn Hồ Bích Hằng, Luật Dân sự Việt Nam, Nhà
xuất bản Đại học quốc gia thành phố Hồ Chí Minh, năm 2007
10. Đại cương về pháp luật hợp đồng, nhà xuất bản Văn hoá- Thông tin, Hà Nội, 2002

GVHD:TS. Cao Nhất Linh

98

SVTH: Võ Nguyên Hoàng Phúc


11. Kỷ yếu Hội nghị Khoa học, kỷ niệm 15 năm ngày thành lập trường đại học Luật
thành phố Hồ Chí Minh, Phiên khoa học chuyên ngành, chủ đề Hợp đồng và giải
quyết tranh chấp về hợp đồng, thành phố Hồ Chí Minh, năm 2011
12. Từ điển thuật ngữ Pháp luật Pháp- Việt, nhà xuất bản từ điển bách khoa, Hà Nội,
năm 2009
13. Từ điển Pháp-Pháp-Việt, nhà xuất bản Văn hóa- Thông tin, Hà Nội, năm 1999
14. Đại từ điển tiếng Việt, nhà xuất bản Văn hóa- Thông tin, Hà Nội, năm 1999
1.

Sách nước ngoài
Black’s Law Dictionary, West Pub Co, 1999

2.

Ch.Lavabre,

3.

Éléments essentiels, obligation fondamentale du
RJDA,1997
Kahn Philippe, La vente commerciale unternationale, Tome 4, 1963

contrat,

4.
5.

Martine Bourrié-Quenillet, Droit et Entreprise, économica, 1996
Paul-Henri Antonnattei, Jacques Raynard, Droit Civil Contrats spéciaux,
deuxième édition, Litec, 2000

6.
7.

Ph. Malinvaud, Droit des obligatoires, 8e édition, Litec, 2003
Samuel, Geoffrey, Law of Obligations and legal Remedies, 2nd ed., Cavendish,
London 2001, p 283-284

8.

V.Ph. JESTAZ, L’obligation et la sanction: À la recherché de l’obligation
fondamentale; Mélanges P.Rayaud, 1985
V.Y.Reinhard, Droit Commercial, Litec, 5e éd, 1998, nos 176 s

9.

10. Weill et F.Terré, Droit civil. Les obligations, 3e éd., coll. “Précis Dalloz”, Paris,
Dalloz, 1980, 1200 pages, N0 23
11. Y.M.Laithier, Étude comparative des sanctions de l’inexécution du contrat, Préf.
H.M. Watt, LGDJ 2004
Tạp chí
Tạp chí trong nước
1. Đinh Văn Thanh, Đặc trưng pháp lý của hợp đồng dân sự, tạp chí Luật học, số
4/1999, trang 19
2. Nguyễn Trung Tín, Quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài, tạp chí Nhà nước và
pháp luật, số 2/2004, trang 68

GVHD:TS. Cao Nhất Linh

99

SVTH: Võ Nguyên Hoàng Phúc


3. Nguyễn Bá Chiến, Quyền lựa chọn pháp luật áp dụng của các cá nhân, tổ chức
trong lĩnh vực Tư pháp quốc tế, tạp chí Nhà nước và pháp luật, số 2/2006, trang 72
và tiếp theo
4. Nguyễn Thị Hằng Nga, Về việc áp dụng chế tài phạt vi phạm hợp đồng và bồi
thường thiệt hại vào thực tiễn giải quyết tranh chấp hợp đồng trong hoạt động
thương mại, tạp chí Tòa án nhân dân, tháng 5-2006, số 9, trang 26
Tạp chí nước ngoài
5. M.-L.Niboyet: J.-Cl.civil, 2e app. art.1134 et 1135, Fasc.20, Contrats
internationaux- Détermination du droit applicable- Le principe d’autonomie, n0
56, [25/10/2011]
6. Cabinets

