Đổi mới hình thức tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ mẫu giáo lớn tại trường mầm non Xuân Hoà thị xã Phúc Yên

1 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC TIỂU HỌC
****************

LƯƠNG THỊ CHÁNH

ĐỔI MỚI THỨC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VẼ CHO TRẺ
MẪU GIÁO LỚN TẠI TRƯỜNG MẦM NON XN HỊA,
THỊ XÃ PHÚC N

KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP
Chun ngành: Phương pháp tổ chức hoạt động tạo hình

Người hướng dẫn khoa học
VŨ LONG GIANG

Hà Nội - 2012

1 thac si - luan
Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan van
van kinh

te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 1


2 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trường Đại học Sư phạm Hà
Nội 2 đã tận tình truyền thụ cho tơi những kiến thức, những phương pháp
giảng dạy ở bậc học giáo dục mầm non giúp cho việc học tập và nghiên cứu,
tiếp thu kiến thức, trau dồi chuyên môn nghiệp vụ của bản thân tôi đạt được
kết quả như mong muốn.
Tôi xin chân thành cảm ơn thầy Vũ Long Giang. Thầy đã tận tình hướng
dẫn tơi, cung cấp những tri thức, những kinh nghiệm q báu, động viên,
khuyến khích, giúp đỡ tơi hồn thành bài khóa luận tốt nghiệp này.
Tơi cũng chân thành cảm ơn cán bộ giáo viên, nhân viên trường MN Xn
Hịa đã tạo điều kiện thuận lợi cho tơi hồn thành khóa luận tốt nghiệp.
Do thời gian có hạn nên đề tài khơng tránh khỏi những thiếu sót. Tơi rất
mong nhận được những ý kiến đóng góp của các thầy, cô giáo, bạn bè và
bạn đọc để đề tài này được hoàn thiện hơn.

Hà Nội, tháng 5 năm 2012
Sinh viên

Lương Thị Chánh

2 thac si - luan
Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan van
van kinh
te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 2


3 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

LỜI CAM ĐOAN
Khóa luận là kết quả cố gắng của bản thân tơi trong q trình học tập và
nghiên cứu ở trường Đại học. Tôi xin cam đoan kết quả nghiên cứu của đề
tài “Phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non qua các bài thơ viết cho thiếu nhi
của nữ sĩ Xn Quỳnh”. khơng có sự trùng lặp của bất kì một đề tài nào
khác. Nếu sai tơi xin chịu trách nhiệm hồn tồn!

Hà Nội, tháng 5 năm 2012
Sinh viên

Lương Thị Chánh

3 thac si - luan
Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan van
van kinh
te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 3


4 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

DANH MỤC KÍ HIỆU VIẾT TẮT

MN: Mầm non
SL: số lượng
TN: thực nghiệm
ĐC: đối chứng
NXB: nhà xuất bản

4 thac si - luan
Thị Chánh

Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan van
van kinh
te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 4


5 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài………………………………………………………....1
2. Lịch sử nghiên cứu………………………………………………………2
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu……………………………………...2
4. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu………………………………………3
5. Phương pháp nghiên cứu………………………………………………..3
6. Giả thuyết khoa học……………………………………………………..4
7. Cấu trúc bài khóa luận………………………………………………….4
NỘI DUNG

Chương 1. Cơ sở lí luận
1.1. Bản chất của hoạt động vẽ ở trẻ mầm non……………………..........5

1.2. Đặc điểm hoạt động vẽ của trẻ mầm non nói chung……………..….5
1.3 Đặc điểm hoạt động vẽ của trẻ mẫu giáo lớn………………….……..7
1.3.1 Đặc điểm phát triểm tâm – sinh lý của trẻ mẫu giáo lớn…………....7
1.3.2 Đặc điểm hoạt động vẽ của trẻ mẫu giáo lớn nói chung…………..11
1.3.3 Đặc điểm hoạt động vẽ của trẻ mẫu giáo lớn qua từng nội dung….13
1.4. Vai trò của hoạt động vẽ đối với sự phát triển toàn diện của trẻ…14
1.4.1 Hoạt động vẽ đối với sự phát triển nhận thức, trí tuệ………….….14
1.4.2 Hoạt động vẽ đối với việc giáo dục tình cảm, đạo đức, kĩ năng giao
tiếp xã hội…………………………………………………………………..15
1.4.3 Hoạt động vẽ đối với sự phát triển thẩm mĩ……………….………16
4.4 Hoạt động vẽ đối với sự phát triển thể chất………………………….16
4.5 Hoạt động vẽ đối với việc chuẩn bị cho trẻ đến trường phổ thơng….17
1.5. Hình thức tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ mầm non………………....18
1.5.1 Hình thức tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ mầm non………………...18

5 thac si - luan
Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan van
van kinh
te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 5

6 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

1.5.2 Tổ chức hoạt động vẽ trên tiết học………………………………..20
1.5.3 Tổ chức hoạt động vẽ ngoài tiết học………………………....……21
1.5.4 Tổ chức hoạt động vẽ trong lớp học…………………………........22
1.5.5 Tổ chức hoạt động vẽ ngồi lớp học…………………….….……..25
1.5.6 Các hình thức tổ chức hoạt động vẽ theo từng nội dung….………26

Chương 2. Nghiên cứu thực trạng về việc tổ chức hoạt động vẽ
cho trẻ mẫu giáo lớn tại trường mầm non Xuân Hòa , thị xã
Phúc Yên
2.1. Một số nét chung về trường mầm non Xuân Hòa…………………32
2.2. Nội dung nghiên cứu thực trạng……………………………………33
2.3. Tiêu chí đánh giá…………………………………………………….33
2.4. Kết quả nghiên cứu thực trạng……………………………………..33
2.4.1 Kết quả quan sát tự nhiên………………………………………….33
2.4.2 Kết quả điều tra……………………………………………………36
2.4.3 Kết quả phân tích sản phẩm ………………………………...…….47

Chương 3. Đề xuất một số hình thức đổi mới tổ chức hoạt động
vẽ cho trẻ mẫu giáo lớn tại trường mầm non Xuân Hòa
3.1. Đề xuất một số hình thức đổi mới tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ mẫu
giáo lớn tại trường mầm non Xuân Hòa………………………….…..…49
3.2. Thực nghiệm tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ mẫu giáo lớn của trường
mầm non Xuân Hòa theo hình thức mới……………………………..….53
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ…………………………………………....58
TRANH MINH HỌA ĐỀ TÀI………………………………………...…60
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………...……66

PHỤ LỤC

6 thac si - luan
Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan van
van kinh
te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 6


