HIỆU QUẢ của DINH DƯỠNG bổ SUNG QUA lá lên SINH TRƯỞNG, NĂNG SUẤT và CHẤT LƯỢNG RAU cần nước (oenanthe javanicaDC ) vụ ĐÔNG XUÂN 2009 2010

TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C NG D NG

NGUY N V N NHÍ

HI U QU C A DINH D
NG B SUNG QUA LÁ LÊN
SINH TR
NG, N NG SU T VÀ CH T L
NG
RAU C N N
C (Oenanthe javanica DC.)
ÔNG XUÂN 2009-2010

Lu n v n t t nghi p
Ngành: NÔNG H C

n Th , 2010


TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C NG D NG

Lu n v n t t nghi p
Ngành: NÔNG H C

HI U QU C A DINH D

NG B SUNG QUA LÁ LÊN
SINH TR
NG, N NG SU T VÀ CH T L
NG
RAU C N N
C (Oenanthe javanica DC.)
ÔNG XUÂN 2009-2010

Giáo viên h ng d n:
1 PGS. TS. Tr n Th Ba
2 Ths. Võ Th Bích Th y

Sinh viên th c hi n:
Nguy n V n Nhí
L p: Nông H c 33A
MSSV: 3077307

n Th , 2010

ii


I CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a b n thân, các s li u, k t qu
trình bày trong lu n v n này là trung th c và ch a t ng
trình lu n v n nào tr

c ai công b trong b t k công

c ây.

Tác gi lu n v n

Nguy n V n Nhí

iii


TI U S

CÁ NHÂN

và tên: Nguy n V n Nhí
Ngày sinh: 10-07-1988
i sinh: xã Th nh Tr , huy n Th nh Tr , t nh Sóc Tr ng
và tên cha: Nguy n V n Tròn
và tên m : Nguy n Th
a ch liên l c: p Tà

en
p C1, xã Th nh Tr , huy n Th nh Tr , t nh Sóc Tr ng.

Quá trình h c t p:
1994–1999: Tr

ng Ti u h c Th nh Tr I, xã Th nh Tr , huy n Th nh Tr ,

huy n Th nh Tr , t nh Sóc Tr ng.
1999–2003: Tr

ng Trung h c c s Phú L c, th tr n Phú L c, huy n Th nh

Tr , t nh Sóc Tr ng.
2003–2006: Tr

ng Trung h c Ph thông Tr n V n B y, th tr n Phú L c,

huy n Th nh Tr , t nh Sóc Tr ng.
2007–2011: Tr
nghi p và Sinh h c

ng

i h c C n Th , ngành Nông h c, khóa 33, Khoa Nông

ng d ng.

iv


IC MT
Kính dâng
Cha, m

ã h t lòng nuôi con khôn l n nên ng

Xin t lòng bi t n sâu s c

i

n

Cô Tr n Th Ba ã t n tình h

ng d n và óng góp nh ng ý ki n quý báu

tôi

hoàn thành t t lu n v n t t nghi p này.
Cô Võ Th Bích Th y, th y Bùi V n Tùng, ch Thúy Ki u và ch Thiên Trang, ã
ch d n và truy n

t nh ng kinh nghi m quý báu giúp tôi hoàn thành lu n v n t t nghi p

này.
Th y c v n h c t p Nguy n L c Hi n, ã quan tâm dìu d t,

ng viên và giúp

tôi trong su t khóa h c.
Quý Th y, Cô Tr
ã t n tình truy n

ng

i h c C n Th , Khoa Nông nghi p và Sinh h c

ng d ng

t nh ng ki n th c quý báu cho tôi trong su t khóa h c.

Chân thành c m n!
Các b n Ph ng, Ng c Vân, Anh Ph
Tr

ng Giang, V n

Tâm, Ph

ng, T n Khanh, V n Giúp, Minh

ng, Chí Linh, Th ng, Thành Luân, Th , T

ng, Chí Tính,

ng,
c

ng Quyên, Vi n, C m Nhung, Thu Nga, Thu Th y, H ng Khuyên, H t, Sáo,

Hu nh, Thùy D

ng, T Lanh, Anh Tú, Ch Y n, Ch Ph

ng, Anh Th , Anh Hùng, Anh

n, Anh Qu c… và các b n l p Nông h c khóa 33 ã t n tình giúp

tôi trong th i gian

làm thí nghi m và hoàn thành lu n v n này.
Thân g i các b n l p Nông h c K 33 nh ng l i chúc t t
ng lai!

v

p và thành công trong


TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C NG D NG

MÔN KHOA H C CÂY TR NG

Lu n v n t t nghi p K s ngành Nông h c, v i

tài:

HI U QU C A DINH D
NG B SUNG QUA LÁ LÊN
SINH TR
NG, N NG SU T VÀ CH T L
NG
RAU C N N
C (Oenanthe javanica DC.)
ÔNG XUÂN 2009–2010

Do sinh viên Nguy n V n Nhí th c hi n

Kính trình lên h i

ng ch m lu n v n t t nghi p

n Th , ngày …. tháng …. n m 2010
Cán b h

ng d n

PGS. TS. Tr n Th Ba

vi


TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C NG D NG
MÔN KHOA H C CÂY TR NG

i

ng ch m lu n v n t t nghi p ã ch p nh n lu n v n t t nghi p K s ngành

Nông h c v i

tài:

HI U QU C A DINH D

NG B SUNG QUA LÁ LÊN
SINH TR
NG, N NG SU T VÀ CH T L
NG
RAU C N N
C (Oenanthe javanica DC.)
ÔNG XUÂN 2009–2010

Do sinh viên Nguy n V n Nhí th c hi n và b o v tr
Ý ki n c a h i

ch i

ng

ng ch m lu n v n t t nghi p .....................................................................

