LUẬN văn LUẬT tư PHÁP CHẾ độ PHÁP lý của hợp ĐỒNG MUA bán tài sản TRONG LUẬT VIỆT NAM HIỆN HÀNH

tài: Ch

pháp lý c a h p

TR

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

NG

I H C C N TH

KHOA LU T
B

MÔN T

PHÁP

LU N V N T T NGHI P
(KHÓA 2005- 2009)
TÀI :

CH
PHÁP LÝ C A H P
NG
MUA BÁN TÀI S N TRONG LU T
Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
VI T NAM HI N HÀNH

Giáo viên h ng d n:

Ths. Lâm T Trang

Sinh viên th c hi n:
Nguy n Qu c Th nh
MSSV: 5054932
L p: T pháp 02-K31

n Th 12/2008

GVHD: Th.S Lâm T Trang

1

SVTH: Nguy n Qu c Th nh


tài: Ch

pháp lý c a h p

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

NH N XÉT C A GIÁO VIÊN H

NG D N

---–& —--@ ...............................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................

...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Trung ...................................................................................................................................
tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................

GVHD: Th.S Lâm T Trang

2

SVTH: Nguy n Qu c Th nh


tài: Ch

pháp lý c a h p

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

M CL C
--b & a-L I NÓI
U........................................................................................................ 1
1. Lý do l a ch n tài........................................................................................ 5
2. M c ích nghiên c u........................................................................................ 6
3. Ph m vi nghiên c u.......................................................................................... 6
4. Ph ng pháp nghiên c u.................................................................................. 6
5. K t c u lu n v n .............................................................................................. 7
CH
NG I ............................................................................................................ 8
T NG QUAN V H P
NG MUA BÁN TÀI S N ........................................ 8
1.1. L c s phát tri n h p ng mua bán tài s n ................................................ 8
1.1.1. Giai o n lu t c .................................................................................... 9
1.1.2. Giai o n lu t c n i........................................................................... 12
1.1.3. Giai o n lu t hi n i.......................................................................... 13
1.2.Khái ni m và c m c a h p ng mua bán tài s n.................................. 15
1.2.1.Khái ni m h p ng mua bán tài s n..................................................... 15
1.2.2. c m pháp lý c a h p ng mua bán tài s n .................................. 17
1.3. i u ki n xác l p h p ng mua bán tài s n................................................ 18
1.3.1. i u ki n v hình th c ......................................................................... 18

1.3.2. i u ki n v n i dung .......................................................................... 21
1.3.2.1. Ch th c a h p ng mua bán tài s n............................................... 22
1.3.2.2. i t ng c a h p ng mua bán tài s n ........................................... 22
Trung tâm1.3.2.3.
HọcGiá
liệu
@ Tài liệu học tập và nghiên
c cĐH
a h Cần
p ngThơ
mua bán............................................................
25 cứu
1.3.2.4. a m giao tài s n và ph ng th c giao tài s n. ............................ 26
1.3.2.5. Ph ng th c thanh toán..................................................................... 27
1.3.2.6. Th i h n th c hi n h p ng ............................................................. 27
1.4. Ngu n lu t i u ch nh h p ng mua bán tài s n. ....................................... 29
CH
NG II......................................................................................................... 30
QUY CH PHÁP LÝ C A H P
NG MUA BÁN TÀI S N ....................... 30
2.1. Nguyên t c giao k t h p ng mua bán tài s n............................................ 30
2.1.1. H n ch quy n mua và quy n bán. ....................................................... 30
2.1.2. H n ch quy n không mua và quy n không bán. .................................. 31
2.1.3. H n ch quy n t do l a ch n ng i giao k t h p ng mua bán tài s n.32
2.1.4. Quy n ch p thu n vi c mua bán. .......................................................... 37
2.2. Hình th c ghi nh n vi c giao k t h p ng mua bán ................................... 38
2.2.1. t c c. ................................................................................................ 38
2.2.2. Mua bán b t ng s n........................................................................... 39
2.3. Hi u l c c a h p ng. ............................................................................... 41
2.3.1. Quy n và ngh a v c a các bên............................................................. 41

2.3.2. Quy n và ngh a v c a bên bán. ........................................................... 41
2.3.2.1. Quy n c a bên bán ............................................................................ 41
2.3.2.2. Các ngh a v trong giai
n bán....................................................... 41
2.3.2.3. Các ngh a v sau khi bán. .................................................................. 46
2.3.3. Quy n và ngh a v c a bên mua. .......................................................... 52
2.3.4. Ch tài.................................................................................................. 54
GVHD: Th.S Lâm T Trang

3

SVTH: Nguy n Qu c Th nh


tài: Ch

pháp lý c a h p

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

CH
NG III ....................................................................................................... 60
TH C TI N ÁP D NG CÁC QUY NH V H P
NG MUA BÁN TÀI S N
VÀ
XU T H
NG HOÀN THI N PHÁP LU T V H P
NG MUA
BÁN TÀI S N...................................................................................................... 60
3.1. Th c ti n áp d ng các quy nh v h p ng mua bán ................................ 60

3.1.1. Th c ti n tranh ch p v hình th c c a h p ng................................... 60
3.1.2. Th c ti n tranh ch p v n i dung c a h p ng.................................... 62
3.1.3. Th c ti n c a vi c th c hi n ngh a v h p ng................................... 63
3.1.4. Th c ti n c a vi c u ch nh b ng pháp lu t i v i vi ph m h p ng khi
ch a n h n th c hi n ngh a v . ................................................................... 65
3.2. H ng hoàn thi n pháp lu t v h p ng mua bán ...................................... 68
3.2.1 Hoàn thi n pháp lu t v hình th c c a h p ng mua bán ..................... 68
3.2.2. Hoàn thi n pháp lu t v n i dung c a h p ng mua bán ..................... 68
3.2.3. Hoàn thi n pháp lu t v th c hi n ngh a v h p ng trên th c t ........ 68
3.2.4. Hoàn thi n pháp lu t i v i vi ph m h p ng khi ch a n h n th c hi n
ngh a v ......................................................................................................... 69
K T LU N .......................................................................................................... 71

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu

GVHD: Th.S Lâm T Trang

4

SVTH: Nguy n Qu c Th nh


tài: Ch

pháp lý c a h p

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu

L I NÓI

U

--a&b-1. Lý do l a ch n

tài.

Trong b t k m t ch
xã h i nào, các ho t ng mua bán trao i hàng hóa
luôn có v trí, vai trò c bi t quan tr ng, nó có ý ngh a quy t nh s t n t i và phát
tri n c a xã h i. Trong nh ng n m g n ây, n n kinh t n c ta ã và ang trên à
phát tri n h i nh p v i khu v c và th gi i. T m t n m kinh t hàng hóa t p trung
quan liêu, bao c p c a nh ng n m 80, nay ã
c y m nh phát tri n thành n n kinh
t hàng hóa nhi u thành ph n theo c ch th tr ng có s qu n lý c a Nhà n c theo
nh h ng xã h i ch ngh a. Tuy n n kinh t c a n c ta ang còn chuy n bi n ch m
n so v i các n c b n trên th gi i nh ng c ng ã ph n ánh
c nh ng m t tích
c c, nh ng c g ng c a Nhà n c ta trong th i gian qua c th là ch c n ng và vai trò
c a Nhà n c ngày càng quan tr ng trong vi c
u ti t, nh h ng và qu n lý các
ho t ng mua bán hàng hóa nói chung và mua bán tài s n nói riêng. Hi n nay, chúng

GVHD: Th.S Lâm T Trang

5

SVTH: Nguy n Qu c Th nh

tài: Ch

pháp lý c a h p

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

ta ã là thành viên chính th c c a t ch c th

ng m i th gi i (WTO), cùng v i s

phát tri n không ng ng c a n n kinh t thì các ho t ng mua bán tài s n di n ra trong
i s ng xã h i ngày càng a d ng, phong phú và ph c t p.
m b o cho n i dung
c a h p ng
c th c hi n úng quy nh c a pháp lu t và không trái v i o c
xã h i, m b o cho các ch th th c hi n úng quy n và ngh a v ã
c quy nh,
h n ch và lo i tr nh ng tùy ti n, thi u công b ng, nh ng hành vi l a d i thi u thành
th t trong giao k t h p ng thì Nhà n c ta ã ban hành h th ng các quy ph m pháp
lu t mà c th
c quy nh trong B lu t dân s n m 2005
u ch nh các quan h
ó.
tìm hi u k h n v vi c th c hi n h p ng c ng nh quy n và ngh a v c a
các bên trong h p ng c ng nh th c ti n áp d ng pháp lu t trong l nh v c này nên
em ch n tài “Ch
pháp lý v h p ng mua bán tài s n” làm n i dung nghiên
c u c a lu n v n.
2. M c ích nghiên c u

M c ích nghiên c u tài là ti p c n nghiên c u m t cách có h th ng các quy
nh hi n hành c a pháp lu t v h p ng mua bán tài s n, c ng nh th c ti n thi hành
các quy nh ó nh m hi u thêm v quy n và ngh a v th c hi n h p ng c a các bên
so v i th c t mà các bên áp d ng trong cu c s ng h ng ngày. T ó tìm ra nh ng
u sót,
b t cliệu
p tr ng
cácCần
quy Thơ
nh c a @
phápTài
lu t liệu
v h phọc
ngtập
mua và
bán tài
s n và các
Trung thi
tâm
Học
ĐH
nghiên
cứu
v n có liên quan, sau cùng là xu t ph ng h ng nh m góp ph n xây d ng pháp
lu t v h p ng mua bán tài s n ngày càng hoàn thi n h n.
3. Ph m vi nghiên c u
H p ng mua bán tài s n là m t khái ni m khá r ng nh ng do th i gian h n
h p nên vi c nghiên c u ch d ng l i vi c tìm hi u v quy n và ngh a v c a các
bên, mà không i sâu nghiên c u t ng h p ng c th nào c mà ch tìm hi u s l c
v m t vài h p ng n hình.

