Sử dụng tri thức đa lĩnh vực trong dạy học lịch sử việt nam từ năm 1954 đến năm 1975 ở trường THPT (chương trình chuẩn) (tt)

ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

TRẦN THỊ PHƯƠNG NHUNG

SỬ DỤNG TRI THỨC ĐA LĨNH VỰC TRONG DẠY HỌC
LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ NĂM 1954 ĐẾN NĂM 1975
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THƠNG
(CHƯƠNG TRÌNH CHUẨN)

Demo Version - Select.Pdf SDK

LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC
THEO ĐỊNH HƯỚNG NGHIÊN CỨU

Thừa Thiên Huế, năm 2017


ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

TRẦN THỊ PHƯƠNG NHUNG

SỬ DỤNG TRI THỨC ĐA LĨNH VỰC TRONG DẠY HỌC
LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ NĂM 1954 ĐẾN NĂM 1975
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THƠNG
(CHƯƠNG TRÌNH CHUẨN)

Demo Version - Select.Pdf SDK

Chun ngành: Lý luận và phương pháp dạy học bộ môn Lịch sử

Mã số: 60140111

LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC
THEO ĐỊNH HƯỚNG NGHIÊN CỨU

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. NGUYỄN ĐỨC CƯƠNG

Thừa Thiên Huế, năm 2017
i


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và kết
quả nghiên cứu đã nêu trong luận văn là trung thực, được các đồng tác giả cho
phép sử dụng, và chưa từng được cơng bố trong bất kỳ cơng trình nào khác.

Thừa Thiên Huế, tháng 11 năm 2017
Tác giả luận văn

Trần Thị Phương Nhung

Demo Version - Select.Pdf SDK

ii


Lời Cảm Ơn
Tôi xin chân thành cám ơn Ban Giám hiệu, phòng Đào tạo
Sau Đại học - Trường ĐHSP Huế; Quý thầy cô trong Khoa

Lịch sử, tổ Lý luận và Phương pháp dạy học bộ môn Lịch sử
trường Đại học Sư phạm Huế đã giúp đỡ tơi trong q trình học
tập và hoàn thành luận văn.
Đặc biệt, xin được bày tỏ lịng kính trọng và biết ơn sâu
sắc TS. Nguyễn Đức Cương - giảng viên Tổ Lý luận và
phương pháp dạy học bộ môn Lịch sử Trường ĐHSP Huế đã
tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tơi trong q trình thực hiện và
hồn thành luận văn.
Tơi cũng xin cám ơn Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thừa
Thiên Huế, Ban Giám hiệu và giáo viên bộ môn Lịch sử các
trường THPT trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế bao gồm: trường
THPT Hóa Châu, trường THPT Phong Điền, trường THPT
Nguyễn Chí Thanh, trường THPT Cao Thắng đã tạo điều kiện
Demo Version - Select.Pdf SDK
thuận lợi
và giúp đỡ tơi trong q trình thực hiện luận văn.
Cuối cùng, xin chân thành cảm ơn gia đình, đồng nghiệp và
bạn bè đã động viên, giúp đỡ tơi trong q trình học tập và hồn
thành luận văn.
Mặc dù đã rất cố gắng song do năng lực còn hạn chế, kinh
nghiệm nghiên cứu chưa nhiều nên luận văn không tránh khỏi
những khiếm khuyết, rất mong nhận được sự góp ý chân tình của
q thầy cơ và bạn bè.
Thừa Thiên Huế, tháng 11 năm 2017
Tác giả luận văn
Trần Thị Phương Nhung

iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................... ii
Lời Cảm Ơn ............................................................................................................. iii
MỤC LỤC ..................................................................................................................1
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................................4
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................5
1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................5
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề....................................................................................6
2.1.

Ngoài nước: ...................................................................................................6

2.2.

