Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số

SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

I.

Phần mở đầu:

1. Lý do chọn đề tài.

Trẻ em, thế hệ mầm non tương lai của đất nước, là những chủ nhân sẽ kế
thừa và phát huy những gì tốt đẹp nhất của loài người. Việc giáo dục trẻ ngay từ
khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình thành và
phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ sau này. Sản phẩm của giáo dục là con
người mà con người là mục tiêu, động lực của sự phát triển đất nước trong tương
lai đó chính là thế hệ trẻ.
Xã hội hiện nay đã và đang làm thay đổi cuộc sống của con người, nhiều
vấn đề phức tạp liên tục nảy sinh. Bên cạnh những tác động tích cực, còn có
những tác động tiêu cực, gây nguy hại cho con người, đặc biệt là trẻ em. Nếu
mỗi người trong đó có trẻ em không có những kiến thức cần thiết để biết lựa
chọn những giá trị sống tích cực, không có những năng lực để ứng phó, để vượt
qua những thách thức mà hành động theo cảm tính thì rất dễ gặp trở ngại, rủi ro
trong cuộc sống. Do đó, việc hình thành kỹ năng sống cho mọi người nói chung
và trẻ em nói riêng đang trở thành nhiệm vụ quan trọng. Giáo dục kỹ năng sống
phải được đo bằng sự vận dụng những kỹ năng đó trong cuộc sống mỗi cá nhân
để sống tích cực, sống hạnh phúc, sống có ý nghĩa. Giáo dục kỹ năng sống cho
trẻ mầm non nhằm giúp trẻ phát triển hài hòa, toàn diện về nhân cách. Cung cấp
cho mỗi trẻ những kiến thức cần thiết về kỹ năng sống để các em sống sao cho
lành mạnh và có ý nghĩa. Giúp các em hiểu, biến những kiến thức về kỹ năng
sống được cung cấp thành hành động cụ thể trong quá trình hoạt động thực tiễn
với bản thân, với người khác, với xã hội, ứng phó trước nhiều tình huống, học
cách giao tiếp, ứng xử với mọi người, giải quyết mâu thuẫn trong mối quan hệ

và thể hiện bản thân một cách tích cực.
Vì vậy, trong mục tiêu Giáo dục Đào tạo ghi rõ hình thành cho trẻ những cơ
sở ban đầu của nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa: khỏe mạnh, nhanh
nhẹn, phát triển hài hòa, cân đối, giàu lòng yêu thương biết quan tâm, nhường
nhịn giúp mọi người, biết yêu thích và giữ gìn cái đẹp, thông minh, ham hiểu
biết, thích khám phá và tìm tòi một số kỹ năng cơ bản như: nhẹ nhàng, khéo léo,
biết xin lỗi và nhận lỗi khi mình có lỗi.

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

1


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

Chính vì thế, nhiệm vụ của các cô giáo mầm non là việc giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ mầm non hiện nay đang là vấn đề bức thiết, là việc làm cần thiết có
vai trò to lớn trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non, đặc biệt là trẻ
vùng đồng bào DTTS nơi tôi đang công tác. Do đó việc bồi dưỡng, chỉ đạo cho
đội ngũ giáo viên trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là rất cần thiết.
Chính vì những lí do trên, tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp chỉ
đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vùng đồng bào
dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh”.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.

Nghiên cứu đề tài nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện
cho trẻ ở trường mầm non và chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ vào học trường phổ
thông và sự phát triển sau này của trẻ.
Đề xuất một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kĩ

năng sống cho trẻ để đạt được hiệu quả cao hơn.
Nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và kỹ năng tư vấn tuyên truyền
kiến thức nuôi dạy con theo khoa học với các bậc cha mẹ cho toàn thể đội ngũ
giáo viên và cán bộ quản lý của trường.
3. Đối tượng nghiên cứu.

Nghiên cứu một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở trường mầm non Bình
Minh- xã Đray Sáp- huyện Krông Ana- tỉnh Đăk Lăk.
4. Giới hạn của đề tài.

* Về nội dung: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo
dục kĩ năng sống cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở trường mầm non
Bình Minh- xã Đray Sáp- huyện Krông Ana- tỉnh Đăk Lăk.
* Đối tượng khảo sát: Giáo viên, học sinh trường mầm non Bình Minh- xã
Đray Sáp- huyện Krông Ana- tỉnh Đăk Lăk.
* Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9/2017 đến tháng 3/2018
5. Phương pháp nghiên cứu.

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

2


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

Để thực hiện đề tài “ Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở trường mầm
non Bình Minh” Tôi đã sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau:

- Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
- Phương pháp thực hành.
- Phương pháp thống kê giáo dục.
- Phương pháp trực quan hình ảnh.
- Phương pháp điều tra, thu thập thông tin cá nhân
II. Phần nội dung
1. Cơ sở lý luận

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Kỹ năng sống là khả năng để có hành
vi thích ứng (adaptive) và tích cực (positive) giúp các cá nhân có thể ứng xử
hiệu quả trước những nhu cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày
Theo Quỹ nhi đồng Liên hiệp quốc (UNICEF) Kỹ năng sống là cách tiếp
cận giúp thay đổi hoặc hình thành hành vi mới, cách tiếp cận này lưu ý đến sự
cân bằng về tiếp thu kiến thức hình thành thái độ và kỹ năng.
Những năm gần đây, kết quả của nhiều nghiên cứu cho thấy rằng, những
can thiệp dựa trên giáo dục kỹ năng sống giúp cho việc thay đổi hành vi đạt hiệu
quả cao hơn so với các phương pháp tiếp cận chỉ cung cấp thông tin, nâng cao
nhận thức. Ở Việt Nam, những năm gần đây, việc giáo dục kỹ năng sống ngày
càng được nhân rộng về nội dung chương trình và bước đầu đã có những kết quả
đáng ghi nhận.
Vì vậy, trường mầm non có nhiệm vụ giáo dục trẻ có được những thói quen
học tập, sinh hoạt hàng ngày.
Giáo dục “Kỹ năng sống” cho trẻ MN nhằm giúp trẻ có kinh nghiệm trong
cuộc sống, biết được những điều nên làm và không nên làm.
Giáo dục “Kỹ năng sống” cho trẻ là giáo dục cách sống tích cực trong xã
hội hiện đại. Giáo dục cho trẻ những kỹ năng mang tính cá nhân và xã hội nhằm
giúp trẻ có thể chuyển kiến thức, thái độ, cảm nhận thành những khả năng thực
Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

3

SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

thụ, giúp trẻ biết xử lý hành vi của mình trong các tình huống khác nhau trong
cuộc sống
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non, đó là những hoạt động tích cực,
hướng vào những hoạt động cá nhân hoặc một nhóm trẻ với mục đích giúp trẻ có
thể ứng phó hiệu quả với các tình huống, thách thức trong cuộc sống hàng ngày.
Định hướng của giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là giúp trẻ làm chủ bản thân, ứng
xử phù hợp với cộng đồng và xã hội, thích nghi, học tập hiệu quả, nâng cao sức
khỏe tinh thần và thể chất, ứng phó tích cực trong các tình huống của cuộc sống.
Theo một số nghiên cứu cho thấy, các kỹ năng sống khác nhau theo địa lý, thời
gian… Ví dụ như trẻ em vùng biển thì có một số kỹ năng sống khác với trẻ em
vùng núi, kỹ năng sống của trẻ em thành phố khác với kỹ năng sống trẻ em nông
thôn, kỹ năng sống của trẻ em ngày xưa khác với kỹ năng sống trẻ em bây giờ…
Tuy nhiên có thể thấy rất rõ ràng là kỹ năng sống luôn gắn bó với các giá trị.
Các giá trị sống đúng đắn là kết tinh được truyền lại như sự tôn trọng, sống trách
nhiệm, yêu thương, sự tự tin, sự sáng tạo, lòng ham hiểu biết…các giá trị này
được truyền lại nhằm giáo dục giúp cho con người sống có chuẩn mực và góp
phần vào sự tiến bộ của xã hội.
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu

2.1 Ưu điểm: Trường được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của UBND huyện,
Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện, chính quyền địa phương, quý Sơ dòng nữ
vương Hòa Bình cùng các bậc cha mẹ học sinh.
Trường có 100% học sinh ăn ở bán trú, CSVC khang trang sạch đẹp.
Tập thể giáo viên đoàn kết nhất trí, thương yêu, giúp đỡ lẫn nhau trong
công tác cũng như trong đời sống.

