TÍNH CHẤT PH, EC và hàm LƯỢNG CU, ZN TRONG đất VÙNG tứ GIÁC LONG XUYÊN và ĐỒNG THÁP mười
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.1 MB, 155 trang )
TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG DUNG
B MÔN KHOA H C
T & QU N LÝ
T AI
Lu n V n T t Nghi p
TÍNH CH T pH, EC VÀ HÀM L
TRONG
T VÙNG T
VÀ
Giáo Viên H
NG Cu, Zn
GIÁC LONG XUYÊN
NG THÁP M
ng D n:
I
Sinh Viên Th c Hi n:
Ngô Ng c H ng
Phan Toàn Nam
Tr n Nguy n H i (4031631)
L u Nguy t Bình (4031649)
C n Th 07/2007
L IC MT
---
---
1.1.
Trong quá trình làm lu n v n, tuy ã g p nhi u khó kh n nh ng chúng em ã
nh n
cs
ng viên và khích l c a gia ình, nh t là s giúp
th y cô và b n bè
chúng em hoàn thành t t
nhi t tình c a các
tài .
Chúng em xin chân thành c m n
• Gia ình ã
ng viên và h tr m i m t
chúng em an tâm hoàn thành t t
tài này
• Các th y cô trong tr
ng
i H c C n Th , nh t là các th y cô trong khoa Nông
Nghi p & Sinh H c ng D ng ã nhi t tình giúp
th c quí báo
chúng em có
b n l nh, ki n th c và t tin b
• Th y Ngô Ng c H ng ã tr c ti p h
chúng em t%ng b
c i
, d y d và truy n
i.
ng d!n, ch" d#y và t n tình giúp $
n thành công nh hôm nay.
• Th y Phan Toàn Nam ã t n tình ch" d#y các b
em có th hoàn thành t t s li u c&a
c phân tích m!u
chúng
tài.
• Các th y cô, anh ch' trong b môn Khoa H c
i u ki n thu n l i
c vào
t nh ng ki n
chúng em có th hoàn thành t t
(t &Qu)n Lý
(t
ai ã t#o
tài.
• Cu i cùng xin c)m n b#n bè ã quan tâm và óng góp nh*ng ý ki n quí báo
tài ngày càng hoàn thi n h n.
1.2. Em xin chân thành c m n!
B)ng 1: l
ch s
cá nhân
---
1. LÝ L+CH S
L
---
C
H tên: Tr n Nguy n H i
MSSV :4031631
N m sinh: 14 tháng 11 n m 1985 .
N i sinh : Th! Tr n Cái D u - Châu Phú - An Giang.
Nguyên quán: Phú H ng - Cái N
c - Cà Mau.
H tên cha: Tr n V n Nh
H tên M": Nguy n Th! Thanh H
ng
!a ch# liên h : 93, Xây á “A”, H$ %c Ki n, M& Tú, Sóc Tr ng.
2. TÓT T,T QUÁ TRÌNH H C T-P
Lý
T' n m 1991 – 1996 h c t i tr
ng Ti u H c H$ %c Ki n “A”
T' n m 1996 – 2000 h c t i tr
ng Trung H c C S(
T' n m 2000 – 2003 h c t i tr
ng Trung H c Ph) Thông Ph ng Hi p.
i H i.
N m 2003 t t nghi p ph) thông trung h c và trúng tuy n vào
i H c ngành Qu n
t ai thu c khoa Nông Nghi p & Sinh H c ng D ng, tr
i H c C n Th .
T' 2003 – 2007 h c ngành Qu n Lý
t ai tr ng i H c C n Th .
t
ng
ai thu c b môn Khoa H c
N m 2007 t t nghi p k& s Nông Nghi p, chuyên ngành Qu n Lý
t & Qu n Lý
t ai.
C n Th , ngày…..tháng…..n m…..
Ký tên
B)ng 2: l
ch s
cá nhân
---
1. LÝ L+CH S
L
---
C
H tên: L u Nguy t Bình
MSSV :4031649
N m sinh: 21 tháng 03 n m 1985 .
N i sinh : Ba Chúc – Tri Tôn – An Giang.
Nguyên quán: Ba Chúc – Tri Tôn – An Giang.
H tên cha: L u Phú Li p
H tên M": Võ Th! Chín
!a ch# liên h : Khóm An Hoà - Th! Tr n Ba Chúc – Tri Tôn – An Giang.
2. TÓT T,T QUÁ TRÌNH H C T-P
Lý
T' n m 1991 – 1996 h c t i tr
ng Ti u H c “B” Ba Chúc.
T' n m 1996 – 2000 h c t i tr
ng Trung H c C S( Ba Chúc.
T' n m 2000 – 2003 h c t i tr
ng Trung H c Ph) Thông Ba Chúc.
N m 2003 t t nghi p ph) thông trung h c và trúng tuy n vào
i H c ngành Qu n
t ai thu c khoa Nông Nghi p & Sinh H c ng D ng, tr
i H c C n Th .
T' 2003 – 2007 h c ngành Qu n Lý
t ai tr ng i H c C n Th .
t
ng
ai thu c b môn Khoa H c
N m 2007 t t nghi p k& s Nông Nghi p, chuyên ngành Qu n Lý
t & Qu n Lý
t ai.
C n Th , ngày…..tháng…..n m…..
Ký tên
TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C
B
MÔN KHOA H C
NG D.NG
T & QU N LÝ
T AI
NH-N XÉT C/A GIÁO VIÊN H 0NG D1N
tài : “TÍNH CH*T pH, EC VÀ HÀM L+,NG Cu, Zn TRONG
*T VÙNG
T- GIÁC LONG XUYÊN VÀ .NG THÁP M+/I”
Do sinh viên : Tr n Nguy n H i
L u Nguy t Bình
1.3. L p Qu n Lý
tr
ng
t ai K29 Thu c Khoa Nông Nghi p & Sinh H c -ng D ng -
i H c C n Th .
Th c hi n t% ngày 01/03/2007
n 01/07/2007
Nh n xét ...............................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
C n Th , ngày ………., tháng ………., n m 2007.
