Tìm hiểu phản ứng với mật độ trồng của giống ngô đường lai tiên việt 3 tại gia lâm

B

GIÁO D C VÀ ðÀO T O

TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I
---------

---------

TR N TH THANH HÀ

TÌM HI U PH N NG V I M T ð TR NG
C A GI NG NGÔ ðƯ NG LAI TIÊN VI T 3
T I GIA LÂM

LU N VĂN TH C SĨ NÔNG NGHI P

Chuyên nghành: TR NG TR T
Mã s

: 60 62 01

Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS. TS. VŨ VĂN LI T

HÀ N I – 2010


L I CAM ðOAN

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên c u c a riêng tơi. Các
s li u, k t qu nêu trong lu n văn là trung th c và chưa t ng ñư c ai cơng

b trong b t kỳ cơng trình nào khác.
Tơi xin cam đoan r ng các thơng tin trích d n trong lu n văn ñ u
ñã ñư c ch rõ ngu n g c.

H c viên

Tr n Th Thanh Hà

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................i


L I C M ƠN
Tôi xin trân tr ng cám ơn PGS.TS. Vũ Văn Li t, B môn Di truy n Ch n gi ng - Khoa Nông h c - Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i. Th y
đã hư ng d n tơi t n tình trong su t quá trình th c hi n đ tài.
Tơi xin bày t lịng bi t ơn chân thành đ n các th y cơ giáo trong khoa
Nơng h c đ c bi t là các th y cô B môn Di truy n - Ch n gi ng ñã cung
c p tài li u, t o ñi u ki n thu n l i cho tơi trong q trình nghiên c u.
Tơi xin c m ơn sâu s c t i Ban lãnh ñ o Vi n Nghiên c u Lúa cùng
các b n ñ ng nghi p, ñ c bi t là các b n trong phòng Nghiên c u Cây tr ng
c n ñã t o ñi u ki n và giúp tôi trong su t q trình th c hi n đ tài
Nhân d p này tôi xin g i l i c m ơn đ n các th y cơ giáo cùng gia đình
và b n bè đã đ ng viên, t o đi u ki n cho tơi hồn thành lu n văn này.

Hà n i, ngày17 tháng 09 năm 2010
H c viên

Tr n Th Thanh Hà

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................ii

M CL C

PH N I: M ð U ............................................................................................1
1. Tính c p thi t c a ñ tài .................................................................................1
2.

M c ñích yêu c u .......................................................................................2

2.1 M c ñích ............................................................................................2
2.2 Yêu c u.............................................................................................2
PH N II: T NG QUAN TÀI LI U..................................................................3
2.1 Gi i thi u chung v cây ngơ đư ng .............................................................3
2.2 Nghiên c u m t đ tr ng ngơ.......................................................................5
2.2.1 nh hư ng c a m t ñ tr ng ngơ đ n sinh trư ng phát tri n............6
2.2.2 nh hư ng c a m t đ tr ng ngơ ñ n năng su t...............................8
2.2.3 M t ñ tr ng ñ n ch ng ch u.......................................................... 12
2.3 Tình hình s n xu t ngơ đư ng trên th gi i và Vi t Nam ..........................12
2.3.1. Tình hình s n xu t ngơ đư ng trên th gi i .................................. 12
2.3.2 S n xu t tiêu th ngơ đư ng Vi t Nam ...................................... 14
PH N III: V T LI U, N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U ..15
3.1 V t li u, ñ a ñi m và th i gian nghiên c u.................................................15
3.1.1 V t li u nghiên c u ........................................................................ 15
3.1.2 ð a đi m thí nghi m....................................................................... 15
3.1.3 ði u ki n đ t làm thí nghi m ......................................................... 15
3.1.4 Th i gian ti n hành ........................................................................ 15
3.2 N i dung nghiên c u..................................................................................15
3.3 Công th c thí nghi m.................................................................................16
3.4 Phương pháp nghiên c u............................................................................16
3.5 Phương pháp x lý s li u..........................................................................20

PH N IV: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N .............................21
4.1 M t s ñ c ñi m c a gi ng ngơ đư ng lai Tiên Vi t 3 trong v Xuân 2010
t i Gia Lâm ......................................................................................................21

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................iii


4.2 nh hư ng c a m t ñ ñ n sinh trư ng, phát tri n c a ngô ñư ng lai Tiên
Vi t 3 t i Gia Lâm............................................................................................23
4.2.1 nh hư ng c a m t ñ ñ n th i gian sinh trư ng c a ngô Tiên Vi t 3
....................................................................................................................... 23
4.2.2 nh hư ng c a m t ñ tr ng ñ n tăng trư ng chi u cao cây c a
ngô Tiên Vi t 3t i Gia Lâm .................................................................... 26
4.2.3 nh hư ng c a m t ñ ñ n tăng trư ng s lá c a gi ng Tiên Vi t 3
................................................................................................................ 30
4.3 nh hư ng c a m t ñ ñ n kh năng quang h p c a gi ng ngô Tiên Vi t 3 ...33
4.3.1 nh hư ng c a m t ñ ñ n di n tích lá và ch s di n tích lá (LAI)33
4.3.2 nh hư ng c a m t ñ ñ n hi u su t quang h p thu n và kh năng
quang h p c a qu n th ........................................................................... 36
4.4 nh hư ng c a m t ñ ñ n ñ c ñi m hình thái cây ...................................38
4.5 nh hư ng c a m t ñ ñ n kh năng ch ng ch u ......................................40
4.5.1

nh hư ng c a m t ñ ñ n kh năng ch ng ñ .....................................40

4.5.1 nh hư ng c a m t ñ ñ n kh năng ch ng ch u sâu b nh ....................42
4.6 nh hư ng c a m t ñ ñ n năng su t và các y u t c u thành năng su t ......44
4.6.1 nh hư ng c a m t ñ ñ n các y u t c u thành năng su t ............ 44
4.6.2 nh hư ng c a m t ñ ñ n năng su t b p tươi............................... 46
4.7 M i tương quan gi a m t ñ v i năng su t và các y u t c u thành năng

su t............................................................................................................... 50
4.8 nh hư ng c a m t đ đ n ch t lư ng ngơ ñư ng thương ph m. ……..51
4.8.1 nh hư ng c a m t ñ ñ n ch t lư ng b p thương ph m............... 51
4.8.2 nh hư ng c a m t ñ ñ n hàm lư ng ñư ng t ng s (ñ Brix) .... 52
PH N V: K T LU N VÀ ð NGH .............................................................57
5.1 K t lu n......................................................................................................57
5.2 ð ngh .......................................................................................................58
TÀI LI U THAM KH O ...............................................................................59

