Phân tích sự tác động của thông tin đại chúng và dư luận xã hội đến hoạt động thực hiện pháp luật ở nước ta hiện nay

MỞ ĐẦU
Xã hội của chúng ta luôn luôn biến đổi không ngừng, phức tạp và theo nhiều
chiều hướng khác nhau mà chúng ta không thể đoán biết trước được vì thế, để xã
hội luôn nằm trong vòng kiểm soát và ổn định chúng ta cần đến các công cụ điều
chỉnh quan hệ xã hội. Trong hệ thống công cụ điều chỉnh quan hệ xã hội như pháp
luật, đạo đức, phong tục tập quán, dư luận xã hội, điều lệ, hương ước, tín điều tôn
giáo…thì pháp luật có vai trò,vị trí đặc biệt quan trọng trong hệ thống để điều chỉnh
các quan hệ xã hội. Tuy nhiên bên cạnh pháp luật thì các công cụ khác cũng đóng
vai trò to lớn góp phần điều chỉnh các quan hệ xã hội cũng như góp phần vào việc
xây dựng và thực hiện pháp luật. Trong số các công cụ quản lý xã hội ở Việt Nam
thì thông tin đại chúng và dư luận xã hội chưa được coi trọng đúng mức mặc dù
vậy nó lại có tác động quan trọng đến việc thực hiện pháp luật nước ta hiện nay.
Chính vì thế để tìm hiểu sâu hơn về vấn đề này em xin chọn đề tài: “Phân tích sự
tác động của thông tin đại chúng và dư luận xã hội đến hoạt động thực hiện
pháp luật ở nước ta hiện nay” để tìm hiểu.

NỘI DUNG
I.CÁC KHÁI NIỆM
1. Thông tin đại chúng
Thông tin đại chúng được là hoạt động chuyển giao các thông điệp có tính
phổ biến giữa nguồn phát với công chúng rộng rãi trong xã hội.
2. Dư luận xã hội
Dư luận xã hội là tập hợp các ý kiến, thái độ có tính chất phán xét, đánh giá
của các nhóm xã hội hay của xã hội nói chung trước những vấn đề mang tính thời
sự có liên quan đến lợi ích chung, thu hút được sự quan tâm của nhiều người và
được thể hiện trong các nhận định và hành động thực tiễn của họ.
3. Thực hiện pháp luật


Thực hiện pháp luật là một quá trình hoạt động có mục đích làm cho các quy
định của pháp luật đi vào thực tiễn cuộc sống, trở thành những hành vi thực tế hợp

pháp của các chủ thể pháp luật.
Việc thực hiện pháp luật có bốn hình thức cơ bản là : tuân thủ pháp luật, thi
hành pháp luật, sử dụng pháp luật và áp dụng pháp luật.
-Tuân theo (tuân thủ) pháp luật là một hình thức thực hiện pháp luật, trong
đó các chủ thể pháp luật tự kiềm chế để không thực hiện những hành vi, hoạt động
mà pháp luật ngăn cấm. Tuân thủ pháp luật biểu hiện cách xử sự thụ động của các
chủ thể, song nó cũng thể hiện sự tự giác thực hiện pháp luật.
-Thi hành (chấp hành) pháp luật là một hình thức thực hiện pháp luật, trong
đó các chủ thể pháp luật thực hiện nghĩa vụ pháp lý của mình bằng hành động tích
cực.
-Sử dụng pháp luật là một hình thức thực hiện pháp luật, trong đó các chủ thể
pháp luật thực hiện quyền, tự do pháp lý của mình (thực hiện những hành vi mà
pháp luật cho phép). Theo đó, chủ thể có quyền thực hiện hoặc không thực hiện
những hành vi đó.
-Áp dụng pháp luật là một hình thức thực hiện pháp luật, trong đó nhà nước
thông qua các cơ quan nhà nước hoặc nhà chức trách có thẩm quyền tổ chức cho
các chủ thể của pháp luật thực hiện những quy định của pháp luật hoặc tự mình căn
cứ vào các quy định của pháp luật tạo ra các quyết định làm phát sinh, thay đổi,
đình chỉ hoặc chấm dứt các quan hệ pháp luật cụ thể.
II.TÁC ĐỘNG CỦA THÔNG TIN ĐẠI CHÚNG VÀ DƯ LUẬN XÃ HỘI ĐẾN
HOẠT ĐỘNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT Ở NƯỚC TA HIỆN NAY
1.Mối quan hệ giữa dư luận xã hội và thông tin đại chúng với pháp luật
Pháp luật là hệ thống các qui tắc xử sự có tính bắt buộc chung do nhà nước
đặt ra hoặc thừa nhận, thể hiện ý chí nhà nước của giai cấp thống trị trên cơ sở ghi
nhận các nhu cầu về lợi ích của toàn xã hội, được đảm bảo thực hiện bằng nhà nước


nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội với mục đích trật tự và ổn định xã hội vì sự
phát triển bền vững của xã hội.
Pháp luật với thông tin đại chúng và dư luận xã hội là hai hiện tượng xã hội

khác nhau, hoàn toàn độc lập với nhau nhưng chúng có mối quan hệ chặt chẽ.
Thông tin đại chúng và dư luận xã hội tuy không cần có luận cứ khoa học nhưng lại
phản ánh tâm tư, nguyện vọng của quảng đại đa số dân chúng về những vấn đề mà
họ quan tâm. Pháp luật do nhà nước đặt ra để quản lý xã hội, để xây dựng một xã
hội có kỷ cương, trong đó người dân yên tâm sống, làm việc và mưu cầu hạnh
phúc, các quyền lợi của nhân dân được đảm bảo. Suy cho cùng thì pháp luật được
Nhà nước đặt ra để bảo vệ chế độ, bảo vệ nhân dân. Do đó, pháp luật không thể đi
ngược lại với thông tin đại chúng và dư luận xã hội. Và thực tế cho thấy những qui
định pháp luật đi ngược với dư luận xã hội đều không có hiệu lực trên thực tế.
2.Tác động tích cực
Thực hiện pháp luật là một quá trình hoạt động có mục đích của các cá nhân,
cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội… làm cho những quy định của pháp luật đi vào
cuộc sống, trở thành những hành vi thực tế hợp pháp của các chủ thể. Vai trò của
thông tin đại chúng và dư luận xã hội đối với việc thực hiện pháp luật là rất lớn, nó
có tác dụng như là cố vấn về mặt tinh thần nó tác động trực tiếp hoặc gián tiếp cho
việc tiến hành các hoạt động thực hiện của tất cả mọi người cũng như các cơ quan
hay nhà chức trách có thẩm quyền thể hiện ở một số điểm sau:
2.1. Thông tin đại chúng và dư luận xã hội góp phần điều chỉnh các mối quan
hệ giữa con người với con người
Thông tin đại chúng và dư luận xã hội là sản phẩm đặc biệt của quá trình
giao tiếp xã hội. Trên cơ sở các phán xét đánh giá các sự kiện, hiện tượng, nó nêu
ra các chuẩn mực, chỉ ra những việc nên làm, việc nên tránh, điều chỉnh hành vi,
cách ứng xử của mọi người. Thông tin đại chúng và dư luận xã hội đặt ra cho các
thành viên của mình những chuẩn mực quan hệ xã hội nhất định. Vì vậy, thông tin
đại chúng và dư luận xã hội không chỉ là nhân tố điều chỉnh mối quan hệ giữa


người với người, mà còn là nhân tố điều chỉnh mối quan hệ giữa cá nhân với cộng
đồng và xã hội, giữa xã hội với từng cá nhân cụ thể.
Hiện nay chúng ta đang sống trong một xã hội mà nền dân chủ được mở

rộng, trình độ nhận thức của người dân ngày càng cao, tạo điều kiện cho mọi người
dân tự do thảo luận, đưa ra những phán xét của mình trước bất kỳ một sự kiện
mang tính thời sự của đất nước. Trước việc ban hành một luật mới, sửa đổi, bổ sung
luật, trước hành vi sai trái của một cá nhân, một vấn đề chính trị, xã hội nào đó, thì
ngay lập tức người dân đưa ra những phản ứng của mình, tạo thành thông tin đại
chúng và dư luận xã hội. Chính những lời đánh giá, nhận xét của thông tin đại
chúng và dư luận xã hội, buộc các cá nhân phải điều chỉnh hành vi của mình, sao
cho phù hợp với cách xử sự chung của cộng đồng. Sự phản đối của thông tin đại
chúng và dư luận xã hội với các thói hư, tật xấu trong xã hội, những hành vi sai trái
của những người xung quanh, sẽ góp phần tạo ra những chuẩn mực mới, duy trì
những chuẩn mực cũ buộc các chủ thể trong xã hội phải điều chỉnh sao cho phù
hợp với đòi hỏi chung của cộng đồng.
Thông tin đại chúng và dư luận xã hội còn rất tích cực ủng hộ, khuyến khích
những hành vi phù hợp với lợi ích chung, những nghĩa cử cao đẹp, những việc làm
thiết thực của những tổ chức, cá nhân mang lại cho cộng đồng mình như: từ hành
động của một số tổ chức, cá nhân khuyên góp tiền để ủng hộ những người nghèo,
những hành vi đó đã được sự đồng tình, khuyến khích, ủng hộ của dư luận và đến
nay chúng ta đã có quĩ dành cho người nghèo, với số tiền khuyên góp ngày càng
lớn.
Đối với đại đa số nhân dân, lợi ích quốc gia, dân tộc luôn có tầm quan trọng
hàng đầu. Mỗi khi quyền lợi, các giá trị của quốc gia, dân tộc hay của nhóm xã hội
bị xâm hại thì thông tin đại chúng và dư luận xã hội lập tức xuất hiện với thái độ
phản đối gay gắt. Mỗi khi các cá nhân hoặc nhóm xã hội nào đó có hành vi xâm
phạm đến lợi ích quốc gia, dân tộc cũng như lợi ích đặc thù của nhóm xã hội, thông
tin đại chúng và dư luận xã hội cũng lập tức lên án, gây sức ép nhằm ngăn chặn


