MỤC LỤC
STT
NỘI DUNG
TRANG
1
2
Mục lục.
Lý do chọn đề tài.
1
3
4
5
Mục đích nghiên cứu.
Đối tượng nghiên cứu.
Phương pháp nghiên cứu.
1
1
2
6
Nội dung sáng kiến
2
7
Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
2
8
Thực trạng vấn đề khi áp dụng sáng kiến
2
9
10
Những biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
3
12
11
Kết luận, kiến nghị
13
12
13
Kết luận
Kiến nghị
13
14
1
1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
“Trẻ chơi mà học, học bằng chơi” đối với trẻ Mầm Non rất cần thiết. Trẻ nhỏ
có mong muốn tự nhiên là được cảm nhận và khám phá một cách tích cực về thế
giới. Qúa trình học hỏi, khám phá của trẻ diễn ra thông qua nhiều hoạt động trong
đó hoạt động góc có ý nghĩa quan trọng. Vui chơi không chỉ là hoạt động giúp trẻ
giải trí, thư giãn mà còn giúp trẻ cảm nhận và khám phá thế giới xung quanh một
cách tự nhiên, thuận lợi, nhanh chóng.
Vì vui chơi là tái hiện nhập vai giống như người lớn. Khi cho trẻ hóa thân
vào những nhân vật thợ xây, cô bán hàng, “bố, mẹ” hay bác sĩ khám bệnh, trẻ được
tái hiện công việc mà trẻ từng biết, không chỉ giúp trẻ trưởng thành hơn mà còn tạo
cho trẻ những phản xạ tự nhiên và tính sáng tạo trong khi đóng vai. Không chỉ thể
hiện vai chơi trẻ thích, bên cạnh đó trẻ còn được giao tiếp với nhau qua vai trẻ thể
hiện. Hiểu được điều này các bậc cha mẹ đặc biệt là giáo viên mầm non cần tạo
điều kiện thuận lợi để cho trẻ được vui chơi lành mạnh. Trong quá trình giáo dục
trẻ nói chung, tổ chức cho trẻ chơi nói riêng, giáo viên cần phải biết dạy cho trẻ
chơi cái gì? Chơi như thế nào để đem lại kiến thức phục vụ cho hoạt động học,
phục vụ cho sự phát triển tư duy của trẻ. Vì vậy các góc chơi càng phong phú bao
nhiêu thì càng kích thích trẻ chơi bấy nhiêu và tạo sự ham muốn được khám phá
mở mang kiến thức về thế giới xung quanh trẻ bấy nhiêu. Từ những thực tế, việc
cho trẻ hoạt động góc tôi đã nhận thấy được rằng việc thực hiện hoạt động góc
không phải để cho trẻ chơi không mà còn giúp trẻ phát triển toàn diện trong các
lĩnh vực ngôn ngữ, thẩm mỹ, thể chất, nhận thức và tình cảm xã hội, hay nói một
cách khác, đây là cách để trẻ tiếp cận xã hội cuộc sống của người lớn. Vì vậy tôi
thường xuyên tổ chức hoạt động vui chơi để theo dõi trẻ và nắm bắt được những
tâm tư suy nghĩ của trẻ. Gợi hỏi trẻ để trẻ nêu lên ý nghĩ của mình.
Tổ chức hoạt động góc lấy trẻ làm trung tâm trẻ mạnh dạn, tự tin, tích cực,
chủ động, tư duy, sáng tạo, thích thú tìm tòi, khám phá trong quá trình tham gia các
hoạt động giáo dục ở trường, ở lớp.
Hoạt động góc có giá trị lớn và đã trở thành phương tiện để giáo dục trẻ phát
triển tình cảm xã hội, phát triển thẩm mỹ, phát triển thể chất, phát triển ngôn ngữ,
phát triển nhận thức và là phương tiện không thể thiếu nhằm phát triển toàn diện
nhân cách và trí tuệ cho trẻ ở trường mầm non.
Chính vì tầm quan trọng muốn giúp cho sự hứng thú chơi trong trẻ ngày
càng nhiều hơn, mở mang kiến thức sâu rộng hơn nên tôi lựa chọn đề tài “Một số
biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi tham gia húng thú vào hoạt động góc theo quan điểm
giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”
1.2. Mục đích nghiên cứu
Để hình thành tổ chức hoạt động góc cho trẻ 4 - 5 tuổi là góp phần cải tiến
xây dựng, hoàn thiện nội dung hoạt động này ở trường mầm non. Phù hợp với nền
tảng giáo dục hiện đại đồng thời phát huy cao nhất được tính tích cực của trẻ.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
- Đối tượng là trẻ mẫu giáo nhỡ 4 - 5 tuổi tại trường Mầm non Sơn Điện Quan Sơn - Thanh Hóa.
2
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu sử dụng tài liệu.
- Phương pháp tuyên truyền với các bậc phụ huynh
- Phương pháp đàm thoại nêu gương
- Phương pháp dùng tình cảm
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế
2. Nội dung
2.1. Cơ sở lí luận
Với quan điểm “mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt” và “mỗi đứa trẻ đều có
cơ hội được học bằng nhiều cách khác nhau”. Với trẻ Mầm non vui chơi là hoạt
động chủ đạo. Trẻ qua học mà chơi qua chơi mà học chính vì vậy ngay từ đầu năm
học tôi đã tạo môi trường học tập tích cực cho trẻ để trẻ được học được trải nghiệm
và khám phá ở mọi lúc mọi nơi.
Muốn trẻ phát triển tốt thì cô giáo phải là người thể hiện tốt nhiệm vụ giáo
dục của mình luôn linh động sáng tạo giúp trẻ thông qua chơi mà học, bằng cách
thông qua hoạt động chơi, hoạt động ở các góc. Trong quá trình giáo dục trẻ nói
chung, tổ chức cho trẻ chơi nói riêng giáo viên cần phải đảm bảo tính hứng thú,
nhu cầu, khả năng, thế mạnh của mỗi trẻ đều được hiểu, đánh giá đúng và được tôn
trọng mỗi trẻ đều có cơ hội tốt nhất có thể để thành công. Để thực hiện được điều
đó giáo viên cần dựa trên hứng thú, nhu cầu, khả năng, thế mạnh của mỗi trẻ để
xây dựng kế hoạch giáo dục cho phù hợp với từng đối tượng và điều kiện địa
phương, xây dựng kế hoạch trên cơ sở những gì trẻ đã biết và có thể làm để phản
ánh được mức độ phát triển của từng cá nhân trẻ.
