SKKN Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng dạy tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Ea Na

Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

MỤC LỤC

I. PHẦN MỞ ĐẦU: .................................................................................2
1. Lý do chọn đề tài.....................................................................................2
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.................................................................4
3. Đối tượng nghiên cứu..............................................................................5
4. Giới hạn của đề tài...................................................................................5
5. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................5
II. PHẦN NỘI DUNG .............................................................................5
1. Cơ sở lý luận............................................................................................5
2. Thực trạng...............................................................................................7
3. Nội dung và hình thức của giải pháp ......................................................11
a) Mục tiêu của biện pháp.…………………… ………………………... . .12
b) Nội dung và cách thực hiện biện pháp.….…………… ………….........13
- Biện pháp 1…………………………………….………………………. .13
- Biện pháp 2…………………………………….………………………. .13
- Biện pháp 3…………………………………….………………………. .15
- Biện pháp 4…………………………………….………………………. .20
- Biện pháp 5…………………………………….………………………. .21
- Biện pháp 6…………………………………….………………………. .22
- Biện pháp 7…………………………………….………………………. .23
c) Mối quan hệ giữa các biện pháp……………………………………......25
d) Kết quả khảo nghiệm, gia trị khoa hoạc của vấn đề nghiên cứa….........25
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ ...................................................27
1. Kết luận: .................................................................................................27
2. Kiến nghị:...............................................................................................28
Phụ lục tài liệu tham khảo………………………………………………...29

Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

1


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.
Làm quen văn học là một môn học được trẻ mầm non rất yêu thích, hình
thành ở trẻ những tình cảm đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc thẩm mỹ, phát triển trí
tưởng tượng như: Lòng yêu thiên nhiên cỏ, cây, hoa, lá,… lòng kính trọng yêu
thương gần gũi và giúp đỡ những người thân xung quanh trẻ như: ông bà, bố mẹ,
cô giáo, anh chị em,... Những tác phẩm văn học cung cấp cho trẻ sự hiểu biết đầu
tiên về thế giới xung quanh, nuôi dưỡng và phát triển ở trẻ trí tượng tượng, sáng
tạo nghệ thuật, vì vậy việc đem tác phẩm văn học đến cho trẻ thông qua hoạt động
Làm quen văn học là một việc rất quan trọng và cần thiết, nó không chỉ giúp trẻ
phát triển về mặt thẩm mĩ mà còn kích thích trí tưởng tượng sáng tạo của trẻ. Trẻ
được cảm nhận, đồng điệu với niềm vui, nỗi buồn của những nhân vật trong câu
truyện, bài thơ, cảm nhận được vẻ đẹp thiên nhiên, bến nước, bờ tre, con vật gần
gũi… giúp trẻ hình thành và phát triển kỹ năng nghe, nói, kể lại chuyện, mở rộng
hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh được thu nhỏ, qua đó giáo dục đạo đức
thẩm mỹ, lòng yêu con người, yêu quê hương đất nước thông qua các tác phẩm văn
học. Thông qua hoạt động này trẻ làm tái tạo và sáng tạo thêm những tình tiết của
tác phẩm một cách hồn nhiên phù hợp với nội dung của tác phẩm. Thông qua sự
hiểu biết, trí tưởng tượng của trẻ. Đồng thời trẻ thể hiện được bài thơ diễn cảm, kể
lại chuyện sáng tạo phù hợp với các nhân vật trong câu chuyện.
Sau các buổi thao giảng, dự giờ đầu năm học tôi nhận thấy rằng đa số trẻ
trong giờ học còn nhút nhát, khi trả lời câu hỏi của cô chưa diễn đạt được mạch
lạc, trọn câu… việc trẻ thiếu vốn từ, chưa mạnh dạn trong giao tiếp và ngôn ngữ
chưa phát triển hoàn thiện là một trong những rào cản lớn để giáo viên cung cấp

kiến thức cho trẻ, nhất là ở hoạt động Làm quen với tác phẩm văn học. Một số câu
chuyện dài không có kịch tính trẻ thường khó khăn trong việc nhớ nội dung câu
chuyện, hay nói chuyện riêng, không chú ý nghe hết câu chuyện, đối với các tác
phẩm thơ trẻ mới chỉ đọc qua hình thức đọc thuộc lòng, khả năng đọc thơ diễn cảm
của trẻ còn hạn chế, đa số trẻ ở địa phương vẫn còn nói ngọng, sai dấu, cũng có
một số câu chuyện giáo viên còn gặp khó khăn trong việc chuyển thể sang thể loại
đóng kịch, các học liệu cho trẻ sử dụng trong hoạt động này còn ít dẫn đến kết quả
giờ học chưa linh hoạt, còn thiếu các yếu tố như: Âm thanh, trang trí hoạt cảnh,
trang phục… Dẫn đến hoạt động đóng kịch chưa cuốn hút được trẻ. Ngoài ra áp
dụng công nghệ thông tin còn hạn chế, đồ dùng dạy học còn chưa đa dạng, phong
phú.
Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