7 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Hoạt động vẽ là một trong những nội dung giáo dục toàn diện cho trẻ
mầm non. Thơng qua đó phát triển cảm xúc, tri giác, phát triển khả năng
cảm thụ và khả năng sáng tạo của trẻ. Đồng thời, vẽ còn là sự biểu hiện thái
độ, tình cảm của trẻ đối với môi trường xung quanh. Đối với trẻ, thế giới
xung quanh thật mới mẻ và lý thú, trẻ luôn muốn thông qua mọi phương tiện
để biểu đạt những cảm xúc của mình. Trong điều kiện khả năng ngơn ngữ
phát triển chưa hồn thiện thì hội họa là phương tiện để biểu đạt hiệu quả

nhất, lý thú nhất. Hơn thế nữa, tranh vẽ cũng là một phương pháp truyền đạt
thông tin khá hiệu quả của trẻ. Vẽ là hoạt động tạo hình phổ biến ở các
trường mầm non, hoạt động này được trẻ rất yêu thích và làm quen ngay từ
lứa tuổi nhà trẻ. Trong hoạt động vẽ, trẻ có cơ hội được trải nghiệm những
cảm xúc đa dạng, được thể hiện các hình ảnh - hình tượng theo cảm xúc và ý
tưởng riêng của mình một cách linh hoạt, với sự thay đổi của sắc thái màu
sắc hay chỉ là những nét vẽ rất đơn giản.
Đối với trẻ mẫu giáo lớn, đây là lứa tuổi gần đến trường phổ thông.
Khi các đặc điểm tâm sinh lí của trẻ đã phát triển hồn thiện. Lúc này, trẻ có
nhiều ham muốn học hỏi, tìm tịi và sáng tạo. Đặc biệt, trẻ rất thích thú với
hoạt động tạo hình, trong đó hoạt động vẽ là hoạt động mà trẻ được tham gia
ngay từ lứa tuổi nhỏ nên các đặc điểm vẽ của trẻ có những nét đặc trưng
riêng.
Tuy vậy, trong thực tế, hầu hết các trường mầm non chưa thực sự giúp
trẻ khám phá các phương tiện truyền cảm của hoạt động vẽ. Trong quá trình
tổ chức hoạt động, giáo viên thường cho trẻ vẽ một vật cụ thể, hướng trẻ
quan tâm nhiều đến hình ảnh mơ tả, đến cách tạo ra hình mà ít chú ý đến các

7 thac si - luan
Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan van
van kinh
te dục
- khoa
luanhọc

- tai lieu -Footer Page 7


8 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

hình thức tổ chức hoạt động. Điều này thường dẫn đến việc trẻ nhớ lại
những sơ đồ mô tả sự vật một cách máy móc mà ít thấy được sự cuốn hút rất
đa dạng, phong phú từ các phương tiện truyền cảm của hoạt động vẽ. Chính
vì vậy mà hoạt động vẽ của trẻ trong các trường mầm non vẫn chưa đạt hiệu
quả cao. Đặc biệt là đối với trường mầm non Xuân Hòa, thị xã Phúc Yên, là
một trường mới được xây dựng và thành lập, mọi cơ sở vật chất cịn thiếu
thốn, mơi trường học tập chưa thực sự ổn định nên việc sử dụng các hình
thức tổ chức học tập cho trẻ cịn nhiều hạn chế và khó khăn, trong đó có hoạt
động tạo hình nói chung và hoạt động vẽ nói riêng.
Xuất phát từ những vấn đề trên, đồng thời để góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục nói chung và chất lượng giảng dạy trong hoạt động vẽ nói
riêng, chúng tơi đã lựa chọn : “ Đổi mới hình thức tổ chức hoạt động vẽ
cho trẻ mẫu giáo lớn tại trường mầm non Xuân Hòa” làm đề tài nghiên
cứu.
2. Lịch sử nghiên cứu đề tài
Việc tìm hiểu và nghiên cứu về hoạt động vẽ cho trẻ mầm non đã
được rất nhiều nhà khoa học tiến hành nghiên cứu:
Tác giả Lê Thanh Thủy [9, 16]: Các quan điểm tâm lý học về nguồn
gốc và bản chất hoạt động tạo hình của trẻ em. Các quan điểm này tập trung
vào việc trả lời cho câu hỏi “ Trẻ em vẽ gì?”.
Tác giả Nguyễn Quốc Toản [77, 94]: Chương 5, Các hình thức tổ
chức hoạt động vẽ cho trẻ mầm non.
Tác giả Ngô Bá Công: Tu duy và cảm xúc của trẻ mẫu giáo qua tranh

vẽ.
Tuy nhiên, đề tài “Đổi mới hình thức tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ mẫu giáo
lớn tại trường mầm non Xn Hịa, thị xã Phúc n ” thì chưa được tìm
hiểu, nghiên cứu và thực hiện.
8 thac si - luan
Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan van
van kinh
te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 8


9 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1 Mục đích nghiên cứu
Thơng qua đề tài đổi mới hình thức tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ mẫu
giáo lớn nhằm tìm ra các hình thức tổ chức hoạt động vẽ mới để nâng cao
chất lượng giáo dục trẻ trong hoạt động vẽ.
3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu lí luận:

Phân tích và hệ thống hóa một số vấn đề lí luận có liên quan đến đề tài
nghiên cứu.
- Tìm hiểu thực trạng:
Tìm hiểu thực trạng tổ chức hoạt động vẽ đặc biệt là các hình thức tổ
chức hoạt động vẽ của trẻ mẫu giáo lớn tại trường mầm non Xn Hịa.
- Đề xuất nghiên cứu:
Đề xuất một số hình thức để đổi mới hình thức tổ chức hoạt động vẽ
cho trẻ mẫu giáo lớn tại trường mầm non Xuân Hòa, thị xã Phúc Yên.
4. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
- Phạm vi nghiên cứu:
Nghiên cứu việc đổi mới hình thức tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ mẫu
giáo lớn tại trường mầm non Xuân Hòa, thị xã Phúc Yên, Vĩnh Phúc. Thời
gian thực hiện từ tháng 1/2012 – 5/2012.
- Đối tượng nghiên cứu:
Nghiên cứu một số hình thức để đổi mới hình thức tổ chức hoạt động
vẽ cho trẻ mẫu giáo lớn ở trường mầm non Xuân Hòa.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lí luận
Đọc, tìm hiểu, phân tích các tài liệu có liên quan đến đề tài.
- Phương pháp quan sát tự nhiên
9 thac si - luan
Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan van
van kinh
te dục

- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 9


10 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

Quan sát hoạt động vẽ của cô và trẻ trong quá trình tổ chức.
- Phương pháp điều tra
Dùng phiếu câu hỏi
- Phương pháp thực nghiệm
Tiến hành dạy thực nghiệm trên 20 trẻ mẫu giáo lớn tại trường mầm
non Xuân Hòa, thị xã Phúc Yên, Vĩnh Phúc.
- Phương pháp phân tích sản phẩm
Thu thập các sản phẩm vẽ của trẻ sau đó tiến hành phân tích và đánh
giá sự ảnh hưởng của việc sử dụng các hình thức tổ chức hoạt động vẽ.
6. Giả thuyết khoa học
Nếu tìm ra được các hình thức đổi mới để tổ chức hoạt động vẽ của trẻ
thì sẽ phát triển được kĩ năng vẽ cho trẻ, tạo điều kiện cho trẻ phát triển tư
duy, sự ham thích sáng tạo, học tốt hoạt động vẽ của trẻ mẫu giáo lớn tại
trường mầm non Xuân Hịa, thị xã Phúc n nói riêng và mơn tạo hình nói
chung ở trường phổ thơng sau này.
7. Cấu trúc của khóa luận
Ngồi phần mở đầu, kết luận và kiến nghị thì nội dung chính của khóa
luận bao gồm:
Chương 1: Cơ sở lí luận
Chương 2: Nghiên cứu thực trạng tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ mẫu
giáo lớn tại trường mầm non Xuân Hòa, thị xã Phúc Yên.

Chương 3: Đề xuất một số hình thức tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ mẫu
giáo lớn tại trường mầm non Xuân Hòa.

Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan 10
van thac si - luan
van kinh
te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 10


11 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

NỘI DUNG

Chương 1. Cở sở lí luận

1.1. Bản chất hoạt động vẽ của trẻ mầm non
Hoạt động vẽ của trẻ là một hoạt động tổng hợp khá phức tạp, qua
hoạt động đó trẻ bộc lộ các đặc điểm của một nhân cách đang được hình
thành và mang bản chất xã hội rõ rệt.

Bản chất hoạt động vẽ là một khía cạnh của sự phát triển tâm lý trẻ
em.
Hiểu theo nghĩa rộng, hoạt động vẽ của trẻ em được xem như một
quá trình lĩnh hội các kinh nghiệm xã hội. Còn xét ở phạm vi hẹp, trong các
hoạt động ở lứa tuổi mầm non, hoạt động vẽ được coi là một hoạt động
mang tính sáng tạo nghệ thuật, nghĩa là, nó diễn ra thơng qua sự lĩnh hội của
trẻ ở các phẩm chất năng lực tâm lý đặc trưng cho con người và được in dấu
trong nền văn hoá vật chất và tinh thần của xã hội. Vì vậy hoạt động vẽ của
trẻ có nguồn gốc xã hội.
1.2. Đặc điểm hoạt động vẽ của trẻ mầm non nói chung
Hoạt động tạo hình cho trẻ nhỏ chưa phải là một hoạt động sáng tạo
nghệ thuật thực thụ. Qúa trình hoạt động và sản phẩm hoạt động tạo hình
của trẻ thể hiện các đặc điểm của một nhân cách đang được hình thành. Hoạt
động tạo hình của trẻ em khơng nhằm mục đích tạo nên những sản phẩm
phục vụ xã hội, cải tạo thế giới hiện thực xung quanh. Mục đích và kết quả

Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan 11
van thac si - luan
van kinh
te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 11

12 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

to lớn nhất của quá trình hoạt động chính là sự biến đổi, phát triển của chính
bản thân chủ thể hoạt động (trẻ em).
- Một đặc điểm rất rõ nét trong hoạt của tạo hình của trẻ em đó là tính
duy kỷ. Xem tranh vẽ của trẻ nhỏ ta thấy cái mà trẻ quan tâm hơn cả trong
quá trình vẽ đó là việc “vẽ cái gì?” chứ khơng phải “vẽ như thế nào”. Tính
duy kỷ làm cho trẻ nhỏ đến với hoạt động vẽ một cách dễ dàng: trẻ sẵn sàng
vẽ bất cứ cái gì, khơng biết sợ, khơng biết tới khó khăn trong miêu tả. Càng
nhỏ tuổi, trẻ càng dễ lựa chọn đối tượng miêu tả bởi lẽ đối tượng, đó thường
là cái nó thích, nó muốn chứ khơng phải là cái dễ vẽ.
Mối quan tâm chính trong hoạt động tạo hình của trẻ tập trung vào sự
thể hiện, biểu cảm chứ chưa phải là “hình thức nghệ thuật” thực sự của tác
phẩm. Trẻ càng nhỏ càng ít quan tâm tới sự đánh giá thẩm mĩ của người xem
mà chỉ cố gắng truyền đạt, giúp người xem hiểu được những suy nghĩ,
những thái độ, tình cảm của mình qua những gì được miêu tả. Bởi vậy, sự
hạn chế của khả năng tạo hình thường được trẻ bù đắp rất tích cực bằng âm
thanh, lời nói, cử chỉ, điệu bộ,… Sự chú tâm vào ý tưởng của tranh vẽ
thường làm cho trẻ (đặc biệt ở các lứa tuổi mẫu giáo bé, mẫu giáo nhỡ) hài
lịng với các hình vẽ sơ đồ đơn giản.
- Cùng với tính duy kỷ, tính khơng chủ định cũng là một đặc điểm tâm
lý rất đặc trưng tạo cho sản phẩm hoạt động tạo hình của trẻ vẻ hấp dẫn
riêng. Do tính khơng chủ định mà trong quá trình tạo hình, trẻ mẫu giáo
chưa có khả năng độc lập suy tính cơng việc sắp tới một cách chi tiết, các ý
định miêu tả của trẻ thường nảy sinh một cách tình cờ. Để thực hiện ý định
tạo hình trẻ cũng phác ra kế hoạch chung, song các kế hoạch đó thường dễ bị
thay đổi bởi các yếu tố ngẫu nhiên xuất hiện trong quá trình quan sát, trong

hoạt động của trí nhớ hay cảm xúc.

Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan 12
van thac si - luan
van kinh
te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 12


13 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

Tranh vẽ của trẻ nhỏ dường như là một câu chuyện đồ họa. Khi kể
“câu chuyện ấy”, cũng như khi kể chuyện bằng lời nói, trẻ thường vẽ bắt đầu
từ một chi tiết nào đó, sau đó thêm dần các chi tiết mới. Đôi khi trẻ liên kết
vào một bức tranh tới vài hành động, vài sự kiện xảy ra với cùng một nhân
vật (nhân vật đó được vẽ nhiều lần, ở nhiều vị trí, tư thế trong bức tranh) và
kết quả là tạo nên một kết cục rất ẫu trĩ. Khi vẽ tranh, trẻ thường khó phân
biệt sự vật, nhân vật chính và chưa biết cách làm cho chúng nổi bật, những
gì trẻ muốn thể hiện thường được liệt kê theo luồng suy nghĩ chưa được
mạch lạc của trẻ. Chú tâm vào thể hiện nội dung ý tưởng, trẻ thường vẽ rất

say sưa nhưng khác với người lớn, vẽ xong từng chi tiết trẻ hầu như không
xem xét lại, không quan tâm tới chúng nữa và không biết sửa sang tơ vẽ lại.
Tóm lại, khi nghiên cứu các tranh vẽ tự do của trẻ người ta nhận thấy
chúng thể hiện ở đó phần nhiều là những gì nó nhìn thấy, nó biết, nó nghĩ,
theo cách cảm nhận của trẻ thơ chứ chưa hẳn là những gì giống như cái mà
chúng ta nhìn thấy. Đây là một đặc điểm đáng lưu ý, một điều kiện thuận lợi
mà người ta đã tận dụng để đi sâu tìm hiểu đặc điểm tâm lí của trẻ. Tuy
nhiên, cứ để lặp lại hiện tượng này thì có thể là một nhược điểm gây khó
khăn cho sự phát triển hoạt động tạo hình nói chung của trẻ, hạn chế sự phát
triển của hình tượng nghệ thuật. Để khắc phục nhược điểm này, cần giúp trẻ
bổ sung cho nội dung tranh vẽ của mình bằng những kinh nghiệm thu từ quá
trình quan sát, từ các sự vật, hiện tượng có trong hiện thực, những hình
tượng có trong tác phẩm nghệ thuật.
1.3. Đặc điểm hoạt động vẽ của trẻ mẫu giáo lớn
1.3.1 Đặc điểm tâm – sinh lý của trẻ mẫu giáo lớn.
1.3.1.1 Đặc điểm sinh lý
Ở trẻ mẫu giáo lớn, sự phát triển diễn ra chậm hớn so với giai đoạn
trước. Về số lượng: Chiều cao trung bình tăng từ 4 – 6cm, đạt từ 105,5 –

Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan 13
van thac si - luan
van kinh
te dục
- khoa

luanhọc
- tai lieu -Footer Page 13


14 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

125,2cm. Về cân nặng tăng khoảng 1 – 2,5kg, đạt khoảng 25,7kg. Có sự
thay đổi rõ rệt về chất lượng.
Về hệ thần kinh, ở trẻ mẫu giáo lớn, cường độ và tính linh hoạt của
các q trình thần kinh tăng lên rõ rệt. Trẻ có thể tập trung chú ý vào một đối
tượng nhất định trong thời gian 15 – 20 phút. Đồng thời, lứa tuổi này, vai trị
của hệ thống tín hiệu ngày càng tăng. Tư duy bằng từ đã tăng lên, ngôn ngữ
bên trong xuất hiện. Chức năng khái quát hóa của từ đã có bước nhảy vọt
gần như ở người lớn, ở chỗ, sự khái quát hóa được thể hiện theo hoạt động
với đồ vật. Vì thế tư duy bằng hành động vẫn giữ vai trò quan trọng trong hệ
thần kinh cấp cao của trẻ. Ở lứa tuổi này, trẻ có thể đọc và học viết. Ngoài
ra, do sự phát triển của hệ thần kinh, nên số lần ngủ trong ngày và thời gian
ngủ của trẻ cũng giảm xuống, còn 11 giờ trong ngày.
Về hệ vận động, trẻ mẫu giáo lớn có sự phối hợp vận động của nhiều
nhóm cơ như ở người lớn. Cịn việc tiếp thu những thói quen vận động cịn
phụ thuộc vào đặc điểm của từng cơ thể trẻ, nhất là sự luyện tập phù hợp.
Về hệ tuần hoàn, thành phần máu của trẻ mẫu giáo lớn cũng tăng lên
và biến đổi về chất: Huyết sắc tố: 80 - 90%, hồng cầu 4,5 – 5 triệu đơn vị,
bạch cầu 7 – 10 nghìn, tiểu cầu 200 – 300 nghìn. Ngồi ra, tần số co bóp của
tim cũng tăng lên từ 80 – 110 lần/phút.
Về hệ hô hấp, nhịp thở của trẻ giảm dần, cơ quan phát âm của trẻ cũng
phát triển và hồn thiện làm cho ngơn ngữ của trẻ cũng phát triển.
1.3.1.2 Đặc điểm tâm lý

Trẻ mẫu giáo lớn đã sử dụng thành thạo tiếng mẹ đẻ trong sinh hoạt
hàng ngày. Sự hoàn thiện tiếng mẹ đẻ này ở trẻ được diễn ra theo các hướng:
Nắm vững ngữ âm, ngữ điệu một cách phù hợp với nội dung giao tiếp
hay nội dung của câu chuyện mà trẻ kể. Trẻ thường dung ngữ điệu êm ái để

Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan 14
van thac si - luan
van kinh
te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 14


15 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

biểu thị tình cảm yêu thương trìu mến. Ngược lại, khi giận giữ, trẻ lại dung
ngữ điệu thô và mạnh.
Phát triển vốn từ và cơ cấu ngữ pháp. Vốn từ của trẻ mẫu giáo lớn tích
lũy được khá phong phú, không chỉ về danh từ mà cả về động từ, tính từ,
liên từ,… khơng chỉ hiểu được từ ngữ mà trẻ còn nắm vững ngữ pháp một
cách vững vàng đủ để diễn đạt các mặt trong đời sống hàng ngày.

