Báo cáo thực tập tốt nghiệp tăng cường sụ lãnh đạo của đảng đối công tác thanh niên ở huyện đbd hiện nay 2018

1

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIÊN THANH THIẾU NIÊN VIỆT NAM
===  ===

CỨ A ANH

TĂNG CƯỜNG SỰ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG
ĐỐI VỚI CÔNG TÁC THANH NIÊN Ở
ĐẢNG BỘ THÀNH PHỐ VINH, TỈNH NGHỆ AN
TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

CHUYÊN NGÀNH: CÔNG TÁC THANH NIÊN

Mã số: 2014020112
BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ
Người hướng dẫn:
GIẢNG VIÊN: MAI THỊ THƠM

ĐIỆN BIÊN,2018


2

MỤC LỤC

A. MỞ ĐẦU
B. NỘI DUNG
Chương 1: Tính tất yếu tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với
công tác thanh niên

1.1. Vị trí, vai trò của thanh niên và công tác thanh niên
1.1.1. Khái niệm thanh niên và công tác thanh niên
1.1.2. Quan điểm của chủ nghĩa C.Mác - V.I.Lênin về vị trí, vai trò
của thanh niên và công tác thanh niên
1.1.3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò của thanh niên và công
tác thanh niên
1.2. Vai trò lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên
1.2.1. Quan điểm của Đảng về vai trò của thanh niên và công tác
thanh niên
1.2.2. Nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với công tác
thanh niên
1.3. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên
đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa
Kết luận chương 1
Chương 2: Thực trạng sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác
thanh niên ở Đảng bộ huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên
trong giai đoạn hiện nay
2.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của Điện Biên
Đông
2.1.1. Điều kiện tự nhiên
2.1.2. Về kinh tế - xã hội
2.2. Tình hình thanh niên và công tác thanh niên ở Điện Biên Đông
trong giai đoạn hiện nay
2.2.1. Tình hình thanh niên ở Điện Biên Đông trong giai đoạn hiện
nay
2.2.2. Tình hình công tác thanh niên ở Điện Biên Đông trong giai
đoạn hiện nay


3

2.3. Khái quát về Đảng bộ Điện Biên Đông và thực trạng lãnh đạo
của Đảng đối với công tác thanh niên ở Đảng bộ thành phố Vinh
2.3.1. Đảng bộ Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên
2.3.2. Thực trạng lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên ở
Đảng bộ Điện Biên Đông
2.4. Những vấn đề đặt ra trong sự lãnh đạo của đảng đối vơi công
tác thanh niên Điện Biên Đông trong giai đoạn hiện nay
Kết luận chương 2
Chương 3: Quan điểm và giải pháp tăng cường sự lãnh đạo của
Đảng đối với công tác thanh niên ở Đảng bộ Điện Biên Đông,
tỉnh Điện Biên trong giai đoạn hiện nay
3.1. Quan điểm về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác
thanh niên trong giai đoạn hiện nay
3.1.1. Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai
của đất nước, nhân tố quan trọng góp phần thực hiện thành công sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa
3.1.2. Chăm lo, bồi dưỡng, giáo dục thanh niên thành lớp người
"vừa hồng, vừa chuyên" đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp
hóa, hiện đại hóa là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị dưới sự
lãnh đạo của Đảng
3.1.3. Sự nỗ lực học tập, rèn luyện, phấn đấu không ngừng của
thanh niên là yếu tố quan trọng để xây dựng thế hệ thanh niên thời
kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa
3.2. Một số giải pháp nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối
với công tác thanh niên ở Đảng bộ Điện Biên Đông trong giai đoạn
hiện nay
3.2.1. Nâng cao hiệu quả xây dựng, học tập, quán triệt các nghị quyết,
chỉ thị của Đảng về công tác thanh niên
3.2.2. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục

thanh niên; đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng cán bộ Đoàn theo yêu cầu
công nghiệp hóa, hiện đại hóa
3.2.3. Tăng cường sự chỉ đạo của Đảng đối với các hoạt động, các
phong trào của Đoàn thanh niên ở Điện Biên Đông
3.2.4. Kết hợp giữa sự lãnh đạo của Đảng với việc tăng cường vai trò


4

của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, tổ chức xã hội và gia đình trong
công tác thanh niên
3.2.5. Phát huy tinh thần trách nhiệm, nêu gương của cán bộ, đảng
viên trong công tác tuyên truyền, giáo dục thanh niên
3.2.6. Phát huy tính tích cực, sáng tạo của thanh niên Điện Biên Đông
trong học tập, rèn luyện và hoạt động xã hội
Kết luận chương 3
C. KẾT LUẬN
D. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
E. PHỤ LỤC

BẢNG QUY ĐỊNH CHỮ VIẾT TẮT

BCH
BCHTW

: Ban chấp hành
: Ban chấp hành Trung ương


5

CNXH
CNH, HĐH
ĐVTN
HĐND
KTKT
KHKT
MTTQ
TNCS
TNHH
TNXP
TNXH
TNTN
THPT
THCN
TTN
LHTN
UBND

: Chủ nghĩa xã hội
: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
: Đoàn viên thanh niên
: Hội đồng nhân dân
: Kinh tế kỹ thuật
: Khoa học kỹ thuật
: Mặt trận Tổ quốc
: Thanh niên cộng sản
: Trách nhiệm hữu hạn
: Thanh niên xung phong
: Tệ nạn xã hội

: Thanh niên tình nguyện
: Trung học phổ thông
: Trung học chuyên nghiệp
: Thanh thiếu nhi
: Liên hiệp thanh niên
: Uỷ ban nhân dân

TĂNG CƯỜNG SỰ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG
ĐỐI VỚI CÔNG TÁC THANH NIÊN Ở
ĐẢNG BỘ HUYỆN ĐIỆN BIÊN ĐÔNG – TỈNH ĐIỆN
BIÊN TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, một trong những nhân tố quyết định
tương lai, vận mệnh của dân tộc; là lực lượng chủ yếu trên nhiều lĩnh vực, đảm
nhiệm những công việc khó khăn, đòi hỏi hy sinh gian khổ, sức khỏe và sáng tạo.
Nhận thức được rõ vị trí, vai trò của thanh niên đối với sự nghiệp cách mạng của
đất nước nên ngay từ khi mới ra đời, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn quan tâm đến
thanh niên và lãnh đạo công tác thanh niên. Thực tiễn lịch sử dân tộc ta đã chứng


