BÀI SOẠN GIẢNG NHỮNG vấn đề cơ bản về QUẢN lý HÀNH CHÍNH NHÀ nước

KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG
MÔN: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC
1.

Giảng viên:

2.

Thời gian : 225 phút (5 tiết )

3.

Chủ đề : Một số vấn đề về cải cách hành chính ở cơ sở

4.

Đặc điểm đối tượng người học:
-

5.

Lớp:
Sĩ số:
Phòng học:
Mục tiêu cần đạt

Học xong bài này học sinh có khả năng
5.1. Kiến thức
- Trình bày được khái niệm cải cách hành chính, và chủ thể của quản lý hành
chính nhà nước
- Nêu lên được yếu tố thúc đẩy cải cách hành chính ở cơ sở; thách thức về tổ

chức bộ máy và năng lực của chính quyền cơ sở
- Nêu được chi tiết nội dung cải cách hành chính ở cơ sở
- Áp dụng kiến thức đã học để liên hệ với những vấn đề thực tiễn đặt ra trong
bài học và trong quá trình cải cách hành chính ở cơ sở.
- So sánh được nội dung cải cách hành chính ở cơ sở trong các giai đoạn
5.2. Kỹ năng
- Đánh giá được các vấn đề liên quan đến cải cách hành chính ở cơ sở
- Khai thác và xử lý tốt các nguồn tài liệu liên quan môn học
- Khả năng hoạt động nhóm, phát huy khả năng tư duy logic
5.3. Thái độ, tình cảm
1


-

Tham dự đầy đủ, nghiêm túc và có hiệu quả giờ học trên lớp
Hoàn thành tốt các nội dung tự học, tự nghiên cứu
Tham gia đầy đủ, tích cực thảo luận
Từ những kiến thức được trang bị qua môn học, sinh viên có sự nhìn nhận,
đánh giá khách quan về cải cách hành chính ở cơ sở

6. Kế hoạch cụ thểj
PHẦN HỌC VIÊN GHI

PHẦN HOẠT ĐỘNG CỦA GIẢNG VIÊN
Ổn định lớp (2 phút)
Tổ chức trò chơi:
( sử dụng phương pháp: thuyết trình, hỏi đáp )
Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi: Qua các chuyên đề của môn “Những

vấn đề cơ bản về Quản lý hành chính nhà nước” mà
các bạn đã nghiên cứu trong các buổi học trước, các
bạn hiểu thế nào là quản lý hành chính nhà nước và
các lĩnh vực quản lý hành chính nhà nước. Trước khi
chuyển sang nghiên cứu chuyên đề cuối cùng của
môn học này - chuyên đề “Một số vấn đề về cải cách
hành chính ở cơ sở” đề nghị các bạn trả lời câu hỏi
sau: các bạn hãy nêu khái niệm Quản lý hành chính
nhà nước và chủ thể Quản lý hành chính nhà nước?
Gợi ý trả lời:
Quản lý hành chính nhà nước là:
+ Sự tác động có tổ chức và điều chỉnh bằng quyền
lực nhà nước đối với các quá trình xã hội và hành vi

l

hoạt động của công dân,
+ Do các cơ quan trong hệ thống hành pháp từ
2


trung ương đến cơ sở tiến hành để

thực hiện những chức năng và nhiệm vụ của
Nhà nước,

phát triển các mối quan hệ xã hội,

duy trì trật tự an ninh,


thỏa mãn các nhu cầu hợp pháp của công dân
trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
Chủ thể quản lý hành chính nhà nước là các
cơ quan trong hệ thống hành pháp - tức là các cơ
quan hành chính nhà nước Trung ương và các cơ
quan hành chính địa phương.
+ Cơ quan hành chính nhà nước Trung ương gồm
có: Chính Phủ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ;
+ Cơ quan hành chính địa phương gồm có: UBND
cấp tỉnh và các Sở thuộc UBND tỉnh; UBND cấp
huyện và các phòng, ban thuộc UBND huyện;
UBND cấp xã và các ban thuộc UBND xã.
Việc sắp xếp, bố trí các cơ quan hành chính
nhà nước Trung ương và cơ quan hành chính địa
phương theo một hệ thống thứ bậc cùng những mối
quan hệ trong công tác và việc quy định chức năng,
nhiệm vụ, quyền hạn cho từng cơ quan trong hệ
thống này tạo thành tổ chức bộ máy hành chính.

I.

KHÁI NIỆM VÀ YÊU

CẦU CẢI CÁCH HÀNH
CHÍNH

Đặt vấn đề:(2 phút)
Cải cách hành chính là một vấn đề không mới ở Việt
Nam nhưng nó vẫn còn nguyên tính thời sự. Thuật
ngữ cải cách hành chính đã trở nên quen thuộc đối

với nhiều cán bộ công chức và nó cũng được sử dụng
phổ biến trong các văn bản quản lý nhà nước và trên
3


các phương tiện thông tin đại chúng.
Vậy CCHC là gì? Vì sao phải CCHC? Nội dung cơ
bản của CCHC và những vấn đề chính quyền cơ sở
cần quan tâm trong CCHC giai đoạn tới là gì?
I.1.