Fontaneau

Paris-Nice-Bruxelles,

La

formation

des

contrats

internationaux, Article publié dans la Revue Fiscalité Européenne et Droit
International des Affaires N° 125 (Année 2001) [25/10/2011]
Tài liệu nghiên cứu khoa học
1. Lê Minh Hùng, trường Đại học luật thành phố Hồ Chí Minh, Luận án Tiến sỹ luật
học, Hiệu lực của hợp đồng theo quy định của pháp luật Việt Nam, chuyên ngành
luật kinh tế, năm 2010
2. Al Qudah Maen, Thèse pour le Doctorat en Droit, l’execution de contrat de vente
internationale de marchandises (etude comparative du droit français et droit
jordaien), 2007
Giáo trình
1. Diệp Ngọc Dũng, Cao Nhất Linh, tập bài giảng Tư Pháp Quốc tế, trường Đại học
Cần Thơ- Khoa Luật, năm 2002
2. Nguyễn Ngọc Điện, giáo trình luật So Sánh- Khoa luật trường Đại học Cần Thơ,
năm 2007
3. Giáo trình Luật dân sự Việt Nam-tập 2- Trường Đại học Luật Hà Nội- nhà xuất
bản Công an nhân dân, năm 2006
4. Giáo trình Luật thương mại, Trường Đại học Luật Hà Nội, nhà xuất bản Công an
nhân dân, năm 2006
5. Giáo trình luật thương mại quốc tế, Trường đại học Luật Hà Nội, nhà xuất bản
Công an Nhân dân, năm 2008

GVHD:TS. Cao Nhất Linh

100

SVTH: Võ Nguyên Hoàng Phúc

Danh mục trang điện tử
Trang điện tử trong nước
1. Bành Quốc Tuấn - Khoa Kinh tế , ĐHQG TP. Hồ Chí Minh, Quyền miễn trừ của
quốc gia trong tư pháp quốc tế Việt Nam, Trang thông tin điện tử của Tạp chí
Nghiên cứu Lập pháp – Văn phòng Quốc hội,
[truy cập ngày 30/9/2011]
2. Dương Anh Sơn, Lê Minh Hùng, Hình thức văn bản, văn bản có công chứng là
điều kiện có hiệu lực của hợp đồng, tạp chí Nghiên cứu lập pháp điện tử,
( [truy cập
ngày 12/9/2011]
3. Đinh Thị Mỹ Loan cùng các cán bộ thuộc vụ Pháp chế Bộ Ngoại giao, Phòng
thương mại và Công nghiệp Việt Nam- WTO Hội nhập kinh tế quốc tế, Các
chuyên gia với Công ước Viên, [truy cập ngày 14/11/2011]
4. Lê Danh Vĩnh, thứ trưởng Thường trực Bộ Công Thương, Chủ tịch Hội đồng
Khoa học Bộ Công Thương; Hồ Trung Thành, Viện Nghiên cứu Thương mại, Bộ
Công thương, Cổng thông tin về WTO và tiếp cận thị trường, Quan điểm và định
hướng phát triển xuất nhập khẩu nhằm phát triển bền vững ở Việt Nam thời kỳ
20112020, />20kinh%20t%20Vit%20Nam/Attachments/DispForm.aspx?ID=243&Source=http
%3A%2F%2Fwto%2Enciec%2Egov%2Evn%2FLists%2FNghin%2520cu%2520p
hn%2520tch%2520tnh%2520hnh%2520kinh%2520t%2520Vit%2520Nam%2FAt
tachments%2FAllItems%2Easpx) cập nhật ngày 14/6/2011, [truy cập ngày
26/11/2011]
5. Nguyễn Minh Hằng, Thông tin pháp luật dân sự, Sửa đổi điều 769 Bộ luật Dân sự
2005, ngày
31/8/2010, [truy cập ngày 2/10/2011]
6. Nguyễn Thị Hồng Trinh, Khoa Luật, Đại học Khoa học Huế, tạp chí Nghiên cứu
lập pháp điện tử, Nguyên tắc tự do chọn luật cho hợp đồng từ Công ước Rome
1980
đến
Quy

