Luận văn đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa huyện hải hậu tỉnh nam định

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I

TR N TH OANH

ðÁNH GIÁ HI U QU S

D NG ð T NÔNG NGHI P THEO

HƯ NG S N XU T HÀNG HÓA HUY N H I H U T NH NAM ð NH

LU N VĂN TH C SĨ NÔNG NGHI P

Chuyên ngành: QU N LÝ ð T ðAI
Mã s

: 60.62.16

Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. ð

HÀ N I - 2011

i

TH TÁM


L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan r ng, s li u và k t qu nghiên c u trong lu n văn này
là trung th c và chưa ñư c s d ng ñ b o v m t h c v nào.
Tơi xin cam đoan r ng, m i s giúp ñ cho vi c th c hi n lu n văn này

ñã ñư c cám ơn và các thơng tin trích d n trong lu n văn ñ u ñư c ch rõ
ngu n g c.

Tác gi lu n văn

Tr n Th Oanh

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

i


L I C M ƠN
ð có đư c k t qu nghiên c u này, ngoài s c g ng và n l c c a b n
thân, tơi đã nh n ñư c s giúp ñ t r t nhi u đơn v và cá nhân. Tơi xin ghi
nh n và bày t lòng bi t ơn t i nh ng t p th , cá nhân ñã dành cho tơi s
giúp đ q báu đó.
Tơi xin bày t lịng bi t ơn sâu s c và kính tr ng s giúp đ nhi t tình
c a cơ giáo TS. ð Th Tám, ngư i ñã tr c ti p hư ng d n đ tài này.
Tơi xin chân thành c m ơn nh ng ý ki n đóng góp q báu c a các th y
cơ trong Khoa Tài nguyên và Môi trư ng, các th y cô trong Vi n đào t o Sau
đ i h c.
Tơi xin chân thành c m ơn các đ ng chí lãnh ñ o

y ban nhân dân

huy n H i H u, các đ ng chí lãnh đ o, chun viên Phịng Nơng nghi p và
Phát tri n Nơng thơn, Phịng Tài ngun và Mơi trư ng, Phịng Th ng kê và
U ban nhân dân các xã ñã t o ñi u ki n v th i gian và cung c p s li u
giúp tơi th c hi n đ tài này.

Tơi xin chân thành c m ơn gia đình và các b n ñ ng nghi p ñ ng viên,
giúp đ trong q trình th c hi n lu n văn!

Hà n i, ngày tháng năm 2011
Tác gi lu n văn

Tr n Th Oanh

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

ii


M CL C
L i cam ñoan

i

L i c m ơn

ii

M cl c

iii

Danh m c các b ng

v

Danh m c các hình

vi

Danh m c các ký hi u ch vi t t t

vii

PH N 1. ð T V N ð

1

1.1.

Tính c p thi t c a ñ tài

1

1.2.

M c tiêu nghiên c u

2

PH N 2. T NG QUAN NGHIÊN C U

3

2.1.

M t s v n ñ lý lu n v s d ng đ t

3

2.1.1.

ð t nơng nghi p và s d ng đ t nơng nghi p

3

2.1.2.

ð c đi m s d ng đ t nơng nghi p vùng khí h u nhi t ñ i

5

2.1.3.

Nguyên t c và quan ñi m s d ng ñ t nông nghi p hi u qu

5

2.2.

Nh ng v n ñ v hi u qu s d ng ñ t và ñánh giá hi u qu s
d ng đ t nơng nghi p

7

2.2.1.

Khái qt v hi u qu và hi u qu s d ng ñ t

7

2.2.2.

ð c ñi m và phương pháp ñánh giá hi u qu s d ng đ t nơng
nghi p

11

2.2.3.

Nh ng xu hư ng s d ng ñ t nơng nghi p

14

2.2.4.

Nh ng nghiên c u liên quan đ n nâng cao hi u qu s d ng ñ t
nông nghi p và s n xu t nông nghi p hàng hóa

29

PH N 3. ð I TƯ NG, PH M VI, N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN C U

34

3.1.

ð i tư ng nghiên c u

34

3.2.

Ph m vi nghiên c u

34

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

iii


3.3.

N i dung nghiên c u

3.3.1.

34

ðánh giá ñi u ki n t nhiên, kinh t - xã h i có liên quan ñ n ñ t
ñai và s n xu t nơng nghi p hàng hố

34

3.3.2.

Th c tr ng s n xu t nông nghi p theo hư ng hàng hóa

35

3.3.3.

Hi n tr ng và đánh giá hi u qu s d ng đ t nơng nghi p

35

3.3.4.

ð nh hư ng s d ng đ t nơng nghi p theo hư ng s n xu t hàng hóa
35

3.4.

Phương pháp nghiên c u

36

3.4.1.

Phương pháp th ng kê kinh t

36

3.4.2.

Các phương pháp khác

37

PH N 4. K T QU NGHIÊN C U

38

4.1.

ðánh giá ñi u ki n t nhiên, kinh t - xã h i c a huy n H i H u 38

4.1.1.

ði u ki n t nhiên

38

4.1.2.

ði u ki n kinh t - xã h i

43

4.1.3.

ðánh giá chung

48

4.2.

Th c tr ng s n xu t nông nghi p theo hư ng hàng hóa

50

4.2.1.

Th trư ng tiêu th s n ph m

50

4.2.2.

Th c tr ng s n xu t và tiêu th m t s m t hàng nơng s n chính
c a huy n

52

4.3.

Hi n tr ng và ñánh giá hi u qu s d ng đ t nơng nghi p

57

4.3.1.

Hi n tr ng s d ng đ t nơng nghi p

57

4.3.2.

ðánh giá hi u qu s d ng ñ t nông nghi p

62

4.3.3.

ðánh giá t ng h p hi u qu các ki u s d ng ñ t

92

4.4.

ð nh hư ng s d ng đ t nơng nghi p theo hư ng s n xu t hàng hóa
96

4.4.1.

Quan đi m phát tri n nông nghi p huy n H i H u

96

4.4.2.

ð nh hư ng s d ng ñ t nông nghi p huy n H i H u

97

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

iv


4.4.3.

M t s gi i pháp ch y u nh m nâng cao hi u qu s d ng ñ t
nông nghi p

100

PH N 5. K T LU N VÀ KI N NGH

103

5.1.

