Kế toán nguyên vật liệu tại công ty CP việt thanh vnc

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM

KHOA KẾ TOÁN VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
----------------------

LƯU THỊ NHUNG

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI: KẾ TOÁN NGUYÊN VẬT LIỆU TẠI CÔNG
TY CP VIỆT THANH VNC


HÀ NỘI – 2016

ii


HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
KHOA KẾ TOÁN VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
----------------------

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI:

“KẾ TOÁN NGUYÊN VẬT LIỆU TẠI
CÔNG TY CP VIỆT THANH VNC”

Người thực hiện : LƯU THỊ NHUNG
Khoá

: K57

Chuyên ngành

: KẾ TOÁN DOANH NGHIỆP

Người hướng dẫn : TH.S PHAN LÊ TRANG


HÀ NỘI Hà Nội - 2016

ii


LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập và hoàn thiện đề tài tốt nghiệp của mình, ngoài
sự nỗ lực của bản thân tôi còn nhận được rất nhiều sự giúp đỡ, động viên nhiệt
tình của nhiều tập thể, cá nhân trong và ngoài trường.
Trước hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến thầy, cô khoa Kế
toán và Quản trị kinh doanh đã trang bị hành trang kiến thức chuyên môn trong
kì thực tập này. Và đặc biệt tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Th.s Phan Lê
Trang đã hết sức tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi để có thể hoàn thành đề tài
này.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban lãnh đạo công ty CP Việt
Thanh VNC, các phòng ban và đặc biệt tôi xin cảm ơn chị Nguyễn Thị Hoa, và
các anh chị khác trong phòng kế toán- tài chính đã tạo mọi điều kiện thuận lợi
giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực tập tại Công ty.
Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè đã luôn động viên,
giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài luận văn tốt nghiệp
của mình.

Mặc dù đã cố gắng nhưng do điều kiện về không gian và thời gian có
hạn nên khóa luận không tránh khỏi thiếu sót. Vậy kính mong được sự đóng
góp ý kiến của các thầy giáo,cô giáo cùng các anh chị trong công ty để khóa
luận của tôi được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Thanh Hóa, ngày 20 tháng 05 năm 2016
Sinh viên
Lưu Thị Nhung

i


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN........................................................................................................i
MỤC LỤC............................................................................................................ii
DANH MỤC BẢNG............................................................................................v
DANH MỤC SƠ ĐỒ...........................................................................................vi
DANH MỤC MẪU SỔ......................................................................................vii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT................................................................viii
PHẦN I MỞ ĐẦU................................................................................................1
1.1

Tính cấp thiết của đề tài 1

1.2

Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................2

1.2.1

Mục tiêu chung.........................................................................................2

1.2.2

Mục tiêu cụ thể.........................................................................................2

1.3

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................2

1.3.1

Đối tượng nghiên cứu...............................................................................2

1.3.2

Phạm vi nghiên cứu..................................................................................3

1.4

Kết quả dự kiến.........................................................................................3

PHẦN II TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........4
2.1

Cơ sở lý luận.............................................................................................4

2.1.1

Một số vấn đề chung về kế toán nguyên vật liệu......................................4

2.1.2

............................................................................Phân loại nguyên vật liệu
..................................................................................................................6

2.1.3

Nguyên tắc tính giá nguyên vật liệu 8

2.1.4

..................................................................Kế toán chi tiết nguyên vật liệu
................................................................................................................15

2.1.5

Kế toán tổng hợp nguyên vật liệu...........................................................21

2.1.6

Công tác quản lý nguyên vật liệu

2.2

Cơ sở thực tiễn

25

26

ii


2.3

Phương pháp nghiên cứu

28

2.3.1

Khung phân tích 28

2.3.2

Phương pháp thu thập số liệu 28

2.3.3

..........................................................................Phương pháp xử lý số liệu
................................................................................................................29

2.3.4

Phương pháp phân tích số liệu 30

PHẦN III KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU................................................................31
3.1

Tổng quan chung về Công ty..................................................................31

3.1.1

Thông tin chung về Công ty...................................................................31