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................iv


DANH M C CÁC B NG
B ng 4.1 M t s đ c đi m c a gi ng ngơ ñư ng lai Tiên Vi t 3 trong v Xuân
2010 t i Gia Lâm..................................................................................................... 21
B ng 4.2. nh hư ng c a m t ñ ñ n th i gian sinh trư ng c a ngơ đư ng
Tiên Vi t 3 t i Gia Lâm .......................................................................................... 24
B ng 4.3. nh hư ng c a m t ñ ñ n tăng trư ng chi u cao cây c a ngơ đư ng
Tiên Vi t 3 t i Gia Lâm .......................................................................................... 27
B ng 4.4. nh hư ng c a m t ñ ñ n ñ ng thái tăng trư ng s lá c a ngơ
đư ng Tiên Vi t 3 t i Gia Lâm .............................................................................. 31
B ng 4.5. nh hư ng c a m t đ đ n di n tích lá và ch s di n tích lá c a ngơ
đư ng Tiên Vi t 3 t i Gia Lâm .............................................................................. 35
B ng 4.6. nh hư ng c a m t ñ ñ n hi u su t quang h p thu n và kh năng
quang h p c a qu n th c a ngơ đư ng Tiên Vi t 3 t i Gia Lâm ...................... 37
B ng 4.7. nh hư ng c a m t ñ ñ n ñ c đi m hình thái cây ngơ đư ng Tiên
Vi t 3 t i Gia Lâm................................................................................................... 39
B ng 4.8. nh hư ng c a m t ñ ñ n kh năng ch ng đ c a ngơ đư ng Tiên
Vi t 3 t i Gia Lâm................................................................................................... 41
B ng 4.9. nh hư ng c a m t ñ ñ n kh năng ch ng ch u sâu b nh c a ngơ

đư ng Tiên Vi t t i Gia Lâm ................................................................................. 43
B ng 4.10. nh hư ng c a m t ñ ñ n các y u t c u thành năng su t c a ngơ
đư ng Tiên Vi t 3 t i Gia Lâm .............................................................................. 45
B ng 4.11. nh hư ng c a m t ñ ñ n năng su t b p tươi th c thu c a gi ng
ngơ đư ng Tiên Vi t 3 t i Gia Lâm ...................................................................... 48
B ng 4.12 Tương quan gi a m t ñ v i năng su t và các y u t c u thành năng
su t c a ngơ đư ng Tiên Vi t 3 t i Gia Lâm ....................................................... 50
B ng 4.13. nh hư ng c a m t ñ ñ n ch t lư ng b p thương ph m c a ngơ
đư ng Tiên Vi t 3 t i Gia Lâm .............................................................................. 51
B ng 4.14. nh hư ng c a m t ñ ñ n hàm lư ng ñư ng t ng s khi thu ho ch
c a ngơ đư ng Tiên Vi t 3 t i Gia Lâm................................................................. 53

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................v


DANH M C CÁC HÌNH
Hình 4.1.a. nh hư ng c a m t ñ ñ n tăng trư ng chi u cao cây v Hè Thu 2009. 29
Hình 4.1.b. nh hư ng c a m t ñ ñ n tăng trư ng chi u cao cây v Xuân 2010.... 29
Hình 4.2.a. nh hư ng c a m t ñ ñ n t c ñ tăng trư ng s lá v Hè Thu 2009 .... 32
Hình 4.2.b. nh hư ng c a m t ñ ñ n tăng trư ng s lá v Xuân 2010 .................. 33
Hình 4.3. nh hư ng c a m t ñ ñ n năng su t b p tươi.......................................... 49
Hình 4.4.a. nh hư ng c a m t ñ ñ n hàm lư ng ñư ng t ng s v Hè Thu 2009. 56
Hình 4.4.b. nh hư ng c a m t ñ ñ n hàm lư ng ñư ng t ng s v Xuân 2010.... 56

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................vi


PH N I
M

ð U

1. Tính c p thi t c a đ tài
Ngơ đư ng (Zea mays var. rugosa) là ngơ có ch a hàm lư ng đư ng
cao. Là k t qu c a ñ t bi n t nhiên trong qu n th ngô, x y ra

các gen ñi u

khi n t ng h p tinh b t thành đư ng trong n i nhũ. Ngơ đư ng r t giàu dinh
dư ng như protein, vitamin, ch t béo và nhi u ngun t vi lư ng, đó là lo i
th c ph m s ch, an toàn ch y u đ ph c v ăn tươi (ngơ quà, ch bi n thành
các món rau) và ch bi n ñ h p nên ñã tr thành th c ph m có giá tr và ph
bi n trên tồn c u. Năm 2006

Hoa Kỳ ngơ đư ng ăn tươi tiêu th 3,87

kg/ngư i/năm, ngơ đư ng đơng l nh 4,2 kg/ngư i/năm, ngơ đư ng đóng h p là
3,7kg/ngư i/năm. T ng s ngơ đư ng tiêu th

M bình qn trên đ u ngư i

v i c ngơ ăn tươi, đơng l nh và đóng h p là 11,7 kg/ngư i/năm.
Ngơ đư ng đã nhanh chóng có ch đ ng và thu hút nhi u nư c tr ng và
nghiên c u. Vi c nghiên c u t p chung ch y u vào khâu ch n t o gi ng, k
thu t tr ng tr t và ch bi n. Trong nh ng năm g n đây, ngơ ñư ng

nư c ta

cúng phát tri n r t m nh c v di n tích và s n lư ng do có đ u ra n đ nh. Vì
v y, vi c nghiên c u các bi n pháp k thu t canh trong đó m t đ tr ng,

nh m nâng cao năng su t, s n lư ng là r t c n thi t.
ðã có nhi u nh ng nghiên c u v kho ng cách gi a các hàng tr ng t
hơn 30cm ñ n hơn 200cm và m t ñ t 0,5 ñ n 24 v n cây/ha, song ñ i tư ng
áp d ng ch y u trên ngô t . Phan Xuân Hào (2008), các gi ng ngơ trong thí
nghi m (k c gi ng th p cây, lá ñ ng, thân nh , lá thoáng) cho th y