tắc
Rome
I
và
nhìn
về
Việt
Nam,
GVHD:TS. Cao Nhất Linh

101

SVTH: Võ Nguyên Hoàng Phúc


,
ngày 09/4/2010, [truy cập ngày 12/9/2011].
7. Nguyễn Tôn Quyền- Phó chủ tịch hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, Phòng
Thương mại và Công nghiệp Việt Nam- WTO Hội nhập kinh tế quốc tế, Cộng
đồng doanh nghiệp và Công ước Viên 1980,
[ truy cập ngày 14/11/2011]
8. Nguyễn Văn Phái, Tòa án nhân dân tối cao, Sửa đổi bổ sung một số quy định liên
quan đến chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng trong Bộ luật dân sự năm 2005,
/>d=1751909&item_id=8610050&article_details=1), ngày 01/6/2011, [truy cập
ngày 17/11/2011]
9. Phạm Huyền, trích lời Tiến sỹ Đinh Văn Thanh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu
thương mại tại Hội thảo khoa học quốc gia: “Chính sách thương mại nhằm phát
triển bền vững ở Việt Nam thời kỳ 2011-2020” ngày 14/6/2011, Diễn đàn kinh tế
Việt Nam, Việt Nam sẽ xuất siêu vào năm 2020, [truy cập ngày 18/11/2011]
10. Phạm Thái, Báo điện tử Đại biểu nhân dân, trang Pháp luật, Mức lãi suất phải trả

do nợ quá hạn chưa hợp lý, báo điện tử Đại biểu nhân dân, trang Pháp luật,
/>12/01/2010, [truy cập ngày 2/11/2011]
11. Trần Việt Anh, tạp chí nghiên cứu lập pháp điện tử, Hoàn thiện pháp luật về trách
nhiệm dân sự trong hợp đồng, />[truy
cập ngày 13/11/2011]
12. Phòng thương mại và Công nghiệp Việt Nam- WTO Hội nhập kinh tế quốc tế,
Những lợi ích của việc Việt Nam gia nhập CISG, Phòng thương mại và Công
nghiệp Việt Nam- WTO Hội nhập kinh tế quốc tế
[truy cập ngày 14/11/2011]
13. Phòng thương mại và Công nghiệp Việt Nam- WTO Hội nhập kinh tế quốc tế,
[truy cập ngày 14/11/2011]

GVHD:TS. Cao Nhất Linh

102

SVTH: Võ Nguyên Hoàng Phúc


14. Phòng thương mại và Công nghiệp Việt Nam- WTO Hội nhập kinh tế quốc tế,
Thành công của Công ước Viên 1980, [truy cập ngày 13/11/2011]
15. Tổng cục thống kê, Tình hình kinh tế- xã hội 11 tháng năm 2011,
/>25/11/2011, [truy cập ngày 26/11/2011]
16. Trung tâm trọng tài Quốc tế Việt Nam bên cạnh phòng Thương mại và Công
nghiệp
Việt
Nam,
Điều
khoản
mẫu,

[truy cập ngày 6/11/2011]
17. Trung tâm trọng tài Quốc tế Việt Nam bên cạnh phòng Thương mại và Công
nghiệp Việt Nam, Giới thiệu trung tâm, [truy cập ngày 6/11/2011]
18. Trung tâm thông tin, thư viện và nghiên cứu khoa học, Dự thảo luật Luật bảo vệ
người tiêu dùng (dự thảo lần 4), [truy cập ngày 15/11/2011]
Trang điện tử nước ngoài
1. CNUDCI, Commission des Nations Unies pour le droit commercial international,
à propos de la CNUDCI, />[06/11/2011]
2. CNUDCI, Commission des Nations Unies pour le droit commercial international,
présentation du loi type de la CNUDCIsur l’arbitrage commercial international,
avec les amendements tells qu’adoptés en 2006,
/>n.html , [06/11/2011]
3. Dictionnaire du droit privé, www.dictionnaire-juridique.com
4. Organisation internationale de normalization, Les Normes internationals pour les
enterprises, les gouvernements et la société,
[05/11/2011]
5. Organisation internationale de normalization, Les Normes internationals pour les
enterprises, les gouvernements et la société,
/>[17/11/2011]

GVHD:TS. Cao Nhất Linh

103

,

25/10/2010,

SVTH: Võ Nguyên Hoàng Phúc

6.

Playmendroit,
/>s_contrats_internationaux.htm [12/8/2011]

Danh mục bản án
1. Bản án số 178/2007/KDTM ngày 5/9/2007 của Tòa phúc thẩm tòa án nhân dân tối
cao tại Hà Nội
2. Bản án số 1350/2008/KDTM-PT ngày 17/11/2008 của Tòa án nhân dân thành phố
Hồ Chí Minh

GVHD:TS. Cao Nhất Linh

104

SVTH: Võ Nguyên Hoàng Phúc