3.1.2

..............................................................Quá trình hình thành và phát triển
................................................................................................................31

3.1.3

Tổ chức bộ máy của Công ty..................................................................33

3.1.3

Quy trình sản xuất của Công ty..............................................................36

3.1.4. Đặc điểm tổ chức công tác kế toán tại Công ty......................................37
3.1.5

Tình hình cơ bản của Công ty CP Việt Thanh VnC qua 3 năm 20132015........................................................................................................40

3.2

Thực trạng công tác kế toán NVL tại Công ty........................................49

3.2.1

Tình hình nguyên vật liệu của Công ty...................................................49

3.2.2

Kế toán chi tiết nguyên vật liệu tại Công ty...........................................53

3.2.3

Kế toán tổng hợp nguyên vật liệu...........................................................66

3.3

Công tác quản lý nguyên vật liệu tại Công ty.........................................69

3.3.1

...............................................................................Công tác thu mua NVL
................................................................................................................69

3.3.2

...............................................................................Công tác sử dụng NVL
................................................................................................................72

3.3.3

Công tác dự trữ NVL..............................................................................75

3.3.4

Công tác bảo quản, thu hồi phế liệu.......................................................75

iii


3.4

Đánh giá chung về kế nguyên vật liệu tại công ty CP Việt Thanh
VnC.........................................................................................................76

3.4.1

Ưu điểm của kế toán nguyên vật liệu tại công ty CP Việt Thanh
VnC.........................................................................................................76

3.4.2

Những tồn tại của kế toán nguyên vật liệu tại công ty CP Việt
Thanh VnC.............................................................................................78

3.4.3

Một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán nhập khẩu nguyên vật
liệu của công ty CP Việt Thanh VnC......................................................80

PHẦN IV KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...........................................................82
4.1

Kết luận...................................................................................................82

4.2

Kiến nghị................................................................................................83

4.2.1

Đối với nhà nước....................................................................................83

4.2.2

Đối với các bộ ngành liên quan..............................................................83

TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................84
PHỤ
LỤC....................................................................................................
..........
Mục lục.................................................................................................................ii
Danh mục các bảng...............................................................................................v
Danh mục sơ đồ...................................................................................................vi
Danh mục mẫu chứng từ, mẫu sổ.......................................................................vii
danh mục các chữ viết tắt..................................................................................viii
PHẦN I MỞ ĐẦU..............................................................................................1
1.1

Tính cấp thiết của đề tài...........................................................................1

1.2

Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................2

1.2.1

Mục tiêu chung.........................................................................................2

1.2.2

Mục tiêu cụ thể.........................................................................................2

iv


1.3

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................2

1.3.1

Đối tượng nghiên cứu...............................................................................2

1.3.2

Phạm vi nghiên cứu..................................................................................3

1.4

Kết quả dự kiến........................................................................................3

PHẦN II TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
..................................................................................................................4
2.1

Cơ sở lý luận............................................................................................4

2.1.1

Một số vấn đề chung về kế toán nguyên vật liệu......................................4

2.1.2

Phân loại nguyên vật liệu..........................................................................6

2.1.3

Nguyên tắc tính giá nguyên vật liệu.........................................................8

2.1.4

Kế toán chi tiết nguyên vật liệu..............................................................15

2.1.5

Kế toán tổng hợp nguyên vật liệu...........................................................21

2.1.6

Công tác quản lý nguyên vật liệu...........................................................24

2.2

Cơ sở thực tiễn.......................................................................................25

2.3

Phương pháp nghiên cứu........................................................................27

2.3.1

Khung phân tích......................................................................................27

2.3.2

Phương pháp thu thập số liệu.................................................................27

2.3.3

Phương pháp xử lý số liệu......................................................................29

2.3.4

Phương pháp phân tích số liệu................................................................29

PHẦN III KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU................................................................30
3.1

Tổng quan chung về Công ty.................................................................30

3.1.1

Thông tin chung về Công ty...................................................................30

3.1.2

Quá trình hình thành và phát triển..........................................................30

3.1.3

Tổ chức bộ máy của Công ty.................................................................32

3.1.4

Quy trình sản xuất của Công ty..............................................................35

