Xây dựng phương án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và lập kế hoạch sử dụng đất năm 2017 huyện thông nông, tỉnh cao bằng

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả
nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực, khách quan và chưa
từng được dùng để bảo vệ một học vị nào.
Tác giả luận văn

Nông Anh Hoàng


ii
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành khóa luận này,tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn
Thị Lợi, thầy đã tận tình hướng dẫn trong suốt quá trình viết khóa luận tốt nghiệp.
Tôi chân thành cảm ơn quý thầy, cô trong khoa Quản lý tài nguyên và Phòng
Đào tạo Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã tận tình truyền đạt kiến thức
trong những năm học tập. Với vốn kiến thức được tiếp thu trong quá trình
học không chỉ là nền tảng cho quá trình nghiên cứu khóa luận mà còn là hành
trang quí báu để em bước vào đời một cách vững chắc và tự tin.
Tôi xin chân thành cảm ơn Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Thông
Nông đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi có thể hoàn thành luận văn thật tốt.
Cảm ơn gia đình và bạn bè đã luôn động viên và là chỗ dựa vững chắc cho tôi
trong suốt quá trình thực hiện và hoàn thành luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn./
Thái Nguyên, ngày 18 tháng 10 năm 2017
Tác giả

Nông Anh Hoàng


3

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN........................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN............................................................................................................... ii
MỤC LỤC................................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................................. vi
MỞ ĐẦU.................................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài........................................................................................1
2. Mục tiêu của đề tài................................................................................................ 2
2.1. Mục tiêu tổng quát............................................................................................... 2
2.2. Mục tiêu cụ thể...................................................................................................3
3. Ý nghĩa của đề tài................................................................................................. 3
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU.....................................................4
1.1. Cơ sở khoa học và lý luận của đề tài................................................................... 4
1.1.1. Các căn cứ pháp lý của đề tài........................................................................... 4
1.1.2. Các quy định về công tác quy hoạch sử dụng đất............................................ 5
1.2. Một số nghiên cứu liên quan đến lĩnh vực đề tài ở trong và ngoài nước...........8
1.2.1. Các nghiên cứu ngoài nước............................................................................. 8
1.2.2.Các nghiên cứu trong nước................................................................................ 9
1.2.3..............Các kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn tỉnh Cao Bằng
15
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......................23
2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..................................................................... 23
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................... 23
2.1.2. Phạm vi nghiên cứu........................................................................................ 23
2.1.3. Thời gian và địa điểm nghiên cứu.................................................................. 23
2.2. Nội dung nghiên cứu......................................................................................... 23
2.2.1. Đánh giá sơ lược tình hình cơ bản của huyện Thông Nông, tỉnh Cao Bằng........23
2.2.2. Đánh giá kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2011 -2015 của
huyện Thông Nông......................................................................................... 23

4

2.2.3. Xây dựng phương án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 cho
huyện Thông Nông......................................................................................... 23

2.2.4. Lập kế hoạch sử dụng đất năm 2017 cho huyện Thông Nông;..........................23
2.2.5. Đánh giá những thuận lợi, khó khăn và các giải pháp.......................................24
2.3. Phương pháp nghiên cứu................................................................................. 24
2.3.2. Phương pháp điều tra, thu thập số liệu sơ cấp.............................................. 24
2.3.3. Phương pháp xử lý các tài liệu, số liệu thống kê thu thập được phục vụ
cho nghiên cứu đề tài...................................................................................25
2.3.4. Phương pháp tổng hợp, so sánh, phân tích và viết báo cáo.........................25
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN..............................................26
3.1. Kết quả đánh giá sơ lược về tình hình cơ bản của huyện thông nông..............26
3.1.1. Đánh giá sơ lược về điều kiện tự nhiên của huyện Thông Nông, tỉnh Cao Bằng. 26
3.1.2. Đánh giá sơ lược về tình hình kinh tế - xã hội của huyện Thông Nông,
tỉnh Cao Bằng................................................................................................29
3.2.1. Đánh giá tình hình biến đổi đất đai giai đoạn 2011 - 2015............................35
3.2.2. Đánh giá kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất của huyện Thông
Nông giai đoạn 2011 - 2015.......................................................................... 41
3.3. Phương án Điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 cho huyện Thông
Nông, tỉnh Cao Bằng....................................................................................... 47
3.3.1. Khái quát phương hướng, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội........................47
3.3.2. Phương án Điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 cho huyện
Thông Nông................................................................................................... 49
3.3.3. Đánh giá danh mục các dự án được phê duyệt trong giai đoạn 2016 - 2020....57
3.3.4. Diện tích chuyển mục đích sử dụng đất......................................................... 68
3.3.5. Chỉ tiêu đất chưa sử dụng đưa vào sử dụng cho các mục đích......................71

3.4. Lập kế hoạch sử dụng đất năm 2017 cho huyện Thông Nông.............................73
3.4.1. Xác định các chỉ tiêu sử dụng đất đã được phân bổ từ kế hoạch sử dụng
đất của cấp tỉnh đến từng đơn vị hành chính cấp xã....................................73
3.4.2. Chỉ tiêu sử dụng đất phi nông nghiệp............................................................. 75


5

3.4.3. Đất chưa sử dụng........................................................................................... 77
3.5. Đánh giá Những thuận lợi khó khăn và giải pháp thực hiện phương án
điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2016 - 2020............................77

CHƯƠNG IV. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ.......................................................................82
4.1. Kết luận............................................................................................................. 82
4.1.1. Kết quả công tác quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2011 - 2015....................82
4.1.2. Phương án Điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020......................82
2. Kiến nghị.............................................................................................................. 83
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................................. 84


