Đánh Giá Có Sự Tham Gia Dự Án Thí Điểm Tại Việt Nam Về Giáo Dục Vệ Sinh Cá Nhân Và Vệ Sinh Trường Học Do Chính Phủ Hà Lan Tài Trợ Năm 2000-2001
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.77 MB, 58 trang )
TRUNG TÂM NGHIÊN C U MÔI TR
H c sinh tr
NG VÀ S C KHO
ng Ti u h c Thanh Son t nh Ngh An th c hành r a tay.
BÁO CÁO K T QU
ÁNH GIÁ CÓ S THAM GIA D ÁN THÍ I M T I
VI T NAM V GIÁO D C V SINH CÁ NHÂN VÀ V
SINH TR
NG H C DO CHÍNH PH HÀ LAN TÀI
TR N M 2000-2001
Hà n i, tháng 1- 2006
L I CÁM
N
Cu c nghiên c u " ánh giá có s tham gia d án thí i m t i Vi t Nam v giáo d c v
sinh cá nhân và v sinh tr
hi n thành công. Tr
ng h c do chính ph Hà Lan tài tr n m 2000-2001” ã
c th c
c h t, chúng tôi xin trân tr ng c m n s h tr có hi u qu cao v tài
chính và k thu t c a UNICEF cho cu c ánh giá này.
Chúng tôi xin bày t s bi t n sâu s c t i các cán b c a Phòng N
c và V sinh môi
tr ng, Phòng Giáo d c - UNICEF, V Công tác H c sinh sinh viên - B Giáo d c và ào t o,
C c Y t D phòng Vi t Nam - B Y t , Trung tâm và V sinh môi tr ng nông thôn - B Nông
nghi p và phát tri n nông thôn ã tích c c ng h và ph i h p v i chúng tôi trong vi c xây d ng
ph ng pháp và b công c i u tra, ánh giá.
Chúng tôi xin c m n các cán b ngành giáo d c các t nh, huy n trong a bàn i u
tra c ng nh lãnh o các tr ng h c, nh ng th!y cô giáo và h c sinh ã tích c c ng h và h p
tác v i các cán b i u tra trong quá trình thu th p s li u t i th c a.
Cu i cùng, chúng tôi xin c m n t"t c các #ng nghi p t$ các c quan qu n lý, các c
quan nghiên c u ã h p tác cùng chúng tôi trong su t quá trình th c hi n cu c ánh giá.
Hà N i -2/2006
PGS.TS. Nguy n Võ K Anh
Phó Giám c Trung tâm Nghiên c u
Môi tr ng và S c kh e
1
DANH M C CH
VI T T T
CTVS
Công trình v sinh
GD- T
Giáo d c- ào t o
H ND
H i
HVS
H p v sinh
NS
N
PTCS
Ph thông c s
SSHE
Giáo d c V sinh cá nhân và V sinh tr
UBND
ng nhân dân
c s ch
y ban nhân dân
UNICEF
Qu Nhi
VSMT
V sinh môi tr
TH
Ti u h c
TNTP
ng h c
ng Liên Hi p qu c
ng
i Thi u niên ti n phong
2
M CL C
TÓM T T
1.
TV N
1.1. S% L&'C V( CÁC D) ÁN GIÁO D*C V+ SINH TRONG TR&,NG H-C ................................7
1.2. LÝ DO TI.N HÀNH CU/C ÁNH GIÁ .................................................................................8
1.3. M*C TIÊU C0A CU/C ÁNH GIÁ .....................................................................................9
2. PH NG PHÁP NGHIÊN C U
2.1. PH&%NG PHÁP.................................................................................................................9
2.2. 1A BÀN NGHIÊN C2U....................................................................................................10
2.3. T3P HU4N I(U TRA VIÊN..............................................................................................11
2.4. T5 CH2C I(U TRA THU TH3P S6 LI+U T7I TH)C 1A..................................................11
2.5. X8 LÝ, PHÂN TÍCH S6 LI+U VÀ VI.T BÁO CÁO................................................................12
2.6. KHUNG TH,I GIAN VÀ K. HO7CH TH)C HI+N ..............................................................13
2.7. THÀNH VIÊN THAM GIA CU/C TH)C HI+N ÁNH GIÁ ...................................................13
2.8. CÁC TR9 NG7I 6I V:I CU/C ÁNH GIÁ.......................................................................13
3. NH NG PHÁT HI N CHÍNH
3.1. CÔNG TÁC GIÁO D*C TRUY(N THÔNG VÀ PH&%NG PHÁP GIÁO D*C V+ SINH TRONG
TR&,NG H-C.......................................................................................................................14
3.2. TÌNH TR7NG CÔNG TRÌNH N&:C T7I CÁC TR&,NG H-C &'C I(U TRA....................15
3.3. TÌNH TR7NG CÔNG TRÌNH V+ SINH T7I CÁC TR&,NG H-C &'C I(U TRA.................20
3.4. HÀNH VI V+ SINH C0A H-C SINH SAU 7I TI;U TI+N VÀ V+ SINH TR&,NG L:P ...........26
3.5. TÁC /NG C0A CÔNG TRÌNH V+ SINH VÀ GIÁO D*C V+ SINH TRONG NHÀ TR&,NG 6I
V:I GIA ÌNH H-C SINH VÀ C/NG
4.1. NH=NG I;M THÀNH CÔNG ..........................................................................................33
4.1.1. Giáo d c v sinh trong tr ng ti u h c qua ti p c!n ph ng pháp giáo d c k n"ng
s ng ã
c phát tri n ....................................................................................................33
4.1.2. V i s kinh phí h# tr c$a d% án h n h&p (bình quân m#i tr ng
c h# tr kho'ng
10 tri u ng) nh ng ph(n l n các tr ng tham gia d% án ã xây d%ng
c công trình v
sinh và hi n v)n còn s* d ng t t ......................................................................................33
4.1.3. Giáo d c v sinh và xây d%ng CTVS t i tr ng h c ã có tác ng tích c%c i v i
h c sinh, gia ình h c sinh và c ng ng .........................................................................34
4.2. NH=NG I;M CÒN H7N CH. .........................................................................................34
4.3. NH=NG KHÓ KH>N VÀ THÁCH TH2C.............................................................................35
5. KHUY N NGH+
5.1. 6I V:I UNICEF VÀ CÁC NHÀ TÀI TR'...........................................................................35
5.2. 6I V:I B/ GIÁO D*C - ÀO T7O VÀ C% QUAN QU?N LÝ GIÁO D*C 1A PH&%NG ......35
3
5.3. 6I V:I TR&,NG H-C ...................................................................................................36
PH, L,C 1: DANH SÁCH CÁC TR -NG CAN THI P VÀ TR -NG CH NG
PH, L,C 2: NH NG THÀNH VIÊN CHÍNH THAM GIA TH.C HI N CU/C ÁNH GIÁ
PH, L,C 3: CÁC M0U PHI U I U TRA
4
TÓM T T
D% án Giáo d c V sinh cá nhân và V sinh tr ng h c (SSHE) v i s% tài tr c$a
Chính ph$ Hà Lan ã
c th%c hi n t i 20 tr ng h c t1nh Hà Nam và Nam 2nh vào
n"m 2000 (thông qua phòng N c và V sinh môi tr ng c$a UNICEF) và 30 tr ng vào
n"m 2001 (thông qua phòng Giáo d c c$a UNICEF). Các ho t ng c$a d% án bao g m
t ch3c h i th'o Qu c gia v Giáo d c v sinh cá nhân và v sinh tr ng h c, ti n hành
i u tra thu th!p s li u v ch ng trình Giáo d c v sinh cá nhân và v sinh tr ng h c,
phát tri n và b xung nh4ng tài li u v Giáo d c v sinh cá nhân và v sinh tr ng h c,
ào t o giáo viên k n"ng gi'ng d y V sinh cá nhân và v sinh tr ng h c, d2ch và xu5t
b'n các b'n h ng d)n v V sinh cá nhân và v sinh tr ng h c, xây d%ng các công
trình n c s ch và v sinh t i 50 tr ng.
Cu c nghiên c3u “ ánh giá có s% tham gia D% án thí i m Vi t Nam v Giáo
d c V sinh cá nhân và V sinh tr ng h c do Chính ph$ Hà Lan tài tr n"m 2000-2001”
c ti n hành t i 54 tr ng h c thu c 13 t1nh Vi t Nam. Trong s 54 tr ng h c
c
i u tra, 40 tr ng ã tham gia d% án SSHE và 14 tr ng không tham gia d% án (m#i
huy n ch n ng)u nhiên m t tr ng có i u ki n t% nhiên, kinh t xã h i t ng t% nh các
tr ng có h# tr c$a Hà Lan, nh ng ch a có h# tr c$a UNICEF).
Nghiên c3u
c th%c hi n b6ng ph ng pháp ánh giá v i s% tham gia c$a các
nhóm h c sinh, ban giám hi u, giáo viên, cán b t1nh/huy n/xã, và cán b ngành giáo d c
c5p trung ng. S* d ng 4 k thu!t thu th!p s li u là quan sát, ph7ng v5n sâu, ph7ng
v5n theo b'ng câu h7i và th'o lu!n nhóm.
i v i h c sinh s* d ng ph ng pháp cùng
quan sát, th'o lu!n nhóm và th%c hành, phân tích và khuy n khích áp d ng m t s hành
vi v sinh t i các công trình v sinh tr ng.
i v i ban giám hi u s* d ng ph ng
pháp cùng quan sát, ph7ng v5n theo b'ng h7i ã chu8n b2 s9n và ph7ng v5n sâu.
iv i
giáo viên, s* d ng ph ng pháp th'o lu!n nhóm. Ph7ng v5n sâu s:
c áp d ng cho cán
b qu'n lý giáo d c các c5p. T i m#i tr ng, sau khi k t thúc các n i dung kh'o sát, oàn
i u tra u ti n hành m t cu c h p chung gi4a oàn v i Ban giám hi u nhà tr ng,
T ng ph trách oàn i, i di n lãnh o UBND xã, cán b Phòng Giáo d c và S
Giáo d c - ào t o i cùng oàn. Trong cu c h p, oàn i u tra thông báo s b k t qu'
i u tra, ;c bi t ch1 rõ các i m còn t n t i,
xu5t bi n pháp kh
chính quy n 2a ph ng h# tr nhà tr ng th%c hi n.