Trẻ chơi chủ yếu do nhu cầu và khả năng của trẻ, nhu cầu muốn bắt chước,
muốn làm người lớn, nhưng khả năng và sức lực của trẻ chưa đủ để làm người lớn
do đó trẻ giải tỏa nhu cầu đó dưới hình thức là hoạt động góc. Trẻ tham gia vào xã
hội người lớn theo cách riêng của mình chúng tưởng tượng mình là người lớn và
cũng đóng một cương vị xã hội như: Cô giáo, bác sỹ, chú công nhân, cô bán
hàng…với vai trò đó chúng tái tạo lại cuộc sống của người lớn một cách tổng quát
trong hoàn cảnh tưởng tượng vì chơi của trẻ không phải thật mà là giả vờ, nhưng
sự giả vờ ấy lại mang tính rất thật. Bởi vậy khi trẻ chơi giáo viên có thể phát triển
tư duy và kỹ năng của trẻ bằng cách khuyến khích trẻ thiết lập mối quan hệ với
những gì trẻ đã biết và có thể làm hoặc với những kinh nghiệm có sự tương đồng,
sử dụng từ ngữ để miêu tả những gì trẻ đang làm, sử dụng các tình huống có vấn
đề và thách thức nảy sinh trong quá trình chơi để khuyến khích trẻ thảo luận và tìm
cách giải quyết.
Như vậy giờ hoạt động góc được phát triển và mở rộng theo sự phong phú
và mở rộng các mối quan hệ qua lại của trẻ với môi trường xung quanh, phản ảnh
tính sáng tạo độc đáo sự tác động qua lại giữa trẻ với môi trường xung quanh một
cách tích cực, tự lực, tự nguyện và tự tin.
2.2. Thực trạng
1. Thuận lợi:
- Trường Mầm non Sơn Điện là trường đã được công nhận trường chuẩn
Quốc gia mức độ 1 và kiểm định chất lượng giáo dục cấp độ 2. Trường được xây
3
dựng khang trang, sạch đẹp, có lớp học đảm bảo quy định, sắp xếp trang trí không
gian hợp lý thân thiện, môi trường sạch sẽ, an toàn. Bố trí khu vực chơi và học
trong lớp cũng như ngoài trời phù hợp, thuận tiện. Được Đảng uỷ - UBND Xã Sơn
Điện quan tâm.
- Được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Phòng giáo dục và đào tạo Huyện
Quan Sơn, Ban giám hiệu nhà trường luôn tạo điều kiện trang bị đầy đủ về cơ sở
vật chất, đồ dùng đồ chơi trong lớp, phòng học rộng rãi, thoáng mát.
- Phòng giáo dục hướng dẫn chỉ đạo tổ chức sinh hoạt chuyên môn cụm mỗi
năm 2 lần để qua đó tổ chuyên môn thường xuyên sinh hoạt đã giúp cho tôi củng
cố kiến thức của mình, kịp thời nắm bắt và bồi dưỡng thêm về chuyên môn.
- Giáo viên trẻ, nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ, tích cực học hỏi nghiên cứu tài
liệu, tham khảo các phương tiện thông tin đại chúng về cách chăm sóc và giáo dục
trẻ.
- Trẻ ở cùng một độ tuổi nên mức độ nhận thức tương đối đồng đều.
- Phụ huynh quan tâm, nhiệt tình ủng hộ cùng phối hợp với các cô trong việc
chăm sóc giáo dục trẻ.
2. Khó khăn :
Bên cạnh những thuận lợi còn tồn tại những mặt hạn chế như:
- Giáo viên chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc tạo cơ hội cho trẻ được
thể hiện hiểu biết của mình.
- Sự hứng thú tham gia vào các hoạt động trong lớp không đồng đều
- Trẻ chưa mạnh dạn, tự tin khi tham gia vào các hoạt động.
* Số liệu điều tra trước khi thực hiện:
Stt
Nội dung đánh giá
Trước khi áp dụng biện pháp
1
2
3
4
5
Trẻ hứng thú tham gia hoạt động góc
Trẻ tạo ra được sản phẩm
Trẻ có kỹ năng tham gia vào các
hoạt động góc
Trẻ giao tiếp với bạn cùng chơi
Trẻ mạnh dạn, tự tin
Đạt
Tỉ lệ
Tỉ lệ
35%
38%
Chưa
đạt
17
16
9
10
9
35%
17
65%
10
9
38%
35%
16
17
62%
65%
65%
62%
Với thực trạng trên tôi đã suy nghĩ tìm tòi nghiên cứu và mạnh dạn đưa ra
“Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi tham gia hứng thú vào hoạt động góc theo
quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”
2.3. Những biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
Trong thực trạng đó cũng như nhận thức được tình hình thực tế hiện nay tôi
đã suy nghĩ tìm tòi nghiên cứu tìm ra những biện pháp giúp trẻ giúp trẻ 4 - 5 tuổi
tham gia hứng thú vào hoạt động góc đạt hiệu quả cao hơn.
Biện pháp 1: Tạo môi trường trong lớp an toàn thân thiện:
Trong lớp học không thể thiếu những góc chơi của trẻ, do đó để lớp học
thêm lôi cuốn trẻ tôi đã tạo nên một môi trường lớp học với những màu sắc sinh
4
động, những nhân vật ngộ nghĩnh … không gian hợp lí, cách sắp xếp phù hợp, gần
gũi, quen thuộc với cuộc sống thực hàng ngày của trẻ. Phản ánh các hoạt động,
cuộc sống văn hóa của địa phương, luôn thay đổi để tạo ra sự hấp dẫn mới lạ đối
với trẻ. Các góc hoạt động chính được duy trì thường xuyên. Vì vậy tôi suy nghĩ
cẩn trọng về việc bố trí các góc này. Việc sắp xếp rất linh hoạt để có thể sắp xếp
lại. Khi thiết kế các góc hoạt động này tôi luôn tuân thủ các nguyên tắc sau:
Sắp xếp: Những hoạt động tương đồng thì ở gần nhau (góc tĩnh xa góc
động).
