PHÂN TÍCH sự TƯƠNG tác của các yếu tố ẢNH HƯỞNG đến các mô HÌNH CANH tác ở xã SONG PHÚ, HUYỆN TAM BÌNH, TỈNH VĨNH LONG
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (511.78 KB, 82 trang )
TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C
B
MÔN KHOA H C
NG D NG
T & QU N LÝ
T AI
Lu n V n T t Nghi p
PHÂN TÍCH S
C ACÁC Y U T
T
NG TÁC
NH H
NG
CÁC MÔ HÌNH CANH TÁC
N
XÃ SONG
PHÚ, HUY N TAM BÌNH, T NH V NH LONG
Giáo Viên H
ng D n:
Sinh Viên Th c Hi n:
PGS.Ts. Lê Quang Trí
Nguy n Th Tùng
Ks. Ph m Thanh V
MSSV: 4031664
Khóa 29 (2003-2007)
TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C
B
MÔN KHOA H C
Xác nh n c a B môn Khoa h c
“Phân tích s t
T VÀ QU N LÝ
t và QL
ng tác c a các y u t
NG D NG
nh h
T AI
v
tài:
ng
n các mô hình canh tác
xã Song
Phú huy n Tam Bình t nh V nh Long”
Do sinh viên : Nguy n Th Tùng l p QL
QL
– Khoa Nông Nghi p và Sinh H c
hi n t ngày 01/03/07
K29 thu c b môn Khoa h c
ng D ng - Tr
ng
t và
i H c C n Th th c
n 30/06/07
Xác nh n c a B Môn:…………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ánh giá:………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
Ngày tháng n m 2007
B môn
TR
NG
I H C C!N TH"
KHOA NÔNG NGHI#P VÀ SINH H C
NG D$NG
B% MÔN KHOA H C &T VÀ QU'N LÝ &T AI
Xác nh n c a B môn Khoa h c
“Phân tích s t
t và QL
ng tác c a các y u t
nh h
v
tài:
ng
n các mô hình canh tác
xã Song
Phú huy n Tam Bình t nh V nh Long”
Do sinh viên : Nguy n Th Tùng l p QL
QL
– Khoa Nông Nghi p và Sinh H c
hi n t ngày 01/03/07
K29 thu c b môn Khoa h c
ng D ng - Tr
ng
t và
i H c C n Th th c
n 30/06/07
Xác nh n c a B Môn:…………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ánh giá:………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
Ngày tháng n m 2007
Cán b h
ng d(n
TR
NG
I H C C!N TH"
KHOA NÔNG NGHI#P VÀ SINH H C
NG D$NG
B% MÔN KHOA H C &T VÀ QU'N LÝ &T AI
Xác nh n c a B môn Khoa h c
“Phân tích s t
t và QL
ng tác c a các y u t
nh h
v
tài:
ng
n các mô hình canh tác
xã Song
Phú huy n Tam Bình t nh V nh Long”
Do sinh viên : Nguy n Th Tùng l p QL
QL
– Khoa Nông Nghi p và Sinh H c
hi n t ngày 01/03/07
K29 thu c b môn Khoa h c
ng D ng - Tr
ng
t và
i H c C n Th th c
n 30/06/07
Xác nh n c a B Môn:…………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ánh giá:………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
Ngày tháng n m 2007
H i )ng
TI U S
CÁ NHÂN
Sinh viên th c hi n: Nguy n Th Tùng
L p: Qu n lý
t ai khoá 29
MSSV: 4031664
Quê quán: p 4, xã Phong M*, huy n Gi)ng Trôm, t nh B n Tre.
H và tên cha: Nguy n V n Nam
H và tên m+: Nguy n Th Lan
T t nghi p Ph, Thông Trung H c t i Tr
Vào
ng Ph, Thông Trung H c B n Tre
i H c C n Th n m 2003, là sinh viên ngành Qu n Lý
Nghi p và Sinh H c
ng D ng t n m 2003
T t nghi p K* s ngành Qu n Lý
n n m 2007
t ai vào n m 2007
t ai khoa Nông
C MT
Sau b n n m h c t p và rèn luy n d
-c Quý Th y, Cô truy n
ây là hành trang 0 em b
i mái tr
ng
i H c C n Th , em ã
t ki n th.c trong h c t p và nh/ng kinh nghi m quý báo,
c vào cu c s ng và trong công tác sau này.
Em xin chân thành c m t :
Quý th y cô
tr c ti p h
b môn Khoa H c
t và Qu n Lý
t
ai, nh/ng ng
i ã
ng d(n em trong su t th i gian th c t p và rèn luy n t i B Môn.
Các anh ch
b môn Khoa H c
t và Qu n Lý
t
ai ã t o i u ki n và
t n tình giúp 1 em có th0 nâng cao ki n th.c chuyên môn c2ng nh hoàn thành lu n
v n t t nghi p này.
Các chú, các bác cùng các anh ch
UBND xã Song Phú ã t o i u ki n 0
em h c h3i kinh nghi m và i u tra th c t t i
liên quan, h
a ph
ng. C2ng nh cung c p tài li u
ng d(n c n thi t 0 th c hi n lu n v n t t nghi p.
Em xin chân thành c m t :
+ Gia ình là ch4 d a v/ng ch5c 0 con v -t qua khó kh n và c g5ng trong
h c t p.
+ Th y Lê Quang Trí, ng
i ã tr c ti p h
ng d(n và ã t n tình giúp 1 em
hoàn thành lu n v n này.
+ Th y Ph m Thanh V2 ã h
ng d(n em trong th i gian v a qua.
M CL C
TÓM L 6C ...........................................................................................................1
M7 !U ................................................................................................................2
CH "NG I: L 6C KH'O TÀI LI#U.................................................................3
I.
t ai .................................................................................................................3
1.Các
nh ngh a
t ai .........................................................................................3
2. Khái quát vai trò và th c tr ng s8 d ng
3. ánh giá
t ai ................................................3
t ai..................................................................................................5
3.1.Gi i thi u v
ánh giá
t ai...........................................................................5
3.2. M c ích c a vi c xây d ng h th ng ánh giá
3.3. Quy trình ánh giá
II.H th ng s8 d ng
t ai theo FAO là: ............6
t ai theo FAO ..............................................................6
t ai ....................................................................................7
III. H th ng canh tác ............................................................................................8
1.Tình hình phát tri0n môn nghiên c.u h th ng canh tác .....................................8
1.1.Trên th gi i .....................................................................................................8
1.2. 7 Vi t Nam......................................................................................................9
2. H th ng canh tác ...............................................................................................10
2.1.
nh ngh a h th ng canh tác ..........................................................................10
2.2.Các lo i chính c a h th ng canh tác ...............................................................11
3. Nghiên c.u h th ng canh tác. ...........................................................................12
3.1.
nh ngh a ......................................................................................................12
3.2. M c tiêu c a nghiên c.u h th ng canh tác ....................................................12
4. Các v n
có liên quan
n h th ng canh tác..................................................13
5. Các h th ng canh tác chính
IV. S8 d ng
1.