hành vi đó. Nhờ sự can thiệp kịp thời, thông tin đại chúng và dư luận xã hội góp
phần duy trì trật tự xã hội, mối quan hệ hài hoà giữa cá nhân và xã hội cũng như
giữa các nhóm xã hội với nhau.

2.2. Giáo dục
Thông tin đại chúng và dư luận xã hội khi đã hình thành tác động vào ý thức
con người, chi phối ý thức cá nhân, điều chỉnh nó cho phù hợp với ý chí chung của
cộng đồng, có vai trò giáo dục quan trọng. Đại đa số người trong cộng đồng đều
quan tâm tới thông tin đại chúng và dư luận xã hội đánh giá hành vi của mình, có
khuynh hướng giữ gìn, bảo vệ những đánh giá tốt, sửa chữa sai sót đáp ứng những
đòi hỏi của thông tin đại chúng và dư luận xã hội đối với bản thân mình. Thông tin
đại chúng và dư luận xã hội có tác động mạnh mẽ đến tư tưởng, ý thức của con
người, nó góp phần giáo dục mọi người nhận thức đúng đắn về điều tốt, xấu, phải
trái, thiện ác… Thông tin đại chúng và dư luận xã hội còn có tác dụng với việc hình
thành nhân cách con người, tạo ra sự ảnh hưởng của cộng đồng lên nhân cách mỗi
cá nhân. Bởi sự đánh giá của thông tin đại chúng và dư luận đối với hành vi, ứng
xử của thành viên nào đó thường được dựa trên những chuẩn mực, khuôn mẫu hành
vi đã có sẵn và được thừa nhận rộng rãi trong cộng đồng xã hội. Đại đa số mọi
người trong cộng đồng xã hội đều quan tâm xem thông tin đại chúng và dư luận xã
hội đánh giá về ý thức, hành vi của mình như thế nào. Từ đó, mỗi người đều có
khuynh hướng giữ gìn, bảo vệ những nhận xét, đánh giá tốt; khắc phục, sửa chữa
các sai sót nhằm đáp ứng những đòi hỏi của dư luận xã hội đối với bản thân mình.
Thông tin đại chúng và dư luận xã hội góp phần thúc đẩy mọi người dân
nâng cao ý thức pháp luật của mình, để pháp luật được triển khai, thực hiện có hiệu
quả trên thực tế. Thông tin đại chúng và dư luận xã hội luôn mang trong mình
những đánh giá, nhận xét về mọi sự vật, hiện tượng, quá trình nào đó đang diễn ra
trong xã hội. Chính nhờ sự khen chê kịp thời của thông tin đại chúng và dư luận xã
hội, đã giúp con người phải điều chỉnh sao cho phù hợp với các giá trị đạo đức,
luân lý, phong tục tập quán tốt đẹp bao đời nay của con người, chính những tác


động tích cực đó của thông tin đại chúng và dư luận xã hội buộc con người phải
phấn đấu hướng đến những điều tốt đẹp nhất, nó góp phần hình thành nhân cách
cao đẹp của con người Việt Nam và nâng cao ý thức pháp luật của mọi người. Ý