Sự phát triển ngôn ngữ mạch lạc. Trẻ mẫu giáo lớn đã có khả năng
nắm được ý nghĩa của các từ vựng thông dụng, phát âm đúng sự phát âm của
người lớn, biết dùng ngữ điệu phù hợp với hồn cảnh giao tiếp và đặc biệt là
nói đúng hệ thống ngữ pháp phức tạp bao gồm những qui luật ngôn ngữ tinh
vi nhất về phương diện cú pháp và về phương diện tu từ, nói năng mạch lạc,
thoải mái.
Sự xác định ý thức bản ngã và tính chủ định trong hoạt động tâm lý.
Tuổi mẫu giáo lớn, trẻ có biểu hiện ý chí tương đối lâu. Trong sự phát triển
các hành động ý chí của trẻ có thể thấy được sự liên kết giữa ba mặt: Thứ
nhất là sự phát triển tính mục đích của hành động, thứ hai là sự xác lập quan
hệ giữa mục đích của hành động với động cơ, thứ ba là tăng vai trò điều
chỉnh của ngôn ngữ trong việc thực hiện các hành động.
Xuất hiện kiểu tư duy trực quan hình tượng mới – Tư duy trực quan
sơ đồ và những yếu tố của kiểu tư duy logic. Trẻ mẫu giáo lớn có khả năng
hiểu một cách dễ dàng và nhanh chóng về cách biểu diễn sơ đồ và sử dụng
có kết quả những sơ đồ đó để tìm hiểu sự vật. Trong thời gian này, trẻ bắt
đầu hiểu rằng, có thể biểu thị một sự vật hay một hình tượng nào đó bằng từ
ngữ hay các kí hiệu khác nhau khi phải giải những bài toán tư duy độc lập.
Cả tư duy trực quan hành động và tư duy trực quan hình tượng đều
liên hệ mật thiết với ngơn ngữ. Vai trị của ngơn ngữ ở đây rất lớn, nó giúp

Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan 15
van thac si - luan
van kinh

te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 15


16 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

trẻ nhận ra bài toán cần phải giải quyết, giúp trẻ đặt kế hoạch để tìm ra cách
giải quyết và nghe những lời giải thích, hướng dẫn của người lớn.
Tiến vào bước ngoặt 6 tuổi. Tuổi mẫu giáo lớn là thời kì trẻ đang phát
triển tiến vào bước ngoặt 6 tuổi với sự biến đổi của hoạt động chủ đạo. Hoạt
động vui chơi vẫn giữ vai trò chủ đạo trong suốt thời kì mẫu giáo, nay những
yếu tố của hoạt động học tập bắt đầu nảy sinh để tiến tới giữ vị trí chủ đạo ở
giai đoạn sau bước ngoặt 6 tuổi. Do đó, bước ngoặt 6 tuổi là một sự kiện
quan trọng khiến các nhà giáo dục cần phải quan tâm, một mặt là giúp trẻ
hoàn thiện những thành tựu phát triển tâm lý suốt thời kì mẫu giáo, mặt khác
là tích cực chuẩn bị cho trẻ có đủ điều kiện để làm quen dần với hoạt động
học tập và cuộc sống ở trường phổ thông.
Một mặt quan trọng của trình độ chuẩn bị sẵn sàng về mặt tâm lý cho
việc học tập là làm sao cho trình độ phát triển ý chí của trẻ đủ để có thể điều
chỉnh hành vi của mình tn theo nội qui của nhà trường và thực hiện những
yêu cầu của giáo viên hay của tập thể lớp đề ra, tự giác tn theo qui định
nơi cơng cộng.
Tính chủ định của các hoạt động tâm lý cũng cần được tăng tiến để trẻ
có thể kiên trì theo đuổi các mục đích học tập, là tiếp nhận những tri thức
khoa học có hệ thống. Những hoạt động trí tuệ như quan sát, ghi nhớ, tư
duy,… cần phải đạt tới một mức độ nhất định để có thể lĩnh hội các tri thức

khoa học một cách dễ dàng.
Đứa trẻ bước vào trường học cần phải có một tri thức nhất định về thế
giới xung quanh, về giới hữu sinh, về con người và lao động của họ về nhiều
mặt của đời sống xã hội, về các chuẩn mực đạo đức hành vi. Đặc biệt là khơi
dậy ở trẻ lòng ham hiểu biết, muốn khám phá những điều mới lạ của thế giới
tự nhiên và cuộc sống xã hội.

Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan 16
van thac si - luan
van kinh
te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 16


17 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

Trình độ phát triển ngơn ngữ được coi là một điều kiện hết sức quan
trọng trong việc lĩnh hội các tri thức về khoa học tự nhiên cũng như khoa
học xã hội. Bởi vậy, lứa tuổi mẫu giáo lớn, việc trẻ em sử dụng thông thạo
tiếng mẹ đẻ được coi là yêu cầu nghiêm túc. Trước khi đến trường, trẻ phải

biết nói năng mạch lạc khi giao tiếp với người xung quanh, biết sử dụng
ngôn ngữ như một phương tiện để tư duy, để giao tiếp.
Cuối cùng, trình độ chuẩn bị sẵn sàng về mặt tâm lý cho việc học tập
ở trường phổ thông bao gồm những phẩm chất của nhân cách giúp trẻ nhanh
chóng gia nhập vào tập thể lớp, tìm được vị trí của mình trong tập thể đó, có
ý thức trách nhiệm khi tham gia vào hoạt động chung. Đó là những động cơ
xã hội của hành vi, là cách ứng xử với người xung quanh, là kĩ năng xác lập
và duy trì những mối quan hệ qua lại lẫn nhau với các bạn cùng lứa tuổi.
1.3.2 Đặc điểm hoạt động vẽ của trẻ mẫu giáo lớn nói chung
Trẻ mẫu giáo lớn đã hình thành kiểu tư duy mới - trực quan sơ đồ giúp
trẻ hiểu được những thuộc tính bản chất của sự vật hiện tượng. Đây là một
bước ngoặt về sự phát triển tư duy của trẻ chuyển từ tính hình tượng sang
tính trừu tượng. Ở độ tuổi này, do sự phát triển về thể lực, cơ bắp và sự khéo
léo của vận động, trẻ đã có khả năng sáng tạo nên các đường nét với tính
chất khác nhau khá phức tạp. Cùng với sự tăng lên ngày càng phong phú của
kinh nghiệm nhận thức, xúc cảm, tình cảm, trẻ bắt đầu nhận ra được sự hạn
chế và vẻ hấp dẫn của các hình vẽ khái quát với những nét đơn điệu, sơ lược.
Đặc biệt, trẻ ở độ tuổi này khá linh hoạt trong việc biến đổi, phối hợp tính
chất của các đường nét và hình thể để thể hiện hình vẽ độc đáo, rất riêng của
mỗi hình tượng, sự vật cụ thể. Ở độ tuổi này, nhiều trẻ đã có vốn hiểu biết
khá phong phú về cảm giác màu sắc, đã có khả năng độc lập quan sát để
thấy được vẻ linh hoạt trong sự thay đổi màu sắc của các sự vật hiện tượng
trong hiện thực và làm quen trong quá trình tri giác với một số cách phối

Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan

an - luan an tien si -luan 17
van thac si - luan
van kinh
te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 17