cùng

m t m t ñ nhưng kho ng cách hàng tr ng h p s cho năng su t cao hơn
kho ng cách hàng tr ng r ng ( cùng m t m t ñ 8 v n cây/ha kho ng cách
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................1


hàng tr ng 50cm vư t 16,1% và 31,8% so v i kho ng cách hàng tr ng 70cm
và 90cm).
Trên cơ s h p tác nghiên c u gi a trư ng ð i h c Nông nghi p Hà
N i và ð i h c Vân Nam Trung Qu c chúng tơi th c hi n đ tài “Tìm hi u
ph n ng v i m t ñ tr ng c a gi ng ngơ đư ng lai Tiên Vi t 3 t i Gia
Lâm” nh m ñáp ng nhu c u s n xu t hi n nay, ñưa ra bi n pháp k thu t ñ
nâng cao năng su t, ch t lư ng ngơ đư ng và góp ph n vào b gi ng ngơ
đư ng t i Vi t Nam.
2. M c đích u c u
2.1 M c đích
Tìm hi u m t đ tr ng khác nhau đ i v i gi ng ngơ ñư ng Tiên Vi t 3
nh m xác ñ nh m t đ tr ng thích h p trong đi u ki n Vi t Nam.
2.2 Yêu c u
+ ðánh giá sinh trư ng phát tri n c a gi ng ngơ đư ng Tiên Vi t 3
trong đi u ki n v Hè Thu 2009 và v Xuân 2010 dư i ñi u ki n sinh thái
ñ ng b ng sông H ng
+ ðánh giá kh năng quang h p c a gi ng ngơ đư ng Tiên Vi t 3

các m t ñ khác nhau
+ ðánh giá kh năng ch ng ch u c a gi ng ngô ñư ng Tiên Vi t 3
các m t ñ tr ng khác nhau
+ ðánh giá năng su t và y u t c u thành năng su t c a gi ng ngơ
đư ng Tiên Vi t 3

các m t ñ tr ng khác nhau

+ ðánh giá ch t lư ng c a gi ng ngơ đư ng Tiên Vi t 3

các m t ñ

tr ng khác nhau

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................2


PH N II
T NG QUAN TÀI LI U
2.1 Gi i thi u chung v cây ngơ đư ng
Ngơ đư ng (Zea mays L.) nhưng thư ng ñư c g i theo bi n ch ng là
Zea mays L. var. rugosa (ho c saccharata) là cây hàng năm, h hoà th o, b
nhi m s c th 2n=20.[38]
Ngơ đư ng (Zea mays L. subsp. saccharata sturt) có d ng h t d t nhăn,
đ nh h t lõm, có màu h t đa d ng t tr ng đ n tím, màu mày tr ng và tím đ ,
các d ng thư ng g p và có ý nghĩa kinh t là var.dulcis v i màu h t tr ng,
mày tr ng, var.flavodulcis v i màu h t vàng, mày tr ng. Ngơ đư ng ch s
d ng đ ăn tươi dư i d ng lu c ho c dùng trong ch bi n đ h p ho c đơng
l nh ñ ch bi n các món ăn khác như n u súp, chiên giịn, đ xơi…[15]
Ngơ đư ng là k t qu c a ñ t bi n t nhiên đư c tìm th y trong qu n

th ngơ và ñư c tr ng b i nh ng b t c da ñ

M , l n ñ u tiên ñư c thu

th p b i nh ng ngư i ñ nh cư châu Âu vào nh ng năm 1779. [38]
Nh ng năm đ u th k XIX,

M đã có gi ng ngơ ng t song cho đ n

nh ng năm 1960 các nhà t o gi ng m i t o ra gi ng ngô ưu th lai siêu ng t và
các dòng m i và gi ng ra sau dư ng như t t hơn nh ng gi ng trư c đó. [36]
Ngơ đư ng đư c ti n hóa t t tiên hoang d i c a nó

Mexico và

Trung M và tr thành lương th c hàng ngày c a th i kỳ trư c CơLơm tìm ra
Châu M . T tiên c a ngơ đư ng đã tìm th y

vùng Andean c a Peru. Phân

lo i ngơ ñ u tiên d a trên tích lũy cacbonhydrat trong n i nhũ. Ngơ đư ng,
gen ng t hay gen ñư ng (su) n m

nhi m s c th s 4 ngăn c n ho c làm

ch m quá trình chuy n hóa đư ng thành tinh b t trong quá trình phát tri n c a

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................3

n i nhũ và cho v ng t. Ngơ đư ng ñư c xem là m t rau ch t lư ng cao khi
s d ng h t

giai ño n chín s a. [44]

Ngơ đư ng là m t đ t bi n l n c a ngô thư ng, các ñ t bi n l n th
hi n

ki u gen ñi u khi n t ng h p tinh b t (su), gen ñi u khi n ñ ng t là

gen kéo dài m ch ñư ng (se) và gen siêu ng t hay nhăn nheo (sh2). Vince
Fritz và c ng s (2003, 2006) ñã d a trên hàm lư ng ñư ng và m t s ñ c
ñi m khác mà phân lo i ngơ đư ng thành 3 nhóm:
+ Ngơ ng t thư ng -Normal sugary (su) là ngô tiêu chu n ph c v cho
th trư ng ăn tươi.
+ Ngơ ng t đ m- Sugary enhanced (se) là ngơ có đ đư ng cao hơn và
th i gian chuy n hố đư ng thành tinh b t ch m hơn sau thu ho ch, n i nhũ
m m hơn ngô tiêu chu n.
+ Ngô siêu ng t- Supersweet or shrunken-2 (sh2) là ngơ có hàm lư ng
ñư ng cao g p 2 – 3 l n ngô ng t tiêu chu n, ngô này ph c v cho th trư ng
ăn tươi, h t nh , nh và nhăn nheo hơn 2 lo i ngô trên. [41]
B. Rosie Lerner và N. Dana ñã phân lo i ngơ đư ng thành 6 nhóm d a
trên các hi n tư ng đ t bi n như sau:
1) Ngơ ñư ng cơ b n: (su su*)
2) Ngô ñư ng ñã b bi n ñ i m t ph n, t i thi u là 25% n i nhũ g m:
- S ph i h p ho c ngô siêu ng t (su sh2*)
- Ngơ đư ng ng t đ m (su se)
3) D ng ngơ đư ng đã b bi n đ i hồn tồn, bi n đ i t t c n i nhũ
(su se*)
4) D ng ngô ñư ng ch có 1 gen thay th gen (su) thông thư ng là (sh2)