Khái niệm cải cách hành

chính (công )
Cải cách:

Chuyên đề “Một số vấn đề về cải cách hành chính ở
cơ sở” sẽ giúp luận giải những vấn đề đó
Ở phần I, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu 2 nội dung:
1.1.
1.2.

Khái niệm cải cách hành chính
Yêu cầu cải cách hành chính ở cơ sở

Giờ chúng ta sẽ đi sâu vào tìm hiểu và làm rõ hơn
phần 1.1.
(phương pháp chủ yếu : thuyết trình, hỏi đáp)
Theo các bạn thế nào là cải cách ?
Cải cách là 1 thụật ngữ được sử dụng phổ

biến ở phương Đông và phương Tây.
+ Cải cách là thay đổi phương

+ Một quá trình

pháp, hành động của một công

+ Một hoạt động có ý thức, có mục đích nhằm thay

việc, hoặc một hoạt động cụ thể

đổi cái cũ theo hướng tốt hơn hoặc thay thế cái cũ

để đạt mục tiêu tốt hơn

bằng cái mới.
+ Cải cách: một biện pháp giải quyết những đòi hỏi
của thực tiễn với mục tiêu rõ ràng, chương trình cụ

Hành chính:
+ Theo nghĩa chung là quản lý

thể và yêu cầu phải hoàn tất trong một thời gian nhất

công việc, là quản lý xã hội;
+ Theo nghĩa riêng, hẹp hơn là

-

định

Vậy khái niệm cải cách là :

công việc nhà nước và tổ chức
quản lý nhà nước.

4


-

Các bạn đã được nghe về thuật ngữ hành

chính, các bạn hãy cho tôi biết thế nào là
“ hành chính” ?
-

Khái niệm hành chính là:

Cải cách hành chính:
+ Là quá trình cải biến có kế
hoạch cụ thể để đạt được mục
tiêu hoàn thiện một hay một số
nội dung của hành chính nhà

Cải cách hành chính là một khái niệm đã được nhiều

nước ( thể chế, tổ chức bộ máy,

học giả, nhiều nhà nghiên cứu hành chính trên thế

đội ngũ cán bộ…) nhằm xây

giới đưa ra, dựa trên các điều kiện về chế độ chính

dựng nền hành chính công đáo
ứng yêu cầu của một nền hành

trị, kinh tế, xã hội của mỗi quốc gia cũng như phụ

chính hiệu lực , hiệu quả và hiện

các định nghĩa về cải cách hành chính không hoàn

đại.

toàn giống nhau.
Một số nhà nghiên cứu cải cách hành chính xuất phát

thuộc vào quan điểm và mục tiêu nghiên cứu, do đó

từ quan niệm về hành chính công (hành chính của
+ Cải cách hành chính là cải cách

các vấn đề công hay vấn đề nhà nước) để đưa ra định

cách thức quản lý, tức là cách

nghĩa cải cách hành chính (công).
Có thể hiểu về cải cách hành chính (công) như sau:

thức mà cơ quan thực thi quyền
hành pháp tác động đến đời sống
chính trị- văn hóa – xã hội và con
người nhằm đạt được mục tiêu
phát triển một cách bền vững

5


Phân tích khái niệm: (gồm 3 nội dung như sau)
-

1: Cải cách hành chính là quá trình cải biến có

kế hoạch cụ thể:
+ Cải cách hành chính nhà nước là một quá trình:
Tức là cải cách hành chính được tiến hành trong một
khoảng thời gian lâu dài, nhiều khâu, nhiều giai đoạn
khác nhau.
Ví dụ: tiến trình cải cách hành chính nhà nước ở
nước ta bắt đầu từ những năm 1995 (Hội nghị trung
ương 8 khoá VII vào tháng 1/1995 đặt nền tảng cho
công cuộc cải cách hành chính ở nước ta), đến nay
gần tròn 20 năm vẫn còn đang được tiếp tục tiến
6


hành.
+ Quá trình này để cải biến các yếu tố của nền hành
chính:

Tức là để thay đổi những yếu tố không hợp lý của
nền hành chính, làm cho nền hành chính phù hợp với
sự phát triển của các quan hệ kinh tế xã hội tương
ứng trong từng giai đoạn cụ thể.
+ Quá trình cải cách hành chính cần phải theo một kế
hoạch cụ thể:
Tức là cần được tiến hành có mục đích rõ ràng, theo
từng bước vững chắc, có sự cân đối để chọn ra
những yếu tố trọng tâm, trọng điểm thích hợp cần cải
cách.


Tất cả những điều trên đặt ra cho đội ngũ

những người triển khai thực hiện các quyết định cải
cách hành chính nhà nước phải vận dụng một cách
sáng tạo, linh hoạt các hình thức triển khai thực hiện.
2: Hoàn thiện một hay một số yếu tố của nền
hành chính nhà nước:
+ Các yếu tố của nền hành chính gồm:





Thể chế hành chính;
Tổ chức bộ máy hành chính;
Đội ngũ cán bộ, công chức hành chính
Tài chính công.