Giáo viên nắm vững phương pháp, có trình độ trên chuẩn, có sự nhiệt tình
chia sẻ, phối hợp với nhau và luôn quan tâm tới trẻ, thường xuyên dành thời
gian trao đổi với phụ huynh để cùng chăm sóc giáo dục trẻ.
2.2 Hạn chế: Bên cạnh những mặt ưu điểm vẫn còn một số hạn chế tồn tại
sau: 92.4% học sinh là con em đồng bào DTTS, con bệnh nhân phong nên việc
thực hiện giáo dục kỹ năng sống còn nhiều lúng túng đối với giáo viên và học
sinh.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

4


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

Chưa có nhiều tài liệu sách báo về giáo dục kỹ năng sống cho trẻ để giáo
viên nghiên cứu, tham khảo.
Giáo viên còn nhiều hạn chế về phương pháp tổ chức giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ.
Trình độ chuyên môn nghiệp vụ, kĩ năng tuyên truyền của giáo viên chưa
đồng đều làm ảnh hưởng đến chất lượng truyền thông. Nội dung, công tác phối
hợp còn sơ sài, đôi khi thiếu tín thực tế, không phù hợp và chưa được cập nhật
thông tin kịp thời dẫn đến hiệu quả chưa cao, chưa thu hút được sự quan tâm và
đáp ứng thông tin của các bậc cha mẹ và cộng đồng.
Đa số phụ huynh học sinh là người dân tộc thiểu số nên chưa hiểu và quan
tâm đến việc giáo dục rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ. Đặc biệt là với tập tục
xưng hô của người đồng bào thì bố mẹ, ông bà hay anh em đều xưng là mày, tao,
nó…nên cũng ảnh hưởng không nhỏ đến việc giáo dục trẻ. Bên cạnh đó, tại nơi
tôi công tác đa số phụ huynh đi làm ăn xa, họ thường dẫn theo con em mình đi
theo nên việc tuyên truyền vận động gặp nhiều khó khăn. Nhiều phụ huynh còn

chưa gương mẫu trong các hành vi tại gia đình. Điều đó dẫn đến việc giáo dục
kỹ năng sống cho trẻ của giáo viên đối với trẻ tại trường gặp nhiều hạn chế.
Phòng học, điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị ở một số lớp còn thiếu thốn
chưa đáp ứng được yêu cầu dạy và học vì vậy nên giáo viên gặp không ít khó
khăn trong dạy học là điều không thể tránh khỏi.
*Khảo sát đầu năm giáo viên:
Nội dung khảo sát

Số lượng

Tỷ lệ

+ Có những hiểu biết và nhận thức đúng đắn
trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.

02/08

25%

+ Có kế hoạch thực hiện nội dung giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ.

03/08

37.5%

+ Có nhiều đồ dùng, đồ chơi, thơ ca, truyện kể
có nội dung giáo dục kỹ năng sống.

03/08

37.5%

02/08

25%

+ Có nhiều hình thức, các hoạt động để lồng
ghép nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Phát
Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

5


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

huy được tính tích cực của trẻ.
*Kết quả khảo nghiệm học sinh toàn trường đầu năm 2017 – 2018
Tỉ lệ đạt %

Nội dung
Tốt

Khá

TB

Mạnh dạn tự tin

35%

23%

42%

Kỹ năng trong giao tiếp

28%

20%

52%

Kỹ năng thích khám phá học hỏi

32%

21%

47%

Kỹ năng vệ sinh cá nhân và tự lập

24%

22%

54%

29%

10%

61%

Kỹ năng nhận thức

Ghi
chú

* Về phía phụ huynh.
Tôi tiến hành khảo sát mức độ nhận thức của phụ huynh về tầm quan trọng
của việc dạy kĩ năng sống cho trẻ tại 02 lớp là Lá và Mầm với tổng số 64 phụ
huynh.
Phụ huynh (Tổng số : 64)
Mức độ

Số lượng

%

Rất quan trọng

08/64

12.5 %

Quan trọng

16/64

25%

Bình thường

31/64

48.4 %

Không quan trọng

09/64

14.1 %

Qua bảng tổng hợp trên ta thấy giáo viên đã nắm được nội dung giáo dục
kỹ năng sống cho trẻ song chưa đầy đủ. Giáo viên đang còn tập trung vào việc
dạy trẻ theo chương trình giáo dục mầm non mới, chưa coi trọng việc dạy trẻ kĩ
năng sống cho học sinh nên việc tổ chức của giáo viên còn chung chung về nội
dung cũng như các hình thức và phương pháp dạy trẻ. Nhiều giáo viên còn mơ
hồ trong việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh, chủ yếu dạy trẻ theo chương
Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

6


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

trình với các chủ đề trong năm, việc lồng ghép giáo dục kĩ năng sống cho học
sinh còn lúng túng hoặc nội dung giáo dục chưa cụ thể. Mới chỉ có 25 % giáo
viên có những hiểu biết và nhận thức đúng đắn trong việc giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ. 37,5 % giáo viên có kế hoạch thực hiện nội dung giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ. Việc lập kế hoạch giáo dục kĩ năng sống tích hợp theo chủ đề trong năm
học chưa linh hoạt.
Kĩ năng sống của học sinh còn nghèo nàn, đa số trẻ còn chưa biết cách ứng
xử với các tình huống bất thường xảy ra cũng như chưa biết cách giao tiếp ứng
xử có văn hóa với người thân và mọi người trong xã hội. Tỉ lệ trẻ mạnh dạn tự
tin trong giao tiếp chỉ 35% trẻ làm tốt, các kỹ năng khác tỉ lệ còn rất thấp.
Đa phần phụ huynh chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc dạy kĩ
năng sống cho con, 12.% phụ huynh cho rằng việc dạy kĩ năng sống cho con là
rất quan trọng, 25% là quan trọng, tỉ lệ chưa quan trọng là 48.4% và không quan
trọng là 14,1%. Phụ huynh chưa thường xuyên phối hợp với giáo viên chủ
nhiệm để cùng thống nhất giáo dục kĩ năng sống cho con về nội dung cũng như
phương pháp. Một số phụ huynh chưa biết nội dung sẽ dạy gì và dạy như thế
nào. Do vậy trong quá trình giáo dục đã thấy được nguyên nhân chủ quan và
nguyên nhân khách quan như sau:
2.3 Nguyên nhân chủ quan:
Đội ngũ giáo viên mới ra trường, kinh nghiệm trong giảng dạy còn ít nên
còn nhiều bỡ ngỡ trong việc lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Chưa biết cách lựa chọn nội dung giáo dục kỹ năng sống để vận dụng vào
thực tế sao cho hiệu quả.
Cách tổ chức còn áp đặt, nặng nề, mang tính hình thức.
Việc lồng ghép nội dung giáo dục kỹ năng sống vào giảng dạy chưa linh
hoạt, sáng tạo vừa làm vừa rút kinh nghiệm.
2.4 Nguyên nhân khách quan
Do năng lực, trình độ nhận thức, tuổi đời, của giáo viên trong nhà trường
chưa đồng đều, giáo viên còn rập khuân, cứng nhắc trong việc thực hiện giảng
dạy.