3.1.5

Đặc điểm tổ chức công tác kế toán tại Công ty......................................36

3.1.6

Tình hình cơ bản của Công ty CP Việt Thanh VnC qua 3 năm
2013-2015...............................................................................................39

v


3.2

Thực trạng công tác kế toán NVL tại Công ty.......................................48

3.2.1

Tình hình nguyên vật liệu của Công ty..................................................48

3.2.2

Kế toán chi tiết nguyên vật liệu tại Công ty...........................................51

3.2.3

Kế toán tổng hợp nguyên vật liệu...........................................................64

3.3

Công tác quản lý nguyên vật liệu tại Công ty........................................67

3.3.1

Công tác thu mua NVL...........................................................................67

3.3.2

Công tác sử dụng NVL...........................................................................69

3.3.3

Công tác dự trữ NVL..............................................................................73

3.3.4

Công tác bảo quản, thu hồi phế liệu.......................................................73

3.4

Đánh giá chung về kế nguyên vật liệu tại công ty CP Việt Thanh
VnC........................................................................................................74

3.4.1

Ưu điểm của kế toán nguyên vật liệu tại công ty CP Việt Thanh
VnC.........................................................................................................74

3.4.2

Những tồn tại của kế toán nguyên vật liệu tại công ty CP Việt
Thanh VnC.............................................................................................76

3.4.3

Một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán nguyên vật liệu của
công ty CP Việt Thanh VnC...................................................................78

PHẦN IV KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...........................................................80
4.1

Kết luận..................................................................................................80

4.2

Kiến nghị................................................................................................81

4.2.1

Đối với nhà nước....................................................................................81

4.2.2

Đối với các bộ ngành liên quan..............................................................81

TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................82
PHỤ LỤC...........................................................................................................84

vi


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 3.1: Tình hình lao động của Công ty.........................................................39
Bảng 3.2: Tài sản nguồn vốn của Công ty giai đoạn 2013 – 2015.....................42
Bảng 3.3: Kết quả sản xuất kinh doanh của Công ty giai đoạn 2013 – 2015
................................................................................................................46
Bảng 3.4: Phân loại nguyên vật liệu...................................................................49
Bảng 3.5 Kế hoạch thu mua NVL tháng 12/2015...............................................68
Bảng 3.6: Tình hình thu mua NVL trong tháng 12/2015....................................69
Bảng 3.7: Tình hình sử dụng khối lượng NVL tháng 12/2015 của Công ty
................................................................................................................72
Danh mục bảng
Bảng 3.1: Tình hình lao động của Công ty.........................................................40
Bảng 3.2: Tài sản nguồn vốn của Công ty giai đoạn 2013 – 2015 ....................43
Bảng 3.3: Kết quả sản xuất kinh doanh của Công ty giai đoạn 2013 – 2015
................................................................................................................47
Bảng 3.4: Phân loại nguyên vật liệu...................................................................50
Bảng 3.5 Kế hoạch thu mua NVL tháng 12/2015...............................................69

Bảng 3.6: Tình hình thu mua NVL trong tháng 12/2015....................................70
Bảng 3.7: Tình hình sử dụng khối lượng NVL tháng 12/2015 của Công ty
................................................................................................................73
Danh mục chứng từ kế toán
Mẫu chứng từ 3.1: Hóa đơn giá trị gia tăng nguyên vật liệu nhập kho..............55
Mẫu chứng từ 3.2: Phiếu nhập kho nguyên vật liệu...........................................56
Mẫu chứng từ 3.3: Giấy đề nghị xin lĩnh vật tư.................................................59
Mẫu chứng từ 3.4: Phiếu xuất kho Thép Φ (6 – 22)...........................................60
Mẫu

chứng

từ

3.5:

Bản

thiết

kế

Hố

Ga..............................................................