thức pháp luật là nhân tố thúc đẩy việc thực hiện pháp luật trong cuộc sống.Khi ý
thức pháp luật được nâng cao sẽ góp phần thúc đẩy việc thực hiện pháp luật có hiệu
quả.
Thông tin đại chúng và dư luận xã hội đòi hỏi các cán bộ trong các cơ quan
nhà nước phải có một trình độ kiến thức, hiểu biết nhất định về pháp luật, luôn phải
có ý thức gương mẫu trong việc áp dụng và tuân thủ pháp luật. Đây là một đòi hỏi
tất yếu khách quan, xuất phát từ yêu cầu của thực tiễn đời sống pháp luật. Thông tin
đại chúng và dư luận xã hội không thể chấp nhận tình trạng một cán bộ tư pháp mà
lại không có hiểu biết tối thiểu về pháp luật, không thể đồng tình với một quyết
định trái qui định của pháp luật, của cán bộ lãnh đạo cấp trên... Từ sự đòi hỏi của
thông tin đại chúng và dư luận xã hội mà cán bộ trong cơ quan nhà nước phải phấn
đấu học tập, rèn luyện để nâng cao trình độ hiểu biết về pháp luật, nâng cao ý thức
pháp luật, đáp ứng đòi hỏi khách quan của dư luận Hơn nữa, mọi hành vi, hoạt
động của các cán bộ cơ sở là sự phản ánh thực trạng tình hình tuân thủ và áp dụng
pháp luật, đồng thời biểu hiện ý thức pháp luật của đội ngũ cán bộ này. Là những
người thay mặt nhà nước trong việc giải quyết công việc hàng ngày của người dân,
dư luận đòi hỏi họ phải luôn có ý thức gương mẫu trong việc áp dụng và tuân thủ
pháp luật. Với đòi hỏi này thông tin đại chúng và dư luận xã hội tác động trực tiếp
tới việc nâng cao ý thức pháp luật của cán bộ cấp cơ sở.
2.3. Đấu tranh phòng chống các biểu hiện tiêu cực xã hội
Ngày nay các tệ nạn xã hội như: tham nhũng, cờ bạc, ma tuý, mại dâm xảy ra
liên tiếp, có mặt ở mọi nơi, hoạt động dưới những hình thức trá hình khác nhau như
kinh doanh nhà nghỉ, khách sạn, vũ trường, karaoke... gây ra những ảnh hưởng tiêu
cực cho đời sống xã hội. Nếu không có sự lên án của thông tin đại chúng và dư luận
xã hội thì các cơ quan nhà nước khó có thể phát hiện và ngăn chặn kịp thời. Cùng


với những cơ quan bảo vệ pháp luật, thông tin đại chúng và dư luận xã hội cũng
góp phần tích cực trong việc phát hiện, đấu tranh chống tội phạm, ngăn ngừa những
biểu hiện tiêu cực trong xã hội.

Thông tin đại chúng và dư luận xã hội định hướng cho đội ngũ cán bộ công
chức đặc biệt là cán bộ cơ sở vì họ là những người gần dân hơn tất cả những cái
cần phải làm, cái được phép, cái có thể, cái bị ngăn cấm trong các hành vi xã hội
của họ theo đúng nguyên tắc, qui định của pháp luật. Thông tin đại chúng và dư
luận xã hội là phương tiện hữu hiệu góp phần ngăn chặn và phòng ngừa các hành vi
phạm pháp, phạm tội. Việc thông tin đại chúng và dư luận xã hội phê phán, lên án
mạnh mẽ các hành vi phạm pháp, phạm tội sẽ khiến cho các cán bộ cấp cơ sở phải
luôn luôn có ý thức điều chỉnh hành vi pháp luật của bản thân họ.
Thông tin đại chúng và dư luận xã hội là một phương tiện giáo dục có hiệu
quả, đồng thời là một nhân tố phòng ngừa vi phạm pháp luật. Do bản chất của nó là
sự phán xét, đánh giá tập thể, nên dư luận xã hội có ảnh hưởng rất lớn đến việc hình
thành cách ứng xử hợp pháp của các thành viên trong xã hội, ràng buộc từng cá
nhân phải khuôn mình theo pháp luật, theo các chuẩn mực xã hội chủ nghĩa. Có
những luồng dư luận không mang tính pháp lý nhưng lại mang tính chất chính trị,
đạo đức. Trong trường hợp này, thông tin đại chúng và dư luận xã hội là công cụ
giáo dục, thuyết phục, đấu tranh để hạn chế, ngăn ngừa tình trạng phạm pháp cũng
như động cơ tâm lý trong vi phạm pháp luật của công dân. Uy lực pháp luật đối với
trường hợp phạm pháp có động cơ tâm lý rõ rệt như: trộm cắp, hủ hoá, chiếm đoạt
tài sản xã hội chủ nghĩa... nhiều khi không mạnh bằng uy lực của búa rìu dư luận xã
hội. Nhà nước thông qua hệ thống truyền thông đại chúng để định hướng thông tin
đại chúng và dư luận xã hội như là một biện pháp thuyết phục, khêu gợi và khuyến
khích sẽ có tác dụng làm giảm các vụ vi phạm pháp luật, củng cố kỷ luật lao động
và ý thức chấp hành các nguyên tắc nếp sống xã hội chủ nghĩa.
2.4. Đánh giá