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

7


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

Đa số giáo viên là người dân tộc thiểu số nên phần nào ảnh hưởng đến chất
lượng giảng dạy.
Thiếu các điều kiện tối thiểu để tiến hành giáo duc kỹ năng sống trong nhà
trường, trước hết là tài liệu cho giáo viên và cho học sinh.
Thực tế trên đã đặt ra yêu cầu cấp thiết cho cán bộ quản lý nhà trường: Phải
tích cực tổ chức bồi dưỡng chuyên môn ngay và lâu dài để có đội ngũ giáo viên
vững vàng về việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
3. Nội dung và hình thức của giải pháp:
a. Mục tiêu của giải pháp

Giúp trẻ phát triển toàn diện các lĩnh vực như: phát triển về
thể chất, tình cảm, nhận thức, ngôn ngữ, thẩm mỹ. Hình thành
những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ vào lớp
1, hình thành ở trẻ em những chức năng tâm sinh lí, năng lực và
phẩm chất mang tính nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết
phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả
năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở cấp học tiếp theo và
cho việc học suốt đời.
Giúp giáo viên làm tốt công tác giáo dục kĩ năng sống cho trẻ để đạt được
hiệu quả cao hơn. Nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và kỹ năng tư vấn
tuyên truyền kiến thức nuôi dạy con theo khoa học với các bậc cha mẹ cho toàn

thể đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý của trường.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp.

* Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ
cho giáo viên về giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Bản thân tôi nhận thấy việc bồi dưỡng đội ngũ giáo viên trong nhà trường
là việc làm thường xuyên, liên tục theo kế hoạch hàng tháng, hàng tuần của Ban
giám hiệu nhà trường. Đặc biệt là vấn đề dạy kỹ năng sống cho trẻ trong trường
mầm non còn mới mẻ và rất nhiều giáo viên còn chưa hiểu rõ được tầm quan
trọng của vấn đề hoặc thiếu kỹ năng giảng dạy để có thể truyền đạt cho trẻ hiểu
và hình thành cho trẻ những kỹ năng sống cần thiết cho trẻ. Vì vậy ngay từ đầu
năm học tôi đã tiến hành họp chuyên môn và nêu nhiệm vụ trọng tâm của trong
Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

8


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

năm học, trong đó nhấn mạnh đến việc đưa các kỹ năng dạy trẻ tập làm một số
công việc tự phục vụ, chú ý yếu tố cá nhân của trẻ.
Muốn nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, trước tiên
giáo viên phải có nhận thức về những nội dung dạy trẻ. Để giúp giáo viên có vốn
kinh nghiệm nhận thức sâu sắc về việc dạy kỹ năng sống cho trẻ thì cần xây
dựng kế hoạch bồi dưỡng cho giáo viên bao gồm những nội dung cụ thể sau:
- Cung cấp tài liệu cho giáo viên tham khảo về những hoạt động dạy trẻ kỹ
năng sống. Cho giáo viên tham khảo một số giáo án hay, những kinh nghiệm dạy
trẻ có nội dung về giáo dục kỹ năng sống của các giáo viên giỏi và trên các tạp
chí.

- Tập trung bồi dưỡng cho giáo viên về lý thuyết những nội dung mà trẻ
còn yếu để giáo viên có kiến thức dạy trẻ. Bồi dưỡng cho giáo viên hiểu rõ thế
nào là dạy kỹ năng sống. Dạy kỹ năng sống là dạy cho trẻ những kỹ năng gì.
Dạy kỹ năng sống cho trẻ vào thời điểm nào là hiệu quả nhất. Đặc biệt nhấn
mạnh đến những kỹ năng: lao động tự phục vụ; hợp tác, chia sẻ; giao tiếp, lễ
giáo; khám phá, học hỏi; mạnh dạn tự tin.
+ Kỹ năng sống tự tin: Ngay từ khi đến lớp giáo viên nên khuyến khích
động viên trẻ giới thiệu tên của mình với các bạn trong lớp. Nghĩa là giúp trẻ
cảm nhận được mình là ai, cả về cá nhân cũng như trong mối quan hệ với những
người khác. Kỹ năng này giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi tình huống ở
mọi nơi, mọi lúc. Thể hiện khả năng, năng khiếu của bản thân trước tập thể như:
Biết tự giới thiệu về bản thân, tham gia các chương trình văn nghệ, biểu diễn
thời trang… Ví dụ: Trẻ tự tin đứng trước mọi người giới thiệu tên của mình và
hát 1 bài hát yêu thích.
+ Kỹ năng lao động tự phục vụ: Trẻ ở lứa tuổi MN còn rất vụng về, khi để
trẻ tự xúc ăn có thể bố, mẹ hoặc cô giáo thấy trẻ lúng túng thì lại đút cho trẻ ăn
để tránh rơi vãi, hoặc là khi đến lớp bố mẹ không để cho con cất giầy dép, cởi
bớt áo khoác, cất ba lô mà lại làm giúp cho con. Nhưng giáo viên phải xác định
rằng đó là cách trẻ học làm người lớn, để cho trẻ tự cần thìa xúc cơm ăn, lúc đầu
có thể chưa quen nhưng sau đó dần dần trẻ sẽ thành thục trong việc tự phục vụ
cho mình trong ăn uống. VD: Tự đi giày dép, uống nước, tự lấy nệm, lấy gối cho

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

9


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

mình (trẻ lớp mầm)…tự mặc quần áo, cùng với cô và các bạn kê dọn bàn ăn, tự
đánh răng sau khi ăn, tự rửa mặt …(trẻ 4-5 tuổi)
+ Kỹ năng vệ sinh cá nhân: Giúp cho giáo viên dạy trẻ có thể tự súc miệng,
đánh răng và rửa mặt. Dạy trẻ cách rửa tay trước mỗi bữa ăn và nhận biết khi
nào thì quần áo của mình bị bẩn cần phải giặt. Đối với các bé gái, giáo viên phải
biết dạy trẻ thói quen tóc tai luôn gọn gàng, biết giúp người lớn dọn dẹp, không
làm ảnh hưởng đến người xung quanh.
+ Kỹ năng sống hợp tác: Khi dạy trẻ kỹ năng hợp tác cần giúp trẻ hiểu có
những công việc một mình sẽ không thể làm được. VD Trong giờ hoạt động góc
trẻ hợp tác cùng bạn xây dựng ngôi nhà, khu vui chơi… Chính vì vậy phải có sự
hợp tác của các thành viên trong nhóm.
+ Kỹ năng ham học hỏi, khả năng thấu hiểu: Đây là một trong những kỹ
năng quan trọng nhất cần có ở trẻ vào giai đoạn này. Giáo viên cần sử dụng
nhiều tư liệu và ý tưởng khác nhau để khêu gợi tính tò mò tự nhiên của trẻ.
Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng, các câu chuyện hoặc các hoạt động và tư liệu
mang tính chất khác lạ thường khêu gợi trí não nhiều hơn là những thứ có thể
đoán trước được. VD: trong giờ Khám phá khoa học “ Một số con vật nuôi trong
gia đình” trẻ được quan sát các con vật, từ đó tìm hiểu xem con vật đó lông của
nó như thế nào hay vì sao con gà lại dùng chân bới xuống đất để làm gì….
+ Kỹ năng giao tiếp: Trẻ cần biết thể hiện bản thân và diễn đạt ý tưởng của
mình cho người khác hiểu. Trẻ cần cảm nhận được vị trí, kiến thức của mình
trong thế giới xung quanh. Đây là một kỹ năng cơ bản và khá quan trọng đối với
trẻ, nó có vị trí khá chính yếu so với tất cả các kỹ năng khác như: Đọc, viết...Nếu
trẻ cảm thấy thoải mái khi nói về một ý tưởng hay một chính kiến nào đó, trẻ sẽ
dễ dàng học và sẵn sàng tiếp nhận những suy nghĩ mới. Đây chính là yếu tố cần
thiết để giúp trẻ sẵn sàng học mọi thứ.
+ Dạy trẻ biết nói lời cảm ơn, xin lỗi: Ngay từ khi còn bé, nếu trẻ hiểu
được nên dùng những lời cảm ơn và xin lỗi trong hoàn cảnh phù hợp thì sẽ rất có
lợi cho việc hình thành nhân cách của trẻ sau này. Cho nên giáo viên cần phải
biết dạy trẻ sử dụng các lời nói đó vào những hoàn cảnh cụ thể. Ví dụ khi có

người lớn cho quà trẻ phải biết nhận bằng hai tay và nói lời “cảm ơn”, hoặc khi
không may lỡ làm bạn ngã thì phải biết dùng lời “xin lỗi” đối với bạn.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