vii


Danh mục sổ kế toán

Mẫu sổ 3.1: Thẻ kho tháng 12/2015( trích)........................................................63
Mẫu sổ 3.2: Sổ chi tiết vật tư – Thép Φ ( 6- 22).................................................64
Mẫu sổ 3.3: Sổ nhật ký chung (Trích)................................................................66
Mẫu sổ 3.4: Sổ cái TK 152 (Trích).....................................................................67

viii


DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1 Kế toán chi tiết NVL theo phương pháp thẻ song song...................17
Sơ đồ 2.2: Kế toán chi tiết NVL theo phương pháp sổ đối chiếu luân chuyển
.........................................................................................................18
Sơ đồ 2.3 Kế toán chi tiết NVL theo phương pháp sổ số dư............................20
Sơ đồ 2.4: Kế toán tổng hợp NVL theo phương pháp kê khai thường
xuyên................................................................................................23
Sơ đồ 3.1: Cơ cấu tổ chức của Công ty.............................................................33
Sơ đồ 3.2: Quy trình sản xuất của Công ty.......................................................35
Sơ đồ 3.3: Bộ máy kế toán tại Công ty.............................................................37
Sơ đồ 3.4: Quy trình công tác nhập kho NVL...................................................51
Sơ đồ 3.5: Quy trình luân chuyển chứng từ nhập kho NVL.............................52
Sơ đồ 3.6: Quy trình xuất kho NVL..................................................................56
Sơ đồ 3.7: Quy trình luân chuyển chứng từ xuất kho NVL..............................57
Sơ đồ 2.1 Kế toán chi tiết NVL theo phương pháp thẻ song song.....................17
Sơ đồ 2.2: Kế toán chi tiết NVL theo phương pháp sổ đối chiếu luân
chuyển.....................................................................................................19
Sơ đồ 2.3 Kế toán chi tiết NVL theo phương pháp sổ số dư..............................21
Sơ đồ 2.4: Kế toán tổng hợp NVL theo phương pháp kê khai thường xuyên
................................................................................................................24
Sơ đồ 3.1: Cơ cấu tổ chức của Công ty..............................................................34
Sơ đồ 3.2: Quy trình sản xuất của Công ty.........................................................36

Sơ đồ 3.3: Bộ máy kế toán tại Công ty...............................................................38
Sơ đồ 3.4: Quy trình công tác nhập kho NVL....................................................52
Sơ đồ 3.5: Quy trình luân chuyển chứng từ nhập kho NVL...............................53
Sơ đồ 3.6: Quy trình công tác xuất kho NVL.....................................................57
Sơ đồ 3.7: Quy trình luân chuyển chứng từ xuất kho NVL................................58

ix


x


DANH MỤC MẪU CHỨNG TỪ, MẪU SỔ

Mẫu chứng từ 3.1: Hóa đơn giá trị gia tăng nguyên vật liệu nhập kho..............54
Mẫu chứng từ 3.2: Phiếu nhập kho nguyên vật liệu...........................................55
Mẫu chứng từ 3.3: Giấy đề nghị xin lĩnh vật tư.................................................58
Mẫu chứng từ 3.4: Phiếu xuất kho.....................................................................59
Mẫu chứng từ 3.5. Bản thiết kế hố ga.................................................................71
Mẫu sổ 3.1: Thẻ kho Thép Φ (6 -22) ( Trích).....................................................62
Mẫu sổ 3.2: Sổ chi tiết vật tư – Thép Φ ( 6- 22).................................................63
Mẫu sổ 3.3: Sổ nhật ký chung (Trích)................................................................65
Mẫu sổ 3.4: Sổ cái TK 152 (Trích).....................................................................66