6

minh, dưới sự lãnh đạo của Đảng thanh niên nước ta đã có những đóng góp to lớn
trong cuộc cách mạng giải phóng dân tộc và trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa
xã hội. Ngày nay trong thời kỳ đổi mới, nhất là trong sự nghiệp công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước, lực lượng thanh niên càng trở nên quan trọng, mang ý nghĩa
chiến lược.
Sự lãnh đạo của Đảng trong công cuộc đổi mới đất nước trong những năm
vừa qua đã thu được nhiều thắng lợi to lớn, tạo ra những tiền đề cần thiết để đưa
đất nước chuyển sang thời kỳ phát triển mới - thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất

nước. Trong những thắng lợi đó có sự đóng góp không nhỏ của thanh niên. Bên
cạnh đó những biến đổi của tình hình trong nước và quốc tế đã và đang tác động
mạnh mẽ làm biến đổi về cơ cấu xã hội, địa vị kinh tế, học vấn, tư tưởng, tâm lý,
lối sống của thanh niên. Vì vậy, công tác thanh niên hiện nay đang đặt ra những
vấn đề mới, đòi hỏi phải tiếp tục có những giải pháp kịp thời nhằm đáp ứng yêu
cầu của sự nghiệp CNH, HĐH đất nước, phù hợp với nhu cầu lợi ích của thanh
niên. Từ những yêu cầu thực tiễn của sự nghiệp cách mạng đòi hỏi Đảng không
ngừng đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo đối với công tác thanh niên. Đây là vấn
đề vừa mang tính lý luận, vừa mang tính thực tiễn sâu sắc, đồng thời đáp ứng yêu
cầu có tính cấp bách trong giai đoạn cách mạng hiện nay.
Từ những lý do trên và với cương vị công tác của mình, tác giả chọn vấn đề
"Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên ở huyện Điên
Biên Đông làm báo cáo chuyên đề.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu.
3.1. Mục đích
Trên cơ sở lý luận và thực tiễn lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên
ở Đảng bộ huyện Điên Biên Đông làm báo cáo chuyên đề, đề xuất các giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong giai
đoạn hiện nay.


7

3.2. Nhiệm vụ
- Làm rõ cơ sở lý luận về sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên.
- Khảo sát sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên ở Đảng bộ
huyện Điên Biên Đông trong giai đoạn hiện nay.
- Đề xuất quan điểm và các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả lãnh đạo của
Đảng đối với công tác thanh niên trong giai đoạn hiện nay.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu

- Đề tài dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về sự lãnh đạo của
Đảng đối với công tác thanh niên.
- Đề tài sử dụng các phương pháp chủ yếu như: phương pháp phân tích và
tổng hợp; phương pháp lịch sử và lôgíc; phương pháp thống kê và điều tra xã hội
học, v.v..
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
5.1. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu về tình hình thanh niên huyện Điện Biên Đông, công tác
thanh niên và sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên ở huyện Điện Biên
Đông
5.2. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong
phạm vi huyện Điện Biên Đông và trong giai đoạn hiện nay.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3
chương:
- Chương 1: Tính tất yếu nâng cao sự lãnh đạo đối với công tác thanh niên.


8

- Chương 2: Thực trạng sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên ở
Đảng bộ thành phố Vinh trong giai đoạn hiện nay.
- Chương 3: Quan điểm và giải pháp nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng
đối với công tác thanh niên ở Đảng bộ thành phố Vinh trong giai đoạn hiện nay.


9

B. NỘI DUNG
Chương 1
TÍNH TẤT YẾU TĂNG CƯỜNG SỰ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG
ĐỐI VỚI CÔNG TÁC THANH NIÊN
1.1. Vị trí, vai trò của thanh niên và công tác thanh niên
1.1.1. Khái niệm thanh niên và công tác thanh niên
- Khái niệm thanh niên
Thực tế, thanh niên là đối tượng nghiên cứu của nhiều ngành khoa học
khác nhau, tùy theo nội dung tiếp cận, góc độ nhìn nhận hoặc cấp độ đánh giá
mà người ta đưa ra các định nghĩa khác nhau về thanh niên. Theo tác giả Vũ
Trọng Kim thì: "Thanh niên là một nhóm nhân khẩu - xã hội đặc thù, bao gồm
những người trong một độ tuổi nhất định, có quan hệ gắn bó mật thiết với mọi
giai cấp, tầng lớp xã hội, có mặt trong mọi lĩnh vực hoạt động xã hội, có vai trò
to lớn trong hiện tại và giữ vai trò quyết định sự phát triển trong tương lai của
xã hội”
Thanh niên được nhìn nhận dưới góc độ triết học về con người. Theo
C.Mác và Ph.Ăng-ghen, con người là một thực thể xã hội, mang bản chất xã
hội, đồng thời là một thực tể tự nhiên, một cấu trúc sinh học. Do đó, để đưa con
người từng bước vươn tới sự hoàn thiện, cần đồng thời khám phá sự tác động
của các quy luật xã hội và các quy luật tự nhiên trong nó. Khi đề cập đến mặt tự
nhiên và mặt xã hội của con người. C.Mác và Ph.Ăng-ghen cho rằng, mặt tự
nhiên và mặt xã hội trong con người không tách rời, đối lập nhau, ngược lại hai
mặt đó thống nhất biện chứng và tác động qua lại lẫn nhau. Từ phân tích về con
người, trong đó có con người thanh niên có thể khẳng định: Thanh niên là một
phạm trù triết học, dùng để chỉ những người ở độ tuổi nhất định; là một thực thể
tự nhiên và một tồn tại xã hội, là một giai đoạn phát triển nhất định của cuộc đời