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Kết quả thực hiện các chỉ tiêu sử dụng đất nông nghiệp...........................16
Bảng 1.2. Kết quả thực hiện các chỉ tiêu sử dụng đất phi nông nghiệp.....................18
Bảng 1.3. Kết quả thực hiện các chỉ tiêu đất chưa sử dụng.......................................22
Bảng 3.1: Biến động sử dụng đất từ năm 2011 - 2015 huyện Thông Nông...................36
Bảng 3.2: Đánh giá kết quả thực hiện các loại đất thời kỳ 2011-2015.....................41
Bảng 3.3: Diện tích, cơ cấu sử dụng đất các khu chức năng đến năm 2020
huyện Thông Nông, tỉnh Cao Bằng.......................................................50
Bảng 3.4: Chỉ tiêu sử dụng đất nông nghiệp đến năm 2020 được phân bổ trên
địa bàn huyện Thông Nông..................................................................53

Bảng 3.5: Chỉ tiêu sử dụng đất phi nông nghiệp đến năm 2020 được phân bổ
trên địa bàn huyện Thông Nông...........................................................55
Bảng 3.6: Danh mục dự án quốc phòng được duyệt trong giai đoạn 2016 - 2020.....58
Bảng 3.7: Diện tích chuyển mục đích sử dụng đất giữa các loại đất trong kỳ
điều chỉnh phân bổ đến từng xã, thị trấn của huyện Thông Nông.......69
Bảng 3.8: Diện tích chuyển đất chưa sử dụng vào sử dụng cho các mục đích
của huyện Thông Nông đến năm 2020.................................................71
Bảng 3.9: Chỉ tiêu sử dụng đất nông nghiệp đến năm 2017 được phân bổ trên
địa bàn huyện Thông Nông..................................................................73
Bảng 3.10: Chỉ tiêu sử dụng đất phi nông nghiệp đến năm 2017 được phân bổ.....75


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Quá trình phát triển kinh tế của một địa phương luôn gắn liền với chiến
lược phát triển kinh tế xã hội trong một thời kỳ nhất định, trong đó quy hoạch
sử dụng đất là một nội dung quan trọng không thể thiếu. Việc sử dụng đất liên
quan chặt chẽ đến mọi hoạt động của từng ngành, từng lĩnh vực, quyết định đến
hiệu quả sản xuất và sự sống còn của người dân cũng như vận mệnh của cả
quốc gia. Vì vậy quy hoạch sử dụng đất là một yêu cầu đặc biệt quan trọng để
sắp xếp quỹ đất cho các lĩnh vực và đối tượng sử dụng hợp lý, có hiệu quả phục
vụ phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng - an ninh, tránh sự chồng chéo
gây lãng phí trong việc sử dụng đất, hạn chế sự hủy hoại đất, phá vỡ môi trường
sinh thái, không chỉ cho trước mắt mà cả lâu dài. Chính vì vậy Đảng và Nhà nước
ta luôn coi đây là vấn đề cần được quan tâm hàng đầu, một nội dung quan trọng
để quản lý Nhà nước về đất đai. Hiến pháp quy định đất đai thuộc sở hữu toàn
dân do Nhà nước là đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Nhà nước có
quyền định đoạt về đất đai và điều tiết các nguồn thu từ việc sử dụng đất.

Theo Điều 3, Luật đất đai năm 2013 “Quy hoạch sử dụng đất là việc phân bổ
và khoanh vùng đất đai theo không gian sử dụng cho các mục tiêu phát triển
kinh tế-xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi
khí hậu trên cơ sở tiềm năng đất đai và nhu cầu sử dụng đất của các ngành, lĩnh
vực đối với từng vùng kinh tế-xã hội và đơn vị hành chính trong một khoảng
thời gian xác định”. (Luật đất đai 2013[14]) Luật Đất đai năm 2013 tại Điều 22
Khoản 4 quy định "Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất là một trong những nội dung
quản lý Nhà nước về đất đai". Công tác lập và điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử
dụng đất trên phạm vi cả nước luôn được quan tâm triển khai rộng khắp và đã
đạt được một số kết quả nhất định trong những năm gần đây, đặc biệt là sau khi Luật
Đất đai năm 2003, Luật đất đai năm 2013 đi vào cuộc sống.
Tuy nhiên, tại mỗi địa phương, quá trình triển khai lập và tổ chức thực
hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất còn nhiều bất cập. Việc lập Quy hoạch sử
dụng đất đến năm 2020, Kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu (2011-2015) được
thực hiện


theo các quy định của Luật đất đai năm 2003 và các văn bản hướng dẫn thi
hành. Luật đất đai năm 2013 quy định không thực hiện việc lập quy hoạch sử
dụng đất cấp xã. Ngoài ra, việc lập quy hoạch sử dụng đất đối với các dự án, công
trình xây dựng ở các cấp thiếu đồng bộ, chưa thống nhất giữa quy hoạch sử dụng
đất và quy hoạch xây dựng, giữa quy hoạch chung và quy hoạch chi tiết.
Huyện Thông Nông là huyện biên giới miền núi của tỉnh Cao Bằng cách
trung tâm tỉnh lỵ 50Km (theo đường tỉnh lộ), có đường biên giới giáp với Trung
Quốc, Huyện Thông Nông có 11 đơn vị hành chính gồm Thị trấn, Cần Yên, Vị
Quang, Lương Thông, Ngọc Động, Đa Thông, Yên Sơn, Thanh Long, Bình Lãng,
Lương Can và Cần Nông. Trong đó cả 11 xã là xã vùng III, xã đặc biệt khó khăn
được hưởng chính sách đầu tư theo chương trình 135 giai đoạn II của Chính phủ
Vì vậy, có vị trí đặc biệt quan trọng về an ninh - quốc phòng và bảo vệ chủ quyền
biên giới quốc gia. Trong những năm qua, kinh tế -xã hội của huyện đã có những

