Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học mĩ

Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

PHẦN I : MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.
Giáo dục Mĩ thuật đóng vai trò rất quan trọng trong việc không chỉ khuyến
khích sự sáng tạo của trẻ em mà giúp phát triển nhân cách và các năng lực xã
hội. Chính vì vậy, giáo dục Mĩ thuật là một phần quan trọng trong nỗ lực của Đại
sứ quán Đan Mạch nhằm hỗ trợ quá trình dân chủ và đa nguyên tại Việt Nam.
Dự án này nhằm truyền cảm hứng cho giáo viên dạy Mĩ thuật, khuyến khích
giáo viên kết hợp các kỹ năng mỹ thuật với các phương pháp dạy học lấy người
học làm trung tâm, khuyến khích sự tương tác, kích thích tư duy sáng tạo, kích
thích phát triển nhận thức thông qua hoạt động thực tế.
Trên cơ sở lý thuyết giáo dục và giảng dạy Mĩ thuật, giáo viên sẽ tổ chức
dạy cho các em học Mĩ thuật qua các hoạt động Vẽ cùng nhau, Vẽ theo nhạc, Vẽ
biểu đạt, tạo hình 3D từ các vật tìm được, Xây dựng cốt truyện... Thông qua các
hoạt động tạo hình sẽ khơi gợi và phát huy được năng khiếu thẩm mỹ vốn có ở
trẻ, gây hứng thú cho các em trước cái đẹp, tiến tới hình thành thị hiếu thẩm mỹ
của học sinh trong cuộc sống. Hoạt động giáo dục Mĩ thuật còn góp phần đem
lại nhận thức mới, niềm vui, hứng thú và sáng tạo học tập cho trẻ. Việc sử dụng
nền nhạc trong các hoạt động Mĩ thuật cũng tạo cho học sinh hứng thú, không
khí lớp học vui vẻ, thân thiện.
“Các em học sinh khi tới trường giống như những cây non có rễ cứng cáp
và đầy tiềm năng. Giáo viên chỉ đóng vai trò là những người thúc đẩy, biết cần
phải thêm chất xúc tác gì vào nước tưới để giúp những cây non đó phát triển”,
đó là thông điệp bà Kirsren Fugl, chuyên gia tư vấn Đan Mạch đã nêu tại các
buổi tập huấn cho giáo viên khi thực hiện phương pháp mới của dự án. Điểm nổi
bật của phương pháp dạy học này là giáo viên có thể chủ động theo từng nội
dung tiết dạy mà kết hợp nhiều kỹ thuật trong một bài dạy. Khi giảng dạy, giáo
viên Mĩ thuật phải nắm vững những yêu cầu để xây dựng các nội dung liên kết,
đặc biệt lưu ý tới 5 lĩnh vực năng lực: kinh nghiệm; kỹ năng và kỹ thuật; phân

tích giải trình; thể hiện năng lực truyền thông tin và đánh giá với các chủ điểm
chung phù hợp với học sinh tiểu học ở các lứa tuổi khác nhau. Tổ chức lớp học
Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 1


Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

phần lớn được thông qua hoạt động nhóm theo phương châm: Lấy người học
làm trung tâm, khuyến khích sự tương tác, kích thích tư duy sáng tạo, kích thích
phát triển nhận thức thông qua hoạt động thực tế mà các em được trải nghiệm.
Mặc dù vậy, phương pháp dạy học Mĩ thuật mới được áp dụng trên toàn
tỉnh từ năm học 2016 - 2017 vẫn còn khá nhiều điểm giáo viên băn khoăn, lúng
túng, không biết thực hiện như thế nào cho đúng tinh thần đổi mới, cho đạt hiệu
quả? Qua 2 đợt tập huấn và dự giờ thực tế, có thể nói hình thức tổ chức của
phương pháp mới này còn quá mơ hồ đối với đại đa số giáo viên chuyên trách.
Ngoài vấn đề thay đổi nội dung phân phối chương trình, sự thay đổi hình thức tổ
chức lớp học phần lớn được thông qua hoạt động nhóm là một trong những vấn
đề trọng tâm khiến giáo viên không khỏi tránh được những khó khăn, vướng
mắc.
- Tại sao phải tổ chức Đổi mới Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học
môn Mỹ thuật chuyển dần sang “Hoạt động giáo dục Mĩ thuật” ?
- Tổ chức hình thức Đổi mới hình thức tổ chức dạy học môn Mĩ thuật
chuyển sang “Hoạt động giáo dục Mĩ thuật” như thế nào cho hiệu quả?
- Ở phân môn nào thì cần phải tổ chức hình thức Đổi mới hình thức tổ
chức dạy học môn Mĩ thuật chuyển sang “Hoạt động giáo dục Mĩ thuật ?
- Khi Đổi mới hình thức tổ chức dạy học môn Mĩ thuật chuyển sang “Hoạt
động giáo dục Mĩ thuật” thì đánh giá học sinh như thế nào để đảm bảo đúng,

chính xác với năng lực thực tế của từng học sinh?...
Trên đây là một số các câu hỏi đặt ra mà mỗi giáo viên đều mong muốn có
được câu trả lời xác đáng. Như lời thầy chuyên viên chính Vụ Giáo dục Tiểu
học, BGD&ĐT : Cái gì đổi mới, thời gian đầu cũng sẽ không tránh khỏi khó
khăn, điều quan trọng chính là ở chỗ, người giáo viên phải biết lấy học sinh làm
trung tâm của quá trình giảng dạy, hiểu trình độ từng em, từ đó có những hành
động thiết thực để cải thiện điều kiện học tập và kết quả học tập của các em. Với
những nỗ lực của bản thân, tôi đã đi sâu vào tìm hiểu và đề ra một số giải pháp
nhằm tổ chức có hiệu quả hình thức tổ chức dạy học môn Mĩ thuật chuyển sang
“Hoạt động giáo dục Mĩ thuật”
Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 2


Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
* Mục tiêu :
Nhằm giảm bớt áp lực nặng nề cho học sinh, tạo ra sân chơi lý thú bổ ích,
gây niềm vui hứng thú học tập cho học sinh, đúng với Mục tiêu giáo dục môn
Mĩ thuật ở Tiểu học trong giai đoạn đổi mới. Đòi hỏi mỗi giáo viên cần phải cố
gắng, đầu tư nhiều thời gian công sức để nghiên cứu, tìm tòi, thiết kế nội dung,
hình thức tổ chức dạy học sao cho phù hợp với học sinh từng đơn vị, từng lớp,
để vừa không bỏ rơi học sinh yếu, hỗ trợ cho các em vươn lên đạt trình độ
“chuẩn” vừa tạo cơ hội cho những học sinh có năng khiếu được phát triển.
* Nhiệm vụ : Đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mỹ thuật chuyển sang
hoạt động giáo dục Mỹ thuật là việc tôi đã nghiên cứu, tìm tòi và đang thực hiện
nhằm đem lại hiệu quả giáo dục cao hơn. Đây là một quá trình thể nghiệm lâu

dài để đúc rút kinh nghiệm cho bản thân.
Giáo viên không còn lúng túng khi lên lớp, các hoạt động diễn ra theo
trình tự một cách khoa học và gắn kết với nhau. Học sinh dễ tiếp thu bài hơn,
hiệu quả sáng tạo tăng lên rõ rệt.
Qua việc học tập theo phương pháp mới giúp cho học sinh có được những
trải nghiệm để gợi mở cách nhìn nhận, cảm giác, sự tò mò, trí nhớ, trí tưởng
tượng và phát triển sức sáng tạo và biểu đạt, vì vậy học sinh sẽ có được những
hình ảnh và động lực mang tính tinh thần. Hạn chế được cảm giác lo sợ vì không
biết vẽ của các em. Học sinh biết bảo vệ ý thức chủ quan của bản thân khi vẽ
tranh, không bị ảnh hưởng bởi lời chê bai của các bạn khác. Học sinh được bồi
dưỡng rèn luyện óc quan sát, cách so sánh sự vật hiện tượng, giúp các em tìm tòi
thể hiện để vươn tới cái đẹp. Một điều không thể không nhắc tới đó là học sinh
yêu thích môn học hơn, vẽ một cách say sưa hơn, hứng thú với nhiều sáng tạo,
khiến cho tiết học trở nên thoải mái, nhẹ nhàng. Quan trọng hơn cả là các em đã
thấy tự tin khi vẽ, tạo được những câu chuyện ngộ nghĩnh mang hiệu quả bất
ngờ, đẹp mắt.

Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 3


Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

3. Đối tượng nghiên cứu.
- Chủ thể: Biện pháp tổ chức Đổi mới hình thức tổ chức dạy học môn Mĩ
thuật chuyển sang “Hoạt động giáo dục Mỹ thuật” theo phương pháp Mĩ thuật
mới (dự án do Đan Mạch hỗ trợ).
- Khách thể: Học sinh lớp 4, 5 trường tiểu học Trưng Vương

4. Giới hạn của đề tài.
Nghiên cứu việc dạy Mĩ thuật ở lớp 4, 5 trường tiểu học nói chung, một số
vấn đề xung quanh việc giảng dạy môn Mĩ thuật, để nâng cao chất lượng giảng
dạy môn mỹ thuật ở trường tiểu học nói riêng.
Trong phạm vi đề tài này tôi nêu lên một số tình hình thực trạng và đưa ra
một số giải pháp cụ thể ở một số bài học, một số tuần trong từng phân môn, mà
tôi đã thực hiện trong những năm học qua và đã gặt hái được những kết quả đáng
kể.
5. Phương pháp nghiên cứu.
a. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Các phương pháp cơ bản được sử dụng vào nghiên cứu đề tài bao gồm:
Sưu tầm tài liệu có liên quan : Trong quá trình thực hiện nghiên cứu đề tài,
không thể phủ nhận vai trò quan trọng của công tác tham khảo tài liệu. Tài liệu
có từ nhiều nguồn khác nhau như : sách, báo, tạp chí, kinh nghiệm từ đồng
nghiệp…Đặc biệt là sử dụng Internet : đây là một công cụ thuận tiện để tiếp cận
nhanh và dễ dàng đến một lượng thông tin khổng lồ và phong phú. Nhưng khi
tham khảo cần phải có kiến thức để sàng lọc những thông tin (vì không phải
thông tin nào cũng là đúng) và kinh nghiệm thì mới tìm được nguồn thông tin
phù hợp, chính xác với nhu cầu một cách nhanh chóng, hiệu quả.
Phương pháp vấn đáp : Là phương pháp mà giáo viên sẽ dùng một hệ
thống câu hỏi để học sinh trả lời bằng miệng nhằm thu được những thông tin nói
lên nhận thức hoặc thái độ của cá nhân đối với vấn đề học theo nhóm.
Phương pháp quan sát : Quan sát là phương pháp thu thập thông tin về
quá trình giáo dục trên cơ sở tri giác trực tiếp các hoạt động dạy – học cho ta
những tài liệu về thực tiễn để có thể nắm bắt một cách hiệu quả và chính xác.
Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 4

Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

Phương pháp thực nghiệm : Giáo viên chủ động tác động vào học sinh và
quá trình dạy – học để hướng theo mục tiêu dự kiến của mình.
Phương pháp phân tích, tổng hợp : Phân tích nguyên nhân dẫn đến thực
trạng và tổng hợp các kết quả thu được qua quá trình nghiên cứu nhằm đánh giá
hiệu quả của giải pháp.
b. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn : Điều tra phỏng vấn tình hình học sinh,
dự dự giờ, rút kinh nghiệm về phương pháp giảng dạy môn Mĩ thuật, thực hành
giảng dạy theo phương pháp mới.
c. Phương pháp thống kê toán học
Bảng thống kê kết quả khảo sát học sinh trước khi áp dụng sáng kiến.
Khối

4
5

Sỉ số
53
65

Trước khi áp dụng
Thái độ
Chất lượng GD
Không
Rất
Thích
HTT

HT
CHT
thích
thích
11
22
20
12
40
8
10
40
15
23
42
5
II. NỘI DUNG

1. Cơ sở lý luận
Những định hướng và mục tiêu giáo dục Mỹ thuật bậc Tiểu học:
Luật Giáo dục điều 24.2 đã ghi: "Phương pháp giáo dục phổ thông phải
phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc
điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kĩ
năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui,
hứng thú học tập cho học sinh". Đồng thời còn nêu rõ: “Mục tiêu giáo dục Tiểu
học nhằm giúp cho học sinh những cơ sở ban đầu nhưng rất quan trọng cho sự
hình thành và phát triển nhân cách một con người, chuẩn bị tốt cho các em về
các mặt đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và lao động để học sinh tiếp tục học
lên trung học hoặc đi vào cuộc sống tùy theo nhu cầu và nguyện vọng bằng
những hình thức thích hợp”. Điều này khẳng định giáo dục thẩm mĩ trong trường

Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 5


Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

Tiểu học là một nội dung có ảnh hưởng mạnh mẽ đối với các mặt giáo dục khác,
tạo nên sự hoàn thiện trong việc phát triển nhân cách của học sinh. Chính vì vậy
việc giáo dục và bồi dưỡng cho học sinh có trình độ văn hoá thẩm mĩ phổ thông
là hết sức cần thiết.
Thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương
khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu
công nghiệp hóa - hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo được sự hỗ trợ của
Chính phủ Đan Mạch, đã triển khai Dự án Hỗ trợ giáo dục Mĩ thuật cấp tiểu học
(SAEPS) thử nghiệm tại các trường tiểu học ở một số tỉnh, thành phố đại diện
cho các vùng miền trên cả nước.
Đặc điểm tâm lý học sinh Tiểu học:
Đối tượng của cấp tiểu học là trẻ em từ 6 đến 11 tuổi. Học sinh tiểu học là
một thực thể hồn nhiên, ngây thơ và trong sáng. Ở mỗi trẻ em tiềm tàng khả
năng phát triển về trí tuệ, lao động, rèn luyện và hoạt động xã hội để đạt một
trình độ nhất định về lao động nghề nghiệp, về quan hệ giao lưu và chăm lo cuộc
sống cá nhân, gia đình. Trẻ em ở lứa tuổi tiểu học là thực thể đang hình thành và
phát triển cả về mặt sinh lý, tâm lý, xã hội các em đang từng bước gia nhập vào
xã hội thế giới của mọi mối quan hệ. Do đó, học sinh tiểu học chưa đủ ý thức,
chưa đủ phẩm chất và năng lực như một công dân trong xã hội, mà các em luôn
cần sự bảo trợ, giúp đỡ của người lớn, của gia đình, nhà trường và xã hội. Học
sinh tiểu học dễ thích nghi và tiếp nhận cái mới và luôn hướng tới tương lai.