Giới hạn không gian: Sắp xếp kệ đồ dùng đồ chơi hợp lý, phù hợp. Đảm
bảo rằng trẻ có thể di chuyển dễ dàng giữa các góc mà không va chạm vào nhau
hoặc vấp ngã hay va chạm vào đồ vật. Có đồ chơi, học liệu và phương tiện đặc
chủng cho từng góc: Các góc phải được bày biện hấp dẫn
- Không gian để chơi và di chuyển xung quanh: Cần giới hạn số trẻ trong
những không gian nhỏ.
Học liệu và phương tiện trong góc hoạt động đóng vai trò không nhỏ trong
quá trình học và chơi của trẻ. Vì vậy các đồ dùng và học liệu cung cấp cho các góc
hoạt động được lên kế hoạch thật cẩn thận để hỗ trợ giáo viên lên kế hoạch cho
việc học của trẻ và để thu hút trẻ tham gia. Học liệu và phương tiện trong góc hoạt
động được đảm bảo rằng trẻ có thể thể hiện các ý tưởng và không bị gò bó. Học
liệu đó phong phú, đa dạng và được bổ sung khi cần.
- Đối với diện tích các góc phải đảm bảo tính mục đích. Tính mục đích ở đây
có 2 nghĩa: một là môi trường giáo dục phải hướng vào việc phát triển toàn diện
của trẻ nhằm đạt được mục tiêu giáo dục mầm non nói chung và mục tiêu cuối độ
tuổi nói riêng; hai là thiết kế môi trường phải phù hợp với mục đích tổ chức các
hoạt động.
- Trang trí môi trường lớp học phù hợp với tính chất của các hoạt động, phù
hợp với từng lứa tuổi. Trong lớp bố trí không gian phù hợp dành cho hoạt động
chung của lớp và hoạt động theo sở thích, khả năng của nhóm nhỏ hoặc cá nhân.
Có khu vực dành riêng để chăm sóc đối với trẻ có nhu cầu đặc biệt. Đây là những
cơ hội quý báu để trẻ ứng dụng kiến thức và kỹ năng trẻ đã được học theo cách của
mình mà không bị gò bó, đặc biệt vào các thời điểm như chơi và hoạt động ở các
góc vào buổi sáng và vào giờ hoạt động chiều. Được bày biện một cách hấp dẫn;
- Sắp xếp hợp lý và thuận tiện;
- Mang tính mở, không cố định trẻ phải sử dụng theo nhiều cách khác nhau.
- Bố trí các góc chơi, hoạt động trong lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện
cho cô và trẻ hoạt động.
- Tính đến không gian thực tế của trường để cân đối các góc. Trường Mầm
non là môi trường thuận lợi để hình thành các kỹ năng xã hội cho trẻ: Đảm bảo
môi trường giao tiếp thân thiện, hòa đồng, ấm cúng, cởi mở giữa cô và trẻ, giữa trẻ
với trẻ, giữa trẻ với môi trường xung quanh. Quan hệ giữa cô và trẻ, người lớn với
trẻ phải thể hiện tình cảm yêu thương, thái độ tôn trọng, tin tưởng trẻ, tạo cơ hội
cho trẻ bộc lộ những suy nghĩ, tâm tư nguyện vọng của mình.
Biện pháp 2. Xây dựng các góc mở cho trẻ hoạt động.
5
Với trẻ góc mở là góc mới mà trẻ đang dần làm quen và hoạt. Góc hoạt động
được thiết kế phù hợp với chiều cao của trẻ để trẻ có thể dễ dàng lấy, cất đồ chơi,
tháo ra lắp vào theo ý thích của mình.
Để lớp học thêm sinh động và gây hứng thú lôi cuốn trẻ tham gia vào các
hoạt động tôi đã sắp xếp các góc mở hình ảnh ngộ nghĩnh gần gũi thân quen với
trẻ. Mảng chính tôi đã trang trí phù hợp với chủ điểm trẻ có thể tự gắn những hình
ảnh lên mảng chính. Cô và trẻ cùng tạo ra các sản phẩm và sử dụng các sản phẩm
đó để trang trí cũng như làm đồ dùng góc chơi làm cho góc hoạt động không bao
giờ cũ đối với trẻ vì luôn được thay đổi để phù hợp với các chủ điểm trong năm
học. Các góc hoạt động liên kết mật thiết với nhau, qua mỗi buổi chơi và ở các
nhóm chơi khác nhau, trẻ có thể tạo ra nhiều sản phẩm để trưng bày, cũng như sử
dụng sản phẩm của các bạn khác trong lớp để chơi, chính điều này làm cho mỗi
buổi chơi trở nên phong phú hơn, hấp dẫn hơn và mỗi buổi chơi có hiệu quả hơn
với trẻ. Không những vậy, việc tạo ra nhiều sản phẩm còn rèn cho trẻ những đức
tính tốt, như: kiên trì, biết tôn trọng và giữ gìn sản phẩm do chính mình hay người
khác tạo ra ... Trẻ ở độ tuổi mẫu giáo nhỡ có trí tưởng tượng cũng như óc sáng tạo
vô cùng độc đáo. Để khuyến khích trí tưởng tượng và óc sáng tạo của trẻ, tôi đã sử
dụng và tận dụng nhiều nguyên vật liệu khác nhau để hướng dẫn trẻ làm đồ dùng
đồ chơi để phục vụ chính những góc hoạt động trong lớp, hướng dẫn trẻ tạo ra
những sản phẩm từ những viên sỏi, giấy bìa, vải vụn ...