10


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

- Bồi dưỡng về thực hành cho giáo viên:
Muốn giáo viên dạy được trẻ các kỹ năng sống thì đòi hỏi thao tác của giáo
viên phải chuẩn mực và có sự thống nhất, những kỹ năng này phải được các cô
giáo hướng dẫn giống nhau không có sự lệch lạc mỗi lớp hướng dẫn một kiểu thì
sẽ rất khó cho việc kế thừa từ lớp nhỏ đến lớp lớn. Hướng dẫn cho giáo viên
cách xây dựng các tiết học theo chủ đề, cách lồng ghép nội dung giáo dục kỹ
năng sống trong các hoạt động chung, nhất là cách tạo ra các tình huống để trẻ
giải quyết.
Chỉ đạo 100% các lớp có kế hoạch giáo dục kỹ năng sống. Ghi rõ những
yêu cầu cần giáo dục trẻ trong năm và những biện pháp sẽ thực hiện như thế
nào.
Hàng tháng tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn nhằm trao đổi về
chuyên môn, về cách lồng ghép nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Từ đó
tìm ra những mặt tích cực và khắc phục những mặt còn tồn tại.
Ban giám hiệu thường xuyên dự giờ dạy và các hoạt động của giáo viên có
lồng ghép nội dung này, từ đó đánh giá được đúng mức trình độ của từng giáo
viên để có kế hoạch bồi dưỡng, góp ý. Với những giáo viên khá, giỏi cần hướng
cho giáo viên cách tổ chức các tiết dạy và các hoạt động có lồng ghép nội dung
giáo dục kỹ năng sống với nhiều hình thức sáng tạo, hấp dẫn. Cách làm đồ dùng,
đồ chơi, sáng tác thơ ca, truyện kể có nội dung về giáo dục kỹ năng sống. Với

những giáo viên mới và có chuyên môn trung bình, Ban giám hiệu đã tập trung
bồi dưỡng về chuyên môn, tác phong sư phạm khi lên lớp, cách tổ chức các giờ
dạy theo chủ đề, cách lồng ghép nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ sao cho
phù hợp và có hiệu quả. Với việc tổ chức các hoạt động mẫu và dự giờ giáo viên
thường xuyên, bổ sung góp ý cho giáo viên theo đúng khả năng, chất lượng của
giáo viên trong trường đã được nâng lên một cách rõ rệt. Việc lồng ghép nội
dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ cũng được thực hiện thường xuyên hơn ở
trong tất cả các hoạt động.
* Biện pháp 2: Hướng dẫn giáo viên cách xây dựng môi trường có nội
dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Việc xây dựng môi trường giáo dục rất quan trọng, góp phần thực hiện đạt
các chỉ tiêu kế hoạch đề ra. Ngay từ đầu năm học nhà trường đã xây dựng kế
Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

11


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

hoạch chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm các lớp trang trí phòng học đẹp mắt, màu sắc
nổi bật, tạo môi trường ấm áp thân thiện để trẻ hứng thú khi được đến trường, để
Mỗi ngày đến trường của trẻ thật sự là một ngày vui. Trang trí sân trường các
khẩu hiệu nhắc nhở giáo viên, người lớn phải gương mẫu như: “Yêu thương, tôn
trọng trẻ, giữ lời hứa với trẻ”; “Mỗi cô giáo là tấm gương sáng về đạo đức, tự
học, sáng tạo” bằng chính hình ảnh giáo viên và học sinh của trường, đặc biệt
chú ý đưa hình ảnh đẹp của các trẻ hiếu động, hung hăng, cá biệt để từ đó giúp
trẻ tự điều chỉnh hành vi, giúp trẻ thể hiện bản thân và luôn biết giữ gìn, là điều
kiện để khen ngợi sự cố gắng của trẻ.
Trước mỗi lớp học có bảng tuyên truyền các bậc cha mẹ với tiêu đề

“Những điều phụ huynh cần biết” trong đó gồm có các nội dung như: Danh sách
trẻ, Kết quả theo dõi cân đo hàng tháng, định kỳ, kết quả khám sức khỏe, các nội
dung tuyên truyền về dịch bệnh, về giáo dục kỷ năng sống theo chủ đề... Các nội
dung được trang trí đẹp mắt và nổi bật gây được sự chú ý của các bậc phụ huynh
khi đưa đón trẻ.
Trong lớp, chỉ đạo giáo viên trang trí các góc mở cho trẻ được trải nghiệm
và tham gia hoạt động. Ví dụ: Mảng tường trên lớp trang trí các hình ảnh làm
nổi bật chủ đề, bên cạnh đó có mảng tường được cắt bằng các ô bóng kính cho
trẻ tự ghép các hình ảnh vào... Góc địa phương, tôi cho giáo viên trang trí các
dụng cụ đồ dùng của người đồng bào Ê đê như nhà sàn, dao, gùi, quần áo thổ
cẩm...
Để đánh giá thực sự về khả năng hiểu biết và thói quen kỹ năng sống của
trẻ tôi đã phối hợp cùng với các giáo viên thường xuyên sưu tầm, phô tô các bức
tranh có nội dung về giáo dục kỹ năng sống và thay đổi theo tháng. Các hình ảnh
này bao gồm những hành vi đúng, hành vi sai, những hành vi nên làm và những
hành vi không nên làm. Giáo viên phải yêu cầu trẻ suy nghĩ và tìm được những
hình ảnh đúng, sai. Vào những giờ chơi giáo viên cùng trẻ xem tranh, đàm thoại
về các hành vi trong tranh. Những hình ảnh đúng thì tô màu, những hình ảnh sai
thì gạch bỏ. Để trẻ thực sự có cơ hội phát triển tư duy thì giáo viên phải thường
xuyên thay đổi các hình ảnh và đặc biệt các hình ảnh đó phải phong phú, phản
ánh được các hoạt động diễn ra trong cuộc sống hàng ngày.