Giáo viên h
ng d!n
TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C
B
MÔN KHOA H C
NG D.NG
T & QU N LÝ
T AI
XÁC NH0N C1A B2 MÔN KHOA H3C *T & QU4N LÝ *T AI
tài : “TÍNH CH*T pH, EC VÀ HÀM L+,NG Cu, Zn TRONG
*T VÙNG
T- GIÁC LONG XUYÊN VÀ .NG THÁP M+/I”
Do sinh viên : Tr n Nguy n H i
L u Nguy t Bình
1.4. L p Qu n Lý
tr
ng
t ai K29 Thu c Khoa Nông Nghi p & Sinh H c -ng D ng -
i H c C n Th .
Th c hi n t% ngày 01/03/2007
n 01/07/2007
Ý ki n b môn: ....................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
C n Th , ngày ………., tháng ………., n m 2007.
B môn KHD & QLDD
TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C
B
H I
MÔN KHOA H C
NG D.NG
T & QU N LÝ
T AI
NG CH M BÁO CÁO 2 TÀI T3T NGHI P
Ch4ng nh n ch(p nh n báo cáo v
L
NG Cu, Zn TRONG
M
I”
T VÙNG T
tài : “TÍNH CH T pH, EC VÀ HÀM
GIÁC LONG XUYÊN VÀ
NG THÁP
Do sinh viên : Tr n Nguy n H i
L u Nguy t Bình
1.5. L p Qu n Lý
tr
B)o v tr
ng
t ai K29 Thu c Khoa Nông Nghi p & Sinh H c -ng D ng -
i H c C n Th .
c h i 5ng, ngày ……….,tháng………., n m 2007
1.1. BÁO CÁO
TÀI T T NGHI P
C H I 5NG ÁNH GIÁ 6 M4C
……………………………..
Ý ki n h i 5ng: ..................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
C n Th , ngày ………., tháng ………., n m 2007.
Ch& t'ch h i 5ng
DANH SÁCH B NG
Trang
B)ng 1 H th ng phân lo i
B)ng 2 Thang
t phèn (USDA/Soil Taxonomy) .......................................... 6
ánh giá c a Washington State University – Tree Fruit Research &
Extension Cent (t# l
t/n
c = 1/2,5) ............................................................................. 47
B)ng 3 Thang ánh giá EC (mS/cm) trong
B)ng 4 Thang ánh giá hàm l
t (t5 l trích 1:2)........................................ 47
ng các nguyên t vi lu ng trong
t (mg/kg) ................ 47
B)ng 5
c tính ph6u di n
t t i xã M& ông và M& Quý ........................................... 49
B)ng 6
c tính ph6u di n
t t i hai xã M& Hoà và M& An .......................................... 50
B)ng 7 pH
t xã M& ông, huy n Tháp Mu i. .............................................................. 51
B)ng 8 pH
t xã M& An, huy n Tháp Mu i ................................................................... 52
B)ng 9 pH
t ( xã M& Hòa, huy n Tháp Mu i .............................................................. 53
B)ng 10 pH
t ( xã M& Quý, huy n Tháp Mu i ............................................................ 54
B)ng11 K t qu th ng kê mô t pH t ng
M
t m t (0 - 50cm) ( các xã kh o sát huy n Tháp
i .................................................................................................................................. 55
B)ng 12 EC
t (mS/cm) ( xã M& ông , huy n Tháp M
B)ng 13 EC
t (mS/cm) ( xã M& An, huy n Tháp M
i .............................................. 59
B)ng 14 EC
t (mS/cm) ( xã M& Hoà, huy n Tháp M
i ............................................. 60
i ......................................... 58
B)ng 15 EC
t (mS/cm) ( xã M& Quí, huy n Tháp M
B)ng 16 K t qu th ng kê mô t EC t ng
Tháp M
ng Zn trong
t ( các xã kh o sát, huy n Tháp
i .................................................................................................................................. 65
B)ng 18 K t qu th ng kê mô t hàm l
M
t m t (0 - 50cm) ( các xã kh o sát huy n
i. ........................................................................................................................ 62
B)ng 17 K t qu th ng kê mô t hàm l
M
i ............................................. 61
ng Cu trong
t ( các xã kh o sát, huy n Tháp
i .................................................................................................................................. 67
B)ng 19 S dao
B)ng 20 M i t
ng hàm l
ng Arsen trong
t t ng m t ( các xã kh o sát ............... 68
ng quan cu các ch# tiêu phân tích ( m c 1% và 5% ............................ 69
B)ng 21 pH
t ( xã L
ng Phi, huy n Tri Tôn ............................................................. 74
B)ng 22 pH
t ( xã L
ng An Trà, huy n Tri Tôn ........................................................ 75
B)ng 23 pH
t ( xã An T c, Tri Tôn ............................................................................. 76
B)ng 24 pH
t ( xã Ô Lâm, huy n Tri Tôn .................................................................... 77
B)ng 25 S dao
ng pH ( 4 xã kh o sát ......................................................................... 78
B)ng 26 EC
t ( xã L
ng Phi, huy n Tri Tôn .............................................................. 79
B)ng 27 EC
t ( xã L
ng An Trà, huy n Tri Tôn ........................................................ 80
B)ng 28 EC
t ( xã An T c, huy n Tri Tôn................................................................... 81
B)ng 29 EC
t ( xã Ô Lâm, huy n Tri Tôn.................................................................... 82
B)ng 30 K t qu th ng kê mô t EC t ng
t m t (0 - 50cm) ( các xã kh o sát huy n Tri
Tôn..................................................................................................................................... 84
B)ng 31 S dao
ng hàm l
ng Zn trong
t c a 04 xã kh o sát ( huy n Tri Tôn ....... 86
B)ng 32 S dao
ng hàm l
ng Cu trong
t c a 04 xã kh o sát ( huy n Tri Tôn...... 88
B)ng 33 S dao
ng c a hàm l
B)ng 34 M i t
ng As trong
t t ng m t ( các xã kh o sát............... 89
ng quan c a các ch# tiêu phân tích vùng T Giác Long Xuyên ( m c 1%
