8 ĐỀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

ĐỀ THI THAM KHẢO NEU
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học.

Đề 1:
Trong nhận định về tình hình phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam
hiện nay có đoạn viết:
Qua gần 25 năm đổi mới, Việt Nam đã đạt được những thành tích đầy
ấn tượng trong tăng trưởng kinh tế và xóa đói giảm nghèo… Về cơ bản,
những thành tựu tăng trưởng đã đến được với đại bộ phận người dân, thể
hiện ở mức tăng rõ rệt về thu nhập và tiêu dùng của tất cả các nhóm dân cư
trong thời gian qua. Tuy nhiên nền kinh tế cũng đang bộc lộ ngày càng rõ
những lo ngại về chất lượng và sự bền vững của quá trình tăng trưởng, xét cả
về trung hạn và dài hạn… Chất lượng tăng trưởng kinh tế chưa bền vững,
thể hiện ở các vấn đề xã hội và môi trường ngày càng bức xúc.

YÊU CẦU:
Câu 1 (1 điểm): Từ nhận định trên đây, anh (chị) phát hiện vấn đề
nghiên cứu. Từ vấn đề đã được phát hiện, hãy đặt tên một đề tài nghiên cứu.
Câu 2 (1 điểm): Xác định: mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu và cái mới
của đề tài.
Câu 3 (1 điểm): Xác định loại hình nghiên cứu của đề tài.
Câu 4 (2 điểm): Phương pháp nghiên cứu chính của đề tài? Vì sao đề tài
lại sử dụng phương pháp nghiên cứu đó?
Câu 5 (2 điểm): Xác định: khái niệm được sử dụng trong đề tài đã chọn
và thực hiện các thao tác logic với khái niệm đó (phát biểu khái niệm, xác
định nội hàm, ngoại diên của khái niệm và xác định tính chân thực, chính
xác của khái niệm theo các quy tắc định nghĩa khái niệm)
Câu 6 (3 điểm): Xác định tối thiểu 3 vấn đề cơ bản nhất phải giải quyết
trong đề tài đó? Mối quan hệ giữa các vấn đề đó?

Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học.
Đề 2:
Theo báo điện tử VnEconomy:
Thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo cho thấy, từ năm 2006 đến nay,
cơ quan này đã phát hiện và xử lý 23 trường hợp sai phạm, tham nhũng ở cả
ba cấp, trong đó có 8 vụ việc thuộc các cơ sở giáo dục do Bộ quản lý, 2 cơ
sở thuộc Bộ và ngành khác, còn lại 13 vụ thuộc quản lý của địa phương.
Phần lớn các vụ sai phạm, tham nhũng trên có liên quan đến công tác quản
lý tài chính, thu và nhận tiền trái quy định, tổ chức tuyển sinh, cấp bằng
không đúng quy định, chạy điểm...
Theo Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Trần Quang Quý, các hành vi
tham nhũng trong lĩnh vực giáo dục tuy không phổ biến, thiệt hại về kinh tế
nhiều, song đã gây nên những hậu quả xấu về nhiều mặt, ảnh hưởng đến uy
tín của ngành giáo dục, của giáo viên, cán bộ quản lý, từ đó làm giảm sút
lòng tin của nhân dân đối với một số cơ sở giáo dục. Đặc biệt, những hành vi
như chạy điểm, mua bằng, mau chứng chỉ… đã làm phương hại đến hệ
thống giáo dục quốc dân.
YÊU CẦU:
Câu 1 (1 điểm): Từ nhận định trên đây, anh (chị) phát hiện vấn đề
nghiên cứu. Từ vấn đề đã được phát hiện, hãy đặt tên một đề tài nghiên cứu.
Câu 2 (1 điểm): Xác định: mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu và cái mới
của đề tài.
Câu 3 (1 điểm): Xác định loại hình nghiên cứu của đề tài.
Câu 4 (2 điểm): Phương pháp nghiên cứu chính của đề tài? Vì sao đề tài
lại sử dụng phương pháp nghiên cứu đó?
Câu 5 (2 điểm): Xác định: khái niệm được sử dụng trong đề tài đã chọn
và thực hiện các thao tác logic với khái niệm đó (phát biểu khái niệm, xác
định nội hàm, ngoại diên của khái niệm và xác định tính chân thực, chính
xác của khái niệm theo các quy tắc định nghĩa khái niệm)

Câu 6 (3 điểm): Xác định tối thiểu 3 vấn đề cơ bản nhất phải giải quyết
trong đề tài đó? Mối quan hệ giữa các vấn đề đó?



Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học.
Đề 3:
Theo kết quả của cuộc điều tra, khảo sát thực tế cho thấy: Trong thời ký
đổi mới ở Việt Nam, các nguồn lực cho phát triển sản xuất, kinh doanh như
các nguồn lực tự nhiên, nguồn lực lao động, vốn…đã không ngừng được
khai thác và không ngừng được phát huy. Điều đó được thể hiện tổng hợp ở
tốc độ tăng trưởng GDP tương đối đều và ở mức cao trong nhiều năm. Tuy
nhiên, nhiều nguồn lực cho tăng trưởng kinh tế vẫn chưa được khai thác ở
mức triệt để, đồng thời hiệu quả sử dụng các nguồn lực vẫn còn chưa thực sự
có hiệu quả.
YÊU CẦU:
Câu 1 (1 điểm): Từ nhận định trên đây, anh (chị) phát hiện vấn đề
nghiên cứu. Từ vấn đề đã được phát hiện, hãy đặt tên một đề tài nghiên cứu.
Câu 2 (1 điểm): Xác định: mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu và cái mới
của đề tài.
Câu 3 (1 điểm): Xác định loại hình nghiên cứu của đề tài.
Câu 4 (2 điểm): Phương pháp nghiên cứu chính của đề tài? Vì sao đề tài
lại sử dụng phương pháp nghiên cứu đó?
Câu 5 (2 điểm): Xác định: khái niệm được sử dụng trong đề tài đã chọn
và thực hiện các thao tác logic với khái niệm đó (phát biểu khái niệm, xác
định nội hàm, ngoại diên của khái niệm và xác định tính chân thực, chính
xác của khái niệm theo các quy tắc định nghĩa khái niệm)
Câu 6 (3 điểm): Xác định tối thiểu 3 vấn đề cơ bản nhất phải giải quyết
trong đề tài đó? Mối quan hệ giữa các vấn đề đó?

Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học.
Đề 4:
Trong nhận định về tình hình phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam
hiện nay có đoạn viết:
Qua gần 25 năm đổi mới, Việt Nam đã đạt được những thành tích đầy
ấn tượng trong tăng trưởng kinh tế và xóa đói giảm nghèo… Về cơ bản,
những thành tựu tăng trưởng đã đến được với đại bộ phận người dân, thể
hiện ở mức tăng rõ rệt về thu nhập và tiêu dùng của tất cả các nhóm dân cư
trong thời gian qua. Tuy nhiên nền kinh tế cũng đang bộc lộ ngày càng rõ
những lo ngại về chất lượng và sự bền vững của quá trình tăng trưởng, xét cả
về trung hạn và dài hạn… Chất lượng tăng trưởng kinh tế không cao, thể
hiện ở tốc độ chuyển dịch cơ cấu chậm, tính hiệu quả và sức cạnh tranh
thấp…
YÊU CẦU:
Câu 1 (1 điểm): Từ nhận định trên đây, anh (chị) phát hiện vấn đề
nghiên cứu. Từ vấn đề đã được phát hiện, hãy đặt tên một đề tài nghiên cứu.
Câu 2 (1 điểm): Xác định: mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu và cái mới
của đề tài.
Câu 3 (1 điểm): Xác định loại hình nghiên cứu của đề tài.
Câu 4 (2 điểm): Phương pháp nghiên cứu chính của đề tài? Vì sao đề tài
lại sử dụng phương pháp nghiên cứu đó?
Câu 5 (2 điểm): Xác định: khái niệm được sử dụng trong đề tài đã chọn
và thực hiện các thao tác logic với khái niệm đó (phát biểu khái niệm, xác
định nội hàm, ngoại diên của khái niệm và xác định tính chân thực, chính
xác của khái niệm theo các quy tắc định nghĩa khái niệm)
Câu 6 (3 điểm): Xác định tối thiểu 3 vấn đề cơ bản nhất phải giải quyết
trong đề tài đó? Mối quan hệ giữa các vấn đề đó?

Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học.
Đề 5:
Câu 1: (2 điểm) Cho đoạn văn bản sau:
C. Mác nói: “Tư bản không hề phát minh ra lao động thặng dư. Ở khắp
mọi nơi, hễ chỗ nào một bộ phận xã hộ nắm độc quyền những tư liệu sản
xuất, thì người công nhân, tự do hay không tự do, đều buộc phải thêm vào
thời gian trội ra dùng để sản xuất ra tư liệu sinh hoạt cho kẻ sở hữu các tư
liệu sản xuất”.
Trong đó, khái niệm nào đã được định nghĩa? Hãy kiểm tra định nghĩa
ấy bằng các quy tắc định nghĩa.
Câu 2: (2 điểm) Phân tích cơ sở lý luận, phạm vi và cách vận dụng
phương pháp lịch sử - logic trong nghiên cứu khoa học? Cho ví dụ minh
họa.
Câu 3: (3 điểm) Từ nhận định:
Tổng kết sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam, có nhận định:
Trong những năm qua, đất nước ta đã vượt qua nhiều khó khăn, thử
thách, đạt được những thành tựu rất quan trọng trong việc thực hiện Chiến
lược 10 năm phát triển kinh tế - xã hội. Kinh tế tiếp tục tăng trưởng khá
nhanh. Thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa được xây
dựng bước đầu. Hội nhập kinh tế quốc tế và kinh tế đối ngoại có bước tiến
mới rất quan trọng. Tuy nhiên, nhiều nguồn lực cho tăng trưởng kinh tế vẫn
chưa được khai thác ở mức triệt để, đồng thời hiệu quả sử dụng các nguồn
lực vẫn còn chưa thực sự có hiệu quả.
Yêu cầu:
-

Từ nhận định trên, hãy phát hiện các vấn đề nghiên cứu.

Qua đó, lựa chọn một vấn đề nghiên cứu, hình thành đề
tài khoa học và đặt tên cho đề tài ấy.
-

Đề tài đó thuộc loại hình nghiên cứu nào?

Câu 4: (3 điểm)


Bố cục, kết cấu của đề bài, mối quan hệ giữa các phần, các chương của
đề tài trên?


Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học.
Đề 6:
Câu 1: (2 điểm) Cho đoạn văn bản sau:
Muốn rút được giá trị từ việc tiêu dùng hàng hóa, thì người chu tiền của
chúng ta phải có được điều may mắn là phát hiện được…trên thị trường một
thứ hàng hóa mà bản thân giá trị sử dụng của nó có cái đặc tính độc đáo là
làm một nguồn sinh ra giá trị - một thứ hàng hóa mà khi tiêu dùng nó thật sự
thì vật hóa được lao động, và do đó sẽ tạo được giá trị. Và người chủ tiền đã
tìm được thứ hàng hóa đặc biệt ấy trên thị trường - đó là năng lực lao động
hay sức lao động”.
Yêu cầu: xác định trong đoạn văn bản trên:khái niệm nào đã được định
nghĩa? Hãy kiểm tra định nghĩa ấy bằng các quy tắc định nghĩa.
Câu 2: (2 điểm) Phân tích cơ sở lý luận, phạm vi và cách vận dụng
phương pháp quy nạp và diễn dịch trong nghiên cứu khoa học? cho ví dụ
minh họa?
Câu 3: (3 điểm) Từ nhận định:
“Sau hơn 20 năm đổi mới, nước ta đã chuyển đổi thành công từ thể chế

kinh tế kế hoạch hóa tập trung quan liêu, bao cấp sang thể chế kinh tế thị
trường định hướng XHCN. Tuy nhiên, quá trình xây dựng thể chế kinh tế thị
trường định hướng XHCN………………………………….”



Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học.
Đề 7:
Câu 1: (2 điểm) Cho đoạn văn bản sau:
“Muốn rút được giá trị từ việc tiêu dùng hàng hóa, thì người chủ tiền
của chúng ta phải có được điều may mắn là phát hiện được…trên thị trường
một thứ hàng hóa mà bản thân giá trị sử dụng của nó có cái đặc tính độc đáo
là làm một nguồn sinh ra giá trị - một thứ hàng hóa mà khi tiêu dùng nó thật
sự thì vật hóa được lao động, và do đó sẽ tạo được giá trị. Và người chủ tiền
đã tìm được thứ hàng hóa đặc biệt ấy trên thị trường - đó là năng lực lao
động hay sức lao động”.
Yêu cầu: xác định trong đoạn văn bản trên:khái niệm nào đã được định
nghĩa? Hãy kiểm tra định nghĩa ấy bằng các quy tắc định nghĩa.
Câu 2: (2 điểm) Phân tích cơ sở lý luận, phạm vi và cách vận dụng
phương pháp đi từ trừu tượng đến cụ thể trong nghiên cứu khoa học? Cho ví
dụ minh họa.
Câu 3: (3 điểm) Cho biết tình hình thực tế sau đây:
“Khi người tiêu dùng có thói quen sử dụng hàng nội địa sẽ góp phần
kích thích sản xuất trong nước phát triển, tạo thêm công ăn việc làm cho
người lao động. Đồng thời cũng buộc các doanh nghiệp trong nước phải
không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, hạ giá thành sản phẩm, tăng
khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam với các mặt hàng ngoại nhập”.
Yêu cầu:
-

Từ nhận định trên, hãy phát hiện vấn đề nghiên cứu.

- Qua đó, lựa chọn một vấn đề nghiên cứu, hình thành đề
tài khoa học và đặt tên cho đề tài ấy.
-

Đề tài đó thuộc loại hình nghiên cứu nào?

Câu 4: (3 điểm)
Bố cục, kết cấu của đề tài, mối quan hệ giữa các phần, các chương của
đề tài trên?



Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học.
Đề 8:
Câu 1: (3 điểm) Cho biết lập luận sau đây”
“Theo Kinh tế chính trị học Mác xít thì quy luật giá trị thặng dư là quy
luật cơ bản của nền kinh tế thị trường TBCN. Mặt khác, chúng ta cũng biết
rằng: không thể đồng nhất nền kinh tế các nước XHCN với nền kinh tế các
nước TBCN. Do vậy, cũng có nói: Trong nền kinh tế thị trường XHCN ở
Việt Nam không thể có sự tác động cảu quy luật giá trị thặng dư”.
Yêu cầu: Trên cơ sở các nguyên tắc logic và kiến thức về kinh tế học,
hãy bình luận lập luận trên đây. Nếu anh chị quan niệm lập luận trên đây là
chưa đảm bảo tính chính xác về quy luật logic trong suy luận thì hãy chỉ rõ
lập luận trên vi phạm quy tắc nào?
Câu 2: (2 điểm) Phân tích cơ sở lý luận, phạm vi và cách vận dụng
phương pháp phân tích – tổng hợp trong nghiên cứu khoa học? Cho ví dụ
minh họa.
Câu 3: (3 điểm) Cho nhận định:

“Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả
quản lý của bộ máy Nhà nước là yêu cầu và đòi hỏi khách quan của sự phát
triển kinh tế - xã hội cũng như hội nhập kinh tế quôc tế của đất nước trong
giai đoạn hiện nay”.
Yêu cầu:
-

Từ nhận định trên, hãy phát hiện vấn đề nghiên cứu.

- Qua đó, lựa chọn 1 vấn đề nghiên cứu, hình thành đề tài
khoa học và đặt tên cho đề tài ấy.
-

Đề tài đó thuộc loại hình nghiên cứu nào?

Câu 4: (3 điểm)
Bố cục, kết cấu của đề tài, mối quan hệ giữa các phần, các chương của
đề tài trên?