Các Biện pháp Tốt nhất trong việc Đánh thuế Thuốc lá - Tiến sĩ Frank J. Chaloupka Trường đại học Illinois tại Chicago

Các Biện pháp Tốt nhất trong việc Đánh thuế Thuốc lá
Tiến sĩ Frank J. Chaloupka
Trường đại học Illinois tại Chicago
Mạng lưới về Bằng chứng của Thuốc lá Quốc tế

 2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg


Tổng quát
Cơ cấu thuế thuốc lá
Các mức thuế thuốc lá và việc tăng thuế
Quản lý thuế thuốc lá
Tác động kinh tế của việc tăng thuế những lầm tưởng và sự thật

Nguồn hình ảnh: Tổ chức Y tế Thế giới. (2010).
 2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

2


Những Biện pháp Tốt nhất: Tại sao Đánh thuế Thuốc lá?
Tăng thuế tiêu thụ thuốc lá để đạt được mục tiêu y tế công cộng
trong việc giảm số ca tử vong và bệnh tật do sử dụng thuốc lá





Như được đề
xuất ở Điều
6 của Công ước

Khung về Kiểm
soát Thuốc Lá

Các lợi ích khác
của việc tăng
đáng kể doanh
thu thuế thuốc
lá trong ngắn
hạn đến trung
hạn

Nguồn: Jha, P. (2009).
 2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

3


Những Biện pháp Tốt nhất: Loại Cơ cấu Thuế nào?
Cơ cấu thuế đơn giản hơn sẽ
tốt hơn





Những cơ cấu thuế phức
tạp sẽ khó quản lý hơn
Cơ cấu thuế phức tạp tạo
nhiều điều kiện hơn cho
việc trốn thuế và lách

thuế
Khi cơ cấu thuế hiện tại
đang phức tạp, thì mục
tiêu là đơn giản hóa nó
theo thời gian nhằm đạt
được một cơ cấu thuế
thống nhất

 2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

Thuế tiêu thụ khác nhau/theo bậc đối với thuốc lá điếu
Số quốc gia
Tổng cộng

156

Theo bậc

32

Cơ sở tính bậc
 Giá bán lẻ
 Giá của nhà sản xuất
 Lượng hàng bán
 Lượng hàng sản xuất
 Loại —đầu lọc/không có đầu lọc
 Loại —làm bằng tay/làm bằng máy
 Loại —thuốc lá có thêm hương
liệu/thuốc lá trắng
 Đóng gói—mềm/cứng

 Độ dài điếu thuốc
 Giao—trong nước/nhập khẩu
 Trọng lượng (lượng thuốc lá trong điếu
thuốc)
 Lá thuốc—trong nước/nhập khẩu

11
2
1
1
12
2
1
3
4
1
1
3

Trong số 155 quốc gia có dữ liệu về Đạo luật Quản lý
Thuế (TMA), 10 quốc gia không có thuế tiêu thụ. Một số
quốc gia có các loại thuế khác nhau dựa trên nhiều tiêu
chí. Tám quốc gia phân biệt các loại thuế tiêu thụ khác
nhau dựa trên nhiều tiêu chí.

4


Những Biện pháp Tốt nhất: Loại Thuế nào?
Dựa nhiều hơn vào thuế tiêu

thụ tính theo số lượng khi
mà tỷ lệ thuế tiêu thụ trong
tổng giá bán tăng lên






Số quốc
gia
Tổng cộng

182

Chỉ riêng thuế tính theo số lượng

55

Tác động lớn hơn của
Chỉ riêng thuế tính theo giá trị
60
các loại thuế tính theo
Kết hợp cả hai loại thuế
48
số lượng đối với y tế
Không có thuế
19
công cộng làm giảm cơ
hội để chuyển đổi sang loại hàng rẻ hơn khi thuế và giá cả tăng

Thuế tính theo số lượng thống nhất gửi đi một thông điệp rõ
ràng rằng tất cả các nhãn hiệu đều độc hại như nhau
Khi thuế hiện tại là thuế tính theo giá trị, thì cần áp dụng thuế
tính theo số lượng và tăng dần mức độ phụ thuộc vào thuế tính
theo số lượng

Nguồn: Tính toán của Tổ chức Y tế Thế giới sử dụng dữ liệu WHO GTCR 2009.
 2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

5


Những Biện pháp Tốt nhất: Thuế đối với những Sản phẩm
Khác nhau
Áp dụng thuế và mức tăng thuế
tương đồng trên tất cả các sản phẩm
thuốc lá