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

12


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

VD: Chỉ đạo tổ chức các buổi biểu diễn văn nghệ vào cuối chủ đề của lớp,
tổ chức giao lưu các lớp với nhau, tổ chức mừng sinh nhật một nhóm trẻ ... Qua
đó trẻ rất hứng thú và thông qua các hoạt động đó nhằm giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ một cách rất nhẹ nhàng và có hiệu quả.
Đối với các góc khác trong lớp, tôi đã cho giáo viên xây dựng dưới dạng
mở để cho trẻ cùng khám phá, trải nghiệm và giúp cô trang trí....
Biện pháp 3: Chỉ đạo giáo viên giáo dục kỹ năng sống thông qua tiết
học.
Lồng nội dung giáo dục kỹ năng sống vào các môn học nhằm hình thành
cho trẻ những thói quen, hành vi có văn hoá là rất cần thiết. Trên tiết học trẻ vừa
được cung cấp kiến thức vừa được giáo dục kỹ năng cần thiết.
Ví dụ:
* Giờ học khám phá xã hội:
Trẻ được lĩnh hội những kiến thức về thế giới xung quanh, từ đó hình thành
cho trẻ những kỹ năng như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng bảo vệ an toàn cho bản
thân…
Với chủ đề Nghề nghiệp giáo dục trẻ biết trong xã hội có nhiều nghề , nghề
nào cũng cao quý giúp ích cho xã hội thông qua giáo dục trẻ kĩ năng giao tiếp và
kĩ năng chia sẻ. Liên hệ một số nghề gần gũi xung quanh trẻ có thể làm gì để và
giúp đỡ các bác công nhân đỡ vất vả. Ví dụ: Trẻ và mọi người không vứt rác,
không phóng uế bừa bãi để người công nhân quét dọn đường phố đường phố đỡ
vất vả hơn.
Trẻ biết chia sẻ thông tin về gia đình, kể về các thành viên trong gia đình,
những việc mà trẻ thường làm ở nhà.
Với chủ đề “ Bản thân” giáo viên cho trẻ trải nghiệm với các giác quan của
mình, những trải nghiệm trong cuộc sống hằng ngày của trẻ, tự giới thiệu về bản
thân,sở thích…. Kỹ năng sống trẻ học được là: Giao tiếp cởi mở với bạn, lắng
nghe bạn nói và chờ đến lượt bạn nói. Biết nói rõ ràng để bạn hiểu và chơi cùng
bạn
* Giờ học phát triển thể chất:

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

13


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

Giáo viên tổ chức cho trẻ các vận động như : Bò qua chướng ngại vật, đi
trên ghế thể dục , chuyền bóng, bật qua vật cản, Nhảy từ độ cao 45cm, ném
trúng đích thẳng đứng, Bò díc dắc qua 7 điểm, đi nối gót, …qua đó rèn cho trẻ
các kỹ năng nhanh nhẹn, mạnh dạn, tự tin, khéo léo khi tham gia vận động, biết
bảo vệ sức khỏe, biết siêng năng rèn luyện để cơ thể khoẻ mạnh, trẻ biết trong
khi tập phải xếp hàng theo thứ tự không chen lấn xô đẩu nhau. Trẻ biết tự lấy đồ
dùng, dụng cụ thể dục của mình. Biết hợp tác với bạn để chơi trò chơi.
* Giờ học tạo hình:
Đề tài “ Vẽ một số phương tiện giao thông”. Giáo dục trẻ không vứt rác
xuống lòng đường, xuống sông khi đi trên các phương tiện giao thông, không
chơi dưới lòng đường và đường sắt, kĩ năng tự bảo vệ bản thân khi đi trên các
phương tiện giao thông và cách ứng xử có văn hóa khi đi trên các phương tiện
giao thông, kĩ năng thực hiện các luật giao thông bắt buộc, kĩ năng tự phục vụ
như biết giúp cô phát màu, giấy vẽ, cất dọn đò dùng…
* Giờ làm quen văn học:
Hướng dẫn giáo viện lựa chon những bài thơ câu chuyện có mang tính
giáo dục kỹ năng sống như : Tích Chu, Ba cô gái , Bác Gấu đen và 2 chú Thỏ,
Nhổ củ cải…
VD: Giáo dục trẻ kỹ năng hợp tác thông qua câu chuyện “ Nhổ củ cải”
Một mình ông lão thì không thể nhổ được củ cải khổng lồ mà phải cần sự hợp
tác của các thành viên trong gia đình thì mới nhổ được.
Với tiết kể chuyện “ Hai anh em”, tiết đóng kịch “Cây tre trăm đốt”, giáo

viên kể cho trẻ nghe, đặt câu hỏi đàm thoại để trẻ trả lời, cho trẻ nhập vào vai
các nhân vật trong câu truyện. giáo dục trẻ làm việc theo nhóm, không tham lam
ích kỷ, biết lắng nghe ý kiến của người khác, tôn trọng hợp tác với bạn bè, với
những người xung quanh.
* Giờ giáo dục âm nhạc:
Trong tiết vận động múa minh họa cho bài hát “Cô giáo miền xuôi ”
+ Trẻ nói: Cô ơi con không biết múa.
+ Cô: Thế con có yêu quý các cô giáo của mình không nào? À con yêu quý
cô giáo của mình, vậy cô con mình cùng nhau múa nhé. Từ những lời động viên
Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

14


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

khích lệ đó trẻ sẽ có hứng thú và tự tin hơn, mạnh dạn hơn trong hoạt động để từ
đó trẻ sẽ mạnh dạn, chủ động, tự tin trong những giờ hoạt động khác…
Thông qua bài hát : “ Rửa mặt như mèo” giáo dục trẻ thói quen tự vệ sinh
thân thể sạch sẽ.
Ngoài ra các lớp còn tổ chức giờ học biểu diễn văn nghệ tại lớp để giúp trẻ
tự tin hơn khi đứng trước đám đông.
* Thông qua hoạt động “ Làm quen với toán” đề tài “ Sắp xếp theo quy
tắc” giáo viên sử dụng trò chơi gắn các dụng cụ của nghề sắp xếp theo quy tắc,
đội nào gắn đúng nhanh đội đó sẽ chiến thắng. Như vậy buộc trẻ phải thảo luận
với nhau, hợp tác mới hoàn thành bài tập và trong giờ học nào giáo viên cũng
sưu tầm những đồ dùng sáng tạo.
Thông qua giáo dục trực quan trên thiết bị hiện đại, những bài học về tinh
thần đồng đội, giao tiếp, thuyết trình, tư duy được khái quát bằng hình ảnh, từ có

vần điệu, những bài đồng dao, ca dao phù hợp với chủ đề được đưa vào để trẻ dễ
dàng tiếp thu trong quá trình học tập. Bên cạnh đó giáo viên đóng vai trò là
người hỗ trợ giúp trẻ phát huy khả năng, thế mạnh của mình từ đó phát triển
những ứng xử tích cực và tự tin trong cuộc sống.
Biện pháp 4: Chỉ đạo giáo viên lồng ghép giáo dục kĩ năng sống cho trẻ
thông qua các hoạt động trong ngày
* Thông qua giờ đón và trả trẻ : Giúp cho giáo viên nhận thấy rằng việc
dậy kỹ năng chủ yếu ở hoạt động này là kỹ năng tự phục vụ: Cất giầy dép, ba
lô…., ngoài ra còn dạy trẻ kỹ năng giáo dục lễ giáo như: biết chào hỏi, biết nói
lời xin lỗi, biết nói cảm ơi, không nói leo khi người khác nói, không tự tiện lấy
đồ và sử dụng đồ của người khác…
* Thông qua hoạt động ngoài trời : Một trong những kỹ năng đầu tiên mà
giáo viên cần chú tâm là phát triển sự tự tin, lòng tự trọng của trẻ. Nghĩa là giúp
trẻ cảm nhận được mình là ai, cả về cá nhân cũng như trong mối quan hệ với
những người khác. Kỹ năng sống này giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi
tình huống ở mọi nơi.