.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Lu n v n t t nghi p

cH i

ng ánh giá

DUY T KHOA
Tr

m c ............................................................

n Th , ngày …. tháng …. n m 2010

ng Khoa Nông nghi p & SH D

Ch t ch H i

ng

NGUY N V N NHÍ, 2010. “Hi u qu c a dinh d ng b sung qua lá lên sinh tr ng,
ng su t và ch t l ng rau c n n c (Oenanthe javanica DC.) v
ông Xuân 2009-

vii


2010”. Lu n v n t t nghi p K s ngành Nông h c, Khoa Nông nghi p và Sinh h c
ng, tr ng i H c C n Th .
Cán b h ng d n: PGS. TS. Tr n Th Ba và Ths. Võ Th Bích Th y
TÓM L
tài “Hi u qu c a dinh d
ng rau c n n

C

ng b sung qua lá lên sinh tr

c (Oenanthe javanica DC.) v

tháng 10/2009

ng, n ng su t và ch t

ông Xuân 2009- 2010”

n tháng 01/2010 t i Tr i Th c nghi m Nông nghi p, tr

n Th nh m m c tiêu xác
su t cao. Thí nghi m

nh lo i dinh d

ng có kh n ng cho sinh tr

i ch ng (không b sung dinh d

Di n tích m i lô là 2 m2, c y v i m t
Rau c n n

ng

ih c

ng t t và n ng

ng b sung và

ng); 2/ GA3; 3/ Phân cá; 4/ Tro r m.

8 x 10 cm.

c phun b sung GA3 qua k t qu thí nghi m cho th y có hi u qu h n

so v i phun b sung phân cá, bón b sung tro r m và
- V 1: Rau c n n
50,88 t/ha, n ng su t th

i ch ng

c phun b sung GA3 cho n ng su t cao nh t, n ng su t t ng
ng ph m 36,58 t/ha, th p nh t là nghi m th c bón b sung tro

m có n ng su t t ng 43,88 t/ha, n ng su t th
tr

c th c hi n

c th c hi n trong hai v liên ti p nhau, b trí theo th th c kh i

hoàn toàn ng u nhiên v i 4 l n l p l i g m 4 nghi m th c là ba lo i dinh d
i ch ng: 1/

ng

ng ph m 29,55 t n/ha, kh n ng sinh

ng thân lá c ng cao h n các nghi m th c b sung phân cá, tro r m và
m thu ho ch, m t vài ch tiêu v ch t l

ng rau c n n

c có hàm l

i ch ng

th i

ng nitrate th p nh t

19,75 mg/kg và màu lá xanh nh t nh t
- V 2: Rau c n phun b sung GA3 cho n ng su t t ng (62,00 t n/ha), n ng su t
th

ng ph m (44,51 t n/ha) cao h n và các nghi m th c phun b sung phân cá, bón b

sung tro r m và

i ch ng, sinh tr

62,05 cm, di n tích lá, kích th
ng rau c n n

ct

ng c ng cao nh t

c lá, m t

th i

m thu ho ch (chi u cao cây

cây khi thu ho ch), m t vài ch tiêu v ch t

ng t v 1 có và màu xanh nh t nh t

viii


CL C
Ch

ng

i dung

Trang

Tóm l c ................................................................................. vii
Danh sách hình .......................................................................... x
Danh sách b ng......................................................................... xi
Danh sách nh ng t vi t t t..................................................... xiii
M
U ............................................................................................................... 1
1 L C KH O TÀI LI U ....................................................................................... 2
1.1 Khái quát v cây rau c n n c .......................................................................... 2
1.1.1 Ngu n g c................................................................................................ 2
1.1.2 Giá tr dinh d ng ................................................................................... 2
1.1.3 Giá tr ch a b nh..................................................................................... 3

1.2
c m th c v t c a cây rau c n n c .......................................................... 3
1.2.1 R ........................................................................................................... 3
1.2.2 Thân........................................................................................................ 3
1.2.3 Lá ........................................................................................................... 3
1.2.4 Hoa ......................................................................................................... 4
1.2.5 Qu ......................................................................................................... 4
1.3 Yêu c u u ki n ngo i c nh c a cây rau c n n c ......................................... 4
1.3.1 Nhi t .................................................................................................. 4
1.3.2 Ánh sáng ................................................................................................. 4
1.3.3 N c....................................................................................................... 5
1.3.4
t và dinh d ng................................................................................... 5
1.4 K thu t canh tác cây rau c n n c .................................................................. 5
1.4.1 Th i v ................................................................................................... 5
1.4.2 Chu n b ru ng và c y gi ng ................................................................... 6
1.4.3 Ch m sóc ................................................................................................ 6
1.4.4 Thu ho ch ............................................................................................... 7
1.4.5 Nhân gi ng ............................................................................................. 8
1.5
c m c a các lo i dinh d ng s d ng trong thí nghi m............................ 8
1.5.1 GA3 (Gibberellic acid) ............................................................................ 8
1.5.2 Phân cá ................................................................................................... 9
1.5.3 Tro r m................................................................................................. 10
2 PH NG TI N VÀ PH NG PHÁP ............................................................... 11
2.1 Ph ng ti n ................................................................................................... 11
2.1.1 a m và th i gian ............................................................................ 11
2.1.2 Tình hình khí h u .................................................................................. 11