Toàn b cu c ánh giá
c th%c hi n trong 3 tháng, t= tháng 10
n"m 2005. Sau ây là tóm t
n tháng 12
- D% án SSHE ã a “Ti p c!n ph ng pháp giáo d c K n"ng s ng trong gi'ng
d y v sinh tr ng ti u h c”. Vi c v!n d ng ph ng pháp giáo d c K n"ng s ng vào
giáo d c v sinh trong nhà tr ng v=a gây
c h3ng thú cho h c sinh trong các gi h c
và h c tích c%c, ch$ ng, v=a giúp cho h c sinh có
c nh4ng k n"ng c b'n, c(n
5
thi t t% mình bi t ra nh4ng quy t 2nh úng, xoá b7 nh4ng thói quen, t!p t c, t!p quán
l c h!u, có h i và hình thành
c nh4ng hành vi s3c kho> lành m nh. CTVS, công trình
c s* d ng nh m t “giáo c tr%c quan” trong giáo d c v sinh
c5p n c tr ng h c
cho h c sinh.
- V công trình c"p n c: H(u h t các tr ng
c i u tra u có ngu n n c t i
tr ng cho h c sinh s* d ng. G(n m t n*a s tr ng can thi p có công trình c5p n c
c xây d%ng t= kinh phí h# tr c$a Hà Lan vào n"m 2000-2001. 92,5% s tr ng can
thi p có công trình c5p n c hi n ang s* d ng t t và u 'm b'o các tiêu chu8n an
toàn và thân thi n cho tr> em (không có rêu tr n, gi ng có nn c ti n l i…). 62,5% s tr ng can thi p có khu v%c r*a tay cho h c sinh, cao h n
các tr ng i ch3ng (28,6%). Ph(n l n khu v%c r*a tay u t ng i g(n nhà tiêu và
ch# ti u, thu!n ti n cho h c sinh. T5t c' các tr ng có khu v%c r*a tay u có n c khu
v%c r*a tay. H(u h t d ng c l5y n c r*a tay các tr ng u là vòi, thu!n ti n cho h c
sinh s* d ng. Chi u cao c$a các máng ch3a n c r*a tay phù h p v i t(m vóc c$a h c
sinh.
- V công trình v sinh: Các tr ng h c
c i u tra u có nhà tiêu, ch1 có 1/40
tr ng can thi p và 1/14 tr ng i ch3ng không có nhà tiêu. T5t c' nh4ng nhà tiêu hi n
có t i các tr ng can thi p u
c tài tr b i Hà Lan thông qua UNCEF Hà N i và h(u
h t u
c xây d%ng trong n"m 2000 ho;c 2001, 2002. T5t c' nhà tiêu hi n có các
tr ng can thi p u ang
c s* d ng. Ph(n l n s tr ng can thi p có
ng i n
nhà tiêu an toàn, thu!n ti n cho h c sinh. R5t ít tr ng h c có b'ng n i qui s* d ng nhà
tiêu t i khu v sinh c$a tr ng. H(u h t nhà tiêu hi n có các tr ng can thi p u thu c
lo i nhà tiêu h p v sinh và hi n v)n ang
c s* d ng và b'o qu'n t t.
- V hành vi v sinh c a h c sinh: Không ph'i t5t c' h c sinh quan sát
c u ã
th%c hi n (y $ các hành vi d i n c và r*a tay sau i, ti u ti n. Ch1 duy nh5t có m t
tr ng có xà phòng cho h c sinh r*a tay, ó là tr ng ti u h c Phú Di?n 2 (Phú Vang,
Th=a Thiên Hu ). a s sân tr ng và l p h c c$a các tr ng
c i u tra u s ch s:.
- V tác ng c a giáo d c v sinh trong tr ng h c: Tác ng tích c%c c$a d% án
giáo d c v sinh và công trình v sinh, n c s ch i v i gia ình h c sinh và c ng ng
vùng ng b6ng t ng i rõ. Nh ng i v i vùng núi, a s h c sinh là ng i dân t c
thi u s , tác ng c$a giáo d c v sinh trong nhà tr ng t i c ng ng còn h n ch .
D% án thí i m giáo d c v sinh do Hà Lan tài tr ã
c th%c hi n t t, có hi u
qu'. D% án là b c kh i (u cho vi c v!n d ng ph ng pháp giáo d c k n"ng s ng
trong gi'ng d y v sinh tr ng ti u h c. Áp d ng ph ng pháp giáo d c K n"ng s ng
vào giáo d c v sinh trong nhà tr ng không ch1 bó h&p trong 20 tr ng ti u h c tham
gia d% án do Hà Lan tài tr n"m 2000-2002, mà ngày nay ã
c áp d ng r ng rãi c5p
ti u h c trong c' n c.
6
1.
TV N
1.1. S L
C V CÁC D ÁN GIÁO D C V SINH TRONG TR
NG H C
@ Vi t Nam, giáo d c môi tr ng và s3c kho> ã và ang nh!n
c s% quan tâm
;c bi t c$a Chính ph$ và m i t(ng l p nhân dân. Hàng nghìn tr ng h c ã
c cung
c5p n c s ch, công trình v sinh. Các ch ng trình v giáo d c s3c kho> và v sinh môi
c a vào gi'ng d y t i các tr ng ph thông c s nh nh4ng môn h c
tr ng ã
chính khoá.
T= n"m 2000-2001, thông qua UNICEF, Vi t Nam và n"m qu c gia khác trên th
gi i là Nepal, Zambia, Nicaragua, Colombia and Burkina Faso ã th%c thi d% án Giáo
d c V sinh cá nhân và V sinh tr ng h c (SSHE) v i s% tài tr c$a Chính ph$ Hà Lan.
M c tiêu c$a d% án là:
1. Xây d%ng và c'i thi n ch
d ng giáo d c k n"ng s ng.
h
ng trình gi'ng d y l5y h c sinh làm trung tâm áp
2. Nâng cao n"ng l%c s* d ng các h# tr k thu!t c$a d% án (Ch ng trình ào t o,
ng d)n s* d ng và b'o d Ang i v i các công trình t i tr ng h c).
3. Các sáng ki n can thi p c$a d% án
c c ng
ng $ng h và duy trì.
D% án này
c th%c hi n t i 20 tr ng h c Hà Nam và Nam 2nh vào n"m
2000 (thông qua phòng N c và V sinh môi tr ng c$a UNICEF) và 30 tr ng vào n"m
2001 (thông qua phòng Giáo d c c$a UNICEF). Các ho t ng chính c$a d% án bao g m:
- T ch3c h i th'o Qu c gia v Giáo d c v sinh cá nhân và v sinh tr
trong th i gian 5 ngày t i Hà N i.
ng h c
- Ti n hành i u tra thu th!p s li u v Giáo d c v sinh cá nhân và v sinh tr ng
h c cBng nh tình tr ng công trình n c và v sinh trong các tr ng h c huy n Kim
B'ng t1nh Hà Nam và M L c t1nh Nam 2nh.
n
- H# tr m t ph(n kinh phí cho các tr
c và công trình v sinh.
- Phát tri n tài li u v Giáo
d c v sinh cá nhân và v sinh
tr ng h c theo ph ng pháp ti p
c!n giáo d c k n"ng s ng.
- T!p hu5n, ào t o cho
giáo viên k n"ng gi'ng d y V
sinh cá nhân và v sinh tr ng
h c.
- T ch3c gi'ng d y giáo
d c v sinh cá nhân và v sinh môi
ng tham gia d% án xây d%ng công trình
Ngân sách c a d án thí i m SSHE t i Vi t Nam 20002001 (US$115.268)
i u tra ban
u/giám sát,
$9,293, 8%
Phát tri n tài
li u, $14,498,
13%
Xây d ng
công trình,
$34,990, 30%
T p hu n/h i
th o, $56,150,
49%
7
tr
ng cho h c sinh theo ph
ng pháp ti p c!n giáo d c k n"ng s ng.
- Theo dõi và giám sát c5p trung
ng.
T ng s kinh phí c$a d% án là 114.931 USD phân b cho các nhóm ho t ng
chính nh sau: 13% dành cho phát tri n tài li u; 49% dành cho h i th'o, h i ngh2, t!p
hu5n và tri n khai vi c gi'ng d y các tr ng; 30% c5p cho các tr ng xây d%ng công
trình n c và CTVS (bình quân m#i tr ng
c h# tr kho'ng 10 tri u ng) và 8%
dành cho các ho t ng ki m tra, giám sát.
D% án giáo d c v sinh cá nhân và v sinh tr ng h c do chính ph$ Hà Lan tài tr
ã k t thúc vào cu i n"m 2001. Nh ng k t= ó ch ng trình Giáo d c v sinh cá nhân và
v sinh tr ng h c ã
c tri n khai m nh m: Vi t Nam. T= n"m 2002, cùng v i s%
h# tr c$a UNICEF, d% án Giáo d c ti u h c v s% thân thi n c$a tr>
c tri n khai
200 tr ng h c trong 15 t1nh m#i n"m. Ch ng trình N c s ch và V sinh môi tr ng
(WES) c$a UNICEF ti p t c h# tr xây d%ng các công trình N c và V sinh môi tr ng
70 tr ng h c m#i n"m. Bên c nh ó, t= n"m 2003, hàng n"m Ch ng trình UNICEF
WES còn h# tr t ch3c các ho t ng ngo i khoá (thi hi u bi t, thi v: v ch$
N c
và V sinh môi tr ng) 70 tr ng h c. N"m 2004 và 2005, Ch ng trình UNICEF
WES ã h# tr gói các ho t ng cung c5p n c và v sinh và giáo d c v sinh trong 72
tr ng h c sáu t1nh. Ch ng trình M c tiêu Qu c gia v n c s ch và VSMT nông
thôn giai o n 2001-2005 cBng u tiên xây d%ng các công trình N c s ch và V sinh
môi tr ng cho các tr ng h c, trong ó có ngân sách cho D% án Giáo d c v sinh cá
nhân và v sinh tr ng h c (7-9 t1nh m#i n"m).