và 5% ................................................................................................................................. 90
DANH SÁCH HÌNH
Trang
Hình 1.1 Pyrite n7m trong t ng kh8 ................................................................................. 8
Hình 1.2 S
ng và
$ oxy hóa pyrite(FeS2) trong
t phèn ti m tàng, hình thành
t phèn ho t
t phèn b! th y phân (Nguy n V n i m, 1999)............................................... 13
Hình 1.1 Hình 1.3 Khoáng Jarosite (KFe3(SO4)2(OH)6) trong t ng sulfuric c a
t phèn
( BSCL (Ngu$n: Lê Phát Qu i, 2004). .......................................................................... 14
Hình 1.2 Hình 1.4 pH trong các t ng
t (A, B và C) c a các lo i
t phèn ho t
ng,
ti m tàng và phù sa (Tr n Th! Nhe, 2006). ....................................................................... 37
Hình 1.5 EC (mS/cm) trong các t ng
t (A, B và C) c a các lo i
t phèn ho t
ng,
phèn ti m tàng và phù sa (Tr n Th! Nhe, 2006)................................................................ 38
Hình 1.3 Hình 1.6 S bi n )i pH, EC, n$ng
D
ng V n D
ng V n D
t theo màu t i kênh
ng, Tam Nông (Nguy n Th! H$ng Ng , 2006)...................................... 39
Hình 1.4 Hình 1.7 S bi n )i pH, EC, n$ng
D
Fe, Al trong
Fe, Al trong
t theo mùa t i kênh
ng, Tân Th nh (Nguy n Th! H$ng Ng , 2006)...................................... 40
Hình 1.5 Hình 3.1 pH
t c a 04 xã kh o sát ( huy n Tháp M
Hình 3.2 pH trung bình t ng
Hình 1.6 Hình 3.3 EC
t m t (0 - 50cm)
các xã huy n Tháp m
t c a 04 xã kh o sát ( huy n Tháp M
Hình 3.4 EC trung bình t ng
t m t (0 - 50cm)
H"nh3.5 Hàm l
ng Zn trong
Hình 3.6 Hàm l
ng Zn trung bình trong t ng
i (05/2005) ............... 50
i (05 /2006) 56
i (05/2005) ............... 57
các xã huy n Tháp M
t c a 04 xã kh o sát ( huy n Tháp M
t m t (0 - 50cm)
i (05 /2006) 62
i (05/2005)..... 63
huy n Tháp M
i (05
/2006)................................................................................................................................. 65
Hình 3.7 Hàm l
ng Cu trong
Hình 3.8 Hàm l
ng Cu trung bình trong t ng
t c a 04 xã kh o sát ( huy n Tháp M
t m t (0 - 50cm)
i (05/2005).... 66
huy n Tháp M
i (05
/2006) ................................................................................................................................ 67
Hình 3.9 Hàm l
ng As trung bình trong t ng
t m t ( các xã kh o sát (Nguy n Th!
Tuy t Mai, 2006) ............................................................................................................... 68
Hình 3.10 M i t
ng quan gi a EC
t và pH
Hình 3.11 M i t
ng quan gi a EC
t và Zn trong
Hình 3.12 M i t
ng quan gi a EC và Cu trong
Hình 3.13 M i t
ng quan gi a pH
Hình 3.14 pH
t ( huy n Tháp M
i (05/2006)70
t, huy n Tháp M
i (05/2006) .. 70
t........................................................ 71
t và Cu trong
t, huy n Tháp M
i (05/2006) .. 72
t c a 04 xã kh o sát ( huy n Tri Tôn (05/2005) .................................. 73
1.1.2. Hình 3.15 pH trung bình t ng
t m t (0 - 50cm)
các xã huy n Tri Tôn (05/2006)
........................................................................................................................................... 78
Hình 3.16 EC
t c a 04 xã kh o sát ( huy n Tri Tôn (05/2005) .................................. 83
1.1.3. Hình 3.17 EC trung bình t ng
t m t (0 - 50cm)
các xã huy n Tri Tôn (05
/2006)................................................................................................................................. 84
Hình 3.18 Hàm l
ng Zn trong
t ( 4 xã kh o sát huy n Tri Tôn (05/2006) ................ 85
Hình 3.19 Hàm l ng Zn trung bình trong t ng t m t (0 - 50cm) huy n Tri Tôn (05
/2006) ................................................................................................................................ 86
Hình 3.20 Hàm l ng Cu trong t c a 04 xã kh o sát ( huy n Tri Tôn (05/2005) ....... 87
1.1.4. Hình 3.21 Hàm l
ng Cu trung bình trong t ng
t m t (0 - 50cm)
huy n Tri Tôn
(05 /2006) .......................................................................................................................... 88
Hình 3.22 Hàm l
ng As trung bình trong
t ( vùng kh o sát (Hoàng Th! Ph
ng Hoa,
2006).................................................................................................................................. 90
Hình 3.23 M i t
ng quan gi a (a), (b), (c), (d) ( huy n tri tôn tháng 5-2006 ............... 91
Hình 3.24 So sánh EC và pH
Hình 3.25 So sánh hàm l
Hình 3.26 So sánh hàm l
t ( hai huy n kh o sát (05/2006) ................................... 93
ng Cu và Zn trong t ( hai huy n kh o sát (05/2006) ........ 94
ng As trong t ( hai huy n kh o sát (05/2006)................... 95
Hình 3.27 so sánh pH, EC, Cu, Zn trung bình trong ê và ngoài ê huy n Tháp M
Hình 3.28 so sánh pH, EC, Cu, Zn trung bình
t tr9ng và
i . 96
t $i d c huy n Tri Tôn.. 97
TÓM L
t phèn
n u hi u rõ
c
c x p vào nhóm
t có v n
c tính và phân b c a nó,
t phèn s: không còn là tr( ng i
ti n trình lý hóa h c trong
trong
C
trong s n xu t nông nghi p, nh ng
có các bi n pháp s8 d ng thích h p thì
i v i s n xu t nông nghi p n a. Không nh ng v y
t phèn l i di n bi n r t ph c t p. Các nguyên t vi l
t nh B, Cu, Cl, Co, Fe, Mn, Mo, Zn…N u
c tích t hay phóng thích t'
nh t là
t phèn ( m c quá cao so v i ng
nh ng
c ch t kim lo i n ng, gây tr( ng i trong s n xu t nông nghi p, nh h (ng
môi tr
n
ng c a cây tr$ng thì l i tr( thành
t phèn thì không th không i kèm ch# tiêu pH và EC.