bước phát triển đáng kể, UBND tỉnh Cao Bằng đã ban hành Quyết định số
1261/QĐ- UBND ngày 21 tháng 8 năm 2013 về việc phê duyệt Quy hoạch sử
dụng đất đến năm 2020, Kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu (2011-2015) huyện
Thông Nông, đã được triển khai thực hiện và đóng góp nhiều vào việc ổn định và
phát triển của xã hội.
Trong khuôn khổ một bản luận văn tốt nghiệp, với hy vọng giúp địa phương
phân tích đánh giá tình hình quản lý, sử dụng đất đai phục vụ điều chỉnh quy
hoạch sử dụng đất huyện Thông Nông đến năm 2020 nhằm nâng cao hiệu quả
việc thực hiện quy hoạch sử dụng đất phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế
của huyện và của tỉnh, được sự nhất trí, đồng ý của Trường Đại học Nông Lâm,
dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Thị Lợi, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Xây
dựng phương án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và lập kế
hoạch sử dụng đất năm 2017 huyện Thông Nông, tỉnh Cao Bằng”
2. Mục tiêu của đề tài
2.1. Mục tiêu tổng quát
Đánh giá được công tác Điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020
và lập kế hoạch sử dụng đất cho năm 2017 cho huyện Thông Nông, tỉnh Cao
Bằng. Nhằm mục đích định hướng sử dụng đất cho huyện Thông Nông đến 2020
và tầm chiến lược đến năm 2030.


2.2. Mục tiêu cụ thể
- Đánh giá được kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất giai đoạn
2011- 2015 của huyện Thông Nông;
- Đánh giá, xây dựng phương án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất cho
huyện Thông Nông đến năm 2020;
- Đánh giá công tác Lập kế hoạch sử dụng đất năm 2017 cho huyện Thông
Nông;
- Đánh giá những thuận lợi, khó khăn và các giải pháp trong công tác lập
và điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đối với huyện Thông Nông.

3. Ý nghĩa của đề tài
Đề tài có ý nghĩa lớn về mặt khoa học và thực tiễn, là cơ sở cho công tác
thực hiện các nội dung quản lý nhà nước về đất đai được tốt hơn. Đồng thời
kết quả nghiên cứu của đề tài là cơ sở khoa học cho việc sử dụng đất một
cách có hiệu quả và tiết kiệm.
Căn cứ để giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, là cơ sở để chuyển đổi
mục đích sử dụng đất phù hợp với đặc điểm của từng khu vực, đáp ứng nhu cầu
đất đai tối ưu cho chiến lược công nghiệp hoá, hiện đại hoá; phát triển theo
hướng kinh tế mở của huyện.


CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU
1.1. Cơ sở khoa học và lý luận của đề tài
1.1.1. Các căn cứ pháp lý của đề tài
Luật Đất đai ngày 29 tháng 11 năm 2013;
Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2014 của Chính phủ
Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai;
Nghị định số 35/2015/NĐ-CP ngày 113 tháng 04 năm 2015 của Chính phủ
về quản lý, sử dụng đất trồng lúa;
Thông tư số 29/2014/TT-BTNMT ngày 02 tháng 6 năm 2014 của Bộ Tài
nguyên và Môi trường Quy định chi tiết việc lập, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch
sử dụng đất;
Nghị quyết số 13/NQ-CP của Chính phủ về phê duyệt quy hoạch sử dụng
đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu (2011 - 2015) tỉnh Cao
Bằng;
Quyết định số 436/QĐ-UBND ngày 11/04/2016 của UBND tỉnh Cao Bằng
về việc phê duyệt đồ án Quy hoạch xây dựng vùng tỉnh Cao Bằng đến năm 2030;
Quyết định số 285/QĐ-UBND ngày 21/3/2014 của UBND tỉnh Cao Bằng
về việc phê duyệt đồ án điều chỉnh, mở rộng quy hoạch chung thị trấn Thông

Nông, huyện Thông Nông tỉnh Cao Bằng, giai đoạn 2014 - 2020, tầm nhìn đến
năm 2030, tỷ lệ 1/2000;
Nghị quyết số 01/2009/NQ-HĐND ngày 26 tháng 6 năm 2009 của Hội đồng
nhân dân huyện Về phê chuẩn Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội huyện
Thông Nông đến năm 2020;
Quyết định số 1261/QĐ-UBND ngày 21 tháng 8 năm 2013 về việc phê
duyệt Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020, Kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ
đầu (2011-2015) huyện Thông Nông;
Quyết định số 512/QĐ-TTg ngày 11 tháng 4 năm 2014 của Thủ tướng
chính phủ về Phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Cao
Bằng đến năm 2020, định hướng đến năm 2025;