)ng B9ng Sông C8u Long .............................14
t ai b n v/ng................................................................................15
nh ngh a phát tri0n b n v/ng ..........................................................................15
2. H th ng canh tác b n v/ng trong ánh giá
3. S8 d ng
V. Ph
c a ng
t ai ...........................................15
t ai b n v/ng ...................................................................................16
ng pháp ánh giá nhanh nông thôn có s tham gia
i dân(PRA): .............................................................................................17
1.Thu th p s li u ...................................................................................................17
2. L p nhóm i u tra...............................................................................................17
3. i u tra nhanh nông thôn có s tham gia c a ng
i dân ...................................18
VI. :C I;M VÙNG NGHÊN C U XÃ SONG PHÚ, HUY#N TAM BÌNH
T
2. >c i0m kinh t -xã h i và s n xu t nông nghi p xã Song Phú ........................20
CH "NG II: PH "NG TI#N –PH "NG PHÁP...............................................23
1. Ph
ng ti n :.......................................................................................................23
2.Ph
ng pháp .......................................................................................................23
2.1. Thu th p tài li u : ...........................................................................................23
2.2.
ánh giá nhanh nông thôn PRA:....................................................................23
2.3 i u tra nông h ...............................................................................................23
2.4 Xác
nh và so sánh các y u t
2.5 ánh giá k t qu
t
-c 0 t
nh h
ó
ng
n h th ng s8 d ng
a ra mô hình s8 d ng
t ai .......24
t ai phù h-p
cho vùng nghiên c.u..............................................................................................24
CH "NG III: K?T QU' TH'O LU@N ..............................................................25
I.Nh n xét t,ng quát ...............................................................................................25
II. K t qu phân tích và mô t các mô hình ã ch n .............................................27
1. C c u canh tác 3 v lúa.....................................................................................27
1.1. Tình hình s n xu t ...........................................................................................27
1.2. Các phân tích xã h i ........................................................................................27
2.C c u canh tác 2 v lúa – 1 v cá ......................................................................28
2.1. Tình hình s n xu t ...........................................................................................28
2.2. Các phân tích xã h i ........................................................................................29
3. C c u canh tác chuyên canh cây n trái............................................................30
3.1. Tình hình s n xu t ...........................................................................................30
3.2. Các phân tích xã h i ........................................................................................30
4. C c u canh tác chuyên màu ..............................................................................30
4.1. Tình hình s n xu t. ..........................................................................................30
4.2. Các phân tích xã h i ........................................................................................31
III. Các y u t
nh h
ng
n mô hình canh tác....................................................31
1. Mô hình canh tác 3 lúa .......................................................................................31
1.1. Các y u t
u vào (Input) ..............................................................................31
1.2. Các y u t
u ra (Output) ..............................................................................32
2. Mô hình canh tác 2 lúa- cá .................................................................................33
2.1. Các y u t
u vào (Input) ..............................................................................33
2.2. Các y u t
u ra (Output) ..............................................................................34
3. Mô hình canh tác cây n trái...............................................................................35
3.1.Các y u t
u vào (Input) ...............................................................................35
3.2. Các y u t
u ra (Output) ..............................................................................36
4. Mô hình canh tác chuyên màu............................................................................36
4.1. Các y u t
u vào (Input) ..............................................................................36
4.2. Các y u t
u ra (Output) ..............................................................................37
IV. S t
ng tác c a các y u t
nh h
ng
n các mô hình canh tác t i xã Song
Phú, huy n Tam Bình, t nh V nh Long .................................................................38
1. Mô hình canh tác 3 lúa .......................................................................................38
2. Mô hình canh tác 2lúa-cá ...................................................................................40
3. Mô hình canh tác cây n trái...............................................................................41
4. Mô hình canh tác chuyên màu............................................................................43
CH "NG IV: K?T LU@N VÀ KI?N NGHA .......................................................45
I. K t lu n ...............................................................................................................45
II. Ki n ngh :...........................................................................................................46
TÀI LI#U THAM KH'O ......................................................................................47
DANH SÁCH B NG
Trang
B ng 1: Phân vùng thích nghi
t ai
xã Song Phú, huy n Tam Bình, t nh
V nh Long................................................................................................................ 24
B ng 2: L ch canh tác 3 v lúa
xã Song Phú, huy n Tam Bình, t nh V nh Long
................................................................................................................................. 25
B ng 3: L ch canh tác c c u 2 v lúa -1v cá xã Song Phú, Tam Bình, V=nh Long
................................................................................................................................. 28
B ng 4: M.c
u bình quân cho mô hình 3 lúa c a nhóm nông dân xã Song Phú,
Tam Bình, V nh Long.............................................................................................. 31
B ng 5: Hi u qu kinh t c a mô hình 3 lúa c a nhóm nông dân xã Song Phú,
Tam Bình, V nh Long.............................................................................................. 32
B ng 6: M.c
u bình quân cho mô hình 2 lúa -cá c a nhóm nông dân xã Song Phú,
Tam Bình, V nh Long.............................................................................................. 33
B ng 7: Hi u qu kinh t c a mô hình lúa-cá c a nhóm nông dân xã Song Phú, Tam
Bình, V nh Long ...................................................................................................... 34
B ng 8:M.c
u t hàng n m cho cây n trái c a nhóm nông dân xã Song Phú,Tam
Bình, V nh Long ...................................................................................................... 35
B ng 9: Hi u qu kinh t cây n trái c a nhóm nông dân xã Song Phú, Tam Bình,
V nh Long................................................................................................................ 35
B ng 10: M.c
u t hàng n m bình quân cho c c u chuyên màu
xã Song Phú,
Tam Bình, V nh Long.............................................................................................. 36
B ng 11: Hi u qu kinh t c a c c u chuyên màu c a nhóm nông dân xã Song Phú,
Tam Bình, V nh Long.............................................................................................. 37
B ng 12: M i t
ng quan c a các yêu t
B ng 13: M i quan h gi/a các y u t
(
u vào và
u vào và
u ra c a mô hình 3 lúa .... 38
u ra c a mô hình lúa- cá.