tiêu quan tr ng
ánh giá
n
c
uc n
t
ng trong
t nh ng n u ( hàm l
ng quá th p ho c
c quan tâm. Theo Anspok, 1999 thì hàm l
ng Cu trung bình
t 1,6 – 3,3, còn Zn là 2,1 – 5,0. N u v
tr$ng và gây
M6u
c cho môi tr
t
ng
t, n
t' ó có các bi n pháp qu n lý thích
t quá ng
ng này s: nh h (ng
c l y t' 04 xã huy n Tháp M
ch# tiêu pH, EC, Cu và Zn trong
trên. T' ó có cái nhìn t)ng th
n cây
c xung quanh.
i,
$ng Tháp (vùng
i) và 04 xã huy n Tri Tôn, An Giang (vùng T Giác Long Xuyên )
vùng phèn chính c a
t phèn
chua c a
h p. Cu, Zn là hai nguyên t vi l
quá cao thì
ây là hai ch#
t phèn m c dù pH không nói lên h t tính ch t
nh ng nó c9ng cho ta th y
M
ng ch!u
t,
ng và s c kh;e con ngu i…
Nói
trong
ng
t và xét m i t
$ng Tháp
phân tích các
ng quan gi a các ch# tiêu phân tích
i v i các tính ch t c a các ch# tiêu này trong
$ng B7ng Sông C8u Long là vùng
Giác Long Xuyên.
-1-
$ng Tháp M
t ( hai
i và vùng T
K t qu cho th y: huy n Tháp M
pH
i có pH ( m c g n t i h o (5,33), trong khi
t ( huy n Tri Tôn l!a ( m c th p (4,71). EC ( c hai huy n
Tháp M
u ( m c cao huy n
i (2,6737 mS/cm), huy n Tri Tôn (1,278 mS/cm). Hàm l
m c trung bình
i v i huy n Tháp M
Tôn (1,579 ppm). Còn hàm l
(0,549ppm ( huy n Tháp M
( c hai huy n
i (2,267 ppm) và ( m c th p
ng Cu trong
t ( c hai huy n
t(
i v i huy n Tri
i u ( m c th p
i và 0,643 ppm ( huy n Tri Tôn). Nhìn chung
u thi u nguyên t vi l
bón thêm phân h u c
ng Zn trong
t canh tác
ng Cu, Zn. Vì th trong quá trình canh tác c n
cung c p thêm các nguyên t vi l
ng cho
t, nh t là các
nguyên t Cu, Zn, Bo… Bên c nh ó c n i u tra, kh o sát và nghiên c u thêm kh n ng
gây chua
t ( xã M& Quí ( $ng Tháp M
i ) vì n i này có pH quá th p, nguy c nhi m
phèn n ng, khó c i t o… nh t là h n ch nh ng ho t
n t ng pyrite
thành
tránh quá trình oxi hoá x y ra ( t ng
t phèn ho t
ng canh tác nông nghi p tác
t này, nh7m ng n ng'a s hình
ng và phóng thích As c9ng nh m t s kim lo i n ng vào
-2-
ng
t.
M7
U
t ai là ngu$n tài nguyên vô cùng quí giá c a m i qu c gia, là t li u s n xu t
c bi t, là thành ph n quan tr ng hàng
u.
iv in
c ta mà nh t là (
Sông C8u Long khi h n 80% dân s s ng b7ng ngh nông thì
$ng B7ng
t ai l i càng quí báo
h n. Vì v y kinh t nông nghi p óng vai trò quan tr ng h n c . Do ó v n
làm th nào
và v n
khai thác, s8 d ng m t cách t i u và có hi u qu nh t t' v n
t ch a s8 d ng, khai thác h t nh :
t m n,
ây c9ng là m t bi n pháp là t ng di n tích
ng
i dân và áp ng
mb o
cl
cv n
ang
ng th c cho c n
t phèn,
t canh tác, góp ph n t ng thu nh p c a
t ra cho n n s n xu t nông nghi p n
l
c ta là
c và xu t kh
khai thác các ngu$n tài nguyên
gi i quy t v n
t hi n có
t phèn nhi m m n …
Không nh ng v y dân s ngày càng t ng mà s c s n xu t c a
vì l: ó v n
t ra là
ng th c và kinh t .
t ch a
t l i có gi i h n,
c s8 d ng h t l i
c
c ra
t phèn chi m di n tích 12,6 tri u ha trên th
gi i (Nguy n T Siêm, 1997), trong ó 6,7 tri u ha ( Châu Á; 3,7 tri u ha ( Châu Phi và
2,1 tri u ha ( Châu M& La Tinh (Tr n V n
B7ng Sông C8u Long,
$ng Tháp M
phèn r ng l n c n
$ng
t phèn l i chi m di n tích quá l n 1,6 tri u ha (chi m h n 40%
di n tích toàn vùng). Tuy nhiên
hai vùng
t, 1991). Còn ( Vi t Nam, nh t là (
t phèn ( $ng B7ng Sông C8u Long l i t p ph n l n s
i và T Giác Long Xuyên (1,1 tri u ha).
c nghiên c u, i u tra và kh o sát
ây là hai vùng
có cái nhìn t)ng quát v
t
t
phèn ( hai vùng phèn này.
t phèn có
không nh ng v y (
c i m là chua, ch a nhi u mu i phèn nên r t
t phèn lân t)ng s l i th p (t ng
c v i cây tr$ng,
t m t 0,031 – 0,071%, các t ng
sâu 0,023 – 0,043%), kali t)ng s th p (1,0 – 1,3%), lân d tiêu r t nghèo (t ng
P2O5 2,9 – 3,8 mg/100g
l i nghèo,
t, t ng phèn 2,5 – 3,5/100g
c bi t là Cu và Coba ( t phèn
tm t
t), trong khi ó các ch t vi l
$ng B7ng Sông C8u Long, 1992). Nh ng
n u c i t o t t b7ng các bi n pháp sinh h c, hóa h c, th y l i mà nh t là bón vôi thì
phèn ch=ng nh ng có th s n xu t
c mà l i cho n ng su t cây tr$ng cao.