xi


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BCTC

Báo cáo tài chính

CC

Cơ cấu

CCDC

Công cụ dụng cụ

CKTM

Chiết khấu thương mại

CP

Cổ phần

CT

Công trình

GTGT

Giá trị gia tăng

DN

Doanh nghiệp

HTK

Hàng tồn kho

KH

Kế hoạch

NVL

Nguyên vật liệu

NXB

Nhà xuất bản

SXKD

Sản xuất kinh doanh

TH

Thực hiện

TK

Tài khoản

TMDV

Thương mại dịch vụ

TSCĐ

Tài sản cố định

XD

Xây dựng

xii


xiii


PHẦN I

MỞ ĐẦU

1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Nguyên vật liệu vừa là đối tượng vừa là cơ sở vật chất chủ yếu để hình
thành nên sản phẩm mới. Đối với doanh nghiệp sản xuất thông thường hay
doanh nghiệp xây lắp, khoản chi phí NVL chiếm tỷ trọng lớn, khoảng 60 – 70%
trong giá thành sản phẩm hay giá trị của công trình. Do đó, chỉ cần một biến
động nhỏ về chi phí NVL cũng làm ảnh hưởng đáng kể đển giá thành, đến khả
năng cạnh tranh và lợi nhuận của doanh nghiệp. Hơn nữa hiện nay số lượng
doanh nghiệp xây lắp ngày càng nhiều và sự cạnh tranh là không thể tránh khỏi.
Để có thể tồn tại và phát triển trên thị trường đầy cạnh tranh thì các doanh
nghiệp phải vạch cho mình hướng đi tốt nhất, phù hợp với đặc điểm sản xuất

kinh doanh nhằm đạt được mục tiêu lợi nhuận. Giảm chi phí sản xuất, hạ giá
thành sản phẩm là một trong những cách mà nhiều DN hướng tới.
Kế toán NVL với chức năng là công cụ quản lý, tính toán theo dõi kịp
thời về mặt số lượng và giá trị NVL nhập – xuất – tồn làm cơ sở cho việc xác
định chi phí vật liệu trong tổng chi phí sản xuất đồng thời tạo nên tiền đề cho
kế hoạch tiết kiệm NVL và hạn chế mức thấp nhất sự lãng phí không cần
thiết. Vì vậy công tác kế toán NVL cũng là một vấn đề đáng để các doanh
nghiệp chú trọng trong điều kiện hiện nay.
Công ty CP Việt Thanh VNC đã trải qua quá trình xây dựng và phát
triển lâu dài đã tạo cho mình những bước đi vững chắc, là doanh nghiệp đi
đầu trong lĩnh vực thi công xây lắp các công trình dân dụng, công nghiệp,
giao thông nên sản phẩm chính của công ty là các công trình xây dựng. Với

1


đặc thù là loại hình công ty xây dựng, NVL trong công ty lại rất đa dạng và
phong phú về chủng loại nên công tác quản lý và hạch toán NVL là cần thiết.
Về cơ bản, công tác hạch toán NVL tại công ty khá hợp lý, đã phản ánh đúng
thực trạng NVL của công ty, giúp cho nhà lãnh đạo nắm bắt được tình hình
NVL một cách kịp thời. Tuy nhiên tình trạng quản lý kế toán NVL tại công ty
vẫn còn lỏng lẻo, chưa khoa học dẫn tới hao hụt, thất thoát …
Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề trên, tôi đã tiến hành nghiên
cứu đề tài: “Kế toán nguyên vật liệu tại Công ty CP Việt Thanh VnC”.
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
1.2.1. Mục tiêu chung
Tìm hiểu công tác kế toán NVL tại Công ty CP Việt Thanh VNC, từ đó đề
xuất giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán NVL tại Công ty Cp Việt Thanh VnC.
1.2.2. Mục tiêu cụ thể
 Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác kế toán

NVL trong doanh nghiệp.
 Đánh giá thực trạng công tác kế toán NVL tại công ty, đồng thời chỉ
ra các tồn tại của công tác kế toán NVL tại Công ty Cp Việt Thanh VnC.
 Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán NVL tại
công ty CP Việt Thanh VNC trong thời gian tới.
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
1.3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những nội dung liên quan đến công
tác kế toán NVL tại Công ty CP Việt Thanh VNC bao gồm: quy trình thi công
công trình, các nguyên vật liệu chính nhập phục vụ cho quá trình thi công như
thép các loại, xi măng,...; hệ thống các loại chứng từ sổ sách như hóa đơn mua
hàng, phiếu xuất kho, nhập kho, sổ tổng hợp, sổ chi tiết NVL...
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu

2


1.3.2.1 Phạm vi về nội dung
Tìm hiểu về cách phân loại, cách mã hóa tài khoản của các NVL, tổ
chức chứng từ, ghi chép sổ sách và lập báo cáo kế toán về NVL, phân tích
đánh giá kế hoạch thu mua, quản lý và kiểm kê NVL, đặc biệt là nhóm NVL
chính dùng cho hoạt động thi công như thép Φ (6 – 22) tại công ty vào tháng
12 năm 2015.
1.3.2.2 Phạm vi về không gian:
Đề tài được nghiên cứu và thực hiện tại Công ty CP Việt Thanh VNC
– Lô 92 - khu đô thị mới Đông Hương - Thành phố Thanh Hóa - Tỉnh
Thanh Hóa.
1.3.2.3 Phạm vi về thời gian
Phạm vi thời gian của số liệu: Số liệu được thu thập là số liệu từ năm
2013 đến năm 2015.

Thời gian nghiên cứu và thực hiện đề tài: Từ ngày 29/01/2016 đến ngày
20/05/2016.
1.4. Kết quả dự kiến
Kết quả nghiên cứu dự kiến là báo cáo khóa luận tốt nghiệp với đề tài
“Kế toán NVL tại công ty CP Việt Thanh VNC”. Hệ thống các giải pháp trong
báo cáo góp phần giúp hoàn thiện và nâng cao hiệu quả của kế toán nguyên
vật liệu tại công ty CP Việt Thanh VNC. Ngoài ra, báo cáo này còn là tài liệu
tham khảo các bạn sinh viên khóa sau.

3


PHẦN II

TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Cơ sở lý luận

2.1.1. Một số vấn đề chung về kế toán nguyên vật liệu
2.1.1.1. Một số khái niệm về nguyên vật liệu
Theo Đặng Thị Loan (2013): “Cạnh tranh là quy luật tất yếu của thị
trường, chính vì thế mỗi doanh nghiệp (DN) muốn tồn tại và phát triển được
thì phải có các chiến lược kinh doanh phù hợp, nhất là chiến lược giá. Trong
đó nguyên vật liệu (NVL) là một trong những yếu tố cơ bản của quá trình sản
xuất kinh doanh, tham gia thường xuyên vào quá trình sản xuất và ảnh hưởng
trực tiếp đến giá thành sản phẩm” Vì thế thuật ngữ “nguyên vật liệu” được
sử dụng rộng rãi và cũng có nhiều cách tiếp cận khác nhau về khái niệm
nguyên vật liệu.
Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 02: “Nguyên vật liệu là một bộ
phận của hàng tồn kho, sử dụng trong quá trình sản xuất, kinh doanh hoặc

cung cấp dịch vụ, nó bao gồm cả vật liệu tồn kho, vật liệu gửi đi gia công chế
biến và đã mua đang đi trên đường”.
Theo TT 200/2014/TT- BTC: “Nguyên liệu, vật liệu của doanh nghiệp
là những đối tượng lao động mua ngoài hoặc tự chế biến dùng cho mục đích
sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp”.
Ngoài ra, theo tác giả Đặng Thị Loan (2013): “Nguyên vật liệu là đối
tượng lao động được thể hiện dưới dạng vật hóa, là một trong ba yếu tố cơ
bản của quá trình sản xuất kinh doanh. Nó là thành phẩm chủ yếu cấu thành

4


nên sản phẩm, là đầu vào của quá trình sản xuất và thường gắn liền với
doanh nghiệp sản xuất”.
2.1.1.2. Đặc điểm nguyên vật liệu
Theo Đặng Thị Loan (2013), nguyên vật liệu có những đặc điểm chính
như sau:
Thứ nhất, nguyên vật liệu là những tài sản lưu động thuộc nhóm hàng
tồn kho, vật liệu tham gia giai đoạn đầu của quá trình sản xuất kinh doanh để
hình thành nên sản phẩm mới, chúng rất đa dạng và phong phú về chủng loại.
Thứ hai, nguyên vật liệu là cơ sở vật chất hình thành nên thực thể sản
phẩm trong mỗi quá trình sản xuất nguyên vật liệu không ngừng chuyển hóa
và biến đổi về mặt giá trị và chất lượng.
Thứ ba, NVL chỉ tham gia vào một chu kỳ kinh doanh;
Thứ tư, trong quá trình sản xuất kinh doanh, NVL thường không giữ
lại hình thái vật chất ban đầu và chuyển toàn bộ một lần vào chi phí sản
phẩm SXKD trong kỳ.
Trong các doanh nghiệp sản xuất, xây lắp, NVL thường chiếm tỷ trọng
lớn trong toàn bộ chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. Do vậy để đảm bảo
quá trình sản xuất, thi công không bị gián đoạn, các DN phải thường xuyên

