Tổ chức dạy học theo dự án phần Sinh thái học Sinh học 12

1 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp
LỜI CẢM ƠN

Với lòng biết ơn sâu sắc, em chân thành cảm ơn cô ThS. Đỗ Thị Tố Như
đã nhiệt tình hướng dẫn, truyền đạt kinh nghiệm của mình, chỉ bảo em trong
những lúc khó khăn. Những góp ý của cô thực sự là quý báu và giúp ích rất
nhiều để em có thể hoàn thành khóa luận của mình.
Em cũng xin gửi lời cảm ơn đến tất cả thầy cô trong khoa đã truyền đạt
vốn kiến thức quý báu cho em trong quá trình học, cảm ơn ban chủ nhiệm
khoa đã tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên thực hiện nhiệm vụ học tập của
mình.
Ngoài ra, em gửi lời cảm ơn đến thầy Bùi Quý Đôn chủ nhiệm và giảng
dạy lớp 11A8 trường THPT Tây Tiền Hải – Thái Bình, cô Hà Hồng Nga, cô
Hà Thị Thúy trường THPT Ngô Quyền – Ba Vì – Hà Nội đã giúp đỡ em trong
quá trình thực hiện luận văn.
Cuối cùng, em xin cảm ơn đến gia đình và bạn bè đã giúp đỡ tạo động
lực cho em hoàn thành luận văn này.
Mặc dù đã cố gắng rất nhiều nhưng luận văn cũng không tránh khỏi
những sai sót, vì vậy, em mong được sự góp ý của quý thầy cô và các bạn.

Xuân Hòa, ngày 18 tháng 05 năm 2013
Sinh viên thực hiện

NGUYỄN THỊ LOAN

Nguyễn Thị Loan

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag


2 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp
LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan khóa luận này là kết quả nghiên cứu của riêng bản
thân tôi dưới sự hướng dẫn trực tiếp của cô giáo Thạc sĩ Đỗ Thị Tố Như giảng
viên khoa Sinh – KTNN. Mọi kết quả nghiên cứu trong đề tài đều trung thực,
không trùng với kết quả của tác giả nào, đề tài chưa từng được công bố tại bất
kì một công trình nghiên cứu khoa học nào hoặc của ai khác

Xuân Hòa, ngày 18 tháng 05 năm 2013
Sinh viên thực hiện

NGUYỄN THỊ LOAN

Nguyễn Thị Loan

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag

3 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

CNTT

:

Công nghệ thông tin

GV

:

Giáo viên

HS

:

Học sinh

PBL

:

Project Based Learning

PPDH

:

Phương pháp dạy học

PP DHTDA

:

Phương pháp dạy học theo dự án

PGS.TS

:

Phó giáo sư, tiến sĩ

SGK

:

Sách giáo khoa

THPT

:

Trung học phổ thông

Nguyễn Thị Loan

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag


4 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp
MỤC LỤC

PHẦN I: MỞ ĐẦU ...................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài ................................................................................... 1
1.1. Sự cần thiết phải đổi mới .................................................................. 1
1.2. Thực tiễn dạy học bộ môn ................................................................ 2
2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................ 3
3. Giả thuyết khoa học .............................................................................. 4
4. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................... 4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................... 4
6. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 4
7. Những đóng góp của đề tài ................................................................... 5
8. Giới hạn của đề tài ............................................................................... 5
PHẦN II : NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ...................................................... 6
Chương 1. Cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài ......................................... 6
1.1. Cơ sở lí luận của đề tài ..................................................................... 6

1.1.1. Phương pháp dạy học tích cực và kĩ thuật dạy học ......................... 6
1.1.2. Dạy học theo dự án ........................................................................ 7
1.1.2.1. Khái niệm dự án ......................................................................... 7
1.1.2.2. Lịch sử nghiên cứu dạy học dự án.............................................. 8
1.1.2.3. Khái niệm dạy học theo dự án ..................................................... 9
1.1.3. Phân loại ...................................................................................... 12
1.1.4. Mục tiêu dạy học theo dự án ....................................................... 13
1.1.5. Đặc điểm dạy học dự án .............................................................. 14
1.1.6.Ưu điểm và nhược điểm của dạy học theo dự án ........................... 15
1.1.6.1. Ưu điểm .................................................................................... 15
1.1.6.2.Nhược điểm ............................................................................... 16
1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài ................................................................ 16

Nguyễn Thị Loan

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag


5 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

1.2.1. Thực trạng dạy và học các bài trong chương trình Sinh học phổ
thông ..................................................................................................... 16
1.2.2. Thực trạng dạy và học Phần Sinh thái học Sinh học 12 ................ 17
Chương 2. Xây dựng dự án cho nội dung kiến thức phần Sinh thái học

Sinh học 12 (CTC) ..................................................................................... 20
2.1. Khái quát nội dung Phần Sinh thái học_ Sinh học 12 ...................... 20
2.2. Quy trình xây dựng dự án ............................................................... 20
2.2.1. Quy trình chung ........................................................................... 20
2.2.2. Giải thích quy trình ...................................................................... 21
2.3. Ví dụ minh họa ............................................................................... 29
Chương 3. Tổ chức dạy học phần Sinh thái học Sinh học 12 (CTC) theo
phương pháp dự án ................................................................................... 34
3.1. Mục tiêu dạy học phần Sinh thái học .............................................. 34
3.2. Phân tích cấu trúc, nội dung kiến thức phần Sinh thái học ............... 36
3.3. Tổ chức dạy học phần Sinh thái học Sinh học 12 (CTC) theo phương
pháp dự án ......................................................................................... 40
3.3.1. Thiết kế và tổ chức thực hiện dự án cho chủ đề 1: “Cơ thể và quần
thể sinh vật” ...................................................................................... 40
3.3.1.1. Thiết kế đơn vị kiến thức chuẩn ................................................ 40
3.3.1.2.Thiết kế ý tưởng, hình thành dự án ............................................ 42
3.3.1.3. Thiết kế mục tiêu dự án ............................................................ 43
3.3.1.4. Kế hoạch thực hiện dự án ......................................................... 44
3.3.1.5 Thiết kế tài liệu hỗ trợ HS ......................................................... 49
3.3.1.6. Thiết kế các chỉ tiêu đánh giá và phản hồi ................................. 50
3.3.1.7. Giáo án thực hiện dự án ............................................................ 55
3.3.2. Thiết kế và tổ chức thực hiện dự án theo chủ đề 2: ‘‘Diễn thế sinh
thái và những biến đổi bất lợi của môi trường“ .................................. 59