Các ho t ng khác có liên quan n giáo d c v sinh cá nhân và v sinh tr ng
c ti n hành trong th i gian qua bao g m t ch3c h i th'o qu c gia v giáo d c
h c
v sinh cá nhân và v sinh tr ng h c l(n th3 2 trong n"m 2002, ti n hành ánh giá và
kh'o sát qu c gia v n c và v sinh trong tr ng h c, tiêu chu8n hóa thi t k công trình
v sinh thân thi n v i tr> em, xây d%ng tài li u h ng d)n v!n hành b'o d Ang các công
trình v sinh trong tr ng h c, qu'ng bá cách ti p c!n thân thi n và an toàn i v i tr>
em thông qua xu5t b'n tài li u tuyên truy n và t ch3c các s% ki n, khuy n khích s% ph i
k t h p ch;t ch: h n gi4a các ban ngành v à v i các t ch3c phi chính ph$ liên quan n
giáo d c v sinh cá nhân và v sinh tr ng h c.
Sau giai o n thí i m t i sáu qu c gia, UNICEF và Trung tâm Qu c t v Tài
nguyên n c và v sinh môi tr ng c$a Chính ph$ Hà Lan ti n hành ánh giá k t qu'
t= ó có
toàn di n c$a ch ng trình và nh4ng bài h c rút ra t= kinh nghi m th%c t
ki n ngh2 cho các ch ng trình Giáo d c/Cung c5p N c s ch và V sinh môi tr ng,
Giáo d c V sinh cá nhân và v sinh tr ng h c.
1.2. LÝ DO TI N HÀNH CU C ÁNH GIÁ
Kho'ng m t ph(n hai các tr ng ti u h c Vi t Nam thi u các công trình N c
s ch và V sinh thi t y u. Ch5t l ng c$a các công trình N c và V sinh nh m3c
thân thi n v i tr>, vi c s* d ng và b'o qu'n các công trình cBng ang
c quan tâm ;c
8
bi t. Cung c5p n c s ch và v sinh môi tr ng các tr ng h c v)n là m t trong nh4ng
v5n
then ch t trong ch ng trình h p tác gi4a UNICEF và Chính ph$ Vi t Nam (B
Giáo d c và ào t o). Cùng v i ó là s% quan tâm ngày càng gia t"ng c$a các t ch3c
qu c t khác. D% án ánh giá Ch ng trình Giáo d c v V sinh cá nhân và v sinh
tr ng h c này s: cung c5p nh4ng bài h c có giá tr2 nh6m tìm ra nh4ng y u t d)n n s%
thành công c$a d% án thí i m v=a qua, trên c s ó tri n khai d% án m i trên toàn qu c.
Vi c ánh giá D% án Thí i m v Giáo d c V sinh Cá nhân và V sinh Môi tr ng
Vi t Nam cBng s: óng góp nh4ng bài h c kinh nghi m nh6m cung c5p nh4ng h# tr có
hi u qu' h n cho tr ng h c trên toàn th gi i.
1.3. M C TIÊU C A CU C ÁNH GIÁ
Cu c nghiên c3u “ ánh giá có s% tham gia D% án thí i m Vi t Nam v Giáo
d c V sinh cá nhân và V sinh tr ng h c do Chính ph$ Hà Lan tài tr n"m 2000-2001”
này nh6m m c ích:
- Xác 2nh li u các công trình N
d ng và s* d ng t t không.
c và V sinh ã
c xây d%ng có ang
c s*
- Xác 2nh li u các h th ng CTVS và giáo d c k n"ng s ng có h# tr nâng cao
nh!n th3c và thay i hành vi v sinh c$a h c sinh và c ng ng không.
- Xác 2nh th m nh và nh4ng thách th3c c$a d% án Giáo d c V sinh tr
và phát tri n b công c qu'n lý phù h p.
2. PH
2.1. PH
ng h c
NG PHÁP NGHIÊN C U
NG PHÁP
Ph ng pháp ánh giá D% án Thí i m Giáo d c V sinh cá nhân và V sinh Môi
c th%c hi n theo ph ng pháp ã
c th ng
tr ng trong tr ng h c Vi t Nam
nh5t t i h i th'o qu c t v ph ng pháp nghiên c3u
ánh giá D% án Thí i m Giáo
d c V sinh Cá nhân và V sinh Môi tr ng trong tr ng h c cho sáu n c tham gia d%
án
c t ch3c t i Delft, Hà Lan vào tháng 6 n"m 2005. D% án ánh giá t i Vi t Nam
c th%c hi n b6ng ph ng pháp ánh giá v i s% tham gia c$a các nhóm h c sinh, giáo
viên, lãnh o tr ng h c, cán b xã, và cán b ngành giáo d c c5p huy n, t1nh và trung
ng. B n k thu!t thu th!p s li u ã
c s* d ng, ó là quan sát, ph7ng v5n sâu,
ph7ng v5n theo b'ng câu h7i và th'o lu!n nhóm.
i v i h c sinh s* d ng ph ng pháp
cùng quan sát, th'o lu!n nhóm và th%c hành, phân tích và khuy n khích áp d ng m t s
hành vi v sinh t i các công trình v sinh tr ng.
i v i giáo viên, s* d ng ph ng
pháp th'o lu!n nhóm.
i v i ban giám hi u s* d ng ph ng pháp cùng quan sát, ph7ng
v5n theo b'ng h7i ã chu8n b2 s9n và ph7ng v5n sâu. Ph7ng v5n sâu cBng
c áp d ng
cho cán b qu'n lý giáo d c các c5p.
Cu c ánh giá ã ti n hành theo trình t% t=ng b c m t, bao g m l%a ch n 2a bàn
i u tra (t1nh, huy n, tr ng), xây d%ng b công c ánh giá, i u tra th*, hoàn thi n b
9
c ng c và k thu!t ánh giá, t!p hu5n i u tra viên, i u tra t i th%c 2a, phân tích x* lý
s li u, vi t báo cáo, h i th'o góp ý cho báo cáo và s*a ch4a hoàn ch1nh báo cáo.
Sau khi nhóm nghiên c3u ã so n th'o b công c i u tra, m t cu c h p ã
c
t ch3c t i tr s UNICEF
xem xét góp ý cho b công c i u tra ã
c thi t k .
Tham d% cu c h p bao g m các chuyên viên c$a B Giáo d c và ào t o (nh4ng ng i
ã ch1 o th%c hi n d% án n"m 2000-2001), các chuyên gia giàu kinh nghi m c$a Trung
tâm N c S ch và V sinh Môi tr ng Nông thôn-B Nông nghi p và Phát tri n Nông
thôn, các chuyên viên thu c phòng Giáo d c và Phòng N c-VSMT c$a UNICEF. Sau
ó b công c cBng ã
c các chuyên gia c$a Trung tâm Qu c t v Tài nguyên N c
và Môi tr ng c$a Hà Lan góp ý ki n. B công c i u tra và k thu!t i u tra ã
c
th ng nh5t, bao g m:
- Ki m tình tr ng v sinh t i tr ng h c b6ng “Phi u thu th!p thông tin và ki m v
sinh t i tr ng h c” (Q1)
- Ph7ng v5n sâu lãnh o nhà tr ng theo “Khung ph7ng v5n sâu lãnh o tr ng
h c” (Q2).
- Th'o lu!n nhóm v i giáo viên theo “Khung h ng d)n th'o lu!n nhóm v i giáo
viên” (Q6).
- Th'o lu!n nhóm v i h c sinh theo “Khung th'o lu!n nhóm v i h c sinh” (Q7).
- Ph7ng v5n sâu chuyên viên ph trách công tác VSTH thu c Phòng giáo d c
huy n/S Giáo d c- ào t o b6ng “Khung ph7ng v5n sâu cán b qu'n lý giáo d c huy n,
t1nh” (Q3).
ánh giá có s! tham gia v" D! án Thí i#m Giáo d$c V% sinh Cá nhân và V% sinh Môi
tr ng trong tr ng h&c
'a bàn các tr ng (c i"u tra
- Ph7ng v5n sâu cán b lãnh o
Phòng giáo d c huy n/S Giáo d cào t o b6ng “Khung ph7ng v5n sâu
cán b lãnh o Phòng/S Giáo d c
huy n, t1nh” (Q4).
- Ph7ng v5n sâu cán b V
Công tác h c sinh sinh viên và V Ti u
h c b6ng “Khung ph7ng v5n sâu cán
b giáo d c c5p trung ng” (Q5).
2.2.
2a bàn các tr ng
c di u tra
1.
Lao Cai
2.
Dien Bien
3.
Yen Bai
4.
Hoa Binh
5.
Tuyen Quang
6.
Cao Bang
7.
Ha Nam
8.
Nam Dinh
9.
Nghe An
10.
Quang Tri
11.
Hue
12.
Ninh Thuan
13.
Binh Phuoc
5
5a
Hanoi
5a Diên Biên
39a
Dac Nông
A BÀN NGHIÊN C U
Trong s 50 tr ng h c ã
c Chính ph$ Hà Lan tài tr
th%c
hi n d% giáo d c v sinh cá nhân và v
sinh tr ng h c n"m 2000-2001, 40
tr ng thu c 14 huy n, 13 t1nh i di n
cho khu v%c mi n núi phía B
huy n ch n ng)u nhiên thêm m t
39a
56
56a
56a
Hâu Giang
10
tr ng có i u ki n t% nhiên, kinh t xã h i t ng t% nh các tr ng có h# tr c$a Hà
Lan, nh ng ch a có h# tr c$a UNICEF g(n v i tr ng có h# tr
i u tra làm i
c ch n i u tra. (Ph l c 1)
ch3ng. T ng s có 14 tr ng i ch3ng
2.3. T)P HU N I U TRA VIÊN
M t khóa t!p hu5n ào t o các i u tra viên ã
c t ch3c trong th i gian 3
ngày:
- Ngày th3 nh5t: Truy n t m c ích c$a cu c ánh giá, ph
Th'o lu!n toàn b n i dung và k thu!t s* d ng b công c i u tra.
ng pháp ti n hành.