tiến hành thu mua, dự trữ và quản lý chặt chẽ NVL về mặt số lượng, chủng
loại, chất lượng và giá trị.
1.1.1.3. Vai trò của nguyên vật liệu
Từ những đặc điểm trên có thể thấy NVL có vai trò hết sức quan trọng
trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Theo Đặng Thị Loan
(2013) NVL có những vai trò sau:
Về mặt hiện vật lẫn giá trị: NVL là cơ sở vật chất để hình thành nên
sản phẩm mới. Do đó nếu thiếu vật liệu sẽ không thể tiến hành các hoạt động
sản xuất. Mặt khác, NVL tiêu biến hoàn toàn trong quá trình sản xuất sản

5


phẩm nên việc cung cấp NVL có đầy đủ hay không ảnh hưởng rất lớn đến kế
hoạch sản xuất của doanh nghiệp.
Về mặt chi phí: NVL chiếm tỷ trọng khá lớn trong toàn bộ chi phí cấu
thành sản phẩm. Vì thế việc quản lý tốt nguyên vật liệu trong các khâu thu mua,
sử dụng, dự trữ hết sức cần thiết để tiết kiệm chi phí và hạ giá thành sản phẩm.
Về mặt vốn: NVL là một phần của tài sản lưu động của doanh nghiệp.
Do vậy việc tăng tốc độ vốn kinh doanh cũng đi kèm với việc dự trữ, sử dụng
NVL một cách tiết kiệm và hiệu quả.
2.1.2. Phân loại nguyên vật liệu
Trong các doanh nghiệp sản xuất và xây lắp, vật liệu rất đa dạng và
phong phú. Vì vậy để quản lý vật liệu một cách có hiệu quả, các doanh nghiệp
phải tiến hành phân loại các vật liệu để dễ dàng trong các khâu bảo quản và
sử dụng.
Theo TT 200/2014/TT- BTC, tùy theo từng loại hình sản xuất của từng
ngành, vai trò, nguồn gốc, mục đích và công dụng của NVL trong kế hoạch
sản xuất kinh doanh mà NVL phân loại theo các cách như sau:
 Căn cứ theo nội dung kinh tế, nguyên vật liệu của doanh nghiệp

được chia thành các loại sau:
Nguyên liệu, vật liệu chính: Là những loại nguyên liệu và vật liệu khi
tham gia vào quá trình sản xuất thì cấu thành thực thể vật chất, thực thể chính
của sản phẩm. Vì vậy khái niệm nguyên liệu, vật liệu chính gắn liền với từng
doanh nghiệp sản xuất cụ thể. Trong các doanh nghiệp kinh doanh thương
mại, dịch vụ... không đặt ra khái niệm vật liệu chính, vật liệu phụ. Nguyên
liệu, vật liệu chính cũng bao gồm cả nửa thành phẩm mua ngoài với mục đích
tiếp tục quá trình sản xuất, chế tạo ra thành phẩm.
Vật liệu phụ: Là những loại vật liệu khi tham gia vào quá trình sản
xuất, không cấu thành thực thể chính của sản phẩm nhưng có thể kết hợp với
vật liệu chính làm thay đổi màu sắc, mùi vị, hình dáng bề ngoài, tăng thêm