Trong nước ....................................................................................................8

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .........................................................................10
3.1. Đối tượng nghiên cứu .....................................................................................10
3.2. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................10
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................10
4.1. Mục đích nghiên cứu ......................................................................................10
4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................10

Demo
Version
- Select.Pdf SDK
5. Phương pháp
nghiên
cứu .......................................................................................
11

5.1. Phương pháp luận ...........................................................................................11
5.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể......................................................................11
6. Giả thuyết khoa học ..............................................................................................11
7. Đóng góp của luận văn ..........................................................................................11
8. Cấu trúc của luận văn ............................................................................................12
NỘI DUNG ..............................................................................................................13
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC SỬ DỤNG .....13
TRI THỨC ĐA LĨNH VỰC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ ..............................13
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ..........................................................13
1.1. Cơ sở lý luận ...................................................................................................13
1.1.1.Khái niệm tri thức, tri thức đa lĩnh vực .....................................................13
1.1.2. Mối quan hệ giữa tri thức đa lĩnh vực với lịch sử ....................................15
1.1.2.1. Mối quan hệ giữa tri thức địa lý và tri thức lịch sử ...........................15
1.1.2.2. Mối quan hệ giữa tri thức văn học đối với tri thức lịch sử ................18

1


1.1.2.2. Mối quan hệ giữa tri thức nghệ thuật đối với tri thức lịch sử ............20
1.1.3. Ý nghĩa của việc sử dụng tri thức đa lĩnh vực trong dạy học lịch sử ở
trường THPT ......................................................................................................21
1.2.

Cơ sở thực tiễn .............................................................................................28

1.2.1. Mục đích, đối tượng, phương pháp điều tra .............................................28
1.2.2. Nội dung điều tra ......................................................................................28
1.2.3. Kết quả điều tra ........................................................................................29
CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG TRI THỨC ĐA LĨNH VỰC SỬ DỤNG TRONG
DẠY HỌC LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1954 ĐẾN 1975 Ở TRƯỜNG THPT

(CHƯƠNG TRÌNH CHUẨN) ................................................................................33
2.1. Vị trí, mục tiêu của phần lịch sử Việt Nam từ năm 1954 đến năm 1975 (sách
giáo khoa 12, chương trình chuẩn) ........................................................................33
2.2. Kiến thức lịch sử cơ bản từ năm 1954 đến năm 1975 (Sách giáo khoa 12,
chương trình chuẩn) ...............................................................................................34
2.2.1. Xây dựng Chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, đấu tranh chống đế quốc Mỹ và
chính quyền Sài Gịn ở miền Nam (1954 - 1965) ..............................................34
2.2.2. Nhân dân hai miền trực tiếp chiến đấu chống đế quốc Mỹ xâm lược.
Nhân dân
miền Bắc
vừa chiến
đấu vừa sảnSDK
xuất (1965 - 1973) .........................36
Demo
Version
- Select.Pdf
2.2.3. Khôi phục và phát triển kinh tế - xã hội miền Bắc, giải phóng hoàn toàn
miền Nam (1973 - 1975) ....................................................................................37
2.3. Hệ thống tri thức đa lĩnh vực được sử dụng trong dạy học lịch sử Việt Nam từ
năm 1954 đến năm 1975 ở trường THPT (chương trình chuẩn). ..........................38
2.3.1. Bài 21: Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Miền Bắc, đấu tranh chống đế quốc
Mỹ và chính quyền Sài gịn ở miền Nam (1954 - 1965) ....................................38
2.3.2. Bài 22: Nhân dân hai miền trực tiếp chiến đấu chống đế quốc Mỹ xâm
lược. Nhân dân miền Bắc vừa chiến đấu vừa sản xuất (1965 - 1973) ...............43
2.3.3. Bài 23: Khôi phục và phát triển kinh tế - xã hội ở miền Bắc, giải phóng
hồn toàn miền Nam (1973 - 1975) ...................................................................51
CHƯƠNG 3: SỬ DỤNG TRI THỨC ĐA LĨNH VỰC TRONG DẠY HỌC ....55
LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ NĂM 1954 ĐẾN NĂM 1975 Ở TRƯỜNG THPT ..55
(CHƯƠNG TRÌNH CHUẨN) ................................................................................55
3.1. Nguyên tắc sử dụng tri thức đa lĩnh vực trong dạy học lịch sử Việt Nam từ

năm 1954 đến năm 1975 ở trường THPT (chương trình chuẩn) ...........................55
2