Nhưng cũng thiếu sự tập trung cao độ, khả năng ghi nhớ và chú ý có chủ định
chưa được phát triển mạnh, tính hiếu động, dễ xúc động còn bộc lộ rõ nét. Trẻ
nhớ rất nhanh và quên cũng nhanh.
Đối với trẻ em ở lứa tuổi tiểu học thì tri giác của học sinh tiểu học
phản ánh những thuộc tính trực quan, cụ thể của sự vật, hiện tượng và xảy ra
khi chúng trực tiếp tác động lên giác quan. Tri giác giúp cho trẻ định
hướng nhanh chóng và chính xác hơn trong thế giới. Tri giác còn giúp cho trẻ
điều chỉnh hoạt động một cách hợp lý. Trong sự phát triển tri giác của học
Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 6


Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

sinh, giáo viên tiểu học có vai trò rất lớn trong việc chỉ dạy cách nhìn, hình
thành kỹ năng nhìn cho học sinh, hướng dẫn các em biết xem xét, biết lắng nghe.
Bên cạnh sự phát triển của tri giác, chú ý có chủ định của học sinh tiểu
học còn yếu, khả năng điều chỉnh chú ý có ý chí chưa mạnh. Vì vậy, việc sử
dụng đồ dùng dạy học là phương tiện quan trọng để tổ chức sự chú ý cho học
sinh. Nhu cầu hứng thú có thể kích thích và duy trì chú ý không chủ định cho
nên giáo viên cần tìm cách làm cho giờ học hấp dẫn để lôi cuốn sự chú ý của
học sinh. Trí nhớ có vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống và hoạt động
của con người, nhờ có trí nhớ mà con người tích lũy vốn kinh nghiệm đó
vận dụng vào cuộc sống. Đối với học sinh tiểu học có trí nhớ trực quan –
hình tượng phát triển chiếm ưu thế hơn trí nhớ từ ngữ – logíc. Tư duy của trẻ
em mới đến trường là tư duy cụ thể, dựa vào những đặc điểm trực quan của
đối tượng và hiện tượng cụ thể. Trong sự phát triển tư duy ở học sinh tiểu học,
tính trực quan cụ thể vẫn còn thể hiện ở các lớp đầu cấp và sau đó chuyển dần

sang tính khái quát ở các lớp cuối cấp. Trong quá trình dạy học và giáo dục, giáo
viên cần nắm chắc đặc điểm này. Vì vậy, trong dạy học lớp, giáo viên cần
đảm bảo tính trực quan thể hiện qua dùng người thực, việc thực, qua dạy học
hợp tác hành động để phát triển tư duy cho học sinh. Giáo viên cần hướng dẫn
học sinh phát triển khả năng phân tích, tổng hợp, trừu tượng hóa, khái quát hóa,
khả năng phán đoán và suy luận qua hoạt động với thầy, với bạn.
Một số vấn đề về phương pháp dạy học Mĩ thuật theo phương pháp mới
(thuộc dự án do Đan Mạch hỗ trợ).
Giáo dục Mĩ thuật Tiểu học là một phần quan trọng trong nỗ lực của Đại
sứ quán Đan Mạch nhằm hỗ trợ quá trình dân chủ và đa nguyên tại Việt Nam.
“Các em học sinh khi tới trường giống như những cây non có rễ cứng cáp và đầy
tiềm năng. Giáo viên chỉ đóng vai trò là những người thúc đẩy, biết cần phải
thêm chất xúc tác gì vào nước tưới để giúp những cây non đó phát triển”, đó là
thông điệp bà Kirsren Fugl, chuyên gia tư vấn Đan Mạch đã nêu tại các buổi tập
huấn cho giáo viên khi thực hiện phương pháp mới của dự án. Dự án này nhằm
truyền cảm hứng cho giáo viên dạy Mĩ thuật để hỗ trợ học sinh phát triển khả
Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 7


Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

năng tiếp thu thẩm mĩ và sáng tạo, bằng cách khuyến khích các em trải nghiệm,
sáng tạo, bày tỏ, hợp tác và giao tiếp với nhau qua các hoạt động mĩ thuật thực
tế. Thông qua hoạt động thực tế, học sinh tự mình làm giàu cách biểu đạt, phân
tích, đánh giá, lựa chọn và nhận thức để hình thành, phát triển những năng lực ở
cá nhân. Cùng lúc với việc phát triển những năng lực này, học sinh cũng có thể
phát triển các giác quan, các kĩ năng sống, kinh nghiệm và khả năng giải quyết

vấn đề, các năng lực hợp tác, khả năng tự học và tự đánh giá.
* Về mục tiêu: Mục tiêu chính của phương pháp này nhằm giúp học sinh
hình thành và phát triển các năng lực:
+ Năng lực trải nghiệm: Cho các em được làm việc với những chủ đề liên
quan đến kinh nghiệm đã có của bản thân.
+ Năng lực kỹ năng và kỹ thuật thông qua các hoạt động : Vẽ cùng nhau,
chân dung biểu đạt, vẽ theo nhạc, tạo hình từ vật tìm được, xây dựng cốt
truyện(xây dựng bối cảnh câu chuyện).
+ Năng lực biểu đạt: Có nghĩa là học sinh ứng dụng ngôn ngữ mĩ thuật để
diễn đạt sự trải nghiệm và thái độ của bản thân.
+ Năng lực phân tích và trình bày: Thông qua các hoạt động trình bày về
tác phẩm của mình, tham gia giải thích, phân tích, nhận xét về nghệ thuật, kỹ
thuật thể hiện tác phẩm.
+ Năng lực giao tiếp và đánh giá: Học sinh tham gia giao tiếp, thảo luận
và đánh giá tất cả các hoạt động trong tiết Mĩ thuật, đánh giá những gì đã làm
được, có như mong muốn hay không?...
* Nội dung chương trình: Điểm nổi bật của phương pháp dạy học này là
giáo viên có thể chủ động theo từng nội dung tiết dạy mà kết hợp nhiều kỹ thuật
trong một bài dạy. Nội dung chương trình giáo dục Mĩ thuật theo phương pháp
mới không theo trình tự các bài như chương trình hiện hành, mà giáo viên căn cứ
vào đó để xây dựng các chủ đề cho phù hợp. Mỗi chủ đề tạo thành một quy trình
mỹ thuật tương tác và tích hợp giữa 5 nội dung: Vẽ theo mẫu, Vẽ trang trí, Vẽ
tranh, Tập nặn tạo dáng, Thường thức Mĩ thuật. Mỗi chủ đề sẽ lồng ghép giáo

Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 8


Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động

giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

dục nhiều mục tiêu và được thực hiện ít nhất là 2 tiết, nhiều nhất là 5 tiết hoặc
cũng có thể hơn.
* Các quy trình mỹ thuật: Trên cơ sở lý thuyết giáo dục và giảng dạy Mĩ
thuật, giáo viên sẽ tổ chức dạy cho các em học Mỹ thuật qua các hoạt động Vẽ
cùng nhau, Vẽ theo nhạc, Vẽ biểu đạt, tạo hình 3D từ các vật tìm được, Xây
dựng cốt truyện... Thông qua các hoạt động tạo hình sẽ khơi gợi và phát huy
được năng khiếu thẩm mỹ vốn có ở trẻ, gây hứng thú cho các em trước cái đẹp,
tiến tới hình thành thị hiếu thẩm mỹ của học sinh trong cuộc sống. Hoạt động
giáo dục Mĩ thuật còn góp phần đem lại nhận thức mới, niềm vui, hứng thú và
sáng tạo học tập cho trẻ. Việc sử dụng nền nhạc trong các hoạt động Mĩ thuật
cũng tạo cho học sinh hứng thú, không khí lớp học vui vẻ, thân thiện.