Nguyễn Thị Loan

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag

6 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

3.3.2.1. Thiết kế đơn vị kiến thức chuẩn ................................................ 59
3.3.2.2. Thiết kế ý tưởng, hình thành dự án ........................................... 61
3.3.2.3. Thiết kế mục tiêu của dự án ...................................................... 61
3.3.2.4. Kế hoạch thực hiện dự án ......................................................... 62
3.3.2.5 Thiết kế tài liệu hỗ trợ HS ......................................................... 66
3.3.2.6. Thiết kế các chỉ tiêu đánh giá và phản hồi ................................. 66
3.3.2.7. Giáo án thực hiện dự án ............................................................ 66
3.3.3. Thiết kế và tổ chức thực hiện dự án theo chủ đề 3:“Trao đổi vật chất
và năng lượng, bảo vệ môi trường“ .................................................. 69
3.3.3.1. Thiết kế đơn vị kiến thức chuẩn ................................................ 69
3.3.3.2. Thiết kế vấn đề, ý tưởng dự án .................................................. 70
3.3.3.3. Thiết kế mục tiêu dự án ........................................................... 70
3.3.3.4. Kế hoạch thực hiện dự án .......................................................... 72
3.3.3.5 Thiết kế tài liệu hỗ trợ HS ......................................................... 76
3.3.3.6. Thiết kế các chỉ tiêu đánh giá và phản hồi ................................. 77
3.3.3.7. Giáo án thực hiện dự án ............................................................ 77
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ..................................................... 81
1. Kết luận ............................................................................................. 81
2. Kiến nghị ........................................................................................... 81
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................... 82
PHỤ LỤC ................................................................................................ 83

Nguyễn Thị Loan

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag


7 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp
PHẦN I : MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài
1.1. Sự cần thiết phải đổi mới
Nghị quyết Đại hội lần thứ VIII của Đảng Cộng sản Việt Nam đã đề ra:
từ nay đến năm 2020 chúng ta phải phấn đấu đưa nước ta trở thành nước công
nghiệp hiện đại, xây dựng nước ta trở thành một nước công nghiệp có cơ sở
vật chất kĩ thuật hiện đại, cơ cấu kinh tế hợp lí, quan hệ sản xuất tiến bộ phù
hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, đời sống vật chất và tinh
thần cao...Điều đó đòi hỏi đất nước cần phải có nguồn nhân lực trình độ học
vấn rộng, thực hiện được nhiều nhiệm vụ và chuyên môn hóa nhằm đảm bảo
chất lượng công việc với hiệu quả cao. Để đáp ứng yêu cầu trên, hệ thống
giáo dục cũng đặt ra những yêu cầu cần phải đổi mới. Từ việc thi thố tài năng
bằng sự thuộc lòng những tri thức uyên thâm dần được thay đổi bằng năng lực
chuyên môn, năng lực giải quyết vấn đề, đưa ra quyết định sáng tạo mang lại
hiệu quả cao, thích ứng với đời sống xã hội.
Nước ta đang trên con đường hội nhập và phát triển thì đổi mới giáo
dục trong đó đổi mới phương pháp dạy học là hết sức cần thiết. Luật giáo dục
công bố năm 2005, Điều 28.2 có ghi: “Phương pháp dạy học phổ thông phải

phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với
đặc điểm của từng lớp học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc
theo nhóm, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến
tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”.
Đổi mới phương pháp dạy học là đổi mới và hiện đại hóa phương pháp
dạy học, khắc phục kiểu dạy học thụ động thầy giảng trò ghi sang hướng dẫn
người học chủ động tư duy trong quá trình tiếp cận tri thức, dạy cho người
học phương pháp tự học, tự thu thập thông tin một cách có hệ thống và biết

Nguyễn Thị Loan

1

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag


8 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

phân tích tổng hợp, xử lí thông tin. Đồng thời phát triển năng lực và phẩm
chất tư duy của mỗi cá nhân, tăng cường tính thuyết phục chủ động của học
sinh trong quá trình học tập.
1.2. Thực tiễn dạy học bộ môn
Hiện nay, khoa học kĩ thuật đang phát triển với tốc độ rất nhanh. Cứ 45 năm khối lượng tri thức lại tăng lên gấp đôi. Trong sự phát triển chung đó
thì khoa học Sinh học có tốc độ phát triển nhanh nhất. Sự gia tăng khối lượng

tri thức, sự đổi mới khoa học Sinh học tất yếu phải dẫn đến đổi mới phương
pháp dạy học sinh học.
Trước đây phương pháp dạy học Sinh học mang tính thông báo tái hiện,
giáo viên là chủ thể của hoạt động, là người truyền đạt kiến thức, sự truyền
thụ mang tính một chiều, “đổ” kiến thức cho người học. Người học lĩnh hội
kiến thức một cách thụ động, không phát huy được tính tích cực, chủ động
sáng tạo của mình.
Việc phát triển tư duy và giảng dạy kiến thức sinh học cũng như kiến
thức của các bộ môn khoa học khác luôn là mục tiêu hàng đầu của những
người làm công tác giáo dục. Nhằm giúp học sinh hình thành được tính chủ
động, năng động, linh hoạt, sáng tạo và tinh thần trách nhiệm cao trong học
tập đối với chính mình đồng thời hình thành các kĩ năng giao tiếp, trình bày,
hợp tác, giải quyết vấn đề...Giáo viên cần đổi mới phương pháp dạy và học
tích cực. Việc sử dụng các kĩ thuật trong quá trình dạy học đã kích thích, định
hướng nhận thức cho học sinh, giúp học sinh định hướng nghiên cứu sách
giáo khoa, định hướng quá trình củng cố, hoàn thiện, kiểm tra kết quả học tập
của mình. Một trong những phương pháp mà chúng ta cần quan tâm đó chính
là “dạy học theo dự án”. Học theo dự án sẽ đưa kiến thức thực tế vào trường
học và để học sinh tiếp xúc với thế giới bên ngoài. Học theo dự án đặt ra các
vấn đề liên quan đến các kĩ năng và năng lực tiềm ẩn. Điều này khiến học