6


chất lượng của sản phẩm hoặc tạo điều kiện cho quá trình chế tạo sản phẩm
được thực hiện bình thường, hoặc phục vụ cho nhu cầu công nghệ, kỹ thuật,
bảo quản đóng gói; phục vụ cho quá trình lao động.
Nhiên liệu: Là những thứ có tác dụng cung cấp nhiệt lượng trong quá
trình sản xuất, kinh doanh tạo điều kiện cho quá trình chế tạo sản phẩm diễn
ra bình thường. Nhiên liệu có thể tồn tại ở thể lỏng, thể rắn và thể khí.
Vật tư thay thế: Là những vật tư dùng để thay thế, sửa chữa máy móc
thiết bị, phương tiện vận tải, công cụ, dụng cụ sản xuất...
Vật liệu và thiết bị xây dựng cơ bản: Là những loại vật liệu và thiết bị
được sử dụng cho công việc xây dựng cơ bản. Đối với thiết bị xây dựng cơ
bản bao gồm cả thiết bị cần lắp, không cần lắp, công cụ, khí cụ và vật kết cấu
dùng để lắp đặt vào công trình xây dựng cơ bản.
 Căn cứ vào nguồn hình thành, NVL được chia ra thành:
Vật liệu mua ngoài: Là những loại vật liệu doanh nghiệp không tự sản
xuất được mà phải mua ngoài từ thị trường trong nước hoặc nhập khẩu.

Vật liệu tự chế: Là những vật liệu doanh nghiệp tự sản xuất được phục
vụ cho nhu cầu sản xuất của chính doanh nghiệp mình.
Vật liệu khác: Là những vật liệu được biếu tặng, cấp phát, góp vốn liên
doanh.
Phân loại theo cách này thuận lợi cho việc kiểm tra, theo dõi và xây
dựng kế hoạch về NVL cho quá trình thu mua dự trữ, là cơ sở để xây dựng kế
hoạch sản xuất và tính giá vốn NVL nhập kho.
 Căn cứ vào mục đích sử dụng, NVL được chia thành:
Vật liệu dùng trực tiếp cho sản xuất sản phẩm
Vật liệu dùng cho các nhu cầu khác:
 NVL dùng cho quản lý ở các phân xưởng, dùng cho bộ phận bán
hàng, quản lý doanh nghiệp
 Nhượng bán

7


 Đem góp vốn liên doanh
 Đem biếu tặng…
Cách phân loại này giúp cho quản lý hiểu rõ loại nào cần cho sản xuất
trực tiếp, loại nào dùng cho mục đích khác, tần suất, số lượng, chủng loại, quy
cách… từng loại NVL xuất dùng có mục đích ra sao. Đối với doanh nghiệp
sản xuất thì chi phí NVL trực tiếp chiếm tỉ trọng lớn hơn rất nhiều lần so với
NVL dùng cho mục đích khác. Do đó doanh nghiệp cần điều chỉnh cơ cấu chi
phí NVL theo mục đích sử dụng sao cho hợp lý, tiết kiệm chi phí.
 Căn cứ vào trạng thái
 Nguyên vật liệu thể rắn
 Nguyên vật liệu thể lỏng
 Nguyên vật liệu ở thể khí
Cách phân loại này có ý nghĩa trong việc vận chuyển và bảo quản, giúp

nhà quản lý có các biện pháp bảo quản và vận chuyển thích hợp, nhằm giữ
được chất lượng, an toàn, tránh thất thoát NVL.
2.1.3. Nguyên tắc tính giá nguyên vật liệu
Tính giá NVL là một công tác quan trọng trong việc hạch toán NVL.
Tính giá NVL là việc dùng thước đo tiền tệ để biểu hiện giá trị NVL theo
những nguyên tắc nhất định.
Khi tính giá NVL cần phải tuân thủ theo những nguyên tắc sau:
Nguyên tắc giá gốc:
Theo chuẩn mực 02 – Hàng tồn kho, NVL phải được đánh giá theo giá
gốc. Giá gốc hay còn gọi là giá trị giá vốn thực tế của NVL, đó là toàn bộ các
chi phí mà doanh nghiệp bỏ ra: chi phí thu mua, chi phí chế biến và các chi
phí liên quan trực tiếp khác phát sinh để được hàng tồn kho ở địa điểm và
trạng thái hiện tại
Nguyên tắc thận trọng:
Áp dụng điều 04 chuẩn mực kế toán Việt Nam số 02 về hàng tồn kho

8