SƠ ĐỒ HÌNH THÀNH CÁC NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH
Theo phương pháp mới
* Hình thức tổ chức của lớp học: Hình thức tổ chức lớp học chủ yếu là
thực hành theo nhóm, cần không gian rộng để học sinh có thể vận động và di
chuyển. Có nơi trưng bày tranh, sản phẩm để học sinh dễ dàng quan sát, nhận
xét, đánh giá.
Để vấn đề nghiên cứu được thực hiện có hiệu quả và đạt được mục tiêu đề
ra, trước khi đi sâu vào giải quyết và tìm ra giải pháp, tôi đã đề ra một số giả
thuyết và dự kiến tình huống như sau:

Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 9


Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động

giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

- Cái khó khăn lớn nhất khi tổ chức hình thức Đổi mới hình thức tổ chức
dạy học môn Mĩ thuật chuyển sang “Hoạt động giáo dục Mĩ thuật” là quản lý
trật tự học sinh. Nếu giáo viên có biện pháp xử lý tốt thì hiệu quả học tập sẽ đạt
được như mục tiêu đề ra.
- Tổ chức tốt hình thức Đổi mới hình thức tổ chức dạy học môn Mĩ thuật
chuyển sang “Hoạt động giáo dục Mĩ thuật” không chỉ là để áp dụng theo đúng
tinh thần đổi mới phương pháp giảng dạy mà còn là một hình thức học tập giúp
học sinh phát huy được năng lực cá nhân. Nếu giáo viên tổ chức học tập theo
nhóm thường xuyên, tạo nề nếp, thói quen cho học sinh thì những khó khăn
không còn là vấn đề phải lo lắng.
- Giáo viên lập sổ tay theo dõi tinh thần, thái độ và quá trình tham gia của
học sinh trong nhóm, thường xuyên cập nhật những nhận xét thì việc đánh giá
học sinh sẽ chính xác và đảm bảo công bằng áp dụng nhận xét theo thông tư 22.
Như đã nêu ở trên, các hoạt động giáo dục Mĩ thuật ở Tiểu học theo
phương pháp mới hầu hết là tiến hành theo nhóm, để hiểu rõ hơn vấn đề nghiên
cứu trước hết chúng ta cần tìm hiểu:
Thế nào là hình thức Đổi mới Phương pháp tổ chức dạy học môn Mĩ thuật
chuyển sang “Hoạt động giáo dục Mĩ thuật”?
Trước tiên cần phải hiểu rằng hoạt động nhóm không phải là phương pháp
giảng dạy mà là cách thức tổ chức lớp học. Dạy học theo nhóm là hình thức tổ
chức lớp học mà trong đó dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh làm việc
cùng nhau trong những nhóm nhỏ để hoàn thành mục đích học tập chung của
nhóm, thực hiện các hoạt động như thảo luận, đóng vai, giải quyết vấn đề... Mỗi
thành viên không chỉ có trách nhiệm thực hiện các hoạt động của nhóm mà còn
phải có trách nhiệm hợp tác, giúp đỡ các thành viên trong nhóm hoàn thành các
nhiệm vụ được giao. Dạy học theo nhóm là sự tác động trực tiếp giữa học sinh
với nhau và cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ học tập. Mỗi cá nhân phải có ý thức
tự hoàn thành nhiệm vụ của mình. Thành công của cá nhân là thành công chung

của cả nhóm.
Dạy học theo nhóm có một số đặc điểm sau:
Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 10


Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

- Hoạt động dạy học vẫn được tiến hành trên quy mô cả lớp, như mô hình
giờ học truyền thống. Việc phân chia nhóm học sinh vừa tuân theo nhận thức,
khả năng tiếp thu kiến thức của học sinh, vừa phụ thuộc vào nhiệm vụ học tập
học sinh cần phải giải quyết.
- Học sinh phải trực tiếp tham gia các hoạt động, giải quyết các nhiệm vụ
học tập được đặt ra cho mỗi nhóm.
- Trong mỗi nhóm phải có sự phân công nhiệm vụ rõ ràng cho từng thành
viên, phải cùng hợp tác, trao đổi giải quyết nhiệm vụ chung của nhóm.
- Giáo viên là người thiết kế các nhiệm vụ học tập và đưa ra các hoạt động
cụ thể cho từng nhóm. Giáo viên chỉ đóng vai trò tổ chức, hướng dẫn chứ không
phải là người đưa ra kiến thức, tìm ra kiến thức.
- Học sinh là chủ thể tích cực chủ động sáng tạo của hoạt động học tập.
Trong giờ học theo nhóm, giáo viên dẫn dắt học sinh khám phá, lĩnh hội kiến
thức qua từng bước. Các nhóm học sinh tự tiến hành các hoạt động, qua những
trải nghiệm cùng bạn, các em sẽ rút ra được kiến thức cần thiết cho mình.
Mục đích, vai trò của hình thức học tập nhóm trong dạy học ở Tiểu học.
Nhằm thực hiện đổi mới phương pháp dạy học phát huy tính tích cực chủ
động sáng tạo của học sinh, đảm bảo nguyên tắc “Dạy học thông qua cách tổ
chức các hoạt động học tập của học sinh”, trong những năm gần đây giáo viên
Tiểu học nói chung đã được tập huấn, được triển khai rất nhiều các phương

pháp, biện pháp tổ chức lớp học. Có thể nói hiệu quả của việc đổi mới chưa thật
sự đạt được như mục tiêu đề ra nhưng bước đầu đã khằng định một hướng đi
đúng của Ngành Giáo dục. Qua quá trình đổi mới, giáo viên có nhiều sự lựa
chọn trong việc tổ chức các hoạt động dạy học, phù hợp tâm sinh lý lứa tuổi học
sinh.
So với trước đây, giáo viên chỉ tổ chức duy nhất một hình thức học tập
được lặp đi lặp lại ở tất cả các bài, ở tất cả các môn đó là: Cô giảng – trò nghe,
cô hỏi – trò đáp. Giáo viên tốn quá nhiều công sức cho việc truyền tải kiến thức
cho học sinh mà kết quả vẫn không khả quan. Học sinh học trước quên sau, kiến
thức bấp bênh, không chắc chắn. Từ khi thay đổi phương pháp dạy học, thay đổi
Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 11


Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

mô hình tổ chức lớp thì hình thức học tập nhóm được nâng lên hàng đầu. Chúng
ta đều biết mỗi phương pháp dạy học đều có một lợi thế nhất định. Việc dạy học
theo nhóm nhỏ cho phép học sinh có nhiều cơ hội hơn để diễn đạt và khám phá ý
tưởng của mình, mở rộng suy nghĩ, rèn luyện kĩ năng nói, kĩ năng giao tiếp. Học
sinh phát huy được vai trò trách nhiệm cá nhân vừa có cơ hội để học tập từ các
bạn qua cách làm việc hợp tác giữa các thành viên trong nhóm. Như vậy, tổ chức
cho học sinh làm việc theo nhóm chính là đã tạo điều kiện cho tất cả học sinh
tham gia vào bài học một cách chủ động và tạo được một môi trường xã hội
thuận lợi để trẻ hình thành tính cách đồng thời phát triển kĩ năng sống của mình.
Hình thành cho các em tinh thần tự chủ, đoàn kết, hợp tác giúp đỡ nhau. Song
song đó học tập theo nhóm còn giúp học sinh phát triển năng lực xã hội, phát
triển kỹ năng sử dụng ngôn ngữ, kỹ năng thảo luận, kỹ năng bảo vệ ý kiến, kỹ

năng giải quyết mâu thuẫn ...Giúp những học sinh nhút nhát, thiếu tự tin có cơ
hội phát biểu, trình bày ý kiến của mình và từ đó trở nên tự tin, năng động, mạnh
dạn hơn trước tập thể. Học sinh có cơ hội phát huy kỹ năng sáng tạo, đánh giá,
tổng hợp, phân tích, so sánh, biết giải quyết các vấn để và tình huống, trong học
tập một cách phù hợp, hiệu quả và sáng tạo và từ những vấn đề, tình huống đó
học sinh sẽ rút ra được những kinh nghiệm quý giá cho bản thân.
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
Năm học 2016 - 2017 là năm chính thức áp dụng phương pháp mới vào
giảng dạy Mĩ thuật ở bậc Tiểu học ở một số tỉnh thành, trong đó có trường TH
Trưng Vương Đây là một phần trong chương trình hợp tác về văn hóa giữa Việt
Nam và Đan Mạch. Tính tới thời điểm hiện tại, học sinh đã quen và thực hiện
tương đối tốt mô hình học tập mới này. Áp lực học tập không còn là vấn đề với
các em. Mặt khác, các em được thỏa thích với những sáng tạo thú vị, được trao
đổi, học hỏi từ bạn rất nhiều. Tuy nhiên về phía giáo viên vẫn còn khá nhiều khó
khăn, vướng mắc cần lời giải đáp để hoàn phương pháp dạy thiện theo đúng tinh
thần của việc đổi mới. Qua thời gian thực hiện (từ tháng 8 / 2016 đến nay), bản
thân tôi nhận thấy những mặt tích cực và còn hạn chế như sau:

Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 12


Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

- Được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Đảng, Nhà nước, Bộ, ngành các
cấp.
- Có sự quan tâm chăm lo của chính quyền địa phương và nhà trường đã
tích cực đầu tư về cơ sở vật chất, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác giáo dục.