-3-
ng
t
Vì th
tài “TÍNH CH*T pH, EC VÀ HÀM L+,NG Cu, Zn TRONG
VÙNG T- GIÁC LONG XUYÊN VÀ .NG THÁP M+/I”
*T
c th c hi n nh7m m c
ích:
Kh o sát và so sánh pH, EC và hàm l
Tháp M
ng Cu, Zn trên hai vùng
t:
i và T Giác Long Xuyên.
Kh o sát m i t
ng quan gi a pH, EC, Cu và Zn trên hai vùng
-4-
t n y.
$ng
CH
L
2.1.
NG 2
C KH O TÀI LI U
T PHÈN
t phèn là tên do nông dân g i lo i
nh
c ánh phèn. N
t sau khi cày, b'a, n
c có v! chua chát nh phèn chua,
c trong ru ng trong
pH d
i 4.
t phèn ch a
nhi u mu i tan mà thành ph n ch y u là sulfat s%t và sulfat nhôm (Võ Tòng Xuân,
1984).
t phèn là
t có ch a các v t li u sinh phèn mà k t qu c a các ti n trình sinh
hóa x y ra là acid sulfuric
nh ng
c tính ch y u c a
c t o thành v i m t s l
ng có nh h (ng lâu dài
t (Pons, 1973 trích trong Võ Th! G
n
ng, 2003).
t phèn có tên phân lo i là Thionic Fluvisols (FAO/UNESCO), Sufaquets (Soil
Taxomy, SDA).
c tr ng c a nó là s hi n di n c a t ng phèn hay các v t li u sinh
phèn, các v t li u sinh phèn hình thành t' phù sa n
c l , có hàm l
ng Sulfat cao mà
ch y u là Pyrite (FeS2).
t phèn th
ng hi n di n ( các vùng r'ng sát ven bi n v i
c tr ng ch y u là
s hi n di n các v t li u tr m tích giàu ch t Pyrite (v t li u sulfide) và s: làm cho
chua khi pyrite b! oxid hóa. Theo Pons, 1973
ch# t t c các v t li u và
t phèn (acid sulfate soil) là tên g i dùng
t mà k t qu c a quá trình hình thành
s n sinh, ang s n sinh ho c ã s n sinh v i m t s l
tính ch y u c a
t :
t phèn
t. Còn theo H i Khoa h c
t, acid sulphuric s:
n
c
t Vi t Nam, 2000 c9ng phát bi u t
ng
ng có nh h (ng lâu dài
c hình thành do s n ph
ch a l u hu>nh: pyrite) phát tri n m nh ( môi tr
phèn, pH th p, hàm l
Nhóm
t
ng
m m n khó thoát n
c. Trên
t
ng Fe, Al hòa tan cao.
t phèn $ng b7ng Sông C8u Long là nhóm
c a nhi u nhà nghiên c u trong và ngoài n
c. Lo i
t này th
th p, tr9ng, t ng m t ch a nhi u h u c , còn các t ng bên d
v t li u sinh phèn. Tr n Kim Tính (2002) nhóm
nhóm ó là :
-5-
t quan tr ng, là
it
ng
ng !nh v! ( !a hình
i là t ng phèn ho c có ch a
t phèn này
c chia thành hai ph
+
t phèn ti m tàng ( t có ch a t ng sinh phèn)
+
t phèn ho t
D a vào
thành các nhóm
ng ( t có ch a t ng phèn).
sâu xu t hi n t ng phèn ng
Sâu Xu(t Hi n T ng Phèn (Cm)
t phèn n ng
0-50
t phèn trung bình
50-100
t phèn nh"
100-150
2.2. NGU N G3C HÌNH THÀNH
t phèn th
hình th p
T PHÈN
ng hi n di n ( các vùng r'ng sát ven bi n,
b$i t phù sa th p,
m m n c).
t Và QL
, 1999).
t có ch a nhi u sulphide (H2S) nh t
là Pyrite mà không có ch a các ch t có th trung hoà
ti m tàng. Trong i u ki n y m khí H2S
$ng l t h$ th p,
t phèn có s phân b ( nhi u !a
n trung bình ho c h i cao (B Môn Khoa H c
Van Breemen và Pons (1987) cho r7ng (
FeS2, khi
c hình thành và phát
m l y n i !a, lòng sông c) và bùn l y thu c ph c h
ng có m c
ng
t phèn (USDA/Soil Taxonomy)
(t phèn
th
t phèn ho t
t phèn khác nhau:
B)ng 3: H th ng phân lo i
tri n ( các
i ta chia nhóm
chua thì d
c xem là
t phèn
c tích l9y khi g p Fe s: chuy n sang d ng
t này chuy n sang tr ng thái thoáng khí, FeS2 s: chuy n thành sulphate s%t và
acid sulphuric
V9 H u Yêm (2001) Khi nghiên c u v
cho bi t là Sulfate trong
nhôm, s%t
t chua m n ( mi n B%c Vi t Nam ã
t phèn có ngu$n g c t' sulfura trong thu5 tri u n
c các keo phóng thích và s r8a trôi c a các dòng ch y
c l , còn
n các vùng n
c
l , cùng v i sulfura t o thành phèn.Còn theo Moormann và ctv(1961), cho là s hình
thành phèn ngoài i u ki n ( nh ng vùng n
c l , có thu5 tri u xâm nh p, còn có s
tham gia c a vi sinh v t qua các giai o n sau:
Trong i u ki n thi u oxy, các ion SO42- b! kh8 và vi sinh v t góp m t là Thiobacills
(Desulfovibrio hay Desulfurican) vì trong quá trình s8 d ng ch t h u c
l
ng cho c th nó s: bi n sulfate thành sulfite (H2S).