ix

2.1.3 V t li u thí nghi m................................................................................ 11
2.2 Ph ng pháp.................................................................................................. 12
2.2.1 B trí thí nghi m ................................................................................... 12
2.2.2 K thu t canh tác................................................................................... 14
2.2.3 Các ch tiêu theo dõi.............................................................................. 15
2.2.4 Phân tích s li u .................................................................................... 18
3 K T QU VÀ TH O LU N ............................................................................. 19
3.1 Ghi nh n t ng quan......................................................................................... 19
3.2 Tình hình b nh h i .......................................................................................... 19
3.3 Tình hình sinh tr ng ..................................................................................... 20
3.3.1 Chi u cao cây........................................................................................ 20
3.3.2 S lá còn xanh trên cây.......................................................................... 21
3.3.3 Kích th c lá......................................................................................... 22
3.3.4 Di n tích lá............................................................................................ 25
3.3.5 S ch i trên cây..................................................................................... 26
3.3.6 M t
cây ............................................................................................ 27
3.3.7
ng kính thân g c............................................................................. 28
3.4 N ng su t....................................................................................................... 29
3.4.1 N ng su t t ng ...................................................................................... 29
3.4.2 N ng su t th ng ph m và ph n tr m n ng su t th ng ph m............... 30
3.5 M t vài ch tiêu v ph m ch t rau c n n c ................................................... 32
3.5.1
Brix ................................................................................................. 32
3.5.2
khác màu thân, lá............................................................................. 32
3.5.3 Hàm l ng vitamin C............................................................................ 33

3.5.4 Hàm l ng nitrate ................................................................................. 34
3.5.7 Ph n tr m v t ch t khô .......................................................................... 35
4 K T LU N VÀ
NGH ................................................................................... 36
4.1 K t lu n .......................................................................................................... 36
4.2
ngh ........................................................................................................... 36
TÀI LI U THAM KH O .......................................................................................... 37
PH CH NG ........................................................................................................ 41

x


DANH SÁCH HÌNH
Hình
1.1
2.1

3.1
3.2
3.3
3.4

3.5

3.6
3.7

Tên hình
Công th c hóa h c c a Gibberellic acid (GA3) (Nguy n Nh Khanh,

2006)
S
b trí thí nghi m “hi u qu c a dinh d ng b sung qua lá lên
sinh tr ng, n ng su t và ch t l ng rau c n n c” t i Tr i Th c
nghi m Nông nghi p, HCT, ( ông Xuân
2009-2010
2
Di n tích lá (cm /cây) rau c n n c v 1, v 2 t i Tr i Th c nghi m
Nông nghi p, HCT, ông Xuân 2009-2010
M t
cây rau c n n c v 1, v 2 th i m thu ho ch, Tr i
Th c nghi m Nông nghi p, HCT, ông Xuân 2009-2010
ng kính thân g c rau c n n c v 1, v 2 th i m thu ho ch,
Tr i Th c nghi m Nông nghi p, HCT, ông Xuân 2009–2010
N ng su t t ng, n ng su t th ng ph m và ph n tr m n ng su t
th ng ph m rau c n n c v 1 t i Tr i Th c nghi m Nông nghi p,
HCT, (10/2009-12/2010)
N ng su t t ng, n ng su t th ng ph m và ph n tr m n ng su t
th ng ph m rau c n n c v 2 t i Tr i Th c nghi m Nông nghi p,
HCT, (12/2009–01/2010)
khác màu lá ( E) rau c n n c v 1, v 2 th i m thu ho ch,
Tr i Th c nghi m Nông nghi p, HCT, ông Xuân 2009–2010
Hàm l ng nitrate (mg/kg) rau c n n c v 1 t i Tr i Th c nghi m
Nông nghi p, HCT, ông Xuân 2009–2010

xi

Trang
9
13

26
28
29
30

31

33
35


DANH SÁCH B NG
ng
2.1
2.2
2.3
3.1

3.2
3.3
3.4
3.5
3.6

3.7
3.8
3.9

a b ng

Ánh sáng, nhi t
trung bình trong và ngoài nhà l i, Tr i Th c
nghi m Nông nghi p, HCT, ông Xuân 2009-2010
Lo i, l ng, th i k bón phân cho rau c n n c trong v 1, v 2 (kg/ha)
Lo i, l ng, th i k bón phân và b sung dinh d ng cho t ng nghi m
th c rau c n n c tr ng trong v 1 và 2 (g/2 m2)
Ph n tr m b nh m lá trên rau c n n c v 1, v 2 qua các th i m
kh o sát, Tr i Th c nghi m Nông nghi p, HCT, ông Xuân 20092010
Chi u cao cây (cm) rau c n n c v 1, v 2 qua các th i m kh o sát,
Tr i Th c nghi m Nông nghi p, HCT, ông Xuân 2009–2010
S lá còn xanh (lá/cây) rau c n n c v 1, v 2 qua các th i m kh o
sát, Tr i Th c nghi m Nông nghi p, HCT, ông Xuân 2009- 2010.
Chi u dài lá (cm) rau c n n c v 1, v 2 qua các th i m kh o sát,
Tr i Th c nghi m Nông nghi p, HCT, ông Xuân
2009–2010
Chi u dài phi n lá (cm) rau c n n c v 1, v 2 qua các th i m kh o
sát, Tr i Th c nghi m Nông nghi p, HCT, ông Xuân 2009–2010
Chi u r ng phi n lá (cm) rau c n n c v 1, v 2 qua các th i m
kh o sát, Tr i Th c nghi m Nông nghi p, HCT, ông Xuân 20092010
S ch i trên cây rau c n n c v 1, v 2 qua các th i m kh o sát,
Tr i Th c nghi m Nông nghi p, HCT, ông xuân
2009-2010
M t
cây rau c n n c u v 1, v 2 t i Tr i Th c nghi m Nông
nghi p, HCT, ông Xuân 2009-2010
brix rau c n n c v 1, v 2 t i Tr i Th c nghi m Nông nghi p,
HCT, ông Xuân 2009-2010

Trang
11

14
15
20

21
22
23
24
25

27
27
32

3.10

Hàm l ng vitamin C (mg) rau c n n c v 1, v 2 t i Tr i Th c
nghi m Nông nghi p, HCT, ông Xuân 2009-2010