K t lu n

103

5.2.

ð ngh

104

TÀI LI U THAM KH O

105

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

v


DANH M C CÁC B NG
B ng 4.1. Các ch tiêu phát tri n kinh t xã h i huy n H i H u

49

B ng 4.2. Hi n tr ng s d ng đ t nơng nghi p năm 2010 huy n H i H u

58

B ng 4.3. Hi n tr ng các lo i hình s d ng ñ t chính huy n H i H u

61

B ng 4.4. Hi u qu kinh t c a m t s cây tr ng chính vùng 1

63

B ng 4.5. Hi u qu kinh t c a m t s cây tr ng chính vùng 2

65

B ng 4.6. Hi u qu kinh t các ki u s d ng ñ t vùng 1

72

B ng 4.7. Hi u qu kinh t các ki u s d ng ñ t vùng 2

73

B ng 4.8. T ng h p hi u qu kinh t theo các lo i hình s d ng đ t trên
các vùng

75

B ng 4.9. M c ñ u tư lao ñ ng và thu nh p trên ngày công lao ñ ng vùng
1

79

B ng 4.10. M c ñ u tư lao đ ng và thu nh p trên ngày cơng lao ñ ng
vùng 2

80

B ng 4.11. M t s ch tiêu ñánh giá hi u qu xã h i c a các lo i hình
s d ng đ t

80

B ng 4. 12. So sánh m c ñ u tư phân bón th c t t i đ a phương v i tiêu
chu n bón phân cân đ i và h p lý

85

B ng 4.13 Danh m c các lo i thu c b o v th c v t ñư c s d ng t i
huy n

87

B ng 4.14. M c ñ s d ng m t s lo i thu c b o v th c v t

90

B ng 4.15. T ng h p hi u qu kinh t , xã h i, môi trư ng các vùng

95

B ng 4.16. ð nh hư ng s d ng ñ t nông nghi p huy n H i H u

99

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

vi


DANH M C CÁC HÌNH
Hình 4.1. Sơ đ v trí huy n H i H u trong t nh Nam ð nh

38

Hình 4.2. Cơ c u di n tích s d ng đ t nơng nghi p huy n H i H u năm 2010

59

Hình 4.3. Cơ c u di n tích các lo i hình s d ng đ t chính huy n H i H u

62

Hình 4.4. Giá tr gia tăng trên m t ha c a m t s cây tr ng chính huy n
H iH u

66

Hình nh 4.5. C nh quan ru ng tr ng lúa Tám xoan t i xã H i Tồn

67

Hình nh 4.6. C nh quan ru ng tr ng lúa N p b c t i xã H i B c

67

Hình nh 4.7. C nh quan nơng dân làm đ t chu n b v đơng t i xã H i ðơng

68

Hình nh 4.8. C nh quan ru ng tr ng ngô rau t i xã H i Nam

68

Hình nh 4.9. C nh quan ru ng tr ng cây Cà chua t i xã H i Tây

69

Hình nh 4.10. C nh quan ru ng mu i t i xã H i Chính

69

Hình nh 4.11. C nh quan ru ng Dưa chu t bao t t i th tr n Th nh Long

70

Hình nh 4.12 . C nh quan ru ng tr ng cây c nh t i xã H i Tồn

70

Hình nh 4.13. C nh quan thu mua và b o qu n Cà chua t i nhà máy ch
bi n Cà chua Hành Quân xã H i Tây

71

Hình 4.14. Giá tr gia tăng trên m t ha c a các lo i hình s d ng đ t
huy n H i h u

76

Hình 4.15. Giá tr gia tăng trên m t cơng lao đ ng c a các lo i hình s
d ng ñ t huy n H i H u

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

82

vii


DANH M C CÁC CH

VI T T T VÀ KÝ HI U

Ch vi t t t

Ch vi t ñ y ñ

AFTA

Khu v c t do thương m i Asean

APEC

Di n ñàn châu Á Thái Bình Dương

ASEAN

Hi p h i các nư c ðông Nam Á

BVTV

B o v th c v t

CPTG

Chi phí trung gian

CN – TTCN

Cơng nghi p – Ti u th cơng nghi p

DT

Di n tích

FAO

T ch c lương th c và nông nghi p th gi i

GTGT

Giá tr gia tăng

GTSX

Giá tr s n xu t

IFAD

Qu Nông nghi p và phát tri n qu c t

Lð

Lao ñ ng

LX – LM

Lúa xuân – Lúa mùa

LUT

Lo i hình s d ng ñ t

MðTT

M c ñ tiêu th

NXB

Nhà xu t b n

TBKT

Ti n b k thu t

TTCN
TLSX

Ti u th công nghi p
Tư li u s n xu t

TSHH

T su t hàng hóa

WTO

T ch c thương m i th gi i

XHCN

Xã h i ch nghĩa

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

viii


PH N 1. ð T V N ð
1.1.Tính c p thi t c a ñ tài
Trong nh ng năm qua, b ng ñư ng l i ñ i m i ñúng ñ n, Vi t Nam ñã
thu ñư c nh ng thành qu to l n trong quá trình phát tri n kinh t - xã h i.
N n nông nghi p t ng bư c chuy n t t túc, t c p sang s n xu t hàng hóa
v i quy mơ ngày càng l n. Nơng nghi p có s tăng trư ng khá, s c s n xu t
nơng thơn đư c gi i phóng, ti m năng đ t nơng nghi p d n đư c khai thác.
Hi n nay, v i trên 70% dân s và lao ñ ng xã h i ñang s ng

vùng nơng

thơn, ngành nơng nghi p v n có v trí, vai trị quan tr ng trong nhi u năm t i [38].
ð t đai đóng vai trị quy t ñ nh s t n t i và phát tri n c a xã h i loài
ngư i, là cơ s t nhiên, là ti n ñ cho m i q trình s n xu t. Các Mác đã
nh n m nh “ ð t là m , lao ñ ng là cha, s n sinh ra m i c a c i v t ch t” [6].
ð t nông nghi p tham gia tr c ti p vào quá trình s n xu t và làm ra s n ph m
ph c v ñ i s ng c a con ngư i và xã h i. ð t nông nghi p là y u t ñ u vào

