Tăng cường công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại khu kinh tế Vân Đồn tỉnh Quảng Ninh (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
––––––––––––––––––––––––––––

VŨ THỊ HỘI

TĂNG CƢỜNG CÔNG TÁC THU HỒI ĐẤT, BỒI THƢỜNG,
HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƢ TẠI KHU KINH TẾ VÂN ĐỒN
TỈNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
––––––––––––––––––––––––––––

VŨ THỊ HỘI

TĂNG CƢỜNG CÔNG TÁC THU HỒI ĐẤT, BỒI THƢỜNG,
HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƢ TẠI KHU KINH TẾ VÂN ĐỒN
TỈNH QUẢNG NINH
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. BÙI THỊ MINH HẰNG

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,
kết quả đã nêu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, trung thực và chƣa đƣợc
dùng để bảo vệ một học vị nào khác. Mọi sự giúp đỡ cho việc hoàn thành luận
văn đều đã đƣợc cảm ơn. Các thông tin, trích dẫn trong luận văn đều đã đƣợc
ghi rõ nguồn gốc./.
Thái Nguyên, ngày 20 tháng 5 năm 2015
Tác giả luận văn

Vũ Thị Hội

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

ii
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện đề tài:“Tăng cường công tác thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư tại Khu kinh tế Vân Đồn tỉnh Quảng Ninh”, tôi đã
nhận đƣợc sự hƣớng dẫn, giúp đỡ, động viên của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin
đƣợc bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện

giúp đỡ tôi trong học tập và nghiên cứu.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Quản lý Đào tạo sau Đại
học, các khoa, phòng của Trƣờng Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh - Đa ̣i ho ̣c
Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá trình học tập và
hoàn thành luận văn này.
Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của giáo viên hƣớng
dẫnTS. Bùi Thị Minh Hằng.
Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu của các nhà khoa
học, các thầy, cô giáo trong Trƣờng Đa ̣i ho ̣c Kinh t ế và Quản trị Kinh doanh - Đại
học Thái Nguyên.
Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn đƣợc sự giúp đỡ và cộng tác của các
đồng chí tại các địa điểm nghiên cứu, tôi xin chân thành cảm ơn các bạn bè, đồng
nghiệp và gia đình đã tạo điều kiện mọi mặt để tôi hoàn thành nghiên cứu này.
Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó.
Thái Nguyên, ngày 20 tháng 5 năm 2015
Tác giả luận văn

Vũ Thị Hội

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii
MỤC LỤC ................................................................................................................. iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................... vi
DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................................... vii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ ........................................................................................... vii
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ...............................................................................2
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ..........................................................2
4. Những đóng góp của đề tài .....................................................................................3
5. Kết cầu của luận văn ...............................................................................................3
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIẾN VỀ CÔNG TÁC THU HỒI
ĐẤT, BỒI THƢỜNG, HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƢ......................................................4
1.1. Cơ sở lý luận ........................................................................................................4
1.1.1. Lý luận chung về công tác thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ, TĐC .....................4
1.1.2. Quy định của pháp luật về thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ
tại Việt Nam ..............................................................................................................12
1.1.3. Những yếu tố ảnh hƣởng đến công tác thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ, tái
định cƣ .......................................................................................................................16
1.3.2. Giá cả đất đai và khung giá đất .......................................................................17
1.2. Cơ sở thực tiễn ...................................................................................................25
1.2.1. Kinh nghiệm thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ............................25
1.2.2. Bài học kinh nghiệm trong công tác giải phóng mặt bằng đối với KKT
Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh .......................................................................................33
Chƣơng 2: PHƢƠNGPHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................35
2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................35
2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu....................................................................................35
2.2.1. Phƣơng pháp chọn điểm nghiên cứu ...............................................................35
2.2.2. Phƣơng pháp thu thập dữ liệu .........................................................................35
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