10

con người với những đặc trưng riêng về các đặc điểm tâm lý, sinh lý và sự phát
triển nhận thức ở trình độ nhất định. Điều đó có nghĩa là trong con người thanh
niên có con người tự nhiên và con người xã hội. Nhìn nhận về con người tự
nhiên của thanh niên chủ yếu qua phân tích độ tuổi, đặc điểm sinh lý, tâm lý.
Con người xã hội của thanh niên nhìn nhận qua sự chín muồi và trưởng thành về
nhận thức xã hội cũng như ý thức trách nhiệm công dân đối với xã hội. Con
người thanh niên là một giai đoạn phát triển của con người trong cả đời người;
là giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ em sang giai đoạn trưởng thành, từ cuộc sống phụ
thuộc sang cuộc sống dần tự lập và tự lập, từ tư duy bắt chước là chính sang tư
duy độc lập, sáng tạo. Con người thanh niên ví như trung bình cộng của con
người trẻ em và con người đã trưởng thành, trong đó giai đoạn đầu của thanh
niên là giai đoạn khám phá tự nhiên, xã hội, giai đoạn "dần tự lập", giai đoạn
sau của thanh niên là giai đoạn "tự lập và sáng tạo", người thanh niên làm chủ
bản thân minh, từ kinh tế đến hành vi xã hội.
Từ góc độ xã hội học, thanh niên lại được nhìn nhận là một giai đoạn xã
hội hóa cá nhân, giai đoạn tiếp thu các giá trị xã hội để hình thành nhân cách; là
thời kỳ chuyển tiếp từ tuổi ấu thơ bị phụ thuộc sang giai đoạn hình thành và
từng bước xác lập vai trò cá nhân thông qua các hoạt động độc lập với tư cách là
công dân, là một trong những chủ thể của xã hội; ý thức công dân, ý thức trách
nhiệm với gia đình, cộng đồng và rộng hơn là với xã hội, ý thức tự chịu trách
nhiệm với các hành vi của bản thân có bước phát triển rõ rệt.
Dưới góc độ sinh học, thanh niên được hiểu là một giai đoạn phát triển
trong cuộc đời con người; là giai đoạn đánh dấu sự chuyển tiếp từ trẻ em để trở
thành người lớn, người trưởng thành, nói cách khác, đó là giai đoạn tiếp nối tuổi
thiếu niên, đạt tới đỉnh cao của tuổi trưởng thành. Đặc điểm nổi rõ của giai đoạn
này là sự phát triển nhanh của cơ thể, các chức năng của cơ thể dần được hình
thành và phát triển đầy đủ, trong đó thấy rõ sự tráng cường về thể lực, sự phát
triển về trí tuệ, trưởng thành về sinh dục.

11

Dưới góc độ văn hóa, thanh niên được hiểu là lớp người kết nối và kế thừa
có chọn lọc những truyền thống văn hóa của thế hệ trước, đồng thời tiếp thu có
chọn lọc văn hóa nhân loại và sáng tạo các giá trị văn hóa mới phù hợp.
Dưới góc độ kinh tế - chính trị, thanh niên được hiểu là lực lượng hậu bị của
các lực lượng chính trị. Thanh niên là một lực lượng lao động xã hội hùng hậu, là
nguồn lực thường xuyên bổ sung cho đội ngũ lao động trên mọi lĩnh vực, là bộ
phận quan trọng cấu thành lực lượng sản xuất, năng động, nhạy cảm, gắn bó với
tiến trình phát triển xã hội, đi đầu trong cuộc đấu tranh sáng tạo, tham gia xây dựng
giai cấp công nhân, xây dựng các lực lượng vũ trang. Tại Việt Nam, Đảng ta luôn
coi công tác đoàn kết, tập hợp, giáo dục thanh niên đi theo lý tưởng cộng sản
chủ nghĩa là công tác có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, đồng thời, xác định việc
xây dựng Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, tổ chức đại diện cho quyền và lợi ích hợp
pháp của thanh niên là đội dự bị tin cậy của Đảng, là một trong các nhân tố đảm
bảo sự phát triển của Đảng và cách mạng Việt Nam.
Dưới góc độ độ tuổi: Các mức độ phát triển của con người có thể phân
loại theo nhiều cung tuổi khác nhau trong đó cách phân loại phổ biến nhất là
phân loại theo tuổi thời gian, theo tháng và năm hoặc năm. Theo cách này, tuổi
được căn cứ theo ngày, tháng, năm sinh và tuổi ngày ngày càng tăng trong suốt
cuộc đời.
Liên Hợp Quốc định nghĩa thanh niên là nhóm người từ 18 đến 30 tuổi chủ
yếu dựa trên cơ sở phân biệt các đặc điểm về tâm sinh lý và hoàn cảnh xã hội so
với các nhóm lứa tuổi khác.
Ở Việt Nam có một thời gian khá dài tuổi thanh niên được hiểu gần như đồng
nhất với tuổi đoàn viên (15 đến 30 tuổi). Ngày nay do điều kiện kinh tế, chính trị,
xã hội phát triển, thời gian học tập, đào tạo cơ bản của tuổi trẻ dài thêm, cùng với
nhiều đặc điểm khác mà chúng ta cho thanh niên là những người trong độ tuổi từ
16 đến 30. Tuy nhiên, cần phải phân biệt rõ tuổi đoàn viên và tuổi thanh niên. Theo
điều lệ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, thì Đoàn là một tổ chức chính trị xã hội của

12

thanh niên, bao gồm những thanh niên ưu tú trong độ tuổi 15 đến 30. Hết tuổi đoàn
viên theo quy định, người đoàn viên đó vẫn có thể tự nguyện tiếp tục sinh hoạt
trong tổ chức Đoàn hoặc tham gia vào Hội Liên hiệp Thanh niên và các hoạt động
khác của Đoàn và phong trào thanh niên đến 35 tuổi.
Như vậy có thể hiểu thanh niên là một nhóm người trong xã hội - nhân khẩu
đặc thù, với độ tuổi nằm trong giới hạn từ 16 đến 30 tuổi, được gắn với mọi giai
cấp, dân tộc, mọi tầng lớp xã hội và tuỳ thuộc vào điều kiện kinh tế - xã hội và đặc
điểm của từng quốc gia, từng dân tộc. Đây là lứa tuổi phát triển mạnh mẽ về thể
chất, tinh thần, trí tuệ và phẩm chất, nhân cách của một công dân, hình thành thế
giới quan và lý tưởng đạo đức cuộc sống.
- Khái niệm công tác thanh niên
Tại Việt Nam công tác thanh niên là một bộ phận quan trọng trong công tác
quần chúng, bao gồm toàn bộ hoạt động của Đảng, Nhà nước, Đoàn thanh niên,
Mặt trận, các tổ chức quần chúng, gia đình và xã hội nhằm giáo dục bồi dưỡng và
tạo điều kiện cho thanh niên phát triển, trưởng thành, phát huy mọi tiềm năng của
lực lượng thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Do vậy có thể
hiểu công tác thanh niên là sự tác động tổng hợp của các chủ thể xã hội vào một
đối tượng cụ thể là thanh niên theo những mục tiêu xác định. Điều 4 Nghị định số
120/2007/NĐ-CP ngày 23 tháng 7 năm 2007 của Chính phủ hướng dẫn thi hành
một số điều của Luật Thanh niên quy định: “Công tác thanh niên là những hoạt
động của Đảng, Nhà nước và xã hội nhằm giáo dục, bồi dưỡng, tạo điều kiện
thuận lợi cho thanh niên phấn đấu và trưởng thành, đồng thời phát huy vai trò
xung kích, sức sáng tạo và tiềm năng to lớn của thanh niên trong sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc”
Kể từ khi có Đảng, công tác thanh niên là hoạt động xã hội tự giác, trở thành
hoạt động chính trị xã hội, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp và toàn diện của Đảng;