Quyết định số 2223/QĐ-UBND ngày 30 tháng 12 năm 2014 của Ủy ban
nhân dân tỉnh Cao Bằng về việc phê duyệt bảo tồn đa dạng sinh học tỉnh Cao
Bằng đến năm 2020, định hướng đến năm 2030;
Quyết định số 436/QĐ-UBND ngày 11 tháng 4 năm 2016 của Ủy ban nhân
dân tỉnh Cao Bằng về phê duyệt đồ án quy hoạch xây dựng vùng tỉnh Cao Bằng đến
năm 2030;
Nghị Quyết số12./NQ-HĐND tỉnh Cao Bằng ngày 14/7/2017 về việc Thông
qua điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất
kỳ cuối (2016 - 2020) của tỉnh Cao Bằng .
* Cơ sở thông tin, tư liệu, bản đồ
Báo cáo thuyết minh và bản đồ quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020,
kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu (2011 - 2015) huyện Thông Nông, tỉnh Cao
Bằng;
Báo cáo và bản đồ điều chỉnh quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã
hội huyện Thông Nông đến năm 2020 và định hướng đến năm 2025;
Báo cáo thuyết minh và bản đồ điều chỉnh quy hoạch chung thị trấn Thông
Nông, huyện Thông Nông giai đoạn 2012 - 2020;

Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội huyện Thông Nông tỉnh Cao bằng giai
đoạn 2016 - 2020;
Văn kiện Đại hội Đảng bộ huyện Thông Nông lần thứ XIV, nhiệm kỳ 2015 - 2020;
Quy hoạch phát triển công nghiệp tỉnh Cao Bằng đến năm 2020;
Quy hoạch phát triển giao thông vận tải tỉnh Cao Bằng đến năm 2020 và tầm
nhìn đến năm 2030;
Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Cao Bằng đến năm 2020
và định hướng đến năm 2025 (kèm theo Quyết định số 512/QĐTTg ngày 11/4/2014
của Thủ tướng Chính phủ);
- Kế hoạch sử dụng đất năm 2015 huyện Thông Nông;
- Các loại bản đồ có liên quan trên địa bàn huyện Thông Nông.
1.1.2. Các quy định về công tác quy hoạch sử dụng đất
Căn cứ Luật Đất đai ngày 29 tháng 11 năm 2013 công tác quy hoạch sử dụng
đất phải tuân thủ:


Phù hợp với chiến lược, quy hoạch tổng thể, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội, quốc phòng, an ninh.
Được lập từ tổng thể đến chi tiết; quy hoạch sử dụng đất của cấp dưới
phải phù hợp với quy hoạch sử dụng đất của cấp trên; kế hoạch sử dụng đất phải
phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền
phê duyệt. Quy hoạch sử dụng đất cấp quốc gia phải bảo đảm tính đặc thù, liên
kết của các vùng kinh tế - xã hội; quy hoạch sử dụng đất cấp huyện phải thể hiện
nội dung sử dụng đất của cấp xã.
Sử dụng đất tiết kiệm và có hiệu quả.
Khai thác hợp lý tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường; thích ứng với
biến đổi khí hậu.
Bảo vệ, tôn tạo di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh.
Dân chủ và công khai.
Bảo đảm ưu tiên quỹ đất cho mục đích quốc phòng, an ninh, phục vụ lợi ích
quốc gia, công cộng, an ninh lương thực và bảo vệ môi trường.

Quy hoạch, kế hoạch của ngành, lĩnh vực, địa phương có sử dụng đất phải
bảo đảm phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà
nước có thẩm quyền quyết định, phê duyệt. [14]
1.1.2.1.

Các khái niệm về quy hoạch
QHSDĐ là một hiện tượng kinh tế - xã hội thể hiện đồng thời 3 tính chất
- Kinh tế(bằng hiệu quả sử dụng đất)
- Kỹ thuật (các tác nghiệp chuyên môn kỹ thuật: Điều tra, khao sát, xây dựng

bản đồ, khoanh định, sử lý số liệu...)
- Pháp chế (xác nhận tính pháp lý về mục đích và quyền sử dụng đất
nhằm đảm bảo sử dụng và quản lý đất đai theo pháp luật)
Như vậy, QHSDĐ là hệ thống các biện pháp của Nhà nước (thể hiện đồng
thời 3 tính chất kinh tế, kỹ thuật, pháp chế) về tổ chức sử dụng và quản lý đất
đai đầy đủ (mọi loại đất đều được đưa vào sử dụng theo các mục đích nhất định),
hợp lý (đặc điểm tính chất tự nhiên,vị trí, diện tích phù hợp với yêu cầu và mục
đích sử dụng), khoa học(áp dụng thành tựu khoa học- kỹ thuật và các biện pháp
tiên tiến) và


có hiệu quả nhất (đáp ứng đồng bộ cả 3 lợi Ích kinh tế xã hội môi trường), thông
qua việc phân bố quỹ đất đai (khoanh định cho các mục đích và các nghành), các tổ
chức sử dụng đất như tư liệu sản xuất.
Thực chất QHSDĐ là quá trình hình thành các quyết định nhằm tạo điều kiện
đưa đất đai vào sử dụng bền vững phát huy lợi thế của thổ nhưỡng và lãnh thổ
để mang lại lợi Ých cao, thực hiện đồng thời 2 chức năng: Điều chỉnh các mối quan
hệ đất đai và tổ chức sử dụng đất như tư liệu sản xuất đặc biệt với mục đích nâng
cao hiệu quả sản xuất của xã hội kết hợp bảo vệ đất và môi trường.(Lương Văn
Hinh và cs, 2000[8])