3.1.1. Đảm bảo tính tư tưởng và tính khoa học. .................................................55
3.1.2. Đảm bảo mục tiêu của bài học, chương trình nội dung SGK, chuẩn kiến
thức kỹ năng. ......................................................................................................56
3.1.3. Đảm bảo mục tiêu định hướng phát triển năng lực nhận thức của học
sinh. ....................................................................................................................57
3.1.4. Đảm bảo bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm, nhân cách cho học sinh. ...........59
3.1.5. Đảm bảo tính vừa sức của HS. .................................................................60
3.1.6. Đảm bảo tính tương tác hợp lý giữa tri thức lịch sử với tri thức các ngành
khoa học khác. ....................................................................................................61
3.1.7. Đảm bảo tính điển hình của tri thức đa lĩnh vực trong dạy học LS .........62
3.2. Biện pháp sử dụng tri thức đa lĩnh vực trong dạy học lịch sử Việt Nam từ
năm 1954 đến năm 1975 ở trường THPT (chương trình chuẩn). ..........................64
3.2.1. Sử dụng tri thức đa lĩnh vực để tái hiện lại nội dung kiến thức lịch sử...........64
3.2.1.1 Sử dụng tri thức văn học để tạo biểu tượng về nhân vật lịch sử .........65
3.2.1.2. Sử dụng tri thức địa lý để tạo biểu tượng về địa điểm xảy ra sự kiện ......67
3.2.2. Sử dụng tri thức đa lĩnh vực kết hợp với câu hỏi nhận thức để định hướng
phát triển năng lực cho HS.................................................................................69
3.2.4. SửDemo
dụng triVersion
thức đa lĩnh
vực để kiểmSDK
tra đánh giá. ..................................70
- Select.Pdf
3.2.5. Sử dụng tri thức đa lĩnh vực để tổ chức trò chơi lịch sử. .........................71
3.3. Thực nghiệm sư phạm ....................................................................................79
3.3.1. Mục đích ...................................................................................................79

3.3.2. Đối tượng dạy thực nghiệm ......................................................................79
3.3.3. Nội dung thực nghiệm ..............................................................................79
3.3.4. Phương pháp tiến hành thực nghiệm sư phạm .........................................80
3.3.4. Kết quả thực nghiệm (xem phụ lục 6) ..................................................80
C. KẾT LUẬN .........................................................................................................80
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................83
PHỤ LỤC ................................................................................................................ P1

