TƯ PHÁP QUỐC TẾ chuong 1 1494

BÀI GIẢNG

MÔN TƯ PHÁP QUỐC TẾ


Tài liệu tham khảo
• Giáo trình của trường Đại học Luật Hà Nội
2017. Nhà xuất bản Tư pháp
• Tư pháp quốc tế của TS. Lê Thị Nam Giang
• Tư pháp quốc tế TS. Đỗ Văn Đại và PGS.TS Mai
Hồng Qùy


Văn bản quy phạm pháp luật chính
• Bộ luật dân sự 2015
• Bộ luật tố tụng dân sự 2015
• Các Hiệp định tương trợ tư pháp giữa Việt
Nam với các quốc gia khác
• Các VBQPPL chuyên ngành


Chương trình học
Chương 1: Những vấn đề chung
Chương 2: Chủ thể của TPQT VN
Chương 3: Xung đột thẩm quyền xét xử
Chương 4: Xung đột pháp luật
Chương 5: Công nhận và cho thi hành bản án của
Tòa án nước ngoài, phán quyết của Trọng tài nước
ngoài
Chương 6: Quyền sở hữu trong TPQT VN
Chương 7: Quyền thừa kế trong TPQT VN

Chương 8: Hôn nhân gia đình trong TPQT VN


Chương 1: Những vấn đề chung
I.
II.
III.
IV.
V.

Đối tượng điều chỉnh của TPQT VN
Phạm vi điều chỉnh của TPQT VN
Phương pháp điều chỉnh của TPQT VN
Tên gọi của TPQT
Nguồn của TPQT VN


I. Đối tượng điều chỉnh của TPQT VN
• A là công dân VN kết
hôn với B là công dân
VN tại VN
 Luật hôn nhân và gia
đình Việt Nam

• A là công dân Hoa Kỳ
kết hôn với B là công
dân VN tại VN
 Tư pháp quốc tế

I. Đối tượng điều chỉnh của TPQT VN
• A là công dân VN ký • A là công dân Việt
hợp đồng bán một
Nam ký hợp đồng
căn nhà tại Việt Nam
bán một căn nhà tại
cho B là công dân
Pháp cho B là công
Việt Nam. Hợp đồng
dân Việt Nam. Hợp
ký tại Việt Nam
đồng ký tại Việt Nam
 Luật dân sự Việt  Tư pháp quốc tế
Nam


I. Đối tượng điều chỉnh của TPQT VN
• A và B là công dân • A và B là công dân
VN đang du lịch tại
VN cư trú tại VN, A
Anh thì A gây tai nạn
gây tai nạn cho B ở
cho B làm thiệt hại
VN làm thiệt hại về
về tài sản của B
tài sản của B
 Tư pháp quốc tế
 Luật dân sự VN

I. Đối tượng điều chỉnh của TPQT VN
• A và B là công dân • A và B là công dân
VN cư trú tại VN, A
VN, A đi công tác tại
ký hợp đồng lao
Anh 3 tháng, B là du
động với B để B làm
học sinh tại Anh. A
việc nhà cho A
ký hợp đồng với B để
B làm việc nhà cho A
 Luật lao động Việt
trong 3 tháng
Nam
 Tư pháp quốc tế


I. Đối tượng điều chỉnh của TPQT VN
• A là công dân Việt • A là công dân Hà lan
Nam qua đời tại VN
qua đời tại Anh để
để lại thừa kế cho B
lại thừa kế cho B là
là công dân VN một
công dân VN một
căn nhà tại VN
căn nhà tại Anh
 Luật dân sự Việt  Tư pháp quốc tế
Nam

I. Đối tượng điều chỉnh của TPQT VN
 Là những quan hệ dân sự theo nghĩa rộng:
quan hệ dân sự, quan hệ lao động, thương
mại , hôn nhân gia đình, vv và cả những quan
hệ pháp luật tố tụng dân sự
 Có yếu tố nước ngoài:
 Căn cứ chủ thể,
 Căn cứ khách thể,
 Căn cứ sự kiện pháp lý


Quy định trong BLDS 2015
• Điều 663 khoản 2: Quan hệ dân sự có yếu tố nước
ngoài là quan hệ dân sự thuộc một trong các trường
hợp:
 Có ít nhất một trong các bên tham gia là cá nhân,
pháp nhân nước ngoài
 Các bên tham gia đều là công dân Việt Nam, pháp
nhân Việt Nam nhưng việc xác lập, hay đổi, thực
hiện hoặc chấm dứt quan hệ đó xảy ra ở nước ngoài
 Các bên tham gia đều là công dân Việt Nam, pháp
nhân Việt Nam nhưng đối tượng của quan hệ dân
sự đó ở nước ngoài.


II. Phạm vi điều chỉnh của Tư pháp
quốc tế
VD: Một công ty VN ký hợp đồng mua bán với
một công ty Hoa Kỳ tại Singapo. Tranh chấp phát

sinh khi công ty VN cho rằng cty Hoa Kỳ thực
hiện không đúng nghĩa vụ thanh toán còn cty
Hoa Kỳ thì cho rằng phía VN thực hiện ko đúng
nghĩa vụ giao hàng.


