Hiệu quả kinh tế cây chè của hộ nông dân huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

HÀ ANH TUẤN

HIỆU QUẢ KINH TẾ CÂY CHÈ
CỦA HỘ NÔNG DÂN HUYỆN THANH BA,
TỈNH PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN - 2018


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

HÀ ANH TUẤN

HIỆU QUẢ KINH TẾ CÂY CHÈ
CỦA HỘ NÔNG DÂN HUYỆN THANH BA,
TỈNH PHÚ THỌ
Ngành: Kinh tế nông nghiệp
Mã ngành: 8.62.01.15

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học: 1. TS. NGUYỄN HỮU THỌ
2. TS. BÙI ĐÌNH HOÀ

THÁI NGUYÊN - 2018

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là kết quả nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả
trong luận văn này là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ
công trình nào.
Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ trong quá trình thực hiện luân
văn đã được cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ
rõnguồn gốc.
Thái Nguyên, tháng 12 năm 2017
Tác giả luận văn

Hà Anh Tuấn


ii
LỜI CẢM ƠN
Luận văn được hoàn thành là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu
lý luận và tích luỹ kinh nghiệm thực tế của tác giả. Những kiến thức mà thầy
cô giáo truyền thụ đã làm sáng tỏ những ý tưởng, tư duy của tác giả trong suốt
quá trình thực hiện luận văn này.
Nhân dịp này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn và kính trọng sâu sắc đối với
TS. Nguyễn Hữu Thọ, TS. Bùi Đình Hoà - người đã tận tình hướng dẫn, giúp
đỡ tôi hoàn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Ban chủ nhiệm Khoa Kinh tế
và Phát triển Nông thôn, trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã giúp đỡ
tôi trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn.
Có được kết quả này, tôi không thể không nói đến công lao và sự giúp
đỡ của Uỷ ban Nhân dân huyện Thanh Ba, các phòng ban chức năng và bà con

nông dân các xã Vân Lĩnh, Thanh Vân, Đông Lĩnh những người đã cung cấp
số liệu, tư liệu khách quan, chính xác giúp đỡ tôi đưa ra những phân tích đúng
đắn.
Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn những người thân trong gia đình đã
giúp đỡ tôi lúc khó khăn, vất vả để hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành
cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp đã động viên tạo mọi điều kiện thuận lợi và đóng
góp những ý kiến quý báu để giúp tôi hoàn thành luận văn này.
Thái Nguyên,tháng 12 năm 2017
Tác giả luận văn

Hà Anh Tuấn


iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................... ii
MỤC LỤC ................................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................... v
DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................... vi
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ ................................................ viii
MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................ 1
2. Mục tiêu nghiên cứu.............................................................................. 2
3. Ý nghĩa của đề tài .................................................................................. 3
Chương 1.TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ............................................. 4
1.1. Cơ sở lý luận về hiệu quả kinh tế của hộ nông dân ........................... 4
1.1.1. Tổng quan về kinh tế hộ nông dân .................................................. 4
1.1.2. Hiệu quả kinh tế ............................................................................ 11
1.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả kinh tế sản xuất chè của hộ

nông dân .................................................................................................. 17
1.2. Tổng quan tài liệu liên quan đến đề tài ............................................ 18
1.3. Cơ sở thực tiễn về hiệu quả kinh tế cây chè của hộ nông dân ......... 20
1.3.1. Tiềm năng phát triển ngành chè Việt Nam ................................... 20
1.3.2. Kinh nghiệm của một số địa phương trong nước về hiệu quả kinh tế
cây chè của hộ nông dân ......................................................................... 21
1.3.3. Bài học kinh nghiệm về hiệu quả kinh tế cây chè cho các hộ nông
dân tại huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ.................................................... 25
Chương 2.ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀPHƯƠNG
PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................................... 26
2.1. Đối tượng, phạm vi .......................................................................... 26
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu.................................................................... 26
2.1.2. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 26
2.2. Nội dung nghiên cứu ........................................................................ 26
2.3. Phương pháp nghiên cứu ............................................................... 27


iv
2.3.1. Phương pháp thu thập thông tin .................................................... 27
2.3.2. Phương pháp tổng hợp và phân tích thông tin .............................. 28
2.4. Các chỉ tiêu kinh tế được áp dụng .................................................... 30
Chương 3.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ................. 31
3.1. Khái quát về huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ ................................... 31
3.1.1. Điều kiện tự nhiên ......................................................................... 31
3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội .............................................................. 36
3.1.3. Đánh giá những thuận lợi, khó khăn và thách thức trong phát triển
kinh tế của huyện Thanh Ba tỉnh Phú Thọ .............................................. 41
3.2. Thực trạng hiệu quả kinh tế cây chè của hộ nông dân tại huyện Thanh
Ba, tỉnh Phú Thọ...................................................................................... 42
3.2.1. Tình hình sản xuất chè huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ ................ 42