Đảng luôn coi công tác thanh niên là một bộ phận hữu cơ trong hoạt động của
mình; là quá trình giáo dục, thuyết phục và vận động thanh niên tham gia thực hiện


13

các nhiệm vụ của cách mạng, đồng thời góp phần giải quyết các vấn đề xã hội vốn
có của thanh niên; là quá trình tạo ra môi trường kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội
và là trường học cộng sản cho thanh niên học tập rèn luyện và trưởng thành.
Tóm lại, theo quan điểm của Đảng công tác thanh niên được hiểu là: hoạt
động có tính mục đích của Đảng tác động vào đối tượng thanh niên nhằm giáo dục,
bồi dưỡng, định hướng và phát huy thanh niên, đáp ứng những đòi hỏi nào đó của
thanh niên và của xã hội. Công tác thanh niên là một loại hoạt động xã hội hàm
chứa sự tác động qua lại lẫn nhau giữa các chủ thể xã hội và thanh niên, nhằm mục
đích thỏa mãn nhu cầu phát triển của thanh niên và yêu cầu phát triển của xã hội.
Như vậy, chủ thể lãnh đạo công tác thanh niên là Đảng; đối tượng lãnh đạo
của Đảng là công tác thanh niên, thông qua các tổ chức trong xã hội. Đảng lãnh
đạo công tác thanh niên gồm: Đảng lãnh đạo các tổ chức Đảng trong toàn Đảng và
đội ngũ đảng viên thực hiện đường lối, chủ trương, chỉ thị, nghị quyết của Đảng về
thanh niên; Đảng lãnh đạo các tổ chức trong hệ thống chính trị, các tổ chức chính
trị- xã hội, các tổ chức xã hội, xã hội – nghề nghiệp, các tổ chức kinh tế...thực hiện
đường lối, chủ trương, chỉ thị, nghị quyết của Đảng về công tác thanh niên theo
chức năng, nhiệm vụ của từng tổ chức, mà trọng tâm là lãnh đạo các tổ chức trong
hệ thống chính trị, trong đó cần coi trọng lãnh đạo xây dựng và phát huy vai trò
của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Thanh niên trong công tác thanh
niên.
1.1.2. Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về vị trí, vai trò của thanh
niên và công tác thanh niên
Một trong những phát kiến vĩ đại nhất của C.Mác là học thuyết về sứ mệnh
lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân, một giai cấp tiêu biểu cho lực lượng

sản xuất tiên tiến và luôn được phát triển cùng với cuộc cách mạng khoa học kỹ
thuật. Theo C.Mác, giai cấp vô sản chỉ được hình thành với tư cách là một giai cấp
khi ý thức được địa vị và tương lai của mình. Để hoàn thành sứ mệnh của mình
giai cấp vô sản phải ý thức được trách nhiệm của mình đối với việc giáo dục thanh


14

niên: “Những công nhân tiên tiến nhất hoàn toàn hiểu rõ rằng, tương lai của giai
cấp công nhân, tương lai của nhân loại hoàn toàn phụ thuộc vào việc giáo dục thế
hệ công nhân đang lớn lên - tức là lực lượng thanh niên” [35; 110]. C.Mác gọi
thanh niên là cội nguồn của sự sống, của dân tộc và giai cấp công nhân là bộ
xương của mỗi cơ thể dân tộc.
Cuối thế kỷ XIX, trong bối cảnh xã hội tư bản, C.Mác cho rằng, “cần phải
giải thoát cho thanh, thiếu niên khỏi sự tác động có tính chất phá hoại của hệ thống
hiện đại”. Khi nói về vai trò giáo dục thanh niên, C.Mác đã nhấn mạnh: “Công tác
giáo dục sẽ làm cho những người trẻ tuổi có khả năng nắm vững nhanh chóng toàn
bộ hệ thống sản xuất trong thực tiễn”. Tư tưởng của C.Mác là phải tổ chức giáo
dục các tầng lớp thanh niên để họ nắm vững các kỹ năng, kỹ xảo, quy trình quản lý
sản xuất, sẽ hỗ trợ cho việc quản lý toàn diện những năng lực tất cả các thành viên
của xã hội được xây dựng trên cơ sở những nguyên lý cộng sản chủ nghĩa. Việc
giáo dục đó phải làm thường xuyên, liên tục, giáo dục ở trường lớp và giáo dục
trong thực tế lao động.
Ph.Ăngghen cũng là người đầu tiên đưa ra các quan niệm: “đội quân xung
kích quyết định của đạo quân vô sản quốc tế”, “đội hậu bị của Đảng” để gắn với
thanh niên. Năm 1853, khi “Đảng của C.Mác” đã khẳng định vị trí của mình trên
vũ đài chính trị, trong cuộc đấu tranh quyết liệt chống lại những đạo luật đặc biệt
của Bitxmac, Ph.Ăngghen đã viết: chính thế hệ trẻ sẽ là nguồn bổ sung dồi dào
nhất cho Đảng. C.Mác - Ph.Ăngghen khẳng định rằng: lực lượng quần chúng nhân
dân đông đảo cần được tập hợp, tổ chức và giáo dục sao cho những biến đổi tư

tưởng của họ bắt kịp với thời đại, đi đúng quỹ đạo của dòng thác lịch sử đang cuộn
chảy. C.Mác và Ph.Ăngghen đã khẳng định rằng, cách mạng là sự nghiệp của quần
chúng, trong đó có thanh niên.
Phát triển sáng tạo những luận điểm của C.Mác và Ph.Ăngghen trong điều
kiện lịch sử mới, V.I.Lênin đã coi thanh niên là nguồn sinh lực chiến đấu của cách
mạng. V.I.Lênin đã lý giải những nguyên nhân làm xuất hiện phong trào thanh