Qua các buổi chơi, trẻ có thể tạo ra nhiều sản phẩm độc đáo và chính những
sản phẩm này được sử dụng để trang trí vào các góc chơi, điều này càng khuyến
khích trẻ hoạt động tích cực, qua quá trình thực hiện tôi thấy rằng, ngoài việc trẻ
hứng thú với các góc chơi, còn rất tích cực hoạt động để có thể tạo ra nhiều sản
phẩm giúp cô trang trí các góc lớp, hay để được khoe với cha mẹ.
Với việc tận dụng những nguyên vật liệu sẵn có không những khuyến khích
trẻ hoạt động một cách tích cực, tiết kiệm được kinh phí mà còn là một hình thức
liên kết giữa gia đình và nhà trường một cách tự nhiên.
Mỗi chủ điểm mới, cô giáo có thể trao đổi với cha mẹ học sinh cho con em
mình mang đến trường một số đồ dùng mà không sử dụng đến nữa.
Ví dụ: Chai lọ, vải vụn … Từ những đồ dùng đó, cô và trẻ tạo ra những sản phẩm
phục vụ quá trình học của trẻ, thông qua đó, gia đình trẻ có thể hiểu phần nào đó về
công việc của cô giáo và cũng như quá trình học tập của con em mình ở trường, để
cùng với nhà trường giáo dục con, cháu.
Cũng chính việc trẻ hoạt động một cách tích cực, chủ động và sáng tạo đã
giúp tôi dễ dàng hơn trong việc đưa đến cho trẻ những kiến thức mới, hay thông
qua các buổi chơi, tôi có thể dễ dàng giúp trẻ tiếp nhận được những cách ứng xử
với thế giới xung quanh. Việc thiết kế và xây dựng các góc mở, có thể thay đổi dễ
dàng phù hợp với thời điểm hay chủ điểm của năm học còn giúp giảm tải công việc
cho giáo viên. "Nếu như trước đây, cứ mỗi chủ điểm mới, tôi phải trang trí lại
nhiều góc hoạt hoạt động, hay nhiều mảng tường trong lớp cho phù hợp với chủ
điểm thì bây giờ, cứ mỗi chủ điểm mới, tôi chỉ cần tìm tài liệu và hướng dẫn học
sinh tạo ra những sản phẩm phù hợp với chủ điểm mới và trang trí vào khung đã có
sẵn".
6
Như vậy, không những có thể lưu giữ lại những sản phẩm do trẻ tạo ra từ
chủ điểm trước mà còn giúp trẻ nhận biết một chủ điểm mới một cách tự nhiên và
dễ dàng mà cô giáo không mất nhiều thời gian để trang trí lại ...
Biện pháp 3: Sưu tầm nguyên vật liệu sẵn có làm đồ dùng, đồ chơi ở các
góc.
Muốn cho trẻ hoạt động tốt hoạt động này, thì ngay từ đầu năm học tôi đã
lên kế hoạch cho việc làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ ở các góc, không lên một cách
chung chung mà vạch ra rõ ràng cụ thể cho việc làm đồ dùng, đồ chơi. Ngoài
những đồ dùng, đồ chơi có sẵn tôi tận dụng những nguyên vật liệu ở dạng phế liệu
sẵn có ở địa phương như: ống tre, nứa, thùng catton xốp, đĩa video cũ, giấy báo có
trang bìa quảng cáo, chai nhựa, vỏ hộp sữa chua, hộp đựng cơm, vải vụn, vỏ ốc, vỏ
ngao, ống chỉ, tăm tre, khối gỗ, … tất cả những nguyên vật liệu cần đảm bảo an
toàn về tính mạng, không gây độc hại, không sắc nhọn, không nặng nề đối với trẻ.
Từ những nguyên vật liệu trên tôi làm ra rất nhiều đồ chơi ở các góc cho trẻ.
(Hình ảnh đồ dùng đồ chơi tự tạo ở góc chơi)
Ví dụ: Có thể dùng chai C2, trà xanh để làm chén, bộ tách trà cho cháu chơi
ở góc gia đình, vải vụn để trẻ may quần áo búp bê.
Việc chuẩn bị đồ dùng cần phải phù hợp với nội dung chủ điểm. Ví dụ: Chủ
điểm Tết - Mùa xuân thì cô giáo cần chuẩn bị đồ dùng như: Lon nước yến, hộp
giấy hình vuông, giấy màu xanh, giấy nilon, ống hút trân châu, giấy kiếng, cành
cây khô, giấy màu, hồ dán, tranh ảnh về ngày tết, bài hát, bài thơ về mùa xuân, …
khi trẻ chơi ở các góc trẻ có đủ đồ dùng để thực hiện một số nội dung như: Làm
bánh tét, bánh chưng, làm kẹo trong ngày tết, cắm hoa ngày tết, hát múa về ngày
tết, mùa xuân, xem tranh ảnh về ngày tết, mùa xuân. Từ những nội dung đó, nhằm
hỗ trợ cho giờ hoạt động chung giúp trẻ sáng tạo hơn trong việc thực hiện một số
hoạt động và giúp trẻ khắc sâu kiến thức hơn.
Muốn cho trẻ thực hiện hoạt động vui chơi ở các góc một cách rõ ràng, cụ
thể và mang tính chặt chẽ thì ngoài những biện pháp trên còn có một biện pháp mà
tôi nghĩ cũng rất quan trọng đó là: Nội dung chơi ở các góc. Nhu cầu gì của trẻ,
hoặc góc chơi này nó liên kết với góc chơi kia bằng cách nào. Vì vậy, muốn trẻ
chơi tốt thì tôi cũng cần phải hiểu được ý nghĩa của từng trò chơi.
Ví dụ: Trong trò chơi xây dựng thì cô phải hiểu được ý nghĩa của trò chơi
xây dựng đối với trẻ là loại trò chơi biểu hiện khả năng tạo hình của trẻ, từ những
khối gỗ, khối nhựa, hộp giấy… với những dạng kích thước khác nhau trẻ có thể lắp
ghép, xây dựng nên những công trình như công viên, trường học …, hoặc từ những
vật liệu thiên nhiên như vỏ sò, đá, sỏi, … trẻ xây nên vườn trường, vườn cây, …
7
Thông qua trò chơi trẻ rèn luyện khả năng lắp ghép xây dựng, đồng thời phát
triển trí tưởng tượng, ý thức, tình cảm, tính tò mò, tính ham hiểu biết, … và đó
cũng là những phẩm chất cần thiết cho con người trong thời đại phát triển.