quan tr ng tác ñ ng m nh m ñ n hi u qu s n xu t nông nghi p.
Hi n nay, Vi t Nam đang trong q trình đ y m nh s nghi p CNH HðH ñ t nư c. Di n tích đ t s n xu t nơng nghi p có xu hư ng gi m d n do
chuy n sang các m c đích s d ng khác, trong khi dân s ngày càng tăng. ð
ñáp ng ñư c yêu c u v lương th c th c ph m, ñ ng th i cung c p nguyên
li u cho công nghi p ch bi n và xu t kh u, nư c ta c n ph i có n n nơng
nghi p v a mang l i hi u qu kinh t cao v a s d ng ñ t b n v ng trên cơ s
phát tri n s n xu t hàng hóa. Vì v y, s d ng đ t nơng nghi p m t cách đúng
đ n và có hi u qu là u c u có tính c p thi t hi n nay.
H i H u là m t huy n đ ng b ng

phía ðơng Nam T nh Nam ð nh

v i di n tích đ t t nhiên trên 22 nghìn ha, ph n l n là ñ t nông nghi p nên ñã
ñư c T nh Nam ð nh xác ñ nh là m t trong nh ng ñ a bàn quan tr ng nh t

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

1


cung c p lương th c, th c ph m cho thành ph Nam ð nh và nhi u t nh trong
c nư c. Trong nh ng năm g n đây, nơng nghi p c a huy n đã có nh ng
bư c kh i s c. Hi u qu s d ng đ t nơng nghi p tăng, xu t hi n nh ng s n
ph m nông nghi p hàng hố có giá tr như: Tám xoan, N p b c, Cà chua, Dưa
chu t bao t , Ngô rau... [29]. Tuy nhiên, s n xu t nông nghi p c a huy n v n
mang n ng tính truy n th ng. S n xu t hàng hố m i ch mang tính t phát,
chưa có quy ho ch và phương án gi i quy t ñ u ra nên chưa phát huy h t các
ti m năng s n có. Vì v y, vi c nâng cao hơn n a hi u qu s d ng ñ t nông
nghi p, ñưa ra nh ng lo i hình s d ng đ t, ki u s d ng đ t nơng nghi p có
hi u qu kinh t cao, có tính hàng hố và b n v ng trên ñ a bàn huy n là v n

ñ r t c n thi t. ð góp ph n gi i quy t v n đ này, chúng tơi ti n hành
nghiên c u ñ tài: “ðánh giá hi u qu s d ng đ t nơng nghi p theo hư ng
s n xu t hàng hóa huy n H i H u T nh Nam ð nh”.
1.2. M c tiêu nghiên c u
- ðánh giá hi u qu s d ng đ t nơng nghi p theo hư ng s n xu t hàng
hố nh m góp ph n giúp ngư i nông dân l a ch n phương th c s d ng ñ t
phù h p trong ñi u ki n c th trên ñ a bàn huy n.
- ð nh hư ng và ñ xu t các gi i pháp nh m nâng cao hi u qu s d ng
đ t nơng nghi p đáp ng yêu c u phát tri n nông nghi p b n v ng theo hư ng
s n xu t hàng hố.

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

2


PH N 2. T NG QUAN NGHIÊN C U
2.1. M t s v n ñ lý lu n v s d ng đ t

2.1.1. ð t nơng nghi p và s d ng đ t nơng nghi p
Theo Lu t ñ t ñai năm 2003, ñ t nông nghi p đư c chia ra làm các
nhóm đ t chính sau: ñ t s n xu t nông nghi p, ñ t lâm nghi p, đ t ni tr ng
thu s n, đ t làm mu i và đ t nơng nghi p khác [23].
Cùng v i vi c phát tri n m nh m kinh t - xã h i, công ngh , khoa h c
và k thu t, công năng c a ñ t ñư c m r ng và có vai trị quan tr ng đ i v i
cu c s ng c a con ngư i. Nhân lo i đã có nh ng bư c ti n kỳ di u làm thay
ñ i b m t trái ñ t và m c s ng h ng ngày. Nhưng do ch y theo l i nhu n t i
đa, khơng có m t chi n lư c phát tri n chung nên ñã gây ra nh ng h u qu
tiêu c c như: ô nhi m môi trư ng, thối hố đ t… Hàng năm g n 12 tri u ha
r ng nhi t ñ i b tán phá

Châu M La Tinh và Châu Á. Cân b ng sinh thái

b phá v , hàng tri u ha ñ t đai b hoang m c hố [27]. S thối hố đ t đai
t p trung ch y u

các nư c ñang phát tri n. Theo k t qu ñi u tra c a

UNDP và trung tâm thông tin nghiên c u ñ t qu c t (ISRIC), th gi i có
kho ng 13,4 t ha đ t thì đã có kho ng 2 t ha đ t b hoang hố

các m c đ

khác nhau trong đó Châu Á và Châu Phi là 1,2 t ha chi m 62% t ng di n tích
b thối hố [16].
L ch s c a th gi i ñã ch ng minh b t kỳ nư c nào dù là nư c phát
tri n hay đang phát tri n thì s n xu t nơng nghi p đ u có v trí quan tr ng
trong n n kinh t qu c dân, t o ra s

n ñ nh xã h i và m c an toàn lương

th c qu c gia. ð i v i các nư c ñang phát tri n, s n ph m nơng nghi p cịn là
ngu n t o ra thu nh p ngo i t . Tuỳ theo l i th c a mình mà m i nư c có th
l a ch n nh ng nơng s n phù h p ñ xu t kh u thu ngo i t hay trao ñ i l y