4. Ph

ng pháp nghiên c u

Lu n v n
c nghiên c u d a trên n n t ng cu n “Giáo trình các h p ng
thông d ng trong lu t dân s Vi t Nam” c a TS. Nguy n Ng c
n và cu n “Bình
lu n các h p ng thông d ng trong lu t dân s Vi t Nam” c a cùng tác gi . Ngoài ra
ng i vi t còn s d ng nhi u tài li u c a nhi u nhà xu t b n và nhi u tác gi khác.
Trong quá trình nghiên c u ng i vi t có s phân tích, t ng h p, li t kê các quy
c a pháp lu t v h p ng mua bán tài s n.

GVHD: Th.S Lâm T Trang

6

SVTH: Nguy n Qu c Th nh

nh


tài: Ch

pháp lý c a h p

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

5. K t c u lu n v n
c u

tài g m có:

• M c l c.
• L i nói
• Ch

u.

ng I: T ng quan v h p

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam (t

m c 1.1 n m c 1.4). Trong ch ng này ng i vi t s trình bày ph n khái
ni m, ch th , i t ng, hình th c và ngu n lu t
u ch nh h p ng mua
bán tài s n.
• Ch ng II: Quy ch pháp lý c a h p ng mua bán tài s n (t m c 2.1 n
m c 2.3). Trong ch ng này ng i vi t s trình bày v giao k t h p ng,
hình th c ghi nh n vi c giao k t h p

ng và hi u l c c a h p

ng.

• Ch ng III: Th c ti n áp d ng các quy nh c a pháp lu t v h p
bán tài s n và xu t h ng hoàn thi n.

ng mua

• K t lu n.
• Danh m c tài li u tham kh o.

Trung tâm•Học
Ph lliệu
c ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
Trong quá trình nghiên c u tài, v i s n l c c a b n thân nh ng do n ng l c
và ngu n tài li u còn h n ch , ch a ti p c n nhi u v i th c ti n nên bài vi t khó tránh
kh i nh ng thi u sót. Kính mong s góp ý ki n c a các th y cô và các b n cho bài vi t
c hoàn thi n h n.
Em xin chân thành c m n Ths. Lâm T Trang ã h ng d n và t o
u ki n
t t nh t
em hoàn thành lu n v n t t nghi p v i
tài “Ch
pháp lý v h p
ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành”.
Em xin chân thành c m n!

GVHD: Th.S Lâm T Trang

7

SVTH: Nguy n Qu c Th nh


tài: Ch

pháp lý c a h p

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

CH
T NG QUAN V H P
1.1. L

c s phát tri n h p

H p ng xu t hi n
nguyên. Có r t nhi u quan

NG I
NG MUA BÁN TÀI S N

ng mua bán tài s n

u tiên La Mã vào kho ng th k th V tr c công
m khác nhau v h p ng và nó d n phát tri n theo th i

gian. Th i La Mã s k , khi i s ng kinh t , xã h i còn trong tình tr ng khép kín v i
hình th c ch y u là ch n nuôi và tr ng tr t, v i tính ch t s khai c a pháp lu t, s
ng các giao d ch mang tính ch t h p ng còn h n ch v i nh ng hình th c th
hi n và cách th c ký k t ph c t p. Sau ó cùng v i vi c m r ng lãnh th c a các
qu c gia v i s phát tri n m nh m v
i s ng kinh t xã h i, ch nh v h p ng
La Mã có s thay i c b n. H p ng ã xu t hi n th ng xuyên và ph bi n r ng
rãi trong i s ng xã h i. Ngh a v phát sinh t h p ng tr thành hình th c pháp lý
ch y u. Th i k này ng i La Mã ã nêu ra các khái ni m v h p ng c th và h p
ng thông d ng nh : h p ng mua bán, h p ng trao i, h p ng vay, h p ng
n, h p ng thuê, m n, h p ng g i gi , h p ng u thác và h p ng liên

doanh.
Vi t Nam,
p Cần
ng c ng
xu t @
hi nTài
r t s liệu
m v ihọc
tên gtập
i khác
theo t ng
Trung tâm Học
liệu hĐH
Thơ
vànhau
nghiên
cứu
th i k phát tri n c a t n c. Th i k phong ki n h p ng
c g i là kh
c ã
c khái quát trong Qu c tri u Hình lu t c a nhà Lê và Hoàng Vi t lu t l c a nhà
Nguy n, kh
c ra i ã hình thành nh ng khái ni m u tiên v h p ng trong
l ch s l p pháp n c ta. V sau, khi c ch quan liêu bao c p ã b c u chuy n
sang n n kinh t th tr ng nh h ng xã h i ch ngh a, thì nh ng quan ni m c c a
v h p ng không còn phù h p n a và yêu c u t ra là ph i có các khái ni m m i v
h p ng.
áp ng các yêu c u t ra nhà n c ta ã l n l t cho ra i các quy
nh v h p ng nh : pháp l nh h p ng kinh t 1989, h p ng dân s
c quy

nh trong B lu t dân s n m 1995 và B lu t dân s n m 2005. D a trên nh ngh a
khái quát v h p ng trong b lu t dân s , chúng ta th y h p ng tr c h t là c n c
phát sinh ngh a v hay nói c th h n h p ng là s ki n pháp lý, là giao d ch dân s
nh m t o l p quan h quy n ngh a v gi a các bên.
t n t i và phát tri n, thì m i cá nhân và t ch c tham gia vào nhi u m i quan
h khác nhau trong xã h i. Trong ó vi c các bên thi t l p v i nhau các quan h ,
qua ó chuy n giao cho nhau các l i ích v t ch t nh m áp ng nhu c u sinh ho t, tiêu
dùng, óng m t vai trò quan tr ng, là m t t t y u i v i i s ng xã h i. Tuy nhiên,
n u m t bên thi n chí c a mình mà không
c bên kia ch p nh n thì c ng không th

GVHD: Th.S Lâm T Trang

8

SVTH: Nguy n Qu c Th nh


tài: Ch

pháp lý c a h p

hình thành m t quan h

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

qua ó th c hi n vi c chuy n giao tài s n. Ch khi nào có

s th hi n và th ng nh t ý chí gi a các bên v i nhau thì quan h h p ng m i
c

thi t l p. Nh vây, c s
u tiên
hình thành m t h p ng là s tho thu n b ng ý
chí t nguy n c a các bên và h p ng ó có hi u l c pháp lu t khi ý chí ó phù h p
v i ý chí c a Nhà n c và không trái v i các quy t c o c xã h i. Các bên
ct
do tho thu n thi t l p m t h p ng nh ng ph i t trong gi i h n b i l i ích c a
ng i khác, l i ích c a xã h i và tr t t công c ng. N u các bên t do vô h n, thì h p
ng s tr thành ph ng ti n
ng i giàu bóc l t k nghèo và s làm nguy h i
chung

i v i toàn xã h i.
1.1.1. Giai o n lu t c

Th i k phong ki n là th i k mà ch
chính tr , kinh t , xã h i và c bi t là
pháp lu t dân s luôn g p ph i nh ng khó kh n và ph c t p mà nguyên nhân là th i k
này ch a có s phân bi t rõ ràng gi a ngành lu t dân s v i các ngành lu t khác. Các
quy nh v kh
c thì r t ít ch chú ý n các v n
v thu nh : thu ru ng, thu
thân. i u ó d n n ng i dân s ng ngoài dòng pháp lu t. Th i k này có r t nhi u
h th ng pháp lu t nh : lu t nhà Thanh g i là “ i thanh lu t l ”, pháp lu t th i Lê là
B Lu t H ng
c, pháp lu t dân s th i Nguy n là Hoàng Vi t lu t l còn g i là B
t Gia
Long.liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
Trung Lu
tâm

Học
Xã h i và pháp lu t Vi t Nam d i th i Lê là m t trong nh ng th i k quan
tr ng trong l ch s hình thành và phát tri n c a ch
phong ki n Vi t Nam. Tri u Lê
là m t tri u i phong ki n có l ch s lâu i t n m 1428 – 1788. Trong th i gian ó
tri u Lê ã trãi qua nh ng bi n i th ng tr m v chính tr , th k XV v i s t n t i
c a tri u i Lê S ,
c coi là m t giai
n phát tri n cao c a ch
phong ki n
Vi t Nam v nhi u m t. Nh ng do nh ng mâu thu n trong n i b , các th l c phong
ki n n i d y giàng quy n l c, làm suy y u Nhà n c, d n n tình tr ng t n c b
chia c t. ây là giai o n mà v ng tri u Lê t n t i có tính ch t danh ngh a, còn quy n
l c th c t n m trong tay các th l c phong ki n nh : nhà M c, nhà Tr nh, nhà
Nguy n…
V m t kinh t , ây là th i k khôi ph c và phát tri n c a ph ng th c s n xu t
phong ki n. Do tác ng c a chính sách kinh t c a nhà Lê (nh chính sách l c
n,
chính sách quân i n…). Nhà Lê ã xác l p quy n s h u ch t ch , t i cao c a Nhà
c v ru ng t, xác nh các chính sách thu , v qu n lý ngu n thu c a nhà n c.
Cùng v i s phát tri n chính sách m i v ru ng

t, nhà Lê còn cho thi hành chính

GVHD: Th.S Lâm T Trang

SVTH: Nguy n Qu c Th nh

9

tài: Ch

pháp lý c a h p

sách “tr ng nông, khuy n th
m mang áng k , mà

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

ng”. Chính sách này ã làm cho giao l u dân s

nh cao là B Lu t H ng

c

c.