Trong trò chơi xây dựng tôi thường hay vấp phải một chủ đề chỉ xây dựng
một mô hình, như: Chủ điểm trường Mầm non tôi chỉ cho trẻ xây dựng trường
Mầm non, xây dựng lặp đi, lặp lại nhiều lần trong chủ điểm và đặc biệt góc xây
dựng không có mối liên hệ với góc chơi khác, tình trạng này sẽ làm cho trẻ nhàm
chán và không phát triển tính sáng tạo của trẻ. Từ đó tôi tìm ra biện pháp khắc
phục như sau:
+ Tôi luôn luôn làm phong phú các mối quan hệ xã hội bằng cách liên kết
các góc chơi theo chủ đề thành một xã hội thu nhỏ, trong đó có nhiều ngành nghề
khác nhau, góc xây dựng ở mẫu giáo phải có mối quan hệ qua lại giữa các góc chơi
khác, khi đó trẻ không những đặt mối quan hệ trong cùng một nhóm mà còn biết
nhân rộng mối quan hệ với các nhóm khác. Khi chơi xây dựng, ngoài tạo một công
viên nhất định, cô giáo còn có thể gợi ý cho trẻ mở rộng liên kết với các góc khác
bằng những đường nối từ góc này sang góc kia, như từ khu chợ đến góc gia đình,
từ khu vui chơi đến cửa hàng, lúc này góc xây dựng làm nhiệm vụ trung tâm nối
các góc lại với nhau, muốn đi chợ phải đi băng qua góc xây dựng. Tuy nhiên, ở
góc chơi này tôi cũng gặp khó khăn về vật liệu xây dựng. Để khắc phục điều này
bằng cách lấy ống hút trân châu, giấy bìa để làm hàng rào, đường đi, dùng thùng
giấy làm đường hầm cho trẻ chui qua, nhằm tạo sự khéo léo, hứng thú cho trẻ.
Đồ chơi của trẻ mẫu giáo cần đa dạng và phong phú. Nhiều đồ chơi của trẻ
có kích thích nhỏ nên làm lâu, đòi hỏi tôi phải chịu khó kiên trì khi làm đồ chơi
cho trẻ. Ngoài những gì bản thân tôi đã biết tôi còn hỏi thêm ở các bạn đồng
nghiệp để tạo ra các đồ dùng, đồ chơi phong phú hơn, phù hợp với nội dung chơi.
Muốn có nguồn nguyên vật liệu dồi dào cần kết hợp với phụ huynh tìm kiếm
các loại tranh ảnh, tờ lịch có tranh liên quan đến trò chơi. Tôi luôn quan sát quá
trình chơi và ghi chép lại những nguyên vật liệu, đồ chơi mà trẻ thích để cung cấp
kịp thời cho nhu cầu của trẻ.
Biện pháp 4: Gây hứng thú cho trẻ trong giờ hoạt động góc:
Hoạt động góc là một hoạt động trẻ được vui chơi và học tập. Trong đó giáo
viên là người dẫn dắt trẻ tham gia chơi, trẻ biết tên góc, tên trò chơi, biết chơi
những đồ chơi gì ở góc đó, biết nhiệm vụ của góc chơi đó và biết liên kết các góc
chơi cùng nhau làm lên những sản phẩm chơi ở từng góc. Tất cả những điều đó
phụ thuộc vào nhiều ở sự gợi mở, kích thích, gây hứng thú tư duy của trẻ, muốn có
được điều đó thì giáo viên cần có những hình thức gây hứng thú dẫn dắt trẻ vào
hoạt động thu hút trẻ, gây ấn tượng cho trẻ để trẻ thể hiện được vai chơi, được suy
nghĩ, nhu cầu và sở thích của trẻ
Từ kinh nghiệm của bản thân và dự giờ của một số lớp, một số đồng nghiệp
trong trường qua những tiết dạy hoạt động góc tôi có rút ra được một số hình thức
gây hứng thú cho trẻ để dẫn dắt trẻ vào chơi tốt và đạt kết quả cao trong giờ học,
trên trẻ và trên cô. Giờ học đảm bảo lấy trẻ làm trung tâm, trẻ thể hiện tốt.
Trong giờ hoạt động góc giáo viên trò chuyện với trẻ về các góc chơi, tên
góc, nhiệm vụ của góc chơi, đồ chơi tại góc, sau đó cho trẻ nhận góc chơi và tự về
8
góc chơi tự phân vai chơi ở góc chơi đó. Rồi cho trẻ tiến hành chơi trẻ đã hứng thú
tham gia chơi rất tốt, biết nhiệm vụ của mình, thể hiện vai chơi tốt và đạt kết quả
cao.
Ví dụ: Gây hứng thú cho trẻ bằng một bài hát trong chủ đề, sau đó cô và trẻ
trò chuyện về nội dung bài hát và trò chuyện về chủ đề. Rồi cô hỏi trẻ tên các góc
chơi và trò chuyện về các góc chơi, cô cho trẻ nhận góc chơi và nhận vai chơi. Sau
đó cô tiến hành cho trẻ về góc chơi của mình. Trẻ đã hứng thú tham gia chơi rất tốt,
biết nhiệm vụ của mình, thể hiện vai chơi tốt và đạt kết quả cao, trẻ được là trung
tâm của hoạt động.