1.1.2.2. Cơ sở khoa học và pháp lý của công tác lập và điều chỉnh Quy hoạch sử
dụng đất các cấp
*Căn cứ để lập quy hoạch sử dụng đất bao gồm:
a) Chiến lược, quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng,
an ninh của cả nước; quy hoạch phát triển của các ngành và các địa phương;
b) Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước;
c) Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và nhu cầu của thị trường;
d) Hiện trạng sử dụng đất và nhu cầu sử dụng
đất; đ) Định mức sử dụng đất;
e) Tiến bộ khoa học và công nghệ có liên quan đến việc sử dụng đất;
g) Kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất kỳ trước.
* Căn cứ để lập kế hoạch sử dụng đất bao gồm:
a) Quy hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền
quyết định, xét duyệt;
* Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm năm và hàng năm của Nhà nước;
c) Nhu cầu sử dụng đất của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư;
d) Kết quả thực hiện kế hoạch sử dụng đất kỳ trước;
đ) Khả năng đầu tư thực hiện các dự án, công trình có sử dụng đất.
* Căn cứ các điều của Luật đất đai năm 2013 về Quy hoạch và kề hoạch sử
dụng đất.
* Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất vào mục đích quốc phòng, an ninh


1.2. Một số nghiên cứu liên quan đến lĩnh vực đề tài ở trong và ngoài nước
1.2.1. Các nghiên cứu ngoài nước
* Nhật Bản trong những năm gần đây, tốc độ công nghiệp hoá, hiện đại
hoá và đô thị tăng đã đặt ra nhu cầu sử dụng đất ngày một lớn cho tiến trình
phát triển kinh tế - xã hội, sự cạnh tranh về mục đích sử dụng đất diễn ra không
chỉ ở trong khu vực đô thị mà còn ở hầu hết trên lãnh thổ đất nước. Trong
những thập kỷ vừa qua cơ cấu sử dụng đất đã có sự thay đổi, bình quân mỗi

năm chuyển đổi khoảng
30.1

ha đất sản xuất nông nghiệp sang các mục đích khác...
Giá trị sinh thái, thẩm mỹ của môi trường thường xuyên được nhấn

mạnh trong quy hoạch. Sự phát triển kinh tế đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ việc sử
dụng đất và các xu hướng của xã hội, giải quyết có hiệu quả mối liên kết trung
ương và địa phương trong quản lý môi trường .
* Quá trình phát triển xã hội Đài Loan trước đây cũng giống với hiện trạng
phát triển giai đoạn hiện nay của Việt Nam, tức là xã hội nông nghiệp là chính.
Những năm 40 trở lại đây, nền kinh tế Đài Loan có tăng trưởng với tốc độ nhanh,
giới công thương đã trở thành ngành nghề chủ lực của Đài Loan, cũng là sức mạnh
căn bản để phát triển. Hơn nữa, nông nghiệp cùng với sự phát triển của kỹ thuật
đã phát triển theo hướng thâm canh, chuyên sâu.
* Các nước thuộc Liên Xô (cũ) có bước đi tương tự nhau; trước hết là lập sơ
đồ tổng thể phát triển lực lượng sản xuất sau đó tiến hành quy hoạch chi tiết các
ngành, trên cơ sở nhu cầu sử dụng đất của các ngành để tiến hành quy hoạch sử
dụng đất đai. Tuy nhiên, việc phân bổ các khu chức năng để bảo đảm phát triển bền
vững và bảo vệ môi trường luôn luôn là vấn đề được quan tâm hàng đầu. Một
nguyên tắc cơ bản của các nước này là bảo vệ nghiêm ngặt đất sản xuất, đặc biệt là
đất canh tác. Tại các nước này quy hoạch tổng thể phát triển lực lượng sản xuất do
Ủy Ban kế hoạch Nhà nước đảm trách; quy hoạch đô thị do ngành xây dựng, quy
hoạch sử dụng đất đai do cơ quan quản lý đất đai thực thi.
Tại Thụy Điển và các nước Đông Âu khác, phân vùng sử dụng đất được lồng
ghép ngay trong khi tiến hành quy hoạch tổng thể không gian. Việc mọi quan tâm
chủ yếu tập trung vào quy hoạch chi tiết phát triển đô thị và vấn đề bảo vệ
môi trường sống luôn được đặt lên hàng đầu.[7]

Nói tóm lại: bước đi, cách làm và tổ chức bộ máy tiến hành của các nước có
khác nhau nhưng tất cả đều có nguyên tắc chung là sử dụng hợp lý tài nguyên
đất đai, bảo vệ được tài nguyên rừng hiện có, duy trì và bảo vệ các khu phố cổ, bảo
đảm phát triển bền vững và bảo vệ môi trường sống cho hiện tại và thế hệ mai
sau.
1.2.2. Các nghiên cứu trong nước
Trong những năm gần đây, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chính sách, quy
định pháp luật về công tác quy hoạch nhằm tổ chức lập và thực hiện quy hoạch tốt
hơn, nâng cao chất lượng quy hoạch, nâng cao tính hiệu quả và tính khả thi của các
loại quy hoạch. Tuy nhiên, xét một cách tổng quát, quá trình thực hiện công tác quy
hoạch sử dụng đất ở nước ta có thể phân theo các giai đoạn như sau:
* Giai đoạn từ 1930 đến trước năm 1960
Ở giai đoạn 1930 - 1945, quy hoạch sử dụng đất đai được tiến hành lẻ tẻ
ở một số đô thị, các khu mỏ khai thác tài nguyên khoáng sản, một số vùng đồn
điền như cao su, cà phê… theo yêu cầu về nội dung và phương pháp của người
Pháp. Từ năm 1946 đến 1954 là thời kỳ toàn quốc kháng chiến kiến quốc, thực
hiện triệt để khẩu hiệu “người cày có ruộng” (Hội nghị Trung ương lần thứ 5
tháng 11 năm 1953, Đảng ta đã thông qua Cương lĩnh ruộng đất; sau đó Quốc hội
thông qua Luật Cải cách ruộng đất ngày 04 tháng 12 năm 1953). Mục đích cải
cách ruộng đất là tiêu diệt chế độ phong kiến chiếm hữu ruộng đất, thực hiện
người cày có ruộng, giải phóng sức sản xuất ở nông thôn, phát triển sản xuất, đẩy
mạnh kháng chiến. Phương châm cải cách ruộng đất là đấu tranh một cách có kế
hoạch, làm từng bước, có trật tự, có lãnh đạo chặt chẽ. “Những ruộng đất tịch
thu, trưng thu, trưng mua chia hẳn cho nông dân, nông dân có quyền sở hữu
ruộng đất đó, theo nguyên tắc xã làm đơn vị, trên cơ sở nguyên canh, theo số
lượng, chất lượng, vị trí gần hay xa của ruộng đất, dùng cách điều chỉnh nhiều bù
ít, tốt bù xấu, gần bù xa mà chia; cần chiếu cố những nông dân trước đã cày
trên những ruộng đất ấy”. Làm đầy đủ những nội dung như vậy thì thực chất là
đã tiến hành quy hoạch sử dụng đất đai mà cụ thể là trong lĩnh vực nông nghiệp.