Qu c tri u hình lu t không s d ng khái ni m h p ng mà th ng dùng các
khái ni m c th nh : mua, bán, cho, c m…theo ó các y u t thu n mua, v a bán
“th hi n t t ng tho thu n”. ây chính là b n ch t c t lõi c a kh
c ã
c
c p n ngay t th k XV, quan ni m này r t ti n b và cho n nay v n còn phù
h p.
Qu c tri u Hình lu t quy

nh không ph i ai c ng có th giao k t th

c, mà

ch có nh ng ng i có quy n th tài s n và m t l a tu i nh t nh m i có quy n giao
k t th
c. Trong kh
c mua bán, pháp lu t quy nh ng i bán ph i có quy n s
h u tài s n i v i tài s n mua bán, vi c mua bán tài s n không ph i c a mình thì
ng i bán ph i ch u nh ng hình ph t nh t nh và ch u trách nhi m dân s . M t trong
nh ng ch
nh quan tr ng c a kh
c, ó là tài s n c a cha m thì ch có cha m
c bán, con cái mà bán tài s n c a cha m thì b x ph t r t n ng, cha m có ngh a
v qu n lý tài s n c a con nh . N u cha ch t, m i c i giá mà l i bán n s n c a con
còn nh thì c ng b x ph t sau ó thì ph i tr ti n cho ng i mua và tr ru ng l i cho
con. Qu c tri u Hình lu t còn quy nh r t h n ch v
i t ng vi c mua bán ch ng
n nh Học
: không
c bán Cần
ru ng Thơ
t b@
cõiTài
cho ng
n c ngoài,
c ng
nh : nô tcứu
,
Trung htâm
liệu ĐH
liệui học
tập và

nghiên
ng a, binh khí, các th thu c có th ch h a pháo. N u bán thì b x ph t r t n ng thì
b t i chém, còn n u bán m m, mu i cho ng i n c ngoài thì b l u ài i Châu xa.
Qu c tri u Hình lu t c ng quy nh hình th c c a kh
c là: i v i nh ng kh
c n gi n giá tr th p thì các bên không c n l p v n b n, i v i nh ng kh
c có
gía tr tài s n l n không phân bi t ng s n hay b t ng s n h n nh mua bán nhà ,
ru ng, v n, trâu, bò,… Ph i l p thành v n t
làm b ng ch ng khi x y ra tranh
ch p. Tuy nhiên, Qu c tri u Hình lu t có m t
m quy nh không h p lý là các bên
ch l p v n t thành m t b n và do m t bên gi .
u này r t h n ch so v i lu t hi n
hành vì có th d n n tình tr ng m t bên c ý h y v n t
có l i cho mình ho c v n
t b m t… S r t khó kh n cho vi c ch ng minh quy n l i c a các bên
ng s và
vi c gi i quy t tranh ch p.
Trong khi th c hi n k t c, n u bên nào vi ph m ngh a v c a mình thì ph i
ch u các hình ph t nh : Tr ng, roi,… Ngoài ra, Qu c tri u hình lu t còn quy nh
trong nh ng tr ng h p nh t nh bên nào vi ph m thì còn ph i ch u b i th ng thi t
h i, ph i hoàn tr tài s n ho c b ph t ti n ví d nh : cha m còn s ng mà con cái bán
tr m
n s n c a cha m , tùy theo con trai, con gái s có nh ng m c ph t khác nhau,

GVHD: Th.S Lâm T Trang

10

SVTH: Nguy n Qu c Th nh


tài: Ch

pháp lý c a h p

các hình th c này hi n nay c ng

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

c quy

nh trong B lu t dân s và

cg id

i

m t s khái ni m chung là trách nhi m dân s .
Xã h i và pháp lu t Vi t Nam d i th i Nguy n: c ng nh Qu c tri u Hình
Lu t, Hoàng Vi t lu t l không s d ng khái ni m kh
c mà th ng dùng các khái
ni m c th nh : mua, bán, vay n , thuê…v ch th giao k t kh
c trong Hoàng
Vi t lu t l ph thu c vào l a tu i quan h tài s n và quan h trong gia ình, trong xã
h i, th i k này xem tr ng quy n c a ng i gia tr ng h n, nh ng giao k t kh
c
liên quan n tài s n c a gia ình, nh m áp ng nhu c u v t ch t tinh th n c a gia
ình u do ng i ch ng ng tên giao k t.

Tài s n mua bán ch y u trong th i gian này là mua bán i n th và trâu bò, vi c
mua bán
c th c hi n theo hai hình th c ph bi n là o n m i và i n m i. C hai
hình th c ó khi áp d ng cho vi c mua bán u ph i l p thành v n kh . Mua bán theo
hình th c
n m i có ngh a là mua bán c
n, khi ng i mua ã tr
ti n thì
ng i mua tr thành ch s h u i v i tài s n ó, ng i bán không còn quy n l i gì
i v i tài s n bán ó và m i tranh ch p v i tài s n ã bán u b pháp lu t nghiêm
c m. Mua bán theo hình th c
n m i có ngh a là bán r i m t th i gian sau s chu c
l i tài s n ã bán.
vi c mua bán này có hi u l c trong v n kh hai bên ph i tho
n vàHọc
ghi rõliệu
th i gian
c l Thơ
i. Hình @
th cTài
mua liệu
bán này
theotập
quy và
nh nghiên
c a lu t hi cứu
n
Trung thu
tâm
ĐHchu

Cần
học
hành g i là chu c l i tài s n ã bán
c quy nh t i u 462 B lu t dân s 2005.
V nguyên t c, các bên có th l a chon hình th c c a kh
c. Trong th c t
i
v i nh ng v t có giá tr l n nh ru ng t, trâu, bò…thì ph i l p thành v n kh . Khi
th c hi n kh
c thì các bên ph i th c hi n nghiêm ch nh nh ã tho thu n trong
n kh , n u bên nào vi ph m thì ph i ch u trách nhi m. Hoàng Vi t lu t l ra i ã
áp ng
c nhu c u lu t pháp c a xã h i Vi t Nam lúc b y gi .
Nhìn chung, các quy nh th i phong ki n còn quá s sài, các quy nh v trách
nhi m dân s ch a
c quy nh rõ ràng và v n còn l n l n v i trách nhi m hình s .
Th i k này ch tài v hình s và dân s th ng i chung v i nhau, ngoài nh ng hình
ph t nh m tr ng tr nh ng k ã xâm ph m vào tài s n ho c nhân thân ng i khác thì
ph i b i th ng thi t h i. M c dù ch a có s tách bi t gi a trách nhi m dân s và
trách nhi m hình s nh ng B lu t H ng c và B lu t Gia long u a ra v n
chính c a trách nhi m dân s là các y u t l i c a ng i vi ph m, m i quan h gi a
hành vi và h u qu , và ng i có hành vi trên ph i b i th ng thi t h i cho ng i b vi
ph m. M c dù còn nhi u h n ch nh ng có th nói r ng B lu t H ng c là B lu t
s c a ch
c a phong ki n Vi t Nam.

GVHD: Th.S Lâm T Trang

11

SVTH: Nguy n Qu c Th nh


tài: Ch

pháp lý c a h p

1.1.2. Giai o n lu t c n

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

i

Th i k này có nhi u B lu t và Ngh nh do Pháp ban hành n c ta. Tuy
nhiên, B lu t dân s B c k
c cho thi hành trên toàn B c k t ngày 01/07/1931
là
c nhi u ng i chú ý vì ây là B lu t ti n b nh t trong nh ng B lu t mà Pháp
ã ban hành.
Ch
nh v kh
c d i th i Pháp thu c là m t trong nh ng c n c làm phát
sinh ngh a v
i v i các bên tham gia giao k t, cho nên nh ng v n
chung v kh
c
c Dân lu t B c k quy nh và a ra các khái ni m nh sau: kh
c là m t
hi p c c a m t hay nhi u ng i cam oan v i m t hay nhi u ng i khác
chuy n

giao, làm hay không làm m t cái gì. Thông qua khái ni m này thì kh
c th c ch t
là s tho thu n gi a ít nh t hai ng i v i nhau
xác l p quy n và ngh a v c a
ng i này i v i ng i khác và ng c l i.
Th i Pháp thu c có quy nh nhi u lo i kh
c nh : kh
c thuê c v t, kh
c thuê công nhân....Nh ng quy nh c th v n là kh
c mãi m i. Kh
c mãi
m i hay còn g i là kh
c mua bán là m t kh
c trong ó ng i bán giao ho c cam
oan giao cho ng i mua quy n s h u m t tài s n hay m t quy n l i theo giá ti n ã
nh tr c mà ng i mua cam oan tr cho ng i bán. V nguyên t c, giao k t kh
c thì Học
các bênliệu
có quy
do ý Thơ
chí, t @
do Tài
nh liệu
t, t học
do giao
k tvà
v i nghiên
nhau mi n cứu
là
Trung tâm