- Phần lớn phụ huynh, nhân dân đã quan tâm chăm lo đầu tư, hỗ trợ cho
con em học tập.
- Đa số học sinh hứng thú và yêu thích môn học.
- Quan điểm nhận thức sai lệch, hiểu biết chưa đầy đủ về Mục tiêu môn
học của một số Phụ huynh học sinh. Phân biệt môn chính môn phụ, coi trọng
môn này xem nhẹ môn kia đang nặng nề, do vậy chưa tạo được điều kiện tốt
nhất cho con em học tập ở môn học này.
- Qua khảo sát và tìm hiểu thực tế, phần lớn giáo viên Mĩ thuật còn cứng
nhắc, rập khuôn, gò bó trong phương pháp và hình thức tổ chức dạy học theo
sách giáo khoa, sách giáo viên, còn đối phó với những tiết dạy thao giảng thực
tập, dự giờ kiểm tra đánh giá, nên chủ yếu đang thực hiện theo cách dạy học “an
toàn”. Chưa mạnh dạn tự tin trong việc chủ động lựa chọn nội dung, đổi mới
phương pháp và hình thức tổ chức dạy học theo hướng tích cực.
- Mĩ thuật là môn học ít được kiểm tra, thi cử nên một số phụ huynh và
học sinh còn xem nhẹ, tinh thần học tập của các em còn bị chi phối bởi lo học
Toán, Tiếng Việt…Vì vậy tình trạng học sinh thiếu đồ dùng học tập môn Mĩ
thuật còn khá nhiều, trong một số giờ học còn ồn ào, lộn xộn bởi học sinh đi lại
mượn đồ dùng học tập lẫn nhau, một số em không làm được bài, không được
hoạt động.
- Dạy- học bằng trực quan là phương pháp đặc thù không thể thiếu đối với
môn Mĩ thuật. Nhưng trong dạy- học không ít giáo viên còn dạy chay, thiếu đồ
dùng dạy học nên đã không gây được hứng thú học tập cho học sinh, vì vậy hiệu
quả tiết dạy chưa cao.
- Một số giáo viên hiểu chưa đầy đủ, chưa sâu sắc về quan điểm đổi mới,
về mục tiêu GD của môn Mĩ thuật trong giai đoạn hiện nay.

Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 13

Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

- Một bộ phận giáo viên thiếu nhiệt tình, tâm huyết, chưa tích cực nghiên
cứu tìm tòi, chưa mạnh dạn, chủ động sáng tạo trong việc lựa chọn nội dung,
phương pháp và các hình thức tổ chức hoạt động giáo dục cho phù hợp với nhu
cầu của người học, với yêu cầu đổi mới giáo dục .
- Trong quá trình lên lớp còn không ít giáo viên năng lực tổ chức dạy học
còn hạn chế nên khi áp dụng các phương pháp dạy học tích cực như: Hoạt động
nhóm, hoạt động trò chơi, …còn lúng túng, thiếu chặt chẽ, không bao quát được
lớp học, hiệu quả thấp nên còn ngại khó, chưa mạnh dạn, tự tin đổi mới phương
pháp và hình thức tổ chức hoạt động giáo dục.
- Giáo viên ít được tập huấn, ít được dự giờ thực tập thao giảng để học hỏi,
rút kinh nghiệm (vì mỗi trường chỉ có 1 đến 2 giáo viên Mĩ thuật).
- Một bộ phận không nhỏ Phụ huynh nhận thức chưa đầy đủ, quan niệm
sai lệch về mục tiêu giáo dục môn Mĩ thuật trong trường Tiểu học, còn coi nhẹ
môn học nên chưa quan tâm, đầu tư đúng mức.
- Một số phụ huynh điều kiện khó khăn, đi làm ăn xa, còn thiếu trách
nhiệm nên không quan tâm đến việc giáo dục con cái, còn phó mặc cho nhà
trường.
- Thiết bị dạy- học cung cấp cho dạy - học môn Mĩ thuật còn nghèo nàn.
Giáo viên chưa chịu khó sưu tầm, tìm kiếm và tự làm đồ dùng dạy học để tự
phục vụ.
- Thời khóa biếu sắp xếp còn bất cập, xếp “chéo cua”, trong một buổi
giáo viên phải dạy nhiều khối lớp nên việc chuẩn bị đồ dùng dạy học của giáo
viên gặp nhiều khó khăn.
- Tài liệu hướng dẫn, các loại sách tham khảo cho môn Mỹ thuật còn quá
ít.
- Do ảnh hưởng quan niệm “môn chính, môn phụ” từ một số phụ huynh và

do sự chi phối bởi lo học các môn “ chính” thường xuyên tổ chức kiểm tra, giao
lưu như Toán, Tiếng việt, Tiếng Anh… nên một số học sinh cũng còn xem nhẹ
môn học Mĩ thuật,

Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 14


Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

- Tình trạng học sinh thiếu đồ dùng học tập môn Mĩ thuật còn khá nhiều
do vậy trong các tiết học Mĩ thuật vẫn còn không ít học sinh không làm được
bài, không được hoạt động.
- Là học sinh ở lứa tuổi Tiểu học có tâm lý ham hoạt động, tò mò, dễ thích
nghi, mau nhớ nhưng cũng mau quên, chóng chán và ngại khó.
- Mĩ thuật là môn học năng khiếu có đặc thù hoạt động khá đa dạng và
thoải mái, không gò bó, căng thẳng như học Toán, Tiếng Việt…. Do đó phần lớn
học sinh ham thích môn học nhưng không phải tất cả học sinh đều say mê hứng
thú học tập, cũng có không ít học sinh không có năng khiếu, kỹ năng thực hành
hạn chế, không hoàn thành được các bài tập theo chương trình nên cũng mau
chán. Một số học sinh khác cũng thích môn Mĩ thuật nhưng không phải để học
mà lợi dụng giờ học Mĩ thuật để chơi….
Vì vậy, việc tìm chọn xây dựng nội dung phù hợp với chưong trình và tâm
lý lứa tuổi, lựa chọ hình thức tổ chức sinh động để cho tất cả học sinh đều hứng
thú, tự giác tham gia hoạt động và các em được học tập theo nhu cầu của mình
mà vẫn đảm bảo đạt chuẩn kiến thức kĩ năng là việc làm vô cùng cần thiết và cấp
bách.
3. Nội dung và hình thức của giải pháp:

a. Mục tiêu của giải pháp
Trước tiên, mỗi giáo viên phải hiểu thấu đáo Mục tiêu giáo dục môn học
Mĩ thuật ở trường Tiểu học trong giai đoạn đổi mới. Giáo dục Mĩ thuật ở trường
Tiểu học không nhằm đào tạo học sinh thành họa sỹ, nghệ nhân hay những
người làm nghề mĩ thuật… mà mục tiêu chính là: “Giáo dục thẩm mĩ cho hoc
sinh; Giúp học sinh nhận thức được vẻ đẹp của Mĩ thuật dân tộc và có ý thức giữ
gìn, bảo tồn nền mĩ thuật đó. Giúp các em hình thành những cơ sở ban đầu cho
sự phát triển toàn diện, đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ
và các kỹ năng cơ bản để tiếp tục học lên trung học cơ sở. Động viên khích lệ
học sinh tích cực tham gia vào các hoạt động Mĩ thuật, hoạt động xã hội trong
và ngoài nhà trường”.

Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 15


Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

Quan trọng hơn là giáo viên phải hiểu và phân biệt được những điểm đổi
mới về quan điểm giáo dục, tính phù hợp và hiệu quả giữa Dạy- học Mĩ thuật và
hoạt động giáo dục Mĩ thuật. So sánh sau đây cho thấy tính ưu việt của hình thức
“Hoạt động giáo dục Mĩ thuật.
Dạy - học Mĩ thuật
Hoạt động giáo dục Mĩ thuật
- Dạy học lấy SGK làm pháp lệnh, GV - Chủ động điều chỉnh nội dung dạy
phải căn cứ SGK “làm chuẩn”, phải học, tích hợp giáo dục kỹ năng sống,
truyền đạt đúng, đủ những nội dung, kỹ năng xã hội, pháp luật, kỹ năng vận
kiến thức được trình bày ở SGK. Giáo dụng kiến thức một cách hữu ích vào

viên bị động bởi SGK về nội dung, cuộc sống và công việc…nhằm giúp
trình tự, cách truyền đạt, thời gian quy học sinh phát triển toàn diện, hài hòa cả
định nên không phù hợp với tình hình về đức, trí; thể; mỹ.
thực tế, khó phù hợp với mọi đối tượng - Chủ động đổi mới phương pháp và
học sinh.

hình thức tổ chức hoạt động giáo dục.

- Hình thức tổ chức dạy học còn rập Các hoạt động học tập không chỉ giới
khuôn , gò bó trong lớp học.

hạn ở trên lớp hay trong các giờ học

- Giáo viên còn nặng về dạy kỹ thuật chính khóa, các hoạt động ngoại khóa
vẽ tranh, ít quan tâm đến giáo dục các bên ngoài lớp học cũng là một phần
nội dung khác. Đây cũng chính là trong chương trình giáo dục. Các hoạt
nguyên nhân dẫn đến một số phụ động ngoài lớp học như: Vẽ tranh
huynh xem nhẹ môn học, chưa quan nhóm, xé dán tranh tập thể tự do ….
tâm đầu tư.

Qua đó các em cảm thấy hứng thú, say

- Yêu cầu còn quá cao so với chuẩn mê và có động lực trong học tập hơn.
kiến thức kĩ năng và đánh giá còn cứng - Đề cao tinh thần, thái độ học tập, ý
nhắc, khắt khe về kết quả thực hành thức tham gia các hoạt động, kỹ năng
của học sinh nên có nhiều học sinh vận dụng kiến thức vào cuộc sống của
mau chán học.

học sinh. Giảm nhẹ các yêu cầu về kỹ
năng vẽ.

Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 16


Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

Giáo viên phải ý thức được vai trò và trách nhiệm của mình. phải ý thức
được rằng học sinh Tiểu học như những con thuyền trên biển chưa có người lái,
tiềm ẩn nhiều khả năng phát triển, song do chưa được trải nghiệm, chưa có kinh
nghiệm về cuộc sống nên các em tiếp thu chưa có chọn lọc. Bởi vậy giáo viên
giữ vai trò quyết định đến sự định hướng phát triển đúng đắn và lâu dài của các
em, là nhân tố quyết định đối với chất lượng giáo dục của cả nhiều thế hệ học
trò. Hiểu điều đó để giáo viên cần phải nêu cao ý thức trách nhiệm đối với nhiệm
vụ được giao. Phải luôn nghiên cứu, tìm tòi lựa chọn nội dung, phương pháp và
các hình thức tổ chức để hướng dẫn cho học sinh hoạt động..
Đa dạng hóa nội dung và các hình thức hoạt động giáo dục sẽ tạo cơ hội
tốt nhất để phát triển năng lực cá nhân của mỗi học sinh. Thực hiện tốt vấn đề
dạy học theo chuẩn kiến thức, kĩ năng thì mọi đối tượng học sinh đều được
hưởng trọn vẹn quyền lợi của người học, lúc đó tất cả học sinh đều được phát
huy tối đa các năng lực sở trường cá nhân, học sinh yếu đều phấn khởi vì được
làm những bài tập vừa sức, học sinh giỏi thoả mãn vì được giao việc phù hợp với
khả năng, được cọ xát, được phát triển.
Song song với việc điều chỉnh nội dung và đổi mới Phương pháp dạy học
trong chương trình chính khóa, Giáo viên cần phải xây dựng một số nội dung
hoạt động giáo dục Mĩ thuật ngoài chương trình sách giáo khoa, Gấp xếp hình;
Trang trí đồ vật, đồ chơi; Trang trí lớp học; Ghép tranh; Cắm hoa; Bình tranh;
Xé dán tranh tập thể; Tổ chức cho học sinh tham quan dã ngoại; Sinh hoạt Câu

lạc bộ Mĩ thuật…
Là những tiết Mĩ thuật được tổ chức thực hiện tại phòng học của lớp hoặc
trong phòng học Mĩ thuật như thường lệ, nhưng được giáo viên lựa chọn nội
dung phong phú đa dạng, thích hợp. Vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy
tích cực, đa dạng hóa các hình thức tổ chức hoạt động nhằm tạo không khí tiết
học nhẹ nhàng, thoải mái, để học sinh ham mê hứng thú, chủ động tích cực tham
gia vào các hoạt động học tập.
Mĩ thuật là môn học hoạt động bằng sự đam mê hứng thú, sáng tạo nghệ
thuật, không quá nặng nề về lý thuyết, không cứng nhắc, rập khuôn theo công
Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 17


Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

thức. Sự sáng tạo linh hoạt của giáo viên chính là một trong những đặc thù của
môn học, vì vậy giáo viên cần phải tìm tòi, sáng tạo, luôn tạo ra cái mới lạ phù
hợp với nhu cầu sở thích của trẻ nhằm gây được sự chú ý ham thích cho học
sinh.
Ví dụ: Nội dung ứng dụng sáng tạo, tạo dáng và trang trí đồ vật; đồ chơi;
con vật… có thể đưa vào các bài tập nặn tạo dáng ở các lớp 4, 5. Nội dung Gấp
xếp, cắm hoa, trang trí lớp học… có thể đưa vào một số bài trang trí ở lớp 4 và
lớp 5. Nội dung xếp hình, ghép tranh bằng các loại vỏ, hạt, sỏi đá,… đưa vào
một số bài Vẽ theo mẫu, hoặc một số bài Vẽ tranh.
Tích cực đổi mới phương pháp, vận dụng linh hoạt và phát huy tối đa hiệu
quả của các phương pháp dạy học tích cực như : Phương pháp trực quan, PP đặt
và giải quyết vấn đề; PP Hợp tác nhóm; PP Trò chơi học tập; PP Đóng vai, PP
kể chuyện,…. Như vậy vừa thu hút được sự tập trung chú ý của HS, vừa phát

huy được khả năng tư duy, trí tưởng tượng, khắc sâu kiến thức và ghi nhớ được
lâu hơn.
Trong tiết học, phần bài tập thực hành không nên cứng nhắc rập khuôn
theo yêu cầu như SGK, không nhất thiết yêu cầu học sinh vẽ vào vở tập vẽ. Giáo
viên có thể cho học sinh hoạt động thực hành theo nhóm lớn hoặc nhóm nhỏ, có
thể vẽ vào vở tập vẽ, vở ô li hoặc vào giấy A3, A4, thậm chí cả giấy nháp. Có thể
thực hiện bằng các phương án khác nhau như: Vẽ, nặn, xé dán…tùy theo khả
năng và điều kiện thực tế mà các em có.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp.