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

3

s n ph m cơng nghi p đ đ u tư l i cho nông nghi p và các ngành khác trong
n n kinh t qu c dân.
Theo b n báo cáo c a t ch c ngân hàng th gi i World Bank, hàng
năm m c s n xu t so v i yêu c u s d ng lương th c v n thi u h t t 150 200 tri u t n, trong khi đó v n có 6 - 7 tri u ha đ t canh tác b m t kh năng
s n xu t, b xói mịn. Trong 1.200 tri u ha đ t b thối hố có t i 544 tri u ha
đ t canh tác b m t kh năng s n xu t do s d ng không h p lý [44].
Theo s li u th ng kê năm 2009, Vi t Nam có t ng di n tích t nhiên là
331.150,4 km2, dân s là 86.024,6 nghìn ngư i, m t đ dân s 260 ngư i/km2,
trong đó đ t nơng nghi p là 25.127,3 nghìn ha, đ t s n xu t nơng nghi p c nư c
9.598,8 nghìn ha [35]. So v i 10 nư c trong khu v c ðơng Nam Á, t ng di n tích
t nhiên c a Vi t Nam ñ ng th 2 nhưng bình qn di n tích đ t t

nhiên trên

đ u ngư i c a Vi t Nam ñ ng v trí th 9 trong khu v c. Di n tích đ t canh tác là
10.805,9ha. Bình qn di n tích đ t canh tác đ t 1.300,4m2/ngư i [39].
Vì v y, vi c nâng cao hi u qu s d ng đ t nơng nghi p trong tình hình
hi n nay nh m tho mãn nhu c u c a xã h i v nơng s n đang tr thành m t
trong các m i quan tâm l n nh t c a ngư i qu n lý và s d ng ñ t.
Theo ñánh giá c a Ngân hành th gi i (WB), t ng s n lư ng lương th c
s n xu t ra ch ñáp ng nhu c u cho kho ng 6 t ngư i trên th gi i, tuy nhiên
có s phân b khơng đ ng đ u gi a các vùng. Nơng nghi p s ph i gánh ch u
s c ép t nhu c u lương th c th c ph m ngày càng tăng c a con ngư i.
Hi n nay trên th gi i có kho ng 3,3 t ha đ t nơng nghi p, trong đó đã
khai thác ñư c 1,5 t ha; còn l i ph n ña là ñ t x u, s n xu t nơng nghi p g p
nhi u khó khăn. Qui mơ ñ t nông nghi p ñư c phân b như sau: Châu M
chi m 35%, Châu Á chi m 26%, Châu Âu chi m 13%, Châu Phi chi m 20%,
Châu ð i Dương chi m 6%. Bình qn đ t nơng nghi p trên đ u ngư i trên
tồn th gi i là 12000m2. Trong đó

M 2000m2,

Bungari 7000m2,

Nh t

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

4


B n 650m2. Theo báo cáo c a UNDP năm 1995

khu v c ðơng Nam á bình

qn đ t canh tác trên ñ u ngư i c a các nư c như sau: Indonesia 0,12ha;
Malaysia 0,27ha; Philipin 0,13ha; Thái Lan 0,42ha; Vi t Nam 0,1ha [24].

2.1.2. ð c ñi m s d ng đ t nơng nghi p vùng khí h u nhi t đ i
Nơng nghi p nhi t ñ i ñư c ti n hành

các vùng trong vành ñai nhi t

ñ i. Di n tích vùng nhi t ñ i chi m kho ng 1/3 di n tích l c đ a v i di n tích
đ t nơng nghi p có ích kho ng 1,4 t ha. ði u ki n khí h u - đ t ñai ñ c bi t
v i hoàn c nh kinh t xã h i t o cho nông nghi p nhi t đ i có nh ng nét riêng
bi u hi n trên các h th ng cây tr ng, v t ni. Khí h u là y u t h n ch
quy t ñ nh ñ n s phát tri n c a h th ng cây tr ng. Vùng nhi t ñ i m, mưa
nhi u, t p trung gây dịng ch y và xói mịn nghiêm tr ng. ð t ñai ph n l n là
màu m nhưng so v i vùng ơn đ i thì khơng t t b ng vì ít ch t mùn, các xác

vi sinh v t mau b khống hố. Khí h u và ñ t nhi t ñ i ph n l n thích h p
cho vi c tr ng cây lâu năm, cà phê, chè, ca cao và các l ai cây ăn qu nhi t
ñ i. ð i v i nh ng vùng ñ t trũng, ñ t phù sa, ñ t giàu ch t h u cơ… r t
thích h p cho vi c gieo tr ng các gi ng cây ng n ngày, cây lương th c. Hi n
nay,

các vùng nhi t ñ i, vi c canh tác s d ng đ t nơng nghi p theo hư ng

thâm canh cao, tăng năng su t, tăng v , áp d ng m nh m các ti n b khoa
h c k thu t vào s n xu t. ðây là nh ng nguyên nhân gây tình tr ng thối hố
đ t, đ t b m t kh năng s n xu t. ði u đó đ t ra v n ñ là phát tri n s n xu t
nơng nghi p đi đơi v i b o v c i t o ñ t, xây d ng n n nông nghi p hi u qu
và b n v ng [2].

2.1.3. Nguyên t c và quan ñi m s d ng đ t nơng nghi p hi u qu
2.1.3.1. Ngun t c s d ng đ t nơng nghi p hi u qu
Ngày nay nhu c u s d ng ñ t c a con ngư i ngày càng tăng trong khi
qu đ t ch có h n. ð t ñai ñang là ngu n tài nguyên ñư c con ngư i khai
thác v i nhi u m c đích khác nhau. Chính vì v y m t ph n l n di n tích đ t

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

5


nơng nghi p đang đư c chuy n đ i sang m c đích s d ng khác. Do đó, cũng
như các nư c trên th gi i thì m c tiêu s d ng đ t nơng nghi p

nư c ta

cũng là nâng cao hi u qu kinh t xã h i trên cơ s ñ m b o an ninh lương
th c, th c ph m, tăng cư ng nguyên li u cho công nghi p và hư ng t i xu t
kh u. S d ng ñ t nông nghi p trong s n xu t trên cơ s cân nh c các m c
tiêu phát tri n kinh t xã h i, t n d ng t i ña l i th so sánh v ñi u ki n sinh
thái và không làm nh hư ng x u đ n mơi trư ng là nh ng nguyên t c cơ b n
và c n thi t ñ ñ m b o cho khai thác s d ng b n v ng tài ngun đ t đai.
Chính vì v y, đ t nơng nghi p c n ñư c s d ng theo nguyên t c “ñ y ñ ,
h p lý và hi u qu ”, phù h p v i đi u ki n hồn c nh c th c a t ng vùng [33].
2.1.3.2. Quan đi m s d ng đ t nơng nghi p hi u qu
Hi n nay, v n ñ s d ng đ t nơng nghi p hi u qu là v n ñ th i s
ñư c nhi u nhà khoa h c thu c nhi u lĩnh v c quan tâm. ði cùng v i v n ñ
phát tri n nơng nghi p là s d ng đ t hi u qu . Thu t ng s d ng ñ t hi u
qu ñư c d a trên 5 quan ñi m sau [38]:
- T n d ng tri t ñ các ngu n l c, khai thác l i th so sánh v khoa h c,
k thu t, ñ t ñai, lao ñ ng ñ phát tri n cây tr ng, v t ni có t su t hàng hoá
cao, tăng s c c nh tranh và hư ng t i xu t kh u.
- Th c hi n s d ng đ t nơng nghi p theo hư ng t p trung chun mơn
hố, s n xu t hàng hố theo hư ng ngành hàng, nhóm s n ph m, th c hi n
thâm canh toàn di n và liên t c.
- Nâng cao hi u qu s d ng đ t nơng nghi p trên cơ s th c hi n đa
d ng hố hình th c s h u, t ch c s d ng đ t nơng nghi p, đa d ng hố cây
tr ng v t ni, chuy n đ i cơ c u cây tr ng v t nuôi phù h p v i sinh thái và
b o v môi trư ng.
- Nâng cao hi u qu s d ng ñ t nông nghi p phù h p và g n li n v i
ñ nh hư ng phát tri n kinh t - xã h i c a c nư c.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