- Ngày th3 2: Chia nhóm công tác, phân công nhi m v cho t=ng nhóm và các
nhóm th%c hành k thu!t i u tra theo b công c ã có trong nhóm
- Ngày th3 3: Ti n hành i u tra th* t i m t tr
t1nh Hòa Bình.
ng ti u h c
Huy n L c S n,
Cu c i u tra th* có s% tham gia c$a cán b Phòng N c và VSMT c$a UNICEF,
chuyên viên c$a B Giáo d c và ào t o. M t cu c h p rút kinh nghi m ã
c t ch3c
ngay sau cu c i u tra th* c' v n i dung b công c cBng nh k n"ng th%c hi n c$a
i u tra viên. B công c i u tra ã
c ch1nh s*a và hoàn ch1nh l i sau cu c i u tra
th*.
2.4. T* CH C I U TRA THU TH)P S+ LI U T I TH C
A
i nghiên c3u
c chia làm 3 nhóm: M t nhóm ti n hành i u tra ánh giá các
tr ng thu c khu v%c mi n núi phía B
mi n Trung và ông Nam b . M#i nhóm g m 4 cán b : M t tr ng nhóm, m t chuyên
gia v v sinh môi tr ng và 2 chuyên gia xã h i h c. Tham gia oàn ánh giá còn có cán
b S , Phòng Giáo d c- ào t o c$a 2a ph ng khi i xu ng các tr ng h c. T i tr ng
h c, các ho t ng sau ây ã
c th%c hi n:
Lãnh o nhà tr ng, m t s giáo viên và h c sinh cùng v i cán b oàn ánh giá
i quanh tr ng, cùng quan sát a ra nh!n xét, ánh giá v tình tr ng v sinh sân tr ng,
l p h c, công trình c5p n c và công trình v sinh. Nh4ng i m t t và nh4ng i m còn
t nt i u
c a ra trao i t i ch# r i cùng a ra gi'i pháp kh
sinh i di n cho các kh i t= l p 1 n l p 5 tham gia th'o lu!n a các ý ki n v cách
gi'ng d y môn v sinh c$a th(y cô giáo, vi c th%c hành v sinh t i tr ng và nhà. Các
em a ra các nh!n xét v hi n tr ng s* d ng, b'o qu'n công trình n c và v sinh
tr ng cBng nh mong mu n c$a các em b6ng cách vi t lên các t gi5y m(u
c phát.
Cu i cùng c' nhóm cùng ra th"m công trình n c và công trình v sinh c$a tr ng. M t
11
s h c sinh
c ch1 2nh óng vai th%c hi n các hành vi v sinh khi i ti u ti n,
và r*a tay, c' nhóm cùng quan sát a ra các nh!n xét.
i ti n
M t nhóm g m 4-5 giáo viên, trong ó u tiên l%a ch n nh4ng giáo viên ã
c
tham d% các l p t!p hu5n do D% án SHHE t ch3c n"m 2000, h p cùng v i chúng tôi
trao i v ph ng pháp gi'ng d y ã và ang áp d ng trong giáo d c v sinh; v ý nghCa
c$a công trình n c s ch – v sinh i v i giáo d c v sinh cho h c sinh; v th%c tr ng
s* d ng, b'o qu'n công trình n c-v sinh tr ng h c; v tác ng c$a giáo d c v sinh,
công trình n c-v sinh i v i c ng ng; và nh4ng ki n ngh2 c$a h
nâng cao hi u
qu' c$a giáo d c v sinh trong nhà tr ng.
ng th i v i các cu c làm vi c nhóm, oàn ánh giá còn c* m t i u tra viên bí
m!t quan sát theo dõi vi c s* d ng n c, công trình v sinh và các hành vi v sinh c$a
h c sinh khi ti u ti n, i ti n và r*a tay, nh5t là trong gi ra ch i gi4a bu i h c.
Các cu c trao i v i lãnh o nhà tr ng cBng ã
c th%c hi n
thu th!p
thêm thông tin v vi c tri n khai giáo d c v sinh c$a tr ng; tình tr ng s* d ng, b'o
qu'n công trình n c-v sinh c$a tr ng; vi c ph i k t h p v i chính quy n và các oàn
th qu(n chúng
2a ph ng...
Sau khi k t thúc các n i dung kh'o sát, oàn i u tra ã ti n hành m t cu c h p
chung gi4a oàn v i Ban giám hi u nhà tr ng, T ng ph trách oàn i, i di n m t s
giáo viên, i di n lãnh o UBND xã, cán b Phòng Giáo d c và S Giáo d c - ào t o
i cùng oàn. Trong cu c h p, oàn i u tra nh
còn t n t i, các bi n pháp kh
tr ng th%c hi n.
Bên c nh các cu c ph7ng v5n lãnh o và chuyên viên Phòng, S Giáo d c – ào
t o
thu th!p thêm thông tin v vi c tri n khai giáo d c v sinh trong các tr ng h c
2a ph ng; tình tr ng s* d ng, b'o qu'n công trình n c-v sinh các tr ng h c;
nh4ng bài h c kinh nghi m rút ra qua th%c hi n d% án giáo d c v sinh trong nhà tr ng;
ch$ tr ng chính sách tri n khai công tác giáo d c s3c kh7e trong nhà tr ng c$a 2a
ph ng trong th i gian t i; chi n l c giáo d c và (u t xây d%ng các công trình v sinh
t i các tr ng ti u h c c$a 2a ph ng. Sau khi i u tra xong các tr ng, oàn i u tra
còn ti n hành h p v i lãnh o Phòng Giáo d c và nh4ng cán b có liên quan nh6m
thông báo s b k t qu' i u tra và a ra các khuy n ngh2 c(n thi t. M t cu c h p khác
t ng t% v i lãnh o và các cán b có liên quan c$a S Giáo d c- ào t o cBng
c ti n
hành.
2.5. X, LÝ, PHÂN TÍCH S+ LI U VÀ VI T BÁO CÁO
S li u trong các phi u thu th!p thông tin và ki m v sinh t i tr
c nh!p và x* lý b6ng Epi-info 6.04.
N i dung các cu c ph7ng v5n sâu và th'o lu!n nhóm
pháp 2nh tính.
ng h c (Q1)
c x* lý b6ng ph
ng
12
Các thông tin, s li u thu th!p
c t= 40 tr ng h c ã tham gia d% án Giáo d c
v sinh giai o n 2000-2001,
c phân tích và so sánh v i 14 tr ng không tham gia d%
án này ho;c các d% án khác do UNICEF tài tr .
Sau khi so n th'o, báo cáo ã
c trình bày trong m t cu c h i th'o v i s% có
m;t c$a các chuyên gia thu c UNICEF Hà N i, V công tác h c sinh sinh viên - B Giáo
d c và ào t o, C c Y t d% phòng Vi t Nam - B Y t , Trung tâm n c và VSMT nông
thông – B Nông nghi p và phát tri n nông thôn. Báo cáo ã
c ch1nh s*a theo ý ki n
c$a các chuyên gia tham d% h i th'o.
2.6. KHUNG TH I GIAN VÀ K HO CH TH C HI N
Toàn b cu c i u tra
c ti n hành trong vòng 12 tu(n t= tháng 15 tháng 10
n"m 2005 n 15 tháng 1 n"m 2006.
B ng 1. Khung th i gian và k ho ch th c hi n
Công vi c
Tháng 10
T1
T2
Tháng 11
T3
T4
T5
Tháng 12
T6
T7
T8
T9
Tháng 1
T10
T11
T12
Ph(n vi c 1: Thi t k
nghiên c3u
Ph(n vi c 2: Th%c 2a
Ph(n vi c 3: Phân tích
s li u và vi t báo cáo
Ph(n vi c Trình bày
k t qu' nghiên c3u và
hoàn thành báo cáo
2.7. THÀNH VIÊN THAM GIA CU C TH C HI N ÁNH GIÁ
Thành viên tham gia th%c hi n cu c ánh giá bao g m các chuyên gia v v sinh
h c
ng, v sinh môi tr ng, xã h i h c, d2ch t? h c c$a Trung tâm Nghiên c3u Môi
tr ng và S3c kh7e, Trung tâm ng d ng C5p N c và V sinh Môi tr ng, Vi n xã h i
h c, Trung tâm Xã h i h c c$a H c vi n Chính tr2 Qu c gia H Chính Minh (Ph l c 2).
2.8. CÁC TR- NG I +I V.I CU C ÁNH GIÁ
D% án thí i m SSHE
c th%c hi n t= n"m 2000-2001. n nay ã qua 4-5 n"m,
do v!y khó ánh giá tác ng tr%c ti p c$a d% án i v i h c sinh và c ng ng.
Cu c ánh giá này không do cán b trung ng c$a các B Giáo d c và ào t o,
B Y t , B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn tr%c ti p ti n hành vì thi u cán b
tham gia. Do v!y, m t n v2 t v5n c l!p ã
c h p ng h# tr c' quá trình ánh
13
giá. Tuy nhiên, cán b c5p trung
ánh giá. Cán b 2a ph ng và tr
ng ã tích c%c tham gia xây d%ng
c ng thi t k
ng h c cùng tích c%c tham gia ánh giá.
54 tr ng can thi p và i ch3ng n6m trên 1 2a bàn r ng, làm cho quá trình ánh
giá m5t nhi u th i gian và chi phí.
3. NH NG PHÁT HI N CHÍNH
3.1. CÔNG TÁC GIÁO D C TRUY N THÔNG VÀ PH
TRONG TR
NG PHÁP GIÁO D C V
SINH
NG H C
B Giáo d c và ào t o ã a ph ng pháp gi'ng d y tích c%c l5y h c sinh làm
trung tâm áp d ng vào gi'ng d y m t s môn h c nh Giáo d c Công dân, Sinh
h c,…trong các tr ng ti u h c và THCS vào kho'ng n"m 1990-1991. Ti p c!n ph ng
pháp giáo d c k n"ng s ng
c th%c hi n trong d% án “Giáo d c phòng ch ng
HIV/AIDS và ti p c!n k n"ng s ng” vào nh4ng n"m 1995-1996.