ây không phân tích ên k* thu t c a lúa mà ch quan tâm ch y u là cá và các
y ut
u vào,
u ra nh h
ng
n mô hình canh tác lúa-cá.) ........................... 40
B ng 14: Xét m i quan h gi/a các y u t
u vào và
u ra c a mô hình cây n
trái........................................................................................................................... 41
B ng 15: Xét m i quan h gi/a các y u t
u vào và
u ra c a mô hình chuyên màu
................................................................................................................................. 42
DANH SÁCH HÌNH
Trang
Hình1: N ng su t bình quân 3 v lúa c a mô hình canh tác 3lúa ..........................25
Hình 2: L -ng phân bón bình quân 3 v lúa c a mô hình canh tác 3lúa...............26
Hình 3: N ng su t bình quân 2 v lúa c a mô hình 2lúa - cá ................................27
Hình 4: L -ng phân bón bình quân 3 v màu c a mô hình canh tác chuyên màu 30
Hình 5: Tình hình s8 d ng phân bón c a các mô hình canh tác ............................30
TÓM L
ánh giá, phân tích các y u t
cho vi c s8 d ng
n môi tr
C
nh g
ng
n các mô hình canh tác làm c s
t ai m t cách b n v/ng, mang l i hi u qu kinh t cao, ít gây h i
ng sinh thái là yêu c u c p thi t trong giai o n hi n nay. Do ó ,
phân tích s t
ng tác c a các y u t
nh h
ng
tài “
n các mô hình canh tác t i xã Song
Phú, huy n Tam Bình, t nh V nh Long” ã th c hi n nh9m gi i quy t v n
c th0
trên.
D a vào k t qu
ánh giá
t ai c a Nguy n Th M ng Tuy n, 2006
-c th c
hi n trên xã Song Phú, huy n Tam Bình, t nh V nh Long các c c u canh tác ã
-c
ch n bao g)m: LUT1: 3lúa; LUT2: 2lúa - cá; LUT3: cây n trái; LUT4: chuyên màu.
Qua phân tích s t
ng tác c a các y u t
u vào và
u ra nh h
ng
n các
mô hình canh tác, k t qu cho th y:
+ Lut1 (3lúa): các y u t phân, m.c
v i n ng su t; k* thu t canh tác có m i t
gi ng, chi phí
u t có m i t
ng quan
ng quan v i l-i nhu n và hi u qu
)ng
v n.
+ Lut2 (2lúa – cá): y u t
n ng su t cá, l-i nhu n, hi u qu
u t ban
u, m.c
cây, lao
ng quan v i các y u t
u vào thì ch có k* thu t canh tác có
ng quan thu n v i n ng su t nh ng không có
m it
ng quan v i l-i nhu n; thu c có m i t
m it
ng quan ngh ch v i l-i nhu n và hi u qu
t
n l-i nhu n không cao và hi u qu
ng quan v i các y u t
Tóm l i các y u t
ng quan thu n v i m.c
gi ng và có
)ng v n vì n u s8 d ng nhi u thu c
)ng v n th p; k* thu t canh tác có m i
u ra.
u vào và
s n xu t ph i quan tâm 0
tr
ng, phân, thu c, chi phí
u ra.
Nhìn chung, phân bón có m i t
d(n
n
ng quan thu n v i chuyên canh.
+ Lut4: (chuyên màu): trong các y t
m it
ng
)ng v n.
+ Lut3 (cây n trái): các y u t nh m t
hàng n m có m i t
gi ng cá có tác
u ra có m i quan h ch>t chB nhau mà ng
t hi u qu kinh t cao nh t mà không gây h i
n môi
ng.
Ngoài ra vi c phân tích các ki0u s8 d ng
kinh t c a t ng ki0u s8 d ng
t ai c2ng ph n ánh
t ai và th c tr ng s n xu t t i
-1-
a ph
-c hi u qu
ng.
i
M
Dân s ngày càng t ng,
U
t ai ngày càng khan hi m mà nhu c u s8 d ng
ai vào các m c ích khác nhau ngày càng nhi u, làm cho di n tích
gi m vì v y d8 d ng
t
t nông nghi p
t ai ph i khoa h c và h-p lý. T o i u ki n cho
t ai
a
vào s8 d ng b n v/ng, mang l i hi u qu kinh t cao.
Hi n nay, tài nguyên
riêng mà không quan tâm
thoái, d(n
t ai ang c n ki t d n. N u ch s8 d ng theo m c ích
n môi tr
ng sB làm cho ch t l -ng
n n ng su t c2ng gi m theo. Vì v y, s8 d ng
t ai ngày càng suy
t ai 0 phát tri0n kinh t
ph i phù h-p v i s phát tri0n c a xã h i, nh ng c2ng ph i b o v môi tr
ng là v n
c n quan tâm.
V y phát tri0n b n v/ng là s
h i
n môi tr
ng. Trong th i
áp .ng nhu c u c a hi n t i mà không làm t,n
i ngày nay, phát tri0n b n v/ng ph i nh9m h
ng t i
và gi i quy t t t nh/ng v n
c b n có liên quan v i nhau nh : b n v/ng kinh t ,
chính tr , xã h i, môi tr
i u này có ngh a phát tri0n ph i
ng.
m b o s hài hòa
gi/a phát tri0n nhanh kinh t th c hi n công b9ng xã h i và b o v môi tr
Do ó
tài “Nghiên c.u s t
ng tác c a các y u t
nh h
ng
ng.
n các mô
hình canh tác t i xã Song Phú, huy n Tam Bình, t nh V nh Long” nh9m m c ích:
- ánh giá và phân tích hi u qu kinh t c a các ki0u s8 d ng
t ai hi n t i
xã Song Phú, huy n Tam Bình, t nh V nh Long.
- Xác
nh và phân tích m i t
c a t ng h th ng s8 d ng
t ai cho
ng quan c a các y u t
xu t s8 d ng
-2-
nh h
ng
t ai b n v/ng.
n hi u qu
CH
I.
NG I: L
C KH O TÀI LI U
t ai
1.Các
nh ngh!a
-
t ai
t ai là tài nguyên vô cùng quý giá, là t li u s n xu t >c bi t, là thành
ph n quan tr ng hàng
xây d ng các c
s
u c a môi tr
ng s ng, là
a bàn phân b các khu dân c ,
kinh t , v n hoá, xã h i, an ninh và qu c phòng (Lu t
t
ai,2003).
-
t ai
gian và
nh ngh a nh là: “ m t th c th0 t nhiên d
a hình “cái này th
d ng giá
ng
i d ng >c tính không
-c k t h-p v i m t giá tr kinh t
-c di n t d
i
t/ha khi chuy0n quy n s8 d ng. R ng h n quan i0m t,ng h-p hay t,ng th0
c2ng bao g)m luôn c ngu)n tài nguyên sinh v t môi tr
ng và kinh t - xã h i c a
th c th0 t nhiên (Lê Quang Trí, 1998).
- Theo Brinkman và Smyth (1973) thì:
chuyên bi t trên b m>t c a trái
kC d
oán
k t qu c a nh/ng ho t
t. Có nh/ng >c tính mang tính ,n
t, l p
a ch t, n
ng b i con ng
n nay, có nhi u
nh ngh a v
t ai ã
khoa h c thu c nhi u l nh v c khác nhau. Tuy nhiên, m t
hoàn ch nh t
ng
t c a trái
bên d
i có th0
t ch.a
-c xác
t ai
i,
ng v t,
quá kh., hi n
nh: “
xu t b i nhi u nhà
nh ngh a chung mang tính
t ai là m t di n tích khoanh vB c a b
i c a l p m>t này, bao g)m khí h u g n m>t
h-p v i d tr/ n
-c
ng t t c các >c tr ng c a sinh khí quy0n ngay bên trên và
m>t (bao g)m nh/ng h) c n, sông,
ng
nh hay có chu
c, qu n th0 th c v t và
i trong vi c s8 d ng
t
ng lai.