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................4


5) D ng ngơ đư ng có nhi u gen thay th gen (su-ae), và wx* là nhóm
thay th (su)
6) D ng ngơ đư ng tương đ i m i ñư c bi t ñ n như “b ba” g m hai
ph n gen tăng cư ng (se) và m t ph n gen siêu ng t (sh2) trong n i nhũ trên
m t b p. [12]
Tracy, W.F và c ng s ñã d a trên di truy n phân t đ phân chia thành
4 nhóm su1, su2, se và sh2, 4 nhóm này khác nhau ch y u v kh năng t ng
h p ñư ng và ñ m m c a n i nhũ. [38]
Các gi ng ngô ñư ng c i ti n ñư c phân làm ba lo i : bình thư ng (su);
ng t đ m (se) và siêu ng t ho c nhăn nheo (sh2) chúng kác nhau v ñ g t,
mùi v , ñ m m và t l tinh b t chuy n thành đư ng. Các gi ng (se) có năng
su t cao nh t sau đó là (sh2) và cu i cùng là (su). [34]
2.2 Nghiên c u m t ñ tr ng ngô
Thay ñ i m t ñ cây tr ng trong đi u ki n khơ h n ñ ñ t ñư c s cân
b ng gi a s lư ng cây che ph và ñ

m ñ t h n ch , luôn là m t k thu t

tr ng tr t d ñư c ch p thu n. V i các gi ng ngô lai m t ñ cây ñư c khuy n
cáo trong ñi u ki n tư i nư c,

m c phân bón như hi n nay ít nh t cũng cao

hơn t 50-100% khi gieo tr ng so v i các gi ng ngô th ph n t do.
Tran Hong Uy, Jean Pierre Marathee (1966), đ i v i s n xu t ngơ
ðơng trên n n ñ t ư t làm b u ñ t ra ru ng m t ñ 50.000 - 55.000 cây/ha

v i kho ng cách 70 x 25 cm là thích h p nh t đ cây ngơ nh n ñư c nhi u
ánh sáng. [39]
Vo ðinh Long (1968), m t đ gieo phù h p cho ngơ thư ng t 30.000
ñ n 80.000 cây/ha, kho ng cách gi a các hàng t 0,6 - 1m, kho ng cách
gi a các cây t 0,25 - 0,4 m. [43]

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................5


Ngơ H u Tình (1991 - 1995), thí nghi m ñư c th c hi n v i gi ng ngơ
th ph n t do TSB2 t m t đ 4 v n cây - 8 v n cây/ha cho th y m t ñ
cho năng su t cao là t 5,7 - 7 v n cây/ha.

ng v i kho ng cách 70 cm x

25 cm x 1 cây và 70 cm x 20 cm x 1 cây. [21]
M t ñ kho ng các tr ng ngô ñư ng ñ năng su t cao nh t hàng cách
hàng 70 -80 cm, cây cách cây x cây 17 – 20 cm ñ ñ t 60.000 cây/ha, v i lo i
b p to kho ng cách hàng r ng hơn kho ng 90 cm, cây cách cây 16 – 19cm ñ
ñ t 50.000 ñ n 57.000 cây/ha. [14]
T i Thái Lan, trong các năm 1994 và 1995, đã làm thí nghi m
v i gi ng ngô lai DK888 và gi ng th ph n t do NS1 trên ñ t 2 v lúa,
v i m t ñ 5,33, 8 - 10,6 v n cây/ha, ñã cho k t qu năng su t cao nh t
m t ñ 8 v n cây/ha và th p nh t

m t ñ 5,33 v n cây/ha.

Chanika Lamsupasit and Supachai Kaewmeechai (1997),

Thái Lan

m t ñ kho ng cách gieo đ i v i ngơ đư ng và ngô n p là 50.000 - 60.000
cây/ha, kho ng cách 75 x 50 cm, 2 - 3 cây/h c v i gi ng ngơ rau m t đ
18.000 cây/ha, kho ng cách 50 x 50 cm gieo 3 cây/h c. [17]
Hi n nay các vùng ngô l n c a M , m t ñ tr ng ph bi n

8- 8,5

v n cây/ha và kho ng cách hàng t 15, 20 và 30 inch (40, 50 và 75 cm);
nhi u di n tích đư c tr ng theo hàng kép v i hàng h p 7- 8 inch.
2.2.1 nh hư ng c a m t đ tr ng ngơ đ n sinh trư ng phát tri n
Crookston và c ng s (1978), thì khi tăng m t đ cây khơng có nghĩa là
làm tăng kh i lư ng v t ch t khơ. Trong khi đó Duncan (1971), cho r ng: s
tăng năng su t v m t lý thuy t ch ñ t ñư c khi ch s di n tích lá (LAI) x p x
4,0 và năng su t s khơng tăng khi ch s di n tích lá là 4,7. (d n theo Neal
C.Stoskopf, 1981). [22]

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................6


Các tác gi Rutgers., Francis and Grogan (1971) (d n theo Neal, C.
Stoskopf, 1981), m i quan h gi a năng su t h t và ch s di n tích lá
phát hi n đư c s khác nhau r t rõ gi a các ki u gen.

ngơ đã

m t ñ 34.600 và

65.200 cây/ha (Mason and Zuber., 1976) ño ch s LAI tương ng là 2,47 và
4,00,

m t ñ cây khác nhau, ch s LAI r t khác nhau gi a 15 gi ng t m c

th p 3,45 ñ n m c cao 4,61. S khác nhau r t l n c a LAI

m t ñ cây cao

c a các gi ng, ch ra vi c qu n lý đ đi u ch nh di n tích lá thơng qua m t ñ
cây. [22]
El - lakany and Russell (1971) (d n theo Robert và c ng s 1985), m i
quan h gi a các đ c tính c a ngô v i năng su t khi ki m tra các c p lai ñơn
gieo tr ng

nh ng m t ñ khác nhau cho th y:

m t ñ th p, chi u cao cây,

chi u cao đóng b p quan h có ý nghĩa đ i v i năng su t;

m t đ cây trung

bình, đư ng kính b p, t l h t/b p, chi u cao cây và chi u cao đóng b p là
quan h có ý nghĩa ñ i v i năng su t;

m t ñ cây cao t t c các đ c tính là

có quan h ý nghĩa ñ i v i năng su t ngo i tr kh i lư ng 1.000 h t, ngày
tung ph n, ngày phun râu. [29]
Richard D. Waldren (1968), gi a LAI và m t ñ cây tr ng có quan h
tr c ti p v i nhau. LAI tăng theo ñư ng th ng khi m t ñ cây tăng t 34.000 ñ n