Tăng cường tối đa tác động của
thuế và việc tăng thuế đối với y
tế công cộng bằng cách giảm
thiểu các cơ hội thay thế các sản
phẩm thuốc lá khác nhằm đối
phó với thay đổi về giá tương đối
Thách thức ở những nơi có nhiều
loại sản phẩm thuốc lá

 2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

6


Những Biện pháp Tốt nhất: Điều chỉnh Thuế theo Lạm phát
Tự động điều chỉnh các loại thuế tính theo số lượng theo lạm phát
 Trừ khi được điều
chỉnh thường
xuyên, giá trị
thực của thuế sẽ
giảm xuống theo
thời gian, và
doanh thu từ thuế
cũng vậy



Bảo đảm rằng
tác động của
thuế đối với y tế
công cộng được
duy trì Đã được
thực hiện tại Úc,
New Zealand

 2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

7

Những Biện pháp Tốt nhất: Dùng Thuế để Giảm Tính hợp
lý về giá
Tăng thuế thuốc lá tới mức đủ để giảm tính hợp lý về giá của các
sản phẩm thuốc lá



Mối tương quan
tỷ lệ thuận
giữa thu nhập
và sử dụng
thuốc lá cho
thấy rằng thu
nhập tăng có
thể làm tăng
lượng sử dụng
thuốc lá ngay
cả khi thuế tăng

 2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

8


Những Biện pháp Tốt nhất: Tăng thuế
Lập ra các mức thuế tiêu thụ thuốc lá sao cho thuế chiếm ít nhất
70% giá bán lẻ các sản phẩm thuốc lá.





Cập nhật của
Ngân hàng Thế
giới về tiêu
chuẩn 2/3-4/5
Cao hơn nhiều
so với mức của
hầu hết quốc
gia hiện nay
Tiếp tục tăng
tại những quốc
gia đã đạt
được mục tiêu

 2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

9


Những Biện pháp Tốt nhất: Quản lý Thuế
Loại bỏ việc bán các sản phẩm thuốc lá miễn thuế






Như được đề xuất ở Điều 6 của Công ước Khung về Kiểm soát
Thuốc lá

Giảm cơ hội để trốn thuế cá nhân
Tăng cường tối đa tác động của thuế đối với y tế công cộng và
doanh thu của chính phủ

Áp dụng những công nghệ mới để tăng cường việc quản lý thuế
thuốc lá và giảm thiểu việc trốn thuế và lách thuế





Áp dụng những loại tem mới, tinh vi (tem thông tin)
Áp dụng kỹ thuật theo dõi và truy vết
Áp dụng công nghệ giám sát sản xuất

 2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

10


Những Biện pháp Tốt nhất: Quản lý Thuế
Củng cố năng lực của các nhà quản lý bằng cách cấp phép cho tất
cả những đối tượng tham gia vào việc sản xuất, phân phối và bán
thuốc lá




Tạo thuận lợi cho việc xác định những đối tượng tham gia vào
buôn bán trái phép
Nâng cao năng lực để phạt những đối tượng tham gia vào buôn
bán trái phép thông qua việc tạm treo hoặc rút giấy phép

Bảo đảm có những hình phạt rõ ràng, kịp thời và nghiêm khắc đối
với những người bị bắt khi tham gia vào hoạt động buôn bán trái
phép các sản phẩm thuốc lá




Tăng các chi phí dự đoán cho việc tham gia vào buôn bán trái
phép
Các hình phạt hành chính mạnh cùng với việc cấp phép và hệ
thống theo dõi/truy vết

 2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

11


Những Biện pháp Tốt nhất: Quản lý Thuế
Nâng cao năng lực cho các nhà quản lý để giám sát thị trường thuốc
lá và đánh giá tác động của việc tăng thuế thuốc lá





“Tin tưởng nhưng vẫn thẩm tra”




Kiểm toán định kỳ

Giám sát việc sản xuất và phân phối thuốc lá
Thực hiện các hoạt động kiểm tra kiểm soát́ đối với các sản
phẩm thuốc lá
Năng lực để ước tính tác động của những thay đổi thuế thuốc lá
đối với lượng tiêu thụ sản phẩm thuốc lá và doanh thu thuế

 2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

12


Những Biện pháp Tốt nhất: Phong tỏa
Dành ra một phần doanh thu thuế thuốc lá để dùng cho các nỗ lực
kiểm soát thuốc lá và cải thiện y tế