15

niên, phát hiện ra những đặc điểm của nó và xác định mối quan hệ, sự tác động qua
lại giữa tổ chức thanh niên với Đảng Cộng sản. V.I.Lênin cũng sớm nhìn thấy vai
trò cách mạng to lớn không chỉ đối với thanh niên công nhân, mà còn đối với thanh
niên học sinh, sinh viên.
V.I.Lênin cho rằng, thành công của phong trào thanh niên chính là ở chỗ
phải biết gắn liền nhận thức lý luận của chủ nghĩa C.Mác, tri thức khoa học với sự
tham gia trực tiếp của họ vào cuộc đấu tranh chính trị của giai cấp vô sản. Đồng
thời, Người cũng phê phán gay gắt những đảng viên bảo thủ, không đánh giá đúng
vai trò của lực lượng trẻ trong cách mạng, coi thường thanh niên và chế giễu sự
ngây thơ, thiếu kinh nghiệm của họ. V.I.Lênin nhấn mạnh, cần có thái độ khoan
dung, độ lượng với lớp trẻ và cần thiết phải phòng ngừa khuynh hướng cho rằng
lớp trẻ tuy đầy nhiệt tình và sáng kiến, nhưng lại chưa qua trường học của cuộc đấu
tranh giai cấp. V.I.Lênin luôn nhắc nhở người cộng sản cần phải đòi hỏi ở thanh
niên nhiều hơn nữa, cần phải phê phán một cách có nguyên tắc những khuyết điểm
của họ, cần phải giáo dục cho họ tinh thần trách nhiệm cao và nghĩa vụ của họ đối
với cách mạng.
Trong bài diễn văn “Nhiệm vụ của Đoàn thanh niên” đọc tại Đại hội III Đoàn
TNCS Nga (1920) V.I.Lênin nói rằng, xây dựng chủ nghĩa cộng sản là nhiệm vụ
phức tạp hơn nhiệm vụ lật đổ giai cấp tư sản, rằng tương lai của chủ nghĩa cộng
sản thuộc về thanh niên, thanh niên là người xây dựng chủ nghĩa cộng sản. Người

cho rằng: “Thế hệ những người lao động được đào tạo trong xã hội tư bản chủ
nghĩa thì giỏi lắm chỉ có thể giải quyết được nhiệm vụ phá hủy nền móng của chế
độ già cỗi và đặt được nền móng vững chắc, trên đó chỉ có thể khởi công trong
những điều kiện mới, mới có thể xây dựng được” [34; 354]. Như vậy tương lai của
chủ nghĩa cộng sản thuộc về thanh niên. Nếu không lôi cuốn được toàn thể thanh
niên vào sự nghiệp cách mạng mới thì không thể xây dựng được xã hội chủ nghĩa.
Nhiệm vụ của thanh niên và của Đoàn thanh niên theo V.I.Lênin gói gọn bằng một
từ đó là “học tập”. Nhưng học cái gì? V.I.Lênin đã chỉ rõ cụ thể: “Đoàn thanh niên


16

và toàn thể thanh niên nói chung muốn đi theo chủ nghĩa cộng sản, thì đều phải
học chủ nghĩa cộng sản” [34; 357]. “Học chủ nghĩa cộng sản”, theo V.I.Lênin là
“hấp thụ toàn bộ kiến thức của nhân loại, kiến thức đó phải được nghiền ngẫm lại
trên quan điểm giáo dục hiện đại chứ không phải là những điều thuộc lòng” [34,
364]. V.I.Lênin chỉ rõ: thanh niên phải học chủ nghĩa cộng sản trong một trường
học riêng của mình, trong một tổ chức độc lập - đó là Đoàn Thanh niên Cộng sản.
V.I.Lênin viết: “Chỉ khi nào Đoàn Thanh niên Cộng sản gắn liền từng bước học
tập, huấn luyện và giáo dục của mình với cuộc đấu tranh chung của tất cả những
người lao động chống lại bóc lột, thì lúc đó mới xứng đáng với danh hiệu là đoàn
thể của thế hệ trẻ cộng sản chủ nghĩa”
Những tư tưởng của C.Mác, Ph.Ăngghen, V.I.Lênin về thanh niên và công tác
vận động thanh niên nêu trên có thể khái quát lại thành 5 nội dung cơ bản sau:
Một là, khẳng định vị trí, vai trò to lớn của tầng lớp thanh niên trong xã hội
mới và chỉ ra những nhược điểm của thanh niên, cũng như những vấn đề cơ hội
chủ nghĩa trong phong trào thanh niên cần được quan tâm chú ý.
Hai là, đặt ra cho Đảng Cộng sản nhiệm vụ cần quan tâm, chăm sóc, giáo dục,
đào tạo thanh niên thông qua sự nghiệp đấu tranh cách mạng của Đảng, thông qua
lao động sản xuất, công tác học tập, chiến đấu và trong đời sống hiện thực của

quần chúng nhân dân.
Ba là, Đoàn TNCS phải là trường học cộng sản chủ nghĩa trong quá trình giáo
dục, đoàn kết tập hợp thanh niên, thực hiện lý tưởng của Đảng cộng sản.
Bốn là, cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, sự nghiệp của thanh niên.
Năm là, những luận thuyết của C.Mác, Ăngghen, V.I.Lênin đã chỉ ra những
điều kiện và khả năng tập hợp rộng rãi quần chúng thanh niên vào đội hình lớn của
chủ nghĩa xã hội, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản.
1.1.3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò của thanh niên và công tác
thanh niên


17

Chủ tịch Hồ Chí Minh, người sáng lập và rèn luyện Đảng ta đã kế thừa, phát
triển sáng tạo những quan điểm của C.Mác, Ăngghen, V.I.Lênin về thanh niên và
công tác thanh niên. Từ rất sớm Người đã quan tâm đặc biệt đến thanh niên, đề cao
vai trò, vị trí của thanh niên và công tác vận động thanh niên tham gia vào sự
nghiệp cách mạng của dân tộc. Vì vậy Người đã giành nhiều thời gian, dồn nhiều
tâm lực để gieo mầm cách mạng vào lớp người trẻ tuổi Việt Nam, không ngừng
đào tạo bồi dưỡng hết thế hệ thanh niên này đến thế hệ thanh niên khác.
Gắn thanh niên với vận mệnh của dân tộc, Người đã luận giải một cách giản
dị, thuyết phục rằng: "Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Thật vậy
nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên. Thanh
niên muốn làm người chủ tương lai cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện
tinh thần và lực lượng của mình, phải ra làm việc để chuẩn bị cái tương lai đó.
Ngay từ những năm 20 của thế kỷ XX, tấm gương hoạt động cách mạng và
những bài báo của Nguyễn Ái Quốc đã có hấp dẫn rất lớn đối với thanh niên, cổ vũ
thanh niên nước ta đứng lên làm cách mạng. Việc thành lập tổ chức “Hội Việt Nam
cách mạng thanh niên” để chuẩn bị cho việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam và
việc sáng lập tờ báo cách mạng mang tên Thanh niên đã chứng tỏ Hồ Chí Minh có

tầm nhìn chiến lược, khi Người biết rằng chỉ có thanh niên mới có thể “nắm vai trò
là những người châm ngòi lửa đầu tiên cho cách mạng nước ta”
Trong tác phẩm “Bản án chế độ thực dân Pháp” có phần phụ lục nhan đề
“Gửi thanh niên Việt Nam”, Nguyễn Ái Quốc đã chỉ trích một số thanh niên cam
chịu làm nô lệ và thiết tha kêu gọi thanh niên đề cao lòng yêu nước. Người đã kết
thúc bằng lời tâm huyết: “Hỡi Đông Dương đáng thương hại! Người sẽ chết mất
nếu đám thanh niên già cỗi của Người không sớm hồi sinh”. Chủ tịch Hồ Chí Minh
đã nhìn thấy ở thanh niên vai trò là động lực chủ yếu của cách mạng. Đối với nước
ta, vị trí của thanh niên được Người khẳng định là lớp người tiên phong, đột phá,
đảm bảo cho sự hồi sinh của dân tộc, đóng vai trò là người châm ngòi đầu tiên cho