69.000 cây/ha cho dù di n tích lá/cây gi m khi m t đ cây tăng. [28]
K t qu kh o nghi m gi ng ngô ðư ng lai 10, do Vi n Nghiên c u
Ngơ ch n t o, có th i gian gieo - thu ho ch b p tươi 65 - 75 ngày, tr ng 4 v
trong năm, chi u cao cây 152 - 178cm, chi u cao đóng b p 50 - 60cm, đư ng
kính b p 4,8 - 6,0cm, 16 - 18 hàng h t, 38- 45 h t/hàng, ñ ñư ng Brix: 15 16%, kh i lư ng 1.000 h t khô: 100 - 150g, năng su t b p tươi: 18 – 20
t n/ha. V i th i gian sinh trư ng ng n nên ngơ đư ng có th đư c b trí vào
cơ c u luân canh cây tr ng r t thu n l i, cho thâm canh tăng v .

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................7


2.2.2 nh hư ng c a m t ñ tr ng ngơ đ n năng su t
Minh Tang Chang (2005) (d n theo Phan Xuân Hào 2009), năng su t
ngô c a M trong hơn 40 năm qua tăng thêm 58% là nh đóng góp c a gi ng
lai đơn, 21% là nh tăng m t ñ và 5% nh thu h p kho ng cách hàng. [4]
Cùng v i vi c m r ng các gi ng ngô lai và cơ gi i hoá, kho ng cách
hàng h p hơn ñã tr nên ph bi n v i kho ng cách cây ñ u nhau hơn. Stickler
(1964)

Kansas k t lu n r ng, v i cùng m t m t ñ nhưng kho ng cách hàng

51 cm cho năng su t tăng 5% so v i 102 cm

ñi u ki n khơ h n và 6%

ki n có tư i. Rossman và Cook (1966) thu ñư c năng su t tăng 14%
cách hàng 46 cm so v i 91 cm

kho ng

Michigan. Colville (1966), qua 9 thí nghi m

Nebraska cho th y, năng su t h t tăng 16%

kho ng cách hàng 51 cm so

v i 102 cm. Stivers và c ng s (1971), trong thí nghi m
năng su t tăng 7%

ñi u

Indiana cho th y,

kho ng cách hàng 51 cm và 4%

hàng 76 cm so v i 102 cm. Barbieri và c ng s

(2000)

kho ng cách
Argentina đã

cơng b k t qu nghiên c u nh hư ng c a kho ng cách hàng gieo 35 và 70
cm v i cùng m t ñ 7,6 v n cây/ha

2 gi ng ngô lai DK636 và DK639

trong 2 năm 1996 và 1997 cho th y trong ñi u ki n gieo hàng h p (35 cm)
năng su t cao hơn h n so v i kho ng cách truy n th ng. (d n theo Phan
Xuân Hào 2009) [4]

Widdicombe và Kurt D.Thelen (2002) (d n theo Phan Xn Hào 2009),
đã làm thí nghi m v i 4 gi ng ngô khác nhau v th i gian sinh trư ng,
chi u cao cây, ki u b p và góc lá t i 6 ñ a ñi m

vành ñai ngô nư c M

vào năm 1998- 1999, v i 5 m t ñ t 5,6- 9 v n cây/ha và kho ng cách hàng
là 38 cm, 56 cm và 76 cm ñã rút ra các k t lu n: năng su t ñ t cao nh t
kho ng cách hàng 38 cm và m t ñ
c a Sener và c ng s

9 v n cây/ha. K t qu nghiên c u

ñ i h c Nebraska (Hoa Kỳ) cho th y: năng su t

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................8


cao nh t (14 t n/ha) thu ñư c

kho ng cách hàng 45-50 cm và m t ñ 9-

10 v n cây/ha. [4]
Các nghiên c u

Liên Xô cũ và Bun-ga-ri cho th y, năng su t ngô v n

tăng khi tăng m t ñ ñ n trên 10 v n cây/ha v i ñi u ki n ñ
dư ng. Trư ng h p đ

m và dinh

m nhưng khơng bón phân thì càng tăng m t đ năng

su t càng gi m và m t đ t i ưu khơng vư t quá 4,5 v n cây/ha. Trư ng h p
có bón phân nhưng khơng đ

m thì khi tăng m t ñ lên 9-10 v n cây/ha v n

cho năng su t cao hơn trư ng h p ñ
trư ng h p khơng đ

m nhưng thi u dinh dư ng. Cịn

m và dinh dư ng thì cho năng su t th p nh t trong

m i m t ñ . (d n theo Phan Xuân Hào 2009) [4]
Vi c năng su t tăng
bi t

kho ng cách hàng h p so v i hàng r ng, ñ c

m t ñ cao, ñư c gi i thích là do ti p nh n năng lư ng m t tr i t t

hơn, gi m b c hơi nư c và h n ch c d i phát tri n do s m che ph m t đ t.
Denmead và c ng s

(1962) tính tốn r ng, v i cùng m t đ

thì năng

lư ng cho quang h p s l n hơn 15- 20% khi gi m kho ng cách hàng t
102 cm xu ng 60 cm. Yao và Shaw (1964) th y r ng, t s b c x th t
m t ñ t so v i trên cây tr ng gi m khi kho ng cách hàng tăng, năng su t và
hi u su t s d ng nư c tăng khi kho ng cách hàng gi m. (d n theo Phan
Xuân Hào 2009) [4]
Nguy n Công Thành - Dương Văn Chín (1994), gi s cây/ha c
đ nh (50.000cây/ha) mà thay ñ i kho ng cách gi a hàng, t o không gian
thu n l i cho tr ng xen, nh hư ng ñ n năng su t b p. Tr ng hàng kép (10
cm - 150 cm) làm gi m năng su t b p so v i ñ i ch ng tr ng hàng ñơn
(80 cm - 80 cm). Hai m c hàng kép (30 cm - 130 cm) và (50 cm - 10 cm)
không làm gi m năng su t so v i tr ng hàng ñơn. [6]
Các nghiên c u v m t ñ và kho ng cách gieo tr ng ngơ

nư c ta đã

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................9


ñư c nghiên c u t cách ñây khá lâu. Nh ng năm 1984- 1986, Trung tâm
Nghiên c u Ngô Sơng Bơi đã tr ng gi ng ngơ MSB49