Ở Miền Nam có những đề án thiết lập quy hoạch sử dụng đất đai về xây dựng
các đồn điền, các khu công nghiệp nhỏ lẻ, các khu vực dân cư đô thị và nông thôn,
các khu


vực bến xe, bến cảng phục vụ mục đích quân sự. “Một ví dụ về Quy hoạch sử dụng
đất đai phục vụ giáo dân khá tiêu biểu là đồ án Quy hoạch sử dụng đất đai khu vực
xung quanh Toà Thánh Tây Ninh tiến hành năm 1952” .[12]
Từ sau khi hoà bình lập lại, ở Miền Bắc thực hiện kế hoạch khôi phục kinh tế
sau chiến tranh, tập trung vào việc hoàn thành cải cách ruộng đất, tiếp đến là cải
tạo xã hội chủ nghĩa đối với nông nghiệp, thủ công nghiệp và công thương
nghiệp tư bản tư doanh; trong đó khâu chính là cải tạo và phát triển nông
nghiệp. Trên toàn Miền Bắc về căn bản đã giải quyết xong vấn đề người cày có
ruộng và hình thành quan hệ sản xuất mới ở nông thôn và chuẩn bị kế hoạch 5
năm lần thứ nhất với sự giúp đỡ của các chuyên gia nước ngoài. Đây là thời kỳ
quy hoạch sử dụng đất đai mang tính tự phát, tự túc, khôi phục và kế thừa
truyền thống cây trồng vật nuôi, phong tục tập quán sinh hoạt cộng đồng với
nhiều biểu hiện tính tập thể của chế độ xã hội chủ nghĩa.
* Giai đoạn từ năm 1960 đến năm 1975
Đến cuối năm 1960, khi chuẩn bị xây dựng và công bố kế hoạch 5 năm lần
thứ nhất (1961 - 1965), cả nước đang bước vào thời kỳ hừng hực khí thế xây dựng
đất nước mà trước hết là phải đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp, sử dụng tốt quỹ
đất đai. Vì vậy, công tác quy hoạch phân vùng sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp,
đã được đặt ra ngay từ những năm 1960 (chính xác là năm 1962), các bộ ngành
chủ quản, các tỉnh, huyện đã có những điều chỉnh về sử dụng đất cho các mục đích
giao thông, thuỷ lợi, xây dựng kho tàng, trại chăn nuôi, bến bãi, nhà xưởng… mang
tính chất bố trí sắp xếp lại. Việc sử dụng đất cũng chỉ mới được đề cập như một
phần nội dung lồng ghép vào các phương án phân vùng nông nghiệp, lâm nghiệp,
các phương án sản xuất hay công trình xây dựng cụ thể nào đó cho những mục đích

đơn lẻ.
Trong bối cảnh cả nước trong thời kỳ chiến tranh cho tới khi giải phóng
Miền Nam thống nhất đất nước năm 1975, quy hoạch sử dụng đất đai chưa có
điều kiện tiến hành theo một nội dung, phương pháp, trình tự thống nhất trong
phạm vi một cấp vị lãnh thổ nào đó. Mặc dù vậy với tư cách là một phần nội
dung của các phương án phát triển sản xuất nông lâm nghiệp, quy hoạch sử dụng


đất đai đã tạo ra những cơ sở có tính khoa học cho việc tính toán các phương án
sản xuất có lợi nhất.


Nó là một yêu cầu không thể thiếu được đối với các nhà quản lý sản xuất nông
nghiệp ngay cả ở cấp vị một Hợp tác xã sản xuất nông nghiệp trong thời kỳ này.[12]
* Giai đoạn từ năm 1975 đến trước khi có Luật Đất đai 1993
Giai đoạn 1975 - 1981 là thời kỳ triển khai hàng loạt các nhiệm vụ điều tra cơ
bản trên phạm vi cả nước. Vào cuối năm 1978, lần đầu tiên đã xây dựng được
các phương án phân vùng nông nghiệp, lâm nghiệp, công nghiệp chế biến nông
lâm sản của cả nước, của 7 vùng kinh tế và của tất cả 44 tỉnh, thành phố thuộc
Trung ương trình Chính phủ xem xét phê duyệt [12]. Trong các tài liệu này đều đã
đề cập đến quy hoạch sử dụng đất đai, coi đó như những căn cứ khoa học quan
trọng để luận chứng các phương án phát triển ngành. Cùng với lĩnh vực nông
nghiệp, các khu cụm công nghiệp, các khu đô thị, các khu đầu mối giao thông…
cũng được nghiên cứu xem xét để cải tạo và xây mới. Thực tế lúc bấy giờ cho thấy
các thông tin, số liệu, tư liệu đo đạc bản đồ phục vụ cho quản lý đất đai nói chung
và cho quy hoạch sử dụng đất đai nói riêng là vừa thiếu, vừa tản mạn lại vừa khập
khiễng, làm cho độ tin cậy về quy mô diện tích, vị trí cũng như tính chất đất đai
tính toán trong các phương án này không được bảo đảm. Rất nhiều phương án
tính toán diện tích cây trồng chủ lực như cao su, cà phê, chè, dứa, lạc, đay, đậu
đỗ… trong cùng một địa bàn cụ thể có sự chồng chéo, thiếu tính khả thi. Đây