iv

2.2.3. Phƣơng pháp tổng hợp dữ liệu ........................................................................36
2.2.4. Phƣơng pháp phân tích số liệu ........................................................................36
2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu .......................................................................37
Chƣơng 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THU HỒI ĐẤT, BỒI THƢỜNG
GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TRÊN ĐỊA BÀN KHU KINH TẾ VẦN ĐỒN,
TỈNH QUẢNG NINH .............................................................................................38
3.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội của khu kinh tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh .....38
3.1.1. Vị trí địa lý và các điều kiện tự nhiên .............................................................39
3.1.2. Dân số..............................................................................................................40
3.1.3. Lao động..........................................................................................................41
3.1.4. Cơ cấu kinh tế .................................................................................................43
3.2. Giới thiệu khái quát về Quy hoạch Khu kinh tế Vân Đồn .................................44
3.3. Thực trạng công tác thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ tái định cƣ tại KKT Vân
Đồn, tỉnh Quảng Ninh ...............................................................................................47
3.3.1. Căn cứ thực hiện các chính sách thu hồi đất, bồi thƣờng hỗ trợ và tái định
cƣ tại khu kinh tế Vân Đồn ......................................................................................49
3.3.2. Kết quả thu hồi đất ..........................................................................................51
3.3.3. Kết quả bồi thƣờng ..........................................................................................54
3.3.4. Chính sách hỗ trợ ............................................................................................62
3.3.5. Công tác tái định cƣ ........................................................................................66
3.4. Đánh giá chung về công tác thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định trên địa
bàn huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh ......................................................................70
3.4.1. Các ƣu điểm trong công tác giải phóng mặt bằng đối với các dự án đầu tƣ
xây dƣ̣ng ha ̣ tầ ng trên điạ bàn KKT Vân Đ ồn...........................................................70
3.4.2. Hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong công tác giải phóng mă ̣t bằ ng
đối với các dự án đầu tƣ xây dựng hạ tầng trên địa bàn KKT Vân Đ ồn ...................71
Chƣơng 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG CÔNG TÁC THU HỒI ĐẤT,
GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TẠI KHU KINH TẾ VÂN ĐỒN, TỈNH
QUẢNG NINH ........................................................................................................78
4.1. Quan điể m tăng cƣ ờng công tác thu h ồi đất, giải phòng mặt bằng của

huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh.............................................................................78
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

v
4.2. Các giải pháp tăng cƣờng công tác thu hồi đất, giải phòng mặt bằng tại khu
kinh tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh ...........................................................................80
4.2.1.Giải pháp về chính sách ...................................................................................80
4.2.2. Giải pháp về tổ chức thực hiện .......................................................................83
4.2.3. Giải pháp về đào tạo và công tác cán bộ .........................................................84
4.2.4. Về đào tạo nghề, tạo việc làm, tăng thu nhập, ổn định cuộc sống cho ngƣời
có đất bị thu hồi ..........................................................................................................85
4.2.5. Tăng cƣờng công tác tuyên truyền, phố biến chính sách pháp luật và sự
tham gia của ngƣời dân .............................................................................................86
4.3. Kiến nghị ............................................................................................................87
KẾT LUẬN ..............................................................................................................89
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................90
PHỤ LỤC .................................................................................................................92

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

vi
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

GPMB

: Giải phóng mặt bằng

KKT

: Khu kinh tế

KT - XH

: Kinh tế - xã hội

TĐC

: Tái định cƣ

UBND

: Ủy ban nhân dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1: Dân số và mật độ dân số phân theo xã thống kê 2014 .............................40
Bảng 3.2: Dân số KTT Vân Đồn giai đoạn 2012 - 2014 ..........................................41
Bảng 3.3: Cơ cấu lao động theo ngành .....................................................................43
Bảng 3.4: Thố ng kê các dƣ̣ án đầ u tƣ xây dƣ̣ng ha ̣ tầ ng giai đoa ̣n 2012 - 2014 .......48
Bảng 3.5: Kinh phí hỗ trợ trong thời gian 3 năm theo số nhân khẩu ........................51
Bảng 3.6: Tổng hợp kết quả thu hồi đất đai ..............................................................52
Bảng 3.7: Tổng hợp kết quả bồi thƣờng ...................................................................57