3.2.2. Đánh giá hiệu quả kinh tế cây chè của hộ nông dân huyện Thanh Ba
tại địa bàn điều tra ................................................................................... 45
3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế cây chè của hộ nông dân
tại huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ .......................................................... 57
3.3.1. Yếu tố về trình độ văn hóa ............................................................ 59
3.3.2. Yếu tố về điều kiện kinh tế hộ gia đình ........................................ 60
3.3.3. Yếu tố về giống chè....................................................................... 62
3.3.4. Yếu tố về phân bón cho chè .......................................................... 63
3.3.5. Yếu tố về quy mô diện tích ........................................................... 68
3.4. Giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế sản xuất chè của hộ nông dân
huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ ............................................................... 69
3.4.1. Đánh giá chung về hiệu quả kinh tế cây chè của hộ nông dân điều
tra tại huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ ..................................................... 69
3.4.2. Quan điểm ..................................................................................... 71
3.4.3. Định hướng.................................................................................... 72
3.4.4. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế cây chè .................... 75
KÊT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .............................................................. 79
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................... 81
PHỤ LỤC ............................................................................................... 83


v
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BVTV

:

Bảo vệ thực vật

DL

:

Du lịch

SX

:

Sản xuất

THCS

:

Trung học cơ sở

THPT

:

Trung học phổ thông

UBND

:

Uỷ ban nhân dân

VHTT

:

Văn hoá Thông tin


vi
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1:

Tình hình sử dụng đất nông nghiệp của huyện Thanh Ba giai đoạn
2014-2016 ................................................................................. 34

Bảng 3.2:

Tình hình sản xuất chè của huyện Thanh Baqua 3 năm 20142016....................................................................................................... 44

Bảng 3.3:

Thông tin cơ bản về các hộ điều tra tại 3 xã Vân Lĩnh, Thanh Vân
và Đông Lĩnh của huyện Thanh Ba ............................................ 45

Bảng 3.4:

Mức độ đầu tư chi phí cho sản xuất chètrong các nhóm hộ điều
tra tại huyện Thanh Ba .............................................................. 47

Bảng 3.5:

Diện tích, năng suất và sản lượng chè bình quân của các hộđiều
tra tại huyện Thanh Ba .............................................................. 49

Bảng 3.6:

Kết quả sản xuất chè của các hộ điều tra tại huyện Thanh Ba tỉnh
Phú Thọ ..................................................................................... 53

Bảng 3.7:

Đánh giá của các hộ nông dân về các yếu tố nâng cao hiệu
quảkinh tế sản xuất chè của nông hộ ........................................ 56

Bảng 3.8:

Kết quả phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến HQKT cầy chè của
hộ nông dân tại huyện Thanh Ba .............................................. 58

Bảng 3.9:

Ảnh hưởng của trình độ văn hóa chủ hộ đến hiệu quả kinh tếsản
xuất chè của hộ điều tra ............................................................ 59

Bảng 3.10: Ảnh hưởng của điều kiện kinh tế hộ gia đình đến hiệu quảKinhtế
sảnxuất chè tại huyện Thanh Ba ............................................... 61
Bảng 3.11: Ảnh hưởng của giống đến hiệu quả kinh tếcủa sản xuất chè tại
các hộ điều tra ........................................................................... 62
Bảng 3.12: Ảnh hưởng của mức bón phân đạm đếnhiệu quả sản xuất chè của
các hộ điều tra ........................................................................... 64
Bảng 3.13: Phân tích ảnh hưởng của mức bón phân lân đến hiệu quả kinh tế

của sản xuất chè tại các hộ điều tra ........................................... 65
Bảng 3.14: Phân tích ảnh hưởng của mức bón phân Kaliđến HQKT SX chè
tại các hộ điều tra ...................................................................... 66
Bảng 3.15: Ảnh hưởng của mức bón phân chuồng đến hiệu quả kinh tế của
sản xuất chè tại các hộ điều tra ................................................. 67
Bảng 3.16: Ảnh hưởng của quy mô diện tích đến hiệu quả kinh tếcủa sản xuất


vii
chè tại các hộ điều tra ................................................................ 68


viii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ

Hình 3.1:

Bản đồ hành chínhhuyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ năm 201731

Hình 3.2:

Giá trị sản xuất và tăng trưởng giá trị sản xuất huyện Thanh
Ba, tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2014-2016 ............................. 37

Hình 3.3:

Tỷ trọng cơ cấu kinh tế Thanh Ba năm 2014 và năm
2016................................................................................... 37

Hình 3.4:

Diện tích, năng suất và sản lượng chècủa các nhóm hộ điều
tra....................................................................................... 50