2


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

Để có được tiết làm quen văn học cuốn hút như vậy yêu cầu giáo viên phải
có những đồ dùng đồ chơi cho trẻ, đồ dùng đồ chơi là một phần quan trọng không
thể thiếu trong các tiết văn học, chú ý về giọng đọc thơ, kể chuyện của cô, sao cho
diễn cảm, phù hợp với từng nhân vật. Từ những yếu tố trên giúp trẻ tích cực trong
các hoạt động làm quen văn học. Để có được các tiết học làm quen văn học đạt kết
quả cao yêu cầu tôi cũng như tập thể giáo viên trường Mầm non Ea Na cần có
nhiều cố gắng trong năm học 2017-2018 này.

Tập thể CBGV trường Mầm non Ea Na
Là một Phó hiệu trưởng phụ trách công tác chuyên môn của nhà trường tôi
luôn trăn trở để tìm ra hướng đi, giải pháp phù hợp với đặc điểm của đơn vị, xứng
đáng là một trường trọng điểm về chất lượng giáo dục, đáp ứng với yêu cầu, tiêu

chuẩn của trường Chuẩn quốc gia bậc học Mầm non huyện nhà.
Nhận ra được tầm quan trọng của bộ môn làm quen văn học đối với trẻ mầm
non như vậy, và dựa trên tình hình thực tế những gì chưa làm được của giáo viên
và trẻ mầm non tại trường mầm non Ea Na bản thân tôi đã chọn đề tài nghiên cứu
“Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng dạy tốt môn làm quen văn
học tại trường mầm non Ea Na”. Mong rằng kết quả đề tài có tác dụng góp phần
tích cực vào hoạt động làm quen văn học của trẻ, nhằm đáp ứng nhu cầu đổi mới
hình thức tổ chức hoạt động đặc biệt là chương trình lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ
như hiện nay.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

3


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

- Mục tiêu:
Áp dụng một số biện pháp giúp giáo viên đưa ra các mục tiêu biện pháp để
nâng cao chất lượng chăm sóc và giáo dục môn làm quen văn học tại lớp để trẻ
hiểu được những thế giới thu nhỏ trong tác phẩm văn học một cách có hiệu quả
nhất, khắc phục phần lớn những khó khăn chung trong công tác giảng dạy của giáo
viên đồng thời phát huy được tính tích cực sáng tạo của trẻ.
Giúp giáo viên biết cách vận dụng sáng tạo phương pháp giáo dục mầm non
mới đưa vào bài dạy và lựa chọn phương pháp giảng dạy, sáng tạo phù hợp với lứa
tuổi.
Rèn kỹ năng đọc, kể diễn cảm cho trẻ ở trường Mầm non Ea Na đạt hiệu quả
cao.
Giúp trẻ nhớ và thuộc các tác phẩm văn học, nâng cao khả năng đọc, kể diễn
cảm, phát triển ngôn ngữ cho trẻ, giúp trẻ tích lũy và mở rộng vốn từ phong phú,

đa dạng, giúp trẻ phát âm đúng, diễn đạt rõ ràng, mạch lạc, là điều kiện tốt cho trẻ
học đọc, học viết sau này.
Trẻ yêu thích các tác phẩm văn học, gây được sự hứng thú, chú ý và ghi nhớ
các tác phẩm văn học.
Trẻ phát triển trí nhớ, tư duy và ngôn ngữ, khả năng cảm thụ cái hay, cái đẹp
của mọi vật xung quanh trẻ thông qua các tác phẩm văn học.
Trẻ bộc lộ được tình cảm của mình trước các nhân vật, mạnh dạn, tự tin
trong giao tiếp, thích trò chuyện với những người xung quanh.
- Nhiệm vụ:
Giúp giáo viên tìm ra các giải pháp, biện pháp để tạo được hứng thú, sáng
tạo cho trẻ trong môn Làm quen văn học .
Truyền thụ kiến thức cho trẻ, từ đó giúp trẻ cảm nhận tác phẩm văn học một
cách tích cực hơn.
Giúp trẻ khả năng đọc rõ lời, thể hiện sự khéo léo phát triển trí tưởng tượng,
óc quan sát, khả năng tư duy độc lập trong suy nghĩ. Nói năng lưu loát, diễn đạt
gãy gọn biết sử dụng từ chính xác. Góp phần mở rộng nhận thức, phát triển trí tuệ,
giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mỹ, phát triển ngôn ngữ...Từ đó trẻ hứng thú khi
kể chuyện, đọc thơ.
3. Đối tượng nghiên cứu.

Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

4


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

Một số biện pháp hướng dẫn giáo viên nâng cao chất lượng dạy tốt môn làm
quen văn học.
4. Giới hạn của đề tài.

Khuôn khổ nghiên cứu: Một số biện pháp hướng dẫn giáo viên nâng cao
chất lượng dạy tốt môn làm quen văn học.
Đối tượng khảo sát: Giáo viên và học sinh trường Mầm non Ea Na.
Thời gian nghiên cứu từ tháng 09 năm 2017 đến tháng 02 năm 2018
5. Phương pháp nghiên cứu.
Để áp dụng một số biện pháp sư phạm giúp trẻ học tốt môn Làm quen văn
học tôi đã sử dụng:
a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận:
Phương pháp phân tích – tổng hợp tài liệu: Nghiên cứu tài liệu trong
chương trình giáo dục trẻ, sổ tay giáo viên mầm non, bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi,
các module mầm non.
b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
Phương pháp điều tra, thực nghiệm, quan sát, đàm thoại, thực hành trên trẻ,
điều tra khảo sát.
c) Phương pháp thống kê toán học.
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận.
Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh thường xuyên nhắc nhở chúng ta rằng:
“ Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây,
Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người”
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã mượn câu nói trên để chỉ ra tầm quan trọng của
ngành giáo dục, giáo dục là nghề trồng người, muốn có những cây xanh cao lớn
phát triển tốt thì chúng ta nên chọn những hạt giống tốt để ươm mầm, chăm sóc
chúng từ nhỏ, làm những công việc như tưới nước, bón phân, nhổ cỏ... Sau này cây
xanh mới phát triển tốt được. Trong giáo dục cũng vậy, muốn đào tạo ra những con
người toàn diện, có tri thức, có lý tưởng, đạo đức, sức khỏe, thẩm mỹ đầu tiên
chúng ta phải xây vững nền móng giáo dục vì “Mẫu giáo tốt mở đầu cho nền giáo
dục tốt” trồng cây non được tốt thì sau này cây lên tốt, dạy trẻ tốt sau này cháu sẽ
Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

5


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

làm người tốt. Ngoài ra Bác còn khẳng định rằng “ Ngủ thì ai cũng lương thiện,
tỉnh dậy phân ra kẻ dữ, hiền, dữ đâu phải là tính sẵn, phần nhiều do giáo dục mà
nên”, đối với trẻ chúng ta phải dạy trẻ biết đoàn kết, giàu lòng nhân ái, ham học
hỏi, trẻ sống vui vẻ, hoạt bát chứ không thụ động trong các hoạt động, đặc biệt là
hoạt động làm quen với các tác phẩm văn học.
Văn học giúp cho trẻ hình thành và phát triển ngôn ngữ là phương tiện hình
thành đạo đức cho trẻ biết yêu ghét rõ ràng. Làm quen văn học còn hình thành cho
trẻ lòng yêu thiên nhiên, Tổ quốc, tình yêu thương con người rộng lớn. Hình thành
và phát triển thói quen tốt trong sinh hoạt tập thể đó là tính tổ chức kỷ luật tự chủ
mạnh dạn trước mọi người. Dạy trẻ làm quen văn học còn là phương tiện nâng cao
khả năng trí tuệ, giúp trẻ phát triển trí nhớ, trí tưởng tượng, củng cố kiến thức trẻ
qua học tập vui chơi. Không những thế văn học còn là nguồn sữa mẹ nuôi dưỡng,
phát triển tâm hồn cho trẻ, truyền cho các cháu vẻ đẹp truyền thống của cha ông,
lòng nhân ái thuỷ chung tính công bằng, yêu lẽ phải, đức cần cù chăm chỉ, yêu
nước thương nòi tự tin, lạc quan, yêu đời. Văn học là phương tiện, là mục đích để
thực hiện quá trình giáo dục, đào tạo.
Làm quen với tác phẩm văn học giúp khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú
và có ấn tượng với hình tượng nghệ thuật, cái hay, cái đẹp của tác phẩm. Trẻ được
thể hiện sự sáng tạo khi đọc kể theo trí tưởng tượng của mình.
Đặc biệt hoạt động Làm quen với tác phẩm văn học là hoạt động giúp trẻ
phát triển ngôn ngữ và là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất ở trường
Mầm non. Hoạt động này không những nhằm giúp trẻ hình thành và phát triển các
năng lực ngôn ngữ như nghe, nói, đọc và tiền viết mà còn giúp trẻ phát triển khả
năng tư duy, nhận thức, tình cảm thông qua các bài thơ câu chuyện. Vì vậy trẻ nói
năng mạch lạc, hứng thú với các tác phẩm văn học là một trong những nhiệm vụ

