Quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở trường Cao đẳng Y tế Hà Nam trong bối cảnh đổi mới giáo dục (Luận văn thạc sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
==============

NGUYỄN THỊ THÚY NGA

QUẢN LÝ ĐỔI MỚI PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC
Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG Y TẾ HÀ NAM
TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 60.14.01.01
LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học
PGS.TS. NGUYỄN THỊ TÌNH

HÀ NỘI - 2016


LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành và kính trọng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới:
Các thầy giáo, cô giáo Học Viện Quản lý Giáo dục.
Các đồng chí lãnh đạo Sở Y tế tỉnh Hà Nam, các phòng ban chuyên môn
của Sở; lãnh đạo; Hiệu trưởng trường Cao đẳng Y tế Hà Nam, Ban Giám
hiệu, cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh sinh viên trường Cao đẳng Y tế
Hà Nam (nơi tôi công tác); gia đình và bạn bè đã hỗ trợ các tư liệu, góp
những ý kiến quý báu về chuyên môn, những ý tưởng mới cho tôi trong công
tác quản lý và quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học này.
Cuối cùng tôi xin được dành trọn tình cảm kính trọng và lòng biết ơn sâu
sắc nhất với PGS.TS. Nguyễn Thị Tình người trực tiếp hướng dẫn, đã tận

tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình định hướng, chuẩn bị đề cương, viết, sửa
chữa, hoàn chỉnh và bảo vệ đề tài này.
Tôi xin chân thành cảm ơn và trân trọng tiếp thu những ý kiến phê bình
và đóng góp của các nhà khoa học và bạn đọc để luận văn hoàn thiện hơn.
Hà Nội, tháng 10 năm 2016
Tác giả

Nguyễn Thị Thúy Nga


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CBQL

: Cán bộ quản lý

CĐYTHN

: Cao đẳng Y tế Hà Nam

CNH

: Công nghiệp hóa

CSVC

: Cơ sở vật chất

GV

: Giáo viên

HĐH

: Hiện đại hóa

HSSV

: Học sinh sinh viên

KT - XH

: Kinh tế - xã hội

KTDH

: Kỹ thuật dạy học

LLSX

: Lực lượng sản xuất

PPDH

: Phương pháp dạy học

QL

: Quản lý

QLNT

: Quản lý nhà trường

TBDH

: Thiết bị dạy học

TTBM

: Tổ trưởng bộ môn


MỤC LỤC
Trang

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH, SƠ ĐỒ,BIỂU ĐỒ
MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu.................................................................................. 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ........................................................... 3
4. Giả thuyết khoa học ................................................................................... 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................. 3
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ..................................................................... 3
7. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................... 4
8. Đóng góp của luận văn .............................................................................. 6
9. Cấu trúc luận văn ....................................................................................... 6
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐỔI MỚI PHƢƠNG PHÁP
DẠY HỌC CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI

GIÁO DỤC ...................................................................................................... 7
1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề .................................................................. 7
1.1.1. Các nghiên cứu nước ngoài .............................................................. 7
1.1.2. Các nghiên cứu trong nước ............................................................... 8
1.2. Phương pháp dạy học và đổi mới phương pháp dạy học.............................. 11
1.2.1. Phương pháp dạy học...................................................................... 11
1.2.2. Đổi mới phương pháp dạy học ....................................................... 13
1.2.3. Đổi mới phương pháp dạy học ở trường Cao đẳng ........................ 18
1.3. Quản lý đổi mới phương pháp dạy học của ở trường Cao đẳng ...................... 24