ĐHn tCần
tập
ng trái v i quy nh c a pháp lu t, không trái v i phong t c t p quán hay tr t t
công c ng thì vi c giao k t ó u
c pháp lu t b o v và tôn tr ng. M t khi kh
c ã
c giao k t thì các bên ph i th c hi n úng nh ã cam k t và th c hi n m t
cách trung th c.
Trong kh
c mãi m i thì ch th là b t c ng i nào mi n sao không b pháp
lu t tuyên b là vô t cách u có th giao c
c. Vi c pháp lu t quy nh cá nhân
vô t cách giao k t là c n c vào l a tu i, m c
nh n th c, m i quan h gi a h v i
tài s n…Ch ng h n nh : cá nhân ph i
21 tu i không phân bi t nam n m i
t
cách giao k t h p ng. i t ng c a kh
c mãi m i r t r ng, có th bán b t c v t
gì, quy n gì c ng
c tr tr ng h p pháp lu t c m không
c bán, ch ng h n nh
c m không
c bán công n, công th tr khi nào có lý do
tuân theo th l v hành chính.

c bi t và vi c bán ph i

Trong kh
c mãi m i thì quy n và ngh a v c a các bên i l p nhau, quy n

c a bên mua s là ngh a v c a bên bán và ng c l i. Bên bán có ngh a v chuy n
giao tài s n cho bên mua, ph i
ho c s òi l i tài s n mua bán

GVHD: Th.S Lâm T Trang

m b o quy n l i cho bên mua kh i s qu y nhi u
i v i ng i th ba. Ngoài ra, bên bán còn ph i có

12

SVTH: Nguy n Qu c Th nh


tài: Ch

pháp lý c a h p

ngh a v b o

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

m v t ã bán không b khuy t t t ho c gi m sút giá tr c a nó. Trong

tr ng h p bên bán vi ph m ngh a v chuy n giao, ngh a v b o m ã nêu trên thì
thì ph i ch u trách nhi m hoàn l i ti n mua, thanh toán các chi phí mà ng i mua ã
chi và ph i b i th ng thi t h i.
Tóm l i, kh
c mãi m i th i Pháp thu c s
c hình thành khi nó h i

các
i u ki n v n i dung, i t ng c a kh
c, ph i có s th a thu n th ng nh t gi a
các bên v vi c th c hi n quy n và ngh a v và s
c pháp lu t tôn tr ng và b o v ,
n u trái v i nh ng
u ki n trên thì kh
c ó s b vô hi u và nó không làm phát
sinh quy n và ngh a v c a các bên. th i k này do ti p thu s ti n b c a khoa h c
pháp lý ph ng Tây, nên trách nhi m dân s khi vi ph m h p ng c ng ã
c quy
nh rõ ràng và tách ra c l p v i trách nhi m hình s . M t cá nhân nào ó ph i ch u
trách nhi m dân s n u cá nhân ó ã gây ra thi t h i cho ng i khác b ng các hành vi
trái pháp lu t và h u qu làm t n h i
ích v t ch t l n tinh th n.
1.1.3. Giai o n lu t hi n
Th i k hi n
k tr c.

n l i ích chính áng c a ng

i khác, k c l i

i

i là th i k mà xã h i Vi t Nam ti n b và phát tri n h n hai th i

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
T nh ng n m 1980

n nay – v i chính sách phát tri n kinh t th tr

ng, b t

u t n m 1987, vi c tích l y c a c i trong khu v c t nhân
c khuy n khích và
nh là m t h qu t t y u, l u thông dân s phát tri n nhanh. Nh m k p th i i u ch nh
các quan h tài s n ngày càng tr nên phong phú h n và a d ng trong dân c . Nhà
c ta ã xây d ng hàng lo t các quy ph m pháp lu t dân s ,
c ghi nh n trong
nhi u v n b n l p pháp và l p quy: Lu t hôn nhân và gia ình n m 1986, Lu t t ai
m 1987, Lu t u t n c ngoài t i Vi t Nam n m 1987, Lu t qu c t ch n m 1988,
Pháp l nh v chuy n giao công ngh n m 1988, Pháp l nh v s h u công nghi p n m
1989, Pháp l nh v h p ng kinh t n m 1989, Pháp l nh th a k 1990, Pháp l nh
nhà và Pháp l nh h p ng dân s n m 1991, Lu t t ai n m 1993, Pháp l nh v
b o h quy n tác gi n m 1994,......T nh ng kinh nghi m t vi c áp d ng các v n b n
nói trên ã
c út k t mang tính khoa h c cùng v i các d báo v kh n ng phát
tri n c a các quan h dân s trong xã h i Vi t Nam, ã t c s cho vi c xây d ng và
hoàn thi n d án B lu t dân s Vi t Nam,
c Qu c h i thông qua ngày 28/10/1995
và có hi u l c thi hành t ngày 01/6/1996. Dù còn khá n gi n và còn ph i ti p t c
cs a

i, b sung B lu t dân s

GVHD: Th.S Lâm T Trang

ã xác

13

nh nh ng nguyên t t l n nh t t o thành

SVTH: Nguy n Qu c Th nh


tài: Ch

pháp lý c a h p

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

tinh th n c a pháp lu t dân s Vi t Nam hi n
trình phát tri n i

i, s luôn

c quán tri t trong quá

n hoàn thi n c a lu t h c dân s .

Trong h th ng pháp lu t n c ta, sau Hi n pháp n m 1992, B lu t dân s n m
1995 gi m t v trí c bi t quan tr ng, ây là v n b n pháp lu t
u ch nh m t l nh
v c r ng l n các quan h xã h i là các giao l u dân s c a cá nhân, pháp nhân và ch
th khác. ó là vi c
u ch nh các quan h nhân thân và quan h tài s n nh m th a
mãn nhu c u v t ch t và tinh th n cho các ch th . Nh ng quan h ó
c xác l p

trên c s bình ng, t nguy n và t ch u trách nhi m trong quá trình giao l u dân s .
Sau m t th i gian thi hành, v c b n các quy nh c a B lu t dân s ã i vào i
s ng xã h i c a ng i Vi t Nam nh t là các quy nh v h p ng, nó ã phát huy vai
trò to l n trong vi c t o l p hành lan pháp lý cho các giao l u dân s , t o chu n m c
pháp lý cho cách ng x c a các ch th khi tham gia các giao d ch, góp ph n làm
lành m nh các quan h xã h i, b o v quy n và l i ích h p pháp c a cá nhân, t ch c,
l i ích c a Nhà n c, l i ích công c ng. Nó ã góp ph n làm n nh tình hình kinh t
xã h i và i s ng dân s c a c ng ng, ng th i chúng c ng là c s pháp lý khá
y
cho Tòa án trong vi c gi i quy t các tranh ch p phát sinh t h p ng dân s .
B lu t dân s n m 1995 ph n l n là quy nh,
c p n các v n
ch y u trong
cu c s ng th ng ngày c a m i ng i dân. Do ó, B lu t dân s n m 1995
c coi
Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
là c m nang c a m i ng i dân, m i gia ình trong các giao l u dân s , các giao k t,
th c hi n h p ng…các quy nh ó ã
c ng i dân t nguy n thi hành vì nó h p
tình h p lý m b o công b ng cho các ch th tham gia trong các giao d ch.
Tuy ã bao hàm nhi u quy

nh c th và chi ti t, nh ng

m i quy

nh c a

B lu t dân s nh t là các quy nh liên quan n h p ng mua bán tài s n i vào
cu c s ng, làm cho các quy nh này phát huy y

hi u qu
u ch nh c a chúng
i v i các quan h h p ng góp ph n n nh cu c s ng c ng ng, y m nh quá
trình xây d ng và phát tri n n n kinh t hàng hóa nhi u thành ph n theo c ch th
tr ng có s qu n lý c a Nhà n c theo nh h ng xã h i ch ngh a, th c hi n m c
tiêu dân giàu, n c m nh, xã h i công b ng, dân ch , v n minh thì c n ph i nghiên
c u nh m hoàn thi n c ch
ng b b o m cho vi c thi hành các quy nh ó. ng
th i, qua th c ti n thi hành và áp d ng các quy nh ó, nh t là các quy nh v h p
ng c ng c n ph i nghiên c u
phát hi n nh ng h n ch , v hi u qu
u ch nh
c a chúng nh m
xu t các bi n pháp kh c ph c và h ng t i vi c hoàn ch nh các
ch
nh ó,
chúng có th phát huy y
hi u qu
u ch nh i v i các quan h
h p ng ngày càng phát tri n phong phú và a d ng, áp ng òi h i c a quá trình
h i nh p trong khu v c và th gi i. ây là nhi m v h t s c quan tr ng, vì hi u qu

GVHD: Th.S Lâm T Trang

14

SVTH: Nguy n Qu c Th nh


tài: Ch

pháp lý c a h p

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

i u ch nh c a lu t th hi n nh ng v n

m i phù h p v i th c t mà các nhà làm lu t

mong mu n t
c. Tuy nhiên, qua quá trình th c hi n nh t là tr c s ngày càng
i m i c a t n c trong ti n trình công nghi p hóa, hi n i hóa, h i nh p kinh t
qu c t và khu v c, B lu t dân s n m 1995 ã b c l nh ng h n ch , m t s quy
nh không còn phù h p v i th c t n a, ã l c h u h n so v i s phát tri n kinh t xã h i hi n nay. Ngoài ra, thêm m t s quy nh quá chung chung không rõ ràng, c
th và ch a y
khi áp d ng s d phát sinh tranh ch p nh ng khó gi i quy t. Do
ó, vi c s a i, b sung B lu t dân s n m 1995 là i u c n thi t và c p bách nh m
áp ng nhu c u phát tri n m i m t c a

tn

c ta hi n nay và trong t

ng lai.