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

15


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

Ví dụ: Cô tổ chức cho 2 đội chơi trò chơi “Kéo co” ở trò chơi này cháu
thực hiện đúng luật chơi. Mỗi đội luôn tự tin mình sẽ chiến thắng và tìm mọi
cách động viên khích lệ trong nhóm cố gắng có ý chí vươn lên.
Khi cho trẻ chơi tự do trong hoạt động ngoài trời, giáo viên vừa quan sát trẻ
chơi vừa hướng dẫn trẻ cách chơi an toàn như: Cách leo lên xuống thang, cách

nắm thành cầu trượt để trượt cho an toàn, cách cầm dây thừng khi đi cà kheo,
khi có bạn đang đi cà kheo thì không được đứng phía trước bạn vì sẽ gây nguy
hiểm cho bạn, hướng dẫn trẻ cách kiên trì chờ đến lượt mình chơi, tuyệt đối
không xô đẩy, tranh giành đồ chơi, chỗ chơi với bạn.
Chỉ đạo giáo viên sưu tầm các trò chơi vận động, dân gian sau đó phân loại
các trò chơi theo tác dụng của chúng đối với việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Rèn kĩ năng hợp tác: Đây là một đức tính cần thiết đối với trẻ ở lứa tuổi
này. Có những việc chúng ta không thể tự làm được, nếu được người khác giúp
đỡ thì ta sẽ hoàn thành được việc ta muốn làm. Khi chúng ta kết hợp năng lực
làm việc của mình với người khác theo cùng một mục đích chung, đó chính là sự
hợp tác. Sự hợp tác giúp ta hoàn thành nhiệm vụ của mình nhanh chóng và dễ
dàng hơn là tự mình làm lấy. Khả năng hợp tác sẽ giúp trẻ biết cùng làm, cùng
chơi với bạn bè, biết cảm thông và chia sẻ với bạn.
Trò chơi: “Bắt cá trong chum”. Cách chơi: Mỗi đội có 2 trẻ. Trẻ trong đội
một tay quàng qua vai bạn của đội mình, tay kia khoắng trong chum phối hợp
với nhau để cùng bắt được cá. Trong một khoảng thời gian nhất định, đội nào bắt
được nhiều cá nhất đội đó giành chiến thắng.
Kỹ năng sống tự tin: Một trong những kỹ năng đầu tiên mà giáo viên cần
chú tâm là phát triển sự tự tin trong trẻ. Nghĩa là giúp trẻ cảm nhận được mình là
ai, cả về trong cá nhân và trong mối quan hệ với người khác. Không ai sinh ra đã
có ngay sự tự tin. Đó là một đức tính chỉ có thể có được nhờ vào việc rèn luyện
và học hỏi. Sự tự tin lớn dần lên nhờ vào cảm giác được yêu thương, tôn trọng
và thấy mình có giá trị. Một trẻ tự tin sẽ “duy trì được khả năng học hỏi, khám
phá trong học tập và luôn sẵn sàng đón nhận những thách thức mới, mong muốn
được yêu quý và đón nhận chính là khởi đầu tuyệt vời để trẻ gần gũi hơn với
mọi người.
– Trò chơi: “Gánh hoa qua cầu”
Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

16

SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

+ Cách chơi: Cho trẻ đứng thành hai hàng ngang. Lần lượt từng trẻ gánh
quang gánh có đựng hoa đi qua ghế thể dục. Ai ngã khỏi cầu, làm rơi hoa phải ra
ngoài một lần chơi.
Trẻ đứng ở 2 hàng cổ vũ cho bạn và đọc đồng dao.
* Thông qua hoạt động góc :Trẻ mầm non bằng chơi – bằng trải nghiệm.
Các góc chơi mang tính tích hợp cao trong giáo dục trẻ, đáp ứng nhu cầu của trẻ,
đồng thời tích hợp nội dung giáo dục, trong đó có nội dung giáo dục kĩ năng
sống nên giáo viên lồng ghép giáo dục các kĩ năng sống thông qua nội dung từng
trò chơi đặc biệt là các trò chơi phân vai . Ví dụ : Trò chơi bác sĩ : qua trò chơi
này cô giáo dạy trẻ biết cảm thông chia sẻ với người ốm, với người thiệt thòi …
* Thông qua hoạt động lao động - vệ sinh : Giáo dục trẻ đi đại tiện, tiểu
tiện đúng chỗ và khi đi xong biết dội nước, các đồ dùng vệ sinh được dùng để
ngăn nắp … Điều này giúp trẻ tự khẳng định mình, nhận thức được khả năng
của mình, góp phần tham gia vào lao động thực sự của người lớn và các bạn
cùng tuổi nhằm bảo vệ môi trường và trường mầm non sạch, đẹp. Trẻ biết phân
loại rác, sống tiết kiệm: Giữ gìn đồ chơi, đồ dùng, tiết kiệm điện, nước trong
sinh hoạt ở lớp và ở nhà dùng chậu, cốc lấy nước không để vòi nước chảy liên
tục khi đánh răng, rửa mặt. . . Biết cùng cô làm đồ dùng, đồ chơi từ các nguyên
vật liệu phế thải, biết giữ gìn quần áo, tay chân sạch sẽ, trẻ tham gia quyết dọn
sân trường.
*Phát triển các kỹ năng sống qua việc tổ chức các hoạt động tập thể vui
tươi, lành mạnh trong nhà trường.
Trong năm học nhà trường phối hợp với các đoàn thể xây dựng kế hoạch
và chỉ đạo thực hiện nhiều hoạt động một cách thiết thực, khuyến khích sự tham
gia chủ động, tự giác của trẻ như: tổ chức các hoạt động văn nghệ, thể thao nhân

dịp kỷ niệm các ngày lễ lớn.
Ví dụ: Bé vui chơi ngày hội trăng rằm, múa hát nhân ngày NGVN 20/11,
ngày QTPN 8/3 hay tổ chức hội thi trẻ mầm non hát dân ca...vv.
Ngoài ra còn tổ chức các trò chơi dân gian và các hoạt động vui chơi giải trí
tích cực như: trò chơi ô ăn quan, chồng nụ chồng hoa, chơi bật qua vòng...Tổ

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

17


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

chức các buổi lao động phù hợp với lứa tuổi của trẻ như: Lao động dọn vệ sinh
cùng cô, nhổ cỏ trong vườn hoa...
- Phát động phong trào “Bé cùng cô làm đồ dùng dạy học, đồ chơi dân
gian bằng nguyên vật liệu phế thải”. Tổ chức hội thi sáng tác bài hát, điệu múa,
thơ ca, hò vè lứa tuổi mầm non. Tổ chức hội thi “Bé tài năng” nhằm tìm ra các
“tài năng nhí” để có kế hoạch bồi dưỡng kịp thời.
*Biện pháp 5: Làm tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh trong việc
giáo dục về kỹ năng sống cho trẻ.
Việc làm tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh góp phần đáng kể trong
việc chăm sóc và giáo dục trẻ. Nhận thức được tầm quan trọng của biện pháp này,
ngoài các giờ học, giờ chơi trên lớp ra tôi chỉ đạo giáo viên phải thường xuyên
liên hệ với phụ huynh học sinh để kịp thời nắm bắt tình hình của trẻ ở nhà, trao
đổi với phụ huynh những nội dung và biện pháp chăm sóc và giáo dục trẻ tại
nhà, bàn bạc cách giải quyết những khó khăn gặp phải. Tuyên truyền phụ huynh
hiểu những việc nên và không nên đối với trẻ để giúp trẻ có kỹ năng sống tốt, trẻ
có kỹ năng tự bảo vệ bản thân, tự tin trong cuộc sống. Trẻ luôn bắt chước người

lớn và cha mẹ trẻ là những người lớn gần gũi trẻ nhất vì vậy các bậc làm cha làm
mẹ đừng vô tình bỏ qua những cơ hội đơn giản và thuận lợi hàng ngày để hướng
dẫn con những thói quen tốt để rồi sau đó lại bắt trẻ mất thời gian học lại những
điều này ở một nơi khác với những người xa lạ. Cha mẹ trẻ hãy chú ý giúp trẻ
hình thành những kỹ năng sống tốt như kỹ năng giao tiếp xã hội để tự khám phá,
đánh giá bản thân mình và người khác.
VD: Cha hãy mẹ cho phép trẻ vui chơi bày biện đồ chơi theo theo ý thích
của trẻ, đừng bao giờ cấm đoán hay la mắng. Điều quan trọng là hãy để trẻ tự
thu dọn đồ chơi sau khi chơi xong. Cha mẹ có thể cùng con thu dọn nhưng tuyệt
đối không bao giờ được làm thay trẻ.
Đầu năm học chỉ đạo các lớp họp phụ huynh học sinh. Nêu rõ yêu cầu và
mục đích của nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trong năm học. Phân tích
để cha mẹ hiểu rõ việc nên tham gia vào các buổi trao đổi với giáo viên, tham
gia các buổi họp của nhà trường và đã giúp phụ huynh hiểu rằng trẻ học là phải
học cả đời. Mọi thành viên trong gia đình cần chú ý đến việc dạy trẻ những nghi
thức văn hóa trong ăn uống rất cần thiết. Để trẻ có được những kỹ xảo, thói quen
Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