- Cho
m>t
a lí là m t vùng
-c trong khu v c sinh khí quy0n theo chi u thDng t trên xu ng d
trong ó bao g)m: không khí,
t i và t
t ai v m>t
m tr2ng và
c ng m, t p oàn th c v t và
i và nh/ng k t qu c a ho t
t,
t và d ng
a hình, n
c
m l y) l p tr m tích g n m>t và k t
ng v t, m(u hình
ng c a con ng
nh c c a con
i trong th i xã h i loài ng
i
(UN,1994).
- Chúng ta c n phân bi t
1879 (trong Cao Liêm-Tr n
th0 thiên nhiên c u t o
5 y u t hình thành
nh ngh a
t ai và
.c Viên, 1990) thì
c l p lâu
t
nh ngh a
nh ngh a nh sau: ”
i do k t qu c a quá trình ho t
t g)m á, th c v t,
-3-
t, theo ocutraiep,
ng v t, khí h u,
t là v t
ng t,ng h-p c a
a hình và th i gian”
2. Khái quát vai trò và th c tr"ng s# d$ng
V ph
t ai
ng di n kinh t
Theo Bùi Quang Nh n, 2000 (trong HuCnh Ng c Trúc, 2005):
t ai là m t
tài nguyên thiên nhiên vô cùng quý giá mà t nhiên ã ban t>ng cho con ng
n n t ng, là b
1 c a s s ng nói chung, c a loài ng
phát tri0n lâu dài, cùng v i s ra
nh/ng ch
c,
thay th
t ng th i kì nh t
nh.
t ai
-c
a vào s8 d ng v i
chính tr , kinh t - xã h i
t là t li u s n xu t quan tr ng không th0
-c cho m t s ngành s n xu t nông nghiêp, lâm nghi p, >c bi t v i m t s
c có ngu)n thu ch y u t nông nghi p nh n
Ví d nh :
c ta thì i u này quan tr ng h n.
t ai v a là t li u s n xu t tr c ti p c a n n kinh t Nông - Lâm - Ng
nghi p, v a là
a bàn 0 phát tri0n kinh t công nghi p và d ch v , là nhu c u thi t
y u cho sinh ho t c a con ng
quá nhanh
các n
i (Lê T n L-i, 1999). Hi n nay, do s gia t ng dân s
c, ch y u là
ngu)n tài nguyên
thoái
t là
i nói riêng. Tr i qua quá trình
pháp lí khác nhau, i u này ph thu c ch
c a m4i qu c gia
n
i c a nhà n
i.
các n
c ang phát tri0n là m t áp l c è n>ng lên
t ai có gi i h n c a h và c2ng là nguyên nhân gây ra s suy
t ai. Vì v y s8 d ng
t ai có khoa h c, có h th ng h-p lý và b n v/ng là
nhi m v mang tính c p bách và lâu dài. Th c t trong nh/ng n m qua vi c s8 d ng
t ai ch h
ng vào
t nông nghi p và
c u, di n tích cây tr)ng ph thu c vào th tr
t p, ch u nh h
v n
ng. Trong khi
t ai là m t v n
t ai d a trên quan i0m: an toàn l
i s ng cho m i t ng l p nhân dân và s8 d ng
ng th c 0
t ai m t cách b n v/ng.
Theo FAO, 1995 (trong HuCnh Ng c Trúc, 2005): các ch.c n ng c a
i v i ho t
ng s n xu t và sinh t)n c a xã h i loài ng
sau: s n xu t, môi tr
cung c p ngu)n n
nh t
ph.c
ng c a nhi u y u t nh : i u ki n t nhiên, kinh t xã h i…Vì v y
-c >t ra là ph i s8 d ng
mb o
-c s8 d ng m t cách tuC ti n, ,i m i c
i
t ai
-c th0 hi n qua các m>t
ng s s ng, i u ch nh khí h u, cân b9ng sinh thái, tàng tr/ và
c. Nh v y có th0 khái quát:
i v i m i ngành s n xu t và ho t
ng (cho môi tr
ng 0 tác
t…) v a là ph
ng ti n lao
nuôi gia súc…). Nh v y,
d ng coi nh là c a mình.
t ai là i u ki n v t ch t chung
ng c a con ng
ng nh : xây d ng nhà x
i, v a là
i t -ng lao
ng, b trí máy móc, làm
ng cho công nhân n i ó dùng 0 gieo tr)ng, ch n
t không ph i là
i t -ng c a t ng cá th0 mà chúng ta s8
t là i u ki n v t ch t c n thi t 0 t)n t i và tái s n xu t
-4-
cho các th h ti p theo c a loài ng
cho các th h mai sau (T,ng c c
V ph
i. Vì v y trong s8 d ng c n làm cho
tt th n
a chính, 1996).
ng di n chính tr
t ai là m t b ph n không th0 tách r i c a lãnh th, qu c gia g5n li n v i
ch quy n qu c gia. Vì v y
t ai
-c coi là m t d u hi u c b n nh t c a m t qu c
gia, m t dân t c, m t c ng )ng.
3. ánh giá
-
t ai
ánh giá
ánh giá
t ai là m t c s và n n t ng cho quy ho ch s8 d ng
t ai ngoài vi c liên quan
qu này c2ng cung c p
c a môi tr
y
n các thu n l-i và b t l-i c a môi tr
các thông tin v tính ch t c a
t ai.
ng, k t
t ai và nh/ng tác
ng
ng trên ó.
- Y u t kinh t - xã h i c2ng gi/ vai trò r t ý ngh a trong ánh giá
t ai.
Nh/ng y u t kinh t - xã h i thay ,i theo nh/ng vùng khác nhau, liên quan
n các
khu v c dân c , nh/ng ho t
ng c a con ng
i, nh/ng quy t
nh liên quan
n
chính tr và hành chính nh : s cho phép quy ho ch, chính sách bao c p nông dân, hay
nh/ng y u t không th0 l -ng hoá
- Do ó, trong ánh giá
nhiên
n s8 d ng
th. hai là nh h
ki0u s8 d ng
S
i u ki n t
t ai trong ó bao g)m luôn v hi n tr ng s n xu t nông nghi p,
ng c a i u ki n kinh t - xã h i lên s ch n l c và th c hi n các
ng v môi tr
nh t hi n nay c n thi t ph i
nh h
t ai c n chú ý nh t là nh/ng gi i h n v
t ai.
nh h
thoái môi tr
-c nh t p quán, tôn giáo…
ng do con ng
ng trong s8 d ng
t ai c2ng là v n
-c chú ý trong khi th c hi n ánh giá
i khai thác tài nguyên
ng ã làm cho ch t l -ng
quan tr ng
t ai. S suy
t ai không theo quy ho ch và
t ai ngày m t c n ki t d n i và môi tr
nhiên d n d n b phá huE làm thay ,i l n h sinh thái c a m t vùng và nh h
ng t
ng
n
các vùng khác.