34

3.11

Ph n tr m v t ch t khô rau c n n c v 1, v 2 t i Tr i Th c nghi m
Nông nghi p, HCT, ông xuân 2009-2010

35

3.12

ng thu rau c n n c v 1, v 2 t i Tr i Th c nghi m Nông nghi p,
HCT, ông Xuân 2009-2010

36

3.13

Chi phi dinh d ng phun b sung cho rau c n n c trong m t v , Tr i
Th c nghi m Nông nghi p, HCT, ông Xuân 2009-2010

36

3.14

i nhu n và hi u qu
ng v n t rau c n n c v 1, v 2 t i Tr i
Th c nghi m Nông nghi p, HCT, ông Xuân 2009-2010

37

xii


DANH SÁCH T
C

i ch ng

HCT

i h c C n Th

KT

ng kính thân

GA3
M

VI T T T

Gibberellic acid
V

M CKTH

t

cây

uv

t

cây khi thu ho ch

NSKT

Ngày sau khi tr ng

NSKC

Ngày sau khi c t

NST

ng su t t ng

NSTP

ng su t th

ng ph m

NSTP/NST

Ph n tr m n ng su t th

NT

Nghi m th c

PTVCK

Ph n tr m v t ch t khô

t/ha

n/ha

xiii

ng ph m


U
Rau c n n

c có tên khoa h c Oenanthe javanica DC., h hoa tán Apiacence

là m t trong nh ng lo i rau có nhi u ch t dinh d
vi c s d ng rau c n n
n ng

i ta còn dùng

c

i n

nh nên

ch bi n các món n th m ngon b d

ch a b nh, vì v y

ó k thu t tr ng rau c n n
c nhi u

ng, khoáng và vitamin. Ngoài

cl i
a ph

c ng

i tiêu dùng a thích. Bên c nh

n gi n, d ch m sóc, ít sâu b nh,

phun qua lá, nh ng s d ng lo i dinh d

dinh d

sinh tr

ng gì

ng b sung qua lá lên sinh tr

ng, n ng su t và ch t l

ng

c bi t là dinh d

ng

mang l i hi u qu cao còn là v n

i dân tr ng rau c n n

c th c hi n nh m m c ích xác

u ra t

ng s n xu t.

Ngày nay, nông dân s d ng r t nhi u lo i phân bón

quan tâm c a nhi u ng

ng trong b a

c. Vì th

ng, n ng su t và ch t l

nh lo i dinh d

ng rau c n n

c.

tài “Hi u qu c a
ng rau c n n

c”

ng b sung thích h p nh t cho

CH

NG I

C KH O TÀI LI U
1.1 KHÁI QUÁT V CÂY RAU C N N

C

1.1.1 Ngu n g c
Theo Lê Tr n

c (1997) và Võ V n Chi (2005), rau c n n

i khác nhau nh c n ta, c n c m, c n ng, trong y h c
Huy Bích và ctv. (2004), rau c n n

i Pháp g i là persil séri, ng

là sui-kan, ng

c g i là th y c n. Theo

c có tên khoa h c là Oenanthe javanica

(Blume) DC., thu c h hoa tán Apiacence. Ng
dropwort, ng

c có nhi u tên

i Anh g i rau c n n

i Nh t g i seri, ng

i Thái g i là pak chi lawm, ng

c là water

i Trung Qu c g i

i Lào g i là phak sa (Morton and

Snyder, 1978).
Rau c n n
các n

c có ngu n g c

c Pakistan, Nh t B n,

Malaysia…

vùng nhi t

c tr ng t lâu

ài Loan, Trung Qu c, Vi t Nam, Lào, Thái Lan,

Vi t Nam, rau c n n

c là lo i rau quen thu c,

các t nh phía B c, t Ngh An tr ra,
c B nh Hà Nam, Nam

i Châu Á, ã

c bi t là các t nh

nh, Thái Bình, H i D

c tr ng t lâu

ng b ng và Trung du

ng, H ng Yên, B c Ninh, B c

Giang, Hà Tây, V nh Phúc, Phú Th …và g n ây rau c n c ng m i
tr ng

mi n Nam (

c em vào

Huy Bích và ctv., 2004).

1.1.2 Giá tr dinh d

ng

Theo Võ V n Chi (2005), rau c n n
ta. Rau c n n

i

c dùng

c r t quen thu c v i ng

i Vi t Nam

lu c, xào th t bò n c, xào h ti u, mu i x i, mu i d a

chua ho c ch bi n thành nh ng món n khác. Ngoài ra, rau c n còn dùng

n

ng ngon ng t, là m t trong vài ch c lo i rau s ng cho món n l u m m (Nguy n
n Lu t và Tr n Minh Thu, 2004). Theo Mai Th Ph
nn

c có hàm l

ng n

ng Anh (1996), trong rau

c 95,3 g, protit 1,0 g, gluxit 1,5 g, xenlulo 1,5 g, tro 0,7

g, calo 10, Ca 310 mg, P 64 mg, Caroten 0,4 mg, vitamin B1 0,04 mg, vitamin B2
0,03 mg, vitamin PP 0,3 mg, vitamin C 6 mg.

2


1.1.3 Giá tr ch a b nh
Rau c n n

c có v ng t, tính mát, có tác

ng l i ti u, ích khí,

o v huy t

ch và c m máu. Ngoài ra, rau c n còn ch a ti u ra máu, ti u bu t và tr em
th t . Khi dùng ch a b nh có th dùng
Tr n

r , thân và lá thái nh

c, 1997). Theo Võ V n Chi (2005), rau c n n

mãn tính,

c

c dùng tr viêm d d y

y b ng không tiêu, ái ra albumin, dùng ngoài tr b m tím s ng au,

huy t h phong

c.