-6-
l y n ng
H2S ph n ng v i Fe có trong
c n có s
t t o thành khoáng Pyrite. Trong giai o n này c9ng
óng góp c a vi sinh v t có kh n ng kh8 sulfate trong i u ki n thoáng khí.
Pyrite là y u t
u tiên
thành l p
t phèn (Breemen và ctv, 1982), theo ph
ng trình
t)ng quát:
Fe2O3 + 4SO42- + 8H2O + ½ O2
2FeS2 + 8HCO3- + 4H2O
Theo tác gi thì khoáng Pyrite chi m 2-10% trong
thành, trong lúc này n u môi tr
ng có
t thì
t phèn
c hình
CaCO3 thì s: không sinh phèn, là do CaCO3 ã
c H2SO4 sinh ra trong các ph n ng t o Pyrite :
trung hoà
2H2SO4 + 2CaCO3
2CaSO4 + H2O + 2CO2
Và sau ó các ion Na, Mg có s?n trong môi tr
Ca2+ làm cho
ng n
c l s: thay th các ion
t không phèn n a.
Trong i u ki n
oxy, Pyrite x: b! oxy hoá thành FeSO4 và H2SO4 ph n ng x y
ra trong i u ki n
FeSO4 + H2SO4
Trong ph n ng này có s ho t
ph
ng c a vi khu
ng trình hoá h c sau:
2FeSO4 + O + H2SO4
Khi
y
Fe2(SO4)3 + H2O
oxy và vi sinh v t (Thiobacillus Ferroxians và Thiobacillus Thiooxidans)
thì các s n ph
c hình thành liên t c và H2SO4
c ch t có s?n trong
t ( d ng c
c t o ra có kh
!nh (Al2(SO4)3 hay
Fe2(SO4)3 và các ph n ng ti p theo sau:
Fe2(SO4)3 + FeS2
3FeSO4 + 2S
2H+ + SO42-
2S + 6Fe2(SO4)3 + 8H2O
Vi khu
S +3O +H2O
Theo Pons và Breemen (1977) ( h i ngh! “ t và lúa”, trong bài “Acid sulfate
soil and rice” t i Vi n IRRI, cho bi t sâu thêm v ngu$n g c
Moormann, theo tác gi
sulfate soils) và phèn ho t
t phèn
t phèn trên quan i m c a
c chia làm hai lo i: phèn ti m tàng (Potentialli acid
ng (Active acid sulfate soils).
-7-
2.2.1. (t phèn ti m tàng
t phèn ti m tàng
c hình thành do s có m t c a t ng sinh phèn, là t ng tích
l9y v t li u sinh phèn (pyrite). Hàm l
ng pyrite trong
tính ch t c a t ng sét và t ng h u c ng p n
c th
t phèn có th cao
n 10%. Các
ng ( tr ng thái y m khí, ch a SO4
trên 1.7%, khi oxy hóa pH xu ng th p h n 3.5, s chênh l ch pH gi a tr ng thái oxy hóa
v i tr ng thái kh8
t trên 2
n v!.
2.2.1.1. Ngu5n g c
Theo Võ Tòng Xuân (1984),
t phèn ti m tàng là lo i
t phèn g%n li n v i vi c t o ra khoáng pyrite trong
t tr@. V s hình thành
t.
Hình 2.1 Pyrite n7m trong t ng kh8 (màu xám en) b! oxid hóa do oxy xâm nh p xu ng,
Jarosite (màu vàng) và oxid Fe (màu nâu)
M
c hình thành -
t phèn vùng $ng Tháp
i. (Ngu$n: Lê Phát Qu i, 2004)
Pyrite là h p ch t t o b(i s%t và l u hu>nh, công th c là FeS2.
c n có
các i u ki n sau:
Ngu$n cung c p Fe2O3 do tr m tích bi n.
Ngu$n cung c p SO-4 do n
c bi n .
-8-
t o thành FeS2
Môi tr
mà nó ch#
ng y m khí: S kh8 sulfate x y ra ch# d
i nh ng i u ki n kh8 mãnh li t
c cung c p b(i tr m tích tr m th y giàu ch t h u c . S phân h y các ch t
h u c b(i nh ng vi sinh v t kA y m khí sinh ra m t môi tr
o n ho c c c b c9ng x y ra c n thi t
ng kh8.S oxid hóa gián
sinh ra nguyên t sulfur trên nh ng ions
polysulfides (Pons và csv, 1982).
Ngu$n cung c p ch t h u c (CH2O) do s phân h y thân, r , lá th c v t. S oxid
hóa ch t h u c cung c p cho s
òi h;i n ng l
ng c a vi sinh v t kh8 sulfate. Nh ng
ion sulfate ph c v nh ) electron cung c p cho vi sinh v t hô h p và do ó sulfate b!
gi m
thành sulfide.
Ph i có vi khu
theo tác gi , các ion Fe2+, Fe3+ khi tác
ng qua l i v i Sulfur, Sulfide i u có s tham gia
c a vi sinh v t.
Th y tri u cu n trôi HCO3- . Th y tri u lên xu ng cu n trôi s: làm pH gi m th p,
thích h p cho s hình thành FeS2 và khi thu5 tri u xu ng c9ng là i u ki n cung c p m t
l
ng nh; oxy
oxy hoá sulfite t o thành disulfur ho c sulfat. Ngoài ra s chênh l ch vì
m c thu5 tri u còn nh h (ng
n s tích t Pyrite.
t o i u ki n cho oxy xâm nh p vào
Th i gian.
t.
tích t 1% Pyrite thì ph i tr i qua 50-100 n m.
t phèn ti m tàng luôn ( tr ng thái
Ph
t phèn c
ng trình t)ng quát s hình thành
BCSL thì hàm l
hình thành trong môi tr
sulphate d$i dào t' n
n ng hình thành m t l
ng
t, khi
t khô b! oxyt hóa không còn
!nh.