các m t ñ 9,52 v n

cây/ha (70 x 15 cm), 7,14 v n cây/ha (70 x 20 cm) và 5,7 v n cây/ha (70
x 25cm), v i 3 m c phân bón khác nhau. K t qu cho th y:

m t ñ 9,52

v n cây/ha v i m c phân bón 120 N + 80 P205 + 40 K20 cho năng su t cao

nh t (55,30 t /ha) và

m t ñ 5,7 v n cây/ha cho năng su t th p nh t. Tuy

nhiên, s sai khác v năng su t gi a các cơng th c khơng đáng k . Cùng
v i nhi u thí nghi m

các gi ng ngơ th ph n t do khác trong giai ño n ñó

cũng như theo hư ng d n c a CIMMYT, Trung tâm Ngô Sông Bôi và sau
này là Vi n Nghiên c u Ngơ đã đ ra qui trình v m t ñ t 4,8- 5,7 v n
cây/ha, tuỳ theo t ng gi ng

các t nh phía B c và t 5,3- 6,2 v n cây/ha

các t nh phía Nam, v i kho ng cách hàng là 70cm. ðó cũng là quy trình mà
Ngành Nơng nghi p ban hành trư c ñây. (d n theo Phan Xuân Hào 2009) [4]
T năm 2006, B Nơng nghi p đã ban hành "Hư ng d n quy trình k
thu t thâm canh ngơ lai ñ t năng su t trên 7 t n/ha

các t nh mi n

B c". Trong đó khuy n cáo, v i các gi ng dài ngày nên tr ng v i m t ñ t
5,5- 5,7 v n cây/ha, các gi ng ng n và trung ngày tr ng 6,0- 7,0 v n
cây/ha v i kho ng cách gi a các hàng là 60- 70 cm. Tuy v y, nhi u nơi bà
con nơng dân chưa tr ng đ t m t đ khuy n cáo, có nơi ch ñ t kho ng 3
v n cây/ha (m t sào B c B ch ñ t 1.200 - 1.300 cây). Theo chúng tơi,
đây là m t trong nh ng ngun nhân chính d n đ n năng su t ngơ trong
s n xu t c a nư c ta ch m i ñ t 30- 40% so v i ti m năng trong thí nghi m
(trong đi u ki n thí nghi m nhi u gi ng đã đ t năng su t 12 - 13 t n/ha).

Trên c nư c ch m i có t nh An Giang đ t năng su t trung bình 7,5- 7,8
t n/ha trên di n tích g n 10.000 ha t

năm 2004 đ n nay. [4]

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................10


Phan Xuân Hào (2009), thu h p kho ng cách hàng là bi n pháp tăng
m t ñ và năng su t ngô r t rõ.
V i cùng m t m t ñ , nhưng

kho ng cách hàng h p hơn cho NS cao

hơn v i t t c các gi ng và m t ñ .
T t c các gi ng ngơ thí nghi m cho năng su t cao nh t khi tr ng v i
kho ng cách hàng 50cm (ho c 40cm), ti p đó là 70cm và th p nh t là

90cm

t t c các m t đ .
Các gi ng thí nghi m( k c gi ng th p cây,lá ñ ng, thân nh , lá
thống) cho năng su t cao nh t

m t đ 8 v n cây/ha v i kho ng cách

50x25cm, ch riêng gi ng LVN10 là

7 v n cây/ha và kho ng cách 50x28cm

ho c 40x35cm.
Tăng m t đ ch có hi u qu cao khi ñ ng th i thu h p kho ng cách
hàng.

kho ng cách hàng 50 cm năng su t

m t ñ 8 v n cây/ha vư t 5 v n

cây/ha là 1.623 kg, tương ñương v i 23%, còn

kho ng cách hàng 70 cm

chênh l ch năng su t gi a 2 m t ñ là 721 kg, tương ñương v i 10,8%, và
kho ng cách 90 cm ch có 623 kg, tương đương 9,9%.
Ưu th c a kho ng cách hàng h p hơn càng rõ khi m t ñ tương ñ i
cao.

m t ñ 5 v n cây/ha, năng su t

tương ng 6,0 và 11,9%;
11,4 và 18,5%;

kho ng cách 50cm vư t

6 v n cây/ha là 8,8 và 17,3%;

70 và 90cm

7 v n cây/ha là

8 v n cây/ha có chênh l ch l n nh t- v i 17,8 và 25,4%.

V i kho ng cách hàng 50 cm, khi tăng m t ñ t 7 v n lên 8 v n cây/ha
năng su t v n tăng thêm 536 kg/ha, tương đương 6,6%, cịn
70cm và 90 cm chênh l ch năng su t

kho ng cách

2 m t ñ ch là 70kg/ha và 56 kg/ha,

tương ñương 1,0 và 0,8%. [4]

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................11


2.2.3 M t ñ tr ng ñ n ch ng ch u
M t đ tr ng có nh hư ng l n đ n kh năng chơng ch u c a cây ngơ.
Tr ng

m t đ cao cây ngơ có kh năng ch ng ch u ñ , gi m thi u kh năng b c

hơi nư c t m t đ t nên có th ch ng ch u ñ ơc h n tôt hơn nh ng m t ñ thưa.
Derieux (1988), khi làm thí nghi m m t đ v i gi ng ngơ chín s m
Browing

kho ng cách hàng 80cm cho th y, m t ñ cây có liên quan đ n

năng su t ngơ cũng như t l ñ . [14]
m t ñ 12 cây/m2 năng su t ngơ h t đ t 72,3 t /ha, t l ñ 18%.