18 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

hợp màu sắc. Tính tích cực quan sát, nhận thức chính là điều kiện giúp trẻ
biết sử dụng màu sắc một cách sinh động để thể hiện một cách sáng tạo nội
dung vẽ, qua đó mà biểu lộ suy nghĩ, tình cảm, ước mơ của mình qua những
bức tranh trẻ vẽ.
Cụ thể như sau:
- Ở độ tuổi này, trẻ đã biết cầm bút, sáp, màu một cách gọn, nhẹ
nhàng, thối mái hơn. Điều khiển các khớp ngón tay, cổ tay linh hoạt, do đó
khi vẽ sẽ dễ dàng hơn.
- Về vẽ nét, vẽ hình:
+ Trẻ em 5 – 6 tuổi vẽ nét theo ý muốn, định hướng được dài - ngắn,
cao - thấp - vừa với bố cục ở phần giấy cho phép, không vượt qua ranh giới
chung.
+ Nét vẽ tự nhiên, khơng bị gị bó về kĩ thuật mà đưa nét theo sự thích
thú. Vì thế nét vẽ đã hạn chế được đậm nhạt, đều đều, khô cứng đã có chỗ
đậm nhạt, chỗ lửng (ngắt quãng), biểu cảm hơn.
+ Hình vẽ rõ đặc điểm đối tượng, những hình ảnh phụ phục vụ cho nội
dung xuất hiện ngày càng nhiều tạo cho bài vẽ rõ đề tài, phong phú và vui

mắt
+ Tuy nhiên, hình vẽ, bài vẽ của một số trẻ ở lứa tuổi này còn những
điểm cần chú ý:
Vẽ hình nhỏ và đều làm cho bài vẽ vụn.
Vẽ hình nhiều, bài vẽ trở nên rối.
Sắp xếp hình vẽ như kể, liệt kê, ít che khuất, thường là dân theo hàng
ngang, khơng có trên - dưới.
- Về vẽ màu:
+ Vẽ màu tươi sáng, đã chú ý đến độ đậm nhạt của của màu và vẽ
màu gọn trong hình.

Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan 18
van thac si - luan
van kinh
te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 18


19 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

+ Tuy nhiên, vẫn còn những hạn chế sau: Khi vẽ màu sáp thường di
nhiều lần làm cho nền lì, bóng lên, khó đẹp. Ngồi ra, trẻ vẫn còn yếu về vẽ
màu bột và màu nước.
1. 3.3 Đặc điểm hoạt động vẽ của trẻ mẫu giáo lớn qua từng nội dung
1.3.2.1 Hoạt động vẽ theo mẫu
Ở hoạt động này, trẻ nhìn mẫu có thực hoặc nhớ lại những gì đã thấy
và vẽ lại sao cho rõ đặc điểm. Mẫu cho trẻ vẽ là các đồ vật, quả cây, con vật.
Trẻ thể hiện bài vẽ của mình theo cảm nhận riêng, bài vẽ của trẻ
thường khác với đối tượng về hình (to – nhỏ), màu sắc và đậm nhạt, những
đặc điểm đó cơ bản làm cho người xem nhận ra: Đó là cái gì?, con gì?
Trong hoạt động này, trẻ nhìn mẫu có thực để tả lại, mơ phỏng lại, vẽ
lại theo cách cảm nhận riêng, sao cho rõ đặc điểm. Hoạt động này tạo cho trẻ
em nắm được và có thể vẽ được các hình cơ bản, giúp cho chúng làm các
loại bài: Vẽ tranh, vẽ trang trí thuận lợi hơn.
Yêu cầu đối với trẻ mẫu giáo lớn trong hoạt động vẽ theo mẫu:
- Quan sát: từ bao quát đến chi tiết, tìm ra đặc điểm của hình mẫu:
hình dáng, đường nét tiêu biểu và tỉ lệ bộ phận.
- Tìm ra cách vẽ: Từ hình hướng dẫn, trẻ biết vẽ gì trước, vẽ gì sau.
- Bố cục: cân đối khổ giấy hay vở tập vẽ
- Hình vẽ: rõ đặc điểm
- Vẽ màu: theo cảm nhận riêng, không nhất thiết vẽ màu như có ở
mẫu.
1.3.2.2. Hoạt động vẽ trang trí
Trẻ quan sát hình minh họa hoặc đồ vật để tập vẽ nét, vẽ hoạt tiết, sắp
xếp họa tiết theo cách nhắc lại, xen kẽ hoặc đối xứng và vẽ màu tự do. Các
loại bài tập thường là: trang trí cơ bản (đường diềm, trang trí hình vng,
hình trịn) và trang trí ứng dụng.

Thị Chánh
Khoa

Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan 19
van thac si - luan
van kinh
te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 19


20 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

Trẻ mẫu giáo lớn làm bài tập theo ý mình, có thể khơng giống mẫu và
hình hướng dẫn mà giáo viên đã giới thiệu, khác với hoạt động vẽ theo mẫu,
hoạt động vẽ trang trí phát triển ở trẻ khả năng suy nghĩ tìm tịi, sáng tạo, tạo
ra các bài vẽ theo cảm nhận riêng, không giống mẫu, không giống bài của
các bạn về bố cục, về hoạt tiết và về màu sắc.
Ví dụ: Vẽ trang trí đường diềm, trang trí hình trịn, hình vng.
u cầu đối với trẻ khi tham gia vào hoạt động vẽ trang trí như sau:
- Trẻ biết được cách sắp xếp họa tiết trong các hình thể trang trí:
đường diềm, hình vng,… và một số đồ vật quen thuộc.
- Nhận ra các cách sắp xếp họa tiết: nhắc lại, xen kẽ, đối xứng.
- Vẽ được họa tiết theo mẫu hoặc tự vẽ vào các hình trang trí theo các
cách khác nhau.
- Vẽ màu vào họa tiết và nền, có đậm, có nhạt, màu ít ra ngồi hình.

1.3.2.3. Hoạt động vẽ tranh
Trẻ tập vẽ các thể loại đơn giản như: tranh tĩnh vật, tranh phong cảnh,
tranh chân dung, tranh đề tài sinh hoạt và tranh các con vật quen thuộc.
Ở độ tuổi này, trẻ quan sát, nhận biết và cảm thụ vẻ đẹp ở các hình ảnh trong
tranh, ảnh và tự mình vẽ tranh theo khả năng và cảm nhận của mình.
Khi vẽ tranh theo đề tài cho trước (cả lớp cùng vẽ một đề tài) nhưng
mỗi trẻ có cách vẽ khác nhau về sắp xếp hình ảnh và vẽ màu.
Vẽ tranh tự do – trẻ tự do chọn đề tài, nội dung theo ý thích, có thể vẽ
tranh về các con vật, tranh phong cảnh hoặc chân dung.
Yêu cầu đối với trẻ mẫu giáo lớn khi vẽ tranh:
- Trẻ biết được các loại tranh: tranh phong cảnh, tranh tĩnh vật,…
- Biết cách vẽ tranh.
- Trẻ vẽ được các loại tranh có các hình ảnh rõ nội dung.
- Vẽ màu theo cảm nhận riêng: vẽ màu kín mặt tranh, có đậm nhạt.

Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan 20
van thac si - luan
van kinh
te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 20

21 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

Như vậy, ở độ tuổi 5 – 6 tuổi, trẻ đã quen với hoạt động vẽ và vẽ có kết quả
khá rõ. Vì thế tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ cần nhấn mạnh đến bố cục và sự
suy nghĩ, tìm tịi để bài vẽ của trẻ có tính sáng tạo hơn về hình, về màu.
1.4. Vai trị của hoạt động vẽ đối với sự phát triển toàn diện của trẻ
1.4.1 Hoạt động vẽ đối với sự nhận thức, phát triển trí tuệ
Hoạt động vẽ là hoạt động nhận thức đặc biệt mang tính hình tượng:
- Khi tham gia vào hoạt động vẽ, trẻ có nhiều cơ hội tìm hiểu, nghiên
cứu các đối tượng miêu tả để có được hiểu biết, sự hình dung về các đối
tượng đó, từ đó xây dựng các biểu tượng, hình tượng . Do vậy, có thể khẳng
định rằng hoạt động vẽ là một trong những phương tiện tích cực để phát
triển các khả năng hoạt động trí tuệ như: óc quan sát, trí nhớ, tư duy, tưởng
tượng…
- Hoạt động vẽ cịn giúp trẻ tiếp thu, mở rộng và hệ thống hóa các
chuẩn mực cảm giác về hình, màu sắc, tỉ lệ, kích thước,… Thơng qua q
trình quan sát đối tượng miêu tả mà trẻ tích lũy được một số lượng lớn các
thơng tin hình ảnh cùng những hiểu biết về các sự vật, hiện tượng trong cuộc
sống xung quanh, từ đó trẻ nắm được mối quan hệ có tính chất qui luật của
mọi vật trong thế giới xung quanh.
- Qúa trình vẽ địi hỏi trẻ phải ln tìm hiểu khám phá, phát hiện ra
tính chất của các sự vật hiện tượng. Trong quá trình này trẻ lĩnh hội được
các kĩ năng sử dụng các loại dụng cụ như bút, sáp, màu… Đây chính là điều
kiện thuận lợi cho sự phát triển của trí tuệ và nhân cách.
- Tham gia quan sát, phân tích và thể hiện trong bài vẽ trẻ sẽ dần dần
học hỏi, nắm bắt được các kinh nghiệm hoạt động nhận thức, sẽ được rèn
luyện khả năng độc lập tổ chức, điều khiển, điều chỉnh quá trình nhận thức
của mình.

Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan 21
van thac si - luan
van kinh
te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 21


22 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

1.4.2 Hoạt động vẽ đối với việc giáo dục tình cảm, đạo đức, kĩ năng giao
tiếp xã hội.
- Hoạt động vẽ có một vai trị rất lớn trong việc giáo dục đạo đức cho
trẻ nhỏ. Hoạt động này không chỉ đơn thuần là sự phản ánh các ấn tượng
kinh nghiêm xã hội mà đây còn là sự biểu lộ thái độ, tình cảm của trẻ đối với
những gì mà chúng thể hiện. Tham gia vào hoạt động vẽ, trẻ có nhiều điều
kiện để tiếp xúc các chuẩn mực thẩm mĩ - đạo đức trong xã hội, trải nghiệm
những xúc cảm, tình cảm trong giao tiếp học hỏi kĩ năng xã hội và đánh giá
các hành vi văn hóa xã hội qua các hình tượng, các sự kiện được miêu tả
trong bài vẽ.

- Hoạt động vẽ là một hoạt động có nguồn gốc xã hội và là hoạt động
xuất hiện ở trẻ sớm nhất trong quá trình hình thành và phát triển hoạt động
tạo hình. Từ đó, thể hiện sự định hướng xã hội cho sự phát triển nhân cách
cho trẻ em.
- Các hoạt động “thiết kế”, “chế tạo” các sản phẩm vẽ chính là hình
thức tổ chức hoạt động tạo nên điều kiện tối ưu giúp giáo viên tổ chức thực
hiện nhiệm vụ giáo dục lao động cho trẻ. Đây là mơi trường lí tưởng để hình
thành ở trẻ ý thức lao động (lao động tạo ra sản phẩm khơng chỉ cho bản
thân mình mà cịn để phục vụ người khác), hình thành hứng thú, lịng u
lao động và thái độ trân trọng đối với sản phẩm lao động, người lao động.
1.4.3 Hoạt động vẽ đối với sự phát triển thẩm mĩ
- Hoạt động tạo hình nói chung và hoạt động vẽ nói riêng là một hoạt
động nghệ thuật, tạo nên những điều kiện thuận lợi nhất cho sự phát triển
cảm giác, tri giác thẩm mĩ: việc quan sát, tìm hiểu các sự vật hiện tượng giúp
trẻ nhận ra đặc điểm thẩm mĩ (hình dáng, màu sắc, cấu trúc, tỉ lệ, sự sắp xếp
không gian,…) nhận ra nét độc đáo, tạo nên sức hấp dẫn của đối tượng miêu
tả.

Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan 22
van thac si - luan
van kinh
te dục
- khoa
luanhọc