3


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

CNTB

: Chủ nghĩa tư bản

CNTD

: Chủ nghĩa thực dân

CNXH

: Chủ nghĩa xã hội

DHLS

: Dạy học lịch sử

DHLSVN

: Dạy học lịch sử Việt Nam

GV

: Giáo viên

HS

: Học sinh

LS

: Lịch sử

NL

: Năng lực

NLNT

: Năng lực nhận thức

PT

: Phổ thông

TNSP

: Thực nghiệm sư phạm

Demo Version - Select.Pdf SDK

4


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thế kỉ XXI đang chứng kiến những phát triển vượt bậc về cả kinh tế, văn hóa
và xã hội. Xu hướng tồn cầu hóa đã tác động trực tiếp đến tất cả các nước, đặt ra
những thách thức lớn đối với các quốc gia, trong đó có Việt Nam. Để đáp ứng được
nhu cầu phát triển đất nước trong thời đại mới, nước ta đang từng bước quan tâm
đến giáo dục, nhất là việc đào tạo thế hệ trẻ. Đứng trước yêu cầu đổi mới nền giáo
dục như hiện nay, Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã xác định: “Đổi
mới căn bản, toàn diện nền giáo dục theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội
hoá, dân chủ hoá và hội nhập quốc tế” và“Phát triển nhanh nguồn nhân lực, nhất là
nguồn nhân lực chất lượng cao, tập trung vào việc đổi mới căn bản và toàn diện nền
giáo dục quốc dân”.
Cũng như các môn học khác, bộ môn lịch sử ở trường THPT cũng đang chú ý
đến việc đổi mới một cách toàn diện, từ nội dung, phương pháp dạy học cho đến
kiểm tra đánh giá. Nhiệm vụ của DHLS là tái hiện lại bức tranh lịch sử của quá khứ.
Để có thể phục dựng lại bức tranh quá khứ một cách chân thật và sinh động nhất

Demo
- Select.Pdf
người GV khơng
chỉVersion
sử dụng tri
thức lịch sử SDK
mà cịn phải vận dụng các nguồn tài

liệu bổ trợ có liên quan. Có thể nói rằng, việc sử dụng tri thức của các ngành khoa
học khác có vai trị quan trọng đối với cơng tác dạy và học mơn lịch sử. Nó khơng
chỉ làm sáng tỏ nội dung kiến thức mà còn tạo hứng thú học tập, nghiên cứu, tìm
hiểu lịch sử ở học sinh.
Các nguồn tri thức có thể vận dụng vào dạy học lịch sử rất phong phú và đa
dạng. Nó có thể là văn học, địa lý, âm nhạc, hội họa, vật lý, tốn học… Thơng qua
các nguồn tài liệu bổ trợ này, GV có thể lựa chọn những kiến thức phù hợp với bài
giảng để giúp cho HS có cái nhìn tồn diện về đời sống kinh tế, chính trị, xã hội của
lịch sử loài người cũng như đặc điểm về hoạt động, vai trò của cá nhân trong lịch
sử. Từ đó, giúp các em nhận thức đúng đắn lịch sử, tránh tình trạng hiện đại hóa LS.
Lịch sử Việt Nam từ năm 1954 đến năm 1975 là thời kỳ lịch sử đầy biến động
với những sự kiện quan trọng trong lịch sử dân tộc. Đây là giai đoạn cam go, khi
cuộc kháng chiến chống Pháp kết thúc thắng lợi, nhân dân ta tiếp tục cuộc kháng
5


chiến chống Mỹ cứu nước. Khi hiệp định Giơnevơ năm 1954 bị phá vỡ, nước ta bị
chia cắt làm hai miền với hai nhiệm vụ cách mạng khác nhau: Miền Bắc tiến hành
khôi phục, hàn gắn vết thương chiến tranh, tiến lên chủ nghĩa xã hội và thực hiện
nghĩa vụ hậu phương lớn cho miền Nam. Miền Nam tiếp tục tiến hành cuộc cách
mạng dân tộc dân chủ nhân dân, đánh đuổi đế quốc Mỹ và tay sai, giành độc lập dân
tộc, thống nhất đất nước. Do đó, khơng chỉ lịch sử, mà nhiều ngành khoa học khác
cũng đã phản ánh một phần nào đó lịch sử của thời kì này. Những nguồn tri thức đó
cũng đã phần nào phản ánh được tinh thần lạc quan, lòng yêu nước, ý thức chủ động
phục vụ cho các nhiệm vụ chiến lược của đất nước trên chiến trường… Nó dường
như đã khắc họa hình ảnh tuyệt vời chân dung của cả dân tộc, cá nhân anh hùng
trong những năm tháng kháng chiến mà Chế Lan Viên đã từng ví, đó là lúc cả nước
“có một tâm hồn, có chung khn mặt”. Chính vì thế, sử dụng tri thức đa lĩnh vực
trong dạy học lịch sử khơng chỉ góp phần phục dựng lại bức tranh quá khứ sinh
động, mà còn khơi gợi trong lòng học sinh những cảm xúc sâu sắc về một thời kì

lịch sử dân tộc. Từ đó, HS sẽ hứng thú học tập bộ môn, nâng cao hiệu quả dạy học
LS ở trường PT.