Fe2O3 + 4SO4 2- + 8H2O + 1/2 O2
B
$ng th i thu5 ti u lên xu ng c9ng
t phèn ti m tàng nh sau:
2FeS2 + 8HCO3- + 8HCO3- + 4H2O
ng Fe trong các lo i
t i u cao, do ó mà
m l y r'ng sát có bi n
t phèn s:
ng c a th y tri u, có ngu$n
c bi n và t' xác bã r'ng sát, không nh ng v y n i ây còn có kh
ng l n pyrite.
2.2.1.2. Cách nh n di n (t phèn ti m tàng
Chúng ta có th nh n di n
t phèn ti m tàng b7ng cách quan sát ph6u di n
Nhìn su t ph6u di n ch# th y m t màu
t
t.
t xám xanh ho c xám en, r t m m nhão t' m t
n 50cm ho c sâu h n n a.
-9-
Nhi u vùng
t phèn ti m tàng l i ph m t l p ch t h u c ho c than bùn có b
dày bi n )i n7m trên l p
t nhão màu xám xanh. L p
t xám xanh có mùi tanh hôi c a
l u hu>nh.
Cách nh n bi t chính xác h n là dùng n
c oxy già (H2O2) nh; th=ng vào
t s i b t m nh, sau ó o pH s: th y pH h r t th p, so v i pH o l n
5,5
n 6,0 h xu ng còn 1,5
2.2.2. (t phèn ho#t
t,
u. Có th pH t'
n 3,0. ó úng là t ng ch a pyrite (Võ Tòng Xuân, 1984).
ng ( (t phèn c
'nh)
Có ( các n i nh ng v t li u tr m tích l i n7m ( tr ng thái kh8 hoàn toàn, còn
phèn ho t
ng xu t hi n sau khi các v t li u c) b! ng p úng và b! kh8 tiêu n
thoáng khí, s oxy hoá làm phát sinh hi n t
Fe2+, Mn2+ ho t
ng phèn hoá cùng v i các
ng, nghèo vi sinh v t, các ch t vi l
ng th p, dinh d
t
c tr( nên
c ch t Al3+,
ng th p.
c hình thành do có t ng phèn, là m t d ng t ng B xu t hi n trong quá trình
thoát th y làm h m c n
c th y c p làm cho
t phèn ti m tàng b! oxy hóa. T ng phèn,
t ng jaroside hay t ng sulfuric là t ng ch# th! cho
t phèn ho t
c a t ng này là có s xu t hi n c a khoáng jarosite d
ng. Tính ch t nh n bi t
i d ng
m, v t vàng r m (màu
2,5Y 8/6 – 8/8), có pH nh; h n 3,5 và dày ít nh t 25cm. N u là t ng có nhi u h u c thì
có trên 0,5% sulfate dù có s hi n di n c a
m jarosite hay không. (Tr n Kim Tính,
2002).
2.2.2.1. Ngu5n g c
t phèn ho t
tàng
gian
ng
c hình thành t'
t phèn ti m tàng. N u
c %p b bao ng n th y tri u lên xu ng làm cho
oxy hóa các ch t sinh phèn, hình thành
$ng th i n u ào kênh sâu
d6n n
không xây d ng các công trình i u ti t n
ti p t c b! oxit hóa làm
t phèn c
t khô thì oxy s: có
th i
!nh.
c và thoát n
c, khi n
t phèn ti m
c ( các vùng
t phèn mà
t khô hoàn toàn, thì các ch t pyrite
t ngày càng phèn thêm. Ch t pyrite b! oxy hóa s: sinh ra acid
sulfuric và m t s ch t phèn v i n$ng
nhôm, jarosit… ch t s%t th
cao r t
c cho cây tr$ng nh sulfat s%t, sulfat
ng k t t a d c b kênh thành nh ng váng màu vàng cam
(nhân dân còn g i là phèn nóng). Ch t nhôm làm cho n
dân còn g i là phèn l nh).
- 10 -
c trong xanh, chua chát (nhân
Th
ng trong nh ng vùng
t phèn ã phát tri n, vì m c n
jarôsit luôn luôn ( xa pyrite, nh ng trên
b! oxyt hóa
t phèn tr@, n u h m c n
c rút t' t' nên
c nhanh thì pyrite s:
tr( thành jarôsit ngay trong vùng pyrite. Vì v y trong ph6u di n
tr@, chúng ta nhìn th y các
phèn phát tri n,
T c
m vàng t
t phèn
i c a jarosit n7m trong t ng pyrit, còn trên
m jarosit n7m xen v i
t
m vàng cam, vàng nâu xa n i xu t hi n pyrite.
oxyt hóa pyrite có th r t nhanh, nh ng tùy thu c vào s hi n di n c a
oxy t do. N u oxy t do nhi u s: oxy hóa nhanh pyrite
t o phèn và ng
c l i (Võ
Tòng Xuân, 1984)
Vào mùa khô khi m c n
c rút kh;i t ng ch a pyrite trong vài tu n l , pyrite s:
b! oxy hoá. Trong quá trình oxy hoá s: cho r t nhi u s n ph
chua cao nh t. Tuy nhiên các ph n ng này
không x y ra hoàn toàn khi thi u các baz , th
sulfat s%t
ng là CaCO3,
trung hoà các axit thì các
c thành l p, trong ó m t ph n l n là jarosite. Jarosite thu c nhóm Alunite
có công th c chung là AB2(SO4)3(OH)6, trong ó :
+ A : có th là K, Na, NH4
+ B: có th là Al ho c Fe
Jarosite có công th c là KFe2(SO4)3(OH)6 là ph c ch t màu vàng r m, không tan
trong n
c nh ng tan trong HCl, th
thành v t, thành
ng
c t o thành theo các ng r , có th xu t hi n
m màu vàng ho c ; nâu ôi khi còn
c k t dính v i nhau b7ng
FeS2, FeSO4 và Fe2O3. B pH = 3 (trong i u ki n phòng phân tích) Jarosite th
ng không
)n !nh mà nó b! thu5 phân do các ion SO42- và K+. Còn ( i u ki n ngoài $ng thì s
thu5 phân s: x y ra khi pH < 3.