D% án Giáo d c v sinh trong tr ng h c do Chính ph$ Hà Lan tài tr
c kh i
(u b6ng vi c B Giáo d c và ào t o m l p t!p hu5n “Ti p c!n ph ng pháp giáo d c
K n"ng s ng trong gi'ng d y v sinh tr ng ti u h c” cho m t s giáo viên d y gi7i
c$a 20 tr ng ti u h c thu c huy n Kim B'ng t1nh Hà Nam và huy n M L c t1nh Nam
2nh vào (u n"m 2001. Sau t!p hu5n, vào tháng 4 và tháng 5 n"m 2001, t5t c' 20 tr ng
c
ti u h c tham gia d% án hai 2a ph ng trên ã t ch3c cho nh4ng giáo viên ã
t!p hu5n ti n hành gi'ng d y m t s bài v v sinh theo ph ng pháp ti p c!n K n"ng
ct
Hà N i và Hu cho 153 giáo viên
s ng. Cu i n"m 2001, b n khóa t!p hu5n ã
c$a 50 tr ng thu c 15 t1nh tham gia d% án. Nh4ng ng i ã
c t!p hu5n này v
h ng d)n l i cho các giáo viên khác tr ng mình.
Ph ng pháp giáo d c k n"ng s ng cho h c sinh ti u h c
c D% án t!p hu5n
t i nay v)n còn có tác d ng t t i v i h c sinh các tr ng d% án. Nhi u giáo viên
huy n Kim B'ng t1nh Hà Nam và huy n M l c t1nh Nam 2nh u có chung ý ki n nh
ý ki n c$a m t s giáo viên tr ng ti u h c Thanh S n, Kim B'ng, Hà Nam “Các em h c
sinh
c d y theo ph ng pháp cùng tham gia, tr c quan và cùng tham gia trò ch i mà
l ih c
c r"t nhi u.
i v i môn h c t nhiên xã h i các em mu n h i cô giáo nhi u
i u
mà nh lâu. Các cô giáo l i áp d ng ph ng pháp gi ng bài trao @i, h i áp,
óng vai, quan sát, th o lu n nhóm, cho h c sinh h c trên th c a... "y chính là các cô
ã lAnh h i
c m t ph!n kinh nghi m gi ng k n ng s ng ã
c B giáo d c ào t o
t p hu"n. Ngoài ra còn do các cô có tích lu
c kinh nghi m gi ng d y và nâng cao k
n ng gi ng d y môn h c T nhiên xã h i, Khoa h c và S c kh e cho h c sinh nhà
tr ng”. Nhi u h c sinh phát bi u: “Chúng em r"t thích cô giáo gi ng bài v VSMT và
v sinh tr ng h c theo cách óng vai, diBn k ch, nêu v"n
và
cho chúng em
c
14
tr c ti p quan sát, trao @i, th c hành” (M t s h c sinh TH Kh' phong B, Kim B'ng,
Hà Nam).
Cùng v i t!p hu5n ph ng pháp gi'ng d y, d% án còn h# tr các tr ng tham gia
d% án kinh phí
xây d%ng công trình v sinh và n c s ch tr ng h c v i m c tiêu
v=a áp 3ng cho sinh ho t c$a h c sinh lúc tr ng v=a là c s
h c sinh th%c hành
các thói quen, hành vi v sinh mà các th(y cô giáo ã d y qua các môn h c. a s giáo
viên
c ph7ng v5n ã cho bi t gi ng nh m t s giáo viên TH Châu S n B, Kim B'ng,
Hà Nam là “Sau ph!n gi ng lý thuy t trên l p, chúng tôi ph i a h c sinh ra CTVS
d y cho các em s d ng CTVS. Vi c h ng dCn ph i h t s c tD mD, ph i h ng dCn cho
h c sinh b gi"y vào ch nào, x n c nh th nào, h ng dCn cách r a tay cho h c sinh
l p 1” .
Qua trao i v i h c sinh, giáo viên, lãnh o các tr ng ti u h c, các cán b qu'n
lý giáo d c các c5p cho th5y: Vi c v!n d ng ph ng pháp giáo d c K n"ng s ng vào
giáo d c v sinh trong nhà tr ng v=a làm cho h c sinh
c ti p c!n v i ph ng pháp
m i gây
c h3ng thú cho h c sinh trong các gi h c và h c tích c%c, ch$ ng, v=a
c nh4ng k n"ng c b'n, c(n thi t
t% mình bi t ra nh4ng
giúp cho h c sinh có
quy t 2nh úng, xoá b7 nh4ng thói quen, t!p t c, t!p quán l c h!u, có h i và hình thành
c nh4ng hành vi s3c kho> lành m nh nh : bi t i i ti n úng n i qui 2nh, bi t gi4
gìn v sinh khi i i ti u ti n, r*a tay sau khi i i ti u ti n, bi t b'o qu'n ngu n n c
s ch, x* lý phân và n c th'i… CTVS, công trình c5p n c tr ng h c
c s* d ng
nh m t “giáo c tr%c quan” trong giáo d c v sinh cho h c sinh. Áp d ng ph ng pháp
giáo d c K n"ng s ng vào giáo d c v sinh trong nhà tr ng không ch1 bó h&p trong 20
tr ng ti u h c tham gia d% án do Hà Lan tài tr n"m 2000-2001, mà ngày nay ã
c
áp d ng r ng rãi c5p ti u h c trong c' n c. Th%c v!y, các tài li u do d% án 2000-2001
bi n so n ã
c phát tri n áp d ng cho ch ng trình b n h4u c$a UNICEF. Tài li u
c$a d% án 2000-2001 còn là m t trong nh4ng tài li u tham kh'o quan tr ng
biên so n
cu n tài li u “C ng ng v i ch"m sóc môi tr ng c b'n và phòng ch ng tai n n th ng
tích tr> em” ang
c coi nh m t tài li u chính th3c cho ào t o gi'ng viên và tuyên
truy n viên c$a d% án VSMT m r ng hi n nay.
D% án thí i m giáo d c v sinh do Hà Lan tài tr chính là b c kh i (u cho vi c
ph bi n r ng rãi ph ng pháp ti p c!n giáo d c k n"ng s ng vào giáo d c v sinh trong
tr ng ti u h c nói riêng và v sinh môi tr ng nói chung.
3.2. TÌNH TR NG CÔNG TRÌNH N .C T I CÁC TR
NG H C
C I U TRA
Quan sát các công trình n c t i 40 tr ng tham gia d% án giáo d c v sinh do
Chính ph$ Hà Lan tài tr n"m 2000-2001 (tr ng can thi p) và 14 tr ng h c không có
s% h# tr c$a Hà Lan (tr ng i ch3ng) cho th5y a s các tr ng tham gia d% án ã xây
d%ng công trình n c hi n v)n
c s* d ng khá t t.
Trong s 54 tr ng h c
c i u tra, h(u h t các tr ng u có ngu n n c t i
tr ng cho h c sinh s* d ng. M t tr ng trong nhóm can thi p là ti u h c Tân Vi t
(Th ch An, Cao B6ng) và m t tr ng thu c nhóm ch3ng là THCS N!m Mòn 2 (B
ng d)n n c b2 h7ng, b ch3a n3t vA.
N c s* d ng t i tr ng ph'i xin c$a nhà dân c nh tr ng.
15
Lo i ngu n n c hi n có
các
tr ng can thi p ch$ y u là gi ng khoan
(41%), n c m a (30,8%), gi ng ào
(28,2%), n c máy (15,4%) và n c su i
(u ngu n (12,8%). @ các tr ng
i
ch3ng, ph bi n nh5t là 3 ngu n n c:
Gi ng ào (38,5%), gi ng khoan (30,8%)
và n c su i (u ngu n (30,8%). Theo
quan sát c$a i u tra viên, a s ngu n
c i u tra 'm b'o
n c t i các tr ng
ch5t l ng v c'm quang (trong, không
màu, không mùi, không v2 l ), còn 10,3%
s tr ng can thi p và 7,7% tr ng
i
Công trình n c c$a TH Tri u An 1 (Tri u
ch3ng có ngu n n c ch a 'm b'o v
Phong, Qu'ng Tr2)
sinh v c'm quang.
Có 46,2% s tr ng can thi p
c Hà Lan tài tr xây d%ng công trình c5p n c
vào n"m 2000-2001. Các tr ng còn l i, công trình c5p n c
c xây d%ng b i kinh phí
c$a 2a ph ng ho;c c$a các t ch3c khác ho;c óng góp c$a ph huynh h c sinh. Theo
báo cáo t ng k t d% án “Thí i m gi'ng d y V sinh môi tr ng tr ng h c theo
ph ng pháp ti p c!n giáo d c k n"ng s ng” thì “kinh phí tài tr c a d án c"p
xây
d ng công trình v sinh và n c s ch tr ng h c (kho ng 9-10 tri u #ng cho m t
tr ng) m i ch áp ng
c m t ph!n. Th c t , m i công trình xây d ng h t 12-20
tri u #ng nên các a ph ng ph i b@ sung thêm kho ng t$ 3-10 tri u #ng cho m i
c i u tra, m t s
công trình, ngoài kinh phí c a UNICEF”. Trong s các tr ng
tr ng m i
c tài tr xây d%ng m i công trình c5p n c nh : TH s 1 Tri u An và TH
s 2 Tri u Tr ch (Tri u Phong, Qu'ng Tr2)
c T ch3c T(m nhìn th gi i h# tr trên
10 tri u ng xây d%ng m i công trình c5p n c hay TH Phú Di?n 2 (Phú Vang, Th=a
Thiên Hu )
c UNICEF ti p t c tài tr xây d%ng m i công trình c5p n c n"m 2005.
Theo quan sát c$a i u tra viên, a s ngu n n c t i các tr ng
c i u tra
'm b'o tiêu chu8n an toàn và thân thi n (không có rêu tr n, gi ng có nd ng c l5y n c ti n l i…) i v i tr>, còn 5,1% s tr ng can thi p và 15,4% tr ng
i ch3ng có ngu n n c không 'm b'o các tiêu chu8n an toàn và thân thi n i v i tr>.
Các tr ng có ngu n n c không an toàn i v i tr> là các tr ng s* d ng gi ng ào
không có ngiá ã nêu ra trong cu c h p cu i bu i ki m tra v i i di n nhà tr ng và lãnh o 2a
ph ng, ngh2 2a ph ng h# tr nhà tr ng b sung thêm nng ng và b m
i n hút n c lên cho h c sinh s* d ng.