Trung Qu c, ng

i ta dùng

cây rau c n n

cao huy t áp, viêm nhi m

ng ti t ni u, gãy x

Thái Lan, qu rau c n n

c dùng làm thu c tr ho (Võ

1999).

s c u ng (Lê

c

Malaysia lá rau c n n

c

c ch a b nh

ng, rong kinh và b ch

i.

n Chi và Tr n H p,

c s y khô r i dùng nh m t lo i trà có tác

ng ch ng oxy hóa cho c th r t t t (http:// www.paghat.com/waterparsley.html).
1.2

C TÍNH TH C V T C A RAU C N N

Rau c n n

c là lo i cây tr ng thu c nhóm r chùm, m c

C

1.2.1 R
t thân (

ng

ng D t, 2003). Theo Võ V n Chi (2005), r còn non có màu xám tr ng, khi già r
chuy n sang màu s m h n.
1.2.2 Thân
Theo Lê Tr n

nh n, m c n m, m c
n ta có kh n ng

c (1997), rau c n n

c có d ng thân th o s ng d i, thân

ng và m c n i, thân r ng có
nhánh kh e t ch i g c (

t, khía và dài 0,3-1 m. Rau

Huy Bích và ctv., 2004).

1.2.3 Lá
Theo Nguy n V n Th ng và Tr n Kh c Thi (1999), lá m c so le dài 3-8 cm,
chia thùy hình lông chim, 1-2 l n. Phi n lá hình trái xoan, hình thoi ho c hình mác,
c tròn,

u nh n, mép khía r ng không

i nách lá có th sinh ra m t nhánh
nh ng m t già

g c m i sinh nhánh (

u. B lá to, r ng, ôm sát vào thân.

hình thành cây m i nh ng th
ng H ng D t, 2003).

3

ng ch có


1.2.4 Hoa
Theo Stephens (1994), cây rau c n n

c có hoa màu tr ng, m i c m hoa t

10-25 hoa nh k t l i thành, g m nh ng tán kép

i di n v i lá (Lê Tr n

c,

1997).
1.2.5 Qu
Theo

Huy Bích và ctv. (2004), rau c n n

c có qu hình tr thuôn, có 4

nh l i, dài t 2–3,5 mm và r ng 1–2 mm, mùa ra hoa qu rau c n n
4-6. (Morton and Snyder, 1978). Rau c n n

c th

c t tháng

ng sinh s n vô tính do ít ra hoa

t qu (Nguy n V n Th ng và Tr n Kh c Thi, 1999).
1.3 YÊU C U

U KI N NGO I C NH C A CÂY RAU C N N

C

1.3.1 Nhi t
Nhi t

nh h

ng lên s b c thoát h i n

c, s h p thu dung d ch

t, s

ng hóa hô h p, tích l y ch t d tr và các ti n trình sinh lý khác nhau trong th c
t. M i lo i rau yêu c u

u ki n nhi t

nh t

nh

sinh tr

Cúc và ctv., 2001). Theo V Thanh H i (2008), rau c n n
rãi

ng (Ph m H ng

c thích h p tr ng r ng

mi n B c vào các tháng có th i ti t l nh. Tuy nhiên, v n có th tr ng

các tháng khác trong n m nh ng n ng su t gi m. Rau c n sinh tr
u ki n nhi t
cây sinh tr

15-20oC. Trên 25oC cây c n c n sinh tr

ng kém, lá có màu huy t d .

i d ng c d i

c vào

ng thu n l i
i 5-6oC

ng ch m. D

gi l i gi ng cho mùa v sau ng

che nóng cho m m rau c n mà không c n làm c (

i ta

ng H ng

t, 2003).
1.3.2 Ánh sáng
Theo T Thu Cúc (2005), ánh sáng là y u t r t quan tr ng và c n thi t trong
n xu t rau. Nh ng lo i rau n lá th
cây n qu . Rau c n n
ngày ng n và c

ng

ng có yêu c u ánh sáng y u h n nh ng lo i

c là cây a mát th

ng

c tr ng vào mùa ông do có

chi u sáng th p h n các mùa khác trong n m (Võ V n Chi

và Tr n H p, 1999). Theo V Thanh H i (2008), rau c n n
tháng có nhi t

c n u tr ng vào nh ng

cao trong n m nên áp d ng bi n pháp che sáng làm gi m c

4

ng


ánh sáng (kho ng 25% l

ng ánh sáng) thì n ng su t rau c n n

(25,7%) so v i vi c tr ng bình th
1.3.3 N

ng không che sáng.

c

Theo Ph m H ng Cúc và ctv. (2001), n
rau, nh h

ng tr c ti p

c có ý ngh a l n trong

n n ng su t và ph m ch t rau. Thi u n

mô g phát tri n làm cho rau tr nên c ng và có v
nh n, ít ch t khoáng, ch a ít

c cây sinh tr

ng và gi m s ch ng ch u. Rau c n n
cn

c

c

c, n u thi u

ng

Theo Mai Th Ph

tr

c rau tr nên

ng ch m (Hoàng Nam, 2002).

t và dinh d

dinh d

i s ng cây

c cây còi c c,

ng. Th a n

tr ng trong ao sau khi thu ho ch cá ho c ru ng sâu luôn gi

1.3.4

c t ng lên

ng Anh và ctv. (1996), cây rau yêu c u

ng cao. Nhi u lo i rau nh là rau mùa l nh có b r

ng ng n, t ch c và k t c u

t là

thích h p cho s n xu t rau c n là

u ki n v t lý

t th t pha cát,

t t t và ch

n nông và mùa sinh

t cho cây sinh tr

t th t nh ,

ng.