18

cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn ý thức rằng thanh niên chính là đội dự bị
của Đảng, của cách mạng. Sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc là sự
nghiệp các thế hệ kế tiếp nhau, trong đó thanh niên đóng vai trò là người tiếp sức
cho cách mạng. Người chỉ rõ: “Thanh niên là người tiếp sức cách mạng cho thế hệ
thanh niên già, đồng thời là người phụ trách, dìu dắt thế hệ thanh niên tương lai tức là các cháu thiếu niên nhi đồng”.
Trước lúc đi xa trong bản Di chúc của mình Chủ tịch Hồ Chí Minh đã giành
một phần nhắn nhủ trách nhiệm của Đảng trong việc giáo dục thanh niên. Điều này
thể hiện tư tưởng, tình cảm, sự quan tâm đặc biệt của Người với thanh niên và
công tác thanh niên. Người viết “Đoàn viên và thanh niên ta nói chung là tốt, mọi
việc hăng hái, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo
dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng
chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên”. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời
sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết” [40; 48]. Đây chính là sự tổng kết
mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã rút ra từ lịch sử nhân loại, dân tộc, từ thực tiễn lãnh
đạo, chỉ đạo công tác thanh niên của Người qua các thời kỳ cách mạng, để tiếp tục
định hướng việc giáo dục rèn luyện và phát huy mọi tiềm năng to lớn của thanh

niên trong sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc.
Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về thanh niên và công tác vận động
thanh niên, là sự vận dụng sáng tạo quan điểm của các nhà kinh điển của chủ nghĩa
Mác - Lênin vào hoàn cảnh thực tiễn cách mạng Việt Nam. Tư tưởng của Người đã
được Đảng ta quán triệt, chỉ đạo trong công tác thanh niên thời kỳ cách mạng giải
phóng dân tộc, cũng như trong quá trình bảo vệ Tổ quốc và xây dựng chủ nghĩa xã
hội. Những tư tưởng ấy mãi mãi là ánh sáng soi đường sự nghiệp đào tạo, bồi
dưỡng, giáo dục thế hệ trẻ nước ta trong thời kỳ mới, thời kỳ đẩy mạnh CNH,
HĐH đất nước.


19

1.2. Vai trò lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên
1.2.1. Quan điểm của Đảng về vai trò của thanh niên và công tác thanh niên
Thấm nhuần và quán triệt quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư
tưởng Hồ Chí Minh, đầu những năm 30 của thế kỷ XX, Đảng ta đã coi công tác
thanh niên là một bộ phận không thể tách rời của công tác xây dựng Đảng, coi
việc xây dựng tổ chức Đoàn thành hạt nhân đoàn kết, tập hợp rộng rãi các tầng
lớp thanh niên cũng "cần kíp" như xây dựng tổ chức Đảng. Nhận thức rõ về vị
trí, vai trò của thanh niên và công tác vận động thanh niên đối với sự nghiệp
cách mạng, ngay từ khi mới được thành lập, Đảng Cộng sản Việt Nam đã chú
trọng công tác thanh niên và xây dựng Đoàn TNCS. Đảng ta chỉ rõ: “Người vào
Đảng mà dưới 21 tuổi thì đưa vào nhóm thanh niên Cộng sản”.
Án Nghị quyết về cộng sản thanh niên vận động của Trung ương toàn thể
hội nghị tháng 10 -1930 nhận định: "Ở Đông Dương số thanh niên lao động
chiếm một phần khá đông. Đó là một hạng lao động bị bóc lột, đè nén hơn
hết;...Thanh niên lại là hạng người ít bị những cái ảnh hưởng quốc gia, phong
kiến, đế quốc chủ nghĩa trói buộc hơn người lớn cho nên khi phong trào cách
mạng nổi khắp trong xứ, chúng ta thấy quần chúng thanh niên tham gia rất hăng

hái. Những cuộc công nhân bãi công và nông dân biểu tình trong năm nay tỏ ra
rằng thanh niên lao động đã thành một lực lượng cách mạng rất quan trọng
không thể kể tới được" . Từ đó, Nghị quyết chỉ rõ "phải lãnh đạo cho quần chúng
thanh niên lao động thành phố, nhà quê tranh đấu, hằng ngày và phải kéo họ ra
khỏi ảnh hưởng quốc gia phong kiến, đế quốc". Hội nghị Ban Chấp hành Trung
ương Đảng (Tháng 10/1930) cũng đã xác định: “Đảng phải thi hành ngay án
nghị quyết quốc tế thanh niên Cộng sản, phái ra một số đồng chí trẻ tuổi phụ
trách tổ chức Thanh niên Cộng sản đoàn và giúp cho Đoàn có tính chất độc
lập”. Nghị quyết của Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng tháng 10/1930
là văn kiện đầu tiên, hết sức quan trọng, đặt nền móng cho đường lối chiến lược
về công tác thanh niên của Đảng. Nghị quyết đã đề cập tương đối toàn diện, sâu


20

sắc về vị trí, vai trò và nhiệm vụ của thanh niên. Đề ra những định hướng cơ
bản về xây dựng tổ chức Đoàn, sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh
niên và Đoàn thanh niên.
Sau cách mạng tháng Tám, nước Việt Nam non trẻ vừa mới ra đời đã phải
đối phó với biết bao khó khăn chồng chất. Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã
có chỉ thị về công tác thanh niên, định hướng về nội dung công tác vận động
thanh niên “Vừa kháng chiến vừa kiến quốc", bảo vệ nền độc lập còn non trẻ với
tinh thần “Cảm tử cho tổ quốc quyết sinh". Đảng chỉ rõ: “Nhiệm vụ thiết thực
của thanh niên trong thời kỳ này là tham gia bộ đội, dân quân để tác chiến, giúp
đỡ việc tản cư, bình dân học vụ, tiểu học, đoàn kết các hạng thanh niên, động
viên thanh niên ra cứu nước” và tích cực củng cố Đoàn Thanh niên cứu quốc để
nó có thể thực sự là tổ chức trụ cột của mọi tầng lớp thanh niên Việt Nam. Mục
đích mới của Đoàn là góp sức vào việc xây dựng chế độ dân chủ nhân dân và
tiến lên chủ nghĩa xã hội. Trong thời kỳ này, Đảng tập trung nhấn mạnh đến nội
dung, phương thức tập hợp thanh niên, nâng cao hiệu quả trong công tác vận