Do ó, trong ph
- xã h i và môi tr
ai. Và
ng.
ng pháp ánh giá
t ai ph i
t
-c các yêu c u v kinh t
ây là tính b n v/ng trong ánh giá quy ho ch s8 d ng
t
t ai là m t lo i tài nguyên không tái t o và n9m trong nhóm tài nguyên h n
ch c a Vi t Nam, vì v y trong t
ng lai 0
m b o vi c s8 d ng ngu)n tài nguyên
t ai càng có khoa h c thì ph i ti n hành công cu c ánh giá
d ng vào nhi u m c tiêu cho c tr
c m5t l(n lâu dài.
-5-
t ai và t
ó s8
- Theo Roãn Ng c Chi n (2001) xác
i v i vi c b o v môi tr
Do ó s t ng tr
ph
nh vi c liên quan gi/a ánh giá
ng và phát tri0n b n v/ng c a ngu)n tài nguyên t nhiên.
ng nhanh dân s trong nh/ng n m g n ây, )ng th i ch a có m t
ng pháp ánh giá cho s phát tri0n nông nghi p liên quan
nên ã không ki0m soát
nguyên
t ai
t ai.
-c s b c l t
n hi u qu kinh t
t ai và h u qu là s suy thoái giá tr tài
ây là s phát tri0n không b n v/ng. Vì th , chính sách s8 d ng
t
ai c n d a trên s phân tích n ng su t m t cách khoa h c và th c ti n. M t h th ng
s8 d ng
t ai t t cho th y vi c nghiên c.u chi ti t t p quán s8 d ng
nông nghi p
a ph
ng và di n tích nguy c phá huE môi tr
t ai, h th ng
ng c n
-c xác
th c hi n và ánh giá thông qua k t qu kh o sát th c t ngoài )ng 0 xác
thông s cho ánh giá
quy ho ch s8 d ng
ra nh/ng ph
t ai. T k t qu
ánh giá
t ai có th0
nh
nh các
ngh k ho ch và
t ai h-p lý. Hi n nay, nhi u qu c gia ã và ang nghiên c.u t o
ng th.c, quy trình ánh giá
t ai t i u nh t 0 s8 d ng
t ai có
hi u qu và b n v/ng.
II. H th%ng s# d$ng
t ai
Theo Lê Quang Trí (1996) khDng
d ng
t ai mà không ph i ch
nh:
ánh giá
ánh giá riêng cho
t ai th c t là ánh giá s8
t ai không mà ph i xem kh
n ng thích nghi c a nó cho m t lo i s8 d ng chuyên bi t nào ó. Do ó trong ánh giá
t ai bao g)m s k t h-p gi/a
d ng
t ai.
u vào và
kinh t và không kinh t .
t ai và s8 d ng
t ai và
u ra c a h th ng s8 d ng
-c g i là h th ng s8
t ai có th0 là nh/ng >c tính
u vào mang tính kinh t là trong ó nông dân ph i
cho các kho n v máy móc, phân bón, gi ng, lao
ng…Nh/ng ph n c a
không mang tính kinh t bao g)m b.c x , l -ng m a…
ut
u vào mà
u ra mang tính ch t kinh t
không ch có n ng su t là gi/ vai trò quan tr ng trong s n xu t mà kh n ng r i ro làm
gi m hay m t n ng su t hoàn toàn c2ng quan tr ng, nh t là nh/ng bi n
theo t ng n m. H th ng s8 d ng
không kinh t mà mang tính môi tr
hoá, ô nhi m ngu)n n
h th ng s8 d ng
ng hay sinh thái nh : M t
u ra nh/ng s n phFm
t do xoái mòn, m>n
c ng m huE ho i sinh c nh th c v t t nhiên. N u trong m t
t ai
-c duy trì lâu dài 0 t o
sB là s nguy h i tr m tr ng trong t
h i mà h
t ai c2ng có th0 cho
ng n ng su t
ng lai cho ng
ang s ng.
-6-
u ra v i nh/ng k t qu trên thì
i nông dân và c c ng )ng xã
Do ó trong kh n ng thích nghi
ph i xác
t ai cho m t ki0u s8 d ng
nh c tính kh thi v kinh t - xã h i và sinh thái c a con ng
)ng xã h i ó. Nh v y h th ng s8 d ng
b n )
t ai. H th ng s8 d ng
thành ph n s8 d ng
b n )
t ai nào ó thì
t ai và
…và s8 d ng
t ai
t ai nh : sa c u,
nh ngh a nh là ki0u s8 d ng
t ai và
nv
t ai và
-c phân chia ra thành nh/ng
-c mô t chi ti t b9ng nh/ng >c tính
-c
t ai trên
t ai phân chia ra thành: thành ph n
t ai. Trong ó
t ai thì
b9ng nh/ng >c tính
t ai là ki0u s8 d ng
i trong c ng
nv
d c
-c mô t
t ai.
III. H th%ng canh tác
1.Tình hình phát tri&n môn nghiên c'u h th%ng canh tác
1.1.Trên th( gi i
Theo Nguy n V n Sánh (1997): m ng l
Châu (Asia Cropping Systems Network)
i nghiên c.u h th ng cây tr)ng Á
-c thành l p 1975.
u tiên có 4 qu c gia
tham gia là: Bangladesh, Indonesia, Philippines, Thailand
n nay có 16 qu c gia t
Châu M* La Tinh, Á và Phi Châu là thành viên c a m ng l
i này. Hàng n m i u có
nh/ng cu c h p t i IRRI và ã
ra 4 giai o n 0 nghiên c.u h th ng cây tr)ng là:
- Quan sát và mô t .
- Nh n ra v n
.
- Thi t k thí nghi m.
- Th8 nghi m và ph, bi n ra di n r ng.
Qua ch
ng trình này nh/ng khái ni m v nghiên c.u h th ng canh tác, k
ho ch h-p tác nghiên c.u và th o lu n ph
ng pháp nghiên c.u ngày càng phát tri0n.
n nay, các nhà khoa h c trong m ng l
i nghiên c.u h th ng cây tr)ng Á Châu ã
)ng ý chung là ti n trình nghiên c.u h th ng cây tr)ng tr i qua 6 giai o n:
+ Ch n vùng chi n l -c 0 nghiên c.u.
+ Mô t
i0m nghiên c.u.
+ Thi t k h th ng cây tr)ng.
+ Th8 nghi m h th ng cây tr)ng.
+ S n xu t th8 và ánh giá
+
a ra s n xu t
i trà.
-7-
Ti n trình này
-c th c hi n cho h th ng cây tr)ng trên n n
các nhà khoa h c nh n th y ho t
t lúa. Sau ó,
ng s n xu t c a nông dân không ph i riêng v cây
tr)ng mà c ch n nuôi, cây a niên, thuE s n và nh/ng ho t
ng khác.
