Tác giả giữ bản quyền
Phần hóa học hữu cơ
SGK 12 nâng cao
Tác giả : GS.TS Nguyễn Hữu Đĩnh
Khoa Hóa Học - Trường ĐHSP Hà Nội
Phần hoá hữu cơ ở SGK thí điểm lớp 12 nâng cao
gồm 4 chương
- Chương 1: Este - Lipit
-
Chương 2 : Cacbohirat
-
Chương 3 : Amin, Aminoaxit, Protein
-
Chương 4 : Polime và vật liệu polime
Tuy số chương, số chức ít hơn so với lớp 11, nhưng
nhiều vấn đề khó hơn vì gồm nhiều hợp chất tạp
chức, hợp chất thiên nhiên phức tạp
Ngoài việc thay đổi về phương pháp và hình thức
phần hoá học hữu cơ SGK 12 nâng cao có thay
đổi sâu sắc về nội dung.
Vỡ sao có sự thay đổi nhiều về nội dung như vậy ?
ể hiểu được sâu sắc, cần tìm hiểu sự phát
triển mạnh mẽ của hoá học hu cơ và hoá sinh
trong nh ng thập niên cuối thế kỷ XX thể hiện
ở 3 mặt sau đây :
- Thứ nhất, về phương diện lí thuyết: Tỡm hiu bớ
mt ca s sng cp phõn t, di truyn (bn
gen), bin d, bnh tt,
- Thứ hai, về phương diện thực nghiệm: To cỏc
phng phỏp vt lớ nghiờn cu cu trỳc phõn t,
cỏc phng phỏp bin i gen,
- Thứ ba, về phương diện công nghệ: Hoá hu cơ
và hoá sinh dẫn đến sự phát triển mạnh mẽ của
công nghệ sinh học, sản xuất ra hoá chất, dược liệu
Ch¬ng 1: Este - Lipit
Kh¸i niÖm vÒ este vµ c¸c dÉn xuÊt kh¸c cña
axit cacboxylic
•
SGK c : Este lµ s n ph m c a ph n ng este ũ ả ẩ ủ ả ứ
hãa gi a axit h u c hoÆc axit v« c v i r u.ữ ữ ơ ơ ớ ượ
•
SGK 11 n©ng cao : Khi thay nhãm OH nhãm ở
cacboxyl c a axit cacboxylic b ng nhãm OR th× ủ ằ
đ c este.ượ
•
Các d n xu t khác c a axit cũng đ c đ nh ẫ ấ ủ ượ ị
nghĩa t ng t .ươ ự
R C O R'
||
O
− − −
R C O C R '
|| ||
O O
− − − −
R C X
||
O
− −
2
'
R C NR
||
O
− −
•
Các d n xu t khác c a axit cũng đ c đ nh ẫ ấ ủ ượ ị
nghĩa t ng t .ươ ự
Phn ng este hoỏ
dung dịch
NaOH 1M
Hỗn hợp sau
phản ứng và
phenolphtalein
6 5 3 2 3 6 5 3
C H OH (CH CO) O CH COOC H CH COOH
− + → +
o
2 4
H SO ,t
R COO R' H OH R COOH R' OH
→
− − + − − + −
¬
Chất giặt rửa
ChÊt giÆt röa thiªn nhiªn: bồ kết, bồ hòn, …
ChÊt giÆt röa nhân tạo : xµ phßng
ChÊt giÆt röa tæng hîp: C
12
H
25
C
6
H
4
SO
3
Na, …
ChÊt tÈy mµu :
ChÊt a níc:
ChÊt kÞ níc:
Chất giặt rửa
C¬ chÕ ho¹t ®éng cña chÊt giÆt röa
Cht git ra
A. Chất giặt rửa là những chất có tác dụng giống
như xà phòng nhưng được tổng hợp từ dầu mỏ.
B. Chất giặt rửa là những chất có tác dụng làm
sạch các vết bẩn trên bề mặt vật rắn.
C. Chất giặt rửa là những chất khi dùng cùng với
nước thì có tác dụng làm sạch các vết bẩn bám
trên các vật rắn.
D. Chất giặt rửa là những chất khi dùng cùng với
nước thì có tác dụng làm sạch các vết bẩn bám
trên các vật rắn mà không gây ra phản ứng hoá
học với các chất đó.
Mèi liªn hÖ gi÷a hi®rocacbon
vµ mét sè dÉn xuÊt cña hi®rocacbon
Cacbohi®rat
Cacbohiđrat ∼ Gluxit ∼ Saccarit
• Cacbohi®rat (gluxit, saccarit) lµ nh÷ng hîp
chÊt h÷u c¬ t¹p chøc thêng cã c«ng thøc
chung lµ C
n
(H
2
O)
m
.
• VÒ cÊu t¹o, cacbohi®rat lµ nh÷ng hîp
chÊt polihi®roxicacbonyl vµ dÉn xuÊt
cña chóng.
Monosaccarit
§isaccarit
Polisaccarit
CH
2
OH
HO H
H OH
H OH
CH
2
OH
O
2
1
3
CH=O
HO H
HO H
H OH
H OH
CH
2
OH
1
2
3
4
5
6
CH=O
H OH
HO H
H OH
H OH
CH
2
OH
1
2
3
4
5
6
CH=O
H OH
HO H
HO H
H OH
CH
2
OH
1
2
3
4
5
6
Glucoz¬
Mannoz¬
Galactoz
¬
Fructoz¬
Glucozơ - Glucozit - Glicozit
Nhóm OH hemiaxetal → Nhóm metyl glicozit CH
3
O
Glucoz Metyl glucozitơ
O
H
OH
H
OH
H
OH
H
OH
CH
2
OH
H
O
H
OH
OH
H
H
OH
H
OH
CH
2
OH
H
HC
O
H
OH
H
OH
H
OH
CH
2
OH
H
O
H
α−Glucoz¬
β−Glucoz¬
1
2
3
4
5
6
1
1
2
2
4
4
Glucozơ
Nhãm OH hemiaxetal → Nhãm metyl glicozit CH
3
O
Glucoz Metyl glucozitơ
Glucoz ơ vµ Fructozơ
CH
2
OH
OH
H
CH
2
OH
OH
H
H
OH
O
β
-D-Fructofuranoz¬
1
2
3
4
5
6
α
-D-Glucopiranoz¬
O
H
OH
H
OH
H
OHH
OH
CH
2
OH
1
2
3
4
5
6
Saccaroz¬ vµ Mantoz¬