Các quy định của pháp luật kể từ khi ban hành đến khi thực hiện trong cuộc
sống là một khoảng thời gian dài. Để những quy định đó phát huy hiệu quả thì phải
thông qua thông tin đại chúng và dư luận xã hội. Thông qua việc thăm dò thông tin
đại chúng và dư luận xã hội sẽ cung cấp cho chúng ta những đánh giá đúng, sai,

thật, giả, mặt tích cực, hạn chế…của những quy định pháp luật, của việc thực hiện
pháp luật…giúp cho các cơ quan có thẩm quyền có cách ứng xử, xử lý sao cho phù
hợp nhất, phù hợp với dư luận của xã hội.
Thông tin đại chúng và dư luận xã hội còn đưa ra những đánh giá của mình
về hành vi, thái độ, phong cách làm việc, đạo đức của những người có chức vụ,
quyền hạn trong các cơ quan nhà nước từ đó thể hiện thái độ đồng tình, ủng hộ hay
phê phán. Do đó, yêu cầu đặt ra với những nhà làm luật, những người làm công tác
quản lý phải luôn luôn lắng nghe ý kiến đóng góp, đánh giá của thông tin đại chúng
và dư luận xã hội để kịp thời điều chỉnh, bổ sung những qui định pháp luật, những
quyết định quản lý do mình ban hành sao cho phù hợp với mục tiêu quản lý và
nguyện vọng của quần chúng nhân dân; điều chỉnh phong cách làm việc của cán
bộ, công chức và có những hình thức kiểm điểm, chế tài thích đáng đối với những
người có hành vi vi phạm và tắc trách trong khi thi hành nhiệm vụ. Thông qua
những đánh giá của quần chúng sẽ giúp cho những nhà quản lý đánh giá được kết
quả của quá trình áp dụng pháp luật, của các cán bộ cơ quan nhà nước có đúng hay
không và đã đạt được hiệu quả hay chưa.
2.5. Giám sát, tư vấn
Chức năng giám sát được thể hiện rõ nét nhất khi đối tượng của thông tin đại
chúng và dư luận xã hội là các hoạt động của cơ quan nhà nước, chính quyền các
cấp. Trong tiến trình dân chủ hoá đời sống xã hội, những người dân bình thường
ngày càng có cơ hội tham gia trực tiếp hay gián tiếp vào các mặt hoạt động, xây
dựng và quản lý đất nước. Người dân không chỉ bầu ra người đại diện cho quyền
lợi của mình tại các cơ quan dân cử mà còn thông qua thông tin đại chúng và dư
luận xã hội, họ đánh giá, nhận xét về các chủ trương, chính sách của Nhà nước,


hoạt động của bộ máy chính quyền. Qua đó, thông tin đại chúng và dư luận xã hội
thực hiện chức năng giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước, các tổ chức xã
hội, gây sức ép lớn đối với đối với tệ tham nhũng, quan liêu, tắc trách. Trong các xã
hội có nền dân chủ rộng rãi, công luận (kể cả báo chí) thường được coi là cơ quan

quyền lực thứ tư (sau các cơ quan hành pháp, lập pháp, tư pháp). Thông tin đại
chúng và dư luận xã hội và báo chí được coi là búa rìu của tệ tham nhũng, quan
liêu, cửa quyền, sẵn sàng lên án, tố cáo các hiện tượng tiêu cực đó.
Hoạt động giám sát của thông tin đại chúng và dư luận xã hội đối với việc
thực hiện pháp luật thể hiện ở một số mặt như:
Đối với việc tuân thủ pháp luật: nhờ sự giám sát của thông tin đại chúng và
dư luận xã hội, buộc các chủ thể phải kiềm chế không tiến hành các hoạt động mà
pháp luật cấm.
Đối với việc thi hành pháp luật: nhờ sự giám sát của thông tin đại chúng và
dư luận xã hội buộc các chủ thể pháp luật phải tích cực thực hiện nghĩa vụ pháp lý
của mình đối với nhà nước.
Đối với việc sử dụng pháp luật: dưới sự giám sát của thông tin đại chúng và
dư luận buộc các chủ thể thực hiện quyền lực của mình một cách phù hợp, tránh sự
tùy tiện.
Đối với hoạt động áp dụng pháp luật: nếu không có sự giám sát của người
dân dưới hình thức của thông tin đại chúng và dư luận xã hội thì hoạt động áp dụng
pháp luật trên thực tế dễ bị tùy tiện, kém hiệu quả, gây ảnh hưởng đến quyền của
người dân.
Như vậy, thông tin đại chúng và dư luận xã hội là một sức mạnh tinh thần
trong xã hội, sự ruồng bỏ của xã hội đôi khi có thể hủy diệt uy tín, danh dự, thậm
chí là sức khỏe, tính mạng của con người. Mặt khác, thông tin đại chúng và dư luận
xã hội cũng tạo điều kiện cho mọi người được thể hiện ý kiến, quan điểm của mình
một cách công khai với các vấn đề ngoài xã hội. Ngày nay, khi mà vai trò của quần