Bảng 3.8: Tổng hợp đơn giá bồi thƣờng về tài sản của các Dự án ...........................60
Bảng 3.9: Đánh giá của ngƣời dân về sự phù hợp của đơn giá bồi thƣờng, hỗ trợ..........61
Bảng 3.10: Đánh giá nguồn thu nhập của hộ gia đình có đất thu hồi tại KKT Vân Đồn ...65
Bảng 3.11: Cách thức sử dụng tiền bồi thƣờng, hỗ trợ của hộ có đất thu hồi
thuộc KKT Vân Đồn ................................................................................65
Bảng 3.12: Kết quả tái định cƣ..................................................................................68

DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1: Cơ cấu lao động KKT Vân Đồn năm 2014 ..........................................43

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đất đai là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá, là tƣ liệu sản xuất đặc biệt
không thể thay thế của sản xuất nông nghiệp, là thành phần quan trọng của môi
trƣờng sống, là địa bàn phân bố dân cƣ, là nơi xây dựng các cơ sở kinh tế công
nghiệp, dịch vụ, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng.
Đất đai có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với đời sống xã hội và an ninh
quốc gia, Do đó ở mỗi thời kỳ, chính sách quản lý đất đai đƣợc đặt ra phù hợp với
điều kiện thực tế và mục tiêu phát triển đất nƣớc.
Thực hiện đƣờng lối đổi mới do Đảng ta khởi xƣớng là phát triển nền kinh tế
hàng hóa nhiều thành phần theo cơ chế thị trƣờng có sự quản lý của Nhà nƣớc đòi
hỏi phải tổ chức, phân bố hợp lý các nguồn lực trong xã hội, trong đó có nguồn tài
nguyên đất đai theo từng vùng, từng khu vực và trên phạm vi cả nƣớc. Thu hồi đất
là một trong những biện pháp quan trọng để Nhà nƣớc chủ động trong việc phân bố
và phân phối lại tài nguyên đất của quốc gia. Việc bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ

khi Nhà nƣớc thu hồi đất là một trong những vấn đề hết sức nhạy cảm và phức tạp,
tác động tới mọi mặt của đời sống kinh tế - chính trị - xã hội, nếu không đƣợc xử lý
tốt sẽ dẫn đến những ảnh hƣởng tiêu cực, cản trở trong quá trình xây dựng, phát
triển đất nƣớc. Nhận thức đƣợc vấn đề này, nhiều năm qua, Nhà nƣớc ta xây dựng
và dần hoàn thiện cơ chế chính sách phù hợp với tình hình thực tế ở mỗi thời kỳ,
đầu tƣ nguồn ngân sách phục vụ cho công tác thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ, tái
định cƣ để thực hiện các dự án đầu tƣ trong nƣớc, dự án có vốn đầu tƣ nƣớc ngoài,
các dự án khu đô thị mới, xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển kinh tế -xã
hội, an ninh quốc phòng.
Khu Kinh tế (KKT) Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh đƣợc Thủ tƣớng Chính phủ
thành lập theo Quyết định số 786/QĐ-TTg ngày 31/5/2006 với mục tiêu xây dựng
Vân Đồn trở thành một trung tâm du lịch sinh thái biển, đảo chất lƣợng cao, trung
tâm hàng không quốc tế, trung tâm dịch vụ cao cấp và là đầu mối giao thƣơng quốc
tế; đóng góp lớn vào tăng trƣởng kinh tế, phát triển bền vững cho Quảng Ninh, góp
phần đảm an ninh - quốc phòng, giữ vững chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