t

t th t trung bình,

t

phù sa ven sông ph i có t ng canh tác d y t 20-40 cm (Nguy n Nh Hà, 2006).
Theo Hoàng Nam (2002), rau c n s ng trong n
nhi u bùn và luôn gi

cn

cân

t bùn h u,

c, pH thích h p cho rau c n là 6-7. Trong quá trình

tr ng rau, vi c bón phân òi h i ph i th
rau c n

c nên s ng t t

ng xuyên và liên t c, khi bón phân cho

m b o nguyên t c bón phân úng lo i, úng l

ng, úng th i k và bón

i NPK (Trung tâm UNESSCO, 2005).
1.4 K THU T CANH TÁC CÂY RAU C N N

C

1.4.1 Th i v
Theo Nguy n Th H
c là cây tr ng ru ng ng p n
nn
c

c

ng (2004) và Nguy n V n Hoan (1999), Rau c n
c r t ph bi n

n

c ta trong v

c tr ng khi khí tr i se l nh (cu i tháng 10)
c tr ng vào ao sau khi thu ho ch cá

ông Xuân, rau

nhi u n i cây rau c n

u mùa ông (tháng 11)

ng th i gian cho ao ngh . Theo Hoàng Nam (2002), rau c n

t n

c c y t tháng 9

n tháng 1, t t nh t là t tháng 11-12. Th i v tr ng còn tùy thu c vào th i ti t,

5


mùa v , và hi u qu kinh t c a t ng v . Nông dân
Giang…rau c n

c tr ng h u nh

t nh B c Liêu, Kiên

quanh n m 5-6 v /n m (Niên giám nông

nghi p, 2008).
1.4.2 Chu n b ru ng và c y gi ng
Theo Nguy n Th Minh Ph
i x p, ph i i

ng (2008), tr

c khi tr ng rau nên làm

làm gi m các nguy c gây h i c a sâu b nh, x lý

t. Rau c n n

t cho

t b ng vôi

c tr ng vào ao bùn, ch c n s c bùn, g t ph ng, không c n bón lót,

u tr ng trên ru ng ch a h u c n bón lót 20-30 t n phân chu ng hoai m c cho m t
ha (7-10 t /sào) (

Huy Bích và ctv., 2004 và Hoàng Nam, 2002). Tuy nhiên, nên

ti n hành ph i m t ru ng t 5-7 ngày sau ó cày b a th t nhuy n và san b ng m t
ru ng (K t qu nghiên c u c a d án PAPUSSA, 2007).
Theo Nguy n Th H

ng (2004), ru ng tr ng rau c n t o thành nhi u lu ng

ng 1,2-1,4 m, tr ng dày v a ph i

có nhi u thân và

Nguy n V n Hoan (1999) nên c y v i m t

l n v a ph i. Theo

b i x b i là 5 cm x 5 cm ( t x u),

7 cm x 7 cm ( t t t). Tuy nhiên, còn có th c y v i m t

b i x b i là 10 cm x 10

cm (Hoàng Nam, 2002).
1.4.3 Ch m sóc
* T

in

c

Theo Hoàng Nam (2002), rau c n có th tr ng trong ao ho c ru ng sâu, khi
cây cao 15-20 cm cho n
sâu

c vào ng p 5-7 cm, khi cây cao 30-35 cm cho n

n 15-20 cm, khi cây cao 50-60 cm cho n

15-20 cm. C n chú ý vào nh ng giai

n

c vào

c vào ng p ru ng cách ng n cây

u không nên cho nhi u n

c vào s

làm h n ch s phát tri n c a rau do cây rau còn th a, thân y u t, r ch a phát
tri n nên duy trì m c n

c 3-5 cm (K t qu nghiên c u c a d án PAPUSSA,

2007).
* Bón phân
Theo K t qu nghiên c u
cho rau c n n

a Hu nh H ng H i (2010), k thu t bón phân

c nh sau:

6


+ Bón lót: 1,5 t n phân chu ng hoai m c và 7,5 kg NPK (16-16-8) cho
1000 m2.
+ Bón l n 1: 7 ngày sau khi c y (cây cao kho ng 15–20 cm), bón 4 kg
NPK (16–16–8), 1 kg Urea và 1kg DAP cho 1000 m2.
+ Bón l n 2: 14 ngày sau khi c y (cây cao kho ng 25-30 cm), bón thêm 6
kg NPK (16-16-8), 1,5 kg DAP và 1,15 kg Urea cho 1000 m2.
+ Bón l n 3: 21 ngày sau khi c y (cây cao kho ng 35- 40 cm), bón 7,5 kg
NPK (16- 16- 8) và 1,85 kg DAP cho 1000 m2.
* Sâu, b nh h i và cách phòng tr
Theo Trung tâm UNESCO (2005), rau so v i các lo i cây tr ng ng n ngày
khác thì có t l sâu b nh gây h i nhi u h n, b i rau có ch a nhi u ch t dinh d

thân lá non, m m và nhi u n

c.