II. Phạm vi điều chỉnh của Tư pháp
quốc tế
• Công ty Việt Nam khởi kiện ra tòa án VN, công
ty hoa kỳ khởi kiện ra tòa án Hoa Kỳ

 Vậy Tòa nào sẽ có thẩm quyền xem xét???
(1)


II. Phạm vi điều chỉnh của Tư pháp
quốc tế
• Giả sử Tòa Việt Nam là tòa có thẩm quyền xem
xét tranh chấp

 Vậy tòa sẽ áp dụng pháp luật của Hoa kỳ,
pháp luật của Việt Nam hay pháp luật của
Singapo để giải quyết nội dung tranh
chấp??? (2)


II. Phạm vi điều chỉnh của Tư pháp
quốc tế
• Giả sử tòa Hoa Kỳ xem xét tranh chấp chứ
không phải tòa Việt Nam. Tòa Hoa Kỳ xét xử và

ra bản án

 Liệu bản án của tòa Hoa Kỳ có được công
nhận và cho thi hành tại Việt Nam hay
không??? (3)


II. Phạm vi điều chỉnh của Tư pháp
quốc tế
(1) Xác định thẩm quyền của Tòa án Việt Nam đối
với các vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài
(2) Xác định pháp luật áp dụng để điều chỉnh nội
dung quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài
(3) Công nhận và cho thi hành bản án, quyết định
của Tòa án nước ngoài, phán quyết của trọng tài
nước ngoài tại Việt Nam


III.Phương pháp điều chỉnh của TPQT
VN
• Phương pháp thực • Phương pháp xung
chất: là cách sử dụng
đột: là cách sử dụng
những quy phạm
những quy phạm
thực chất để điểu
xung đột để điều
chỉnh những quan hệ
chỉnh những quan hệ
của TPQT (1)

của TPQT (2)


III.Phương pháp điều chỉnh của TPQT
VN
(1) Quy phạm thực chất là gì???
Là loại quy phạm mà nội dung của nó trực tiếp
giải quyết vấn đề hoặc quy định cụ thể về
quyền và nghĩa vụ của các bên, biện pháp
chế tài mà không cần thông qua hệ thống
pháp luật trung gian nào


VÍ DỤ
• Điều 767 khoản 3 và 4 BLDS 2005: Thừa kế
theo pháp luật có yếu tố nước ngoài
3. Di sản không có người thừa kế là bất động sản
thuộc về Nhà nước nơi có bất động sản đó.
4. Di sản không có người thừa kế là động sản
thuộc về Nhà nước mà người để lại di sản
thừa kế có quốc tịch trước khi chết.


Ví dụ
Ðiều 67 Công ước Viên 1980 về HĐ mua
bán hàng hóa quốc tế
“1.   Khi hợp đồng mua bán quy định việc
vận chuyển hàng hóa và người bán không bị
buộc phải giao hàng tại nơi xác định, rủi ro
được chuyển sang người mua kể từ lúc hàng

được giao cho người chuyên chở thứ nhất
để chuyển giao cho người mua chiếu theo
hợp đồng mua bán… ”


Ví dụ
Tập quán thương mại quốc tế: các điều kiện giao
hàng Incoterms
•Điều kiện FOB (Free on board): giao lên tàu. Rủi
ro chuyển từ người bán sang người mua kể từ
khi hàng hóa đã qua lan can tàu
•Điều kiện CPT (Carrige paid to): cước phí trả tới.
Rủi ro được chuyển từ người bán sang người
mua khi hàng được giao cho người chuyên chở


Cách thức xây dựng các quy phạm
thực chất
• Cách 1: Các quốc gia đơn phương ban hành các
loại quy phạm này trong hệ thống pháp luật
nước mình
• Cách 2: Các quốc gia thỏa thuận cùng xây dựng
chúng trong các điều ước quốc tế (quy phạm
thực chất thống nhất)
• Cách 3: Các quốc gia thừa nhận những tập
quán quốc tế chứa đựng các quy phạm thực
chất này


Đánh giá về phương pháp điều chỉnh

thực chất
• Uư điểm: có hiệu quả cao và trực tiếp điều
chỉnh được những quan hệ TPQT. Có thể áp
dụng nhanh gọn
• Nhược điểm: số lượng ít so với các quan hệ
TPQT rất đa dạng, việc xây dựng quy phạm
thực chất khó khăn


III.Phương pháp điều chỉnh của TPQT
VN
(2) Quy phạm xung đột là gì???
Là loại quy phạm không trực tiếp giải quyết các
quan hệ pháp luật cụ thể mà chỉ quy định
nguyên tắc chọn lựa của hệ thống pháp luật
nước này hay nước kia để giải quyết các quan hệ
của TPQT