+ Hoàn thiện một hay một số yếu tố của nền hành
chính nhà nước:
(Phương pháp Hỏi đáp): Vì sao phải hoàn thiện một
hay một số yếu tố của nền hành chính nhà nước?
7




Hoàn thiện yếu tố thể chế hành chính:

Vì hệ thống thể chế hiện nay mặc dù đã có nhiều
thay đổi tích cực nhưng vẫn còn chưa đồng bộ, còn
chồng chéo, thiếu thống nhất; thủ tục hành chính còn
rườm rà ... Cần cải cách để hệ thống thể chế hợp lý,
đồng bộ hơn.


Hoàn thiện yếu tố tổ chức bộ máy hành chính:

Vì tổ chức bộ máy hành chính hiện nay mặc dù đã có
nhiều thay đổi tích cực nhưng bộ máy ở trung ương
vẫn còn cồng kềnh, nhiều đầu mối, chất lượng hoạt
động hiệu quả thấp; ở địa phương còn rập khuôn
theo mô hình ở trung ương, chưa sát hợp với tình
hình địa phương. Cần cải cách để bộ máy hành
chính tinh gọn mà hoạt động có hiệu quả hơn.


Hoàn thiện yếu tố đội ngũ cán bộ, công chức:

Vì đội ngũ cán bộ, công chức hiện nay mặc dù đã có
nhiều thay đổi tích cực, năng lực, trình độ đã được
nâng lên nhưng vẫn còn một số lượng không nhỏ
chưa đáp ứng được yêu cầu. Cần cải cách để đội ngũ
cán bộ công chức có năng lực, phẩm chất đáp ứng
yêu cầu của hoạt động công vụ trong tình hình mới.


Hoàn thiện yếu tố tài chính công:

Vì tài chính công hiện nay mặc dù đã có nhiều thay
đổi tích cực nhưng vẫn còn tồn tại hiện tượng tham
nhũng, lãng phí; sử dụng sai về ngân sách ... Cần cải
cách tài chính công để đảm bảo tốt việc phân bổ và
8


sử dụng ngân sách cho hoạt động công vụ ...
-

3: Mục tiêu cải cách hành chính là xây dựng

nền hành chính công hiệu lực, hiệu quả và hiện đại.
+ Xây dựng nền hành chính hiệu lực:
I.2.

Yêu cầu cải cách hành

chính ở cơ sở

Tức là xây dựng nền hành chính có đủ năng lực, có
đủ quyền lực và sử dụng đúng quyền lực nhà nước
để điều chỉnh mọi quan hệ xã hội theo mệnh lệnh
đơn phương của nhà nước để đạt được sự tuân thủ,
chấp hành của mọi đối tượng quản lý, nhằm duy trì
trật tự, kỷ cương xã hội.
+ Xây dựng nền hành chính hiệu quả:
Tức là xây dựng nền hành chính đạt được các kết quả
hoạt động phù hợp với mục đích mong muốn ban
đầu đặt ra với chi phí thấp nhất cho các kết quả đạt
được.
+ Xây dựng nền hành chính hiện đại:
Tức là ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin –
truyền thông trong các hoạt động của nền hành
chính; xây dựng trụ sở cơ quan hành chính hiện đại;
trang bị các phương tiện, thiết bị làm việc hiện đại
cho các cán bộ công chức; thực hiện có hiệu quả hệ
thống quản lý chất lượng trong các cơ quan hành
chính nhà nước.


Xây dựng nền hành chính hiệu lực, hiệu quả,

hiện đại là

xây dựng một nền hành chính trong sạch và có
đủ năng lực, có đủ quyền lực, sử dụng đúng quyền
9

lực;


hoàn thành nhiệm vụ đúng mục đích với chi

phí thấp nhất và từng bước hiện đại hóa để quản lý
I.2.1. Những yếu tố thúc đẩy

có hiệu lực và hiệu quả công việc của Nhà nước,

cải cách hành chính cơ sở

thúc đẩy xã hội phát triển lành mạnh, đúng hướng,

- Thứ nhất: Yêu cầu phát triển

phục vụ đắc lực đời sống nhân dân.

Ngày nay cải cách hành chính là một tiến trình

kinh tế xã hội

diễn ra ở hầu hết các nước trên thế giới. Nhiều quốc
gia coi cải cách hành chính là một phương thức tất
yếu để nâng cao hiệu lực và hiệu quả hoạt động của
hệ thống hành chính nhà nước và là nhân tố quan
trọng để thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội. Tuy
nhiên tùy từng điều kiện phát triển của mỗi quốc gia
mà việc cải cách hành chính tập trung vào những

khâu, những bộ phận nhất định. Do đó, phạm vi và
nội dung cải cách hành chính ở các quốc gia khác
nhau là khác nhau.