chúng nhân dân được mở rộng, coi trọng, nền dân chủ được mở rộng thì vai trò và
hiệu lực của thông tin đại chúng và dư luận xã hội càng được nâng cao.
3. Tác động tiêu cực
Trong xã hội Việt Nam hiện nay, với sự bùng nổ của các phương tiện thông
tin đại chúng, các mạng xã hội…thì việc các nhóm xã hội xuất hiện ngày càng

nhiều, mọi người cũng mạnh miệng hơn khi nêu quan điểm cá nhân của mình, tạo
điều kiện cho thông tin đại chúng và dư luận xã hội phát triển mạnh mẽ hơn.
Có một thực tế là mọi người đang dần quen với việc sử dụng các mạng xã
hội, mà điển hình là facebook. Và những luồng thông tin và dư luận cũng xuất phát
từ đó khá nhiều. Song, vì chủ yếu độ tuổi quan tâm tới những thông tin trên
facebook khác trẻ, nên có những ý kiến tạo nên thông tin đại chúng và dư luận xã
hội không hề có ý nghĩa, nhất là có những đánh giá mang tính thiếu hiểu biết liên
quan đến pháp luật. Những thông tin đại chúng và dư luận xã hội kiểu này nhìn
chung có ảnh hưởng xấu, gây ra nhận thức lệch lạc về pháp luật cũng như việc thực
hiện pháp luật trong một bộ phận giới trẻ.
Không chỉ giới trẻ, mà còn cả những lớp tuổi khác trong xã hội Việt Nam
cũng đang quen dần với văn hoá thông tin mạng qua các hình thức như báo mạng,
thời sự mạng,… Nhìn chung, nếu có một cái nhìn khách quan từ phía người tiếp
nhận thông tin, thì đây cũng là một phương pháp tốt để thông tin đại chúng và dư
luận có thể tiếp cận và phát huy vai trò của mình đối với xã hội. Tuy nhiên, tồn tại
ở đây lại nằm ở chính người đọc, người nghe khi một phần rất lớn trong số họ
không có sự chọn lọc thông tin cần thiết, chỉ biết hướng ứng theo những luồng ý
kiến trái chiều, gây ra nhiều tác động tiêu cực. Nhìn theo hướng này, thì chính
những người tiếp nhận và xử lý thông tin một cách phiến diện đã tạo nên thông tin
đại chúng và dư luận xấu .
Bên cạnh đó, việc áp dụng pháp luật của các cơ quan có thẩm quyền đôi khi
cũng gây ra tranh cãi, khiến dư luận bất bình, và người dân chọn cách biểu tình để
gây chú ý. Diều này lại vô tình tạo ra một môi trường không thể thuận lợi hơn, với


những kẽ hở để thông tin đại chúng và dư luận xấu có thể len lỏi và phát triển, gây
ra những sai lệch trong nhận thức của rất nhiều thành viên trong xã hội.
III.THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NHỮNG TÁC
ĐỘNG TÍCH CỰC CỦA THÔNG TIN ĐẠI CHÚNG VÀ DƯ LUẬN XÃ HỘI
ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT Ở NƯỚC TA HIỆN NAY