Tôi cũng có thể gây hứng thú cho trẻ bằng 1 trò chơi đơn giản, cho trẻ cầm
tay nhau đứng thành vòng tròn, sau đó lăn quả bóng, quả bóng lăn đến bạn nào thì
bạn đó sẽ nói xem mình thích chơi ở góc chơi nào và rủ thêm những bạn khác cùng
tham gia chơi ở góc chơi đó với mình. Sau đó cô cho trẻ nói nhiệm vụ của góc chơi
và phân vai chơi và cô tiến hành tổ chức cho trẻ chơi. Hay gây hứng thú bằng cách
khác như cho trẻ xem video về chủ điểm đang thực hiện rồi trò chuyện dẫn dắt trẻ
vào các góc chơi theo ý thích của mình
Trên đây là một số hình thức giúp trẻ hứng thú khi tham gia hoạt động góc
mà bản thân đã đúc rút được qua quá trình công tác, tôi thấy trẻ hứng thú và thu
hút trẻ vào hoạt động rất tốt, trẻ thể hiện bản thân, được tư duy, sáng tạo, nhận thức
và đoàn kết khi tham gia chơi với nhau trong giờ hoạt động. Tôi đưa ra một số hình
thức trên để cùng nhau trao đổi kinh nghiệm trong việc tạo hứng thú cho trẻ bằng
các hình thức khác nhau để đem đến một kết quả như mong đợi.
Biện pháp 5: Tổ chức hướng dẫn hoạt động vui chơi
Nội dung thỏa thuận rất quan trọng cho việc thực hiện trong quá trình hoạt
động vui chơi, khi thỏa thuận giữa cô và cháu có sự trao đổi về cách chơi, vai chơi
mà cháu sắp đảm nhận ngoài ra cháu còn biết được một số nội dung cần thiết trong
quá trình chơi.
Giáo viên cần chuẩn bị chu đáo các góc mà các cháu sẽ thực hiện chơi của
buổi chơi hôm đó, cô cần tôn trọng quyết định của cháu khi cháu quyết định chọn
góc mà cháu thích, cô cần nêu rõ góc chơi chính để cháu thấy được tầm quan trọng
của góc chơi chính để trong buổi chơi sẽ làm nổi bật hơn các góc khác.
Trong quá trình chơi giáo viên nên hòa nhập đóng vai chơi, cùng cháu gọi
đúng ngôn ngữ mà cháu đã nhập vai:
Ví dụ: “Bác thợ cả, chú xây dựng”
Như trong góc chơi xây dựng trẻ thể hiện và hiểu được xây nhà gồm có ai
xây? Nguyên vật liệu để xây, bạn nào xây nhà, bạn nào trộn hồ, xây công viên phải
xây thế nào? Còn xây trường học có những gì? Khi xây xong sẽ tổ chức khánh
thành công trình… Giáo viên cần bao quát hết góc chơi, các bác thợ xây hôm nay
xây công trình gì vậy? để xây được các bác sẽ cần vật liệu gì? ... như vậy cô sẽ biết
được tiến trình nhập vai của cháu
- Góc phân vai: Ở góc chơi này tôi đã tận dụng nguyên vật liệu tái chế từ
vải vụn, xốp vụn, bìa cát tông...để tạo thành các củ quả, để trẻ chơi trò chơi như
nấu ăn khi chơi trẻ biết được tên các món ăn, trẻ làm quen với một số kỹ năng như
chế biến một số món ăn đơn giản theo mẫu, biết được sự vất vả của người lớn khi
9
chế biến những món ăn cho trẻ ăn hàng ngày qua đó giáo dục trẻ không làm rơi vãi
thức ăn.
Hoạt động góc giúp trẻ từ chỗ không biết, chưa biết rõ đến nắm được mục
đích của nội dung, làm giàu vốn kinh nghiệm tăng thêm sự hiểu biết và phát triển
tri thức cho trẻ. Hoạt động góc giúp trẻ phát triển sự giao lưu qua lời nói, làm giàu
vốn từ cho trẻ, còn giúp trẻ thể hiện tình cảm, giáo dục nhân cách cho trẻ, tình cảm
của trẻ được hình thành qua mối quan hệ tốt giữa người với người, mối quan hệ
giữa con người và lao động, giữa trẻ và gia đình, tình cảm đó được thể hiện một
cánh chân thành qua các trò chơi gia đình cùng nhau nấu ăn, cô bán hàng cho
khách, bác sĩ khám bệnh và chăm sóc cho bệnh nhân.
Ví dụ: “Bác sĩ khám bệnh chăm sóc cho bệnh nhân, gia đình, bố mẹ chăm
sóc con, tổ chức các bữa tiệc cuối tuần mời mọi người đến dự”
“Cô bán hàng có thể trao đổi về giá cả khi mua bán ở góc bán hàng, bác cần
mua gì tôi bán cho?; bán cho tôi hộp bánh! Bao nhiêu tiền một hộp?...
( Hình ảnh trẻ chơi góc phân vai, đóng vai bác sĩ, cô bán hàng, đầu bếp...)
Trẻ biết cách giao tiếp qua các tình huống, phát triển vốn từ cho cháu khi
chơi trẻ được cùng nhau thể hiện vai chơi và chơi hứng thú hơn. Khi chơi trẻ được
thực hiện những động tác tự nhiên với đồ dùng, đồ chơi và có ý thức giữ gìn đồ
chơi ở các góc.
- Góc nghệ thuật:
Ở góc nghệ thuật này cô trang trí góc phù hợp với độ tuổi, có bục để trẻ biểu
diễn trên sân khấu. Trẻ có thể sáng tạo ra các sản phẩm mà trẻ thích. Phát triển
năng khiếu ca hát, ở góc này trẻ có thể hát các bài hát về chủ điểm, sử dụng các
nhạc cụ âm nhạc một cách hồn nhiên...
(Hình ảnh trang trí góc nghệ thuật)
- Góc học tập:
Tôi đã chuẩn bị đầy đủ các học liệu đồ dùng đáp ứng đầy đủ các hoạt động
có chủ đích của trẻ, tạo ra các đồ dùng để kích thích tính tò mò ham hiểu biết của
trẻ, trẻ có thể sắp xếp theo yêu cầu của cô cho đủ với số lượng cô yêu cầu, tạo điều
kiện cho trẻ học bằng nhiều cách khác nhau.