Ở Việt Nam, hiện nay cải cách hành chính nhà
nước hướng tới cải cách đồng bộ cả bốn yếu tố cấu
thành nền hành chính. Tuy nhiên, tuỳ từng giai đoạn
phát triển mà xác định nội dung cải cách cần ưu tiên.
Khi tiến hành cải cách hành chính, chính quyền cơ
sở có cả những cơ hội (là yếu tố thúc đẩy) đồng thời

-

Thứ hai: Vai trò của cấp

chính quyền cơ sở trong bộ máy
nhà nước ngày càng gia tăng

gặp không ít những thách thức (là yếu tố khó khăn,
hạn chế tồn tại). Để nắm lấy cơ hội và đối diện với
thách thức, đòi hỏi chính quyền cơ sở phải không
ngừng nâng cao năng lực hoạt động của mình. Và cải
10


cách hành chính là một phương thức để thực hiện
điều đó
Chúng ta cần xác định những yếu tố nào là cơ
hội, những yếu tố nào là thách thức trong cải cách
hành chính cơ sở

Sử dụng phương pháp sàng lọc:
( chuẩn bị các tờ giấy A4)
Luật chơi: tôi sẽ dán các tờ A4 lên bảng với tiêu
chí đúng/ sai các bạn hãy lên bảng và dán nội
dung mà các bạn cho là đúng/ sai sang một bên để
phù hợp với nội dung
+ yếu tố cơ hội: phát triển kinh tế, vai trò của cấp
chính quyền cơ sở ngày càng tăng, tăng cường dân
chủ trực tiếp ở cơ sở và phát huy vai trò của cộng
đồng, yều cầu hội nhập quốc tế…..
+ yếu tố thách thức: luật tổ chức hội đồng nhân dân
và ủy ban nhân dân, chính phủ chưa được ban hành.
Tổ chức và hoạt động của bộ máy chính quyền cơ sở
còn chậm. năng lực cán bộ hạn chế. Chưa có những
bước chuyển cơ bản
Những yếu tố thúc đẩy (cơ hội ):
- Trong bối cảnh hiện nay hoạt động sản xuất, kinh
doanh cung cấp dịch vụ phát triển ngày càng đa dạng
và ở nhiều cấp độ.
- Ở cơ sở các hoạt động kinh tế cũng phát triển hết
sức mạnh mẽ. Do vậy trong hoạt động của mình hiện
nay, chính quyền cơ sở không chỉ quan tâm bảo đảm
-

Thứ ba: Xu hướng dân chủ

trực tiếp ở cơ sở và phát huy vai

trật tự an toàn xã hội, bảo đảm an sinh xã hội ... mà
còn phải quan tâm quản lý về kinh tế, tổ chức và

11


trò của cộng đồng trong quản lý

quản lý các dịch vụ công trên địa bàn. Vai trò của

nhà nước

chính quyền cơ sở ngày càng gia tăng trên các
phương diện như tham gia thẩm định, đánh giá các
dự án đầu tư; đánh giá tác động môi trường, vấn đề
quản lý quỹ đất…
=> Để đảm bảo quản lý và tổ chức đời sống xã hội ở
cơ sở trong bối cảnh phát triển đa dạng các lĩnh vực
như vậy đòi hỏi phải cải cách tổ chức, phương thức
hoạt động của chính quyền cơ sở để phục vụ phát
triển kinh tế ở địa phương.
-

Chính quyền cơ sở vốn là nơi tiếp xúc trực

tiếp với nhân dân, nơi triển khai các chủ trương,
chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, chính
quyền cơ sở có nhiệm vụ trực tiếp giải quyết các nhu
cầu, các công việc có ý nghĩa thiết thực nhất liên
-

Thứ tư: Yêu cầu hội nhập

quốc tế

quan đến đời sống hàng ngày của người dân.
Chính quyền cơ sở cũng chính là nơi gần dân
nhất, hiểu dân nhất, có thể tiếp xúc trực tiếp với nhân
dân để huy động họ tham gia các công việc ở cơ sở.
Bên cạnh đó, để thực hiện nguyên tắc nền
hành chính gần dân, sát với dân, đảm bảo phục vụ
nhân dân một cách tốt nhất, xu hướng chung hiện
nay là đẩy mạnh phân cấp quản lý nhà nước xuống
tận chính quyền cơ sở. Những công việc phù hợp với
khả năng, nhiệm vụ của chính quyền cơ sở, chính
quyền cơ sở có thể làm tốt hơn thì phân cấp cho
chính quyền cơ sở.
12


-

Ví dụ : về các nguồn thu và chi ngân sách;

vấn đề kinh tế, văn hóa, giáo dục, y tế, thể dục, thể
1.2.2. Những yếu tố thách thức

thao; lao động, việc làm và các vấn đề xã hội; trật tự

trong cải cách hành chính cơ sở an toàn xã hội; tư pháp, nội vụ (tôn giáo, dân số, dân
- Một là: Hiện nay, ngoài Luật tổ
chức Hội đồng nhân dân và Ủy
ban nhân dân (2003), Chính phủ

chưa ban hành được nghị định

cư, địa giới hành chính ...)
=> Với phạm vi thẩm quyền gia tăng như vậy, đòi
hỏi chính quyền cơ sở phải cải cách toàn diện để
hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình

quy định rõ chức năng, nhiệm vụ

-

và quyền hạn cho từng cấp hành

nước để tiếp xúc với cộng đồng dân cư, lắng nghe ý

chính, trong đó có cấp cơ sở.

kiến của họ và giải quyết các nhu cầu, nguyện vọng

- Hai là: Tổ chức và hoạt động

chính đáng.
Chính quyền cơ sở cũng là đối tượng chịu sự

của bộ máy chính quyền cơ sở

giám sát trực tiếp của nhân dân, tổ chức cho nhân

chậm đổi mới.