Demo
Version
Select.Pdf
SDKđề tài “Sử dụng tri thức đa lĩnh
Xuất phát
từ những
lý do- trên
nên tôi chọn
vực trong dạy học lịch sử Việt Nam từ năm 1954 đến năm 1975 ở trường THPT
(chương trình chuẩn) làm đề tài luận văn của mình, hi vọng sẽ góp phần nhỏ thiết
thực vào quá trình đổi mới phương pháp dạy học lịch sử hiện nay ở trường THPT,
cũng như tích lũy thêm kiến thức, tư liệu phục vụ tốt hơn cho công tác nghiên cứu,
tìm hiểu và giảng dạy sau này.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Liên quan đến đề tài nghiên cứu của luận văn đã có nhiều cơng trình của các
nhà nghiên cứu trong và ngoài nước chú ý đề cập đến:
2.1. Ngoài nước:
Việc đổi mới phương pháp dạy học lịch sử nói chung và vấn đề sử dụng tri
thức đa lĩnh vực vào giảng dạy bộ môn đã được nhiều nhà lý luận, nghiên cứu quan
tâm, tìm hiểu.

6


Trước hết, trong tác phẩm“Chuẩn bị giờ học lịch sử thế nào”, N.G Đairi đã
từng cho rằng: “Phải sử dụng khơng ngừng và có hệ thống tất cả mọi nguồn tư liệu
mn hình, mn vẻ: tác phẩm kinh điển, Văn kiện của Đảng và nhà nước, sách

chuyên khảo, sách giáo khoa, sách báo tạp chí” và khẳng định: “Tồn bộ cơng tác
dạy học sẽ vơ cùng có lợi, nếu thầy giáo hiểu môn học trên cơ sở tất cả những
nguồn tư liệu có liên quan đến sự kiện”.
Đồng thời, ơng cũng đã đưa ra nguyên tắc lựa chọn tài liệu bổ trợ, đó là: “Lựa
chọn tài liệu khéo léo, nhằm mục đích làm cho giờ học đem lại sự phong phú về
mặt kiến thức, tình cảm tư duy, ý nghĩa của chúng đối với sự hình thành khái niệm,
đối với việc phát triển tư duy, đạo đức cho học sinh…”
Cũng như Đari, Kharla mốp I.F trong cuốn “Phát huy tính tích cực học tập
của học sinh như thế nào?” Ơng cũng khẳng định rằng: “Vấn đề sử dụng sách giáo
khoa và tài liệu học tập có những điều bổ ích đáng học hỏi” bởi “Trong quá trình
làm việc với sách giáo khoa và tài liệu học tập, HS nắm vững và củng cố được kiến
thức, đồng thời các em tiếp thu được kỹ năng, kỹ xảo” hay “Tài liệu học tập tự nó
đã chứa đựng nhiều yếu tố kích thích, động viên tính ham hiểu biết và tích cực tư
duy HS”.

Demo Version - Select.Pdf SDK

Việc xử lý mối quan hệ giữa sử dụng tư liệu và bài giảng mà ông nêu ra vẫn
còn giá trị thực tiễn, được nhiều GV lịch sử ở trường phổ thông nước ta thừa nhận
và vận dụng đưa vào trong quá trình giảng dạy hiện nay.
N.V. Savin (1983) trong cuốn “Giáo dục học”, tập 1 đã đề cập đến các
phương pháp tiếp cận SGK, các tài liệu… gắn liền với các hình thức tổ chức dạy
học của GV. Tác phẩm này một lần nữa khẳng định vai trò to lớn của của tri thức,
tài liệu tham khảo trong công tác dạy và học lịch sử ở trường PT.
M.V.Nheckina trong tác phẩm “Chức năng của hình ảnh nghệ thuật trong quá
trình lịch sử”, đã dẫn ra các ví dụ sinh động của các tác phẩm kinh điển (Mác,
Ănghen, Lênin) trong việc sử dụng hình ảnh khi trình bày các tác phẩm của mình.
Từ đó cho thấy, tầm quan trọng của việc sử dụng tri thức nghệ thuật trong dạy học
nói chung và dạy học lịch sử nói riêng ở trường PT.