m t

ñ 15 cây/m2 năng su t tăng lên 73,9 t /ha và t l ñ là 25%. Khi thay ñ i
kho ng cách hàng t 80 cm xu ng kho ng cách hàng 45 cm,
cây/m2 năng su t ñ t 80 t /ha, t l ñ là 7%;
88 t /ha, t l ñ 12%. Như v y

m t ñ 12

m t ñ 15 cây/m2 năng su t ñ t

cùng m t m t ñ gieo tr ng thì kho ng cách

hàng h p đã có nh hư ng tích c c đ n vi c tăng năng su t h t và cho t l cây
b ñ th p hơn. N u tăng m t ñ lên 20 cây/m2 thì năng su t v n đ t 9,4 t /ha
ñ ng th i t l ñ cũng tăng 19%, ti p t c tăng m t ñ cây cao hơn n a năng
su t h t h u như khơng tăng th m chí cịn gi m và t l ñ s tăng cao hơn.
Phan Xuân Hào (2009), không th y s sai khác rõ v

nh hư ng c a m t

ñ tr ng ñ n các ch tiêu v th i gian sinh trư ng, ñ c ñi m hình thái, kh
năng ch ng chi v i đ gãy, sâu b nh chính, t l cây vơ hi u…
2.3 Tình hình s n xu t ngơ đư ng trên th gi i và Vi t Nam
2.3.1. Tình hình s n xu t ngơ đư ng trên th gi i
S n xu t và tiêu th ngơ đư ng trên th gi i k hơng ng ng tăng lên,
theo báo cáo c a cơ quan phát tri n nông nghi p Hoa Kỳ s n lư ng ngơ
đư ng năm 2006 vư t qua 600 tri u đơ la v i 26.250 ha. Ngơ đư ng ch
y u s d ng ăn tươi tiêu th 3,87 kg/ngư i/năm, ngơ đư ng đơng l nh 4,2

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................12


kg/ngư i/năm, ngơ đư ng đóng h p là 3,7kg/ngư i/năm. T ng s ngơ đư ng tiêu
th

M bình qn trên đ u ngư i v i c ngơ ăn tươi, đơng l nh và đóng h p là

11,7 kg/ngư i/năm. T nh ng năm 1985 v trư c th trư ng xu t kh u và nh p kh u
ngơ đư ng trên th gi i chưa phát tri n. Nhưng t năm 1990 ñ n nay giá tr t xu t
kh u ngơ đư ng c a tồn th gi i hàng năm đã đ t 133.981,35 đơ la M . [13]
M là nư c tr ng và xu t kh u ngơ đư ng đ n nhi u nư c như Canada,
Nh t B n... Năm 2004-2006, M xu t kh u ngơ đư ng đơng l nh ñ n Nh t B n
(42%), Trung Qu c (20%), Mexico (10%). Ngày nay xu t kh u ngô ñư ng c a
M b chia s và c nh tranh v i ngơ đư ng c a Trung Qu c, New Zealand và
Thái Lan. Ngơ đư ng New Zealand ñã chi m 26% th ph n ngô ñư ng nh p
kh u Nh t B n. [13]
S n xu t ngơ đư ng Thái Lan v i ba lo i s n ph m là ngơ đư ng ăn tươi,
ngơ đư ng đơng l nh và ngơ đư ng đóng h p. Ngơ đư ng đóng h p c a Thái
Lan năm 2003 đư c d báo có xu hư ng ti p t c tăng ñáp ng nhu c u xu t kh u,
s n xu t ngô rau đơng l nh và đóng h p cũng tăng tương t như ngơ đư ng. M c
dù nhu c u tồn c u l n, nhưng có tính c nh tranh r t m nh v i các nư c s n xu t
khác như Trung Qu c, Vi t Nam, Indonesia và m t s nư c Châu Phi. S n lư ng
ngơ đư ng đóng h p ñư c d báo ti p t c tăng 82.500 t n và s n su t ngơ đư ng
ăn tươi ti p t c m r ng ñáp ng nhu c u xu t kh u. Di n tích tr ng ngơ đ t
9.600 ha và tr ng ba v trong năm. K t qu s n xu t ngơ đư ng ăn tươi ti p t c
tăng đ n 217.000 t n năm 2003, năng su t bình qn đ t trung bình 9 - 10 t n/ha
và giá bán 75 - 88 đơ la/t n. Ngơ đư ng đơng l nh c a Thái lan cũng tăng nh lên
1.250 t n. [30][31]
Xu t kh u và nh p kh u ngơ đư ng trên tồn c u cũng không ng ng tăng

lên, nh p kh u ngô ñư ng ñóng h p t năm 1994 ñ n 2003 ñã tăng 152%.
Canada nh p kh u kho ng 14,7 nghìn t n, Tri u Tiên hàng năm nh p kh u tăng
t 36,1 nghìn t n năm 2004 lên 39,3 nghìn t n năm 2007.[46]
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................13


Pháp xu t kh u 100,7 nghìn t n ngơ đư ng đóng h p và 14,5 nghìn t n
ngơ ñư ng ñông l nh ch y u vào th trư ng M , ð c s n xu t kho ng
16,6 nghìn t n ngơ tươi và 76,0 nghìn t n ngơ đư ng ch bi n nhưng v n
nh p kh u t Pháp và Hungari. Hungari năm 2003 xu t kh u ngơ đư ng đ t
giá tr 119 tri u đơ la cung c p 37% ngơ đư ng đóng h p vào th trư ng
ð c. [46]
2.3.2 S n xu t tiêu th ngơ đư ng

Vi t Nam

Vi t Nam, ngơ đư ng m i ñư c nh p n i và tr ng kho ng t 10 năm
qua, ban ñ u phát tri n m nh
m t s t nh phía B c t p trung

các t nh phía nam, đ n nay đã ñư c tr ng
các vùng ngo i thành Hà N i và m t s

t nh lân c n như Hưng n, Hà Tây... Các gi ng ngơ đư ng ñư c tr ng
ph bi n hi n nay là các gi ng ngơ Thái Lan và ngơ M có th i gian sinh
trư ng ng n kho ng 70 - 80 ngày. Trong nh ng năm g n ñây Vi n Nghiên
c u Ngơ cũng đã và đang nghiên c u, lai t o ra các gi ng ngô ñư ng như
gi ng TSB3 tuy nhiên không ñáp ng ñ nhu c u gi ng cho s n xu t nên
hàng năm n c ta ph i nh p kh u kho ng 40 t n h t gi ng.
K t qu ñi u tra sơ b t i Công ty xu t nh p kh u ð ng Giao tháng 6

năm 2008 cho th y, hàng năm công ty ph i s d ng kho ng 2500- 2800 kg
h t gi ng ngơ đư ng đ s n xu t ngun li u cho đóng h p. S n lư ng ngơ
b p tươi nhà máy thu đư c 4000 t n/năm. Ngồi ra khu v c phía B c còn
xu t hi n nhi u nhà máy ch bi n ngơ đư ng c a các cơng ty trách nhi m
h uh n

Nam ð nh, Nam Hà, Hưng n...v.v. đ i u đó ch ng t ngơ ñ ng

có m t ñ u ra r t n ñ nh. Hi n t i th trư ng xu t kh u ngơ đư ng đóng h p
c a nư c ta ch y u sang kh i EU.
Theo th ng kê B Thương m i Hoa Kỳ t năm 2002 Vi t Nam ñã
nh p 333 t n ngơ đư ng h t đóng h p ph c v cho tiêu dùng c a ngư i
dân (Lê Quý Kha, 2006).