Nguyễn Thị Loan

2

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag

9 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

theo dự án trở thành một mô hình làm việc tuyệt vời để học sinh tổng hợp
kiến thức từ nhiều lĩnh vực học tập và áp dụng một cách sáng tạo vào thực tế
cuộc sống.
Phần Sinh thái học Sinh học 12 có khối lượng kiến thức lớn và rất
phong phú, đa dạng, kiến thức có mối quan hệ chặt chẽ, đòi hỏi người học
phải nắm vững đồng thời phải biết vận dụng một cách linh hoạt vào thực tiễn
cuộc sống của mình.
“Dự án” thường được sử dụng phổ biến trong những lĩnh vực kinh tế chính trị: trong sản xuất, kinh doanh, nghiên cứu khoa học cũng như trong
quản lý xã hội. Qua thời gian, khái niệm “dự án” đã dần dần đi vào lĩnh vực
giáo dục, đào tạo không chỉ với ý nghĩa là các dự án phát triển giáo dục mà
còn được sử dụng như một phương pháp hay hình thức dạy học. Ban đầu,
phương pháp dự án được áp dụng chủ yếu đến môn học thực hành mang tính
chất kĩ thuật. Sau đó, được vận dụng vào các môn xã hội rồi tất cả các môn.
Hiện nay, được sử dụng phổ biến trong các trường phổ thông và đại học trên
thế giới, đặc biệt ở những nước phát triển. Đối với bộ môn sinh học nói riêng,
dạy học dự án đã được áp dụng tuy không nhiều nhưng nó đã mang lại hiệu
quả rất tốt. Nó giúp học sinh nắm vững kiến thức, phát triển kĩ năng phức hợp
như tư duy bậc cao, giải quyết vấn đề…
Xuất phát từ những vấn đề trên, cùng mong muốn góp phần nhỏ vào
việc nâng cao hiệu quả dạy học chương trình sinh học. Chúng tôi đã chọn đề
tài “ TỔ CHỨC DẠY HỌC THEO DỰ ÁN PHẦN SINH THÁI HỌC SINH
HỌC 12 (CTC)”.
2. Mục đích nghiên cứu
Vận dụng phương pháp dạy học theo dự án vào tổ chức dạy học phần

Sinh thái học_ Sinh học 12(CTC).

Nguyễn Thị Loan

3

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag


10 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

3. Giả thuyết khoa học
Nếu áp dụng phương pháp dạy học theo dự án một cách hợp lí vào tổ
chức dạy học phần Sinh thái học thì sẽ nâng cao hiệu quả dạy học phần Sinh
thái học_ Sinh học 12.
4. Đối tượng nghiên cứu
-

Dự án cho phần nội dung kiến thức phần Sinh thái học Sinh học 12

-

Nội dung phần Sinh thái học_ Sinh học 12( chương trình chuẩn).

5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Phân tích nội dung kiến thức Sinh học phần Sinh thái học_ Sinh học 12
5.2. Nghiên cứu thực trạng sử dụng phương pháp dạy học theo dự án trong
dạy học sinh học ở trường phổ thông
5.3. Thiết lập các dự án phù hợp với nội dung, kiến thức phần Sinh thái
học_ Sinh học 12.
5.4. Định hướng việc vận dụng các dự án trong việc giúp học sinh học bài
mới cũng như vận dụng kiến thức.
5.5. Bước đầu đánh giá tính hiệu quả của các dự án thiết kế được.
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1. Nghiên cứu lí thuyết
- Nghiên cứu các tài liệu có liên quan làm cơ sở lí luận cho đề tài như: lí
luận dạy học sinh học, các tài liệu hướng dẫn dạy học, tài liệu về dạy học tích
cực
- Nghiên cứu SGK, sách giáo viên Sinh học 12 bao cơ bản, nâng cao; các
chuyên đề Sinh học và các tài liệu có liên quan tới đề tài
6.2. Phương pháp quan sát sư phạm
- Khảo sát, dự giờ các tiết học của môn Sinh học ở trường trung học phổ
thông.

Nguyễn Thị Loan

4

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag


11 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

- Trao đổi trực tiếp với giáo viên và học sinh về phương pháp dạy học các
bài trong chương trình Sinh học 12 với sự hỗ trợ của phương pháp dạy học
tích cực.
6.3. Phương pháp chuyên gia
Xin ý kiến của các thầy, cô giáo có kinh nghiệm, tâm huyết với nghề
về các mặt chủ yếu sau:
-

Giá trị của đề tài đối với xu hướng dạy học hiện nay.

-

Giá trị của đề tài đối với sinh viên sư phạm mới ra trường.

7. Những đóng góp của đề tài
- Góp phần hệ thống hóa lí luận của việc sử dụng các kĩ thuật, phương pháp
dạy học tích cực trong dạy học.
- Bước đầu xác định được thực trạng của việc tổ chức dạy học theo dự án
trong dạy học phần Sinh thái học Sinh học 12 (CTC).
- Thiết kế được một số dự án trong tổ chức dạy học phần Sinh thái học_
Sinh học 12.
8. Giới hạn của đề tài
Trong phạm vi đề tài, chúng tôi nghiên cứu vận dụng phương pháp dạy
học theo dự án để dạy phần Sinh thái học_ Sinh học 12.