7


Qua việc nghiên cứu của các tác giả nước ngoài, chúng tôi rút ra kết luận như sau:
Thứ nhất, các tác giả đều nhấn mạnh đến sự cần thiết phải sử dụng các nguồn
tri thức bổ trợ trong dạy học lịch sử ở trường PT. Nguồn tài liệu này nếu đươc sử
dụng hợp lý sẽ góp phần nâng cao kiến thức, bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm và phát
triển NLNT cho HS.
Thứ 2, các cơng trình nghiên cứu trên đã đóng góp một phần lý luận khơng
nhỏ đối với việc nghiên cứu và sử dụng tri thức đa lĩnh vực trong dạy học lịch sử ở
trường PT.
2.2. Trong nước
Việc sử dụng tri thức đa lĩnh vực trong dạy học lịch sử nói chung và dạy học
lịch sử Việt Nam ở trường THPT nói riêng là một vấn đề rộng lớn. Liên quan đến
đề tài đã có nhiều cơng trình nghiên cứu như:
Trước hết, về phương pháp dạy học, vấn đề này ít nhiều đã được đề cập đến ở
một số giáo trình về phương pháp dạy học lịch sử như:
Giáo trình“Phương pháp dạy học lịch sử” tái bản qua nhiều năm của Trường
Đại học sư phạm Hà Nội do Giáo sư Phan Ngọc Liên (chủ biên); giáo trình“Phương

Demo
- Select.Pdf
pháp dạy - học
lịch Version
sử ở trường
phổ thông” SDK
(1995), các tác giả Phan Ngọc Liên,
Trần Vĩnh Tường, Đặng Văn Hồ; hay cuốn sách “Một số chuyên đề phương pháp
dạy học lịch sử”, của Phan Ngọc Liên, Trịnh Đình Tùng, Nguyễn Thị Cơi, Trần
Vĩnh Tường (Đồng chủ biên)… Nhìn chung, các giáo trình này đã bước đầu trình

bày một cách khái quát về vị trí, vai trị của việc sử dụng các nguồn tri thức bổ trợ
cho bộ mơn cũng như trình bày những nguyên tắc cũng như biện pháp sử dụng tài
liệu bổ trợ nói chung vào trong q trình dạy học lich sử.
Ngoài ra, liên quan đến đối tượng nghiên cứu của đề tài luận văn cịn có một
số cơng trình mang tính chuyên khảo như: “Ca dao lịch sử” của Phạm Hồng Việt
(2007); “Lịch sử dân tộc qua các trang thơ văn” Khoa sử (2002); “Tư liệu văn học
phục vụ bài giảng lịch sử dân tộc 1858 – 1975” Khoa Sử, ĐHSP Huế, (2004); "Văn
học Việt Nam 1945 – 1975” của Mã Lân Giang... Các cơng trình nghiên cứu này đã
trình bày, để cập một số tri thức văn học bổ trợ có thể đưa vào sử dụng trong dạy
học lịch sử ở trường PT.
8