16
Theo ánh giá c$a i u
tra viên, h n 2/3 s tr ng
c
80
71.4
i u tra có công trình c5p n c
62.5
70
Can thi p
hi n ang
c s* d ng t t và
i ch ng
60
r5t t t, kho'ng 1/5 s công trình
50
c5p n c s* d ng
c (kho'ng
40
50% các thi t b2 hi n không còn
30
s* d ng
c). Tr ng can
20 21.4
thi p-ti u h c Tân Vi t (Th ch
20
10
An, Cao B6ng) ch a có b ch3a
0
10
7.1
5
2.5
n c,
ng ng d)n n c v
0
0
tr ng b2 súc v!t làm h7ng ch a
R5t t t
T t
S* d ng
Kém
R5t kém
c
kh
n c v s* d ng
c t i th i
i m i u tra. M t tr ng i Bi#u / 1: K0t qu1 ánh giá chung v" ch2t l (ng
công trình c2p n 3c
ch3ng-ti u h c N!m Mòn (B
n c.
M t s tr ng Hà Nam (Th y Lôi và Châu S n B) b ch3a n c
c xây trên
mái b6ng nhà tiêu nh ng không có áy riêng mà l5y luôn mái nhà làm áy b nên b2 dò,
n c th ng xuyên ch'y t= trên mái nhà xu ng làm cho nhà tiêu luôn b2 8m t. M;t
khác, b l c n c c$a ti u h c Châu S n B cBng
c xây ngay trên mái nhà tiêu r5t
không thu!n ti n cho vi c thay cát s7i ho;c xúc r*a cát s7i l c nên n c không
c
trong, r5t nhi u s
thi p và i ch3ng, nh ng c' hai tr ng hi n không có ngu n n c u là hai tr ng
thu c khu v%c mi n núi. Ch5t l ng c$a các công trình n c hi n có các tr ng can
thi p và i ch3ng không khác nhau nhi u, nh ng tD l 'm b'o v tiêu chu8n an toàn và
thân thi n c$a các tr ng can thi p cao h n m t cút so v i tr ng i ch3ng.
Ch1 có 55% s tr ng can thi p và 42,9% s tr ng i ch3ng
c i u tra có t
ch3c cung c5p n c u ng cho h c sinh t i tr ng. Các tr ng khác h c sinh ph'i t%
mang n c t= nhà n tr ng.
Trong th i gian i u tra, quan
sát th5y còn 12,5% s tr ng can
thi p và 28,6% s tr ng i ch3ng
v)n có h c sinh u ng n c lã.
Nh4ng tr ng có h c sinh u ng
n c lã là nh4ng tr ng không cung
c5p n c u ng cho h c sinh. C(n t
ch3c cung c5p n c u ng cho h c
sinh t i tr ng
giúp cho h c sinh
thay i thói quen u ng n c lã.
28.6
30
20
12.5
Can thi p
i ch ng
10
0
Bi#u / 2: T4 l% (%) tr ng có h&c sinh u ng
n 3c lã
17
Trong s các tr ng có cung c5p
n c u ng cho h c sinh, h(u nh t5t c' các
d ng c ch3a n c u ng cho h c sinh
các tr ng là thùng/bình có vòi và u có
ncác tr ng u là ca/c c có tay c(m.
Theo quan sát c$a i u tra viên thì d ng c
ch3a n c u ng cho h c sinh và d ng c
l5y n c u ng hi n có các tr ng 'm
b'o v m;t v sinh.
N
c u ng cho h c sinh TH Lê H A (Kim
B'ng, Hà Nam)
Tóm l i, tD l các tr ng can thi p có cung c5p n c u ng cho h c sinh cao h n
không nhi u so v i các tr ng i ch3ng, tD l tr ng i ch3ng có h c sinh u ng n c
lã vao h n tr ng can thi p. i u áng nói là các tr ng có h c sinh u ng n c lã u
r i vào các tr ng không t ch3c cung c5p n c u ng cho h c sinh.
62,5% s tr ng can thi p có
khu v%c r*a tay cho h c sinh, trong khi
các tr ng
i
s li u t ng 3ng
100
ch3ng ch1 là 28,6%. Nhìn chung khu
62.5
Can thi p
v%c r*a tay u t ng i g(n nhà tiêu
28.6
50
i ch ng
và ch# ti u, thu!n ti n cho h c sinh.
Tuy nhiên, còn m t tr ng thu c nhóm
0
can thi p là tr ng ti u h c Lê H A
(Kim B'ng, Hà Nam), ch1 có m t vòi Bi#u / 3: T4 l% (%) tr ng có khu v!c r5a
n c ngay ch# i ti u cho h c sinh r*a
tay cho h&c sinh t6i tr ng
tay, ch a có khu v%c r*a tay riêng.
Khu v%c r*a tay và n c r*a tay là i u ki n h t s3c quan tr ng ph c v cho giáo
d c v sinh và h ng d)n th%c hành r*a tay cho h c sinh. V!y mà hi n t i, v)n có 37,5%
s tr ng can thi p và 71,4% tr ng i ch3ng
không có khu v%c r*a tay cho h c sinh. Kho'ng
h n m t n*a s tr ng không có khu v%c r*a tay
ngay t= khi xây d%ng (TH s 2 Tri u Tr ch
c
T ch3c T(m nhìn th gi i tài tr xây d%ng công
trình c5p n c, nh ng cBng không xây d%ng khu
v%c r*a tay), còn l i khu v%c r*a tay có nh ng b2
h7ng
ng ng n c ho;c không có vòi. Khi
c ph7ng v5n, cán b qu'n lý giáo d c các
2a ph ng u cho bi t “trong mCu thi t k công
trình v sinh do B Giáo d c và ào t o cung H c sinh tr ng ti u h c NguyBn Uy t nh Hà
Nam th c hành r a tay sau khi i v sinh.
c"p thì có khu v c r a tay trong b n vE, nh ng do
kinh phí không
mà m t s tr ng ã không xây khu v c r a tay”. i u này cho th5y,
trong thi t k công trình v sinh tr ng h c nh5t thi t ph'i có khu v%c r*a tay cho h c
sinh
c thi t k chi ti t cùng v i gi'i pháp b'o v
ng ng, van vòi n c cho r*a
18
tay. Khi thi công và nghi m thu, nh5t thi t ph'i có khu v%c r*a tay cùng v i các trang
thi t b2 (y $, úng theo thi t k .
R*a tay sau i ti u ti n là m t trong nh4ng hành vi v sinh cá nhân h t s3c quan
tr ng. Không có khu v%c r*a tay và không có n c khu v%c r*a tay cBng có nghCa là
thi u i u ki n giáo d c th%c hành v sinh cho h c sinh.
Mu n giáo d c hành vi r*a tay úng cho h c sinh thì xà phòng là m t trong nh4ng
i u ki n r5t quan tr ng. Tuy th , ch1 duy nh5t có m t tr ng có xà phòng cho h c sinh
r*a tay, ó là tr ng ti u h c Phú Di?n 2 (Phú Vang, Th=a Thiên Hu ). ây là tr ng
ang
c tham gia các ho t ng c$a d% án cung c5p n c, giáo d c v sinh cá nhân và
v sinh môi tr ng trong tr ng h c do UNICEF tài tr và do S Giáo d c và ào t o
ph i h p v i Trung tâm n c s ch t1nh Th=a Thiên Hu th%c hi n. D% án này ngoài vi c
xây d%ng công trình n c và nhà v sinh an toàn và thân thi n v i tr> em, có khuy n
khích giáo d c và rèn luy n thói quen v sinh, s* d ng và b'o qu'n t t các công trình
n c và v sinh và r*a tay b6ng xà phòng. Xà phòng
c mua t= ti n trích ra t= quC xây
d%ng do ph huynh óng góp và giao cho b'o v c$a nhà tr ng qu'n lý. ây là m t mô
hình t t c(n
c ph bi n nhân r ng.
97.4
77.8
100
Can thi p
50
i ch ng
0
Bi#u / 4: T4 l% (%) tr
ng có n 3c d7i nhà tiêu
Phúc A huy n M l c t1nh Nam 2nh (gi ng
hút n c lên b ch3a), ti u h c M Th2nh huy n M
h7ng, không có n c trong b ch3a n c d i, n c d
Ng c S n huy n Kim B'ng t1nh Hà Nam (máy b m
ch3a n c d i).
B ng 2. Tính thu n ti n c a vi c l y n
L5y n
cd i
G(n n i i ti n
V=a t(m múc n c c$a tr>
Van v;n n c x' nh& nhàng
Không thu!n ti n
T ng
Trong s tr ng c(n có
n c
d i nhà tiêu (nhà tiêu t%
ho i, th5m d i n c và c(u tr t),
97,4% tr ng can thi p có n c
d i nhà tiêu, cao h n tr ng
ch3ng (77,8%). Có 3 tr ng
không có n c d i nhà tiêu t i
th i i m i u tra: Ti u h c M
ào, n c b8n, không có máy b m
L c t1nh Nam 2nh (gi ng khoan
i l5y t= ao lên r5t b8n) và ti u h c
h7ng không hút
c n c lên b
c d i nhà tiêu
n
Can thi p
i ch3ng
%
%
n
36
94.7
7
100.0
27
71.1
4
57.1
12
31.6
0
0.0
7
18.4
1
14.3
38
7
N i l5y n c d i nhà tiêu sau m#i l(n i ti n
a s các tr ng là thu!n l i vì b
n c xây g(n l# tiêu, v=a t(m v i c$a tr>. M t s tr ng vi c l5y n c d i nhà tiêu ch a
ti n l i l
yêu c(u m t s h c sinh l p 1 và l p 2 th* v;n van x' n c nhà tiêu thì a s các em nh7
không v;n
c van x' n c. V i u này, Ban giám hi u và m t s giáo viên cùng i
19
th"m khu v sinh ã
c ch3ng ki n. Có l: ây là m t trong nh4ng lý do ki m cho các
em không x'
c n c d i l# tiêu làm cho nhà tiêu không
c gi4 gìn s ch s:. i u
này là m t trong nh4ng i m
c rút kinh nghi m c(n kh
Nh v!y, tD l các tr
d i nhà tiêu cao h n các tr
ng can thi p có khu v%c r*a tay cho h c sinh và có n
ng i ch3ng.