1.3.1. Quản lý ............................................................................................ 24
1.3.2. Quản lý giáo dục ............................................................................. 28
1.3.3. Quản lý nhà trường ......................................................................... 30
1.3.4. Quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở trường cao đẳng....................... 32
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đổi mới PPDH ở trong trường Cao đẳng... 37
1.4.1. Khách quan ..................................................................................... 37
1.4.2. Chủ quan ......................................................................................... 39
1.5. Một số vấn đề cơ bản về bối cảnh đổi mới giáo dục ............................ 40
1.5.1. Xã hội hiện đại và những thách thức đặt ra cho giáo dục .............. 40
1.5.2. Xu thế phát triển giáo dục ............................................................... 41
1.5.3. Những định hướng phát triển giáo dục ........................................... 42
1.5.4.Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục ........................................... 42
Tiểu kết chƣơng 1 .......................................................................................... 44
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐỔI MỚI PHƢƠNG PHÁP DẠY
HỌC Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG Y TẾ HÀ NAM TRONG BỐI CẢNH
ĐỔI MỚI GIÁO DỤC .................................................................................. 45
2.1. Khái quát về trường Cao đẳng Y tế Hà Nam ........................................ 45
2.1.1. Trường Cao đẳng Y tế Hà Nam ...................................................... 45
2.1.2. Cơ cấu tổ chức nhà trường .............................................................. 45

2.1.3. Chức năng nhiệm vụ của nhà trường .............................................. 46
2.1.4. Ngành nghề, quy mô, cơ cấu đào tạo.............................................. 47
2.1.5 Cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên. ................................................ 47
2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng ................................................................ 48
2.2.1. Mục đích nghiên cứu ...................................................................... 48
2.2.2. Nội dung khảo sát: .......................................................................... 48
2.2.3. PP nghiên cứu ................................................................................. 48
2.3. Kết quả nghiên cứu thực trạng .............................................................. 49


2.3.1. Thực trạng đổi mới PPDH ở trường CĐYTHN ............................. 49
2.3.2.Thực trạng đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên trường CĐYTHN 52
2.3.3 Thực trạng quản lý đổi mới PPDH ở trường CĐYT Hà Nam.............. 55
2.3.4. Thực trạng các nội dung quản lý đổi mới PPDH ở trường
CĐYTHN .................................................................................................. 57
2.3.5. Thực trạng chung về các nội dung quản lý đổi mới PPDH ............ 66
2.3.6. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng quản lý đổi mới PPDH ở trường CĐYTHN... 67
2.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lý đổi mới PPDH ở trường CĐYTHN............. 71
2.4.1. Kết quả đạt được ............................................................................. 71
2.4.2. Hạn chế ........................................................................................... 72
2.4.3. Nguyên nhân ................................................................................... 72
2.4.4. Một số trường hợp điển hình về đổi mới PPDH của một số GV ở
trường CĐYTHN. ..................................................................................... 73
Tiểu kết chƣơng 2 .......................................................................................... 77
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ĐỔI MỚI PHƢƠNG PHÁP DẠY
HỌC Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG Y TẾ HÀ NAM TRONG BỐI CẢNH
ĐỔI MỚI GIÁO DỤC .................................................................................. 78
3.1. Định hướng đề xuất các biện pháp quản lý PPDH trong bối cảnh đổi
mới giáo dục ................................................................................................. 78
3.2. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý PPDH ở trường CĐYTHN

trong bối cảnh đổi mới giáo dục .................................................................. 78
3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo mục tiêu giáo dục .......................................... 78
3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện và đồng bộ ............................. 79
3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ................................................. 79
3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ................................................. 79
3.2.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi .................................................... 80
3.3. Các nhóm biện pháp cụ thể ................................................................... 81


3.3.1. Nhóm biện pháp nâng cao nhận thức của đội ngũ CBQL và GV về
đổi mới PPDH ........................................................................................... 81
3.3.2. Nhóm biện pháp lập kế hoạch và tổ chức thực hiện các hoạt động
của tổ chuyên môn đáp ứng yêu cầu đổi mới ........................................... 82
3.3.3. Nhóm biện pháp quản lý bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn
và nghiệp vụ cho đội ngũ GV đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp .... 84
3.3.4. Nhóm biện pháp quản lý việc lựa chọn và sử dụng hệ thống các PP
và kỹ thuật DH tích cực ............................................................................ 86
3.3.5. Nhóm biện pháp quản lý đổi mới khâu thiết kế bài học và tổ chức
các hoạt động dạy học ............................................................................... 91
3.3.6. Nhóm biện pháp quản lý đổi mới khai thác, sử dụng CSVC và
TBDH của GV .......................................................................................... 96
3.3.7. Nhóm biện pháp quản lý việc đổi mới kiểm tra, đánh giá KQHT
của HSSV.................................................................................................. 98
3.4. Mối quan hệ giữa các nhóm biện pháp ............................................... 101
3.5. Khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp ............... 102
3.5.1. Mục đích khảo nghiệm ................................................................. 102
3.5.2. Kết quả khảo nghiệm .................................................................... 102
3.6. Thử nghiệm tác động .......................................................................... 107
3.6.1. Mục đích thử nghiệm tác động ..................................................... 107
3.6.2. Các biện pháp thử nghiệm tác động ............................................. 107