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Chương trình Nông nghiệp, nông thôn, nhằm nâng cao đời sống của nông
dân là nhiệm vụ chiến lược, là cơ sở để đảm bảo ổn định chính trị, xã hội, phát
triển hài hòa và bền vững theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Đảng và Nhà nước
ta đã có nhiều chủ trường, chính sách lớn về nông nghiệp, nông dân, nông thôn.
Hội nghị Trung ương 7 (khóa X) ban hành nghị quyết “về nông nghiệp, nông
dân, nông thôn” đã đưa ra những cơ sở khoa học và thực tiễn để phát triển sản
xuất nông nghiệp theo hướng chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, đáp ứng
nhu cầu thị trường [16]. Nhờ vậy sau 7 năm thực hiện nghị quyết, cơ cấu kinh tế
của ngành nông nghiệp nước ta có sự thay đổi rõ nét, sản phẩm sản xuất ra ngày
càng nhiều và hoàn thiện hơn, đáp ứng đủ về số lượng và chất lượng phục vụ
cho nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu [25].
Thanh Ba là một huyện trung du miền núi nằm phía Tây Bắc của tỉnh
Phú Thọ.Với tổng diện tích đất tự nhiên 19.503,41 ha trong đó đất sản xuất
nông nghiệp10.019,18 ha, chiếm 51,37% diện tích; đất lâm nghiệp là: 4.612,57
ha, chiếm 23,3% diện tích. Dân số là 109.022 người với 60% lao động sản xuất
nông nghiệp. Toàn huyện có 27 đơn vị (26 xã, 01 thị trấn) [3]. Như vậy với
diện tích đất nông nghiệp và tỷ lệ dân số trên cho thấy kinh tế nông nghiệp đóng
vai trò chủ đạo trong phát triển kinh tế - xã hội của huyện.
Cùng với sự đổi mới của cả nước, kinh tế huyện Thanh Ba những năm
qua đã đạt được những kết quả đáng kể. Tốc độ tăng trưởng bình quân từ 20142016 đạt 10,5%. Năm 2016 tỷ trọng các ngành: Công nghiệp và xây dựng 44%,
dịch vụ - thương mại 23%, ngành nông nghiệp 33%. Giá trị sản xuất toàn huyện
đạt 2.655,8 tỷ đồng (Nông lâm nghiệp, thuỷ sản 869,23 tỷ đồng) [14]. Đời sống

nhân dân ngày càng được cải thiện, tỷ lệ đói nghèo giảm từ 22% năm 2010
xuống còn 9,5% năm 2016, sản lượng lương thực quy ra thóc trên 180.000 tấn,
bình quân lương thực đầu người là 420 kg/người/năm; thu nhập bình quân đầu
người khoảng 18,13 triệu đồng/ người/ năm [14].


2
Thanh Ba là địa phương có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển cây
chè. Tuy nhiên diện tích chè kinh doanh được trồng từ những năm 60 - 70
và có một số giống chè chất lượng cao nhưng mật độ không đồng đều, người
dân cũng chưa chú trọng đến việc thu hái, tạo sản phẩm chè để tăng thu nhập.
Năm 2010, UBND tỉnh Phú Thọ đã ban hành Quyết định phê duyệt Dự án
Quy hoạch phát triển vùng chè tại 16 xã của huyện Thanh Ba. Tính đến hết
năm 2016, toàn huyện có hơn 1.877 ha chè (năm 2013: 1.300ha) [13]. Hiệu
quả từ cây chè đã khẳng định hướng đi đúng trong chuyển dịch cơ cấu kinh
tế, đưa sản xuất hàng hóa nông - lâm nghiệp lên một bước mới. Đặc biệt, cây
chè không chỉ giúp phủ xanh đất trống đồi núi trọc, phòng chống thiên tai
mà còn đóng vai trò quan trọng trong chương trình xoá đói giảm nghèo, nâng
cao đời sống cho các hộ dân ở các xã đặc biệt khó khăn của huyện Thanh Ba
[1621].Tuy nhiên, việc trồng chè gặp nhiều khó khăn, trong giai đoạn đầu
do chưa nắm được quy trình kỹ thuật nên tỷ lệ cây bị chết sau khi trồng còn
cao, do đó người dân không mặn mà với việc trồng chè.Sự hợp tác tổ chức
sản xuất còn lỏng lẻo, công tác quảng bá thương hiệu chưa được quan tâm
thỏa đáng, người dân còn chưa thấy hết hiệu quả kinh tế của cây chè ...Xuất
phát từ thực tiễn nói trên tôi đã lựa chọn đề tài “Hiệu quả kinh tế cây chè
của hộ nông dân huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ" để nghiên cứu với hy
vọng góp phần vào việc thực hiện thành công đề án Tái cơ cấu nông nghiệp
của huyện.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Đánh giá được thực trạng về hiệu quả kinh tế của cây chè trên địa bàn

huyện Thanh Ba.
- Xác định được các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của hộ trồng
chè trên địa bàn nghiên cứu.
- Đề xuất được một số giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển bền vững
cây chè.


Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full