Nguyễn Thị Loan

5

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag


12 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

PHẦN II : NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài

1.1. Cơ sở lí luận của đề tài
1.1.1. Phương pháp dạy học tích cực và kĩ thuật dạy học
+ Phương pháp dạy học: Bản chất của phương pháp dạy học trong lí luận
và phương pháp dạy học là do bốn yếu tố cấu thành nên, đó chính là: hoạt động
của thầy, hoạt động của trò, phương tiện và kết quả mà thầy và trò đạt được.
Tuy nhiên, vấn đề phương pháp dạy học đang là vấn đề tranh luận rất nhiều
trong phương pháp và lí luận dạy học sinh học. Ví dụ, theo N.M. Veczilin và
V.M. Coocxunskaia đã định nghĩa: “Phương pháp dạy học là cách thức thầy
truyền đạt kiến thức, đồng thời là cách thức lĩnh hội của trò”. Tuy vậy, phương
pháp dạy học phải thể hiện được mối quan hệ biện chứng giữa dạy và học,
giữa truyền đạt và chỉ đạo trong việc dạy, giữa tiếp thu và tự chỉ đạo trong việc
học. Từ bản chất của phương pháp dạy học như trên, ta có thể định nghĩa như

sau: “Phương pháp dạy học là cách thức hoạt động của thầy tạo ra mối liên hệ
qua lại với hoạt động của trò để đạt được mục đích dạy học”.
+ Phương pháp dạy học tích cực: “Là những phương pháp giáo dục,
dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người
học”. Thuật ngữ “dạy và học tích cực” dùng để chỉ những phương pháp giáo
dục hay dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người
học. Nó đề cập đến các hoạt động dạy và học nhằm tích cực hóa hoạt động
học tập và phát triển tính sáng tạo của người học. Hoạt động học tập được
thực hiện trên cơ sở hợp tác và giao tiếp ở mức độ cao. Giáo viên giữ vai trò
là người tổ chức, hướng dẫn, giúp đỡ, tạo điều kiện cho học sinh thực hiện
các hoạt động học tập một cách hiệu quả. Dấu hiệu đặc trưng của phương
pháp dạy học tích cực là: “dạy và học thông qua tổ chức các hoạt động của

Nguyễn Thị Loan

6

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag


13 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

học sinh và chú trọng rèn luyện phương pháp tự học, tăng cường hoạt động
học tập của mỗi cá nhân phối hợp với việc hợp tác, dạy và học chú trọng đến

sự quan tâm và hứng thú của học sinh, nhu cầu và lợi ích của xã hội, dạy và
học coi trọng hướng dẫn tìm tòi, kết hợp đánh giá của trò. Giáo dục bám sát
các vấn đề của thực tiễn, áp dụng kiến thức vào giải quyết vấn đề của thực
tiễn thay cho việc nhồi nhét thông tin, đó chính là quá trình giúp học sinh
nhận thức, thông hiểu và vận dụng kiến thức vào cuộc sống thực tế. Điều này
sẽ làm cho học sinh hiểu, tự lí giải học sinh cần phải học những gì? Và vì sao
phải học chúng? Khi xác định được nhu cầu và động cơ học tập đúng đắn, học
sinh sẽ tích cực, tự giác tham gia các hoạt động học tập do giáo viên tổ chức.
Để người học có điều kiện bộc lộ, phát triển khả năng của mình, cần đặt họ
vào trong mối quan hệ thầy-trò, trò-trò. Trong mối quan hệ tương tác đó,
người học không chỉ được học qua thầy mà còn được học qua bạn, sự chia sẻ
kinh nghiệm sẽ kích thích tính tích cực, chủ động của mỗi cá nhân, đồng thời
hình thành ở người học năng lực tổ chức, điều khiển, lãnh đạo, kĩ năng hợp
tác, giao tiếp, trình bày, giải quyết vấn đề…
+ Kĩ thuật dạy học: Là những biện pháp, cách thức hành động của giáo
viên và học sinh trong các tình huống nhằm thực hiện giải quyết một nhiệm
vụ cụ thể. Có rất nhiều kĩ thuật dạy học khác nhau nhưng để áp dụng các
phương pháp đó đạt hiệu quả trong dạy học, tích cực hóa học sinh, ngoài việc
tuân thủ các quy trình mang tính đặc trưng còn đòi hỏi sự linh hoạt, sáng tạo
nghệ thuật sư phạm của giáo viên.
1.1.2. Dạy học theo dự án
1.1.2.1. Khái niệm dự án
Trong từ điển Tiếng Việt (của tác giả Hoàng Phê), dự án là một danh
từ, nghĩa là bản dự thảo về một văn kiện về luật pháp hay về một kế hoạch cụ
thể nào đó.

Nguyễn Thị Loan

7

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag


14 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

Trong tiếng Anh thuật ngữ “dự án” là “project”, có nguồn gốc từ tiếng
Latinh là “proicere” có nghĩa là phác thảo, dự thảo, thiết kế. Trong thực tiễn
sản xuất, kinh tế, xã hội, khái niệm dự án được sử dụng phổ biến, và được đặc
bởi tính không lặp lại của các điều kiện thực hiện dự án.
Woodward (nhà sư phạm Mỹ) đã coi các dự án như “Các bài tập tổng
hợp – Những kĩ năng, kĩ thuật học được khi làm việc độc lập được ứng dụng
trong hoàn cảnh cụ thể”.
Có thể nói, khái niệm dự án được hiểu là một dự định, một kế hoạch,
trong đó cần xác định rõ mục tiêu, thời gian, phương tiện tài chính, vật chất,
nhân lực và cần được thực hiện nhằm đạt mục tiêu đề ra. Dự án được thực
hiện trong những điều kiện xác định và có tính phức hợp, liên quan đến nhiều
yếu tố khác nhau.
1.1.2.2. Lịch sử nghiên cứu dạy học dự án
Như chúng ta thấy, hai từ “Dự án” thường được sử dụng phổ biến trong
những lĩnh vực kinh tế - chính trị: trong sản xuất, kinh doanh, nghiên cứu
khoa học cũng như trong quản lý xã hội.
Qua thời gian, khái niệm “dự án” đã dần dần đi vào lĩnh vực giáo dục,
đào tạo không chỉ với ý nghĩa là các dự án phát triển giáo dục mà còn được sử
dụng như một phương pháp hay hình thức dạy học. Khái niệm “Dự án” được