2
Ngày 19/8/2009, Thủ tƣớng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch chung xây
dựng KKT Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030,
định hƣớng Khu kinh tế Vân Đồn sẽ trở thành một đầu mối giao thƣơng, tạo động
lực phát triển kinh tế cho tỉnh Quảng Ninh. Do vậy, trong những năm qua, Chính
phủ, tỉnh Quảng Ninh đã quan tâm đầu tƣ nhiều dự án lớn, tạo từng bƣớc phát triển
cho Khu kinh tế và thu hút các dự án đầu tƣ trong và ngoài nƣớc. Tuy nhiên, nhìn
một cách tổng thể đến thời điểm hiện tại, tốc độ tăng trƣởng kinh tế của Vân Đồn
vẫn chỉ dừng lại ở mức khiêm tốn, chƣa thực sự tạo đƣợc bƣớc đột phá, nhiều lợi
thế vẫn còn ở dạng tiềm năng. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này
là công tác thu hồi đất, bồi thƣờng, giải phóng mặt bằng để thực hiện một số dự án

xây dựng cơ sở hạng tầng phục vụ cho phát triển kinh tế-xã hội của địa phƣơng còn
nhiều vƣớng mắc, kết quả đạt đƣợc còn hạn chế, đặc biệt là việc giải phóng mặt
bằng tạo quỹ đất sạch thu hút các dự án đầu tƣ vào Khu Kinh tế.
Xuất phát từ lí do trên, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Tăng cường công
tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại Khu kinh tế Vân Đồn tỉnh
Quảng Ninh”.
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
2.1. Mục tiêu chung
Làm rõ thực trạng công tác giải phóng mặt bằng của KKT Vân Đồn trong
những năm qua và đƣa ra đƣợc một số giải pháp tăng cƣờng công tác thu hồi đất,
giải phóng mặt bằng tại KKT Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về chính sách thu hồi đất, bồi thƣờng hỗ trợ tái
định cƣ.
- Nghiên cứu, đánh giá thực trạng việc tổ chức thực hiện công tác thu hồi đất,
bồi thƣờng, hỗ trợ tái định cƣ tại một số dự án thuộc KKT Vân Đồn.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cƣờng công tác thu hồi đất, bồi
thƣờng., hỗ trợ, tái định cƣ tại KKT Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là công tác thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ,
tái định cƣ tại một số dự án đang triển khai tại KKT Vân Đồn.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

3
3.2 Phạm vi nghiên cứu
Không gian: đề tài sẽ nghiên cứu các dự án trên địa bàn KKT Vân Đồn
Thời gian từ năm 2012 đến năm 2014.

4. Những đóng góp của đề tài
- Hê ̣ thố ng hóa cơ sở lý luâ ̣n trong giải phóng mă ̣t bằ ng xây dƣ̣ng cơ sở ha ̣
tầ ng; chính sách thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ, TĐC.
- Đánh giá thƣ̣c tra ̣ng công tác thu h ồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ, TĐC tại KKT
Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh; phân tić h điể m ma ̣nh, kế t quả đa ̣t đƣơ ̣c và tác đô ̣ng của
công tác thu hồi đất, bồi thƣờng,bồi thƣờng, hỗ trợ, TĐC tới phát triển của KKT; chỉ ra
nhƣ̃ng điể m tồ n ta ̣i và thách thƣ́c đểcó biện pháp khắc phục trong thời gian tới
.
- Đề xuấ t hê ̣ thố ng giải pháp nhằ m tăng cƣờng công tác thu hồi đất, bồi thƣờng,
giải phóng mặt bằng ại
t khu kinh tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh, đồ ng thời là căn cƣ́ khoa
học cho hoạt động quản lý công tác thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ, TĐC đố i với cơ quan
quản lý nhà nƣớc tại huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh
5. Kết cầu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận
văn đƣợc kết cấu gồm 4 chƣơng:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác thu hồi đất, bồi
thƣờng, hỗ trợ, TĐC.
Chương 2: Phƣơng pháp nghiên cứu
Chương 3: Thực trạng công tác thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ, TĐC tại
KKT Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh.
Chương 4: Giải pháp tăng cƣờng công tác thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ,
TĐC tại KKT Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full