skkn một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm

Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

I. PHẦN MỞ ĐẦU:
1. Lý do chọn đề tài:
 Lí do khách quan:
Can Juna đã từng nói “Không thể trồng cây ở nơi thiếu ánh sáng, cũng như
không thể nuôi dạy trẻ với chút ít nhiệt tình”.
Vâng! Đúng thế. Giáo dục học sinh - những chủ nhân tương lai của đất nước để
các em trở thành những con người “vừa hồng, vừa chuyên” là việc hết sức quan trọng
đòi hỏi người giáo viên không chỉ có lòng yêu nghề, mến trẻ mà đó còn là lương tâm
nghề nghiệp và trách nhiệm, lòng nhiệt tình, sự gần gủi cảm thông chia sẻ của người
giáo viên, đặc biệt là những giáo viên làm công tác chủ nhiệm.
Bác Hồ đã nói: “Tiên học lễ, hậu học văn”. Điều đầu tiên mà học sinh phải học
là lễ nghĩa, phép tắc đạo đức. Đạo đức tốt thì mới có nền tảng để học văn hóa. Phải
giáo dục cho học sinh quan niệm về cái thiện cái ác, lòng nhân ái, lương tâm, cách đối
nhân xử thế, lời ăn tiếng nói trong nhà trường và xã hội. Đạo đức làm nên nhân cách
của mỗi con người. Vậy phải giáo dục đaọ đức của các em học sinh như thế nào?
Môi trường giáo dục THCS hiện nay là giáo dục học sinh phát triển toàn diện
về “ Đức-trí-thể-mỹ”. Đổi mới chương trình giáo dục: Coi trọng giáo dục đạo đức cho
học sinh, mở rộng những hoạt động ở trường, chú ý việc hình thành các kĩ năng cơ
bản, coi trọng việc đổi mới cơ sở vật chất tạo điều kiện đổi mới phương pháp dạy học,
quan tâm nhiều hơn điều kiện học tập của trẻ ở nhà trường đưa lại cho học sinh những
gì trẻ chưa hề có và cũng không thể có được trước đó.
Đối với lứa tuổi học sinh THCS tâm lí các em bắt đầu có sự chuyển biến từ trẻ
con sang người lớn.
Ở lứa tuổi này các em dễ bị lôi kéo bởi những tệ nạn xã hội như nghiện game,
facebook sẽ làm các em lơ là việc học.
Những nguyên nhân trên ảnh hưởng ít nhiều đến đạo đức của học sinh.
 Lí do chủ quan
Hiện nay xã hội ngày càng phát triển, công nghệ hiện đại. Con người dễ dàng
kết nối với nhau qua các trang mạng, thì mặt trái của sự phát triển là các tệ nạn xã hội

gia tăng: Thực trạng hiện nay nề nếp, đạo đức lối sống của học sinh trong trường học
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 1


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

đã xuống cấp. Số học sinh vi phạm đạo đức ngày càng gia tăng, các học sinh bỏ tiết,
hút thuốc, đánh nhau, chửi tục nói thề…ngày càng nhiều. Và đặc biệt các trang mạng
xã hội rất được giới trẻ ưa chuộng: game, facebook… Ưa chuộng quá dẫn đến sa đà
quên cả việc học thậm chí là nghiện, ảnh hưởng đến kết quả học tập và sự phát triển
tâm sinh lí cũng như nhận thức của các em, các em sống trong một thế giới ảo. Tính tự
giác học tập của học sinh có chiều hướng giảm dẫn. Các em ham mê các trò chơi điện
tử, facebook, hút thuốc, nghiện ma túy không có tiền trở nên trộm cắp, bỏ học…Và
các tệ nạn trên mỗi ngày diễn ra càng phức tạp, càng nghiêm trọng, nó mang lại hậu
quả khôn lường. Đây chính là nỗi lo lắng, trăn trở của biết bao giáo viên, phụ huynh và
các cấp chính quyền.
Vấn đề đạo đức của học sinh hiện nay là một vấn đề bức xúc của các trường
học và của toàn xã hội. Càng ngày các tệ nạn xã hội càng phát triển, nó lôi kéo một số
lượng học sinh không nhỏ, đặc biệt với lứa tuổi của các em rất dễ bị lôi kéo, làm cho
tính tự giác học tập của các em có chiều hướng giảm dẫn đến học yếu và vi phạm đạo
đức ngày càng gia tăng. Do xã hội phát triển nhiều loại hình văn hóa, trò chơi không
lành mạnh làm học sinh nghiện khó cai. Chính vì vậy mà các biện pháp giáo dục đạo
đức trước đây không còn phù hợp nữa hoặc các giáo viên làm công tác chủ nhiệm mà
không linh hoạt, không nhiệt tình, chưa biết kết hợp nhiều biện pháp phù hợp để giáo
dục đạo đức học sinh thì hiệu quả chưa cao…
Qua 16 năm giảng dạy và đầu năm 2014 tôi được tham gia hội nghị về vấn đề
học sinh bỏ học, năm 2015 tôi được tham dự cuộc thi “Giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi”
cấp huyện. Qua đó tôi thấy vấn đề đạo đức của học sinh hiện nay là vấn đề báo động

toàn xã hội cần lưu tâm và làm đau đầu các cấp các nghành. Vì vậy mà nhiều đêm tôi
trằn trọc, tôi trăn trở làm thế nào để khắc phục tình trạng vi phạm đạo đức của học sinh
và giúp một số đồng nghiệp làm tốt công tác chủ nhiệm của mình. Và tôi cũng muốn
chia sẽ những kinh nghiệm mà mình đã tích lũy nhiều năm và những kinh nghiệm thu
hoạch được sau cuộc thi “Giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi” cấp huyện. Hỡi các giáo viên
làm công tác chủ nhiệm hãy hành động hết sức mình vì một tương lai tươi sáng
của con em chúng ta. Đó là lí do tôi chọn đề tài “MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC
ĐẠO ĐỨC HỌC SINH THCS THÔNG QUA CÁC TÌNH HUỐNG SƯ PHẠM”
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 2


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:
Trao đổi kinh nghiệm về vai trò và nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm trong
công tác giáo dục học sinh hiện nay.
Nêu lên được thực trạng về vấn đề đạo đức của học sinh hiện nay, nguyên nhân
dẫn đến những thực trạng đó, biện pháp khắc phục.
Đánh giá thực trạng về sự xâm nhập của các tệ nạn xã hội đối với trường THCS
Nguyễn Trãi và các trường học trên cùng địa bàn.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Tình hình đạo đức hiện nay của học sinh Trường THCS Nguyễn Trãi.
Các biện pháp giáo dục đạo đức của học sinh.
4. Giới hạn của đề tài:
Giáo viên, học sinh trong trường Nguyễn Trãi và học sinh trên địa bàn.
Phụ huynh trên địa bàn.
Thời gian: Bắt đầu thực hiện từ đầu năm 2014.
5. Phương pháp nghiên cứu:

a. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu
Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập.
b. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục
Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động. - Phương pháp lấy ý kiến
chuyên gia. - Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm
c. Phương pháp thống kê toán học
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận:
Đề tài này dựa trên cơ sở lí luận: Quan điểm tư tưởng của Đảng về giáo dục,
Tâm lí giáo dục học sinh THCS, tư tưởng Hồ Chí Minh về nghề dạy học.
Theo TT 30/2009/TT - BGDĐT ngày 22 tháng 10 về quy định chuẩn nghề
nghiệp giáo viên THCS.

Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 3


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

Theo TT số 12/2011/TT - BGDĐT, ngày 28 tháng 3 năm 2011 của BGDĐT về
điều lệ trường THCS.
Theo TT số 28/ 2009/ TT- BGDĐT ngày 21 tháng 10 năm 2009 của bộ trưởng
bộ giáo dục và đào tạo.
Nhiệm vụ năm học 2017 - 2018 của Phòng GD&ĐT.
Giáo viên chủ nhiệm lớp phải thực hiện những nhiệm vụ:
Tìm hiểu và nắm vững học sinh trong lớp về mọi mặt để có biện pháp tổ chức
giáo dục sát với đối tượng nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của từng học sinh và của cả lớp.

Phối hợp chặt chẽ với gia đình học sinh, chủ động phối hợp với các giáo viên
bộ môn, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí
Minh, các đoàn thể và các tổ chức xã hội khác có liên quan trong hoạt động giảng dạy
và giáo dục học sinh của lớp mình chủ nhiệm.
Nhận xét, đánh giá xếp loại học sinh cuối kỳ và cuối năm, đề nghị khen thưởng
và kỷ luật học sinh, đề nghị danh sách học sinh được lên lớp, danh sách học sinh phải
kiểm tra lại, phải rèn luyện thêm về hạnh kiểm trong kỳ nghỉ hè, phải ở lại lớp, hoàn
chỉnh việc ghi vào sổ điểm và học bạ học sinh.
Tham gia hướng dẫn hoạt động tập thể, hoạt động giáo dục và rèn luyện học
sinh do nhà trường tổ chức.
Báo cáo thường kì và đột xuất về tình hình của lớp với hiệu trưởng.
Vì vậy giáo viên chủ nhiệm là người giáo dục đạo đức, hình thành nhân cách
toàn vẹn cho học sinh, là một nhà quản lí tài ba với nhiều vai trò: vừa lãnh đạo vừa
điều khiển vừa tổ chức và vừa là người cha người mẹ với học sinh cả lớp.
Ngoài nhiệm vụ lên lớp như những đồng nghiệp khác, giáo viên chủ nhiệm
phải thực hiện nhiều nhiệm vụ khác của người giáo viên chủ nhiệm. Và đặc biệt việc
giáo dục đạo đức của học sinh là vấn đề cần được quan tâm nhất hiện nay. Giáo viên
chủ nhiệm phải có vai trò giáo dục đạo đức, giáo dục kĩ năng sống, giáo dục hoạt động
trải nghiệm cho học sinh là rất cần thiết. Vậy mỗi giáo viên chủ nhiệm chúng ta cần
chung tay đưa ra những biện pháp tích cực phù hợp nhất để nâng cao ý thức đạo đức,
kĩ năng sống cho học sinh khi mới bước vào cấp 2.
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu:
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 4


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

a. Ưu điểm của vấn đề đang nghiên cứu

Trường được sự quan tâm của Đảng ủy – HĐND – UBND – địa phương, sự chỉ
đạo sát sao của Phòng GD&ĐT huyện Krông Ana, của Ban giám hiêụ nhà trường và
sự hỗ trợ tích cực của các cơ quan ban ngành đoàn thể và toàn xã hội nên việc rèn
luyện đạo đức học sinh tương đối tốt.
Được sự kết hợp của công an giao thông, công an xã và sự nhiệt tình của đội
ngũ cán bộ trường. Trường THCS Nguyễn Trãi không ngừng phấn đấu thực hiện
nhiệm vụ và những chỉ tiêu đề ra, nhất là nhiệm vụ giáo dục đạo đức và kĩ năng sống
cho học sinh.
Lớp được sự quan tâm của phụ huynh, nhà trường và liên đội, các giáo viên bộ
môn, đa số học sinh trong lớp có ý thức đạo đức tốt, có ý chí vươn lên trong học tập và
rèn luyện đạo đức, có ý thức xây dựng tập thể, tham gia tốt phong trào do đội – trường
phát động.
Các giáo viên làm công tác chủ nhiệm được nhà trường lựa chọn và phân công
tương đối phù hợp. Và các đồng chí đều có tâm huyết sự nhiệt tình trong công tác chủ
nhiệm.
b. Những hạn chế
Trước đây giáo viên chủ nhiệm chủ yếu là áp dụng các phương pháp chung cho
học sinh phạm lỗi như sau:
Lần 1: Dọn vệ sinh. - Lần 2: Dọn vệ sinh + Bản kiểm điểm.
Lần 3: Dọn vệ sinh + Bản kiểm điểm + Mời phụ huynh.
Mặc dù công tác chủ nhiệm đem lại nhiều thành công, tuy nhiên vẫn còn nhiều
hạn chế vì những phương pháp đó không còn phù hợp với đối tượng học sinh hiện
nay. Phương pháp trên có ưu điểm là có thể áp dụng với tất cả học sinh trong lớp, vì
đạo đức của học sinh ở thời điểm trước đây vẫn tương đối tốt. Các em ngoan ngoãn,
chăm học. Các quán nét chưa phát triễn nhiều, các trang mạng xã hội chưa nhân rộng,
các tệ nạn xã hội chưa xâm nhập vào trường học nhiều…
Tuy nhiên hiện nay tình trạng học sinh ngày càng lười học, tham gia tệ nạn xã
hội ngày càng nhiều: hút thuốc, uống rượu, đánh nhau, nghiện game, nghiện facebook.
Các em ham mê các trò chơi điện tử, facebook, hút thuốc, nghiện ma túy không có tiền
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 5


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

trở nên trộm cắp, bỏ học…Và các tệ nạn trên mỗi ngày diễn ra càng phức tạp, càng
nghiêm trọng, nó mang lại hậu quả khôn lường. Đây chính là nỗi lo lắng trăn trở của
biết bao giáo viên, phụ huynh và các cấp chính quyền.
Nhiều trường học đều tập trung vào việc dạy chữ chứ ít quan tâm đến việc dạy
người, giáo dục đạo đức, kĩ năng sống cho học sinh. Chưa tổ chức nhiều tiết
HĐNGLL về chủ đề giáo dục đạo đức và kĩ năng sống cho học sinh.
Trường THCS Nguyễn Trãi nằm trên địa bàn xã Eana, xã có diện tích tương
đối rộng, tình hình an ninh trật tự tương đối phức tạp. Nên số học sinh nằm rải rác
khắp nơi, nhà xa khó khăn cho học sinh trong việc tới trường.
Dân ở đây sống chủ yếu bằng nghề nông, một số buôn đồng bào dân tộc thiểu
số có điều kiện kinh tế khó khăn nên phụ huynh chỉ biết lo cho cuộc sống mà không
chăm lo đến việc học tập cũng như giáo dục đạo đức của các em.
Thôn Quỳnh Ngọc khu gần bến cát dân cư tập trung đa dạng, nhiều người ở
Bắc Cạng - Lạng Sơn vào cư trú, chủ yếu là dân trộm cấp và nghiện hút. Thôn Eatung
có số lượng thanh niên lang thang hư hỏng nhiều, nên có một số thanh niên lôi kéo các
em học sinh trong trường tham gia vào các tệ nạn xã hội.
Một số gia đình có điều kiện thì chiều con, để rồi những học sinh đó trở nên đua
đòi hư hỏng nghiện game, facebook…đạo đức suy giảm.
Cuộc sống gia đình vất vả, khó khăn, bố mẹ đi làm xa, ở nhà không có ai quản
lí, thiếu sự quan tâm uốn nắn của gia đình, không có thời gian giáo dục con cái.
Một số giáo viên còn tham gia nhiều hoạt động, nhiều cuộc thi nên còn dành ít
thời gian đầu tư cho công tác chủ nhiệm.
Chất lượng 2 mặt giáo dục lớp 6A2 năm 2013 – 2014:
Tổng số

Giỏi (T)