dân bàn bạc, thảo luận những vấn đề trong cuộc sống

Chính quyền cơ sở là người đại diện cho nhà

cộng đồng, tổ chức cho nhân dân tham gia trực tiếp
các công việc ở địa phương theo phương châm “dân
biết, dân bàn, dân là, dân kiểm tra”.
=> Do vậy, chính quyền cơ sở phải cải cách đảm
- Ba là: Năng lực của đội ngũ cán
bộ, công chức, năng lực tài chính

bảo cho hoạt động theo quy trình, thủ tục đơn giản,
rõ ràng, công khai, minh bạch và tiết kiệm.

của chính quyền cơ sở và các

- Trong bối cảnh mối quan hệ giữa các quốc gia,

nguồn lực khác chưa đáp ứng

cộng đồng lãnh thổ có xu hướng gia tăng thì nhiều

được yêu cầu.

nội dung hoạt động quản lý nhà nước gắn liền với
các chủ thể có yếu tố nước ngoài đòi hỏi phải được
giải quyết ngay trên địa bàn cơ sở. Chẳng hạn: hôn
nhân có yếu tố nước ngoài; kinh doanh của các chủ
13

thể có yếu tố nước ngoài...
=> Điều này đòi hỏi chính quyền cơ sở phải cải cách
để nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ công chức
cơ sở, hiện đại hóa trụ sở, phương tiện làm việc ... để
đáp ứng yêu cầu.
Hệ thống chính quyền cơ sở hiện nay đang đứng

- Bốn là: Chưa có những bước
chuyển cơ bản về tổ chức và hoạt
động của chính quyền cơ sở ở
nông thôn và đô thị.

trước một số vấn đề bất cập sau đây:
-

Trong khi đó vai trò của chính quyền cơ sở

ngày càng gia tăng (như đã nêu ở phần trên) mà
nhiệm vụ, quyền hạn lại chưa được cụ thể và chưa
tương xứng nên làm cho chính quyền cơ sở gặp khó
khăn trong việc thực hiện vai trò của mình.
-

Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban

nhân dân ban hành từ 2003 trên cơ sở sửa đổi Luật tổ
chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân năm
1994 đã có nhiều điểm cần xem xét, điều chỉnh
nhưng chưa thể thực hiện.

-

Đội ngũ cán bộ công chức cấp xã còn thiếu

kiến thức quản lý nhà nước và các kỹ năng tác
nghiệp cụ thể trên các lĩnh vực, trong đó có những
kỹ năng giải quyết các tình huống mâu thuẫn, xung
đột xảy ra trên địa bàn theo nguyên tắc pháp luật,
pháp chế XHCN và phù hợp với điều kiện của địa
phương.
14


-

Thu nhập của cán bộ, công chức cấp xã chưa

đảm bảo đời sống, tiền lương chưa trở thành phần
chủ yếu trong thu nhập; còn tình trạng người làm
II. NỘI DUNG CẢI CÁCH

nhiều, làm tốt chưa được hưởng nhiều hơn so với

HÀNH CHÍNH Ở CƠ SỞ

người làm ít, làm tồi.
-

Sự đồng nhất giữa chính quyền đô thị và chính

quyền nông thôn đã tạo ra một bộ máy chính quyền
rập khuôn, cứng nhắc, không phân biệt được sự khác
nhau trong tổ chức quyền lực và quản lý hành chính
1. Tiếp tục thực hiện các nhiệm

nhà nước ở đô thị với nông thôn trong khi đặc điểm,

vụ cải cách hành chính nhà

tính chất và yêu cầu quản lý ở mỗi địa bàn khác

nước theo Chương trình tổng
thể cải cách hành chính nhà

nhau.
Do không phân biệt chính quyền nông thôn,

nước giai đoạn 2011 - 2020

đô thị, mà hiện nay chính quyền của các đô thị lớn

1.1. Những nội dung chủ yếu

như Hà Nội, Đà Nẵng…đều tổ chức tương ứng như

của Chương trình tổng thể cải

chính quyền cấp tỉnh khác.
Mệnh lệnh quản lý từ chính quyền thành phố

cách hành chính nhà nước giai
đoạn 2011-2020
- Trọng tâm cải cách hành chính
giai đoạn 2011-2020 là:
+ Cải cách thể chế;
+ Xây dựng, nâng cao chất lượng
đội ngũ cán bộ, công chức, viên
chức, chú trọng cải cách chính
sách tiền lương nhằm tạo động
lực thực sự để cán bộ, công chức,

xuống đến cấp quận và phường bị cắt khúc, triển
khai chậm do trong nhiều trường hợp phải được
HĐND cấp dưới ban hành văn bản thực hiện. Nhiệm
vụ của UBND theo luật định chưa thể hiện và đáp
ứng được yêu cầu quản lý đối với đơn vị hành chính
đô thị và đơn vị hành chính nông thôn. Nhiều nhiệm
vụ do luật định, HĐND phường (ở các thị xã, thành
phố thuộc tỉnh), HĐND quận (ở thành phố trực thuộc
TƯ) không có khả năng thực hiện theo đúng yêu cầu
15


viên chức thực thi công cụ có
chất lượng và hiệu quả cao;
+ Nâng cao chất lượng dịch vụ
hành chính và chất lượng dịch vụ
công.
Mục tiêu:
+ Thứ nhất: xây dựng, hoàn thiện