6

- Chú ý đ u tư có tr ng đi m ñ t o ra các vùng kinh t làm ñ ng l c lôi
cu n nhưng không lãng quên ñ u tư di n r ng nh m gi m b t s chênh l ch
gi a thành th và nông thôn, gi a các t ng l p dân cư.
2.2. Nh ng v n ñ v hi u qu s d ng ñ t và ñánh giá hi u qu s d ng
đ t nơng nghi p

2.2.1. Khái quát v hi u qu và hi u qu s d ng đ t
Có nhi u quan đi m khác nhau v hi u qu . Trư c ñây, ngư i ta
thư ng quan ni m k t qu chính là hi u qu . Sau này, ngư i ta nh n th y rõ
s khác nhau gi a hi u qu và k t qu . Nói m t cách t ng quát và chung nh t
thì hi u qu chính là k t qu như yêu c u c a công vi c mang l i [42].
Hi u qu là k t qu mong mu n, cái sinh ra k t qu mà con ngư i ch
ñ i hư ng t i; nó có nh ng n i dung khác nhau. Trong s n xu t, hi u qu có
nghĩa là hi u su t, là năng su t. Trong kinh doanh, hi u qu là lãi su t, l i
nhu n. Trong lao đ ng nói chung, hi u qu là năng su t lao ñ ng ñư c ñánh
giá b ng s lư ng th i gian hao phí đ s n xu t ra m t ñơn v s n ph m, ho c
b ng s lư ng s n ph m ñư c s n xu t ra trong m t ñơn v th i gian [2].
K t qu , mà là k t qu h u ích là m t đ i lư ng v t ch t t o ra do m c
đích c a con ngư i, đư c bi u hi n b ng nh ng ch tiêu c th , xác đ nh. Do
tính ch t mâu thu n gi a ngu n tài nguyên h u h n v i nhu c u tăng lên c a
con ngư i mà ta ph i xem xét k t qu ñó ñư c t o ra như th nào? Chi phí b
ra bao nhiêu? Có đưa l i k t qu h u ích hay khơng? Chính vì v y khi ñánh
giá k t qu ho t ñ ng s n xu t kinh doanh không ch d ng l i

vi c ñánh giá

k t qu mà ph i ñánh giá ch t lư ng ho t ñ ng t o ra s n ph m đó. ðánh giá
ch t lư ng ho t ñ ng s n xu t kinh doanh là n i dung c a ñánh giá hi u qu [33].
T nh ng khái ni m chung v hi u qu , ta xem xét trong lĩnh v c s

d ng đ t thì hi u qu là ch tiêu ch t lư ng ñánh giá k t qu s d ng ñ t trong
ho t ñ ng kinh t , th hi n qua lư ng s n ph m, lư ng giá tr thu ñư c b ng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

7


ti n. ð ng th i v m t hi u qu xã h i là th hi n m c thu hút lao đ ng trong
q trình ho t ñ ng kinh t ñ khai thác s d ng ñ t. Riêng ñ i v i ngành
nông nghi p, cùng v i hi u qu kinh t v giá tr và hi u qu v m t s d ng
lao ñ ng trong nhi u trư ng h p ph i coi tr ng hi u qu v m t hi n v t là
s n lư ng nông s n thu ho ch ñư c, nh t là các lo i nơng s n cơ b n có ý
nghĩa chi n lư c (lương th c, s n ph m xu t kh u…) ñ ñ m b o s

n ñ nh

v kinh t - xã h i ñ t nư c [2].
Như v y, hi u qu s d ng ñ t là k t qu c a c m t h th ng các bi n
pháp t ch c s n xu t, khoa h c, k thu t, qu n lý kinh t và phát huy các l i
th , kh c ph c các khó khăn khách quan c a đi u ki n t nhiên, trong nh ng
hồn c nh c th cịn g n s n xu t nông nghi p v i các ngành khác c a n n
kinh t qu c dân, g n s n xu t trong nư c v i th trư ng qu c t [2].
S d ng đ t nơng nghi p có hi u qu cao thơng qua vi c b trí cơ c u
cây tr ng v t nuôi là m t trong nh ng v n ñ b c xúc hi n nay c a h u h t
các nư c trên th gi i. Nó khơng ch thu hút s quan tâm c a các nhà khoa
h c, các nhà ho ch đ nh chính sách, các nhà kinh doanh nơng nghi p mà cịn
là mong mu n c a nơng dân - nh ng ngư i tr c ti p tham gia s n xu t nông
nghi p [42].
Hi n nay, các nhà khoa h c ñ u cho r ng, v n ñ ñánh giá hi u qu s

d ng đ t khơng ch xem xét đơn thu n

m t m t hay m t khía c nh nào ñó

mà ph i xem xét trên t ng th các m t bao g m: hi u qu kinh t , hi u qu xã
h i và hi u qu môi trư ng [38].
2.2.1.1. Hi u qu kinh t
Theo Các Mác thì quy lu t kinh t đ u tiên trên cơ s s n xu t t ng th
là quy lu t ti t ki m th i gian và phân ph i có k ho ch th i gian lao ñ ng
theo các ngành s n xu t khác nhau. Theo nhà kinh t Samuel – Nordhuas thì
“Hi u qu là khơng lãng phí”. Theo các nhà khoa h c ð c (Stienier, Hanau,