ó là ngu n th c n a thích c a nhi u lo i sâu

nh. Rau b sâu b nh h i, làm gi m n ng su t và ch t l
ho ch. Trên rau c n n

ng,

c sâu h i th

ng s n ph m khi thu

ng g p nh t là sâu n t p (Spodoptera litura),

sâu xanh da láng (Spodoptera exigua), s d ng m t s thu c sinh h c

phòng tr

nh Catex 1.8 EC, Catex 3.6 EC,... B nh gây h i ch y u trên rau c n n

c là b nh

m lá (Cercospora sp.), có th phòng ng a b ng Antracol 75 WP, Tilt super 300
EC…(Niên giám nông nghi p, 2008).
1.4.4 Thu ho ch
Theo Nguy n Th H

ng (2004) và Trung Tâm UNESSCO (2005), thu

ho ch rau yêu c u úng lúc, úng k , không nên thu ho ch non ho c quá già, nh t
là

i v i các lo i rau n lá. C n ki m tra l i

ng ru ng

chính xác ngày thu ho ch. N u không thu ho ch úng th i

ánh giá t
m, thì ch t l

ng

ng rau

gi m có khi còn không có giá tr s d ng làm th c ph m. C n tính chu n l
phân c n bón tr

c khi thu ho ch

(2010), rau có d l
n bình th

ng NO3- cao th

ng, m ng n

tránh d l

i

ng

ng NO3- cao. Theo Tr n Th Ba

ng có màu xanh

m, dày, kích th

cl n

c, d b th i r a khi b o qu n. Rau c n tr ng

c2

tháng cho thu ho ch. N ng su t bình quân là 25-30 t n/ha (

7

ng H ng D t, 2003).


1.4.5 Nhân gi ng
Theo
ph

Huy Bích và ctv. (2004), ng

i ta nhân gi ng rau c n ta b ng

ng pháp vô tính. Theo Nguy n V n Th ng và Tr n Kh c Thi (1999),

n tháng

4 l y g c rau c n giâm vào ru ng c n, khi cây m c cao kho ng 20 cm thì rút n
ch gi

m. M m m c âm lên không c n ch m sóc và

ng che nóng cho rau c n. Sang tháng 8-9 b t
cho m

cây

c

cho c m c, c có tác

u làm c , t

i phân và tát n

c

nhi u ch i, nh t a c y ra ru ng nhân gi ng v i kho ng cách 5 x 5

cm.

1.5

C

M C A CÁC LO I DINH D

NG S

D NG

TRONG THÍ NGHI M
1.5.1 GA3 (Gibberellic acid)
Theo Grodzinxkl và Grodzinxkl (1981) và Ngô Xuân M nh và ctv. (2006),
các gibberellin là nh ng ch t kích thích sinh tr

ng m nh nh t. Ban

u ng

i ta

phát hi n th y chúng trong d ch ti t c a n m Gibberella fujikuroi. T d ch nuôi c y
lo i n m Gibberella fujikuroi v n gây b nh lúa von, ã tách chi t
Gibberellin,

c ký hi u: A1...A24. Sau ó, ã phát hi n ch t này

có 53 lo i Gibberellin

c nghiên c u. Th

A3 hay Gibberellic acid. Li u l
i v i rau c n tây bi n
tr

c 24 lo i

th c v t b c cao

ng s d ng là dung d ch Gibberellin

ng có kh n ng làm t ng chi u dài thân h n 50%

ng t 2-70 g/ha. Gibberellin kích thích t ng c

ng c a thân do s kéo dài c a các lóng, Gibberellin có tác

chi u dài làm t ng nhanh s sinh tr

ng dinh d

ng sinh

ng lên t bào theo

ng, t ng sinh kh i cây tr ng.

Gibberellin còn có tác d ng làm t ng kích th

c lá (Souza and MacAdam, 2001).

Ngoài ra, Gibberellin còn có tác

ng t o hoa, qu , xác

ng s kh i

nh gi i tính,

n y m m c a h t, phát tri n c a ch i (Nguy n Nh Khanh, 2006)
Theo Geraldson (1957), phun dung d ch Gibberellic acid 200 ppm trên rau
n tây làm t ng chi u dài lá t 8-12 cm. M t k t qu nghiên c u khác, khi phun
gibberellic acid 35-50 ppm lên rau c n tây vào giai

n 15-30 ngày tr

c thu

ho ch thì n ng su t t ng lên 25% ( />
8


Theo Nguy n Th L Thoa (2010), Gibberellin ch phát huy t t tác d ng khi
cây tr ng có y
dinh d ng N, P, K. Khi s d ng quá li u l ng, hình dáng bên
ngoài c a các lo i rau thay i (bi n d ng, qu n queo, s n sùi) và làm gi m giá tr
th ng ph m.

Hình 1.1 Công th c hóa h c c a Gibberellic acid (GA3) (Nguy n Nh Khanh,
2006).

1.5.2 Phân cá
Phân cá

c s n xu t t ngu n nguyên li u cá t

có l i cho s sinh tr

i, ch a khá nhi u vitamin

ng và phát tri n c a cây tr ng ( />
posts.asp?TID=3007).
t s thành ph n d

ng ch t trong phân cá nh : h u c 23,5%, N 1%,

P2O5 1%, MgO 2%, CaO 4%,

m trong phân cá

thu qua lá và r , cùng v i vi sinh h u ích có trong
phì nhiêu c a

t, giúp n

d ng

m amin nên cây d h p

t giúp t o nhi u ch t bùn, t ng

nh lâu dài, t ng kh n ng

kháng v i sâu b nh,

giúp cây phát tri n r , t ng n ng su t cây tr ng và ch t l

ng nông s n m t cách

hi u qu ( />Phân cá giúp c i thi n ch t l
ch t dinh d

ho c

t làm cho r

ng t t h n, ngoài ra còn thúc

ích cung c p ch t dinh d
ch t dinh d

ng

ng b c

ng cho

nh trong

c dùng trong h

n sâu h n, h p thu n

c và

y s phát tri n c a các vi sinh v t h u

t. Là lo i phân có ch a enzyme gi i phóng các
t. Phân cá th

th ng nh

ng

c bón vào

t, phun lên lá

gi t mà không b t t ngh n h

th ng

( />Theo Nguy n Th Kim Nhi (2010), b sung phân cá 4‰ trên c i b xanh
tr ng th y canh có thân lá to v

t tr i, t ng n ng su t cao g p 3 l n so v i phun

dung d ch th y canh.