HS: 36

SL

Khá

TL

SL

Trung bình
TL

SL

Yếu

TL

SL

Kém
TL

Học lực

2

5,6

17

47,2

16

44,4

1

2,8

Hạnh kiểm

29

80,6

4

11,1

2

8,3

0

0

SL

TL

0

Tuy nhiên việc giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho hoc sinh là một
vấn đề nan giải, cần nhiều thời gian. Và đòi hỏi các cấp các nghành cần vào cuộc,
chung tay vì tương lai con em chúng ta và giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò nồng cốt,
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 6


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

cần phải có nhiệt huyết mới tìm ra biện pháp tốt nhất, phù hợp nhất với từng đối tượng
học sinh theo các nguyên nhân khác nhau.
c. Kết quả vận dụng các phương pháp
Khi sử dụng các biện pháp này tôi thấy số lượng học sinh vi phạm đạo đức của
lớp và trường tôi giảm hẳn.
Từ sự nhiệt tình và năng lực quản lí giáo viên chủ nhiệm đã có những biện pháp
uốn nắn kịp thời, tình hình vi phạm đạo đức của học sinh đã giảm sút, hạn chế bớt
những tệ nạn xã hội. Giáo viên đã đúc rút được nhiều bài học kinh nghiệm cho bản
thân. Nâng cao kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường và ngoài xã hội. Tạo môi
trường học tập thân thiện và tích cực.
Nhưng để đạt được kết quả cao đòi hỏi giáo viên chủ nhiệm phải hết sức nhiệt

tình trong công tác giáo dục đạo đức học sinh và là cầu nối không thể thiếu giữa nhà
trường, gia đình và xã hội.
d. Các nguyên nhân chủ quan và khách quan
Một số giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn chưa thực sự quan tâm đến việc
giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh, nên trong lớp vẫn còn học
sinh vi phạm đạo đức, bỏ học. Thậm chí chỗ ngồi của một số lớp giáo viên cũng
không sắp xếp, em nào thích ngồi ở đâu thì ngồi.
Sự liên hệ giữa nhà trường và gia đình chưa thật tốt.
Một số gia đình chưa quan tâm lắm đến việc học tập của các em, họ nhận thức
về học tập của con cái mình chưa cao, đi học về không cần kiểm tra sách vở của con,
thậm chí họ không biết hôm nay con mình có đến lớp không, dẫn đến các em học yếu.
Còn có gia đình cho rằng việc giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho
học sinh của con mình là không quan trọng, học cũng được mà không học cũng được.
Các cấp chưa làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục, chưa có biện pháp tốt để
ngăn ngừa học sinh vi phạm đạo đức và tệ nạn xã hội.
Cuộc sống gia đình vất vả, khó khăn, bố mẹ đi làm ở bên sông, ở nhà không có
ai quản lí, không có thời gian giáo dục con cái. Đi họp phụ huynh lúc nào phụ huynh
cũng nói “Trăm sự nhờ thầy”. Nên có một số học sinh bỏ học kiếm tiền phụ giúp gia

Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 7


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

đình tối đến mệt không học bài làm bài nên mất kiến thức cơ bản, không theo kịp bạn
bè, chán nản không muốn học đâm ra quậy phá và lôi kéo các bạn khác.
Mốt số gia đình giàu có cho con cái tiền mà không quản lí được, để các em vào
quán chát chơi game, hút thuốc…

Một số ít học sinh chưa ý thức được giữa cái xấu và cái tốt, có ý thức đạo đức
chưa cao.
Do giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, nhà trường xử lý học sinh vi phạm
đạo đức chưa nghiêm.
Do việc đánh giá xếp loại học sinh chưa thực nghiêm túc nên tình trạng học
sinh ngồi nhầm lớp vẫn còn, các em tiếp thu kiến thức không kịp nên chán học.
Chương trình thay sách giáo khoa, đổi mới phương pháp một số nội dung còn
quá tải, tạo áp lực học tập cho học sinh, các em học yếu lại càng yếu nên chán học và
không muốn đi học, bị bạn bè lôi kéo rồi nghiện game lúc nào không biết.
Do tâm lí lứa tuổi học sinh THCS rất hiếu động, thích làm người lớn, thích thể
hiện mình.
Chính quyền địa phương chưa quan tâm đến việc việc giáo dục đạo đức và rèn
luyện kĩ năng sống cho hoc sinh.
Do bố mẹ li dị, thiếu hụt về mặt tình cảm.
Do một số giáo viên còn hạn chế về năng lực phương pháp giảng dạy, học sinh
chưa hiểu. Hay một số không nhỏ giáo viên có đời sống kinh tế khó khăn, phải bươn
chải với những công việc làm thêm để nuôi gia đình nên không có thời gian nhiều đầu
tư cho bài dạy, nên học sinh không hiểu bài chán học, nghịch trong giờ học.
Do thái độ của một số giáo viên đối xử với học sinh chưa thân thiện, một số
giáo viên chưa nắm bắt kịp thời diễn biến tâm lí lứa tuổi của học sinh để có biện pháp
động viên, ngăn ngừa kịp thời.
Các nguyên nhân trên ít nhiều ảnh hưởng đến việc giáo dục đạo đức và rèn
luyện kĩ năng sống cho hoc sinh, học sinh chán học và bỏ học ngày càng gia tăng.
Công tác giáo dục và đào tạo là nhiệm vụ quan trọng được Đảng và nhà nước
quan tâm và xem là quốc sách hàng đầu.

Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 8

Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

Nhưng càng ngày các tệ nạn xã hội càng phát triển, nó lôi kéo một số lượng học
sinh không nhỏ, đặc biệt với lứa tuổi của các em rất dể bị lôi kéo, làm cho tính tự giác
học tập của các em có chiều hướng giảm dẫn đến học yếu và vi phạm đạo đức ngày
càng gia tăng.
Eana là một xã có điều kiện kinh tế tương đối khó khăn, đa số nhân dân ở đây
làm nghề nông là chính. Dân tộc thiểu số chiếm tỉ lệ lại nhiều.
Những yếu tố trên đều có ảnh hưởng nhiều đến công tác giáo dục đạo đức, rèn
luyện kĩ năng sống cho hoc sinh và duy trì sỉ số ở các trường THCS.
3. Một số giải pháp, biện pháp:
a. Mục tiêu của giải pháp:
Để khắc phục tình trạng học sinh vi phạm đạo đức và tham gia các tệ nạn xã
hội.
Giáo dục đạo đức và tăng cường kĩ năng sống cho học sinh.
Giúp giáo viên có thêm nhiều kinh nghiệm để giải quyết tình huống sư phạm,
giáo dục đạo đức và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh, để giúp các em trở thành
những con người vừa hồng vừa chuyên. Và từ đó học sinh nhận ra những khuyết điểm
của mình, có biện pháp tự rèn luyện để trở thành con ngoan trò giỏi.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp:
Như chúng ta đã biết kết quả giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho
học sinh do ba môi trường quyết định đó là: Nhà trường, gia đình và xã hội. Vì vậy tôi
mạnh dạn đưa ra một số biện pháp cụ thể sau:

Để việc giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh đạt
hiệu quả cao thì nhà trường phải thực hiện các giải pháp sau:
* Đối với lãnh đạo:
Đưa chỉ tiêu thực hiện các cuộc vận động và phong trào thi đua vào tiêu chí xếp
loại đối với cán bộ viên chức và học sinh.

Trường đã tổ chức cho học sinh hoạt động ngoài giờ lên lớp tuyên truyền an
toàn giao thông và phòng chống các tệ nạn xã hội.

Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 9


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

Tổ chức cho học sinh các trò chơi dân gian, các lễ hội để học sinh tham gia vào
các trò chơi lành mạnh.
Lên kế hoạch giáo dục đạo đức cho học sinh ngay từ đầu năm học.
Chống tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục.
Thông qua giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, đoàn đội để nắm rõ tình
hình đạo đức của học sinh trong trường, để có biện pháp xử lí kịp thời.
Biết lựa chọn đội ngũ giáo viên có kinh nghiệm, nhiệt tình chủ nhiệm các lớp
đặc biệt.
Ngay đầu năm phải trao đổi với giáo viên để nắm được tình hình đạo đức, lực
học của các lớp. Để giao nhiệm vụ cho các giáo viên giảng dạy phù hợp.
Mỗi tháng họp giáo viên chủ nhiệm nhằm nắm bắt tình hình suy thoái đạo đức
của học sinh, đặc biệt là cuối kì, cuối năm. Khi các học sinh đã thi xong, các em có
biểu hiện đánh nhau, phá cơ sở vật chất, để kịp thời giáo dục, uốn nắn và kiểm điểm.
Phân công bí thư Đoàn, tổng phụ trách Đội, trưởng ban nề nếp trực vào 15 phút
đầu giờ để xử lí các học sinh vi phạm.
Tổ chức các phong trào thi đua, các buổi hội diễn có khen thưởng động viên kịp
thời các chi đội có thành tích.
Phát động phong trào “áo trắng tặng bạn”, giúp đỡ bạn khó khăn, nuôi heo đất
để ủng hộ bạn nghèo đến lớp.
Tổ chức cho giáo viên dự giờ chuyên đề trao đổi kinh nghiệm về biện pháp

giáo dục đạo đức học sinh nhằm nâng cao chất lượng rèn luyện.
Chỉ đạo giáo viên theo dõi sát sao sĩ số lớp.
Phụ đạo kịp thời học sinh yếu kém để giảm số lượng học sinh chán học.
Nhà trường là nơi cung cấp cho các em một hệ thống tri thức đạo đức (đó là
chuẩn mực đạo đức) trên cơ sở đó hình thành cho cá em động cơ và tình cảm đạo đức.
Nhà trường phải tổ chức các hoạt động tạo điều kiện thuận lợi để các em thực
hiện những hành vi đạo đức trên cơ sở đó hình thành hành vi đạo đức trong sinh hoạt
tập thể, lao động công ích.

Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 10


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

Tận dụng tác dụng của nhóm, tập thể trong việc giáo dục đạo đức cho các em.
Giáo dục thông qua tập thể là nguyên tắc quan trọng. Thông qua tập thể các em có thể
đối chiếu mình với bạn, để điều chỉnh mình.
Xây dựng tập thể vững mạnh: Trường - lớp - nhóm bạn thân có tác dụng hướng
học sinh tới những chuẩn mực đạo đức tốt đẹp.
* Đối với giáo viên:
Phải áp dụng phương pháp mới vào giảng dạy, nhiệt tình sử dụng đồ dùng, đầu
tư soạn giảng, liên hệ thực tế để học sinh dễ hiểu bài thì học sinh sẽ ham học.
Giáo viên là tấm gương sáng để học sinh noi theo. Cần gần gủi trò chuyện với
học sinh, coi học sinh như con em như người bạn của mình. Sẵn sàng lắng nghe học
sinh tâm sự.
Phải yêu thương tôn trọng và đặc biệt là tin tưởng học sinh.
Giáo viên phải nắm rõ thông tin, số điện thọai liên lạc của gia đình học sinh.
Biết được hoàn cảnh sống của từng em. Như vậy mới làm tốt công tác giáo dục đạo

đức của học sinh.
Phải giúp các em biết tự tu dưỡng và rèn luyện hành vi đạo đức đây là yếu tố
quyết định trực tiếp đến việc rèn luyện đạo đức của các em.
Lựa chọn biện pháp giáo dục phù hợp dưới nhiều hình thức, phải uốn nắn hành
vi sai trái của học sinh, biết đánh giá phẩm chất nhân cách học sinh.
Vận dụng tri thức sư phạm để hiểu học sinh, giao tiếp với học sinh, có lòng yêu
học sinh và hiểu biết về chuẩn mực đạo đức.
Tìm hiểu nắm vững tâm sinh lí của từng học sinh. Phối hợp với giáo viên bộ
môn, đoàn đội nề nếp đánh giá chính xác kết quả học tập và rèn luyện của học sinh.
Tăng cường công tác tuyên truyền vận động và đi thực tế gia đình học sinh.
Giáo viên cần quan tâm động viên khuyến khích những học sinh yếu.
Cần phân loại học sinh yếu, cá biệt để kịp thời phụ đạo và uốn nắn cho các học
sinh đó.
Cần kết hợp tốt với giáo viên dạy giáo dục công dân để giáo dục đạo đức cho
học sinh, giáo dục học sinh tránh xa tệ nạn xã hội, giáo dục an toàn giao thông.

Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 11


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

Muốn giáo dục đạo đức cho học sinh phải hiểu học sinh. Hiểu cái “ tôi” của trẻ,
hiểu để gần gủi và tôn trọng các em.
Không dùng kinh nghiệm của bản thân để áp đặt cho học sinh, đó chính là rào
chắn tâm lí giữa giáo viên và học sinh.
Giáo viên chủ nhiệm phải thường xuyên bám sát lớp, nắm rõ mọi tình hình của
lớp, các biểu hiện vi phạm của học sinh. Và đặc biệt là phải dự đoán được các vấn đề
chưa xảy ra nhưng sắp xảy ra ở một số em cá biệt. Phát hiện kịp thời những học sinh

có nguy cơ bỏ học và nguyên nhân. Từ đó mới tìm ra được biện pháp phù hợp để giáo
dục đạo đức học sinh và giáo dục kĩ năng sống cho các em.
Phải kết hợp với giáo viên bộ môn để nắm bắt được tâm tư nguyện vọng của
từng học sinh. Phải biết những điểm mạnh của các học sinh này để giúp đỡ, động viên
các em phát huy để tạo niềm vui và niềm tin cho các em.
Để làm tốt công tác chủ nhiệm thì:
Đầu tiên là: Làm tốt công tác tổ chức lớp học:
Tìm hiểu, nắm vững tình hình lớp: thuận lợi, khó khăn, mặt mạnh, mặt yếu.
Hoàn cảnh và những vấn đề tác động đến từng học sinh lớp để có phương pháp giáo
dục phù hợp. Hiểu đặc điểm từng học sinh về trình độ nhận thức, năng lực hoạt động,
nguyện vọng, quan hệ bạn bè và xã hội… Nắm được kết quả năm học trước của từng
học sinh.
Phân loại đối tượng học sinh, phát hiện ra học sinh cá biệt để có biện pháp giáo
dục phù hợp.
Hình thành đội ngũ cán bộ lớp thông qua bỏ phiếu kín hoặc do các em bình bầu
vào đầu năm học, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên trong ban cán sự.
Đề ra nội quy và những hình thức kỉ luật dựa trên nội quy của nhà trường, có
thể điều chỉnh theo từng giai đoạn.
Theo dõi kiểm tra, giám sát thường xuyên: giáo viên chủ nhiệm phải nghiêm
minh đối với những học sinh có khuyết điểm. Trong từng tuần phải có tuyên dương
phê bình kịp thời, cả vật chất và mặt tinh thần.
Phối hợp với các đoàn thể và ban giám hiệu để tiếp nhận thông tin, uốn nắn kịp
thời những vi phạm.
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 12