Cách thức tổ chức hoạt động :
- Vẽ biểu cảm: Học sinh sẽ tập trung quan sát, sử dụng kết hợp mắt và
tay, vẽ không nhìn giấy. Học sinh thường sợ vẽ không đúng, không đẹp nên hay
lén nhìn giấy, nên giáo viên cần lưu ý ngay từ đầu rằng, mục đích không phải vẽ
cho đúng với mẫu mà chúng ta quan sát, ghi nhớ và truyền cảm xúc qua tay, thể
hiện lên giấy tạo ra bức vẽ ấn tượng và hài hước. Đồng thời giáo viên cần
khuyến khích, tuyên dương các em học sinh vẽ đúng yêu cầu của phương pháp,
không nhìn giấy khi vẽ để các em còn lại cố gắng thực hiện theo.
Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 18


Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

Học sinh thực hiện sản phẩm theo quy trình “Vẽ biểu cảm đồ vật”
Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 19

Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

- Vẽ theo nhạc: Khi vẽ theo nhạc, nếu có phòng chức năng thì giáo viên
nên tổ chức cho học sinh đứng xung quanh mép bàn theo từng nhóm (có từ 5 em
trở lên), trước mỗi học sinh là một bảng màu. Giáo viên lựa chọn nhạc (nhạc
không lời, nhạc thiếu nhi..), tuy nhiên tùy theo tình hình thực tế có thể dùng nhạc
có lời, tiếng vỗ tay, nghe hát…từ nhẹ nhàng chuyển sang nhanh, mạnh, sôi nổi.
Học sinh lắng nghe và cảm nhận giai điệu, vẽ theo hướng dẫn của giáo viên: thứ
tự các màu từ sáng sang đậm. Ví dụ: Theo thứ tự vàng, đỏ, cam, xanh… và kết
thúc bằng màu đen. Sau khi hoàn thành bức tranh lớn, giáo viên yêu cầu học
sinh quan sát và tưởng tượng theo mức độ cảm nhận: Em nhìn thấy gì trong
tranh? Em nghĩ đến đề tài nào? Từ đó giáo viên gợi ý học sinh sáng tạo từ thế
giới tưởng tượng của mình để bắt đầu quy trình: lựa chọn một phần tranh trong
bức tranh lớn làm tác phẩm của mình. Học sinh có thể vẽ thêm vào để làm nổi
bật nội dung chủ đề hoặc bỏ bớt các chi tiết, để cuối cùng tác phẩm đạt được có
thể là: bưu thiếp, thiệp mừng, bìa sách, họa tiết trang trí đồ vật, tranh đề tài…
Nhưng nếu không có phòng chức năng thì giáo viên cũng có thể tổ chức cho học
sinh vẽ theo nhạc bằng cách: yêu cầu các em đứng tại chỗ vẽ và vận động theo
nhạc trên khổ giấy A3, A4.

H/s thực
hiện

sản

phẩm

theo quy

trình

“Vẽ theo
nhạc”
- Xây dựng cốt truyện: Khi chọn nội dung để xây dựng cốt truyện, giáo

viên cần lưu ý về nhân vật, bối cảnh, sự kiện… phải phù hợp tâm lý lứa tuổi của
Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 20


Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

các em. Tình huống truyện dễ hình dung, dễ trình bày để học sinh có thể sắm
vai, đóng kịch và xây dựng ố cảnh bằng hình thức vẽ, cắt dán, xé dán, tạo hình
3D…Ví dụ một số nội dung như: lao động làm vệ sinh, biểu diễn văn nghệ…

H/s thực hiện sản phẩm theo quy trình “Xây dựng cốt truyện”
* Nội dung chương trình giáo dục Mĩ thuật theo phương pháp mới :
Nội dung chương trình giáo dục Mĩ thuật theo phương pháp mới không
theo trình tự các bài như chương trình hiện hành, mà giáo viên căn cứ vào đó để
xây dựng các chủ đề cho phù hợp. Mỗi chủ đề tạo thành một quy trình mỹ thuật
tương tác và tích hợp giữa 5 nội dung: Vẽ theo mẫu, Vẽ trang trí, Vẽ tranh, Tập
nặn tạo dáng, Thường thức Mỹ thuật. Mỗi chủ đề sẽ lồng ghép giáo dục nhiều
mục tiêu và được thực hiện ít nhất là 2 tiết, nhiều nhất là 5 tiết hoặc cũng có thể
hơn. Tuy nhiên tùy điều kiện vật chất của nhà trường, khả năng chuẩn bị đồ dùng

học tập của học sinh mà giáo viên có thể bỏ bớt, thay vào chủ đề khác hoặc xây
dựng số lượng tiết dạy theo từng chủ đề cho phù hợp. Đây là một chương trình
giáo dục Mĩ thuật Tiểu học năng động, phát huy, rèn luyện được nhiều kỹ năng
cho học sinh, đặc biệt là kỹ năng sống.
Ví dụ: Chủ đề Em và những vật nuôi yêu thích (Mĩ thuật 1) – thực hiện
trong 4 tiết. Mục tiêu giáo dục của chủ đề này đó là:
- Học sinh hiểu biết những đặc điểm hình dáng về các con vật thân quen,
gần gũi.
- Học sinh vẽ, xé dán, hoặc nặn, tạo dáng được những con vật nuôi quen
thuộc

Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 21


Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

- Học sinh tưởng tượng và sáng tạo được một câu chuyện về những con
vật yêu thích.
- HS phát triển được khả năng diễn đạt những suy nghĩ của bản thân
* Hình thức tổ chức lớp học :
Hình thức tổ chức lớp học: Tùy theo từng chủ đề mà giáo viên chọn và tổ
chức các hoạt động vẽ nào cho phù hợp và hiệu quả. Sản phẩm của học sinh
không còn đơn thuần chỉ là tạo hình 2D, mà là 3D, 4D, xây dựng thành câu
chuyện bằng hình ảnh.
Ví dụ:
+ Chủ đề Ngôi nhà của em: Có thể tổ chức hoạt động vẽ cùng nhau, tạo
hình từ vật dụng tìm được.

+ Chủ đề Đồ vật trong gia đình: Tổ chức vẽ biểu đạt hoặc vẽ theo nhạc.
+ Chủ đề Lễ hội: Tổ chức hoạt động vẽ cùng nhau, tạo hình bằng dây
thép, đất nặn, vật dụng tìm được…
* Cách đánh giá sản phẩm của học sinh :
Giáo viên không được đưa ra bất cứ một nhận xét nào về sản phẩm của
các em. Mà tùy theo từng sản phẩm, giáo viên gợi ý các em có nên thêm vào,
hay bỏ bớt các hình ảnh, nên chỉnh sửa hay thay đổi gì để tác phẩm đẹp hơn, từ
đó các em tự rút ra được kiến thức và kinh nghiệm cho bản thân ở lần sau. Mặt
khác cần theo dõi, đánh giá học sinh trong suốt quá trình tham gia các hoạt động
chứ không chỉ là dựa trên đánh giá sản phẩm chung của nhóm. Mỗi học sinh có
năng lực, sở trường riêng (em thì vẽ đẹp nhưng tạo hình bằng đất thì chưa đạt và
ngược lại…) nên giáo viên cần quan tâm theo dõi để có những nhận xét, đánh
giá cho hợp lý và đảm bảo khách quan, đúng hợp với phương pháp mới và cách
đánh giá theo thông tư 22.
Tóm lại: Tổ chức hình thức học tập theo nhóm đã và đang được áp dụng
thường xuyên trong quá trình giảng dạy các môn học ở bậc Tiểu học. Có thể nói
hiệu quả của việc áp dụng hình thức học tập này đáng kể nhất là rèn được nhiều
kỹ năng quan trọng cho học sinh như: kỹ năng giao tiếp, kỹ năng sống, kỹ năng
hợp tác…
Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 22


Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

* Kết quả sau khi áp dụng : Hầu hết học sinh đều biết chủ động trong quá
trình học tập, tự tin trước lớp, giao tiếp tiến bộ, năng lực sáng tạo, biểu đạt có
tiến bộ rõ rệt.