Vì v y, ngày 14/06/2005 ã
c Qu c h i khoá XI thông qua t i k h p th
b y ã s a i b sung B lu t dân s 1995 thành B lu t dân s 2005. ây là B lu t
chung
u ch nh các quan h xã h i

c xác l p trên nguyên t c bình ng t
nguy n tho thu n và t ch u trách nhi m khi tham gia vào quan h nhân s . Tuy ã
s a i b sung nh ng B lu t dân s 2005 v n gi l i m t s
u kho n ti n b v n
còn phù h p v i th c t hi n nay. Riêng v ph n h p ng mua bán tài s n lu t 2005
ã thay th m t s
u kho n sau: ch ng h n nh v ngh a v tr ti n thì B lu t dân
s 1995 quy nh không y , ch quy nh bên mua ph i tr ti n cho bên bán vào
th i m và a m, nh ng vi c các bên không tho thu n thì lu t không
c p n
Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
ph i tr vào lúc nào và
âu. ây là quy nh còn r t h n ch làm cho các ch th khi
áp d ng s g p nhi u khó kh n gây s hi u nh m, t ó có th n y sinh tranh ch p làm
m t tình c m ôi bên, h không tin t ng l n nhau, mua bán mà luôn ph p ph ng lo s
có th d n n h n ch vi c mua bán. Vì v y, qua th c ti n áp d ng nh ng h n ch ó
l n l t k p phát hi n và k p th i b sung thêm vào B lu t dân s 2005 “không tho
thu n thì ph i tr
ti n so th i
m và a
m giao tài s n”. Vi c b sung thêm
quy nh này giúp cho pháp lu t mua bán c a n c ta ngày càng hoàn ch nh h n.
Ngoài ra, còn m t s s a i khác c ng ã làm góp ph n hoàn thi n v ch
nh h p
ng mua bán tài s n nói riêng và B lu t dân s nói chung.
1.2.Khái ni m và

c

1.2.1.Khái ni m h p

mc ah p

ng mua bán tài s n

ng mua bán tài s n

Trong l ch s phát tri n c a n n s n xu t xã h i có hai hình th c kinh t : kinh t
t nhiên và kinh t hàng hoá, kinh t t nhiên là hình th c s n xu t mà s n ph m lao
ng ch dùng
tho mãn nhu c u c a ng i s n xu t trong n i b
n v kinh t .
i l p v i hình th c kinh t này là kinh t hàng hoá, s n xu t hàng hoá là s n xu t xã

GVHD: Th.S Lâm T Trang

15

SVTH: Nguy n Qu c Th nh


tài: Ch

pháp lý c a h p

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

h i trong ó m i quan h kinh t gi a ng
mua bán, trao

i s n xu t bi u hi n qua th tr

ng qua vi c

1

i s n ph m và d ch v .

Theo B lu t dân s
i u 428, h p ng mua bán tài s n là s th a thu n gi a
các bên, theo ó bên bán có ngh a v giao tài s n cho bên mua và nh n ti n, còn bên
mua có ngh a v nh n tài s n và tr ti n cho bên bán. H p ng mua bán
c c
tr ng b i vi c giao m t tài s n
i l y m t s ti n. Theo khái ni m ó thì h p ng
mua bán tài s n là h p ng do s t nguy n giao k t v i nhau, các bên u có quy n
l a ch n ng i giao d ch thích h p mà không m t cá nhân nào có quy n c ng ép hay
h n ch vi c giao k t ó. Tuy nhiên, s t do giao k t ó ph i trong khuôn kh c a
pháp lu t, pháp lu t s h n ch quy n t do l a ch n i tác c a bên bán trong tr ng
h p có m t ch th nào ó có quy n u tiên mua. N u ch th ó t ch i vi c mua bán
thì ng i có tài s n m i có quy n t do tìm ng i giao k t. Nhà n c có quy n u tiên
mua c a

i v i di tích l ch s v n hoá.

H n ch
i v i bên bán ch phát sinh khi tài s n liên quan n quy n u tiên
mua
c em ra bán và quy n u tiên ó ch liên quan n m t s quy n nh t nh,
Nhà n c h n ch quy n này là nh m b o v l i ích c a ng i mua và b o v l i ích

qu c gia.
m b o cho các bên th c hi n úng ngh a v c a mình, pháp lu t có quy
nh tr Học
c khiliệu
ti n hành
thì bên
bán@
ph Tài
i thông
báo học
cho bên
cònvà
l i nghiên
bi t vi c bán
Trung tâm
ĐHbán
Cần
Thơ
liệu
tập
cứu
tài s n chung ó trong th i h n m t tháng i v i tài s n bán là ng s n và th i h n là
ba tháng i v i tài s n là b t ng s n. N u h t th i h n trên mà ch s h u chung
còn l i không mua thì bên bán có quy n bán tài s n chung ó cho ng i khác. N u
tr ng h p không thông báo ho c ch a h t h n thông báo v vi c bán tài s n thu c s
h u chung thì trong th i h n ba tháng k t ngày bán bên
c quy n u tiên mua có
quy n yêu c u Toà án chuy n sang cho mình quy n và ngh a v c a ng i mua. Ngoài
ra, h p ng mua bán tài s n còn là h p ng chuy n quy n s h u tài s n có n bù
mà c tr ng là vi c giao m t tài s n

nh n l y m t s ti n. N u giao tài s n mà
không nh n m t s ti n thì h p ng này có tên g i khác ch không ph i là h p ng
mua bán tài s n.
Thông th ng, h p ng mua bán
c th c hi n ngay sau khi các bên tho
thu n xong v
i t ng và giá c bên mua tr ti n xong cho bên bán, thì bên bán
chuy n giao tài s n cho bên mua nh ng c ng có th
c các bên tho thu n khác
nh : nh n ti n tr c giao v t sau ho c giao v t tr c tr ti n sau. N u i t ng tài s n
c a h p ng là m t s l ng l n tài s n, thì các bên có th chuy n giao v t làm nhi u

1

Giáo trình lu t dân s Vi t Nam - Tr

GVHD: Th.S Lâm T Trang

ng

i h c lu t Hà N i n m 2007, trang 119

16

SVTH: Nguy n Qu c Th nh


tài: Ch

pháp lý c a h p

l n và m i l n theo m t s l

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

ng, kh i l

ng nh t

nh. Vì v y, h p

ng mua bán tài

s n là ph ng ti n pháp lý t o u ki n cho công dân, t ch c trao i hàng hoá, tho
mãn nhu c u sinh ho t, tiêu dùng, s n xu t kinh doanh. Trong n n kinh t nhi u thành
ph n, quan h mua bán ph n ánh m i quan h kinh t v trao i v t t , s n ph m
thu c nhi u thành ph n kinh t khác nhau. T ó t o
u ki n cho các thành ph n
kinh t cùng t n t i và phát tri n, góp ph n nâng cao i s ng v t ch t, tinh th n c a
nhân dân.
1.2.2.

c

m pháp lý c a h p

ng mua bán tài s n

H p ng mua bán tài s n là h p ng mang tính ch t n bù. H p ng có n
bù là h p ng mà trong ó m i bên ch th sau khi ã th c hi n cho bên kia m t l i

ích nh t nh và s nh n
c t bên kia m t l i ích t ng ng. Ph n l n các h p ng
dân s là h p ng có tính ch t n bù. B i c
m c b n trong quan h tài s n
trong giao l u dân s là s trao i ngang giá. Tính ch t n bù l i ích
c coi là m t
trong nh ng c tr ng c b n c a quan h pháp lu t dân s . Tính ch t n bù
c th
hi n m t cách rõ nét nh t trong ch nh h p ng dân s . Vi c phân tích tính ch t n
bù c a h p ng giúp xác nh b n ch t pháp lý c a t ng h p ng, t ó áp d ng các
quy nh c a pháp lu t
gi i quy t trang ch p phát sinh m t cách chu n xác. Tính
t nHọc
bù c liệu
a h p ĐH
ng Cần
mua bán
tài s @
n th Tài
hi nliệu
ch học
: sau khi
bànvà
giaonghiên
tài s n mua
Trung chtâm
Thơ
tập
cứu
bán thì bên bán s nh n

toán.
H p

c l i ích ng

cl id

ng mua bán tài s n còn là h p

i d ng ti n mà bên mua ph i thanh

ng mang tính song v . Tính song v

ó

làm phát sinh quy n và ngh a v c a hai bên giao k t h p ng v i nhau, quy n c a
bên này là ngh a v c a bên kia và n
c l i. Theo tính ch t song v này hai bên có
quy n và ngh a v ngang nhau, quy n và ngh a v c a ng i này không th
i sang
thành quy n và ngh a v c a ng i kia, hai bên ph i nghiêm ch nh th c hi n m t cách
y và úng h n theo quy nh c a pháp lu t.
H p ng mua bán tài s n còn là m t h p ng mang tính ch t ng thu n, ngh a
là h p ng
c giao k t vào th i
m t
c s tho thu n c a các bên v n i
dung ch y u c a h p ng. Không ph i th i
m giao tài s n ho c th i
m ghi

nh n s tho thu n b ng v n b n. S ng thu n là s t nguy n nó là m t y u t c
b n không th thi u trong giao d ch dân s , ph n nh m t cách khách quan, trung th c
nh mong mu n bên trong c a các bên giao k t, các bên tham gia giao d ch hoàn toàn
t do bày t ý chí nguy n v ng c a mình, tho thu n v i nhau v các n i dung c a
giao d ch mà không b nh m l n, l a d i, e do và c ng ép t phía bên kia ho c c a

GVHD: Th.S Lâm T Trang

17

SVTH: Nguy n Qu c Th nh


tài: Ch

ng

pháp lý c a h p

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

i khác. Các bên t nguyên tho thu n v các v n

nh m làm phát sinh, thay

i,

2

ch m d t quy n và ngh a v dân s c a mình .