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

8


Rusteruyer, Simmerman) hi u qu kinh t là ch tiêu so sánh m c đ ti t ki m
chi phí trong m t ñơn v k t qu h u ích và m c tăng k t qu h u ích c a ho t
ñ ng s n xu t v t ch t trong m t th i kỳ, góp ph n làm tăng thêm l i ích cho
xã h i [33].
Hi u qu kinh t là ph m trù chung nh t, nó liên quan tr c ti p t i n n
s n xu t hàng hoá v i t t c các ph m trù và các quy lu t kinh t khác nhau.
Vì th , hi u qu kinh t ph i ñáp ng ñư c 3 v n ñ :
- M t là m i ho t ñ ng c a con ngư i ñ u ph i quan tâm và tuân theo
quy lu t “ti t ki m th i gian”;
- Hai là hi u qu kinh t ph i ñư c xem xét trên quan ñi m c a lý
thuy t h th ng;
- Ba là hi u qu kinh t là m t ph m trù ph n ánh m t ch t lư ng c a
các ho t ñ ng kinh t b ng quá trình tăng cư ng các ngu n l c s n có ph c v

các l i ích c a con ngư i.
Hi u qu kinh t ñư c hi u là m i tương quan so sánh gi a lư ng k t
qu ñ t đư c và lư ng chi phí b ra trong ho t ñ ng s n xu t kinh doanh. K t
qu ñ t ñư c là ph n giá tr thu ñư c c a s n ph m đ u ra, lư ng chi phí b ra
là ph n giá tr c a ngu n l c ñ u vào. M i tương quan ñó c n xem xét c v
ph n so sánh tuy t ñ i và tương ñ i cũng như xem xét m i quan h ch t ch
gi a hai ñ i lư ng đó.
T nh ng v n đ trên có th k t lu n r ng: B n ch t c a ph m trù kinh
t s d ng ñ t là “v i m t di n tích ñ t ñai nh t ñ nh s n xu t ra m t kh i
lư ng c a c i v t ch t nhi u nh t v i m t lư ng chi phí v v t ch t và lao
ñ ng th p nh m ñáp ng nhu c u ngày càng tăng v v t ch t c a xã h i" [32].
2.2.1.2. Hi u qu xã h i
Hi u qu xã h i là m i tương quan so sánh gi a k t qu xét v m t xã
h i và t ng chi phí b ra. Hi u qu kinh t và hi u qu xã h i có m i quan h

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

9


m t thi t v i nhau và là m t ph m trù th ng nh t. Theo Nguy n Duy Tính,
hi u qu v m t xã h i c a s d ng đ t nơng nghi p ch y u ñư c xác ñ nh
b ng kh năng t o vi c làm trên m t đơn v di n tích đ t nơng nghi p [36].
Hi u qu xã h i ñư c th hi n thơng qua m c thu hút lao đ ng, thu nh p c a
nhân dân,... Hi u qu xã h i cao góp ph n thúc đ y xã h i phát tri n, phát huy
ñư c ngu n l c c a ñ a phương, nâng cao m c s ng c a nhân dân. S d ng
ñ t ph i phù h p v i t p qn, n n văn hố c a đ a phương thì vi c s d ng
đ t b n v ng hơn [34].
2.2.1.3. Hi u qu môi trư ng
Hi u qu mơi trư ng đư c th hi n

ch : Lo i hình s d ng đ t ph i

b o v ñư c ñ màu m c a ñ t đai, ngăn ch n đư c s thối hố ñ t b o v
môi trư ng sinh thái. ð che ph t i thi u ph i ñ t ngư ng an tồn sinh thái
(>35%) đa d ng sinh h c bi u hi n qua thành ph n lồi [17].
Trong th c t , tác đ ng c a môi trư ng sinh thái di n ra r t ph c t p và
theo chi u hư ng khác nhau. Cây tr ng phát tri n t t khi phù h p v i đ c
tính, tính ch t c a đ t. Tuy nhiên, trong q trình s n xu t dư i tác ñ ng c a
các ho t ñ ng s n xu t, phương th c qu n lý c a con ngư i, h th ng cây
tr ng s t o nên nh ng nh hư ng r t khác nhau ñ n mơi trư ng.
Hi u qu mơi trư ng đư c phân ra theo nguyên nhân gây nên,
g m: hi u qu hoá h c, hi u qu v t lý và hi u qu sinh h c môi trư ng [15].
Trong s n xu t nông nghi p, hi u qu hố h c mơi trư ng đư c đánh
giá thơng qua m c đ s d ng các ch t hố h c trong nơng nghi p. ðó là vi c
s d ng phân bón và thu c b o v th c v t trong quá trình s n xu t ñ m b o
cho cây tr ng sinh trư ng và phát tri n t t, cho năng su t cao và không gây ô
nhi m môi trư ng.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

10


Hi u qu sinh h c mơi trư ng đư c th hi n qua m i tác ñ ng qua l i
gi a cây tr ng v i ñ t, gi a cây tr ng v i các lo i d ch h i nh m gi m thi u
vi c s d ng hố ch t trong nơng nghi p mà v n ñ t ñư c m c tiêu đ ra.
Hi u qu v t lý mơi trư ng đư c th hi n thơng qua vi c l i d ng t t
nh t tài nguyên khí h u như ánh sáng, nhi t đ , nư c mưa c a các ki u s
d ng ñ t ñ ñ t ñư c s n lư ng cao và ti t ki m chi phí đ u vào.