10
Hơn nưa tôi đã thiết kế các bài tập cũng như trang bị các học liệu mở gây
được hứng thú cho trẻ tham gia vào các hoạt động và kích thích tìm tòi khám phá
cho trẻ.
Ví dụ: Thiết kế bộ tranh gỗ theo chủ đề để trẻ lắp ghép theo tranh, hay trẻ có
thể lắp ghép thành bức tranh có chữ cái... Qua đó trẻ củng cố ôn luyện được kiến
thức đã học.
Sưu tầm những tờ lịch cũ thay thế giấy rô ky tôi sẽ thực hiện bài tập phát
triển trí tuệ cho trẻ say mê vui chơi vào các bài tập chữ cái, bài tập toán có số
tương ứng để trẻ xếp vào những hình ảnh tự làm.
- Góc vận động: Góc này trẻ có thể thoải mái vui chơi vận động, trò chơi
vận động mà trẻ thích với các dụng cụ mà cô đã chuẩn bị như: vòng thể dục, cổng
thể dục, gậy thể dục, túi cát, tạ, còn, lẹ...
(Hình ảnh đồ dùng, đồ chơi ở góc bé thích vận động)
Các trò chơi dân gian như ném còn, to lẹ..các đồ dùng này đã được vệ sinh
sạch sẽ, an toàn khi trẻ sử dụng. Trẻ chơi ở góc này giúp trẻ nâng cao sức khoẻ của
mình, thích chơi trò chơi dân gian hơn.
- Góc thiên nhiên: Trẻ cùng nhau khám phá sự vật hiện tượng xung quanh
qua quá trình thử nghiệm, như: Khám phá vật nổi, vật chìm, không khí, nam
châm.... cũng thông qua giờ chơi ở góc thiên nhiên cháu được vui đùa với thiên
nhiên, tự mình trồng cây, chăm sóc cây lau lá cây, tưới nước và tìm hiểu được quá
trình phát triển của cây và biết được lợi ích của cây xanh đối với con người.
(Hình ảnh trẻ đang chăm sóc hoa, cây, lau lá cây, tưới nước)
Muốn cho trẻ đi học thường xuyên và hứng thú tham gia vào mọi hoạt động
của lớp và có trách nhiệm với lớp thì cô là người luôn luôn làm mới lớp trong ánh
mắt của trẻ. Vì không chỉ giờ hoạt động góc trẻ mới được thỏa sức sáng tạo mà
mọi hoạt động cô đều phải tạo sự hứng thú kích thích sự tò mò khám phá của trẻ.
* Đánh giá hoạt động vui chơi
- Khi cháu nhập vai cô cần bao quát các cử chỉ chính xác để có biện pháp và
cách xử lý phù hợp động viên khuyến khích cháu chơi tốt hơn. Từ đó có thể động
viên cháu sưu tầm thêm những phế liệu để cô và các cháu cùng làm thêm đồ chơi
11
cho các buổi chơi khác, cô nên có biện pháp khen và động viên rõ ràng để khích lệ
cháu
* Trao đổi với phụ huynh
- Phối hợp với phụ huynh là một việc rất quan trọng. Bởi việc giáo dục trẻ
là sự phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường. Các kiến thức trẻ tiếp thu được sẽ
được khắc sâu hơn nếu cả gia đình và cô giáo cùng chăm sóc, giáo dục trẻ.
Ví dụ: Ở lớp tôi có trường hợp cháu Trâm Anh hiếu động trong khi chơi
cùng bạn, tranh giành đồ chơi và đánh bạn. Khi phụ huynh đến đón trẻ tôi trao đổi
với phụ huynh cùng cô nhắc nhở cháu, sau một thời gian cháu đã thay đổi biết
nhường bạn trong khi chơi.
- Không chỉ trao đổi về các đồ chơi đến với phụ huynh mà còn trao đổi về
các mặt phát triển của trẻ khi được học và được chơi để phụ huynh phấn khởi và
yên tâm khi gửi con đến trường và có những cử chỉ đẹp tôn trọng cô giáo. Từ đó
phụ huynh sẽ động viên cháu đi học đều hơn.
Biện pháp 6: Thường xuyên thay đổi vai chơi cho trẻ.
Nắm bắt từ tâm sinh lý của trẻ ở trong từng độ tuổi và thông qua thực tế khi
trẻ tham gia chơi vào hoạt động góc do cô tổ chức: ở tuần đầu các trẻ chơi rất hứng
thú và mang tính sáng tạo nhưng bước sang chơi ở tuần 3 thì tôi quan sát các cháu
chơi hời hợt hơn và nhàm chán hơn mà nhất là những cháu trầm, nhút nhát…
Suy nghĩ tôi đã đi đến sử dụng biện pháp “Thường xuyên thay đổi vai chơi
cho trẻ” nhằm khích lệ trẻ chơi hứng thú, linh hoạt hơn khi được nhập vai chơi ở
nhóm khác.
Ví dụ: Tuần 1 của chủ đề “Gia đình” cháu Dũng, Uyên, Hân, Phấn đóng vai
các chú công nhân xây nên những ngôi nhà của khu tập thể. Sang tuần 2 những bạn
này chọn vai chơi ở các nhóm: nghệ thuật, nhóm bác sĩ, nhóm gia đình, tôi quan
sát và chỉ dẫn cho các cháu biết mở rộng nội dung chơi, hành động chơi như: Cháu
Lâm, Chiến sử dụng các mảnh gỗ rồi cùng cô dùng keo dán tạo nên bộ bàn ghế, cái
tủ…
Từ những việc làm trên tôi luôn thay đổi vai chơi cho trẻ trong suốt một chủ
đề để, tránh sự nhàm chán chơi ở mỗi trẻ, đáp ứng sự quan tâm và phù hợp với khả
năng của từng trẻ.
Tạo điều kiện cho trẻ phát triển ở mọi mặt: Thể chất, ngôn ngữ, tình cảm xã
hội, thẩm mỹ và nhận thức.