3.3. TÌNH TR NG CÔNG TRÌNH V SINH T I CÁC TR
NG H C
c
C I U TRA
H(u h t các tr ng
c i u tra u có nhà tiêu, trong s các tr ng can thi p,
PTCS Xà H huy n Tr m T5u t1nh Yên Bái hi n không có nhà tiêu. Theo lãnh o
tr ng PTCS Xà H : Nhà tiêu do Hà Lan tài tr xây n"m 2001, nay ã h7ng và m t trong
nh4ng nguyên nhân h7ng CTVS là do c n bão 7/2005 làm , phá h7ng ch a làm l i
c khu v sinh m i. Trong nhóm i ch3ng, tr ng THCS Su i Bu huy n V"n Ch5n
t1nh Yên Bái cBng không có nhà tiêu. Khi
c h7i h c sinh n tr ng n u c(n i ti n
c là th ng thì các em i ti n nhà còn n u nhA thì i ra
thì i âu, câu tr' l i nh!n
ngoài r=ng. V!y thì giáo d c v sinh cho h c sinh nh th nào?
T5t c' nh4ng nhà tiêu hi n có t i các tr ng can thi p u
c tài tr b i Hà Lan
thông qua UNCEF Hà N i và h(u h t u
c xây d%ng trong n"m 2000 ho;c 2001,
xây d%ng nhà tiêu
a s các tr ng i ch3ng là c$a 2a
2002. Ngu n ngân sách
ph ng, m t vài tr ng
c tài tr b i các t ch3c qu c t khác: TH s 2 Tri u Tr ch
huy n Tri u Phong t1nh Qu'ng Tr2
c Na Uy tài tr xây d%ng nhà tiêu th5m d i n c,
c Ngân hàng th gi i tài tr . Nhà tiêu và
TH VB Lâm huy n L c S n t1nh Hòa Bình
h ti u và b ch3a n c d i c$a tr ng Tri u Tr ch 2
c p g ch men tr
d ng l i không 'm b'o tiêu chu8n v sinh (b8n, hôi). Nhà tiêu c$a tr ng VB Lâm
c
xây d%ng n"m 1999 và là nhà tiêu c(u tr t thu c lo i không h p v sinh. Nh v!y, tài
c lo i nhà tiêu h p v sinh phù h p, k t h p v i
tr kinh phí ng th i ph'i l%a ch n
giáo d c, h ng d)n cho h c sinh cách b'o qu'n và s* d ng nh D% án thí i m t i Hà
Nam và Nam 2nh n"m 2001 s: có hi u qu' h n.
T5t c' nhà tiêu hi n có các
c s*
tr ng can thi p u ang
d ng. Các tr ng i ch3ng ch1 có
84,6% s nhà tiêu
c s* d ng, 2
tr ng có nhà tiêu ào ki u cB. Theo
m t s giáo viên thì r5t ít h c sinh s*
d ng nhà tiêu vì chúng th ng i
ti n nhà còn h(u nh ch1 có giáo
viên
khu t!p th c$a tr ng s*
d ng. Hai tr ng ó là: PTCS B'n
L=u (Tr m T5u, Yên Bái) và PTCS
N!m Mòn 2 (B
100
100
90
80
84.6
Can thi p
i ch ng
70
Bi#u / 5: T4 l% (%) tr ng có nhà tiêu hi%n
ang (c h&c sinh s5 d$ng
a s giáo viên và h c sinh các tr ng i u tra u cho bi t "D án Hà Lan tài tr
cho vi c xây d ng c m CTVS g#m: nhà tiêu t ho i, ch i ti u, xây b ch a 10m3 n c.
Cho t i nay thì CTVS này vCn ang
c s d ng có hi u qu " (Ph m Th2 Thanh lan,
20
giáo viên ch$ nhi m l p 5C, TH T ng LCnh, Kim B'ng, Hà Nam). "9 tr ng h c ngoài
CTVS còn có b n c to, b !y n c, b có gáo múc n c.
ng n nhà v sinh i l i
dB dàng. Nhà v sinh không có mùi khai th i,
c c r a s ch sE. Nhà ti u
ch cho
các b n i ti u. Chúng em i v sinh r"t tho i mái không ng i gì c , các b n h c sinh
sau khi i i ti n xong v t gi"y úng n i, vào s t trong nhà v sinh" (Nguy?n 3c M nh
h c sinh l p 5A và Lê Th2 Mai h c sinh l p 4A, ti u h c Nh!t Tân B, Kim B'ng, Hà
Nam).
Theo Qui ch giáo d c th ch5t
và y t tr ng h c1 thì “S l ng h
tiêu bình quân t= 100-200 h c sinh
trong m#i ca h c có 1 h tiêu (nam
riêng, n4 riêng, giáo viên riêng, h c
sinh riêng)”. K t qu' i u tra cho th5y:
19,7% s tr ng can thi p và 27,8% s
tr ng i ch3ng có trên 200 h c sinh
trên m t b xí, v t quá so v i qui
2nh c$a B GD và T. Nh v!y, có
kho'ng h n 20% s tr ng mà nhà tiêu
hi n có quá t'i, c(n ph'i xây d%ng
thêm h tiêu cho h c sinh s* d ng.
51.3
60
40
20
0
19.7
44.4
27.8
Trên 200
28.9 27.8
Can thi p
i ch ng
100-200
<100
Bi#u / 6: T4 l% (%) tr ng h&c tính theo s
l (ng bình quân h&c sinh trên m7t b% xí
Khá nhi u giáo viên và h c sinh phàn nàn là CTVS quá nh7, không $ ch# cho
h c sinh s* d ng. M t s ý ki n sau ây cho th5y rõ i u ó: “Các CTVS c a tr ng ti u
h c có quy mô quá nh trong khi h c sinh l i quá ông nên quá t i.” (Tr(n Th2 Ph ng,
giáo viên ch$ nhi m l p 4B, tr ng TH M Hà, M L c, Nam 2nh). “Có b"t c p là s
kh n ng áp
l ng h c sinh ông nh hi n nay thì công trình v sinh này không
ng” (Nguy?n Công Hoan, hi u phó tr ng TH M Tân, M L c, Nam 2nh). “Dù ã có
CTVS, nh ng công trình này còn quá nh so v i s l ng h c trò nhi u nh bây gi cho
nên không th áp ng
c nhu c!u c a thày trò trong tr ng” (Tr(n Th2 Nhung, giáo
viên ch$ nhi m l p 5C, ti u h c
ng Hoá, Kim B'ng, Hà Nam). Ông hi u tr ng
tr ng PTCS Tr m T5u huy n Tr m T5u t1nh Yên Bái cBng cho bi t “các CTVS xây theo
c nhu c!u s d ng và quy
quy mô nh tr c ây thì hi n nay u không còn áp ng
mô l n c a t"t c các tr ng”.
R5t ít tr ng có khu v sinh dành riêng cho giáo viên. B trí n i v sinh c$a giáo
viên và h c sinh chung nh hi n t i là b5t c!p và gây khó kh"n cho c' thày cô l)n h c
sinh. “ i u n a c ng quan tr ng là không nên
khu v sinh dành cho giáo viên chung
v i khu v sinh c a h c sinh vì
nh th thì h c sinh không dám dùng” (M t s giáo
viên tr ng ti u h c Thành S n, Anh S n, Ngh An). H(u h t giáo viên
c ph7ng v5n
u mong mu n có ch# v sinh dành riêng cho giáo viên
không còn ph'i s* d ng
chung v i h c sinh nh hi n nay “Chúng tôi r"t mong có
c m t n i v sinh dành
riêng cho giáo viên” (Nguy?n Th2 Xu5t, giáo viên ch$ nhi m l p 1C, tr ng ti u h c
Thanh S n, Kim B'ng, Hà Nam). ây cBng là mong mu n chung c$a a s giáo viên mà
chúng tôi ã g;p gA. Yêu c(u này c$a giáo viên phù h p v i Qui ch giáo d c th ch5t và
y t tr ng h c ã ban hành.
1
Qui ch giáo d c th ch5t và y t tr ng h c ban hành theo Quy t 2nh s 14/2001/Q
ngày 03 tháng 5 n"m 2001 c$a B tr ng B Giáo d c và ào t o.
– BGD& T
21
CBng theo Qui ch giáo d c
th ch5t và y t tr ng h c “Bình
quân trong m#i ca h c 'm b'o 50
h c sinh có 1 mét chi u dài h
ti u”. K t qu' i u tra th%c t cho
th5y: có g(n 20% s tr ng h c
c i u tra bình quân trên 50
h c sinh m i có m t ch# ti u ti n,
t3c là thi u ch# ti u ti n cho h c
sinh s* d ng.
56.3
60
30.3
40
20
0
53.9
15.8
25
18.8
Can thi p
i ch ng
Trên 50
25-50
<25
Bi#u / 7: T4 l% (%) tr ng h&c tính theo s
l (ng bình quân h&c sinh trên m7t ch8 ti#u ti%n
M t i u r5t n gi'n là c(n ph'i có m t b'n n i qui s* d ng nhà tiêu, h ti u t i
khu v sinh, nh ng r5t ít tr ng h c có b'ng n i qui s* d ng nhà tiêu t i khu v sinh c$a
tr ng (12,8% tr ng có). B'n n i qui s* d ng nhà tiêu tuy n gi'n nh ng l i có tác
d ng nh
u ti p thu và h3a s: làm ngay.
a s tr ng can thi p có ghi ch4 trên t ng và th%c s% tách bi t khu v%c v sinh
dành cho nam và cho n4 khu v sinh (71,8% tr ng can thi p, 36,4% tr ng i
ch3ng). ã 4-5 n"m trôi qua, tr ng ti u h c Bình S n (Anh S n, Ngh An), bên ngoài
có ghi ch4 phân bi t khu v%c v sinh nam n4 rõ ràng, nh ng vào trong khu v sinh i
vòng ra phía sau nhà tiêu thì không có b3c t ng ng"n phân chia nam n4 n4a. H7i các em
h c sinh cùng i ki m tra,
c bi t úng là các em gái ng i i ti u nh ng không dám
ng vào khu v
ngh2 v i các th(y cô. M t tr ng ti u h c khác Kim B'ng - Hà Nam,
sinh nam i qua khu v sinh n4 (chung cho c' giáo viên và h c sinh), khi i qua ch1 c(n
quay (u nhìn vào là có th nhìn th5y h t toàn b khu v%c ti u ti n n4, m t cánh c*a ho;c
m t b3c t ng ch
Nh4ng i u này oàn ánh giá chúng tôi ã nêu ra v i giáo viên, ban giám hi u và i
di n UBND xã trong cu c h p rút kinh nghi m cu i ngày i u tra. C8n th!n h n, các em
h c sinh gái c$a m t tr ng ti u h c Nam 2nh (ti u h c M Tân) còn
ngh2 nhà
tr ng làm mái che cho khu ti u n4 vì s các b n nam 3ng trên ban công và l p h c
t(ng 2 nhìn xu ng.