Quá trình oxy hoá x y ra, các sulfite s%t (FeS2) b! oxy hoá thành Sulfate s%t.
Fe2+ + 2SO42- + 2H+
FeS2 + 7/2O2 + H2O
Quá trình oxy hoá l i ti p t c cho ra các
Fe2+ + SO42- + 1/2O2 + 3/2 H2O +1/3K+
m jarosite có màu vàng r m.
1/3KFe2(SO4)3(OH)3 + H+ +1/3SO42Jarôsite
Xen l6n v i các
m hydroxid s%t (Fe(OH)3) có màu vàng nâu.
Fe2+ + SO42- + 1/4O2 + 3/2 K2O
- 11 -
Fe(OH)3 +
2H+ + SO42
Có tr
ng h p trong ph6u di n có hàm l
m nh nh ng ng
i ta c9ng không tìm th y nh ng
r# (Fe(OH)3 ) màu vàng nâu, ây
vài ph6u di n, tuy pH th p, hàm l
m r5 nào, i u này
m vàng r m (Jarosite) và nh ng
m
c g i là phèn l n (Sulfuric Horizon without Jarosite).
Các ph n ng trên i u kèm theo m t l
hay
ng h u c cao tu> i u ki n oxy hoá
ng H2SO4 nên
t tr( nên chua. B m t
ng h u c ít nh ng v6n không tìm th y
m jarosite
c Breemen (1978) gi i thích là do ph6u di n ch a r t nhi u
Fe2+ và SO42-, trong i u ki n rút n
c sâu nhanh t o i u ki n oxy hoá m nh, Fe2+ c9ng
có kh n ng oxy hoá thành pyrite.
Th
ng ng
i ta th y ( nh ng ph6u di n
t phèn tr@,
m jarosite
c tìm
th y ( t ng pyrite là do ( ây b! oxy hoá kh8 r t cao…Tuy nhiên, do jarosite oxy
pyrite và hydroxit s%t c9ng oxy hoá
trong th i gian ng%n s: có s tác
c Pyrite cho nên n u jarosite trong vùng pyrite thì
ng l6n nhau gi a chúng. Còn trong nh ng vùng phèn
c9, jarosite luôn luôn ( xa pyrite và m c n
n
c
c rút t' t' trong mùa khô. Trong mùa m a,
c m a ( i u ki n kh8 không có oxy, jarosite và Fe(OH)3 và các s n ph
s oxy hoá pyrite s: tác
ng l i s n sinh ra m t l
Nh v y
ng l6n nhau sinh ra Fe hoà tan trong n
ng H2SO4 làm
t phèn ho t
ng
c r t cao. Các ph n
t chua. (Trích trong Nguy n Th Hùng, 2002).
c hình thành ch y u do pyrite trong
ti m tàng b! oxy hoá. Quá trình oxy hoá pyrite trong
theo hình 1.2.
- 12 -
t phèn ti m tàng
t phèn
c th hi n
Pyrite (FeS2)
khoáng không phèn
Fe2+
S%t trao )i
Vi khu
Ferroxidans
Oxy hóa
c
S
+ O2
L u hu>nh
Vi khu
Ferroxidans
+ O2
Fe3+
S%t b! c !nh
SO2-4
+ K+ , + Na+
Sulphate hòa tan
T
PHÈN
HO T
NG (B+
TH/Y
PHÂN
M T
PH N
Jaosite
Kh8 hóa
+ H2O
Khoáng phèn
KFe(SO4) 2(OH)6 ]
SO2-4
Fe(OH)3
m r# s%t nâu ;
Hình 1.2 S
$ oxy hóa pyrite(FeS2) trong
ho t
ng và
Sulphate hòa tan
t phèn ti m tàng, hình thành
t phèn b! th y phân (Nguy n V n i m, 1999)
- 13 -
t phèn
R8a trôi
T PHÈN
HO T
NG
(B+ TH/Y
PHÂN HOÀN
TOÀN
2.2.2.2. Cách nh n di n (t phèn ho#t
Quan sát ph6u di n
c a
t qua các
s: có màu t
ng
t phèn c
!nh, chúng ta có th phân bi t m c
m r# trong các t ng. Nhìn t' m t
t xu ng sâu, các
i d n, nó n7m d c theo các khe n t ho c ng r
thành ng r có màu vàng r m, xa h n bên c nh ó là
phát tri n
m màu vàng r m
âm sâu vào
t, ( mép
m màu vàng nâu. M c
m jarôsit c9ng ít d n t8 trên xu ng, c nh t ng pyrite, phía trên là n i có nhi u
c a
m
vàng r m c a jarosit nhi u nh t.
N i xu t hi n nhi u
s ng n)i. Trên l p
m jarôsit (hình 1.3) là n i
t này n u chúng ta ào và qu ng lên
t' 3,0 – 4,0. N u quan sát th c v t thì chú ý
t r t chua, cây tr$ng không
t m t, pH th
ng bi n
ng
n c; n ng và c; bàng. H c; n ng có lá nh;
(n ng kim) và th p ch'ng nào thì “ phèn” nhi u ch'ng ó. C; n ng khá l n hay nhi u c;
lát thì
t ít phèn.
t có c; bàng c9ng là
chua” tr%ng hay xanh óng váng trên m t
t có nhi u phèn, mùa n%ng th
ng có “ phèn
t (Võ Tòng Xuân, 1982).
Hình 2.2 Khoáng Jarosite (KFe3(SO4)2(OH)6) trong t ng sulfuric c a
t phèn (
BSCL (Ngu$n: Lê Phát Qu i, 2004).
2.3. S9 PHÂN B3
2.3.1. Phân b
T PHÈN
(t phèn trên th gi i
Trên th gi i có kho ng 24 tri u ha di n tích
tàng. Ngoài ra, có th có m t di n tích l n
ng và
t phèn ti m
t phèn b! che ph b(i l p than bùn hay l p
phù sa. Chúng t p trung ch y u ( nh ng vùng
- 14 -
t phèn ho t
t ven bi n và nh ng $ng b7ng ng p