Và kết quả trẻ khi tham gia chơi vào hoạt động góc tôi nhận thấy các trẻ
chọn vai chơi và nhập vai chơi ở các chủ đề một cách tự nhiên, không gò bó, cùng
tham gia chơi với nhau không nhàm chán trong quá trình chơi.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Qua 1 năm thực hiện “Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi tham gia hứng
thú vào hoạt động góc theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” tôi nhận
thấy có được những kết quả sau:
a. Đối với bản thân.
- Qua quá trình nghiên cứu tôi đã đúc kết được một số kinh nghiệm như: Tôi
cảm thấy tự tin hơn khi tổ chức cho trẻ hoạt động góc cũng như giáo dục trẻ ở mọi
lúc mọi nơi.
12
- Có kinh nghiệm hơn trong việc trang trí các góc chơi cũng như tạo cơ hội
cho trẻ được hoạt động tốt hơn.
- Nắm chắc nội dung, phương pháp tổ chức một giờ hoạt động góc cho trẻ.
b. Đối với trẻ.
- Qua một thời gian áp dụng những biện pháp trên tôi nhận thấy trẻ lớp tôi
đang dạy có khả năng giao tiếp mạnh dạn hơn, sử dụng đồ dùng khéo léo hơn, tạo
ra nhiều sản phẩm đẹp hơn và có nhiều sáng tạo khi tạo ra một sản phẩm.
- Biết thể hiện tình cảm giao lưu giữa bạn bè, giữa trẻ và cô, thích chơi cùng
bạn và biết được nhiệm vụ của mình và bạn trong khi chơi, có thái độ tự giác cùng
bạn đến góc chơi, hứng thu trong khi chơi.
- Trẻ đều hứng thú tham gia vào giờ hoạt động góc ở mỗi chủ đề.
- Trẻ biết thể hiện vai chơi tốt trong nhóm của mình và trẻ biết liên kết với
các nhóm khác trong quá trình chơi.
- Biết cùng cô tạo nên những đồ dùng đồ chơi đơn giản từ các hột hạt, giấy
bìa, lá cây… cùng với cô trong quá trình chơi.
- Biết tự nhận xét về vai chơi, kết quả chơi trong quá trình chơi.
* Kết quả trên trẻ sau khi thực hiện các biện pháp trên:
Stt
Nội dung đánh giá
Sau khi áp dụng biện pháp
1
2
3
4
5
Trẻ hứng thú tham gia hoạt động góc
Trẻ tạo ra được sản phẩm
Trẻ có kỹ năng tham gia vào các
hoạt động góc
Trẻ giao tiếp với bạn cùng chơi
Trẻ mạnh dạn, tự tin
Đạt
Tỉ lệ
Tỉ lệ
77%
73%
80%
Chưa
đạt
6
7
5
20
19
21
20
22
77%
85%
6
4
23%
15%
23%
27%
20%
c. Đối với phụ huynh:
- Các bậc phụ huynh đã hiểu được tầm quan trọng của hoạt động góc cho trẻ
nên chủ động phối hợp với giáo viên làm tốt công tác này.
- Phụ huynh đã quan tâm nhiều hơn tới con mình từ lời ăn tiếng nói cũng
như sự phát triển của trẻ. Phụ huynh đã tự nguyện ủng hộ sách vở, tranh truyện,
nguyên vật liệu, giúp cô chuẩn bị đồ dùng đồ chơi trong các góc…
3. Kết luận, kiến nghị
* Kết luận
Như vậy qua việc áp dụng các biện pháp tích cực nêu trên ta thấy kết quả đạt
được trên trẻ cao hơn hẳn so với khảo sát đầu năm. Số trẻ đạt tăng cao, tỷ lệ trung
bình giảm
- Dựa trên quan điểm tâm sinh lí của trẻ: “Học mà chơi, chơi bằng học” việc
tổ chức hoạt động góc cho trẻ, giúp trẻ hình thành nhân cách và phát triển. Do vậy
giáo viên phải biết cách lựa chọn các biện pháp phù hợp và vận dụng các biện pháp
đó có hiệu quả. Những biện pháp trên tôi đã vận dụng vào việc tổ chức cho trẻ chơi
13
hoạt động góc và đạt hiệu quả tốt có thể áp dụng vào các lớp mẫu giáo nhỡ trong
trường.
- Trẻ hào hứng với tất cả các hoạt động đặc biệt trẻ biết sử dụng đúng câu từ
khi nói chuyện, trẻ mạnh dạn, tự tin hơn trong giao tiếp.
- Vốn từ phong phú và dần hoàn thiện theo độ tuổi của trẻ đó là niềm vui,
niềm động viên lớn đối với tôi, giúp tôi có thêm nhiệt huyết và hoàn thành tốt
nhiệm vụ nhà trường giao phó.
* Kiến nghị
- Đối với phòng giáo dục:
Thường xuyên mở rộng các lớp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, các
chuyên đề cho giáo viên tiếp thu. Tuyên truyền các mô hình điển hình, những giáo
viên tổ chức tốt hoạt động góc .
Chọn những sáng kiến kinh nghiệm hay, phổ biến rộng rãi cho giáo viên các
trường được tham khảo và học tập
- Đối với nhà trường:
Nhà trường cần tham mưu tốt với địa phương và phụ huynh để bổ sung
thêm về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ việc dạy và học cho các lớp.
Duy trì tổ chức các tiết thao giảng, các hội thi giáo viên giỏi cấp trường, các
buổi sinh hoạt chuyên môn, làm thêm đồ dùng đồ chơi ở các góc lớp.
Tạo điều kiện cho giáo viên được đi tham quan các trường điển hình về
chuyên môn để giáo viên học hỏi kinh nghiệm.
Trên đây là kinh nghiệm nhỏ của tôi qua thực tế giảng dạy. Trong quá trình
thực hiện đề tài này chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu xót. Rất mong
được sự đóng góp ý kiến của hội đồng xét duyệt Sáng kiến kinh nghiệm các cấp và
bạn bè đồng nghiệp.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ
TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Quan Sơn, ngày 12 tháng 4 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN tôi viết,
không sao chép nội dung của người khác.
Ký tên
Lò Thị Chiêm
Phạm Thị Phượng
14