cũng là một trong những yếu tố thúc đẩy việc thành lập Tổng cục Quản lý ruộng
đất (Nghị quyết số 548/NQ/TVQH ngày 24/5/1979 của Uỷ Ban thường vụ Quốc
hội về phê chuẩn việc thành lập Tổng cục Quản lý ruộng đất, cơ quan trực thuộc
Hội đồng Chính phủ; Nghị định số 404/CP ngày 09/11/1979 của Hội đồng Chính
phủ về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Tổng cục Quản lý
ruộng đất).
Trước áp lực về lương thực và hàng tiêu dùng, trong giai đoạn này Trung
ương Đảng và Chính phủ đã có những Nghị quyết, Chỉ thị, Quyết định quan trọng
nhằm “làm cho sản xuất bung ra” ví dụ như Quyết định tận dụng đất nông
nghiệp (9/1979); xoá bỏ tình trạng ngăn sông cấm chợ (10/1979); thông báo về
“khoán” sản xuất nông nghiệp sau Hội nghị nông nghiệp ở Đồ Sơn - Hải Phòng
(1980). Đặc biệt phải kể đến Chỉ thị số 100/TW ngày 13/01/1981 về cải tiến công


tác khoán, mở rộng khoán sản phẩm đến nhóm lao động và người lao động trong
hợp tác xã nông nghiệp.


Thời kỳ này xuất hiện cụm từ “Quy hoạch Hợp tác xã” mà thực chất công tác này
tập trung vào quy hoạch đồng ruộng với nội dung chủ yếu của nó là quy hoạch sử
dụng đất đai.
Bước vào thời kỳ 1981 - 1986, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ V (1982) đã
quyết định: “Xúc tiến công tác điều tra cơ bản, dự báo, lập Tổng sơ đồ phát triển
và phân bố lực lượng sản xuất, nghiên cứu chiến lược kinh tế xã hội, dự thảo kế
hoạch triển vọng để chuẩn bị tích cực cho kế hoạch 5 năm sau (1986 - 1990)”. Trong
chương trình lập Tổng sơ đồ phát triển và phân bố lực lượng sản xuất Việt Nam thời
kỳ 1986 - 2000 này có 5 vấn đề bao gồm 32 đề tài cấp Nhà nước, trong đó có
vấn đề về tài nguyên thiên nhiên đều đặc biệt chú trọng đến vấn đề quy hoạch sử
dụng đất đai; coi đất đai vừa là nguồn lực sản xuất trực tiếp quan trọng như là vốn,
lao động và vừa là nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá.

Hơn nữa, cũng trong thời kỳ này, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 50 về
xây dựng quy hoạch tổng thể kinh tế - xã hội của 500 đơn vị hành chính cấp huyện,
đây được ví như là 500 “pháo đài” làm cho công tác quy hoạch sử dụng đất đai
trên phạm vi cả nước hết sức sôi động.
Như vậy, đây là giai đoạn có tính bước ngoặt về bố trí sắp xếp lại đất đai mà
thực chất là quy hoạch sử dụng đất đai. Điều này được phản ánh ở chỗ nội dung
chủ yếu của Tổng sơ đồ tập trung vào quy hoạch vùng chuyên môn hoá và các
vùng sản xuất trọng điểm của lĩnh vực nông nghiệp, các vùng trọng điểm của lĩnh
vực công nghiệp, xây dựng, giao thông, thuỷ lợi, cơ sở hạ tầng và đô thị.
Khi Luật đất đai năm 1987 ra đời (có hiệu lực thi hành từ tháng 01 năm
1988), đánh dấu một bước mới nữa về quy hoạch sử dụng đất đai, vì nó được quy
định rõ ở Điều 9 và Điều 11, lúc này quy hoạch sử dụng đất đai có tính pháp lý và là
một trong những nội dung cơ bản của công tác quản lý nhà nước về đất đai. Trong
thời gian từ 1988 đến 1990, Tổng cục Quản lý ruộng đất đã chỉ đạo một số địa
phương lập quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, cấp xã theo quy định của Luật đất
đai 1988. Số lượng các quy hoạch này trên phạm vi cả nước chưa nhiều nhưng qua
đó Tổng cục Quản lý ruộng đất và các địa phương đã trao đổi, hội thảo và rút ra
những vấn đề cơ bản về nội dung và phương pháp quy hoạch sử dụng đất, làm
cho quy hoạch sử dụng đất


không chỉ đơn thuần đáp ứng việc sử dụng đất đai mà trở thành một nội dung,
đồng thời là công cụ đắc lực cho công tác quản lý nhà nước về đất đai của các địa
phương.
Tuy nhiên, đây lại là thời kỳ bắt đầu công cuộc đổi mới, cả nước vừa trải qua
một thời kỳ triển khai rầm rộ công tác quy hoạch nói chung và quy hoạch sử dụng
đất đai nói riêng, nhưng thực tế nền kinh tế đất nước ta đang đứng trước những
khó khăn lớn. Những thay đổi lớn ở Liên Xô (cũ) và các nước Đông Âu, cùng với
nhiều vấn đề trước mắt thường nhật phải giải quyết làm cho công tác quy hoạch
sử dụng đất đai lại rơi vào trầm lắng.