1.3. i u ki n xác l p h p

ng mua bán tài s n

1.3.1. i u ki n v hình th c
Hình th c c a h p ng mua bán có th b ng l i nói, b ng v n b n do các bên
tho thu n ho c do pháp lu t quy nh. N u i t ng c a h p ng là tài s n ph i
ng ký quy n s h u thì hình th c c a h p ng ph i
c l p thành v n b n có công
ch ng, ch ng th c. Hình th c c a h p ng mua bán là c n c
xác nh ng i bán
và ng i mua ã tham gia vào h p ng mua bán, t ó xác nh quy n và ngh a v
c a các bên trong h p ng, xác nh trách nhi m dân s c a bên vi ph m h p ng.
Nh ng
u kho n mà các bên cam k t ph i
c th hi n ra bên ngoài b ng
m t hình th c nh t nh. Hay nói cách khác, hình th c c a h p ng là ph ng ti n
ghi nh n n i dung mà các ch th ã xác nh. Tu vào n i dung, tính ch t c a t ng
h p ng c ng nh tu thu c vào
tin t ng l n nhau mà các bên có th l a ch n
m t hình th c nh t nh trong vi c giao k t h p ng cho phù h p v i t ng tr ng
h p c th . H p ng mua bán tài s n là m t h p ng mang tính ch t ng thu n, có
g p g ý chí c a các bên và
c ghi nh n m t cách n gi n d i hình th c trao
Trung stâm
Học liệu ĐH Cần Thơ
@ Tài liệu học tập và nghiên cứu
i l i nói. Thông qua hình th c này các bên giao k t h p ng ch c n tho thu n
mi ng v i nhau v n i dung c b n c a h p ng ho c m c nhiên th c hi n nh ng
hành vi nh t nh i v i nhau. Hình th c này th ng

c áp d ng trong nh ng
tr ng h p các bên có
tin t ng l n nhau ho c h p ng mua bán tài s n có giá tr
nh . Tr ng h p này th ng g p nhi u trên th c t , thí d nh bên mua mu n mua
qu t máy thì n c a hàng bày bán r t nhi u
c t do l a ch n theo ý chí, s thích
c a mình, sau khi ng ý lo i qu t ó hai bên ti n hành tho thu n giá c n u ôi bên
ng ý thì bên mua tr
ti n và bên bán giao qu t, h p ng mua bán coi nh ã
hoàn thành quy n và ngh a v c a các bên phát sinh và ch m d t cùng lúc. Vì v y, các
bên không c n thi t ph i l p h p ng làm gì cho t n thêm th i gian, chi phí. Tuy
nhiên, nó ch thích h p cho h p ng có giá tr nh ho c vi c mua bán không c n th i
gian th c hi n quy n và ngh a v nên ít x y ra tranh ch p, nh ng n u h p ng hai
bên tho thu n th i h n th c hi n ngh a v mà không l p h p ng b ng v n b n thì
d phát sinh tranh ch p và khó cho Toà án trong vi c gi i quy t vì không có gì
ch ng minh l i h nói. Tuy là lu t quy nh v y, nh ng
m b o cho quy n l i c a
mình kh i b xâm ph m thì các bên khi tham gia h p ng mua bán tài s n dù giá tr
2

Nhà n

c và pháp lu t s 11/2007

GVHD: Th.S Lâm T Trang

18

SVTH: Nguy n Qu c Th nh

tài: Ch

l n hay nh

pháp lý c a h p

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

u ph i l p h p

ng theo hình th c v n b n

làm ch ng c cho vi c

tranh ch p sau này. Hình th c h p ng mi ng có u i m là nhanh g n
t n kém
th i gian nh ng c ng có nhi u nh c
m và s là c h i
k x u gây b t l i cho
bên kia, s t o ra nhi u mâu thu n xung t trong vi c giao k t h p ng làm cho
ng i dân m t lòng tin vào pháp lu t, t o s không yên tâm khi giao k t t ó vi c
giao k t h p ng s b h n ch h n.
H p ng mua bán tài s n có th th c hi n b ng c ch hành vi c th , hình th c
này các bên không c n trao i tho thu n b ng l i nói
th hi n ý chí giao k t h p
ng c a mình mà ch hành ng th hi n ý chí ó thay cho l i nói là . Hình th c
này áp d ng trong tr ng h p ng i mua tài s n trong các siêu th , c a hàng có niên
y t gía s n ng i mua n xem n u th y ch t l ng s l ng thích h p v i gía c th
tr ng và phù h p v i túi ti n c a mình thì ng ý mua. Khi ó ng i bán hàng trong

siêu th , c a hàng không c n nói thêm gì v s l ng, ch t l ng, giá c c a tài s n
mua bán mà c giao tài s n và nh n ti n c a ng i mua. Th là, vi c mua bán coi nh
hoàn thành, quy n và ngh a v c a các bên coi nh ch m d t, khi ó bên bán không
ph i ch u trách nhi m gì n a i v i tài s n mua bán k c vi c b o m s l ng, ch t
ng.
nhiên,
trong
khung
c nh
lu t Vi
Nam liệu
hi n hành,
t c nghiên
ng thu n có
Trung tâmTuy
Học
liệu
ĐH
Cần
Thơ
@t Tài
họcnguyên
tập và
cứu
xu h ng co l i, nh ng ch cho các quy t c chi ph i hình th c giao k t h p ng
ng i kh c khe h n là ph i l p thành v n b n. Hình th c này áp d ng i v i các
h p ng có i t ng là các tài s n quan tr ng và có giá tr l n ho c là nh ng h p
ng mua bán tài s n d i hình th c tr ch m, tr d n. Ch ng h n nh vi c mua bán
xe g n máy v i hình th c mua tr góp, các bên c n ph i l p h p ng mua bán v i n i
dung y

theo quy nh c a pháp lu t nh v tài s n bán, quy n và ngh a v c a các
bên th i h n thanh toán ti n d t
m là khi nào, tr tr c bao nhiêu còn thi u bao
nhiêu, khi nào tr thêm và m i l n tr góp là bao nhiêu, tr
âu. Các bên c n tho
thu n y , rõ ràng và chính xác nh v y h n ch vi c l i d ng s không rõ ràng
c a h p ng
bên này có th gây b t l i cho bên kia, ng th i nó s là ch ng c
quan tr ng n u sau này các bên có x y ra tranh ch p. Vì v y, thông qua hình th c này
các nhà làm lu t ch y u là b o v quy n l i cho ôi bên c bi t là ng i mua. Hình
th c b ng v n b n nh m nâng cao
xác th c v nh ng n i dung ã cam k t các bên
có th ghi nh n n i dung giao k t h p ng b ng m t v n b n. Trong v n b n ó các
bên ph i ghi y
các n i dung c b n c a h p ng và cùng ký tên xác nh n vào
n b n ó, h p ng giao k t b ng hình th c này t o ra ch ng c pháp lý ch c ch n
n so v i hình th c mi ng. C n c vào h p ng mua bán ó các bên d dàng th c

GVHD: Th.S Lâm T Trang

19

SVTH: Nguy n Qu c Th nh


tài: Ch

pháp lý c a h p

hi n quy n yêu c u c a mình

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

i v i bên kia. Vì v y,

i v i nh ng h p

ng mà vi c

th c hi n không cùng lúc v i vi c giao k t thì các bên th ng ch n hình th c này.
Thông th ng h p ng
c l p thành hai b n và m i bên gi m t b n, coi nh ã có
trong tay m t b ng ch ng, ch ng minh quy n dân s c a mình. Vi c các bên cùng l p
n b n và cùng ký tên xác nh n vào v n b n còn th hi n ý chí hoàn toàn t nguy n
cam k t tho thu n trong vi c xác l p quy n và ngh a v dân s c a mình mà không
bên nào áp t, c ng ch vi c giao k t h p ng. Các cam k t tho thu n ó có hi u
l c b t bu c th c hi n i v i các bên và s
c các cá nhân, pháp nhân, ch th
khác tôn tr ng và

c pháp lu t b o v .

Ngoài ra, i v i nh ng h p ng có tính ch t ph c t p, d x y ra tranh ch p và
i t ng c a nó là nh ng tài s n mà Nhà n c c n qu n lý và ki m soát khi chúng
c d ch chuy n t ch th này sang ch th khác nh : b t ng s n hay ng s n
ph i ng ký quy n s h u thì các bên ph i l p thành v n b n có công ch ng, ch ng
th c. Vi c th c hi n quy n i v i m t v t có giá tr ti n t ch suôn s khi t t c m i
ng i u công nh n và tôn tr ng quy n ó. Mu n
c v y, thì quy n ó ph i
c

m i ng i bi t n và
c pháp lu t th a nh n. Theo quan ni m t x a n nay thì
vi c ng ký b t ng s n là bi n pháp có tác d ng công b s t n t i quy n c a m t
ng i i v i b t ng s n ó, nh m t o
u ki n thu n l i cho ch th ó th c hi n
Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
quy n và ngh a v c a mình i v i b t ng s n ã
c ng ký. Trong m i quan h
v i ng i xung quanh vi c ng ký cho m t tài s n
c th c hi n t i c quan Nhà
c có th m quy n,
u ó s làm cho hi u l c c a h p ng mua bán ó có giá tr
pháp lý cao h n. Vi c ng ký cho m t tài s n mang tính th t c hành chính th hi n
s công nh n c a Nhà n c i v i ch th
c ng ký ó và Nhà n c s b o v và
tôn tr ng quy n ó. Ngoài ra, vi c ng ký tài s n có tác d ng là thông tin công b
công khai cho m i ng i bi t v s t n t i quy n s h u c a ng i ng ký. H p ng
c t o ra nh m thi t l p b ng ch ng v s có quy n c a bên ng ký và b ng ch ng
này có giá tr ch ng c cao nh t và không th b ánh i b ng m t án ki n hay m t
tranh ch p c a ng i khác. Vì v y, i v i nh ng h p ng mà pháp lu t không yêu
c u ph i l p thành v n b n nh ng
b o v quy n lo i c a mình, các bên có th ch n
hình th c l p thành v n b n
giao k t h p ng. Hành vi này ch ng nh ng ã tuân
th úng quy nh c a pháp lu t v hình th c h p ng mà còn có s công b v i m i
ng i r ng ã mua
c tài s n và là ch s h u h p pháp c a tài s n ó. Hành vi trên
còn là s xin phép c quan Nhà n c v vi c mua tài s n và s ch p nh n c a c quan
th hi n b ng vi c công ch ng, ch ng th c h p ng mua bán ó. ây s là ch ng c
quan tr ng và c n thi t nh t khi ôi bên có tranh ch p ho c m t ng i th ba ki n òi