sử dụng trong các trường dạy kiến trúc - xây dựng ở Ý từ cuối thế kỷ XVI.
Ta biết, học viện nghệ thuật – The Accademia di San Luca – Rome
dưới sự bảo trợ của Giáo hoàng Gregory XIII năm 1577 được thành lập vào
thế kỉ XVI, bởi những kiến trúc sư người Ý. Học viện tổ chức cuộc thi đầu
tiên, tương đương với một kì thi kiến trúc. Song việc thiết kế chỉ là những tình
huống giả định. Vì vậy, chúng được gọi là “dự án” – “những dự án với ý định
là những bài tập trong tưởng tượng chứ chúng không được dùng để xây dựng”
(theo Egbert)

Nguyễn Thị Loan

8

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag


15 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

Sau mô hình của Ý, Viện hàn lâm kiến trúc Hoàng gia Pháp thành lập
năm 1761 cũng nhân rộng việc đào tạo bằng cách tập trung vào học tập bằng
các dự án. Đến giữa thế kỉ XVIII, ở Pháp sự phát triển ý tưởng dự án thành
phương pháp học tập và giáo dục hàn lâm được hoàn thiện.
Học tập bằng các dự án không còn là duy nhất đối với ngành kiến trúc.
Đến cuối thế kỉ XVIII chuyên ngành cơ khí đã được thành lập và được coi là

một bộ phận của các trường đại học công nghiệp và kĩ thuật mới.
Sự lan truyền từ châu Âu sang châu Mĩ và từ ngành kiến trúc đến
ngành cơ khí có ảnh hưởng quan trọng đến việc sử dụng và trang bị cơ sở lí
luận cho các phương pháp dạy học theo dự án.
Có thể nói, bắt nguồn từ châu Âu vào thế kỉ XVI đến đầu thế kỷ XX,
các nhà sư phạm Mỹ đã xây dựng cơ sơ lý luận cho phương pháp dự án (The
Project Method) và coi đó là phương pháp dạy học quan trọng để thực hiện
quan điểm dạy học lấy học sinh làm trung tâm, nhằm khắc phục nhược điểm
của dạy học truyền thống.
Ban đầu, phương pháp dự án được áp dụng chủ yếu đến môn học thực
hành mang tính chất kĩ thuật. Sau đó, được vận dụng vào các môn xã hội rồi
tất cả các môn. Hiện nay, được sử dụng phổ biến trong các trường phổ thông
và đại học trên thế giới, đặc biệt ở những nước phát triển.
1.1.2.3. Khái niệm dạy học theo dự án
Có nhiều quan niệm và định nghĩa khác nhau về dạy học theo dự án
của các tác giả:
- Cách học dựa trên dự án (PBL) là một mô hình học tập khác với mô hình
học tập truyền thống với nội dung bài giảng ngắn, tách biệt và lấy giáo viên
làm trung tâm. Cách hoạt động học tập dựa trên dự án được thực hiện một
cách cẩn thận, mang tính lâu dài, liên quan đến nhiều giá trị học thuật, lấy học

Nguyễn Thị Loan

9

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag

16 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

sinh làm trung tâm và hòa nhập với những vấn đề và thực tiễn của thế giới
thực tại
- Học theo dự án là một mô hình dạy học lấy học sinh làm trung tâm. Cách
học này phát triển kiến thức và kỹ năng của học sinh thông qua một nhiệm vụ
mở rộng, đòi hỏi học sinh phải nghiên cứu và thể hiện kết quả học tập của
mình thông qua cả sản phẩm lẫn phương thức thực hiện.
- Dạy học theo dự án là một hình thức dạy học, trong đó người học thực
hiện một nhiệm vụ học tập phức hợp, gắn với thực tiễn, kết hợp lí thuyết với
thực hành, tự lực lập kế hoạch, thực hiện và đánh giá kết quả. Hình thức làm
việc chủ yếu là theo nhóm, kết quả dự án là những sản phẩm hành động có thể
giới thiệu được (Viện nghiên cứu sư phạm)
- Theo dự án bồi dưỡng giáo viên phổ thông “Dạy học cho tương lai –
Teaching For Future” do Intel tổ chức thì: Dạy học theo dự án là một mô hình
dạy học lấy học sinh làm trung tâm. Nó giúp phát triển kiến thức và các kĩ
năng liên quan thông qua những nhiệm vụ mang tính mở, khuyến khích học
sinh tìm tòi, hiện thực hóa những kiến thức đã học trong quá trình thực hiện
và tạo ra sản phẩm của chính mình. Chương trình dạy học theo dự án được
xây dựng dựa trên những câu hỏi định hướng quan trọng, lồng ghép các chuẩn
nội dung và tư duy bậc cao trong những bối cảnh thực tế. Bài học thiết kế
theo dự án chứa đựng nhiều kĩ thuật dạy học khác nhau, có thể lôi cuốn được
mọi đối tượng học sinh không phụ thuộc vào cách học của họ. Thông thường
học sinh sẽ được làm việc với chuyên gia và những thành viên trong cộng
đồng để giải quyết vấn đề, hiểu nội dung sâu hơn. Các phương tiện kĩ thuật
cũng được sử dụng để hỗ trợ việc học. Trong quá trình thực hiện dự án có thể

vận dụng nhiều các đánh giá khác nhau để giúp HS tạo ra những sản phẩm có
chất lượng (Chương trình giáo dục của Intel tại VN)