động thanh niên.
Thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Đảng ta tiếp tục đánh giá đúng vị
trí, vai trò của thanh niên và luôn đặt niềm tin vào thế hệ trẻ. Đảng ta khẳng định:
“Dưới lá cờ trăm trận trăm thắng của Đảng, Đoàn thanh niên đã xây dựng nên
truyền thống vẻ vang. Thanh niên ta rất xứng đáng là con em anh hùng của một
dân tộc anh hùng. Tổ quốc, nhân dân ta và Đảng ta rất tự hào về Đoàn và thế hệ trẻ
nước ta”. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, các thế hệ thanh niên
Việt Nam đã chứng tỏ sự trung thành với lý tưởng cách mạng của Đảng, phát huy
những phẩm chất tốt đẹp của thanh niên, cùng nhân dân cả nước làm nên những
thắng lợi vĩ đại của dân tộc, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, đưa đất
nước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Bước vào giai đoạn xây dựng chủ nghĩa xã hội trên phạm vi cả nước và bảo
vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, thế hệ trẻ được Đảng tin tưởng giao cho sứ


21

mệnh lịch sử là lực lượng xung kích, sáng tạo đi đầu trong sự nghiệp cách mạng.
Ngày 14-1-1993, Nghị quyết 04 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa VII) đã
năng lên một tầm cao về việc đánh giá vai trò của thanh niên: “Thanh niên là lực
lượng xung kích trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Sự nghiệp đổi mới
có thành công hay không, đất nước bước vào thế kỷ 21 có vị trí xứng đáng trong
cộng đồng thế giới hay không, cách mạng Việt Nam có vững bước theo con đường
xã hội chủ nghĩa hay không phần lớn tùy thuộc vào lực lượng thanh niên. Công tác
thanh niên là vấn đề sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tố quyết định
sự thành bại của cách mạng”.
Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, Đảng lãnh đạo nhân dân ta tiến hành
công cuộc đổi mới, thực hiện CNH, HĐH đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước
mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Đảng ta luôn khẳng định thanh niên là
nguồn lực xã hội có tiềm năng to lớn, hùng hậu, mang thế mạnh được kết tinh bởi

tinh hoa dân tộc và thời đại. Đảng nêu rõ nhiệm vụ của thanh niên và công tác
thanh niên trong thời kỳ mới là phát huy vai trò và tiềm năng to lớn của mình
nhằm hoàn thành sứ mệnh lịch sử, đi đầu trong cuộc đấu tranh chiến thắng đói
nghèo, lạc hậu, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thực hiện thành công sự nghiệp CNH,
HĐH đất nước. Đảng luôn đặt niềm tin sâu sắc vào thanh niên, phát huy vai trò
làm chủ và tiềm năng to lớn của thanh niên. Để phát huy sức mạnh và tiềm năng to
lớn của thanh niên, để thanh niên thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình, Đảng chỉ rõ:
"Công tác thanh niên không chỉ là của Đảng, của Đoàn mà là việc của nhà nước,
của mọi tổ chức xã hội và của từng gia đình”.
Trong những thập kỷ vừa qua, vai trò to lớn của thanh niên đã được Đảng ta
khẳng định: “Thanh niên là lớp người mà chúng ta trao gửi vận mệnh đất nước,
tiền đồ dân tộc cho họ. Khi khoa học, kỹ thuật và công nghệ đã trở thành yếu tố tác
động có ý nghĩa quyết định sự phát triển của xã hội thì lực lượng trẻ ngày càng có
vai trò quan trọng đối với sự phát triển của đất nước. Vì “Thanh niên ta ngày nay là


22

lực lượng xã hội to lớn, tiềm năng hùng hậu. Thanh niên là lực lượng nòng cốt
trong tiến trình đổi mới và phát triển xã hội ở nước ta”.
Đảng ta khẳng định thanh niên là rường cột nước nhà, chủ nhân tương lai đất
nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những
nhân tố quyết định thành bại của sự nghiệp CNH, HĐH đất nước, hội nhập quốc tế
và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đảng ta luôn đặt thanh niên ở vị trí trung tâm trong
chiến lược bồi dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con người, coi việc chăm lo
phát triển thanh niên vừa là mục tiêu, vừa động lực bảo đảm cho sự ổn định và
phát triển bền vững của đất nước. Trước yêu cầu sự nghiệp cách mạng hiện nay,
Đảng ta chủ trương tiếp tục xây dựng thế hệ thanh niên hiện nay giàu lòng yêu
nước, tự cường dân tộc, kiên định mục tiêu xã hội chủ nghĩa, có đạo đức cách
mạng, có ý thức chấp hành pháp luật, sống có văn hóa, trở thành công tốt của dân

tộc. Hình thành một lớp thanh niên ưu tú trên mọi lĩnh vực, kế tục hoàn thành xuất
sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng, sự nghiệp đổi mới đất nước.
Kể từ khi ra đời đến nay, trong bất kỳ giai đoạn cách mạng nào Đảng ta luôn
đánh giá đúng vai trò của thế hệ trẻ, đặt niềm tin vào thế hệ trẻ, đào tạo bồi dưỡng
thế hệ trẻ xứng đáng là lớp người kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách
mạng của Đảng, của dân tộc. Thực tế đã chứng minh các thế hệ thanh niên, dưới sự
lãnh đạo của Đảng đã mang sức lực, nhiệt tình của tuổi trẻ, không ngừng phấn đấu
cho sự nghiệp vẻ vang của Đảng và luôn xứng đáng với niềm tin của Đảng.
1.2.2. Nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với công tác
thanh niên
1.2.2.1. Nội dung lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên
Khi luận bàn về sự lãnh đạo của Đảng, các nhà kinh điển của chủ nghĩa
Mác - Lênin đã bàn đến nội dung lãnh đạo cách mạng. Theo quan điểm của
C.Mác, Ph.Ăngghen và V.I.Lênin, Đảng cộng sản ra đời là tất yếu, do yêu cầu
lãnh đạo cuộc đấu tranh giữa giai cấp vô sản với giai cấp tư sản. Đảng ra đời,