GVHD: Th.S Lâm T Trang

20

SVTH: Nguy n Qu c Th nh


tài: Ch

pháp lý c a h p

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

l i tài s n ã mua bán. Khi ó, c quan nhà n

cs

ng ra b o v quy n l i cho

ng i b thi t h i mà ch y u là b o v ng i mua. Tuy nhiên, n u vi c mua bán nh
trên mà chúng ta ch giao k t b ng l i nói thì khi có tranh ch p x y ra chúng ta s
không có ch ng c
ch ng minh mình là ch s h u h p pháp tài s n ó và khi ó
ng i mua có th m t c tài s n l n ti n.
c lu t pháp công nh n và b o v qu n
l i cho mình thì khi giao k t h p ng mua bán tài s n chúng ta c n nên ch n hình
th c h p ng l p thành v n b n có công ch ng ch ng th c c a c quan nhà n c có
th m quy n.
Qua th c ti n thi hành các quy inh c a B lu t dân s

th y các quy nh v h p ng c a n c ta nói chung là t
c tinh hoa l p pháp qua các th i k c ng nh th hi n
t c. Tuy nhiên, v hình th c c a h p ng v n còn có s h

2005 v h p ng cho
ng i y , ti p thu
c tính c thù c a dân
n ch theo
u 401 B

lu t dân s 2005 v hình th c h p ng dân s thì h p ng có th
c th hi n d i
các hình th c sau: B ng l i nói, b ng v n b n ho c b ng hành vi c th … V i hình
th c b ng v n b n vi c giao k t ph i có ch kí c a hai bên. Tuy nhiên, trong i u ki n
phát tri n kinh t th tr ng nh hi n nay thì viêc ký k t h p ng r t a d ng nh :
Fax, th i n t , telex… Các hình th c này ch a
c quy nh trong B lu t dân s
2005. ây c ng là môt v n thi u sót c n ph i
c b sung.

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
1.3.2. i u ki n v n i dung
Theo i u 402 B lu t dân s , thì n i dung c a h p ng mua bán tài s n là
t ng h p các
u kho n mà các ch th tham gia giao k t h p ng ã tho thu n.
Các i u kho n ó xác nh các quy n và ngh a v dân s c th c a các bên trong
h p ng. N i dung c a h p ng có th bao g m các
u kh an sau: i t ng, s
ng, ch t l ng, giá bán, ph ng th c thanh toán, th i h n, a
m, ph ng th c

th c hi n h p ng, quy n và ngh a v c a các bên, trách nhi m do vi ph m h p ng
và các n i dung khác do các bên tho thu n. Các
u kho n ó là nh ng
u kho n
b n xác nh n i dung ch y u c a h p ng, n u không tho thu n
c thì h p
ng không th giao k t
c nh i u kho n v
i t ng c a h p ng. Tuy nhiên,
c ng có nh ng
u kho n hai bên không tho thu n nh ng h p ng v n
c giao
k t và h p ng ó không b vô hi u ó là nh ng
u kho n
c pháp lu t quy nh
tr c và nó m c nhiên
c các bên ch p thu n. ó là các i u kho n v
a
m
giao tài s n, giá c .

GVHD: Th.S Lâm T Trang

21

SVTH: Nguy n Qu c Th nh


tài: Ch

pháp lý c a h p

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

1.3.2.1. Ch th c a h p

ng mua bán tài s n

Ch th c a h p ng mua bán tài s n bao g m bên mua và bên bán. Ch th
này có th là cá nhân, pháp nhân, h gia ình, t h p tác,.....và sau khi giao k t h p
ng thì quy n và ngh a v c a các bên b ràng bu c trong m i quan h này. Hai ch
th này mang tính t ng ng và i l p nhau v quy n và ngh a v . Quy n c a m t
bên ch
t
c khi bên kia th c hi n các ngh a v ã
c xác nh trong h p ng
ho c theo quy nh c a pháp lu t. K t khi h p ng
c giao k t và có hi u l c b t
bu c i v i các bên tham gia trong h p ng thì các bên có ngh a v
i v i nhau và
các ngh a v y th ng không gi ng nhau, ngh a v c a bên này s là quy n c a bên
kia và ng c l i. Ngh a v có th là m t hành vi c th ho c có th g m các hành vi
khác nhau và các hành vi ó có th ti n hành cùng m t lúc, vào cùng m t th i
m
ho c có th ti n hành theo m t quá trình trong m t th i h n nh t
thu n gi a hai bên.
Ch th c a bên bán là ng

nh theo s tho

i có tài s n em bán, là ch s h u tài s n ho c là

ng i
c ch s h u tài s n u quy n bán tài s n ho c bên bán có th là ng i i
di n h p pháp theo quy nh c a pháp lu t. Bên bán có quy n yêu c u bên mua tr ti n
theo úng nh th i h n ã tho thu n trong h p ng. Ch th bên bán có ngh a v
s n cho bên mua theo úng k h n, úng ph ng th c, úng a
m, úng
Trung giao
tâmtàiHọc
liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên
cứu
ch t l ng nh ã tho thuân. Ngoài ra, bên bán còn ph i b o m ch t l ng tài s n
bán ó trong m t th i h n nh t nh, n u tài s n mua bán không úng nh ch t l ng
lúc giao k t h p ng thì bên bán ph i i tài s n khác cùng lo i cho bên mua ho c
s a ch a mi n phí, gi m giá theo úng ch t l

ng c a tài s n.

Ch th c a bên mua là ng i i mua tài s n và có ngh a v tr ti n cho bên bán
úng nh giá mà hai bên ã tho thu n. Bên mua có quy n yêu c u bên bán giao úng
v t, úng s l ng, úng ch t l ng, úng th i h n, úng a
m....nh ã tho
thu n trong h p ng. Sau khi nh n tài s n thì ng i mua có quy n s h u i v i tài
s n mua, n u tài s n b t bu c ph i ng ký quy n s h u thì bên mua
c quy n s
h u tài s n khi ã hoàn thành vi c ng ký quy n s h u ó.
1.3.2.2.
ng

it

ng c a h p

ng mua bán tài s n

Khái ni m - i t ng c a h p ng là s
i cùng giao k t trong khuôn kh th c hi n h p

áp ng gi a ng
ng3.

i giao k t v i

Theo B lu t dân s 2005
u 429,
i t ng c a h p ng mua bán là tài s n
c phép giao d ch. Trong tr ng h p i t ng c a h p ng mua bán là v t thì v t
3

Th y Nguy n Ng c

n - Giáo trình lu t dân s Vi t nam (t p 1 quy n 2) – Khoa lu t tr

GVHD: Th.S Lâm T Trang

22

ng HCT–Tr 25

SVTH: Nguy n Qu c Th nh


tài: Ch

ph i

c xác

pháp lý c a h p

nh rõ. Trong tr

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

ng h p

it

ng c a h p

ng mua bán là quy n tài

s n thì ph i có gi y t ho c các b ng ch ng khác ch ng minh quy n ó thu c s h u
c a bên bán. Tài s n là c a c i, v t ch t
c con ng i s d ng, có th là v t h u
hình chúng ta có th nh n bi t b ng các giác quan nh nhìn th y
c va ch m
c
ho c tài s n là các quy n tài s n. Th nh ng, c a c i v t ch t ó ch có th là tài s n

n u nh chúng có th
c s h u riêng c a m t ng i, m t t p th nào ó và chúng
ph i
c phép giao l u dân s trên th c t . N u m i ng i có th s d ng chung mà
không qua các giao d ch thì không
c xem là tài s n mua bán. Theo ch ng XI c a
B lu t dân s 2005 thì tài s n
c phân lo i thành nhi u cách khác nhau nh : ng
s n, b t ng s n, v t chính, v t ph , v t chia
c, v t không chia
c, v t tiêu hao,
v t không tiêu hao, v t cùng lo i, v t c nh, v t ng b , hoa l i, l i t c và các
quy n tài s n.
ây tài s n bán ph i là v t hi n h u ngh a là tài s n
c ghi nh n
trong h p ng mua bán tài s n là ph i t n t i. Lu t ch quy nh r ng tài s n mua bán
ph i là hi n h u. Tuy nhiên, tài s n không nh t thi t t n t i vào th i m giao k t h p
ng mà có th là tài s n
c hình thành trong t ng lai. Ng i bán có th giao k t
h p ng mua bán tr c khi tài s n xu t hi n, mi n là n th i h n th c hi n ngh a v
chuy n quy n s h u và ngh a v giao tài s n thì ng i bán ph i có tài s n úng s
ng và ch t l ng nh ã giao k t. Trong nh ng tr ng h p
n hình nh , các bên
Trung giao
tâmk tHọc
liệu
ĐH
Cần
Thơ
@