9

1.5.3 Tro r m
Theo Hoàng
dinh d

ng khoáng.

li u. Theo Bari

c Ph
thu

ng (2000), tro là lo i phân bón ch a r t nhi u lo i
c 13-19 kg tro r m c n ph i

t 1 t r m nguyên

and Zabetta (2008) và El-Sayed and El-Samni (2006), t ng các

khoáng ch t trong tro r m kho ng 14,65% khi tro hóa

nhi t

575oC. Trong ó

m SiO2 69,9%, AL2O3 0,3%, Fe2O3 0,2%, CaO 3,4%, MgO 1,6%, K2O 15,3%,
Na2O 0,4%, P2O5 1,5%, khác 7,4%.
Th

ng tro cây thân m c hàm l

ng dinh d

ph n non ch a nhi u K, P, Mg h n
Các ch t khoáng trong tro th

ng

ng cao h n cây thân th o, tro

b ph n già, còn Ca và Si thì ng

c l i.

d ng d tan. Tro r t thích d ng v i a s cây

tr ng nh cây n qu , cây công nghi p, rau, hoa. Có th bón lót ho c bón thúc, bón
vãi lên lá. Ngoài tác d ng t ng n ng su t, tro còn giúp c ng cây không
i là lo i phân ki m có tác d ng c i t o
ng

ngã. Tro

t chua. M t t n tro có kh n ng kh chua

ng 280-300 kg vôi b t (Hoàng

c Ph

ng, 2000). Sau khi c y vài ba

hôm cây bén r thì r c tro b p ph kín m t ru ng v a

ch ng rét, v a cung c p

ch t khoáng cho cây phát tri n (Nguy n V n Th ng và Tr n Kh c Thi, 1999). Theo
K t qu nghiên c u

a d án PAPUSSA (2007), Sau khi tr ng

c 1 tháng, r c

tro b p (20 kg cho 360 m2) cho tr ng rau.
Silic là m t nguyên t trung l
nh, ch ng

ng có trong tro r m giúp cây tr ng kháng

ngã, ch ng ch u v i h n hán, m n, t ng hi u su t quang h p, t ng

hi u qu s d ng phân bón ( />
10


CH
PH

NG 2

NG TI N VÀ PH

2.1 PH

2.1.1

c

NG PHÁP

NG TI N

a

m và th i gian

a

m: T i Tr i Th c nghi m Nông nghi p, Khoa Nông nghi p & Sinh

ng d ng, tr

ng

i h c C n Th .

Th i gian: T tháng 10/2009

n tháng 01/2010.

2.1.2 Tình hình khí h u
Nhi t

nghi p t

ng

trung bình trong th i gian thí nghi m, Tr i Th c nghi m Nông
i cao, trong nhà l

i cao h n

ngoài trung bình kho ng 3oC. Nhi t

cao nên không thu n l i cho vi c tr ng rau c n n
bình kho ng 10 gi , trong nhà l

c. Th i gian chi u sáng trung

i ánh sáng y u h n

ngoài nhà l

i trung bình

kho ng 3.000 lux (B ng 2.1).
ng 2.1 Ánh sáng, nhi t
trung bình trong và ngoài nhà l
Nông nghi p, HCT, ông Xuân 2009-2010
Th i m
(gi )
6:00
8:00

10:00
12:00
14:00
16:00
18:00

Ánh sáng (1.000 lux)
Trong
Ngoài
17,0
18,5
34,4
42,8
44,8
48,0
39,3
48,3
45,6
47,8
32,5
32,0
0
0

i, Tr i Th c nghi m

Nhi t
Trong
28,8
30,2

33,3
35,5
35,0
35,0
29,0

(oC)
Ngoài
27,0
29,4
32,6
33,3
32,8
31,0
27,7

2.1.3 V t li u thí nghi m
Gi ng rau c n n
nghi p,

c

cd

ng ch i 20 ngày t i Tr i Th c nghi m Nông

i h c C n Th .

Phân bón: Phân h u c (phân bò, ph ph m rau c n
(16-16-8), Urea, DAP.

11

hoai m c), NPK


Thu c tr

sâu b nh: Antracol 70 WP, COC 85 WP, Tilt super 300 EC,

Tanwin 2 EC,…
Dinh d

ng b sung:

- GA3 (Progibb): 1g a.i.
- Phân cá (Fish Emulsion): S n xu t t i M do công ty Phú H o phân ph i
m t ng s 5%, Ammoniacal nitrogen 0,03%, Water soluble organic nitrogen
3,7%, Avaiable phosphate 1,05%, K2O 1% và Cholorine < 2%).
- Tro r m: Thành ph n g m có SiO2 69,9%, AL2O3 0,3%, Fe2O3 0,2%,
CaO 3,4%, MgO 1,6%, K2O 15,3%, Na2O 0,4%, P2O5 1,5%, khác 7,4%.
t li u khác: Bình phun thu c, nhi t k , máy o ánh sáng…
2.2 PH

NG PHÁP

2.2.1 B trí thí nghi m
Thí nghi m

c b trí theo th th c kh i hoàn toàn ng u nhiên g m 4

nghi m th c ( i ch ng và ba lo i dinh d
1.

i ch ng (không b sung dinh d

ng b sung) v i 4 l n l p l i.
ng).

2. GA3 (b sung GA3, phun 3 l n cách nhau 7 ngày, l n m t phun 5 g/ha, l n
hai phun 10 g/ha, l n ba phun 15 g/ha).
3. Phân cá (b sung phân cá, phun 3 l n cách nhau 7 ngày, l n m t phun 5
lít/ha, l n hai phun 8 lít/ha, l n ba phun 16 lít/ha).
4. Tro r m (b sung tro r m, bón 3 l n cách nhau 7 ngày, m i l n bón 555
kg/ha).

12