1.Thực trạng áp dụng thông tin đại chúng và dư luận xã hội vào hoạt động
thực hiện pháp luật ở nước ta hiện nay
Thời gian qua việc Nhà nước ta áp dụng thông tin đại chúng và dư luận xã
hội vào thực hiện pháp luật ở thể hiện ở một số hành động, việc làm cụ thể như:
thực hiện trưng cầu ý dân cho Hiến pháp 2013; khi một văn bản pháp luật hay một
chủ trương, chính sách của Đảng được Nhà nước ban hành ra gặp phải sự phản ứng
trái chiều của người dân thì Nhà nước đã tổ chức các hội thảo để bàn ,tìm cách giải
quyết kịp thời; thực hiện dân chủ cho nhân dân bằng cách tổ chức các chương trình
chất vấn về pháp luật như “dân hỏi bộ trưởng trả lời”, “tìm hiểu về pháp luật Việt
Nam”, “tư vấn pháp luật”, đưa pháp luật vào giảng dạy ở các trường trên cả
nước….; các vụ việc xét xử sai, chưa đúng với Luật quy định hay chưa công bằng
bị xã hội lên tiếng, phản ánh thì Nhà nước đã điều tra và tiếp thu ý kiến của thông
tin đại chúng và dư luận xã hội, xin lỗi và tìm các biện pháp giải quyết kịp thời…
Tuy nhiên việc áp dụng thông tin đại chúng và dư luận xã hội ở nước ta chưa
thật sự triệt để, giải quyết vấn đề một cách thờ ơ cho qua chuyện nhằm làm dịu lại
dư luận xã hội ở thời điểm đó.
2. Một số giải pháp nâng cao những tác động tích cực của thông tin đại chúng
và dư luận xã hội đối với hoạt động thực hiện pháp luật ở nước ta hiện nay
Với tư cách là công cụ điều chỉnh quan hệ xã hội, thông tin đại chúng và dư
luận xã hội hỗ trợ cùng pháp luật trong việc điều chỉnh hành vi của con người, duy
trì trật tự trong toàn xã hội cũng như trong cộng đồng. Mặc dù là công cụ điều
chỉnh quan hệ xã hội, nhưng do tính chất đặc thù lại tồn tại dưới dạng quan điểm,
nhận xét, ít chứa đựng các yếu tố khoa học. Do vậy, tác dụng điều chỉnh của thông


tin đại chúng và dư luận xã hội phần nhiều mang tính nhất thời, không bền vững.
Thông thường dư luận nổi lên rồi sau đó một thời gian nhất định lại “lắng xuống”
và tác dụng sẽ giảm dần. Vì lý đó, em xin đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao
những tác động tích cực của thông tin đại chúng và dư luận xã hội đối với thực hiện
pháp luật ở Việt Nam ở nước ta hiện nay:

Các cơ quan Nhà nước khi ban hành bất cứ một quy định pháp luật cụ thể
nào đó, mang tính nhạy cảm thì nên tiến hành thăm dò ý kiến của thông tin đại
chúng và dư luận xã hội, nắm bắt được phản ứng của xã hội ủng hộ hay phản đối,
có những băn khoăn gì…để có những giải pháp phù hợp và thể hiện tính dân chủ
trong nhân dân.
Luôn lắng nghe thông tin đại chúng và dư luận xã hội vì đó là lòng dân, nhân
dân quan tâm đến Đảng, đến Nhà nước, đến những công việc chung như thế nào,
tiếp thu trí tuệ và sự sáng tạo của nhân dân cho sự nghiệp chung của đất nước. Cần
nghiên cứu và sử dụng thông tin đại chúng và dư luận xã hội giúp cho việc xây
dựng pháp luật, những người hoạch định chính sách khắc phục được những quyết
định chủ quan hay những biểu hiện quan liêu, xa rời quần chúng, xa rời thực tiễn
của cán bộ, công chức nhà nước.
Vì thông tin đại chúng và dư luận xã hội có sức lan truyền mạnh mẽ nên việc
nâng cao vai trò của báo chí và thông tin đại chúng là vô cùng quan trọng, nó sẽ
cung cấp thông tin và định hướng xây dựng dư luận tốt hơn. Nhà nước phải có biện
pháp cổ vũ, động viên thông tin đại chúng và dư luận xã hội tích cực phát hiện các
trường hợp vi phạm pháp luật. Ngược lại, có biện pháp răn đe, cảnh báo các cá
nhân tổ chức phải thực hiện đúng theo quy định của pháp luật. Nhà nước phải có
những biện pháp ngăn chặn kịp thời những thông tin đại chúng và dư luận xã
hội không đúng, tránh gây sự hoang mang lo sợ hoặc đánh giá không đúng vấn
đề, dẫn đến thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.
Nâng cao trình độ văn hóa của chính trị cho người dân cũng là một biện pháp
quan trọng nhằm phát huy vai trò của thông tin đại chúng và dư luận xã hội. Sống


trong một xã hội mà trình độ văn hóa chính trị của người dân thì khả năng tham gia
quản lý nhà nước, ý thức pháp luật của người dân cũng được nâng cao.
Trong các lĩnh vực xã hội: Lãnh đạo các tổ chức, đơn vị trước hết phải
nắm bắt kịp thời các sự kiện, hiện tượng mang tính thời sự liên quan đến tổ chức,
đơn vị mình, các sự kiện, hiện tương liên quan đến lợi ích của giai cấp, quốc gia