Đặc biệt, các luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ, khóa luận tốt nghiệp như: Luận án tiến
sĩ “Tạo biểu tượng về địa điểm xảy ra sự kiện trong dạy học lịch sử ở trường
THPT” của Nguyễn Đức Cương; Luận văn thạc sĩ “Sử dụng tài liệu văn học theo
hướng phát huy tính tích cực của học sinh trong dạy học lịch sử Việt Nam giai đoạn
1930 - 1954 ở trường THPT (Chương trình chuẩn)” của Hồ Phi Cường; Luận văn
thạc sĩ “Phát huy tính tích cực của HS trong dạy học lịch sử Việt Nam từ năm 1954
đến năm 1975 ở trường THPT miền núi tỉnh Thừa Thiên Huế (chương trình
chuẩn)” của Phùng Thị Oanh,…
Các cơng trình này đã nghiên cứu và trình bày khá cụ thể và chi tiết các
nguyên tắc lựa chọn, biện pháp sử dụng các nguồn tri thức đa lĩnh vực trong dạy
học lịch sử nói chung và lịch sử Việt Nam nói riêng cũng như đề xuất các biện pháp
để phát triển NLNT cho HS.
Bên cạnh một số giáo trình, sách tham khảo nói trên cịn có nhiều bài nghiên
cứu của các chun gia giáo dục lịch sử được đề cập và đăng tải trên các phương
tiện thông tin đại chúng như: Tạp chí Nghiên cứu giáo dục, Nghiên cứu lịch sử,
Thơng tin khoa học, mạng internet như: sáng kiến kinh nghiệm "Sử dụng âm nhạc

Demo
Version
Select.Pdf
trong dạy học
môn lịch
sử lớp -12,
phần lịch sửSDK
Việt nam (1919 – 1954)” tại trường
THPT Lý Tự Trọng của Nguyễn Thị Huệ, Kỷ yếu Hội nghị chuyên đề “Tích hợp
trong biên soạn sách giáo khoa theo định hướng phát triển năng lực (mơn Tìm hiểu
xã hội, lịch sử, địa lý)”… Tất cả đều khẳng định vai trò, ý nghĩa của việc sử dụng tri
thức đa lĩnh vực trong dạy học lịch sử Việt Nam.
Nhìn chung, các cơng trình nghiên cứu trên đã đề xuất một số nguyên tắc và
biện pháp sử dụng tri thức của các ngành khoa học khác trong dạy học lịch sử ở
trường THPT. Tuy nhiên, chưa có một cơng trình nào đề cập đến tổng thể việc lựa
chọn, sử dụng tri thức đa lĩnh vực trong dạy học lịch sử Việt Nam từ năm 1954 đến
năm 1975 ở trường THPT (chương trình chuẩn). Vì thế, yêu cầu đặt ra lúc này đó là
phải giải quyết những vấn đề về mặt lý luận và thực tiễn của việc sử dụng tri thức đa
lĩnh vực trong giảng dạy LSVN từ năm 1954 đến năm 1975 ở trường THPT.

9


3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là quá trình sử dụng tri thức đa lĩnh vực trong dạy
học lịch sử Việt Nam từ năm 1954 đến năm 1975 ở trường THPT (chương trình chuẩn).
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Với việc xác định đối tượng nghiên cứu như trên, đề tài đi sâu nghiên cứu việc
lựa chọn, sử dụng tri thức đa lĩnh vực (địa lý, văn học, nghệ thật) trong dạy học lịch

sử Việt Nam từ năm 1954 đến năm 1975 ở trường THPT (chương trình chuẩn) ở bài
nội khóa và tiến hành thực nghiệm sư phạm ở các trường THPT trên địa bàn tỉnh
Thừa Thiên Huế.
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Mục đích nghiên cứu
Xác định nguyên tắc và biện pháp sư phạm sử dụng tri thức đa lĩnh vực trong
dạy học lịch sử để nâng cao hiệu quả dạy học LSVN từ năm 1954 đến năm 1975 ở
trường THPT.
4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

Version
- Select.Pdf
Để thựcDemo
hiện được
mục tiêu
trên, luận vănSDK
có nhiệm vụ:
- Điều tra xã hội học để tìm hiểu nhận thức và thực tiễn của việc sử dụng tri
thức đa lĩnh vực trong dạy học lịch sử ở trường THPT.
- Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc sử dụng tri thức đa lĩnh vực trong dạy học
lịch sử ở trường THPT.
- Sưu tầm, hệ thống tri thức đa lĩnh vực liên quan để dạy học lịch sử Việt Nam
từ năm 1954 đến năm 1975 ở trường THPT (chương trình chuẩn).
- Đề xuất nguyên tắc và biện pháp sử dụng tri thức đa lĩnh vực để dạy học lịch
sử Việt Nam từ năm 1954 đến năm 1975 ở trường THPT (chương trình chuẩn) theo
định hướng phát triển năng lực nhận thức cho HS.
- Tiến hành thực nghiệm sư phạm để kiểm định tính khả thi của đề tài.