Tăng thêm tác
động của thuế
thuốc lá đối với

y tế công cộng
bằng cách giảm
thêm lượng sử
dụng thuốc lá
Gia tăng sự hỗ
trợ của công
chúng đối với
việc tăng thuế
thuốc lá lên
cao hơn

 2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

13


Những Biện pháp Tốt nhất: Tác động Kinh tế—Những Lầm
tưởng và Sự thật
Đừng để những mối lo ngại về mất việc làm gây cản trở cho việc
tăng thuế thuốc lá





Việc làm trong ngành thuốc lá thường giảm ngay cả khi lượng
tiêu thụ sản phẩm thuốc lá tăng
Giảm việc làm trong ngành thuốc lá do kết quả của thuế thường
được bù đắp bởi số việc làm tăng ở những ngành khác
Khi có những lo ngại lớn, thì nên dùng doanh thu thuế để hỗ trợ

việc chuyển đổi từ trồng cây thuốc lá và sản xuất thuốc lá sang
các sinh kế khác

 2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

14


Những Biện pháp Tốt nhất: Tác động Kinh tế—Những Lầm
tưởng và Sự thật
Đừng để cho những lo ngại về tác động của tăng thuế đối với lạm
phát làm cản trở việc tăng thuế




Ở hầu hết các quốc gia, việc tăng thuế thuốc lá chỉ có tác động
rất nhỏ đối với lạm phát
Nếu có lo ngại về tác động của lạm phát đối với quỹ hưu trí và
các khoản chi trả khác có ràng buộc với chỉ số giá tiêu dùng, thì
có thể dùng một chỉ số giá tiêu dùng không bao gồm các sản
phẩm thuốc lá

 2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

15


Những Biện pháp Tốt nhất: Tác động Kinh tế—Những Lầm
tưởng và Sự thật

Không nên nhìn nhận thuế và giá thấp của một số sản phẩm thuốc
lá là một chính sách “Vì Người Nghèo”




Thuế cao đối với tất cả các sản phẩm thuốc lá sẽ dẫn đến việc
giảm lượng sử dụng thuốc lá nhiều hơn ở những người nghèo
Việc giảm lượng tiêu thụ do việc giảm thuế sẽ dẫn đến việc
phân bổ lũy tiến các lợi ích kinh tế và y tế xuất phát từ việc tăng
thuế—đó thực sự là một chính sách “Vì Người Nghèo”

 2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

16


Những Biện pháp Tốt nhất: Tác động Kinh tế—Những Lầm
tưởng và Sự thật
Đừng để cho những mối quan ngại về tác động tiêu cực của tăng
thuế đối với lạm phát làm cản trở việc tăng thuế




Tác động tiêu cực thường bị phóng đại



Những lo ngại về tác động đối với người nghèo có thể được bù

đắp bằng cách sử dụng một phần doanh thu thuế mới được tạo
ra để hỗ trợ các nỗ lực nhằm giúp người nghèo bỏ thuốc, các nỗ
lực cải thiện y tế hướng đến người nghèo, và/hoặc các chương
trình giảm nghèo khác

Ở nhiều quốc gia, tăng thuế có thể làm giảm tác động tiêu cực,
xét đến việc giảm lượng sử dụng nhiều hơn ở những người
nghèo

 2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

17


Các Biện pháp Tốt nhất trong Đánh thuế Thuốc lá
Một cơ cấu thuế đơn giản, theo đó đánh thuế tất cả các sản phẩm
thuốc lá như nhau và phụ thuộc nhiều hơn vào các loại thuế tính
theo số lượng, sẽ đạt hiệu quả cao hơn trong việc giảm lượng sử
dụng thuốc lá và các hậu quả của nó
Việc quản lý thuế có hiệu quả bao gồm thường xuyên tăng thuế theo
lạm phát và mức tăng trưởng thu nhập để giảm tính hợp lý về giá
của các sản phẩm thuốc lá

 2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

18


Các Biện pháp Tốt nhất trong Đánh thuế Thuốc lá
Việc quản lý chặt chẽ thuế thuốc lá sẽ đạt hiệu quả trong việc giảm

nạn trốn thuế và lách thuế
Các chính phủ không nên bị cản trở việc tăng thuế bởi các lập luận
sai lầm được dùng để chống lại việc tăng thuế

Lập ra các mức thuế tiêu thụ thuốc lá sao cho thuế chiếm ít nhất
70% giá bán lẻ các sản phẩm thuốc lá

 2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

19