dân tộc cũng như nắm bắt và làm chủ được thông tin đại chúng và dư luận xã hội
về sự kiện, hiện tượng đó để làm cơ sở cho việc định hướng dư luận xã hội. Đánh
giá khách quan hệ quả và sự tác động của báo chí, các phương tiện truyền thông đại
chúng đối với các nhóm công chúng và dự báo được những phát sinh từ hệ quả tác
động của báo chí. Những tình huống có thể phát sinh bao gồm cả những phản ánh
tích cực hay phản ánh tiêu cực, đồng thuận hay không đồng thuận, ủng hộ hay phản
đối … về một nôi dung thông tin nào đó được cung cấp đến công chúng.
Đẩy mạnh công tác nghiên cứu, nắm bắt thông tin đại chúng và dư luận xã
hội, trong đó việc nghiên cứu cần phải làm rõ tính quy luật và những nhân tố ảnh
hưởng đến quá trình phát sinh các luồng ý kiến khác nhau cũng như cơ sở khoa học
để đánh giá, phán xét một luồng ý kiến nào đó, nâng cao vai trò chức năng dự báo,
chức năng phản biện xã hội trong các nghiên cứu dư luận xã hội. Định hướng thông
tin đại chúng và dư luận xã hội cũng là việc minh bạch hoá các nguồn thông
tin, hạn chế nhận thức sai lệch và loại bỏ tin đồn thất thiệt trong xã hội. Nâng cao
khả năng dự báo, tham mưu trong quá trình nghiên cứu nắm bắt thông tin đại chúng
và dư luận xã hội.
Xây dựng các cơ chế, chính sách pháp lý phù hợp, thuận lợi để thăm dò
thông tin đại chúng và dư luận xã hội, xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật
bằng cách công khai, dân chủ- kể cả dân chủ trực tiếp và gián tiếp ví dụ như việc tổ
chức trưng cầu ý dân…
Cần lựa chọn những người lãnh đạo có phẩm chất và năng lực cần thiết, uy
tín để nắm vai trò là người dẫn đầu tạo điều kiện để giải quyết tốt các vấn đề liên
quan đến lợi ích của người dân và xã hội đáp ứng yêu cầu của pháp luật hiện nay.


Công khai hóa không chỉ những việc làm tốt mà cả những việc làm sai lầm,
những hành vi vi phạm pháp luật của cán bộ công nhân viên chức cho dù họ giữ bất
kỳ chức vụ, quyền hạn ra sao và các biện pháp xử lý các hành vi vi phạm pháp luật
của họ. Việc làm này tránh những dư luận không tốt cho rằng những người có chức
vụ nếu có vi phạm thường được bao che hoặc xử lý nhẹ hơn quy định pháp luật và

góp phần xây dựng dư luận tốt đẹp hơn.

KẾT LUẬN
Như vậy qua tìm hiểu, ta thấy thông tin đại chúng và dư luận xã hội giữ vai
trò quan trọng trong đời sống pháp luật nhất là việc thực hiện pháp luật ở nước ta.
Cùng với pháp luật xã hội chủ nghĩa, thông tin đại chúng và dư luận xã hội được
coi là một trong những phương tiện quan trọng góp phần nâng cao hiệu lực quản lí
của nhà nước, làm cho mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ
và văn minh” của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa nhanh chóng trở thành
hiện thực. Trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền và nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa hiện nay, thì pháp luật không chỉ là sự đặt ý chí
của Nhà nước mà trong đó phải thể hiện được ý chí và nguyện vọng của các đối
tượng tham gia thị trường, phải thực hiện pháp luật nên việc nghiên cứu thông tin
đại chúng và dư luận xã hội để phục vụ các hoạt động pháp luật lại càng cần thiết
và đẩy mạnh hơn. Do đó, nâng cao vai trò của thông tin đại chúng và dư luận xã hội
trong thực hiện pháp luật ở nước ta là một vấn đề cấp thiết cần Đảng, Nhà nước ta
và cả xã hội ta chung tay góp sức xây dựng.


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Trường Đại học Luật Hà Nội, TS. Ngọ Văn Nhân (chủ biên), Tập bài giảng
xã hội học, Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 2010.
2. TS. Ngọ Văn Nhân, Xã hội học pháp luật, Nxb. Hồng Đức năm 2012
3. Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Xã hội học pháp luật, NXb Tư pháp
4. Võ Khánh Vinh, Những vấn đề cơ bản của Xã hội học pháp luật, Nxb Khoa
học xã hôi, 2015.
5. Ngọ Văn Nhân, Tác động của dư luận xã hội đối với ý thức pháp luật của
đội ngũ cán bộ cấp cơ sở, Nxb. Chính trị Quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2011.