hệ thống thể chế kinh tế thị

thực tiễn đề ra.
(Phương pháp chủ yếu: thuyết trình, làm việc
nhóm;
Đồ dùng dạy học: máy tính, máy chiếu, bảng,
phấn...)
Để có thể hiểu rõ hơn về cải cách hành chính ở cơ
sở, chúng ta sẽ đi vào tìm hiểu sâu hơn nội dung của
cải cách, gồm các nội dung sau:

trường định hướng XHCN nhằm
giải phóng lực lượng sản xuất,

-

huy động và sử dụng có hiệu quả

chức cần phải được xây dựng, nâng cao để ngày

mọi nguồn lực cho phát triển đất

càng hoàn thiện hơn đáp ứng yêu cầu của thời đại.
Chất lượng dịch vụ phải được nâng cao để

nước.
+ Thứ hai: tạo môi trường kinh

Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên

phục vụ nhu cầu thiết yếu của người dân

doanh bình đẳng, thông thoáng,
thuận lơi, minh bạch nhằm giảm
thiểu chi phí về thời gian và kinh
phí của các doanh nghiệp thuộc
mọi thành phần kinh tế trong việc
tuân thủ thủ tục hành chính.
+ Thứ ba: xây dựng hệ thống các
cơ quan hành chính nhà nước từ
Trung ương tới cơ sở thông suốt,
trong sạch, vững mạnh, hiện đại,

- Những nội dung trên nhằm đạt các mục tiêu:
+ Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là
nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần , tuân theo
quy luật của nền kinh tế XHCN, trong đó nhà nước
đóng vai trò chủ đạo

hiệu lực, hiệu quả, tăng tính dân
chủ và pháp quyền trong hoạt
động điều hành của Chính phủ và

+ Cần phải tạo ra môi trường kinh doanh bình đẳng
16


của các cơ quan hành chính nhà

để mọi cá nhân, đơn vị, tổ chức tự do cạnh tranh

nước.

trong khuôn khổ pháp luật

+ Thứ tư: đảm bảo thực hiện trên
thực tế quyền dân chủ của nhân
dân, bảo vệ quyền con người, gắn
quyền con người với quyền và lợi + Đây là một trong những mục tiêu quan trọng, cần
ích của dân tộc, của đất nước.

được quan tâm và thực hiện tốt để hệ thống nhà nước

+ Thứ năm: xây dựng đội ngũ

trong sạch hơn, vững mạnh, hiện đại, hiệu quả hơn.

cán bộ, công chức, viên chức có
đủ phẩm chất, năng lực và trình
độ, đáp ứng yêu cầu phục vụ
nhân dân và sự phát triển của đất
nước.
I.3.

Thực hiện các

nhiệm vụ cải cách hành chính
nhà nước theo Chương trình
tổng thể cải cách hành chính

+ Bác Hồ đã từng nói : “kẻ có đức mà không có tài là

nhà nước giai đoạn 2011 – 2020 vô dụng, kẻ có tài mà không có đức làm việc gì cũng
6 nhiệm vụ:

không xong”, qua đó để thấy người cán bộ cần phải

- 1 Cải cách thể chế

có cái tâm, lấy đạo đức làm gốc của công việc. ngày

- 2 Cải cách thủ tục hành chính

nay thì cán bộ cán cần phải có các yếu tố tầm, tâm,

- 3 Cải cách tổ chức bộ máy hành tài…
chính nhà nước
- 4 Xây dựng và nâng cao chất
lượng đội ngũ cán bộ, công chức,
viên chức

Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước
17


- 5 Cải cách tài chính công

giai đoạn 2011-2020 bao gồm 6 nhiệm vụ với 39 nội

- 6 Hiện đại hóa hành chính

dung cụ thể:

Chúng ta sẽ đi sâu phân tích từng nhiệm vụ
-

Phân tích cải cách thể chế là:

+1 Xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật trên cơ
sở Hiến pháp;
+2 Đổi mới và nâng cao chất lượng công tác xây
dựng pháp luật, trước hết là quy trình xây dựng, ban
hành luật, pháp lệnh, nghị định, quyết định, thông tư
và văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa
phương nhằm bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính
đồng bộ, cụ thể và khả thi của các văn bản quy phạm
pháp luật;
+ 3 Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống thể
chế, cơ chế, chính sách, trước hết là thể chế kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, bảo đảm sự
công bằng trong phân phối thành quả của đổi mới,
của phát triển kinh tế - xã hội;
Kinh tế thị trường trên thế giới hiện nay có 3 mô
18


hình cơ bản:


KTTT hiện đại: Là mô hình kinh tế được thực

hiện ở các nước phát triển như Mỹ, Nhật... hiện nay.
Theo đó, vai trò can thiệp của Nhà nước đối với thị
trường được phát huy theo hướng: Nhà nước khuyến
khích cạnh tranh song giải quyết tốt các vấn đề xã
hội trên cơ sở phát huy triệt để dân chủ, bảo đảm
bình đẳng của mọi người dân, mọi tầng lớp xã hội
không kể tôn giáo, đảng phái... Trên thị trường, các
loại hình doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế
bình đẳng trong cạnh tranh.