18


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

sử dụng đồ dùng một cách chính xác và thuần thục và khéo léo, không chỉ đòi
hỏi trẻ phải thường xuyên luyện tập, mà còn phải đáp ứng được những nhu cầu
của trẻ, đó là cung cấp cho trẻ những mẫu hành vi văn hóa, những hành vi đúng,
đẹp, văn minh của chính cha mẹ và những người xung quanh trẻ. Cha mẹ trẻ cần
phối hợp vớp giáo viên một cách chặt chẽ và hợp lý bằng việc tham gia tình
nguyện vào quá trình giáo dục trong nhà trường. Cha mẹ nên tham gia vào các

buổi trao đổi với giáo viên, tham gia các buổi họp trong nhà trường và dự một số
giờ học, dự các hoạt động ngoại khóa; chỉ bằng cách đó thôi cha mẹ sẽ giúp trẻ
hiểu rằng học là phải học cả đời.
Ví dụ: Tham gia vào buổi chuyên đề Môi trường và vệ sinh cá nhân,
chuyên đề Luật lệ an toàn giao thông. Tham gia cùng trẻ vào trong các hoạt
động như Ngày hội bé tri ân thầy cô giáo, Chương trình Chúng tôi là chiến sĩ do
nhà trường tổ chức.
Xây dựng kế hoạch tuyên truyền với các nội dung cần tuyên truyền được
thể hiện trong chương trình từng học kỳ, từng năm học, từng tháng. Kế hoạch
được xây dựng một cách linh hoạt, phù hợp với nhu cầu và tình hình thực tế của
nhà trường.
Tuyên truyền đến các bậc phụ huynh những văn bản chỉ đạo, những chính
sách, chế độ liên quan đến công tác giáo dục mầm non. Trong đó đặc biệt quan
tâm đến nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Trao đổi thường xuyên, hằng ngày giữa nhà trường, giáo viên chủ nhiệm
với phụ huynh qua điện thoại hoặc trao đổi trực tiếp thông qua giờ đón trẻ, trả
trẻ. Nhà trường tuyên truyền phổ biến kiến thức nuôi dạy trẻ cho các bậc cha
mẹ, tuyên truyền về phòng một số bệnh nguy hiệm, thường gặp ở trẻ cho các bậc
cha mẹ và cộng đồng.
c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp

Bồi dưỡng cho giáo viên trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là một
việc làm rất cần thiết của một cán bộ quản lý. Bởi vì chất lượng hiệu quả của
việc hình thành kỹ năng sống cho trẻ phụ thuộc vào quá trình tổ chức các hoạt
động giáo dục của cô giáo mầm non. Nếu trong quá trình tổ chức các hoạt động
học tập và hoạt động góc, hoạt động ở mọi lúc mọi nơi được thiết kế dựa vào nội
dung của các tiết học và việc tổ chức trò chơi hấp dẫn phù hợp với đặc điểm tâm
Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

19

SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

sinh lý của trẻ sẽ góp phần tích cực trong việc hình thành những kỹ năng sống
cho trẻ, giúp trẻ ghi nhớ và vận dụng hành vi đúng vào xử lý tình huống trong
cuộc sống hàng ngày một cách tự ý thức, mà không cần người lớn nhắc.
Để rèn luyện tốt kỹ năng sống cơ bản cho trẻ mầm non vùng đồng bào dân
tộc thiểu số thì phải phối hợp nhiều giải pháp, biện pháp với nhau. Tuy mỗi biện
pháp có những đặc điểm về tính chất, nội dung cụ thể khác nhau, nhưng luôn có
sự liên kết chặt chẽ với nhau, là một quá trình thống nhất không thể tách rời, có
tác dụng hỗ trợ lẫn nhau và nội dung cùng hướng tới việc thực hiện mục tiêu
giáo dục trong nhà trường. Tùy điều kiện tình hình của từng lớp, học sinh mà
giáo viên áp dụng cho phù hợp
d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu,

phạm vi và hiệu quả ứng dụng.
Qua thực tế ở trường Mầm non Bình Minh thuộc Buôn tuôr A, xã DraySap,
tôi đã áp dụng một số biện pháp để rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ tại trường đã
thu được kết quả như sau.
-Kết quả khảo nghiệm học sinh cuối năm:

Nội dung

Trước khi thực
hiện đề tài

Sau khi thực hiện đề
tài

Tốt

Khá

TB

Tốt

Khá

TB

Mạnh dạn tự tin

35%

23%

42%

87%

8%

5%

Kỹ năng trong giao tiếp

28%

20%

52%

82%

16%

6%

Kỹ năng thích khám phá
học hỏi

32%

21%

47%

87%

7%

6%

Kỹ năng vệ sinh cá nhân
và tự lập

24%

22%

54%

74%

14%

12%

29%

10%

61%

81%

11%

8%

Kỹ năng nhận thức

- Kết quả khảo nghiệm giáo viên cuối năm

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

20

SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

Trước khi thực
hiện đề tài

Nội dung khảo sát

Số
lượng
+ Có những hiểu biết và nhận
thức đúng đắn trong việc giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ.

Sau khi thực
hiện đề tài

Tỷ lệ

Số
lượng

Tỷ lệ

02/08

25%

07/08

87.5%

03/08

37.5%

08/08

100%

+ Có nhiều đồ dùng, đồ chơi,
thơ ca, truyện kể có nội dung giáo
dục kỹ năng sống.

03/08

37.5%

07/08

87.5%

+ Có nhiều hình thức, các hoạt
động để lồng ghép nội dung giáo dục
kỹ năng sống cho trẻ. Phát huy được
tính tích cực của trẻ.

02/08

25%

07/08

87.5%

+ Có kế hoạch thực hiện nội
dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.

- Kết quả khảo sát phụ huynh về mức độ quan trọng của việc dạy kỹ năng
sống cho trẻ
Trước khi thực hiện đề tài
Mức độ

Số lượng

%

Sau khi thực hiện đề tài
Số lượng

%

Rất quan trọng

08

12.5 %

31

48.7 %

Quan trọng

16

25%

30

40.4 %

Bình thường

31

48.4 %

7

10.9 %

Không quan trọng

09

14.1 %

0

0%

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

21


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

* Giá trị khoa học: Từ kết quả khát sát cho thấy vấn đề đang nghiên cứu
đã mang lại giá trị khoa học cho việc dạy kỹ năng sống cho trẻ như sau.
Giáo viên ngày càng rút ra nhiều bài học kinh nghiệm cho chính bản thân
khi thực hiện các hoạt động dạy trẻ. 100% giáo viên có kế hoạch thực hiện nội
dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, 87.5 % giáo viên có những hiểu biết và
nhận thức đúng đắn trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, có nhiều hình
thức, các hoạt động để lồng ghép nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Phát
huy được tính tích cực của trẻ. Có nhiều đồ dùng, đồ chơi, thơ ca, truyện kể có
nội dung giáo dục kỹ năng sống. Qua tỉ lệ trên cho cúng ta thấy đối với việc dạy
kỹ năng sống cho trẻ mầm non, nếu giáo viên biết lựa chọn đúng phương pháp,
áp dụng vào trong hoạt động học, hoạt động chơi và tích hợp nhuần nhuyễn ở
mọi lúc, mọi nơi sẽ mang lại hiệu quả cao cho công tác giảng dạy. Đó cũng là
tiền đề quan trọng ban đầu cho việc phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ.
100% trẻ đều được cô giáo và cha mẹ tạo mọi điều kiện khuyến khích khơi
dậy tình tò mò, phát triển trí tưởng tượng, năng động, mạnh dạn, tự tin, 100% trẻ
được rèn luyện khả năng sẳn sàng học tập hiệu quả ngày càng cao.
Tỷ lệ trẻ mạnh dạn tự tin tăng 52% đạt loại tốt, kĩ năng trong giao tiếp tăng
54%, kỹ năng thích khám phá học hỏi tăng 55%, kỹ năng vệ sinh cá nhân và tự