- tai lieu -Footer Page 22


23 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

- Các đặc điểm thẩm mĩ phong phú và đa dạng của đối tượng miêu tả
là những yếu tố kích thích sự xuất hiện của những rung động, những xúc
cảm thẩm mĩ (cảm xúc về vẻ đẹp của hình, màu, nhịp điệu,…). Từ các xúc
cảm thẩm mĩ hình thành nên những tình cảm thẩm mĩ, thái độ thẩm mĩ, giúp
trẻ biết thưởng thức cái đẹp từ thiên nhiên và từ các tác phẩm nghệ thuật.
- Qúa trình thể hiện các sản phẩm vẽ là điều kiện thuận lợi cho trẻ
tích cực vận dụng tích cực vốn biểu tượng hình tượng đã tích lũy để phối
hợp, xây dựng hình tượng mới làm cho các sản phẩm vẽ của trẻ ngày càng
trở nên sinh động, đầy sức hấp dẫn và mang màu sắc nghệ thuật.
- Khác với mọi hoạt động khác trong trường mầm non, tham gia hoạt
động vẽ trẻ không chỉ được làm quen với cái đẹp trong đời sống mà cả trong
nghệ thuật (qua tranh ảnh, các sản phẩm vẽ,…). Các sản phẩm vẽ phù hợp
với lứa tuổi sẽ mở ra trước mắt trẻ sự phong phú sống động, vẻ rực rỡ của
các màu sắc, hình dạng,…
- Sự phản ánh hiện thực và biểu lộ tình cảm qua các phương tiện
truyền cảm đặc trưng cho loại hình nghệ thuật vật thể như đường nét, hình
dạng, bố cục, màu sắc,… chính là con đường lĩnh hội các kinh nghiệm văn
hóa thẩm mĩ rất phù hợp với lứa tuổi của trẻ em, trên cơ sở đó mà hình thành
thị hiếu thẩm mĩ sau này.
1.4.4 Hoạt động vẽ đối với sự phát triển thể chất
Hoạt động tạo hình nói chung và hoạt động vẽ nói riêng, có ảnh
hưởng to lớn đến sức khỏe tinh thần và phát triển về thể chất cho trẻ nhỏ.
- Những phút hoạt động tự do trong mơi trường thẩm mĩ, trong bầu

khơng khí thoải mái sinh động sẽ tạo cho trẻ niềm vui sướng, phấn khởi.
Chính sự phấn khởi này đã tác động khơng ít đến hệ tim mạch, điều hòa hoạt
động của hệ thần kinh, điều chỉnh toàn bộ hoạt động của cơ thể.

Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan 23
van thac si - luan
van kinh
te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 23


24 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

- Khi tham gia vào hoạt động vẽ, việc cầm bút, màu, sáp, que,… giúp
trẻ vận động các cơ tay chắc hơn, các khớp ngón tay và ngón tay linh hoạt
hơn.
Như vậy, có thể nói hoạt động vẽ là một món ăn tinh thần, là một loại
vitamin đặc biệt cho sự phát triển tâm sinh lí của trẻ em.
1.4.5 Hoạt động vẽ đối với việc chuẩn bị cho trẻ đến trường phổ thông
Hoạt động vẽ là một trong những mơi trường, một phương tiện để

hình thành ở trẻ những cơ sở ban đầu của hoạt động học tập trong trường
phổ thông.
- Trong hoạt động vẽ, trẻ được bồi dưỡng khả năng độc lập tổ chức
một quá trình hoạt động nhận thức, hoạt động thực tiễn để tạo nên các sản
phẩm vẽ.
- Hoạt động vẽ giúp hình thành và rèn luyện ở trẻ khả năng đánh giá
và tự đánh giá.
- Hoạt động vẽ cịn góp phần khơng nhỏ vào việc chuẩn bị vốn kiến
thức sơ đẳng về tự nhiên xã hội, về khoa học kĩ thuật để giúp trẻ nhanh
chóng làm quen với các mơn học mới mẻ trong trường phổ thông.
- Việc rèn luyện các kĩ năng đồ họa trong các giờ vẽ sẽ giúp phát
triển ở trẻ khả năng phối hợp, điều chỉnh hoạt động ở mắt và tay, rèn luyện
sự khéo léo linh hoạt trong vận động của tay, từ đó giúp cho việc học viết ở
trường phổ thơng sẽ tốt hơn.
- Hoạt động vẽ góp phần vào việc chuẩn bị tâm lí cho trẻ bước vào
học tập ở trường phổ thông: hoạt động này giáo dục trẻ lòng ham muốn nhận
thức, ham muốn tiếp thu những điều mới lạ, những phương thức hoạt động
mới, giúp trẻ hình thành thói quen học tập một cách có mục đích, có tổ chức,
biết lắng nghe và thực hiện lời chỉ bảo của thầy cơ.
1.5. Hình thức tổ chức hoạt động vẽ của trẻ mầm non

Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan 24
van thac si - luan
van kinh

te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 24


25 of 128. Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2

1.5.1 Hình thức tổ chức hoạt động vẽ.
Sự phát triển của trẻ diễn ra trong đời sống hàng ngày của chúng,
trong quá trình giao tiếp với người lớn, chơi với các bạn cùng tuổi, trong lao
động, trong các buổi đi dạo, cũng như trong quá trình dạy học có hệ thống ở
trường mầm non. Do hình thức hoạt động của trẻ ở trường phổ thơng là học
tập, cịn ở trẻ mẫu giáo vui chơi là hoạt động chủ yếu nên nội dung và cách
thức tổ chức các hoạt động ở trường mầm non có nhiệm vụ cung cấp cho trẻ
những tri thức xác thực về khoa học, nhưng rất sơ đẳng về các sự vật, hiện
tượng xung quanh. Đó là những tri thức văn hóa chung nhất biểu hiện dưới
dạng những biểu tượng gần gũi, dễ hiểu đối với trẻ em, những mối quan hệ
đơn giản, những nguyên nhân gần gũi giữa các sự vật, hiện tượng của môi
trường xung quanh. Khối lượng tri thức và kĩ năng cung cấp cho trẻ mẫu
giáo trên các hoạt động học không đáng kể so với phổ thông. Song khối
lượng tri thức đó có ý nghĩa quan trọng để phát triển trí tuệ.
Có thể nói hình thức cơ bản của dạy học mẫu giáo là “hoạt động học”,
số lượng, thời gian cho hoạt động học là rất ít. Do đó, ngồi các hình thức cơ
bản của dạy học cịn có các hình thức ngồi hoạt động học, nhằm bổ trợ cho
trẻ vốn hiểu biết và hệ thống tri thức phong phú hơn.
Tổ chức hoạt động tạo hình nói chung và tổ chức hoạt động vẽ nói
riêng là một trong những hoạt động dạy và học chính trong trường mầm non.

Trong hoạt động vẽ của trẻ bao gồm các nội dung sau:
- Hoạt động vẽ theo mẫu
- Hoạt động vẽ trang trí
- Hoạt động vẽ tranh theo đề tài (vẽ tranh đề tài theo chủ đề cho sẵn
hoặc vẽ tranh tự do).
Vì sao trong trường mầm non lại gọi là hình thức tổ chức hoạt động
vẽ mà không gọi là phương pháp dạy học vẽ, bởi các lí do như sau:

Thị Chánh
Khoa
Giáo
Tiểu
kho tai lieuLương
-123doc-doc-luan
an - luan an tien si -luan 25
van thac si - luan
van kinh
te dục
- khoa
luanhọc
- tai lieu -Footer Page 25