Ngoài y u t t nhiên và sinh h c, nhân t kinh t xã h i c2ng r t quan tr ng 0
m t h th ng canh tác phát tri0n. Do v y, các khái ni m và ph
ng pháp nghiên c.u
v phát tri0n nông nghi p m t cách có h th ng và ngày càng .ng d ng r ng rãi trên
th gi i.
Môn h c v Khoa h c H Th ng Canh Tác Và H th ng Nông Nghi p ã
a vào nhi u n i trên th gi i nh : Anh, Úc, M*…Ngoài ra ph
này ã
-c nhi u c quan qu c t
-c
ng pháp nghiên c.u
a vào .ng d ng trong nghiên c.u nh : FAO,
IRRI, IARCs, CIAT,…
1.2.
Vi t Nam
Theo Nguy n V n Sánh (1997):
T n m 1975, tr
ngành xu ng m t
ng
i H c C n Th
a bàn nào ó
ã t, ch.c
còn mang tính
nhân t con ng
n
)ng B9ng Sông C8u Long 0 ph c v cho vi c
nghiên c.u và ph, bi n khoa h c. Công tác này ã
nh trong vi c giúp lãnh
a các nhà khoa h c
o và nông dân
t
a ph
n ngành và ch chú tr ng
-c m t s thành công nh t
ng. Tuy nhiên, vi c nghiên c.u
n h th ng cây tr)ng, ít quan tâm
n
i trong h th ng.
n n m 1988, trung tâm nghiên c.u và phát tri0n h th ng canh tác c a
tr
ng
i H c C n Th
-c hình thành và ho t
ng (t ti n thân c a Trung tâm
Nghiên c.u và Phát tri0n lúa c a )ng B9ng Sông C8u Long).
N m 1990, m ng l
trình gi ng d y
các tr
i phát tri0n H Th ng Canh tác ã t t
ng Nông nghi p
c ã ch p nh n a d ng hoá trong s n
xu t nông nghi p. Chi n l -c phát tri0n nông nghi p Viêt Nam
là nâng cao thu nh p
ng
t ai có hi u qu theo l-i th t
ph i
-c a d ng hoá 0 v a áp .ng nhu c u trong n
-8-
n n m 2010 theo
vùng nông thôn lên b9ng cách s8
d ng
khFu.
ng
Vi t Nam.
Hi n nay chính sách m i c a Nhà n
quan i0m m i ã >t v n
a vào ch
i c a t ng vùng sinh thái. Nông nghi p
c v a áp .ng nhu c u xu t
Vi c nghiên c.u này không th0 gi i quy t theo
c.u a ngành và có m t ph
n ngành mà c n ph i nghiên
ng pháp c th0, th ng nh t: “ ó là ph
ng pháp h
th ng canh tác”.
Hi n nay, m ng l
vi n, Tr
i nghiên c.u h th ng canh tác
Vi t Nam hình thành v i 9
ng nông nghi p t B5c chí Nam 0 ph c v công tác nghiên c.u và phát
tri0n h th ng canh tác trên các ti0u vùng sinh thái khác nhau c a
t và n
Nguy n V n Sánh, 1997, cho r9ng i u ki n sinh thái nông nghi p n
c: Theo
c ta có th0 chia
thành 7 vùng khí h u khác bi t: Trung du và )i núi phía B5c, )ng B9ng Sông H)ng,
ven bi0n mi n Trung, Tây Nguyên, ông Nam B , )ng B9ng Song C8u Long.
2.H th%ng canh tác
2.1. nh ngh!a h th%ng canh tác
Theo Lê Quang Trí thì (1996) thì:
M t h th ng s8 d ng
g)m m t m ng l
tr
t ai là m t ph n trong h th ng s8 d ng
i ph.c t p v
ng, kinh t , xã h i, ch
t ai lao
chính tr và
ng, v n, hàng hoá và nh h
-c i u hành b i ng
t ai bao
ng c a môi
i qu n lý nông
trang. M t h th ng canh tác có th0 g)m ch m t ho>c nhi u h n m t ki0u s8 d ng
t
ai.
Trong khi phân tích kinh t và xã h i, h th ng canh tác là m t i0m quan tr ng
trung tâm c a phân tích, thí d nh c n bi t v yêu c u lao
ng c a h th ng s8 d ng
t ai khác nhau trong m t h th ng canh tác thì c n ph i tính
n th i i0m cao nh t
v nhu c u lao
ng c a các c c u có trùng nhau không. C2ng nh t t các ph n liên
quan c a ph n
u t vào và
u ra v i s n phFm c a h th ng s8 d ng
m t h th ng canh tác thì c n ph i
d ng
-c thi t l p nên tr
t ai trong
c khi th c hi n quy ho ch s8
t ai.
Theo Nguy n V n Sánh (1996 - 1997): H th ng canh tác là s s5p x p ph i
h-p duy nh t và ,n
nh t
nh nh t trong ho t
ng n ng
ng c a nông h v i i u ki n
nh v m>t v t lí, sinh h c, kinh t , xã h i, phù h-p v i m c tiêu, s thích và các
ngu)n tài nguyên nông h . Nh/ng y u t này ph i h-p tác
và ph
ng
n s n phFm làm ra
ng án s n xu t. M t h th ng canh tác là m t thành viên c a m t h th ng l n
h n ho>c có th0 chia ra thành nh/ng h th ng ph nh cây tr)ng, v t nuôi,
t, c3 d i.
Theo Nguy n B o V , Nguy n Th Xuân Thu thì: H th ng canh tác là m t
ph n c a h th ng nông nghi p. H th ng canh tác là s s5p x p ph i h-p r t n ng
-9-
ng các ho t
ng c a nông h trong ó t n d ng các ngu)n tài nguyên, y u t kinh
t - xã h i và t nhiên sao cho phù h-p v i m c tiêu, l-i nhu n và s thích c a nông
h , bao g)m các ho t
ng tr)ng tr t, ch n nuôi và thuE s n. H th ng canh tác có th0
-c chia thành nh/ng h th ng ph nh là h th ng cây tr)ng, h th ng ch n nuôi, h
th ng thuE s n.
Ngoài ra theo Jonh Dixon (2001): trong Nguy n Th Thanh Thuý (2003), thì h
th ng canh tác
nh ngh a nh là m t nhóm (qu n th0), c a h th ng nông tr i cá
-c
nhân có ngu)n tài nguyên, mô hình c s k sinh nhai c a hô gia ình và nh/ng h n
ch gi ng nhau r ng l n. Sau ó cho nh/ng chi n l -c phát tri0n và s can thi p sB
h-p lý. D a vào ph m vi c a s phân tích m t h th ng canh tác có th0 bao g)m nhi u
tri u h gia ình.