KTTT XHCN có sự can thiệp của nhà nước:
đồng thời với sự vận động của thị trường, nhà nước
can thiệp hạn chế tác động tiêu cực của kinh tế thị
trường nhằm giải quyết tốt các vấn đề xã hội. (Có
thừa nhận sở hữu tư nhân nhưng không đặc biệt đề
cao, nhà nước can thiệp vào một số lĩnh vực cơ bản
của nền kinh tế - Tiêu biểu như Đức và một số nước
Bắc Âu)

KTTT XHCN - Trung Quốc
KTTT định hướng XHCN là thể chế kinh tế chưa
có tiền lệ, nhất là đang phải đối mặt với những luận
điệu của các thế lực thù địch (chúng cho rằng Việt
Nam đang nhốt chung con hổ đói và thỏ non một
chuồng, nền kinh tế Việt Nam phải chăng là nền kinh
tế chắp vá đầu Ngô, mình Sở…) nên cần thiết phải
thể chế hoá.
19

Xây dựng thể chế KTTT định hướng XHCN là
hình thành đồng bộ các quy định về: thị trường hàng
hoá và dịch vụ, thị trường lao động, thị trường khoa
học và công nghệ, thị trường chứng khoán, thị
trường bảo hiểm, hình thành đồng bộ thị trường tiền
tệ, trị trường bất động sản...
+ 4 Hoàn thiện thể chế về sở hữu, trong đó khẳng
định rõ sự tồn tại khách quan, lâu dài của các hình
thức sở hữu, trước hết là sở hữu nhà nước, sở hữu tập
thể, sở hữu tư nhân, bảo đảm các quyền và lợi ích
hợp pháp của các chủ sở hữu khác nhau trong nền
kinh tế; sửa đổi đồng bộ thể chế hiện hành về sở hữu
đất đai, phân định rõ quyền sở hữu đất và quyền sử
dụng đất, bảo đảm quyền của người sử dụng đất;
+ 5 Tiếp tục đổi mới thể chế về doanh nghiệp nhà
nước mà trọng tâm là xác định rõ vai trò quản lý của
Nhà nước với vai trò chủ sở hữu tài sản, vốn của Nhà
nước; tách chức năng chủ sở hữu tài sản, vốn của
Nhà nước với chức năng quản trị kinh doanh của
doanh nghiệp nhà nước; hoàn thiện thể chế về tổ
chức và kinh doanh vốn nhà nước;
+ 6 Sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật về
xã hội hóa theo hướng quy định rõ trách nhiệm của
Nhà nước trong việc chăm lo đời sống vật chất và
tinh thần của nhân dân; khuyến khích các thành phần
kinh tế tham gia cung ứng các dịch vụ trong môi
trường cạnh tranh bình đẳng, lành mạnh;
20

+ 7 Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống thể chế
về tổ chức và hoạt động của các cơ quan hành chính
nhà nước; sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện các văn bản
quy phạm pháp luật về tổ chức và hoạt động của
Chính phủ, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân
các cấp;
+ 8 Xây dựng, hoàn thiện quy định của pháp luật về
mối quan hệ giữa Nhà nước và nhân dân, trọng tâm
là bảo đảm và phát huy quyền làm chủ của nhân dân,
lấy ý kiến của nhân dân trước khi quyết định các chủ
trương, chính sách quan trọng và về quyền giám sát
của nhân dân đối với hoạt động của cơ quan hành
chính nhà nước.
- Phân tích Cải cách thủ tục hành chính
+ 1 Cắt giảm và nâng cao chất lượng thủ tục hành
chính trong tất cả các lĩnh vực quản lý nhà nước,
nhất là thủ tục hành chính liên quan tới người dân,
doanh nghiệp;
Đề án 30 ban hành ngày 20/01/2007 của Thủ
tướng Chính phủ về việc đơn giản hoá các thủ tục
hành chính trên các lĩnh vực quản lý xã hội giai
đoạn 2001-2010.
Thực hiện đề án này, tính đến hết quý I/2010,
256 thủ tục hành chính đã được rà soát và cắt bỏ.
Còn 5400 thủ tục hành chính cần phải rà soát và xem
xét. Tính đến nay, đã bỏ được 30% thủ tục hành
21

chính, tiết kiệm 30% chi phí về thủ tục hành chính
cho doanh nghiệp và người dân. (tiết kiêm ≈ 6000 tỷ
đồng)
Thực hiện đề án 30 của Chính phủ, Chủ tịch
UBND tỉnh Nam Định ban hành chỉ thị số
09/2007/CT- UBND về việc tăng cường chỉ đạo thực
hiện đề án 30.
Ngày 13/8/2010, tỉnh Nam Định tổng kết thực
hiện Cải cách hành chính

giai đoạn 2001-2010:

16/19 Sở, ban, ngành thực hiện theo cơ chế “một
cửa”, “một cửa liên thông” (Còn lại là Sở thông tin
truyền thông, Thanh tra Tỉnh, Văn phòng Đoàn đại
biểu Quốc Hội. Tháng 11/2010 Sở Thông tin truyền
thông đã được Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt mô
hình một cửa); 10/10 huyện, thành; 229/229 xã,
phường, thị trấn đã thực hiện (100%)
Từ tháng 8/2007, Sở kế hoach đầu tư phối hợp
với cục thuế tỉnh, Công an tỉnh xây dựng đề án thực
hiện mô hình “một cửa liên thông” áp dụng trong
lĩnh vực đăng ký kinh doanh gồm 3 thủ tục là:



Cấp giấy chứng nhận đăng kí kinh doanh
Cấp giấy chứng nhận đăng kí đăng kí mã số

thuế


Cấp giấy chứng nhận đăng kí mẫu dấu.
+ 2 Trong giai đoạn 2011 - 2015, thực hiện cải cách
thủ tục hành chính để tiếp tục cải thiện môi trường
kinh doanh, giải phóng mọi nguồn lực của xã hội và
22


nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, bảo đảm điều
kiện cho nền kinh tế của đất nước phát triển nhanh,
bền vững.
Một số lĩnh vực trọng tâm cần tập trung là: Đầu tư;
đất đai; xây dựng; sở hữu nhà ở; thuế; hải quan; xuất
khẩu, nhập khẩu; y tế; giáo dục; lao động; bảo hiểm;
khoa học, công nghệ và một số lĩnh vực khác do Thủ
tướng Chính phủ quyết định theo yêu cầu cải cách
trong từng giai đoạn;
+ 3 Cải cách thủ tục hành chính giữa các cơ quan
hành chính nhà nước, các ngành, các cấp và trong
nội bộ từng cơ quan hành chính nhà nước;
+ 4 Kiểm soát chặt chẽ việc ban hành mới các thủ
tục hành chính theo quy định của pháp luật;
+ 5 Công khai, minh bạch tất cả các thủ tục hành
chính bằng các hình thức thiết thực và thích hợp;
thực hiện thống nhất cách tính chi phí mà cá nhân, tổ
chức phải bỏ ra khi giải quyết thủ tục hành chính tại
cơ quan hành chính nhà nước; duy trì và cập nhật cơ
sở dữ liệu quốc gia về thủ tục hành chính;
+ 6 Đặt yêu cầu cải cách thủ tục hành chính ngay
trong quá trình xây dựng thể chế, tổng kết kinh

nghiệm thực tiễn và tăng cường đối thoại giữa Nhà
nước với doanh nghiệp và nhân dân; mở rộng dân
chủ, phát huy vai trò của các tổ chức và chuyên gia
tư vấn độc lập trong việc xây dựng thể chế, chuẩn
mực quốc gia về thủ tục hành chính; giảm mạnh các
23


thủ tục hành chính hiện hành; công khai các chuẩn
mực, các quy định hành chính để nhân dân giám sát
việc thực hiện;
+ 7 Tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị của cá
nhân, tổ chức về các quy định hành chính để hỗ trợ
việc nâng cao chất lượng các quy định hành chính và
giám sát việc thực hiện thủ tục hành chính của các cơ
quan hành chính nhà nước các cấp.
Lưu ý: Đối với chính quyền cơ sở khi thực hiện
cải cách trên lĩnh vực này cần đặc biệt chú ý nội
dung cải cách thủ tục hành chính theo hướng “một
cửa” và “một cửa liên thông”.
( Phương pháp: Làm việc nhóm )
Câu hỏi 1: các bạn hãy chỉ ra những khó khăn
vướng mắc khi chính quyền cơ sở triển khai cải cách
thủ tục hành chính theo mô hình “một cửa” và “một
cửa liên thông”?
Trả lời:

Câu hỏi 2: các bạn hãy đưa ra những giải pháp để
chính quyền cơ sở triển khai cải cách thủ tục hành
chính theo mô hình “một cửa” và “một cửa liên

thông” có hiệu quả?
Trả lời:
-

Phân tích: Cải cách tổ chức bộ máy hành
24


chính nhà nước
+1 Tiến hành tổng rà soát về vị trí, chức năng, nhiệm
vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức và biên chế hiện có
của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính
phủ, Ủy ban nhân dân các cấp, các cơ quan chuyên
môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện, các
cơ quan, tổ chức khác thuộc bộ máy hành chính nhà
nước ở trung ương và địa phương (bao gồm cả các
đơn vị sự nghiệp của Nhà nước); trên cơ sở đó điều
chỉnh chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức,
sắp xếp lại các cơ quan, đơn vị nhằm khắc phục tình
trạng chồng chéo, bỏ trống hoặc trùng lắp về chức
năng, nhiệm vụ, quyền hạn; chuyển giao những công
việc mà cơ quan hành chính nhà nước không nên làm
hoặc làm hiệu quả thấp cho xã hội, các tổ chức xã
hội, tổ chức phi chính phủ đảm nhận;
Tuy vậy, muốn điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ
của cơ quan trên cần phải sửa đổi luật (liên quan đến
cải cách thể chế)


Ví dụ: Tổ chức bộ máy hành chính còn cồng

kềnh, nặng nề, vận hành trục trặc;

Việc phân công, phân nhiệm, phân cấp chưa rõ
ràng, còn chồng chéo

Vì vậy cần thiết phải sửa đổi các luật (Cải
cách hành chính đồng bộ với cải cách hoạt động lập
pháp và tư pháp)
Mặt khác: Cải cách đối với Chính phủ có liên quan
25