Nguyễn Thị Loan

10

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag


17 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

- Là một kiểu dạy học lấy hoạt động của người học làm trung tâm. Quá
trình giảng dạy luôn định hướng vào các khái niệm cơ bản của môn học
nhưng gắn liền với thực tế. Theo phương pháp này, người học phải tự mình
giải quyết các vấn đề và các nhiệm vụ có liên quan khác để có được kiến thức,
khả năng giải quyết vấn đề và cho ra những kết quả thực tế.
Một số quan điểm của các giáo viên, độc giả quan tâm đến vấn đề dạy
học dự án:
- Dạy học theo dự án là phương pháp dạy học lấy hoạt động của học sinh
làm trung tâm, học sinh tiếp thu những kiến thức thông qua tình huống thực tế
mà cái chính là người thực hiện theo sự hướng dẫn của giáo viên
- Dạy học theo dự án là một phương pháp dạy học lấy hoạt động của học
sinh làm trung tâm, hướng học sinh đến việc tiếp thu kiến thức và kĩ năng

thông qua việc đóng một hay nhiều vai trò để giải quyết vấn đề (gọi là dự án)
mô phỏng những hoạt động có thật của xã hội chúng ta. Những hoạt động này
giúp học sinh thấy kiến thức cần học có ý nghĩa hơn.
- Dạy học theo dự án là dạy học có sử dụng các phương pháp tích cực và
ứng dụng CNTT vào bài giảng, có tính chủ động
- Dạy học theo dự án là giáo viên hướng dẫn học sinh tự nghiên cứu và
trình bày lại bằng sản phẩm!
- Dạy học dự án là một phương pháp dạy học khá mới ở Việt Nam. Là
một phương pháp dạy học hiện đại và cách dạy học này sẽ phát huy rất nhiều
điểm mạnh của học sinh, hình thành cho học sinh những kỹ năng mà chúng ta
hay gọi là kỹ năng của thế kỷ 21 hay kỹ năng mềm
- Là một kiểu dạy học lấy hoạt động của người học làm trung tâm. Quá
trình giảng dạy luôn định hướng vào các khái niệm cơ bản của môn học
nhưng gắn liền với thực tế. Theo phương pháp này, người học phải tự mình

Nguyễn Thị Loan

11

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag


18 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

giải quyết các vấn đề và các nhiệm vụ có liên quan khác để có được kiến thức,
khả năng giải quyết vấn đề và cho ra những kết quả thực tế
- Đây là phương pháp dạy học kết hợp có hiệu quả việc sử dụng máy tính
với các chương trình dạy học hiện có, giúp các giáo viên phát huy khả năng
sáng tạo của mình và phát triển trí tưởng tượng của học sinh ra ngoài phạm vi
học đường, học tập kết hợp với thực hành.
Từ những quan điểm trên, ta có nhận xét:
- Có nhiều tác giả cho rằng DHDA là mô hình, tác giả khác cho rằng nó là
hình thức dạy học, hay là một phương pháp. Vậy, ta có thể hiểu rằng khi dạy
học theo dự án chúng ta sử dụng những phương pháp khác nhau để thực hiện
nó. Do đó, dạy học dự án là một sự phức hợp nhiều phương pháp, “phương
pháp” này chính là nghĩa hẹp; trong dạy học theo nghĩa rộng, ta có thể dùng
PP DHTDA để cho biết đây là một phương pháp day học mang tính chất tích
cực.
Ta có thể hiểu dạy học theo dự án như sau:
Dạy học theo dự án (Project based learning) được hiểu như là một
phương pháp hay một hình thức dạy học, trong đó người học giữ vai trò trung
tâm thực hiện một nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lý thuyết và
thực hành, có tạo ra các sản phẩm có thể giới thiệu. Nhiệm vụ này được người
học thực hiện với tính tự lực cao trong toàn bộ quá trình học tập, Làm việc
nhóm là hình thức cơ bản của dạy học dự án, có ứng dụng CNTT, dưới dự
hướng dẫn, hỗ trợ, cộng tác của giáo viên.
1.1.3. Phân loại
*Theo chuyên môn
- Dự án trong môn học: trọng tâm nội dung nằm trong môn học.
- Dự án liên môn: trọng tâm nội dung nằm ở nhiều môn học.

Nguyễn Thị Loan

12

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag


19 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

- Dự án ngoài chuyên môn: các loại dự án không phụ thuộc trực tiếp
vào các môn học.
*Theo quỹ thời gian
- Dự án nhỏ: thực hiện trong một số giờ học, có thể từ 2-6 giờ học
- Dự án trung bình: thực hiện trong một hoặc một số ngày (thường giới
hạn là 1 tuần).
- Dự án lớn: thực hiện với quỹ thời gian lớn (tối thiểu là 1 tuần hoặc
kéo dài nhiều tuần).
*Theo sự tham gia của người học
- Dự án dành cho nhóm học sinh, dự án cá nhân.
- Dự án dành cho nhóm học sinh là hình thức dự án dạy học chủ yếu.
- Trong trường phổ thông còn có dự án toàn trường, dự án dành cho
một khối lớp, dự án cho một lớp học.
*Theo sự tham gia của giáo viên
- Dự án dưới sự hướng dẫn của một giáo viên
- Dự án dưới sự hướng dẫn của nhiều giáo viên…
*Theo nhiệm vụ
- Dự án tìm hiểu: là dự án khảo sát thực trạng đối tượng.

- Dự án nghiên cứu: nhằm giải quyết các vấn đề, giải thích các hiện
tượng, quá trình.
- Dự án kiến tạo: trọng tâm là việc tạo ra các sản phẩm vật chất hoặc
thực hiện một kế hoạch hành động thực tiễn, nhằm thực hiện những nhiệm vụ
như trang trí, trưng bày, biểu diễn, sáng tác.
1.1.4. Mục tiêu dạy học theo dự án
*Mục tiêu kiến thức
Hướng tới các vấn đề thực tiễn, gắn kết nội dung bài học với thực tế.