H th ng canh tác là s s5p x p ph i h-p duy nh t và ,n
nh nh t v m>t t
nhiên, sinh h c, kinh t , xã h i, phù h-p v i m c tiêu s thích và các ngu)n tài nguyên
nông h . Nh/ng y u t này ph i h-p tác
ng
n s n phFm làm ra và ph
ng án s n
xu t (Tansnee Anaman and Surapol Knihnamra, 1994 trong Lê Th Thanh Tâm, 2002).
2.2. Các lo"i chính c)a h th%ng canh tác
Theo Jonh Dixon (2001) trong Nguy n Th Thanh Thuý (2003) thì s phân lo i
c a h th ng canh tác
nh/ng vùng phát tri0n
-c d a vào nh/ng tiêu chuFn sau:
- Ngu)n tài nguyên thiên nhiên sGn có bao g)m
r ng, khí h u mà
cao là m t y u t quy t
t, n
nh: c nh quan,
c, khu v c )ng c3 và
d c, kích th
c nông
tr i, s t, ch.c và b o v .
- Mô hình n,i b t c a ho t
ng nông tr i và kinh t c a h gia ình bao g)m
hoa màu ph , cây tr)ng thuE s n và cho r9ng .ng d ng khoa h c k* thu t ch y u ã
s8 d ng 0 xác
ho t
nh c
ng
s n xu t và t,ng h-p cây tr)ng, ch n nuôi và nh/ng
ng khác.
D a vào tiêu chuFn này 8 lo i sau ây c a h th ng canh tác
+ H th ng canh tác có t
-c nh n ra:
i g)m có di n tích r ng l n c a l
ng th c và vi c
s n xu t rau c i.
+ H th ng canh tác d a vào lúa vùng
sung b9ng vi c t
i.
- 10 -
t Fm, m a ph thu c vào gió mùa b,
+ H th ng canh tác n
tiêu bi0u b i ho t
i n, ngh làm v
c tr i trong nh/ng khu v c Fm
nh/ng vùng
t cao,
ng mùa màng (ng2 c c, cây công nghi p - c ph m vi nh3 và )n
n th
ng m i) ho>c h th ng ph i h-p ch n nuôi v i hoa màu.
+ H th ng canh tác n
c tr i
nh/ng vùng d c và cao, h th ng th
ng có là
c tr i
nh/ng vùng khô ho>c Fm, v i nh/ng h th ng
ch n nuôi - rau màu.
+ H th ng canh tác n
ph i h-p ch n nuôi - rau màu và k t h-p th a th t v i )ng c3.
+ H th ng canh tác ph i h-p nh/ng h nh3 và th
ng m i l n, s khác nhau
v sinh thái và mô hình s n xu t khác nhau.
+ ThuE s n duyên h i th
ng là m t h th ng ph i h-p.
+ H th ng canh tác d a vào ô th , tiêu bi0u n,i b t vào vi c s n xu t ch n
nuôi và làm v
n.
3. Nghiên c'u h th%ng canh tác.
3.1.
nh ngh!a
Theo Nguy n V n Sánh (1997):
Nghiên c.u h th ng canh tác là ph
toàn b nông tr i nh là m t h th ng. Ph
h h4 t
ng pháp nghiên c.u nông nghi p nhìn
ng pháp này t p trung vào nh/ng m i liên
ng gi/a nh/ng thành ph n c u t o h th ng trong t m ki0m soát c a nông h
và cách th.c mà nh/ng thành ph n này ch u tác
ng b i các i u ki n v t lý, sinh
h c và kinh t xã h i ngoài t m ki0m soát c a nông h .
3.2. M$c tiêu c)a nghiên c'u h th%ng canh tác
Theo Lê Th Thanh Tâm (2002):
- B trí canh tác 0 t i u hoá vi c s8 d ng ngu)n tài nguyên. Nghiên c.u h
th ng canh tác là cách b trí s8 d ng tài nguyên theo u th t ng vùng sinh thái trên
c s tài nguyên
t, n
c, sinh h c và ngu)n l c sGn có trong m t ti0u vùng sinh thái
ho>c m t qu c gia, vi c nghiên c.u b trí nh/ng mô hình canh tác thích h-p nh9m t i
u hoá vi c s8 d ng ngu)n tài nguyên t i ch4 sao cho lâu b n và mang l i hi u qu cao
là vi c
u tiên mà ngành nghiên c.u h th ng canh tác ph i >t ra 0 gi i quy t.
- Tác
ng nh/ng gi i pháp k* thu t thích h-p. Trên c s t ng mô hình s n
xu t t i m4i vùng, các bi n pháp k* thu t c n tác
phù h-p v i i u ki n s n xu t t i
quán canh tác c2ng nh môi tr
a ph
ng vào h th ng canh tác sao cho
ng trong b i c nh kinh t xã h i và t p
ng s ng c a nông dân.
- 11 -
0 tác
ng nh/ng gi i pháp
k* thu t thích h-p, nhà nghiên c.u c n ph i t,ng th0 h th ng canh tác t i ó và m4i
tác
ng qua l i c a các thành ph n k* thu t trong cùng m t h th ng.
- Nâng cao hi u qu kinh t và b o
thu t
a vào ph i
m b o t ng thu nh p )ng th i có hi u qu cao v
hi u qu s8 d ng lao
ph i
m tính b n v/ng lâu dài. Các bi n pháp k*
ng, )ng v n, và
m b o tính lâu b n v
phì nhiêu
u t : t ng
u t v t t . Ngoài ra i u quan tr ng là
t ai, ti0u khí h u và môi tr
ng s ng t i
vùng nghiên c.u.
0 tho mãn m c tiêu trên c n ph i nghiên c.u liên ngành và
giúp 1 là nông dân.
i u này có ngh a là nhi u ng
c.u, khuy n nông, qu n lý xã h i…nhìn v m t h
i t -ng c n
i làm chính sách, nhà nghiên
ng ó là nông dân.
4. Các v n * có liên quan (n h th%ng canh tác
+ S tham gia c a nông dân: Nghiên c.u h th ng canh tác h
ng t i m c tiêu
c a khách hàng là nh/ng nông dân s n xu t v i quy mô v a và nh3 cho các ho t
ng
nghiên c.u nông nghi p và phát tri0n k* thu t m i, khuy n khích phát tri0n k* thu t
m i có liên quan g n g2i v i m c tiêu, nhu c u, s thích u tiên c a nông dân. Nông
dân
-c ph i h-p thDng vào trong ti n trình nghiên c.u h th ng canh tác và nh/ng
h th ng canh tác hi n h/u c a nông dân
-c nghiên c.u
u t tr
c khi
ngh
nh/ng k* thu t m i c i ti n h n.