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

Giáo dục, xử lí công việc không phải chỉ bằng mệnh lệnh mà bằng cả sự gương
mẫu, thuyết phục có phương pháp của giáo viên chủ nhiệm.
Thứ hai là: Cải cách tiết sinh hoạt lớp:
Đầu tiên giáo viên chủ nhiệm phải tìm hiểu nguyên nhân vì sao học sinh không
thích tiết sinh hoạt lớp: Vì giờ sinh hoạt lớp giáo viên chủ nhiệm thường nặng nề
những khuyết điểm, tồn tại và xử phạt mà chưa chú trọng nhiều đến khen thưởng,
khuyến khích, động viên nhất là những cố gắng của học sinh yếu kém. Giáo viên quá
nghiêm khắc, không gần gũi, thân thiện, không đặt mình vào vị trí của học sinh để
hiểu các em. Nội dung khô cứng, lặp đi lặp lại, không thật sự gắn với nhu cầu của học
sinh. Hình thức tổ chức giờ sinh hoạt lớp đơn điệu, nhàm chán, không hứng thú với
học sinh. Học sinh không được cùng nhau tổ chức, tham gia.
Từ đó cải cách tiết sinh hoạt lớp một cách đa dạng phong phú, mỗi giờ sinh
hoạt lớp tổ chức theo một cách khác nhau. Nhưng đặc biệt thay sự phê bình xử phạt
bằng việc khen thưởng, động viên. Giáo viên cần gần gũi, thân thiện với học sinh như
một người bạn như thế học sinh mới dễ dàng bày tỏ những tâm sự thật lòng của mình.
Một số tiết nên để học sinh tự tổ chức, giáo viên chỉ là người tham dự và cho ý kiến
tổng hợp. Tổ chức trao thưởng, tuyên dương hoa điểm 10, học sinh giỏi các cấp, cho
các em nói về ước mơ của mình…

Giờ sinh hoạt lớp của lớp 7A7
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 13


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

Thứ ba là: Làm tốt các bước tổ chức lớp học cụ thể:
Tìm hiểu đối tượng và phân loại học sinh: Khi bắt đầu nhận lớp tôi đã gặp giáo
viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn và các học sinh trong lớp năm trước để tìm hiểu và

điều tra xem những em nào là học sinh yếu, là học sinh cá biệt thường xuyên vi phạm
đạo đức và nguyên nhân tại sao, những học sinh nào hay bỏ học…Tôi phải nắm rõ ưu
điểm của từng em, em nào có năng khiếu gì. Đặc biệt là lí lịch, hoàn cảnh sống của
từng em.
Tìm hiểu mối quan hệ của học sinh trong và ngoài nhà trường.
Phân loại học sinh dựa vào chất lượng hai mặt giáo dục và kết quả tìm hiểu.
Tôi yêu cầu các học sinh cá biệt phải viết bản cam kết ngay buổi đầu tập trung.
Các em phải nêu được những lỗi vi phạm và hướng khắc phục như thế nào.
Đặc biệt cần chú ý đến một số học sinh cá biệt, ương ngạnh, cứng đầu và một
vài học sinh bắt đầu có những rung động đầu đời với bạn bè khác phái.
Ổn định tổ chức – Sắp xếp vị trí chổ ngồi: Tiếp theo là sắp xếp chỗ ngồi. Phân
bố các em cá biệt mỗi em vào một tổ, cho các em đó ngồi tách biệt nhau ra, mỗi em
ngồi một góc. Và trong mỗi tổ số lượng học sinh dân tộc, số lượng học sinh nam nữ
học sinh giỏi, học sinh tiên tiến, học sinh yếu là bằng nhau. Bốn ban cán sự ở bốn tổ.
Phân học sinh giỏi nghồi gần học sinh yếu để kèm cặp lẫn nhau.
Những học sinh hay nói chuyện và làm việc riêng nghồi vị trí giáo viên dễ quan
sát và cạnh các bạn ban cán sự lớp để dễ quản lí. Những học sinh hay mắc nhiều lỗi
xếp vào bàn cạnh bàn giáo viên đến khi nào các em tiến bộ thực sự sẽ chuyển sang chổ
khác nhường chổ cho bạn vi phạm kế tiếp.
Sau đó cho toàn lớp học nội quy trường lớp và thông báo thông tư xếp loại học
lực và hành kiểm đến học sinh, tôi đặc biết lưu ý cho học sinh việc học sinh được và
không được làm.
Tiến hành làm sổ chủ nhiệm và sổ theo dõi cho các tổ: Tổ chức cho ban cán sự
lớp và tổ trưởng tập huấn một buổi. Hôm đó tôi giao nhiệm vụ cụ thể và rõ ràng cho
từng em và thông báo trước lớp. Làm sổ theo dõi cho các tổ và ban cán sự lớp, cách
tính điểm dựa trên nội quy của trường. Đề nghị các em phải làm việc nghiêm túc, công

Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 14

Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

bằng. Muốn tạo được lòng tin của tập thể thì trước tiên mình phải là người thật sự
gương mẫu.
Bầu ban cán sự - Giao nhiệm vụ tới ban cán sự: Ban cán sự lớp có vai trò quan
trọng trong việc hỗ trợ giáo viên quản lý và điều hành lớp, nên phải lựa chọn những
học sinh có năng lực quản lý lớp, có tiếng nói và niềm tin với tập thể.
Nhiệm vụ của bốn tổ trưởng là theo dõi học tập, đạo đức và các hoạt động khác
của từng thành viên trong tổ mình vào sổ thật nghiêm túc, công bằng, tránh bao che.
Nếu tổ trưởng nào không hoàn thành nhiệm vụ sẽ bị xử lí. Nhiệm vụ của lớp trưởng là
quản lý chung mọi mặt của lớp. Khi giáo viên chủ nhiệm không đến sinh hoạt 15 phút
đầu giờ thì lớp trưởng lên bục giảng để quản lớp, cho lớp sinh hoạt theo kế hoạch
trong tuần. Lớp phó học tập chịu trách nhiệm về mảng học tập của lớp, kiểm tra việc
học tập và đôn đốc các bạn học, chữa bài tập khó vào 15 phút đầu giờ. Lớp phó văn
thể mỹ cất hát đầu giờ và quan sát xem bạn nào không hát thì ghi vào sổ, tập bài hát
mới cho cả lớp, tập luyện các tiết mục văn nghệ. Lớp phó lao động quản lí theo dõi về
mặt lao động, vệ sinh và bảo vệ cơ sở vật chất của lớp.
Nếu huấn luyện được một ban cán sự lớp tốt và tổ trưởng tốt, thì công việc của
giáo viên chủ nhiệm rất nhẹ nhàng, mọi công việc phải tập cho các em làm, các em
chịu trách nhiệm, tập và rèn luyện cho các em năng lực quản lí lớp. Như vậy nề nếp
lớp sẽ nhanh chóng đi vào quỹ đạo.
Tổ chức sinh hoạt 15 phút, sinh hoạt lớp: Khi sinh hoạt 15 phút giáo viên cần
để ý xem học sinh có biểu hiện gì khác thường, đặc biệt qua sổ trực của cờ đỏ sổ đầu
bài giáo viên nắm được tình hình của học sinh và giải quyết dứt điểm ngay hôm đó
chớ đừng đợi đến cuối tuần.
Tôi luôn gương mẫu trong mọi hoạt động. Bởi Tôi giáo dục học sinh qua
những hành động của mình chứ không phải qua lời nói.
Tổ chức cuộc thi ước mơ của em vào sinh hoạt 15 phút hoặc HĐNGLL, để các

em nói lên ước mơ của mình. Định hướng cho học sinh muốn thực hiện được ước mơ
thì ngay từ bây giờ em phải làm gì?
Tôi cho lớp trưởng đánh giá tình hình chung của lớp, sau đó các tổ trưởng báo
cáo tình hình của tổ, đặc biệt chú ý đến các bạn đạt thành tích và các bạn phạm lỗi.
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 15