mầm non có ảnh hưởng lớn đến việc giáo dục và phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
Những hình tượng tươi sáng, những bức tranh giàu chất thơ của thiên nhiên được
vẽ lên trong tác phẩm, nhạc điệu của những vần thơ, tính chuẩn xác biểu cảm của
ngôn ngữ được các cháu yêu thích, cảm nhận được vẻ đẹp của ngôn ngữ từ đó trẻ
ghi nhớ và hứng thú đọc, kể lại câu chuyện, bài thơ làm cho vốn từ ngữ tăng lên,
ngôn ngữ của trẻ trở nên phong phú.
Khi trẻ tham gia vào hoạt động Làm quen văn học, trẻ có điều kiện để phát
triển cảm xúc, tư duy sáng tạo, khả năng diễn đạt lưu loát, rõ ràng. Đặc biệt, trẻ
biết sử dụng từ đúng lúc, đúng chỗ, được làm quen với những từ ngữ nghệ thuật,
giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, óc quan sát và khả năng tư duy độc lập.
Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

6


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

Trẻ cảm nhận được những vẻ đẹp của ngôn ngữ, đó là sự trầm bổng của nhịp
điệu, sắc thái tình cảm của giọng nói, những khả năng gợi thanh, gợi hình ảnh, màu
sắc, cảm xúc. Để những tác phẩm văn học nghệ thuật tác động sâu sắc và gây ấn
tượng mạnh mẽ đến trẻ, làm cho trẻ hứng thú, thì việc chuẩn bị kĩ lưỡng trước khi
đến lớp của giáo viên là rất cần thiết. Giáo viên cần phân tích và xác định nội dung
tư tưởng tác phẩm, nhiệm vụ giáo dục, tính cách các nhân vật, xác định các hình
thức đọc, kể diễn cảm, tìm tòi các phương pháp dạy học, làm sao giúp trẻ nhớ được
sắc thái cơ bản trong giọng kể, ngữ điệu, giọng điệu, lời nói của các nhân vật, giúp
trẻ nhận ra ngôn ngữ của các nhân vật trong các tác phẩm văn chương.
Qua hoạt động văn học giúp trẻ tự tin bạo dạn giao tiếp trước đám đông,
ngoài ra còn phát huy được ngôn ngữ và làm giàu vốn từ cho trẻ.
2. Thực trạng:
Khái quát:

Tổng số CBVC: 35 đồng chí
BGH: 03 đồng chí
Giáo viên: 27 đồng chí + Nhân viên: 05 đồng chí
Đảng viên: 13 đồng chí
Giáo viên dân tộc: 12 đồng chí
Tổng số học sinh : 410 trẻ/ 14 lớp; Nữ: 197 trẻ; Dân tộc: 159 trẻ; Nữ dân
tộc: 79 trẻ.
Đầu năm học tôi đã tiến hành dự giờ, thao giảng các lớp. Qua đợt kiểm tra
cho thấy hầu hết các giáo viên chưa phù hợp với khả năng của trẻ, lối dẫn dắt chưa
lôi cuốn, trẻ chưa có hứng thú khi tham gia các hoạt động Làm quen văn học…Đòi
hỏi giáo viên phải có tính sáng tạo, năng động trong giảng dạy để trẻ đạt được kết
quả tốt nhất khi làm quen với tác phẩm văn học.
Còn đối với trẻ thì khả năng tiếp thu khi trẻ làm quen với tác phẩm văn học
chưa cao, đa số trẻ còn nhút nhát, một số trẻ mới chỉ thể hiện tác phẩm văn học qua
hình thức đọc thuộc lòng chứ chưa biết ngắt nhịp, chưa biết sử dụng ngôn ngữ biểu
cảm, hình tượng trong khi thể hiện các tác phẩm văn học.
* Khảo sát chất lượng đầu năm học 2017 – 2018
+ Giáo viên (Phụ lục 1, kèm theo)
Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

7


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

Đạt
Stt

Tiêu chí

Số giáo
viên

Chưa đạt
Tỉ lệ %

Số giáo viên

Tỉ lệ %

1

Hình thức tổ chức giờ 13/27
học linh hoạt, sáng tạo

48,1%

14/27

52%

2

Sử dụng đồ dùng đẹp, 12/27
khoa học, sáng tạo

44,4%

15/27

55,5%

3

Giọng kể, giọng đọc
diễn cảm của cô.