2.2.2. ð c ñi m và phương pháp ñánh giá hi u qu s d ng đ t nơng
nghi p
2.2.2.1 Nguyên t c l a ch n các ch tiêu ñánh giá hi u qu s d ng ñ t nông nghi p
Vi c l a ch n các ch tiêu ñánh giá hi u qu s d ng ñ t nông nghi p
c n ph i d a trên nh ng nguyên t c c th :
- H th ng ch tiêu ph i có tính th ng nh t, tính tồn di n và tính h
th ng. Các ch tiêu có m i quan h h u cơ v i nhau, đ m b o tính so sánh có
thang b c [19], [34].
- ð đánh giá chính xác, tồn di n c n ph i xác đ nh ch tiêu chính, ch
tiêu cơ b n, bi u hi n m t c t y u c a hi u qu theo quan ñi m và tiêu chu n
ñã ch n, các ch tiêu b sung ñ hi u ch nh ch tiêu chính, làm cho n i dung
kinh t bi u hi n ñ y ñ hơn, c th hơn [18].
Các ch tiêu ph i phù h p v i đ c đi m và trình đ phát tri n nơng
nghi p

nư c ta, đ ng th i có kh năng so sánh qu c t trong quan h ñ i

ngo i, nh t là nh ng s n ph m có kh năng hư ng t i xu t kh u.
H th ng ch tiêu ph i đ m b o tính th c ti n và tính khoa h c, ph i có
tác d ng kích thích s n xu t phát tri n.
2.2.2.2. H th ng các ch tiêu ñánh giá hi u qu s d ng đ t nơng nghi p
Xu t phát t b n ch t c a hi u qu là nói lên m i quan h gi a k t qu
và chi phí, m i quan h này có th là quan h hi u s ho c quan h thương s
nên d ng t ng quát c a h th ng ch tiêu hi u qu là:

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

11

H=K-C

H = K/C

H = (K - C)/C

H = (K1 - K0)/(C1 - C0)

Trong đó, H : hi u qu
K : k t qu
C : chi phí
0 và 1 là ch s v th i gian
Tùy vào các h th ng tính tốn khác nhau mà các ch tiêu k t qu và
hi u qu s khác nhau. H th ng ch tiêu ñánh giá hi u qu kinh t ñ t nơng
nghi p có nh ng s khác nhau tùy vào t ng h th ng kinh t .
* Hi u qu kinh t
- Hi u qu kinh t trên 1 ha đ t nơng nghi p g m:
+ Giá tr s n xu t (GTSX)
Là toàn b giá tr s n ph m v t ch t và d ch v ñư c t o ra trong m t
th i kỳ nh t ñ nh, thư ng là 1 năm. GTSX chính là giá tr s n lư ng trên m t
đơn v di n tích đ t nơng nghi p.
+ Chi phí trung gian (CPTG)
Bao g m tồn b chi phí v t ch t thư ng xuyên b ng ti n mà ch th
b ra ñ thuê và mua các y u t ñ u vào (tr kh u hao tài s n c ñ nh) và d ch
v s d ng trong quá trình s n xu t.
+ Giá tr gia tăng (GTGT)
Giá tr gia tăng đư c tính theo cơng th c:
GTGT = GTSX – CPTG
- Hi u qu kinh t tính trên 1 đ ng chi phí trung gian (GTSX/CPTG,

GTGT/CPTG): ðây là ch tiêu tương đ i c a hi u qu , nó ch ra hi u qu s
d ng các chi phí bi n ñ i và thu d ch v .
- Hi u qu

kinh t

trên ngày cơng lao đ ng quy ñ i, bao g m:

GTSX/Lð, GTGT/Lð, TNHH/Lð. Th c ch t là ñánh giá k t qu ñ u tư lao

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

12


ñ ng s ng cho t ng ki u s d ng ñ t và t ng cây tr ng làm cơ s đ so sánh
v i chi phí cơ h i c a ngư i lao ñ ng.
+ Thu nh p h n h p (TNHH): là ph n thu nh p thu n túy c a ngư i
s n xu t g m c cơng lao đ ng c a m t gia đình và l i nhu n có th nh n
đư c trong năm.
Trong n n kinh t th trư ng, ngư i s n xu t r t quan tâm ñ n GTGT,
ñ c bi t trong các quy t ñ nh ng n h n. Nó là k t qu c a vi c ñ u tư các chi
phí v t ch t và lao ñ ng s ng c a t ng h và kh năng qu n lý c a ngư i ch h .
Các ch tiêu đư c phân tích, đánh giá ñ nh lư ng b ng ti n theo th i giá
hi n hành và đ nh tính đư c tính b ng m c đ cao, th p. Các ch tiêu đ t m c
càng cao thì hi u qu kinh t càng l n.
* Các ch tiêu ñánh giá hi u qu xã h i
Hi u qu xã h i đư c phân tích b i các ch tiêu sau [19]:
+ Trình đ dân trí, trình đ hi u bi t xã h i, khoa h c, k thu t;
+ ð m b o an toàn lương th c, gia tăng l i ích c a ngư i nơng dân;

+ ðáp ng đư c m c tiêu chi n lư c phát tri n kinh t c a vùng;
+ Thu hút ñư c nhi u lao ñ ng, gi i quy t công ăn vi c làm cho nơng dân;
+ Góp ph n đ nh canh, đ nh cư, chuy n giao ti n b khoa h c k thu t;
+ Tăng cư ng s n ph m hàng hố, đ c bi t là hàng hố xu t kh u.
* Các ch tiêu ñánh giá hi u qu mơi trư ng.
Trong s d ng đ t ln có s mâu thu n gi a nh ng l i ích v t ch t, cá
nhân trư c m t v i nh ng l i ích xã h i, lâu dài. Vi c ngư i dân khai thác t
ñ t nhi u hơn, trong khi cung c p cho ñ t lư ng phân h u cơ ít và tăng các
d ng phân hoá h c, thu c b o v th c v t,... ñ u là nh ng nguyên nhân làm
t n h i môi trư ng. S d ng ñ t th c s đ t hi u qu khi nó khơng có mâu
thu n trên. Vì v y, ch tiêu đánh giá hi u qu mơi trư ng trong s d ng đ t là [15]:
+ ðánh giá h th ng cây tr ng;

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

13


+ ðánh giá v tính b n v ng đ i v i vi c duy trì đ phì nhiêu c a ñ t
và b o v cây tr ng;
+ M c đ u tư phân bón, thu c tr sâu và các hóa ch t khác;
+ S thích h p c a mơi trư ng đ t khi thay ñ i ki u s d ng ñ t.
* Ý nghĩa c a vi c nâng cao hi u qu trong vi c s d ng đ t nơng nghi p:
- T o ñi u ki n s d ng ñ t ñai ngày càng t t hơn, lâu dài hơn, ph c v
cho các m c tiêu phát tri n n n kinh t - xã h i.
- Nâng cao thu nh p, t o ra nhi u l i ích cho ngư i s d ng đ t.
- B o ñ m ngu n l c và ñ ng l c cho ñ u tư b o v , b i dư ng và c i
t o ñ t.
- Th c hi n phân b s d ng ñ t h p lý cho các m c tiêu phát tri n
kinh t - xã h i c a ñ t nư c.