23

tồn tại và phát triển là để lãnh đạo giai cấp công nhân, nhân dân lao động thực
hiện sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân. Để thực hiện được sứ
mệnh ấy, Đảng cộng sản phải lãnh đạo giai cấp công nhân, nhân dân lao động
thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chung của cách mạng và nhiệm vụ của từng giai
đoạn cách mạng. Đây là vấn đề quan trọng hàng đầu Đảng cần quan tâm. Trên
cơ sở nhiệm vụ đó, Đảng phải xác định được những công việc phải làm trong
khoảng thời gian nhất định của một giai đoạn cách mạng, của một nhiệm kỳ đại
hội Đảng. Từ đó, Đảng đề ra các quyết định, chủ trương, giải pháp thực hiện
những công việc đó.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã luận bàn về nội dung lãnh đạo của Đảng và có
những chỉ dẫn rất quan trọng làm cơ sở phương pháp luận để xác định nội dung

lãnh đạo của Đảng đối với các lĩnh vực của đời sống xã hội và các tổ chức trong
hệ thống chính trị, cũng như các tổ chức khác trong xã hội. Trong tác phẩm Sửa
đổi lề lối làm việc, khi bàn về lãnh đạo, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: Lãnh đạo
đúng nghĩa là phải quyết định mọi vấn đề một cách đúng đắn; phải tổ chức sự
thi hành cho đúng; phải tổ chức sự kiểm soát. Đây là những công việc chủ yếu
Đảng phải làm để hoàn thành chức năng, nhiệm vụ lãnh đạo của mình, cũng là
những nội dung lãnh đạo của Đảng. Nội dung đó gồm: ra quyết định, tổ chức
thực hiện quyết định và tiến hành kiểm tra, giám sát. Thứ tự tiến hành từng việc
trong quá trình lãnh đạo được Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu ra chính là quy trình
lãnh đạo của Đảng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã bổ sung thêm và nhấn mạnh những điểm chủ
yếu, rất quan trọng của sự lãnh đạo của Đảng. Người viết trong Di chúc: "Đảng
ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần
đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn
Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật
trung thành của nhân dân". Theo người, Đảng lãnh đạo không phải Đảng chỉ
đưa ra chỉ thị, nghị quyết để các tổ chức khác và nhân dân thực hiện, mà quan


24

trọng hơn là Đảng trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện; mỗi cán bộ,
đảng viên của Đảng phải là một người tiêu biểu về phẩm chất đạo đức, lối sống
và tiên phong trong thực hiện chỉ thị, nghị quyết của Đảng, góp phần để Đảng
thực sự là người lãnh đạo, người đầy tớ thật trung thành của nhân dân. Điều này
nhấn mạnh việc Đảng gắn bó mật thiết với nhân dân, trực tiếp tổ chức thực tiễn.
Nội dung lãnh đạo của Đảng phụ thuộc và chịu sự chi phối của nhiệm vụ
chung và nhiệm vụ của từng giai đoạn cách mạng, mà trực tiếp nhất là nhiệm vụ
của từng giai đoạn cách mạng. Đây là những vấn đề phải giải quyết đạt kết quả
tốt để từng bước thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của giai đoạn cách mạng đó. Nội

dung lãnh đạo của Đảng cũng gợi mở, định hướng cho Đảng lựa chọn và sử
dụng phương thức thích hợp để thực hiện tốt nội dung lãnh đạo.
Nội dung lãnh đạo công tác thanh niên của Đảng là những công việc đã
được Đảng xác định, Đảng phải làm để thực hiện nhiệm vụ của từng thời kỳ
cách mạng, từng khoảng thời gian nhất định, một nhiệm kỳ đại hội Đảng về
công tác thanh niên, nhằm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ lãnh đạo công tác thanh
niên của Đảng trong thời kỳ, nhiệm kỳ đó.
Như vậy, có thể hiểu nội dung Đảng lãnh đạo công tác thanh niên trong
giai đoạn hiện nay gồm:
Thứ nhất, Đảng xây dựng chủ trương, nghị quyết về lãnh đạo công tác
thanh niên, gồm: quan điểm chỉ đạo, mục tiêu (mục tiêu chung, mục tiêu cụ thể
cho những năm trước mắt); nhiệm vụ và những giải pháp lớn; lãnh đạo Quốc
hội sửa đổi, bổ sung Luật Thanh niên và các luật liên quan đến thanh niên.
Thứ hai, Đảng lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh nghiên cứu, tổng kết thực tiễn
phát triển lý luận về vị trí, vai trò của thanh niên, về công tác thanh niên, phát
huy vai trò của thanh niên trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa, mở cửa, hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay. Đấu tranh kiên quyết, có


25

hiệu quả với các luận điểm sai trái, phản động và các hoạt động của các thế lực
thù địch hòng mua chuộc, lôi kéo, giành giật thanh niên với Đảng.
Thứ ba, Đảng đề ra chủ trương, giải pháp tăng cường giáo dục lý tưởng,
đạo đức cách mạng, lối sống lành mạnh, nâng cao vai trò, trách nhiệm của thanh
niên và việc tích cực cống hiến cho sự nghiệp CNH, HĐH đất nước, vì mục tiêu
dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Thứ tư, Đảng lãnh đạo các cơ quan Nhà nước cụ thể hóa, thể chế hóa các
chủ trương, nghị quyết của Đảng về thanh niên, công tác thanh niên; về sự lãnh
đạo của Đảng đối với công tác thanh niên; xây dựng các chương trình, kế hoạch,

chiến lược phát triển thanh niên.
Thứ năm, Đảng lãnh đạo, chỉ đạo việc học tập, quán triệt các quan điểm,
chủ trương, nghị quyết của Đảng về thanh niên, về Đảng lãnh đạo công tác
thanh niên; quán triệt các luật pháp, chương trình, kế hoạch về thanh niên của
Nhà nước trong các tổ chức đảng, đảng viên, các tổ chức trong hệ thống chính
trị và toàn dân; lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục trong toàn xã
hội về truyền thống, sự cống hiến to lớn của thanh niên nước ta trong sự nghiệp
cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng; về vai trò, trách nhiệm to lớn, vinh dự
lớn lao của thanh niên trong công cuộc đổi mới hiện nay. Trên cơ sở đó, nâng
cao nhận thức và trách nhiệm của các tổ chức đảng, đảng viên, các tổ chức trong
hệ thống chính trị và toàn xã hội đối với công tác thanh niên.
Thứ sáu, Đảng lãnh đạo các cơ quan nhà nước thực hiện tốt chức năng
quản lý nhà nước về công tác thanh niên; củng cố, kiện toàn, nâng cao chất
lượng hoạt động của các cơ quan nhà nước về thanh niên, như: Ủy ban quốc gia
về Thanh niên Việt Nam; xây dựng và đưa vào hoạt động Hội đồng công tác
thanh niên ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; tăng cường vai trò của
chính quyền địa phương trong thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công
tác thanh niên...