lập tăng 50%, kỹ năng nhận thức tăng 52%. Vốn từ tiếng Việt của trẻ ngày càng
phong phú, cấu trúc ngữ pháp nói đúng rõ ràng, mạch lạc, biểu cảm. Trẻ nhanh
nhẹn, tự tin tham gia vào các hoạt động, lễ phép, ngoan ngoãn và biết đoàn kết
giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Như vậy càng khẳng định rằng kiến thức không dễ
dàng có được mà nó phải trãi qua thời gian tập luyện, học tập nghiên cứu và điều
đặc biệt là sự động viên kịp thời, sự tán dương của đồng nghiệp và sự ghi nhận
kết quả đạt được của học sinh.
Trẻ đã biết động viên bố mẹ cùng tham gia như: nhắc bố mẹ không đi xe
máy, xe đạp vào sân trường làm bụi bẩn sân trường, nhắc bố mẹ thu gom phế
liệu, đóng góp tranh ảnh để làm đồ dùng, đồ chơi trang trí góc tuyên truyền. Trẻ
tự phát triển ngôn ngữ mạch lạc, rõ ràng lưu loát đủ câu trong khi giao tiếp, khi
đàm thoại. Tự có hành vi thái độ mong muốn được bảo vệ môi trường một cách
rõ rệt.

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

22


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

Tỷ lệ nhận thức của phụ huynh về tầm qua trọng của việc giáo dục kỹ năng
sống sau khi thực hiện đề tài này cũng đã tăng lên rõ rệt. Cụ thể phụ huynh cho
rằng việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là việc làm rất quan trọng tăng 36.2 %,
mức độ quan trọng tăng 15.4 %, mức độ bình thường giảm từ 48.4% xuống còn
10.9 %, mức độ không quan trọng giảm từ 14.1% xuống còn 0%. Phụ huynh rất
phấn khởi yên tâm khi thấy con em mình có ý thức học tập, biết quan tâm đến
mọi người xung quanh trẻ, không những ở trường mà còn cả ở trong gia đình
nên đã đóng góp tranh ảnh có nội dung về giáo dục, tranh ảnh, hình ảnh các hoạt

động của con người về môi trường rồi đến các học liệu, vật liệu như: hạt rau, củ
giống, rau, củ quả, bóng bay, nến, cát, sỏi... để cho giáo viên và học sinh trải
nghiệm trồng, chăm sóc cây. Bản thân các bậc phụ huynh cũng ý thức cao và
trách nhiệm cao hơn rất nhiều về việc giáo dục kỹ năng sống trong và ngoài
trường mầm non.
III. Phần kết luận, kiến nghị
1. Kết luận:

Việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ đóng một vai trò vô cùng quan trọng,
không chỉ giúp trẻ phát triển tư duy, óc quan sát, ghi nhớ, chú ý có chủ định mà
còn giúp trẻ so sánh, phân tích, tổng hợp… Tạo cho trẻ những kinh nghiệm bổ
ích đối với cuộc sống thực tiển hàng ngày diễn ra xung quanh trẻ. Giúp trẻ có
một hành trang vững vàng, một tâm thế tự tin để bước vào cuộc sống.
Giáo viên đóng vai trò rất quan trọng trong việc dạy kỹ năng sống cho trẻ.
Vì vậy, cô giáo phải là tấm gương sáng để trẻ soi vào, để trẻ học làm người.
Không phương pháp nào hiệu quả bằng phương pháp Dùng nhân cách để giáo
dục nhân cách. Yêu thương, tôn trọng, đối xử công bằng với trẻ, mẫu mực về
hành vi, lời ăn tiếng nói, cách ứng xử, giải quyết vấn đề.
Nghiên cứu các hoạt động nhằm tích hợp và lồng ghép nội dung giáo dục
kỹ năng sống vào các hoạt động sao cho phù hợp với đặc điểm nhận thức của
trẻ.
Tạo nhiều cơ hội cho trẻ được tiếp xúc, giao tiếp với bạn, với người xung
quanh, hành vi ứng xử của giáo viên phải nhất quán để tạo thành những cảm
nhận rõ ràng, chắc chắn nơi trẻ.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

23


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống

cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

Tăng cường cho trẻ được rèn luyện kỹ năng sống ở lớp và ở nhà.
Giúp trẻ vận dụng các kiến thức và kỹ năng vào các tình huống trong cuộc
sống và khả năng giải quyết các tình huống đó.
Kịp thời khen ngợi và động viên trẻ khi trẻ có những biểu hiện kỹ năng
sống phù hợp.
Tạo điều kiện cho trẻ được quan sát, tiếp xúc thế giới xung quanh, môi
trường xã hội gần gũi và được trải nghiệm những kỹ năng sống đã học.
Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh để có sự thống nhất trong việc giáo dục
trẻ.
2. Kiến nghị.
Ban giám hiệu nhà trường cần phối hợp chặt chẽ các đoàn thể trong nhà
trường thực hiện tốt các phong trào thi đua và các cuộc vận đông, tăng cường
công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện chương trình giáo dục mầm non nói
chung và giáo dục trẻ kĩ năng sống nói riêng. Tăng cường bồi dưỡng chuyên
môn nghiệp vụ cho giáo viên. Tham mưu với các cấp các ngành tăng cường đầu
tư kinh phí mua sắm cơ sở vật chất trang thiết bị, đồ dung dạy học và đồ chơi
cho trẻ đảm bảo nhu cầu chăm sóc- nuôi dưỡng và giáo dục trẻ theo hướng hiện
đại đáp ứng yêu cầu giáo dục trong giai đoạn hiện nay.
Đối với giáo viên: Yêu nghề có tinh thần đoàn kết và trách nhiệm cao trong
công việc. Yêu thương trẻ như chính con em ruột thịt của mình, luôn tự học, tự
rèn,nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, làm tốt công tác tuyên truyền kiến
thức nuôi dạy con theo khoa học với các bậc phụ huynh và cộng đồng.
Đối với phụ huynh học sinh: Quan tâm đến con, phối hợp chặt chẽ với giáo
viên chủ nhiệm lớp với nhà trường cùng thống nhất chăm sóc- nuôi dưỡng và
giáo dục trẻ theo khoa học nói chung và giáo dục trẻ kĩ năng sống nói riêng
giúp trẻ phát triển toàn diện để chuẩn bị tốt cho trẻ vào học trường phổ thông.
Dray Sáp, ngày 04 tháng 03 năm 2018
NGƯỜI THỰC HIỆN

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

24


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại trường Mầm non Bình Minh

Nguyễn Thị Phương Nam
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN

MỤC LỤC
I. Phần mở đầu.............................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài:....................................................................................1
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:................................................................2
3. Đối tượng nghiên cứu..............................................................................2
4. Giới hạn của đề tài...................................................................................2
5. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................2
II. Phần nội dung.........................................................................................3
1. Cơ sở lí luận ...........................................................................................3
Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương Nam

25