2.2.3. Nh ng xu hư ng s d ng đ t nơng nghi p
2.2.3.1. Nh ng xu hư ng phát tri n nông nghi p trên th gi i
Theo ðư ng H ng D t (1995), trên con đư ng phát tri n nơng nghi p,
m i nư c ñ u ch u nh hư ng c a các ñi u ki n khác nhau, nhưng ph i gi i
quy t v n đ sau [10]:
- Khơng ng ng nâng cao ch t lư ng nông s n, năng su t lao đ ng trong
nơng nghi p, nâng cao hi u qu ñ u tư;
- M c ñ và phương th c ñ u tư v n, lao đ ng, khoa h c và q trình
phát tri n nông nghi p. Chi u hư ng chung nh t là ph n ñ u gi m lao ñ ng
chân tay, ñ u tư nhi u lao ñ ng trí óc, tăng cư ng hi u qu c a lao ñ ng qu n
và t ch c;
- M i quan h gi a phát tri n nông nghi p và mơi trư ng.
T nh ng v n đ chung trên, m i nư c l i có chi n lư c phát tri n
nông nghi p khác nhau và có th chia làm hai xu hư ng:

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

14


* Nơng nghi p cơng nghi p hóa: S d ng nhi u thành t u và k t qu
c a công nghiêp, s d ng nhi u v t tư k thu t, dùng trang thi t b máy móc,
s n xu t theo quy trình k thu t ch t ch g n như cơng nghi p, đ t năng su t
cây tr ng v t nuôi và năng su t lao ñ ng cao. Kho ng 10% lao ñ ng xã h i
tr c ti p làm nơng nghi p nhưng v n đáp ng đ nhu c u tiêu dùng và xu t
kh u. Nông nghi p cơng nghi p hóa gây nên nhi u h u qu sinh thái nghiêm
tr ng, gây ô nhi m mơi trư ng làm gi m tính đa d ng sinh h c, làm hao h t
ngu n gen thiên nhiên [2].
* Nông nghi p sinh thái: Khái ni m nơng nghi p sinh thái đư c đưa ra

nh m kh c ph c nh ng như c ñi m c a nơng nghi p cơng nghi p hố. Nơng
nghi p sinh thái nh n m nh vi c ñ m b o tuân th nh ng nguyên t c v sinh
h c trong nông nghi p [10]. M c tiêu c a nông nghi p sinh thái là:
- Tránh nh ng tác h i do s

d ng hoá ch t và phương pháp công

nghi p gây ra;
- C i thi n ch t lư ng dinh dư ng th c ăn;
- Nâng cao đ phì nhiêu c a đ t b ng phân bón h u cơ, tăng hàm lư ng
mùn trong đ t…
- Gi m thi u ơ nhi m mơi trư ng đ t, nư c, khơng khí [2].
G n đây nhi u nhà khoa h c ñã nghiên c u n n nông nghi p b n v ng.
ðó là m t d ng c a nông nghi p sinh thái v i m c tiêu s n xu t nơng nghi p
đi đơi v i gi gìn b o v mơi trư ng sinh thái ñ m b o cho nông nghi p phát
tri n b n v ng, lâu dài.
Trong th c t phát tri n theo nh ng d ng t ng h p, ñan xen các xu
hư ng vào nhau

nhi u m c ñ khác nhau. C th như:

- “Cách m ng xanh” ñã ñư c th c hi n

các nư c ñang phát tri n

Châu Á, M la tinh và ñã ñem l i nh ng bư c phát tri n l n

nh ng nư c đó

và nh ng năm c a th p k 60. Th c ch t cu c cách m ng này d a ch y u

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

15


vào vi c áp d ng các gi ng cây lương th c có năng su t lúa cao (lúa nư c,
mì, ngơ,…) xây d ng h th ng th y l i, s d ng nhi u lo i phân hóa h c.
“Cách m ng xanh” đã d a vào c m t s y u t sinh h c, m t s y u t hóa
h c và c thành t u c a công nghi p [10].
- “Cách m ng tr ng” ñư c th c hi n d a vào vi c t o ra các gi ng gia
súc có ti m năng cho s a cao, vào nh ng ti n b khoa h c ñ t ñư c trong vi c
tăng năng su t và ch t lư ng các lo i gia súc, trong các phương th c chăn
ni mang ít nhi u tính ch t cơng nghi p. Cu c cách m ng này ñã t o ñư c
nh ng bư c phát tri n l n trong chăn nuôi

m t s nư c và ñư c th c hi n

trong m i quan h ch t ch v i “Cách m ng xanh” [10].
- “Cách m ng nâu” di n ra trên cơ s gi i quy t m i quan h gi a nơng
dân v i ru ng đ t. Trên cơ s khơi d y lòng yêu quý c a nơng dân v i đ t
đai, khuy n khích tính c n cù c a h đ tăng năng su t và s n lư ng trong
nông nghi p [10].
C ba cu c cách m ng này m i ch d ng l i

vi c tháo g nh ng khó

khăn trư c m t, ch chưa th là cơ s cho m t chi n lư c phát tri n nông
nghi p lâu dài và b n v ng. Giai đo n hi n nay mu n đưa nơng nghi p ñi lên
ph i xây d ng và th c hi n m t n n nông nghi p trí tu . Nơng nghi p trí tu

là bư c phát tri n

m c ñ cao, là s k t h p

ñ nh cao các thành t u sinh

h c, cơng nghi p, kinh t , qu n lý đư c v n d ng phù h p, v i ñi u ki n c
th c a m i nư c, m i vùng [10].
2.2.3.2. Phương hư ng phát tri n nông nghi p Vi t Nam trong nh ng năm t i
Nh ng năm g n ñây, n n nơng nghi p nư c ta bư c đ u ñã g n phương
th c truy n th ng v i phương th c cơng nghi p hố và đang t ng bư c gi m
b t tính t c p, t túc, chuy n d n sang s n xu t hàng hoá và hư ng t i xu t kh u.
Trên cơ s thành t u k thu t nơng nghi p c a hơn 20 năm đ i m i,
d a trên nh ng d báo v khoa h c k thu t, căn c vào ñi u ki n c th ,

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………

16