Tài
liệu
học
tập
và nghiên
cứu
vi c mua bán trên nh ng tài s n mà các bên d ki n s hình thành
trong t ng
lai. V t
c ch t o ra, s n xu t ra, súc v t s sinh ra, mùa v s p t i, công trình ang
c xây d ng… ó là các giao d ch th ng xuyên g n li n v i xã h i ng i Vi t
chúng ta, thông th ng thì ng i tr ng hoa màu, cây n trái nh ng ch a n th i h n
thu ho ch nh ng ã tìm ng i bán và hai bên ký k t v i nhau m t h p ng mua bán
nh ng ph i i cho hoa màu thu ho ch thì bên mua m i nh n s n ph m v . M c dù hai
bên ã ký k t v i nhau h p ng mua bán nh ng i t ng ch a
c hình thành rõ
ràng th i
m giao k t mà s
c hình thành vào t ng lai và cu i cùng tài s n
xu t hi n thì ng i mua tr ti n mua theo giá tho thu n tr c và nh n tài s n. N u
cu i cùng tài s n không xu t hi n do nguuyên nhân b t kh kháng, thì h p ng coi
nh không t n t i. Vì v y, h p ng mua bán tài s n s có trong t ng lai là h p ng
không nh t thi t b vô hi u, tài s n mua bán không nh t thi t ph i có trong th i
m
giao k t h p ng mà nó ph i t n t i th i i m chuy n quy n s h u. Tuy vi c mua
bán này pháp lu t không c m nh ng các bên c ng nên h n ch ký k t h p ng nh
th vì r i ro cao.
Tài s n
c phép giao d ch là tài s n không n m ngoài l u thông dân s có
ngh a là t t c các lo i tài s n u

c mua bán tr vi c mua bán thân th con ng i,

GVHD: Th.S Lâm T Trang

23

SVTH: Nguy n Qu c Th nh


tài: Ch

pháp lý c a h p

tài s n công c a toàn dân, quy n

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

cc pd

ng, các quy n nhân thân c a tác gi , các

ph ng ti n giao thông v n t i
ng b
c phép s d ng mà không
c phép bán,
v khí quân s , pháo, các phim nh i tru , các v t mà Nhà n c c m l u hành vì
o c và tr t t xã h i. Vi c lu t quy nh tài s n ch
c s d ng mà không
c
bán là vì nh ng tài s n ó thu c quy n s h u c a Nhà n c, Nhà n c s d ng ti n

c a ngân sách Nhà n c mua ph c v cho l i ích chung c a toàn dân, cá nhân
c
Nhà n c c p cho s d ng cho m c ích ó nh ng không
c quy n nh
t tài
s n ó, n u cá nhân không
c phép s d ng n a thì Nhà n c t ch thu v và bán u
giá tài s n ó và ti n bán
c s sung vào ngân sách Nhà n c. Nh v y, các tài s n
ó thu c quy n nhà n c nên ch có nhà n c m i có quy n quy t nh bán hay giao
cho cá nhân khác s d ng. Các lo i v khí quân s , n d c ch dùng ph c v cho
m c ích qu c phòng, cá nhân, t ch c không
c tu ti n tàn tr , mua bán, s d ng
n u có vi ph m thì s bi x lý theo quy nh c a pháp lu t. Vi c Nhà n c c m nh
th là nh m m c ích b o v s an bình, n nh cho nhân dân, phòng ng a k x u l m
d ng v khí
oe do nhân dân vì v khí là ngu n nguy hi m cao
d gây nh
ng x u n tính m ng, s c kho c a con ng i. Tóm l i, nh ng tài s n Nhà n c
không cho phép bán là vì m c ích b o v l i ích h p pháp cho cá nhân, t ch c và
các ch th khác, b o v l i ích Nhà n c, l i ích công c ng, b o m s bình ng,
Trung tâm
liệu
Cần
Tài
tập
nghiên cứu
n nhHọc
cho toàn
xã hĐH

i, góp
ph nThơ
phát tri@
nm
t xãliệu
h i vhọc
n minh
giàuvà p.
N u i t ng c a h p ng mua bán tài s n là v t thì v t ó ph i
c xác nh
rõ b ng giá tr s d ng. N u là v t c nh thì giao úng v t ó và úng tình tr ng
nh ã cam k t, n u là v t cùng lo i thì ta xác nh b ng cách c nh hoá v t cùng
lo i ó. Ngh a là ta ghi nh n ch ng lo i, ki u dáng, s l ng, ch t l ng c a v t cùng
lo i vào th i m giao k t h p ng. H p ng ch có th
c th c hi n m t khi tài
s n
c tách ra kh i kh i tài s n cùng lo i c a ng i bán
tr thành i t ng c a
ngh a v giao v t, vi c tách tài s n cùng lo i ra giao cho ng i mua là ng tác c
nh hoá taì s n cùng lo i. M t khi h p ng ã
c giao k t thì ôi bên ph i th c
hi n úng nh ng gì ã cam k t trong h p ng, n u ã xác nh rõ i t ng là máy vi
tính hi u gì thì c n ph i giao úng hi u ó, n u tài s n là lúa, g o ho c hoa màu thì c n
ph i giao úng s l ng là bao nhiêu, lo i gì, ch t l ng ph i úng nh ã tho thu n.
N u i t ng c a h p ng là quy n tài s n thì ph i có gi y t ho c các b ng
ch ng khác
ch ng minh quy n ó thu c quy n s h u c a bên bán. N u tác gi
ng th i là ch s h u tác ph m thì quy n tài s n bao g m: quy n
c h ng nhu n
bút, quy n

c h ng thù lao khi tác ph m
c s d ng, quy n
c h ng l i ích
v t ch t t vi c cho ng i khác s d ng tác ph m d i các hình th c xu t b n, tái b n,

GVHD: Th.S Lâm T Trang

24

SVTH: Nguy n Qu c Th nh


tài: Ch

pháp lý c a h p

ng mua bán tài s n trong lu t Vi t Nam hi n hành

tr ng bày tri n lãm, bi u di n, phát thanh, truy n hình, ghi âm, ghi hình, ch p nh, c i
bi n chuy n th , cho thuê…Quy n tài s n ph bi n là vi c chuy n giao quy n òi n ,
quy n s d ng t ai, quy n s h u trí tu chuy n giao
c.
1.3.2.3. Giá c c a h p

ng mua bán.

Theo nh ngh a c a lu t vi t, thì giá bán do các bên tho thu n ho c do ng i
th ba xác nh theo yêu c u c a các bên. Giá bán là s ti n mà bên mua ph i tr cho
bên bán
i l y m t tài s n và quy n s h u i v i tài s n ó. Giá bán là y u t

phân bi t h p ng mua bán tài s n v i các h p ng khác c ng có tác d ng chuy n
quy n s h u tài s n. Ngh a là giá bán là m t trong nh ng u ki n h p ng mua
bán có giá tr , không có giá bán thì h p ng mua bán có tên g i khác ch không ph i
là h p ng mua bán tài s n. Theo B lu t dân s
u 402, n i dung c a h p ng
dân s , theo t ng lo i h p ng các bên có th tho thu n v nh ng n i dung nh sau:
i t ng c a h p ng, s l ng ch t l ng, giá bán, ph ng th c thanh toán, th i
h n, a m, ph ng th c th c hi n h p ng, quy n và ngh a v c a các bên, trách
nhi m do vi ph m h p ng, ph t vi ph m...Giá bán ph i
c xác nh, ngh a là ph i
nh giá
c. Giá c do các bên tho thu n ho c do ng i th ba xác nh theo yêu
c u c a các bên, ng i th ba là ng i do các bên u quy n
nh giá. Ng i th ba
i Học
c ch liệu
nh vàĐH
th cCần
hi n công
vi c@
c aTài
mìnhliệu
m t cách
c l pvà
v i nghiên
c hai bên và
Trung ph
tâm
Thơ
học tập

cứu
nh t là không ch u s tác ng c a bên nào trong quá trình nh giá.
i v i các tài
s n do Nhà n c quy nh khung giá thì các bên ph i tho thu n trong ph m vi khung
giá ó. Trong tr ng h p các bên th a thu n giá thanh toán theo giá th tr ng thì giá
c xác nh t i a m và th i m thanh toán.
Giá bán là s ti n mà bên mua tài s n ph i tr cho bên bán, t ng ng v i giá tr
c a tài s n ó. Trên th c t , ng i mua ph i tr nhi u h n giá
c nh. Ch ng h n
nh vi c mua bán tài s n ch u thu giá tr gia t ng (VAT). N u khi giao k t h p ng
ghi nh n giá bán không ch rõ r ng gía bán bao g m thu giá tr gia t ng. Ng i bán
không th g i ng i mua tr l i tr thêm ph n thu này và nh t là không th tuyên b
h p ng vô hi u vì lý do ch a tho thu n
c giá bán. Trong tr ng h p bán v i
i u ki n giao hàng t n nhà, thì ng i mua ph i tr cho ng i bán m t s ti n g i là
giá bán nh ng th c ra trong s ti n ó ã có c chi phí óng gói, v n chuy n, b o
hi m...Các chi phí ó
c g i chung là chi phí phát sinh t h p ng mua bán. Theo
i u 441, trong tr ng h p các bên không tho thu n và pháp lu t không quy nh v
chi phí v n chuy n và chi phí liên quan n vi c chuy n quy n s h u thì bên bán ph i
ch u chi phí v n chuy n n a
m giao tài s n và các chi phí liên quan n vi c
chuy n quy n s h u. Trong tr ng h p mua bán b t ng s n thì các chi phí bao
GVHD: Th.S Lâm T Trang

25

SVTH: Nguy n Qu c Th nh