Điều kiện để tổ chức hoạt động ứng dụng sáng tạo có hiệu quả.
- Có bàn ghế di chuyển được và diện tích phòng học đủ rộng để học sinh
hoạt động học tập theo nhóm.
- Giáo viên phải dặn giò học sinh chuẩn bị chu đáo để có đủ dụng cụ và
nguyên vật liệu cần thiết cho thực hành.
- Học sinh phải được hướng dẫn về các kỹ năng: Tổ chức, hợp tác hoạt
động nhóm, kỹ năng thao tác và sử dụng dụng cụ (dao, kéo, keo dán…) an toàn,
tiết kiệm vật liệu và giữ vệ sinh môi trường.
Sáng kiến này tôi áp dụng vào thực tế tại trường Tiểu học Trưng Vương
và khả năng áp dụng yêu cầu thực tiễn và dạy Mỹ thuật ở trường tiểu học, xuất
phát từ đòi hỏi chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh, đáp ứng mục tiêu yêu
cầu giáo dục.
- Xuất phát từ thực tế giảng dạy của đồng nghiệp và cùng với quá trình
giảng dạy của bản thân, đặc biệt là việc từng bước đổi mới phương pháp dạy
học, tôi luôn đặt cho mình mục tiêu là: “Phải làm gì để thực hiện yêu câu đổi
mới nhằm nâng cao chất lượng bài dạy của mình” và để các em học sinh cảm
nhận được cách sâu sắc về vẻ đẹp của con người, thiên nhiên xung quanh mình
qua đó phát huy được trí tưởng tượng và óc sáng tạo, hình thành thị hiếu thẩm
mỹ, hoàn thiện nhân cách thông qua nội dung các bài học mỹ thuật.
Tuy nhiên môn mĩ thuật là một bộ môn năng khiếu, khả năng diễn đạt
những suy nghĩ, sáng tạo của các em bằng nét vẽ trên giấy là rất khó khăn. Nhất
là môn vẽ theo mẫu. Vì thế trong bài học và nhất là trong quá trình học sinh thực
hành rất dễ gây ra tình trạng chán nản, mất hứng thú vì không biết thể hiện bài
vẽ của mình.
Để tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học vẽ theo mẫu đòi hỏi người
giáo viên cần phải thực sự say mê giảng dạy và đổi mới phương pháp nâng cao
chất lượng giảng dạy cho học sinh trong giờ học mỹ thuật. Chính vì thế mà tôi
Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 23

Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

lựa chọn đề tài “Đổi mới hình thức tổ chức dạy mĩ thuật chuyển sang hoạt
động giáo dục mĩ thuật ở tiểu học” để nghiên cứu.
c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
Với đề tài này, tôi đưa ra các giải pháp có mối liên hệ chặt chẽ, tác động,
hỗ trợ qua lại với nhau hướng đến việc Đổi mới hình thức tổ chức dạy mĩ thuật
chuyển sang hoạt động giáo dục mĩ thuật ở tiểu học và có tác động tích cực
quyết định sự thành công trong việc dạy Mĩ thuật nói riêng và mục tiêu giáo dục
toàn diện nói chung
d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu, phạm vi
và hiệu quả ứng dụng
- Qua thời gian giảng dạy được áp dụng phương pháp mới (hai năm), với
sáng tạo của thầy và họat động tích cực của học sinh cùng với một số phương
pháp tổ chức chơi hợp lý, bản thân tôi nhận thấy kết quả đạt được một cách rất
tích cực với tỷ lệ học sinh hoàn thành bài vẽ theo mẫu với những yêu cầu cụ thể
là rất khả dĩ điều đó chứng tỏ thành tích đạt được qua trải nghiệm hoàn toàn có
sức thuyết phục. Điều mà tôi thấy vui lòng nhất là mọi học sinh đều thật sự thích
học, các em đều có được niềm vui trong học tập và kết quả là mọi học sinh đều
tiến bộ. Tôi cảm nhận được rằng mối quan hệ và khoảng cách giữa thầy và trò
trở nên gần gũi, thân thiện hơn. Qua các hoạt động giúp trẻ được phát triển toàn
diện về mọi mặt.
Tính tới thời điểm hiện tại, học sinh đã quen và thực hiện tương đối tốt mô
hình học tập mới này, áp lực học tập không còn là vấn đề với các em. Đây chính
là hình thức dạy học theo phương pháp mở (kết thúc bài học này là mở ra một
bài học mới), tăng cường dạy học hợp tác nhưng vẫn coi trọng cá thể hóa học
sinh. Tạo cơ hội cho học sinh thực hành các bài tập ứng dụng thiết thực, phục vụ

cho học tập và cuộc sống.
Qua việc học tập theo phương pháp mới giúp cho học sinh có được những
trải nghiệm để gợi mở cách nhìn nhận, cảm giác, sự tò mò, trí nhớ, trí tưởng
tượng và phát triển sức sáng tạo và biểu đạt, vì vậy học sinh sẽ có được những
hình ảnh và động lực mang tính tinh thần. Hạn chế được cảm giác lo sợ vì không
Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 24


Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương

biết vẽ của các em. Học sinh biết bảo vệ ý thức chủ quan của bản thân khi vẽ
tranh, không bị ảnh hưởng bởi lời chê bai của các bạn khác. Học sinh được bồi
dưỡng rèn luyện óc quan sát, cách so sánh sự vật hiện tượng, giúp các em tìm
tòi thể hiện để vươn tới cái đẹp. Các em cảm nhận được cái đẹp và chưa đẹp một
cách rõ ràng qua việc nhận xét hình ảnh, tranh vẽ…Biết tạo ra các sản phẩm làm
đẹp phục vụ cho sinh hoạt như: trang trí đồ vật, trang trí góc học tập…Một điều
không thể không nhắc tới đó là học sinh yêu thích môn học hơn, vẽ một cách say
sưa hơn, hứng thú với nhiều sáng tạo, khiến cho tiết học trở nên thoải mái, nhẹ
nhàng. Quan trọng hơn cả là các em đã thấy tự tin khi vẽ, tạo được những câu
chuyện ngộ nghĩnh mang hiệu quả bất ngờ, đẹp mắt.
Số học sinh còn tẩy xóa bài vẽ giảm đi đáng kể, hiện tượng sao chép cũng
không còn. Đặc biệt là không có học sinh nào không hoàn thành được bài thực
hành theo nội dung yêu cầu của bài học. Xem sản phẩm của các em chúng ta sẽ
thấy ngay những tiến bộ vượt bậc mà các em đã có được. Tính sáng tạo, độc đáo
được học sinh thể hiện qua từng chủ đề sinh động, phong phú và đa dạng. Những
bức tranh có tạo hình tự tin, ngộ nghĩnh xuất hiện ngày càng nhiều. Điều quan
trọng là giáo viên đã tạo được không khí hào hứng, say mê vẽ ở học sinh.

MỘT SỐ SẢN PHẨM CỦA HỌC SINH

Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung

Trang 25