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

Điều quan trọng nhất cho các em phạm lỗi đứng lên, tự nhận xét trình bày ý
kiến và nguyện vọng của mình về việc theo dõi của tổ và tự nhận hình thức kĩ luật.
Đặc biệt các em vi phạm sẽ được gởi một phiếu liên lạc về cho phụ huynh, để
gia đình nắm bắt tình hình phối hợp với giáo viên chủ nhiệm giáo dục.
Khi vi phạm nhiều lần, mời phụ huynh đến họp phải có biên bản cụ thể. Giáo
viên nên lưu ý gửi giấy mời cho các bạn gần nhà. Khi có biên bản họp phụ huynh thì
thông báo cho toàn lớp nhằm giáo dục và răng đe các em phạm lỗi. Đặc biệt giáo viên
phải xử lí học sinh bằng cách sai đâu sửa đó.
Nếu học sinh vi phạm lỗi đựơc giáo dục nhiều lần nhưng không tiến bộ thì giáo
viên lập danh sách đưa lên ban nề nếp.
Nếu học sinh vẫn không tiến bộ, thì ba tuần sinh hoạt lớp liên tiếp cho lớp làm
biên bản, đưa lên nhà trường phê bình.
Đối với học sinh cá biệt không phê bình gây gắt trước lớp mà gặp riêng em, để
tránh tạo tâm lí căng thẳng và định kiến của lớp dành cho học sinh đó. Tôi khuyến
khích em nói lên suy nghĩ chủa mình, đưa ra những lời khuyên chân thành và có cam
kết riêng của hai cô trò.
Đối với học sinh hay vi phạm đạo đức, hay bỏ học. Tôi tìm hiểu xem em đó vi
phạm là do nguyên nhân nào: do chán học, do gia đình khó khăn, hay ham chơi đua
đòi theo bạn, do bố mẹ li dị, do được nuông chiều, hay do đời sống khó khăn bố mẹ

không quan tâm đến việc học hành của các em. Tùy từng đối tượng để mình đưa ra
biện pháp giáo dục và xử lí.
Nên tổ chức tiết sinh hoạt lớp đa dạng, mỗi tiết nội dung khác nhau, cần chú ý
biểu dương, khen thưởng theo sự tiến bộ của học sinh, đặc biệt là học sinh cá biệt.

Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 16


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

Lễ tuyên dương học sinh cuối tuần
Giáo viên đưa ra biện pháp trong đại hội chi đội, khi học sinh vi phạm phải thực
thi biện pháp kỷ luật ngay. Đừng nói mà không làm, vì như thế học sinh sẽ lờn mặt,
xem thường . Tuy nhiên đối với những học sinh vi phạm lỗi với nhiều nguyên nhân
khác nhau thì ta phải có biện pháp khéo léo khác nhau để giáo dục. Ví dụ như học sinh
vi phạm lỗi do bố mẹ li dị, thì ta phải khuyên các em cố gắng học để làm mẹ vui lòng.
Còn nếu em có hoàn cảnh khó khăn thì mượn sách thư viện cho em, vận động học
sinh trong lớp ủng hộ để giúp đỡ em đóng các khoản tiền, từ sự giúp đõ đó em sẽ thấy
được niềm vui trong học tập và thấy được có rất nhiều người quan tâm đến mình,
mình phải cố gắng vươn lên để không phụ lòng thầy cô và các bạn, tránh được học
sinh bỏ học.
Giáo viên phải nói đi đôi với làm. Gương mẫu trong tất cả mọi việc dù là nhỏ
nhất. Ví dụ giáo viên cho học sinh đi lao động, thông báo cho các em 7 giờ có mặt. Thì
6 giờ 50 phút giáo viên phải có mặt ở đó. Nếu em nào đến muộn thì giáo viên phải
nhắc nhở và nếu tái phạm sẽ có hình phạt. Như vậy mới có uy tín với học sinh. Còn
nếu giáo viên đến muộn mặc dù không nói ra, nhưng trong lòng học sinh không phục,
học sinh sẽ nói thầm bà cũng đến muộn mà nói gì mình. Nếu vậy việc giáo dục đạo
đức học sinh sẽ không thành công.

Khi xử lí học sinh cá biệt giáo viên phải phân loại các em thành hai nhóm: Một
là thích nhẹ nhàng, hai là thích nghiêm khắc - hình phạt. Nếu học sinh có tính kỉ luật
mà phạm lỗi thì đưa ra các hình phạt như bản kiểm điểm, dọn vệ sinh... Còn học sinh
thích nhẹ nhàng thì giáo viên phải gặp riêng để khuyên bảo, phân tích cho các em thấy
lỗi của mình và cách sửa chữa lỗi đó.
Muốn giáo dục học sinh thì phải nắm được đặc điểm tâm sinh lí của học sinh:
Các em biểu lộ tình cảm một cách hồn nhiên, chân thật. Tình cảm chưa bền vững: thể
hiện trong việc thiết lập mối quan hệ với bạn bè, lúc thích cái này lúc thích cái khác.
Không đối xử thiếu tế nhị, coi thường học sinh.
Tham gia hoạt động phong trào và HĐNGLL: Động viên học sinh mạnh dạn
tham gia học sinh giỏi để có cơ hội thử sức mình, giúp học sinh tự tin hơn.

Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 17


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

Kết hợp ban cán sự đôn đốc nhắc nhở thường xuyên để lớp tham gia nhiệt tình
các phong trào do nhà trường, liên đội phát động, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ.
Lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho học sinh: nói không với game online, kỹ
năng phòng chống đuối nước, kỹ năng nói không khi có kẻ mời hút thuốc…Qua đó để
các em bộc lộ quan điểm của mình và giáo viên đưa ra lời khuyên bổ ích để học sinh
nhận thức được cái đúng cái sai và tự mình rút ra bài học kinh nghiệm.
Động viên khuyến khích học sinh mạnh dạn tham gia các phong trào thể dục
thể thao, văn nghệ để các em có cơ hội vui chơi và qua đó các em sẽ mạnh dạn hơn.

Tham gia cuộc thi giai điệu tuổi hồng chào mừng 20/11

Học sinh trường Nguyễn Trãi tham gia làm lồng đèn trung thu

Học sinh trường Nguyễn Trãi tham gia ngày hội đọc sách

Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 18


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

Học sinh trường Nguyễn Trãi tham gia trò chơi kéo co
Tùy từng lớp giáo viên có thể đưa thêm các phong trào thi đua khác để đưa học
sinh vào hoạt động tốt như “ Cùng là dũng sĩ” “ Hoa điểm 10” “ Nói lời hay làm việc
tốt” “ Đồng hành cùng bạn đến lớp”…
Qua các phong trào giáo viên có thêm thời gian và cơ hội để gần gũi dễ dàng
nắm bắt tâm tư nguyện vọng của học sinh trong lớp từ đó hiểu các em nhiều hơn, rút
ngắn khoảng cách giữa cô và trò để có biện pháp giáo dục phù hợp hơn. Đặc biệt các
em có cơ hội hiểu nhau và đoàn kết hơn.
Việc kết hợp giữa giáo viên và gia đình: Ngay từ buổi họp phụ huynh đầu tiên
giáo viên phải phân chia công việc rạch ròi giữa giáo viên và phụ huynh. Khi học sinh
đến lớp trong các giờ học giáo viên chịu trách nhiệm quản lí, đôn đốc, giáo dục học
sinh. Khi về nhà phụ huynh phải giáo dục, nhắc nhở con em mình thường xuyên. Đặc
biệt là phải kiểm tra việc học tập của học sinh ở nhà. Phụ huynh phải kiểm tra được
buổi học thứ 2,3… có những môn nào, học sinh đã làm đủ bài tập chưa, đã học thuộc
bài chưa. Ví dụ như thứ 2 có môn Toán thầy cho 10 bài tập về nhà học sinh đã làm
chưa… nếu đến lớp học sinh chưa làm bài tập và chưa thuộc bài thì phụ huynh là
người chịu trách nhiệm. Sau đó tôi cho những phụ huynh có những học sinh hay vi
phạm lỗi viết bản cam kết sẽ giáo dục con em mình về đạo đức cũng như học tập. Làm
tư tưởng với phụ huynh về tầm quan trọng của việc giáo dục đạo đức và giáo dục kĩ

năng sống cho học sinh.
Thường xuyên đi thực tế gia đình học sinh đặc biệt là học sinh cá biệt để nắm
bắt hoàn cảnh của từng em, lựa chọn được phương pháp giáo dục phù hợp.

Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 19


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

Phối hợp với đoàn đội, gia đình, nhà trường, giáo viên bộ môn nhất là môn giáo
dục công dân để giáo dục các em tốt hơn.
Đối với những học sinh học yếu và hay không thuộc bài thì cứ sau mỗi buổi
học sẽ ở lại học và làm bài với sự hướng dẫn và giúp đỡ của ban cán sự và giáo viên
chủ nhiệm.
Xếp loại thi đua, khen thưởng kỉ luật: Cuối mỗi tuần đều xếp loại thi đua. Phát
thưởng học sinh giỏi và hoa điểm mười cuối tháng có mời ban đại diện cha mẹ học
sinh. Để học sinh khắc phục khuyết điểm và phấn đấu.
Qua xếp loại giáo viên nắm bắt kịp thời tình hình học tập cũng như rèn luyện
đạo đức, sự tiến bộ của học sinh để khen chê động viên khích lệ biểu dương kịp thời,
có biện pháp uốn nắn cho phù hợp.
Để làm tốt công tác chủ nhiệm thì mỗi chúng ta ngoài lòng nhiệt tình, tinh
thần trách nhiệm, năng lực quản lí, cần cù chịu khó thì phải rèn dũa cho mình
một kỹ năng xử lí tình huống sư phạm nhanh, khéo léo và chính xác. Sau đây tôi
xin đưa ra một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua các tình huống
sư phạm mà tôi đã áp dụng ở trường Nguyễn Trãi và nó đã đem lại kết quả tốt:
Nghiện game online – Facebook, chính là hiểm họa – sự khởi đầu của
những tệ nạn xã hội khác:
Nhiều tệ nạn của học sinh hầu như bắt nguồn từ nghiện game – facebook mà ra.

Theo quan sát của Tôi thì rất nhiều học sinh nam ở trường nghiện game kể cả
các học sinh ở lớp chọn, bởi các em đều có biểu hiện: hay cáu gắt – tức giận, căng
thẳng, buồn chán, mất tập trung mất hứng thú với học tập, bỏ bê học hành, không học
bài, không làm bài tập, lực học sa sút... Các em đến trường với đầu óc mơ hồ, giống
như đang sống trong một thế giới ảo, không hề chú ý gì đến việc học. Mà từ đó dẫn
đến những tệ nạn xã hội khác.
Cụ thể như: học sinh lớp 8A6 năm, vào đầu năm học các em đa số ngoan hiền,
chịu khó học hành. Vậy mà bắt đầu học kì 2 các em có biểu hiện khác hẳn: nghịch
ngợm, quậy phá, đi học không thuộc bài, không chép bài, ngồi học thì cứ mơ mơ
màng màng. Đặc biệt là các học sinh nam, trong đó có em Minh, Kỳ, Tuấn, Đông.

Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 20


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

Những học sinh nghiện game này khi không có tiền chơi trở nên cáu bẩn, dễ bị kích
động rồi đánh nhau, thậm chí ăn cắp ăn trộm.
Khi nghiện game rất khó cai nếu như giáo viên chúng ta không kiên trì không
nhiệt tình kết hợp với gia đình để giúp đỡ các em.
Học sinh trốn học đi chơi game:

Em Minh học sinh lớp 8A5 là học sinh ngoan và chăm học, nhưng thời gian
gần đây có biểu hiện đi học không thuộc bài, không chép bài, ngồi học thì cứ mơ mơ
màng màng, bỏ một số tiết học đi chơi game và kết quả học tập sa sút. Sau khi tìm
hiểu cô Châu mới biết bố mẹ Minh mới li hôn vì thế Minh chán học và bỏ tiết đi chơi
game. Khi cô Châu gọi riêng Minh nhắc nhở thì em trả lời:“ Bố mẹ có quan tâm em
đâu, em học để làm gì”.

Là giáo viên chủ nhiệm ta phải xử lí tình huống trên như sau: Thông cảm, gần
gủi, chia sẻ, động viên em cố gắng vượt qua khó khăn để tập trung vào học tập. Phân
tích cho em thấy bố mẹ nào cũng yêu thương con, mong muốn con giỏi giang nên
người. Nhưng trong cuộc sống không phải việc gì cũng theo ý mình. Việc bố mẹ
không ở với nhau không có nghĩa là không thương em. Bản chất em là một học sinh
ngoan, chăm học, em đừng để chuyện người lớn ảnh hưởng đến việc học. Vả lại em
chơi game nhiều sẽ nghiện. Nghiện game là game thay thế và bạn bè và gia đình trong
đời sống cảm xúc của học sinh. Người chơi game phụ thuộc hoàn toàn vào game, cả
về cảm xúc – tâm lí – nhận thức – niềm vui – nỗi buồn. Nghiện game dẫn đến hậu quả
tiêu cực như lừa dối gia đình để trốn học đi chơi game, bỏ học, phạm tội trộm cắp để
có tiền đi chơi, giết người. Hậu quả về giáo dục và nghề nghiệp: học hành giảm sút, bỏ
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 21


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

thi, thi trượt, bị lưu ban, không thể xin được việc khi đã tốt nghiệp nghành nghề. Có
học sinh – sinh viên từng là học sinh giỏi do chơi game đã không qua khỏi kì thi. Nguy
hiểm hơn, nhiều game thủ có ý nghĩ muốn chết và có hành vi tự sát. Mà một khi đã
nghiện là sẽ rất khó cai giống như nghiện ma túy vậy.
Những lúc buồn em có thể chia sẻ với một người bạn thân hoặc với cô, cô sẵn
sàng lắng nghe em tâm sự như một người bạn và cho em những lời khuyên chân
thành. Vì khi nỗi buồn cho đi thì nỗi buồn chỉ còn một nửa. Sau đó có một lời hứa
giữa hai cô trò và nói: “ Cô tin là em làm được”.
Trao đổi với cha mẹ học sinh về tình hình học tập và những suy nghĩ của em về
gia đình. Phối hợp với giáo viên
bộ môn, ban đại diện cha mẹ học sinh quan tâm, theo dõi những chuyển biến tâm lí
của học sinh để cùng giúp đỡ.