Thực tế đòi hỏi phải đổi mới nội dung, phương pháp cho phù hợp với yêu cầu
của quá trình chuyển dần sang nền kinh tế cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà
nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Tổng cục Quản lý ruộng đất lần đầu tiên ban
hành Thông tư số 106/QHKH/RĐ ngày 15/4/1991 hướng dẫn về quy hoạch phân bổ
đất đai chủ yếu đối với cấp xã với những nội dung chính như sau:
- Xác định ranh giới về quản lý, sử dụng đất;
- Điều chỉnh một số trường hợp về quản lý và sử dụng đất;
- Phân định và xác định ranh giới những khu vực đặc biệt;
- Một số nội dung khác về chu chuyển 5 loại đất, mở rộng diện tích đất
sản xuất, chuẩn bị cho việc giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, xây
dựng các văn bản chính sách đất đai, kế hoạch sử dụng đất đai.
Với những thay đổi lớn về vai trò của Hợp tác xã sản xuất nông nghiệp, việc
quản lý sử dụng đất ở khu vực nông thôn nổi lên hết sức quan trọng. Căn cứ
theo Thông tư hướng dẫn có những tỉnh ở đồng bằng đã tiến hành lập quy hoạch
sử dụng đất đai cho hàng trăm xã (tới một nửa số xã trong toàn tỉnh). Tuy nhiên,
do chưa có quy hoạch từ trên xuống cũng như các tài liệu hướng dẫn về quy
trình, định mức, phương pháp, nội dung thống nhất nên các quy hoạch này bộc lộ
nhiều hạn chế. Đại đa số đều chỉ mới chú trọng tới việc giãn dân là chủ yếu. Vấn
đề này có mặt được nhưng có nhiều mặt không được vì phải cấp đất làm nhà ở
với số lượng lớn mà chủ yếu lấn vào đất ruộng, với những định mức sử dụng đất


rất khác nhau, tạo nên nhiều bất cập phải tiếp tục giải quyết sau này nhất là ở các
khu vực ven đô thị.


* Giai đoạn từ khi có Luật Đất đai năm 1993 đến nay
Luật Đất đai năm 1993 ra đời, tạo được cơ sở pháp lý cho công tác quy
hoạch sử dụng đất đai tương đối đầy đủ hơn. Năm 1994, Tổng cục Địa chính được
thành lập và tới tháng 4 năm 1995, lần đầu tiên tổ chức được một Hội nghị tập

huấn về công tác Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai cho Giám đốc Sở Địa chính
của tất cả các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương của cả nước tại Thành phố
Hồ Chí Minh, từ ngày 03 - 08/04/1995. Sau hội nghị này công tác lập quy hoạch sử
dụng đất đai được triển khai mạnh mẽ và có bài bản hơn ở cả 4 cấp là: quốc gia,
tỉnh, huyện, xã. Một số dự án quy hoạch sử dụng đất đai vừa triển khai vừa rút
kinh nghiệm thí điểm ở 10 tỉnh, 20 huyện đại diện cho các vùng của cả nước đã
được Tổng cục Địa chính chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Riêng các huyện điểm đã
được tổng kết rút kinh nghiệm kịp thời tại Hội nghị Bắc Thái từ ngày 15 16/9/1995. Trên cơ sở đúc rút kinh nghiệm của mấy chục năm trước đây, đặc biệt
là thực tế công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai thời kỳ này, Tổng cục Địa
chính đã cho nghiên cứu, soạn thảo và ban hành (tạm thời) Quyết định số
657/QĐ-ĐC ngày 28/10/1995 về quy trình, định mức và đơn giá điều tra quy hoạch
sử dụng đất đai áp dụng trong phạm vi cả nước. Từ đó các địa phương có cơ sở để
tổ chức triển khai thực hiện các dự án quy hoạch sử dụng đất đai theo nội dung và
quy trình tương đối thống nhất, đẩy nhanh tiến độ công tác lập quy hoạch sử dụng
đất đai .[12]
Với những kết quả khả quan thu được, báo cáo “Quy hoạch, kế hoạch sử
dụng đất đai cả nước đến năm 2010” đã được Chính phủ trình Quốc hội khoá IX tại
kỳ họp thứ 10 (15/10 - 12/11/1996) và kỳ họp thứ 11 (02/4 - 10/5/1997); Quốc
hội đã ban hành Nghị quyết số 01/1997/QH9 ngày 10/5/1997 thông qua kế hoạch
sử dụng đất đai đến năm 2000 của cả nước. Căn cứ Nghị quyết này, công tác quy
hoạch sử dụng đất đai tiếp tục được đẩy mạnh. Tiếp theo đó, trong các ngày từ 22
- 26/10/1998, tại thành phố Đà Nẵng đã diễn ra Hội nghị Tập huấn về công tác quy
hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai cả nước nhằm thúc đẩy công tác quy hoạch, kế
hoạch sử dụng đất đai nhanh, mạnh hơn nữa để đáp ứng yêu cầu nội dung, tiến độ


đề ra theo các Nghị quyết của Quốc hội. Tuy vậy cũng phải sau 7 năm, tức là phải
đến năm 2004, tại kỳ họp thứ