+Vai trò c a nông dân trong nghiên c.u h th ng canh tác ngày càng
khDng
nh là nhân t tích c c trong m i ho t
thu t. Nông dân là ng
ng nghiên c.u và chuy0n giao k*
i c ng tác t t nh t, là ngu)n ph n ánh các thi t k và k t qu
thí nghi m, v s thích h-p trong ph m vi khuy n nông. Nông dân là ng
các ki n th.c
a ph
i cung c p
ng. Trong nông nghi p ph n/ nông thôn óng vai trò r t quan
tr ng, là l c l -ng lao
ti p là ng
-c
ng, l c l -ng .ng d ng các ti n b khoa h c k* thu t tr c
i tham gia tích c c vào thu nh p c a nông h . Nh/ng ph n/ th
ng là
nh/ng ng
i s8 d ng k* thu t nh ng không có kh n ng 0 nh n bi t các k* thu t m i
vì các ch
ng trình khuy n nông 0 hu n luy n ng
ng
i nam là lao
i nông dân th
ng m i nh/ng
ng chính trong gia ình.
+ S tham gia c a các oàn th0: nông dân, ph n/, thanh niên… óng góp tích
c c vào vi c t, ch.c v n
ng m i ng
i dân nông thôn tham gia vào ti n trình nghiên
c.u phát tri0n h th ng canh tác. Các t, ch.c oàn th0 còn là n i giúp ta thu nh p
nhanh nh/ng v n
có liên quan v m>t t, ch.c xã h i và ho t
- 12 -
ng c a nó
khu
v c. Các t, ch.c xã h i, tôn giáo còn là ngu)n l c ph, bi n nhanh các ti n b k* thu t
m i.
+ Chính quy n
a ph
ng: là c s cung c p cho ta các s li u th. c p và
nh
h
ng phát tri0n kinh t xã h i, tham gia gi i quy t các v n
n
c, chính sách, giúp vi c mô t các i0m nghiên c.u h th ng canh tác, )ng th i là
ng
i ch
liên quan v m>t nhà
o tri0n khai .ng d ng các ti n b k* thu t m i t i
Nghiên C.u và Phát Tri0n H Th ng Canh Tác -
a ph
ng. (Vi n
i H c C n Th , 1994)
5. Các h th%ng canh tác chính + ,ng B-ng Sông C#u Long
Theo L
ng Thanh H i (1998).
Hi n nay
)ng B9ng Song C8u Long, tuC thu c vào i u ki n t nhiên và
vùng sinh thái mà có nh/ng mô hình canh tác khác nhau nh :
-Vùng phèn nh+ có h th ng t
i tiêu:
+ Lúa cao s n (Hè Thu) - ng p l2 - lúa cao s n ( ông Xuân).
+ Lúa cao s n (Hè Thu) - ng p l2 - Lúa cao s n ( ông Xuân) - hoa màu (Xuân
Hè).
+ Hoa màu ( ông Xuân) - lúa cao s n(Xuân Hè) - lúa cao s n (Hè Thu)- ng p
l2.
+ Lúa cao s n (Hè Thu) - lúa l p v (Xuân Hè) - lúa cao s n ( ông Xuân).
-Vùng phèn có h th ng t
i tiêu:
+ Lúa cao s n ( ông Xuân) - lúa cao s n (Hè Thu) - ng p l2.
+ Lúa cao s n ( ông Xuân) - hoa màu (Xuân Hè) - lúa cao s n (Hè Thu) - ng p
l2.
-Vùng n
c tr i v i m c n
c ng p d
i 50cm:
+ Lúa cao s n (Hè Thu) - lúa mùa l p v (Thu ông) - hoa màu ( ông Xuân).
+ Lúa cao s n (Hè Thu) - lúa trung mùa cao s n (Thu
ông) - hoa màu ( ông
Xuân).
+Hoa màu (Hè Thu s m) - lúa mùa l p v (Thu ông).
-Vùng n
c tr i v i m c n
c ng p t 50cm -100cm:
+ Lúa cao s n (Hè Thu s m) - lúa mùa l p v (Thu ông).
+ Hoa màu (Hè Thu s m) - lúa mùa l p v (Thu ông).
+ Hoa màu ( ông Xuân) - hoa màu (Xuân Hè) - lúa trung mùa cao s n (Hè
Thu) - ng p l2.
- 13 -
-Vùng n
c tr i v i m c n
c ng p trên100cm:
+ Lúa n,i (V mùa) - hoa màu ( ông Xuân mu n).
+ Lúa n,i (V mùa) - hoa màu ( ông Xuân mu n) - hoa màu (Xuân Hè).
IV. S# d$ng
1.
t ai b*n v.ng
nh ngh!a s# d$ng
S8 d ng
c2ng b o v
t ai b*n v.ng
t ai b n v/ng là ph i phù h-p v i nh/ng yêu c u hi n t i )ng th i
-c ngu)n tài nguyên thiên nhiên cho các th h k ti p trong t
ng lai.
i u này òi h3i m t s k t h-p gi/a s n xu t và b o v : s n xu t ra hàng hoá cho con
ng
i hi n t i k t h-p v i b o v tài nguuyên thiên nhiên mà s n xu t l thu c vào tài
nguyên ó nh9m
S8 d ng
m b o s s n xu t
t ai ph i
th ng nh t b i vì s b o v
b o v tài nguyên
-c lâu b n trong t
ng lai.
-c quy ho ch cho c ng )ng và xem nh là m t th0
t, n
c và các ngu)n tài nguyên
t ai khác có ngh a là
t ai cho t ng cá th0 riêng bi t trong c ng )ng ó (Lê Quang Trí,
2005).
S8 d ng b n v/ng trong s8 d ng
l -ng
t ai ph i
t ai có ngh a là c v s l -ng và ch t
-c b o t)n không nh/ng áp .ng
-c m c ích tr
c m5t c a
th h hi n t i mà ph i áp .ng nhu c u ngày càng t ng c a th h mai sau. S b n
v/ng c a
hài hoà ph
y ai g5n li n v i i u ki n sinh thái và môi tr
ng th.c s8 d ng
(Nguy n qu c Duy, Nguy n
t ai vì l-i ích tr
ng. Vì th c n
mb o
c m5t k t h-p v i l-i ích lâu dài.
ng Khoa, 2005 trong Lê Th M ng Chung, Ph m Th
M* Ng c, 2006).
2. Phát tri&n b*n v.ng
“Phát tri0n nh9m tho mãn nhu c u c a th h ngày nay mà không làm h i
kh n ng áp .ng nhu c u c a các th h t
M t
n
ng lai” (Brundtland, 1987).
nh ngh a khác v phát tri0n b n v/ng c2ng
-c s8 d ng th
là: “Phát tri0n t o ra dòng ch y liên t c các l-i ích v xã h i kinh t và môi tr
3. H th%ng canh tác b*n v.ng trong ánh giá
ng xuyên
ng”.
t ai
- H th ng canh tác b n v/ng
M t h th ng canh tác b n v/ng, bao g)m các bi n pháp và gi i pháp nh9m vào
m b o nhu c u nông nghi p, lâm nghi p và thuE s n c a con ng
ph n c i t o môi tr
i nh ng c2ng góp
ng và c i t o tài nguyên, s8 d ng hi u qu các tài nguyên không
- 14 -