10

5. Phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Phương pháp luận của đề tài là chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
các chủ trương, chính sách của Đảng và nhà nước về lịch sử và giáo dục lịch sử.
5.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể
- Phương pháp điều tra xã hội học: Ở giáo viên và học sinh để tìm hiểu thực
trạng, nhận thức và thực tiễn của việc sử dụng tri thức đa lĩnh vực trong dạy học
lịch sử Việt Nam từ 1954 đến 1975 ở trường THPT (chương trình chuẩn).
- Nghiên cứu lý thuyết: Nghiên cứu tài liệu về chương trình sách giáo khoa
lịch sử, tri thức địa lý, văn học – nghệ thuật để xác định hệ thống các tri thức có thể
khai thác trong dạy học lịch sử Việt Nam (1954 - 1975) ở trường THPT.
- Phương pháp chuyên gia: Tham khảo ý kiến của các chuyên gia giàu kinh nghiệm
và giáo viên giỏi ở các trường THPT để nêu giả thiết khoa học của đề tài, định hướng
mục đích, nhiệm vụ cần tiến hành để kiểm định giả thiết khoa học của đề tài.
- Phương pháp TNSP: Tiến hành thực nghiệm sư phạm ở trường THPT để kiểm
định tính khả thi của đề tài theo nguyên tắc từ điểm suy ra diện.

Demo
- Select.Pdf
- Phương
pháp Version
thống kê: Sử
dụng phươngSDK
pháp thống kê toán học để xử lý các
số liệu điều tra xã hội học và số liệu đo kết quả thực nghiệm sư phạm.
6. Giả thuyết khoa học
Nếu tuân thủ các nguyên tắc và biện pháp sử dụng tri thức đa lĩnh vực trong
dạy học lịch sử theo đề xuất của luận văn thì sẽ góp phần nâng cao hiệu quả bài học
lịch sử ở trường THPT.

7. Đóng góp của luận văn
Đề tài hồn thành sẽ có những đóng góp:
- Góp phần khẳng định vai trò, ý nghĩa của việc sử dụng tri thức đa lĩnh vực
trong dạy học lịch sử nói chung và dạy học lịch sử Việt Nam nói riêng.
- Bước đầu sưu tầm và lựa chọn hệ thống tri thức đa lĩnh vực trong dạy học
lịch sử Việt Nam từ năm 1954 đến năm 1975 ở trường THPT (chương trình chuẩn).

11


- Đề xuất một số nguyên tắc, biện pháp sư phạm sử dụng tri thức đa lĩnh vực
trong dạy học lịch sử Việt Nam từ năm 1954 đến năm 1975 ở trường THPT
(chương trình chuẩn).
- Cung cấp cho GV và HS một hệ thống tư liệu tri thức đa lĩnh vực để DHLS
ở trường PT từ năm 1954 đến năm 1975.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo, Phụ lục, Nội dung của đề
tài gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc sử dụng tri thức đa lĩnh vực
trong dạy học lịch sử ở trường THPT.
Chương 2: Hệ thống tri thức đa lĩnh vực được sử dụng trong dạy học lịch sử
Việt Nam từ năm 1954 đến năm 1975 ở trường THPT (chương trình chuẩn).
Chương 3: Biện pháp sử dụng tri thức đa lĩnh vực trong dạy học lịch sử Việt
Nam từ năm 1954 đến năm 1975 ở trường THPT (chương trình chuẩn).

Demo Version - Select.Pdf SDK

12