Theo khuy n cáo c$a B Y t trong tiêu chu8n v sinh i v i các lo i nhà tiêu2,
ch1 có 4 lo i nhà tiêu
c x p vào lo i nhà tiêu h p v sinh, ó là: Nhà tiêu t% ho i, nhà
tiêu th5m d i n c, nhà tiêu hai ng"n sinh thái và nhà tiêu chìm có ng thông h i (hay
còn g i là nhà tiêu ào c'i ti n).
K t qu' i u tra cho th5y:
97,4% s nhà tiêu hi n có các
tr ng can thi p là nhà tiêu t% ho i
và th5m d i n c, ch1 có m t nhà
tiêu lo i c(u tr t c$a PTCS B'o
Nhai B (B
2
Tiêu chu8n v sinh
tr ng B Y t .
97.4
100
80
53.9
46.2
60
40
2.6
20
0
Lo i HVS
Can thi p
i ch ng
Không HVS
i v i các lo i nhà tiêu ban hành theo quy t 2nh s 08/2005/Q -BYT ngày 11/3/2005 c$a B
22
tiêu hi n có thu c lo i không h p
v sinh.
Bi#u / 8: T4 l% (%) các lo6i nhà tiêu hi%n có 9
các tr ng (c i"u tra
Ba tr ng ch3ng có nhà tiêu ào ki u cB là: Tía Dính ( i n Biên ông, i n
Biên), B'n L=u (Tr m T5u, Yên Bái) và N!m Mòn 2 (B
Tuyên Quang) và m t tr ng có nhà tiêu m t ng"n là PTCS Thái C ng (Th ch An, Cao
B6ng).
Vi c l%a ch n lo i nhà tiêu xây d%ng t i tr ng h c cho phù h p v i tình hình
th%c t c$a 2a ph ng, nh ng nh5t thi t ph'i ch1 là m t trong b n lo i nhà tiêu h p v
sinh theo qui 2nh c$a B Y t . Thí d , n u khu v%c tr ng h c thi u n c thì nên ch n
nhà tiêu hai ng"n sinh thái ho;c nhà tiêu chìm có ng thông h i ho;c n u 5t khu v%c
tr ng h c không th5m n c thì ph'i xây d%ng nhà tiêu t% ho i…
M t nhà tiêu t% ho i 'm b'o ch5t l ng v xây d%ng ph'i có $ 6 tiêu chu8n nh qui
2nh trong tiêu chu8n v sinh i v i các lo i nhà tiêu, c th là: b x* lý g m có 3 ng"n; b
ch3a phân không b2 lún s t; nc trát kín, không r n n3t; sàn nhà tiêu
nh9n, phEng, không ng n c; b xí có nút n c; và có ng thông h i cho b ch3a.
B ng 3. Ch t l
Ch5t l
ng v xây d ng c a các lo i nhà tiêu thu c lo i h p v sinh
ng xây d%ng
T! ho6i
'm b'o tiêu chu8n v sinh
Không 'm b'o
T ng
Th2m d7i n 3c
'm b'o tiêu chu8n v sinh
Không 'm b'o
T ng
n
Can thi p
30
1
%
n
96.8
2
3.2
0
i ch3ng
%
100.0
0.0
31
100.0
2
100.0
7
0
100.0
0.0
2
3
40.0
60.0
7
5
100.0
100.0
Theo ánh giá c$a i u tra viên, 96,8% nhà tiêu t% ho i c$a tr ng can thi p 'm
b'o các tiêu chu8n v sinh v xây d%ng, m t nhà tiêu không 'm b'o do xiphông b2 vA
không có nút n c. Hai tr ng i ch3ng có nhà tiêu t% ho i u 'm b'o các tiêu chu8n
v sinh v xây d%ng do m i
c xây d%ng n"m 2004 -2005.
Nhà tiêu th5m d i n c mu n 'm b'o tiêu chu8n ch5t l ng v xây d%ng ph'i có
$ 7 tiêu chu8n nh qui 2nh trong tiêu chu8n v sinh i v i các lo i nhà tiêu, c th là:
Cách ngu n n c "n u ng, sinh ho t t= 10m tr lên; b ch3a phân không b2 lún s t, thành
b cao h n m;t 5t ít nh5t 20cm; nc trát kín, không r n n3t; sàn nhà
tiêu nh9n, phEng, không ng n c; b xí có nút n c; n c t= b ch3a,
ng d)n phân
không th5m và tràn ra m;t 5t; và không xây d%ng vùng th5p, ng!p n c ho;c không
th5m
c n c. Theo ánh giá c$a i u tra viên, c' 7 nhà tiêu th5m d i n c hi n có
các tr ng can thi p u 'm b'o tiêu chu8n ch5t l ng v v sinh. Trong 5 tr ng i
ch3ng có nhà tiêu th5m d i n c thì 3 tr ng hi n không 'm b'o tiêu chu8n v sinh v
xây d%ng.
Nhà tiêu t% ho i và th5m d i n c mu n 'm b'o tiêu chu8n v sinh v s* d ng
ph'i có $ 8 tiêu chu8n nh qui 2nh trong tiêu chu8n v sinh i v i các lo i nhà tiêu, c
23
th là: Có $ n c d i, d ng c ch3a n c d i không có b g!y; không có mùi hôi th i;
n c c$a b x* lý ch'y vào c ng ho;c t% th5m, không ch'y t% do ra xung quanh; n n nhà
tiêu s ch, không có rêu tr n, gi5y, rác; không có ru i ho;c côn trùng trong nhà tiêu; b xí
s ch, không dính ng phân;
c che ch
vào l# tiêu (n u là gi5y t% tiêu) ho;c b7 vào d ng c ch3a gi5y b8n có nTheo ánh giá c$a i u tra viên,
92,1% nhà tiêu t% ho i ho;c th5m d i
n c c$a tr ng can thi p 'm b'o các
tiêu chu8n v sinh v s* d ng, ba nhà
tiêu không 'm b'o do thi u n c, b xí
không s ch, có mùi hôi,…
i v i
tr ng
i ch3ng có nhà tiêu t% ho i
ho;c th5m d i n c thì 57,1% không
'm b'o v sinh v s* d ng.
92.1
100
42.9
50
Can thi p
i ch ng
0
Bi#u / 9: T4 l% (%) tr ng có nhà tiêu
1m b1o các tiêu chu:n v% sinh v" s5 d$ng
Nhà tiêu c$a 20 tr ng can thi p Hà Nam và Nam 2nh (
c h# tr kinh phí
c s*
xây d%ng nhà tiêu và giáo d c v sinh trong nhà tr ng vào n"m 2001) u ang
c h# tr
d ng và b'o qu'n t t, 'm b'o các tiêu chu8n v sinh, trong khi 20 tr ng
kinh phí xây d%ng nhà tiêu n"m 2002 (không có ph(n giáo d c) ngoài 1 tr ng nhà tiêu
c b'o qu'n và s* d ng ch a t t. Trong s 2
b2 bão phá h7ng, 2 tr ng có nhà tiêu
tr ng i ch3ng Hà Nam và Nam 2nh thì cBng ch1 có tr ng Hà Nam s* d ng 'm
b'o tiêu chu8n v sinh, còn nhà tiêu c$a tr ng Tân Th2nh (M L c, Nam 2nh) là nhà
tiêu th5m d i n c nh ng ã xu ng c5p nghiêm tr ng và r5t b8n. Nh v!y cBng có th
nói vi c h# tr kinh phí xây d%ng CTVS k t h p v i giáo d c v sinh s: hi u qu' h n là
ch1 h# tr kinh phí xây CTVS.
M t s tiêu chu8n ánh giá tính thân thi n và an toàn c$a nhà tiêu i v i tr> em
c xem xét thông qua m t s ch1 s nh
ng i n nhà tiêu, l# thoáng và ánh sáng
trong nhà tiêu.
ng n nhà tiêu d? i
89.7
ng i b6ng phEng, $
t3c là
100
72.7
63.6
80
61.5
r ng
c lát b6ng g ch ho;c
56.4
60
45.5
Can thi p
bê tông, quang ãng, không có v!t
40
i ch ng
c'n, s ch s:… h c sinh i l i d?
20
dàng, thu!n l i. K t qu' i u tra,
0
ng d? i
Có l# thoáng
$ ánh sáng
quan sát cho th5y: 89,7% s
tr ng can thi p và 63,6% s
Bi#u / 10: T4 l% (%) tr ng có nhà tiêu 1m b1o
tr ng ch3ng có
ng i n nhà
thân thi%n và an toàn cho tr;
tiêu an toàn, thu!n ti n cho h c
sinh s* d ng.
Có 38,5% nhà tiêu c$a các tr ng can thi p và 27,3% c$a tr ng i ch3ng không
có c*a s ho;c l# thoáng trong nhà tiêu. Chính vì v!y nên còn có kho'ng g(n 50% nhà
tiêu
c i u tra không $ ánh sáng. Thi u c*a s /l# thoáng trong nhà tiêu ngoài vi c
làm cho nhà tiêu không t!n d ng
c ánh sáng t% nhiên mà còn làm cho nhà tiêu không
thông thoáng, làm cho tr> ng i s* d ng nhà tiêu.
Nh v!y, m t i u t ng ch=ng nh
n gi'n là
1-2 l# thoáng trên t
tiêu và cánh c*a nhà tiêu không kín h t mà c
ng nhà
t o s%
24