Mặt trái của Facebook:

Mạng xã hội Facebook ngày nay đóng một vai trò quan trọng trong cuộc sống
của giới trẻ. Họ sử dụng Facebook như một phương tiện kết nối, chia sẻ thông tin hữu
ích trong cuộc sống và học tập. Tuy nhiên việc lạm dụng nó cũng mang lại những hệ
lụy là gây nghiện và stress, là mối đe dọa nghiêm trọng đến kết quả học tập, lao động
do lãng phí thời gian trên Face. Họ tốn trung bình 2 giờ mỗi ngày để lên Face. Việt
Nam là một trong 10 nước truy cập Facebook nhiều nhất thế giới.
Hiện nay các em ham mê các trò chơi điện tử, facebook, hút thuốc, nghiện ma
túy không có tiền trở nên trộm cắp, bỏ học…Và các tệ nạn trên mỗi ngày diễn ra càng
phức tạp, càng nghiêm trọng, nó mang lại hậu quả khôn lường. Đây chính là nỗi lo
lắng trăn trở của biết bao giáo viên, phụ huynh và các cấp chính quyền.
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 22


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

Em An lớp 7A1 và Thành lớp 8A6 trao đổi giao lưu với nhau qua trang mạng
facebook có những lời lẽ xúc phạm nhau dẫn đến mâu thuẫn đánh nhau ở nhà, hậu
quả gây thương tích phải nhập viện.
Là giáo viên chủ nhiệm khi gặp trường hợp này chúng ta cần: Trực tiếp đến
viện cùng ban cán sự thăm hỏi gia đình, động viên học sinh. Trao đổi với hai học sinh,
bạn bè của các em, gia đình để tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến mâu thuẫn và phân tích
sai lầm của mỗi bên, hậu quả có thể xảy ra. Phân tích cho hai em thấy các em có thể
vào facebook để tâm sự chia sẻ vui buồn và giúp đỡ nhau trong học tập. Trái lại dùng
lời lẽ xúc phạm nhau để dẫn đến đánh nhau đó là mặt trái của face. Các em có biết
cũng có nhiều người vì facebook mà chết không? Giáo viên có thể đưa ra vài dẫn
chứng cụ thể để các em trấn tĩnh. Từ đó cho học sinh nhận lỗi và viết cam kết, hứa là

sẽ dùng thời gian hợp lí để lên facebook. Bên cạnh đó giáo viên có thể dùng môt nick
khác để theo dõi việc thực hiện lời hứa của các em. Kết hợp với gia đình quản lí giờ
giấc của các em. Phối hợp với nhà trường, địa phương, cơ quan chức năng để xử lí
triệt để mâu thuẩn. Kết hợp nhà trường, đoàn đội tổ chức sinh hoạt chủ điểm giáo dục
cho học sinh cả lớp cả trường thấy tác hại hai mặt của các trang mạng xã hội.
Bạo lực học đường bắt nguồn từ Facebook:
Đây là tình huống thường gặp ở lứa tuổi học sinh THCS. Vì ở độ tuổi này các
em vẫn còn khá sốc nổi, dễ bị kích động, hiếu thắng, thích thể hiện mình. Nên đôi khi
chỉ vì những lí do rất nhỏ nhặt như: một câu nói trêu chọc, một cái huýt vô tình, hay
thậm chí là một cái nhìn đểu…cũng có thể dẫn đến mâu thuẩn và đánh nhau.

Do có mâu thuẫn xích mích từ trước, vào giờ tan trường một nhóm thanh thiếu
niên bên ngoài chặn đánh một học sinh lớp 7A7 của cô Dịu chủ nhiệm gây thương
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 23


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

tích nhẹ. Qua tìm hiểu cô Dịu biết được do Bình lên facebook tán người yêu của Hằng
ở lớp 8A6. Nên Hằng mới về gọi bạn bè hàng xóm lên đánh Bình.
Là giáo viên chủ nhiệm chúng ta nên xử lí: Yêu cầu học sinh lưu lại trường, tiến
hành sơ cứu cho học sinh, báo cho ban giám hiệu nhà trường, bảo vệ, ban nề nếp để xử
lí tình huống như ngăn chặn, giải tỏa đám thanh niên đó, tìm hiểu các thành viên tham
gia. Gọi điện cho gia đình đến đón Bình về. Phối hợp cùng gia đình, chính quyền địa
phương, cơ quan chức năng để giải quyết triệt để mâu thuẩn và nhờ can thiệp khi cần
thiết. Hôm sau gặp Bình để tìm hiểu nguyên nhân vì sao em bị đánh và giáo dục em,
phân tích cho em thấy tác hại của facebook. Đưa sự việc ra trước lớp để giáo dục học
sinh cả lớp. Kết hợp với giáo viên chủ nhiệm của em Hằng để giải quyết. Kết hợp nhà

trường, đoàn, đội tổ chức sinh hoạt chủ điểm tìm hiểu tác hại của facebook và bạo lực
học đường.
Vi phạm pháp luật – Trộm cắp bắt nguồn từ nghiện game:
Một hôm thầy Tỉnh được mời lên làm việc tại phòng hiệu trưởng với lí do em
Chiến học sinh của lớp thầy bị nghi vấn đã tham gia vào một vụ trộm cắp ở địa
phương. Chiến là một học sinh được thầy đánh giá là học sinh ngoan.
Là giáo viên chủ nhiệm ta cần bình tĩnh nghe hiệu trưởng phản ánh sự việc và
trao đổi những nhận xét của mình về học sinh đó với hiệu trưởng, nhận là sẽ tìm hiểu
vấn đề qua kênh thông tin từ bạn bè, gia đình và xã hội và sẽ báo cáo lại trong thời
gian sớm nhất. Gặp học sinh, gia đình học sinh tìm hiểu thì thầy Tỉnh mới biết: tuy ban
đầu Chiến là một học sinh ngoan, chăm học. Nhưng do gần đây bị nghiện game,
không có tiền chơi mới làm liều ăn cắp. Trong trường hợp này thầy Tỉnh đã chưa thật
sự quan tâm đi sâu đi sát học sinh, nên chưa kịp thời nắm bắt được sự thay đổi của
Chiến một cách kịp thời. Giáo viên chủ nhiệm động viên học sinh, gia đình học sinh
phối hợp với công an và đồng thời báo với công an. Sau đó gặp riêng học sinh phân
tích cho em hiểu tác hại của game, em thấy đó em chơi game là đã sai, mà nghiện
game và trở thành người ăn cắp lại càng sai, em đã vi phạm pháp luật, nếu ở mức độ
nặng thì em có thể bị ở tù. Giáo viên gần gũi, động viên giúp học sinh cai nghiện và
hứa là sẽ không tái phạm nữa. Kết hợp nhà trường, đoàn đội tổ chức sinh hoạt chủ
điểm giáo dục cho học sinh cả lớp cả trường thấy tác hại của game.
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 24


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS thông qua các tình huống sư phạm.

Sử dụng chất gây nghiện:

Hiện nay một số học sinh đã tham gia vào một tệ nạn xã hội vô cùng nguy

hiểm, nó đe dọa tính mạng và cướp đi tương lai của chính các em.
Em Đạt lớp 9A6 do thầy Trí chủ nhiệm, bị một nhóm thanh niên lêu lỏng dụ dỗ,
lôi kéo ban đầu là hút thuốc lá và sau đó đã sử dụng chất gây nghiện Sisha.
Là giáo viên chủ nhiệm ta nên xử lí: Đầu tiên là gặp học sinh tìm hiểu phân tích
cho em hiểu về tác hại của thuốc lá và chất gây nghiện Sisha. Hút thuốc có hại cho sức
khỏe vì khói thuốc lá chứa 7000 chất hóa học, 69 chất gây ung thư. Thuốc lá là nguyên
nhân thứ 2 trong số các nguy cơ gây tử vong, sau dinh dưỡng và trên huyết áp, rượu
bia. Thuốc lá gây ra 11 loại ung thư khác nhau, nhiều nhất là ung thư phổi - khí quản phế quản. Nó còn là nguyên nhân của bệnh tim mạch.

Sisha là dạng thuốc lào ả rập, có lượng nicotine cao hơn thuốc lào 75%, nó có
tẩm hương liệu trái cây. Ở Việt Nam nó được dùng như thuốc lào nhưng gây cảm giác
khoan khoái hơn, nên nhiều người cứ tưởng giống như mình đang hút thuốc mà không
hề biết gì về tác hại của nó, đến khi phát hiện ra thì đã nghiện mất rồi. Em có biết nó
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

Trang 25