Nguyễn Thị Loan

13

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag


20 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

*Mục tiêu kĩ năng
- Phát triển cho học sinh kĩ năng:
+ Phát hiện và giải quyết vấn đề
+ Tư duy bậc cao (phân tích, tổng hợp, đánh giá…) từ các nguồn thông tin,
tư liệu thu thập được.
- Rèn luyện nhiều kĩ năng:

+ Tổ chức kiến thức
+ Kĩ năng sống
+ Kĩ năng làm việc nhóm
+ Kĩ năng giao tiếp
- Cho phép HS làm việc “một cách độc lập” để hình thành kiến thức và
cho ra những kết quả thực tế.
- Nâng cao kĩ năng sử dụng CNTT vào quá trình học tập và tạo ra sản
phẩm.
*Mục tiêu thái độ
- Giúp cho học sinh cảm thấy yêu thích môn học hơn
- Nhận thấy những giá trị của hoạt đông nhóm, chấp nhận những quan
điểm khác nhau, phát triển tư duy phê phán, không ngừng nỗ lực học tập.
1.1.5. Đặc điểm dạy học dự án
Trong các tài liệu về dạy học dự án có rất nhiều đặc điểm được đưa ra.
Các nhà sư phạm Mỹ đầu thế kỷ XX khi xác lập cơ sở lý thuyết cho phương
pháp dạy học này đã nêu ra ba đặc điểm cốt lõi của dạy học theo dự án: định
hướng HS, định hướng thực tiễn và định hướng sản phẩm. Có thể cụ thể hoá
các đặc điểm của DHDA như sau:
- Định hướng học sinh: HS được tham gia chọn đề tài, nội dung học tập
phù hợp với khả năng và hứng thú cá nhân. Ngoài ra, hứng thú của người học
cần được tiếp tục phát triển trong quá trình thực hiện dự án.

Nguyễn Thị Loan

14

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag

21 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

- Tính phức hợp: Nội dung dự án có sự kết hợp tri thức của nhiều lĩnh
vực hoặc môn học khác nhau nhằm giải quyết một vấn đề mang tính phức
hợp.
- Định hướng thực tiễn: Chủ đề của dự án xuất phát từ những tình huống
của thực tiễn xã hội, thực tiễn nghề nghiệp cũng như thực tiễn đời sống. Nhiệm
vụ dự án cần chứa đựng những vấn đề phù hợp với trình độ và khả năng của
người học. Có ý nghĩa thực tiễn xã hội: Các dự án học tập góp phần gắn việc
học tập trong nhà trường với thực tiễn đời sống, xã hội. Trong những trường
hợp lý tưởng, việc thực hiện các dự án có thể mang lại những tác động xã hội
tích cực.
- Định hướng sản phẩm: Trong quá trình thực hiện dự án, các sản phẩm
được tạo ra. Sản phẩm của dự án không giới hạn trong những thu hoạch lý
thuyết, mà trong đa số trường hợp các dự án học tập tạo ra những sản phẩm
vật chất của hoạt động thực tiễn, thực hành. Những sản phẩm này có thể sử
dụng, công bố, giới thiệu.
1.1.6. Ưu điểm và nhược điểm của dạy học theo dự án.
1.1.6.1. Ưu điểm
Dựa vào sự so sánh với dạy học truyền thống thì mô hình này cũng thể
hiện những ưu điểm. Có thể tóm tắt những ưu điểm cơ bản sau đây của dạy
học theo dự án:
- Giúp HS hình thành và phát các kĩ năng cần thiết trong thời đại ngày
nay như kĩ năng giải quyết vấn đề, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng làm việc
nhóm…

- Giúp HS chuyển:
+ Từ nghiên cứu lí thuyết sang vận dụng lí thuyết vào hoạt động thực tiễn.
+ Từ hình thức học tập thụ động sang hình thức học tập chủ động có định
hướng.

Nguyễn Thị Loan

15

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag


22 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

+ Từ hình thức thụ động ghi nhớ, lặp lại sang khám phá, tích hợp và trình bày
+ Từ kiến thức đơn thuần về sự kiện, thuật ngữ, nội dung sang hiểu rõ quá
trình.
+ Từ phụ thuộc vào giáo viên sang chủ động tổ chức
- Là hình thức dạy học phù hợp với mục tiêu giáo dục theo quan điểm
của UNESCO: “học để biết, học để làm, học để chung sống, học để tự hoàn
thiện”.
- Là hoạt đông học tập không chỉ giới hạn trong một bộ môn mà liên
quan đến nhiều bộ môn khác nhau, do đó, tạo nên mối liên hệ liên môn.
1.1.6.2.Nhược điểm

- Học theo dự án đòi hỏi có thời gian để học sinh nghiên cứu, tìm hiểu
- Học theo dự án đòi hỏi phương tiện, vật chất phù hợp
- Học theo dự án yêu cầu giáo viên phải có trình độ chuyên môn,
nghiệp vụ sư phạm, tích cực, yêu nghề…
1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài
1.2.1. Thực trạng dạy và học các bài trong chương trình Sinh học phổ
thông
Vấn đề phát huy tính tích cực của học sinh đã được đặt ra từ những
năm đầu của thập kỉ 60 của thế kỉ XX. Trong những năm gần đây, ngành giáo
dục đã có nhiều đổi mới về chương trình, sách giáo khoa và phương pháp dạy
học. Tuy nhiên, việc dạy và học trong nhiều trường phổ thông còn chịu tác
động nặng nề bởi mục tiêu thi cử, “chạy theo thành tích”, học để thi, dạy để
thi. Do đó việc dạy học chủ yếu vẫn là truyền thụ một chiều, thông báo kiến
thức mang tính đồng loạt, thiên về lí thuyết, xa rời thực tiễn, chưa thực sự
quan tâm đến việc thực hành thói quen tự học, tự khám phá kiến thức, phát
triển tư duy sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề...Giáo viên sử dụng các
phương pháp dạy học tích cực chủ yếu trong các giờ thao giảng, các tiết thi