3.6.3. Thời gian thử nghiệm tác động ..................................................... 107
3.6.4. Đơn vị thử nghiệm tác động ......................................................... 107
3.6.5. Triển khai thử nghiệm tác động .................................................... 107
3.6.6. Kết quả bước đầu .......................................................................... 107
Tiểu kết chƣơng 3 ........................................................................................ 110
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................. 111


1. Kết luận .................................................................................................. 111
2. Khuyến nghị.......................................................................................... 113
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................... 116
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Bảng kết quả khảo sát thực trạng nhận thức về đổi mới PPDH của
đội ngũ giáo viên ở trường Cao đẳng Y tế Hà Nam ....................................... 50
Bảng 2.2. Bảng kết quả khảo sát thực trạng học tập của HSSV ..................... 52
ở trường Cao đẳng Y tế Hà Nam .................................................................... 52
Bảng 2.3. Bảng kết quả khảo sát thực trạng đổi mới PPDH của đội ngũ giáo
viên ở trường cao đẳng y tế Hà Nam .............................................................. 53
Bảng 2.4: Mức độ nhận thức về về tầm quan trọng của các nội dung quản lý
đổi mới PPDH của tổ trưởng bộ môn trường CĐYTHN. ............................... 55
Bảng 2.5: Kết quả khảo sát về mức độ nhận thức và mức độ thực hiện biện
pháp quản lý việc nâng cao nhận thức của đội ngũ GV về đổi mới PPDH
(1≤ X ≤ 3) ........................................................................................................ 57
Bảng 2.6: Kết quả khảo sát về mức độ nhận thức và mức độ thực hiện biện
pháp kế hoạch hoá và tổ chức các hoạt động của tổ chuyên môn đáp ứng yêu
cầu đổi mới PPDH (1≤ X ≤ 3) ...................................................................... 59
Bảng 2.7: Kết quả khảo sát về mức độ nhận thức và mức độ thực hiện các

biện pháp quản lý và bồi dưỡng nâng cao trình độ đội ngũ GV (1≤ X ≤ 3) .. 60
Bảng 2.8 : Kết quả khảo sát về mức độ nhận thức và mức độ thực hiện nội
dung quản lý sử dụng phối hợp các PPDH tích cực, cải tiến các phương pháp
truyền thống của GV (1≤ X ≤ 3) ..................................................................... 61
Bảng 2.9: Kết quả khảo sát về mức độ nhận thức và mức độ thực hiện nội
dung quản lý việc đổi mới khâu thiết kế bài học và tổ chức các hoạt động dạy
học (1≤ X ≤ 3) ................................................................................................. 63
Bảng 2.10: Kết quả khảo sát về mức độ nhận thức và mức độ thực hiện các
nội dung quản lý đổi mới khai thác, sử dụng CSVC và TBDH của GV (1≤ X
≤ 3) .................................................................................................................. 64


Bảng 2.11: Kết quả khảo sát về mức độ nhận thức và mức độ thực hiện các
nội dung quản lý đổi mới kiểm tra, đánh giá KQHT của HS (1≤ X ≤ 3) ....... 65
Bảng 2.12: Mức độ thực hiện các nội dung quản lý đổi mới PPDH của TTBM
......................................................................................................................... 66
Bảng 2.13: Điều tra các nguyên nhân ảnh hưởng đến công tác quản lý đổi mới
PPDH............................................................................................................... 67
Bảng 2.14: Đánh giá về các yếu tố ảnh hưởng quản lý đổi mới PPDH ở
trường CĐYTHN ............................................................................................ 69
Bảng 2.15 - Kết quả giờ dạy (của đồng chí GV năm học 2015 - 2016) ......... 74
Bảng 2.16 - Kết quả học tập của SV (do đồng chí GV này dạy năm học 2015 2016)................................................................................................................ 74
Bảng 2.17 - Kết quả giờ dạy (của 2 đồng chí GV năm học 2015 - 2016) ...... 75
Bảng 2.18 - Kết quả học tập của HS (do 2 đồng chí GV này dạy năm học
2015 - 2016) .................................................................................................... 76
Bảng 3.1: Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các nhóm biện pháp
quản lý PPDH ở trường CĐYTHN trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay
....................................................................................................................... 103
Bảng 3.2: Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản
lý PPDH cụ thể ở trường CĐYTHN trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay

....................................................................................................................... 105
Bảng 3.3 Thống kê kết quả giảng dạy của 2 GV .......................................... 109
Bảng 3.4 Thống kê kết quả học tập của HS .................................................. 109


DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH, SƠ ĐỒ,BIỂU ĐỒ
Hình 1.1. Mô hình cấu trúc hai mặt của PPDH .............................................. 13
Sơ đồ 1.1: Sơ đồ quản lý ................................................................................. 26
Sơ đồ 1.2: Mối quan hệ giữa các chức năng quản lý ...................................... 28
Biểu đồ 3.1: Tỉ lệ % tính cần thiết của từng biện pháp................................. 104
Biểu đồ 3.2: Tỉ lệ % tính khả thi của từng biện pháp ................................... 104


1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hiện nay, cuộc cách mạng khoa học công nghệ phát triển ngày càng nhanh,
kinh tế tri thức có vai trò ngày càng nổi bật trong quá trình phát triển LLSX. Trong
bối cảnh đó, giáo dục đã trở thành nhân tố quyết định đối với sự phát triển KT - XH.
Các nước trên thế giới kể cả những nước đang phát triển đều coi giáo dục là nhân tố
hàng đầu quyết định sự phát triển nhanh và bền vững của mỗi quốc gia; chính là
động lực để phát triển KT - XH; nguồn lực con người là tài sản quyết định cho sự
nghiệp CNH, HĐH đất nước.
Vấn đề đặt ra cho giáo dục là phải đổi mới chiến lược đào tạo con người, đặc
biệt cần đổi mới PPDH theo hướng đào tạo nguồn nhân lực năng động, sáng tạo góp
phần thúc đẩy công cuộc CNH, HĐH của đất nước.
Đại hội Đảng lần thứ IX đã khẳng định: “Tiếp tục phát triển chất lượng giáo
dục toàn diện, đổi mới phương pháp dạy học, hệ thống trường lớp và hệ thống quản
lý giáo dục, thực hiện Chuẩn hóa - Hiện đại hóa - Xã hội hóa giáo dục”. [10]
Đại hội Đảng lần thứ XI đã đề ra đột phá chiến lược: “Phát triển nhanh

nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, tập trung vào việc đổi mới
căn bản và toàn diện nền giáo dục quốc dân; gắn kết chặt chẽ phát triển nguồn nhân
lực với phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ.” [11]
Trong giáo dục, quy trình đào tạo được xem như là một hệ thống bao gồm các
yếu tố: mục tiêu, chương trình đào tạo, nội dung, hình thức tổ chức dạy học, PPDH.
PPDH là khâu rất quan trọng bởi lẽ PPDH có hợp lý thì hiệu quả của việc dạy học mới
cao, phương pháp có phù hợp thì mới có thể phát huy được khả năng tư duy, sáng tạo
của người học. Bởi vậy, việc đổi mới giáo dục trước hết là việc đổi mới PPDH.
Luật Giáo dục đã ghi rõ: “Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực,
tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học; bồi dưỡng cho người học năng
lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên.” [22]
Có nhiều cách tiếp cận đổi mới phương pháp dạy học là xu hướng dạy học
tích cực có thể làm phát triển năng lực sáng tạo của người học, tạo ra môi trường
học tập chủ động, khuyến khích người học tìm tòi, phát hiện, giải quyết vấn đề, để
có thể đương đầu với những thách thức trong cuộc sống và lao động nghề nghiệp


Luận văn đủ ở file: Luận văn full