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................14


PH N III
V T LI U, N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U
3.1 V t li u, ñ a ñi m và th i gian nghiên c u
3.1.1 V t li u nghiên c u
Gi ng ngơ đư ng Tiên Vi t 3 do trư ng ð i h c Nông nghi p Vân
Nam (Trung Qu c) cung c p.
3.1.2 ð a đi m thí nghi m
T i Vi n lúa - trư ng ð i h c Nông nghi p Hà n i
3.1.3 ði u ki n ñ t làm thí nghi m
Thí nghi m ñư c ti n hành trên đ t phù sa khơng đư c b i ñ p hàng
năm thu c ð ng b ng Sông H ng.
3.1.4 Th i gian ti n hành
Thí nghi m đư c ti n hành vào v Hè Thu năm 2009 và v Xuân năm 2010

3.2 N i dung nghiên c u
+ ðánh giá kh năng sinh trư ng phát tri n c a gi ng ngô ñư ng Tiên
Vi t 3 trong ñi u ki n v Hè Thu 2009 và v Xuân 2010 t i Gia Lâm – Hà N i
+ ðánh giá kh năng quang h p, kh năng ch ng ch u, năng su t và y u
t c u thành năng su t c a gi ng ngơ đư ng Tiên Vi t 3

các m t ñ tr ng

khác nhau
+ ðánh giá ch t lư ng c a gi ng ngơ đư ng Tiên Vi t 3

các m t ñ

tr ng khác nhau

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................15


3.3 Cơng th c thí nghi m
STT

Cơng th c

Ký hi u

Kho ng cách (cm)

S cây/ha

1

CT1

M1

30 x 25

133.333

2

CT2

M2

40 x 25

100.000

3

CT3

M3

55 x 25

72.727

4

CT4

M4

70 x 25

57.142

5

CT5

M5

90 x 25

44.444

6

CT6

M6

30 x 20

166.666

7

CT7

M7

40 x 20

125.000

8

CT8

M8

55 x 20

90.909

9

CT9

M9

70 x 20

71.428

10

CT10

M10

90 x 20

55.555

11

CT11

M11(ñ/c)

70 x 30

47.619

3.4 Phương pháp nghiên c u
3.4.1 B trí thí nghi m theo ki u RCB v i 3 l n nh c l i
Di n tích 1 ơ là 10m2, dài ơ là 3,5m; r ng ô là 2,8 m, kho ng cách gi a
các ô và hàng b o v là 0,4m, kho ng cách gi a các l n nh c l i là 0,5m, d i
b o v r ng 1m
T ng Chi u r ng 14,1 m, chi u dài 41,5 m
T ng di n tích = 585,15m2 ( kho ng 1,6 sào)
3.4.2 Các bi n pháp k thu t áp d ng
Chăm sóc theo quy trình c a 10TCN341 – 2006
3.4.3. Phương pháp ñánh giá
D a vào 10 TCN341 - 2006

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................16


ðánh giá kh năng sinh trư ng và phát tri n
+ Ngày gieo
+ S ngày t gieo ñ n m c (khi có 50% s cây trên ơ m c)
+ S ngày t gieo ñ n 3 – 4 lá
+ S ngày t gieo ñ n 7 – 9 lá
+ S ngày t gieo ñ n xo n nõn
+ S ngày t gieo ñ n tr c (50 % s cây có hoa n đư c 1/3 tr c chính)
+ S ngày t gieo đ n phun râu khi có 50 % s b p trên ô phun râu
+ S ngày t gieo ñ n thu ho ch b p tươi (h t m ng căng vàng bóng)
ðánh giá m t s tính tr ng s lư ng: theo dõi trên 20 cây
+ Theo dõi ñ ng thái tăng trư ng chi u cao cây 10 ngày 1 l n, ño t
m t ñ t ñ n ñ nh lá cao nh t.
+ Theo dõi ñ ng thái ra lá, theo dõi 10 ngày 1 l n.
+ Chi u cao cây cu i cùng (cm): ñ o t
c , ñư c tính sau khi tr

g c sát m t đ t ñ n ñ nh

c 15 ngày.

+ Chi u cao ñóng b p (cm): ño t g c sát m t đ t đ n m t đóng b p
trên cùng (b p th nh t).
+ T ng s lá: tính t lá th t th nh t đ n cu i cùng, theo dõi b ng ñánh
d u sơn.
+ Chi u dài và chi u r ng lá (lá phía trên c a b p trên cùng)
+ Góc đ lá: Góc gi a phi n lá và thân (lá phía trên c a b p trên cùng)

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................17


+ ð h lá bi: m c ñ h lá bi ñư c ñánh giá theo thang ñi m t 1-5
trong đó 1 là t t nh t và 5 là kém nh t. Quan sát các cây trong ô

giai ño n

chín sáp (20-25 ngày sau tr )
ðánh giá năng su t và và các y u t c u thành năng su t: theo dõi trên 10
cây (b p)
+ T ng s cây/m2, s cây 1 b p, 2 b p, khơng có b p trên ơ: theo dõi
trư c khi thu ho ch.
+ S b p/ cây ( t ng s b p trên ô chia cho s cây trên ơ).
+ Chi u dài b p (cm): đo t ñ u b p ñ n mút b p, ño 10 b p (không k lá bi)
+ Chi u dài đi chu t (đo n b p khơng có h t), đo 10 b p
+ ðư ng kính b p (cm): ño 10 b p ( gi a b p)
+ S hàng h t/ b p (hàng), ñư c tính khi có 50% s h t so v i hàng h t
dài nh t.
+ S h t/hàng (h t): ð m hàng h t có chi u dài trung bình trên b p
+ Kh i lư ng b p tươi/ơ (kg)
+ Năng su t cá th xác đ nh trên 10 cá th
+ Năng su t lý thuy t
Năng su t b p lý thuy t (NSBLT) ñư c tính theo cơng th c:
Mb x E x D
NSLT =

(kg/ha)
1000

Trong ñó: Mb(g) là kh i lư ng b p; E s b p h u hi u /cây; D là m t
đ cây/ha; E = s cây có b p / t ng s cây/ô

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p .......................18