Nguyễn Thị Loan

16

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag


23 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

giáo viên giỏi...Còn hầu hết các giờ lên lớp vẫn là thầy đọc, trò chép, thuyết
trình, giảng giaỉ kết hợp với vấn đáp tái hiện, biểu diễn trực quan minh họa.
1.2.2. Thực trạng dạy và học Phần Sinh thái học Sinh học 12
* Nghiên cứu thực trạng sử dụng phương pháp dạy học theo dự án trong
dạy học Sinh học ở trường phổ thông
Để nghiên cứu thực trạng sử dụng các phương pháp dạy học tích cực
trong dạy học Sinh học ở trường phổ thông, đặc biệt là việc sử dụng dạy học
dự án nói riêng, chúng tôi đã kết hợp giữa phỏng vấn và điều tra bằng phiếu
điều tra, chúng tôi rút ra được nhũng nhận xét sau:
- Về việc sử dụng các kĩ thuật và phương pháp dạy học tích cực: Hiện
nay, tại nhiều trường phổ thông đã áp dụng các kĩ thuật dạy học để phát huy
tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh. Tuy nhiên, vẫn chỉ ở mức độ
thấp và chủ yếu là trong các giờ thao giảng hay thi giáo viên giỏi các cấp.
Theo thông tin tìm hiểu từ GV trong trường, thì hiện nay trường đang dạy
theo PPDH truyền thống là chủ yếu. Bên cạnh đó, cũng có một số lớp được
học theo phương pháp tích cực như thuyết trình thảo luận, giao bài tập về nhà
tìm hiểu và báo cáo kết quả trước lớp song không thường xuyên mà tùy theo
tính chất của môn học.
- Về việc vận dụng dạy học dự án trong giảng dạy Sinh học: Khi được
hỏi về PP DHTDA, nhiều GV cảm thấy bỡ ngỡ. Sau khi nghe trình bày, thì
một số GV cho biết: phương pháp khá giống với phương pháp giao bài tập
cho HS về nhà tìm hiểu sau đó lên báo cáo. Nhưng thực tế, phải có sự trợ
giúp, hướng dẫn của GV nếu không thì những kiến thức chuẩn cần đạt được e
rằng các em không nắm vững hoặc còn bị lệch lạc.
Như vậy, đây có thể nói là một khó khăn đầu tiên cho việc triển khai dự
án. Việc sử dụng phương pháp dạy học theo dự án trong giảng dạy Sinh học ở
trường phổ thông còn chưa được phổ biến, thậm chí còn không được thực

Nguyễn Thị Loan

17

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag


24 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

hiện. Nguyên nhân chủ yếu là tốn nhiều thời gian, ảnh hưởng tới kết quả học
tập chung, giáo viên ngoài việc giảng dạy vẫn còn phải đảm nhiệm nhiều
công tác khác như: tổ trưởng tổ bộ môn, chủ nhiệm, công đoàn… ngoài ra còn
do cơ sở vật chất của nhà trường không đáp ứng đủ…
* Những khó khăn khi áp dụng dạy học dự án vào dạy học Sinh học
Có thể nói dạy học theo dự án là một phương pháp dạy học mới tuy đã
được áp dụng ở một số môn học nhưng chưa phổ biến. Chính vì thế, khi áp
dụng vào dạy học môn Sinh học sẽ gặp phải không ít khó khăn:
- Phương pháp này, đòi hỏi sự thay đổi trong tư duy “cổ điển” của cả
GV và HS, bởi lẽ dạy học truyền thống đã in sâu trong cách dạy và học của
thầy và trò, chính điều này là một trở ngại cho phương pháp học và dạy mới.
Do đó, phương pháp này đòi hỏi GV phải lập kế hoạch và nội dung dự án khá
công phu, phải thực sự tâm huyết với nghề. Đối với HS cần thay đổi nhận
thức đây là một phương pháp học mới đòi hỏi phải phát huy cao độ tính tích

cực, chủ động, sáng tạo và khả năng hợp tác làm việc trong nhóm.
- Việc chuẩn bị và tiến hành dạy và học theo dự án đòi hỏi thời gian
nhiều hơn so với thời gian chuẩn bị dạy theo kiểu truyền thống _với sự chuẩn
bị chu đáo của GV- vai trò trung tâm thì việc dạy học không có gì là nặng nề,
trong khi đó với thời lượng 2 đến 3 tiết một tuần thì quả là không dễ dàng cho
cách dạy này.
- Hiện nay, không phải trường nào cũng có đầy đủ kinh phí và cơ sở
vật chất phục vụ dạy và học, ở một số trường nông thôn còn nghèo nàn, lạc
hậu rất nhiều. Trong khi đó, Sinh học là môn học mang tính thực nghiệm rất
cao, do đó để cho HS hiểu vấn đề sâu sắc thì thật không dễ. Vì vậy, để triển
khai vận dụng phương pháp dạy học dự án có hiệu quả đòi hỏi nhà trường
phải có đủ các trang thiết bị cần thiết: dụng cụ thí nghiệm tương ứng với từng
bài liên quan trực tiếp thực tiễn, mô hình, vật liệu,… Mặt khác, đây là một

Nguyễn Thị Loan

18

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag


25 of 128.

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

phương pháp dạy học mới, nên cả thầy và trò không tránh khỏi bỡ ngỡ và

lúng túng do đó GV phải tìm hiểu kĩ phương pháp này để xây dựng mô hình
và những ví dụ thích hợp để áp dụng trong dạy học theo dự án sẽ gặp không ít
khó khăn.
- Với phương pháp lấy HS làm trung tâm thì HS cần được rèn luyện
một phương pháp học mới: quá trình tự học, tự nghiên cứu, tự sáng tạo, tinh
thần trách nhiệm và khả năng cộng tác giữa các thành viên trong nhóm. Sự
cộng tác này thể hiện ở kết quả là sản phẩm vật chất hoặc phi vật chất của cả
nhóm.
Qua phân tích những khó khăn mang tính khách quan và chủ quan trên, ta
nhận thấy rằng chỉ có lòng quyết tâm và nhiệt huyết cao của đội ngũ GV phụ
trách bộ môn cộng với sự quan tâm và tạo điều kiện của nhà trường cùng với
toàn ngành thì PP DHTDA mới mang tính khả thi, phát triển có hiệu quả.

Nguyễn Thị Loan

19

Lớp: K35A- SP Sinh

kho tai lieu -123doc-doc-luan an - luan an tien si -luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Pag