11/27

40,7%

16/27

59,2%

4

Tạo môi trường hoạt 13/27
động cho trẻ phong
phú hấp dẫn hơn

48,1%

14/27

52%

+ Học sinh (Phụ lục 2, kèm theo)

Stt

Tiêu chí

Đạt
Số trẻ

Chưa đạt
Tỉ lệ %

Số trẻ

Tỉ lệ %

1

Trẻ mạnh dạn, tự tin trong 167/410
tiết học

40,7%

243/410

59,3%

2

Trẻ đọc thơ, kể chuyện 172/410
diễn cảm, rõ ràng, mạch lạc

42%

238/410

58%

3

Thể hiện được giọng điệu 177/410
của nhân vật

43,1%

233/410

57%

4

Trẻ phát triển ngôn ngữ, 182/410
diễn đạt cách diễn đạt.

44,3%

228/410

55,6%

Bước đầu sự chỉ đạo công tác hướng dẫn giáo viên dạy môn làm quen với
văn học tôi nhận thấy có những mặt như sau:
- Ưu điểm:

Nhà trường luôn được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo Huyện ủy, Ủy ban
nhân dân huyện, Đảng ủy, Ủy ban nhân dân xã Ea Na, đặc biệt là sự chỉ đạo sâu
Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

8


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

sát, tận tình của lãnh đạo Phòng giáo dục và đào tạo trong các hoạt động của nhà
trường.
Hàng năm nhà trường tổ chức các cuộc thi như thi giáo viên dạy giỏi cấp
trường, thao giảng, hội giảng …. để giáo viên có cơ hội học hỏi kinh nghiệm, sau
mỗi tiết dạy.
Cơ sở vật chất tương đối đảm bảo, có đầy đủ phòng học, có sân chơi rộng,
thoáng mát, an toàn, lớp học an toàn, trong lớp có tủ để đồ dùng đồ chơi, ngoài ra
một số lớp đã có kệ để đồ dùng đồ chơi cho các cháu.
Các lớp được sự quan tâm của lãnh đạo nhà trường, phân công 2 giáo viên
trên một lớp, sự giúp đỡ của chuyên môn, đồng nghiệp, tạo điều kiện cho giáo viên
tham gia các buổi tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, nhà trường tổ chức
hội thi chấm đồ dùng, đồ chơi tự tạo tại trường, tuyển chọn những bộ đồ dùng, đồ
chơi xuất sắc dự thi huyện.
Đội ngũ giáo viên trẻ khỏe, nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ, tận tụy với nghề,
các cô luôn có tinh thần học hỏi, trau dồi kinh nghiệm nên hầu hết chuyên môn
nghiệp vụ vững vàng, có tới 84,6% số giáo viên có bằng trên chuẩn trở lên, giáo
viên trong trường luôn đoàn kết và có tinh thần vượt khó vượt khổ, đặc biệt là các
cô ở phân hiệu buôn Tơ lơ và buôn Cuah thuộc vùng 3.
Đa số cha mẹ học sinh đã quan tâm đến vấn đề chăm sóc giáo dục con em
mình, thể hiện qua các buổi đón và trả trẻ, ch mẹ học sinh luôn gần gũi với giáo
viên chủ nhiệm để trao đổi chuyện học tập và các hoạt động của con họ khi ở

trường, nhiệt tình với các hoạt động của lớp khi được giáo viên chủ nhiệm cần sự
giúp đỡ, cha mẹ học cũng ý thức được tầm quan trọng của việc cho trẻ từ 3 đến 5
tuổi đi học là cần thiết, nên tỷ lệ chuyên cần hàng tháng luôn được duy trì ở tỷ lệ
95% - 98% (Trừ một số cháu đau ốm nên nghỉ học)
Các cháu đến lớp đa phần vệ sinh sạch sẽ, ngoan hiền, lễ phép với cô giáo,
sự tiếp thu kiến thức của trẻ ngày càng cao, các cháu đến lớp gần gũi cô giáo và
hòa đồng với các bạn.
Giáo viên có nhận thức sâu sắc về môn Làm quen văn học, luôn nhiệt tình,
linh hoạt, tìm tòi, sáng tạo, lắng nghe góp ý của chuyên môn, đồng nghiệp trên
thực tế cũng như lý thuyết, một số giáo viên có giọng đọc, kể tốt, thường xuyên
tham khảo thêm tài liệu, sách báo, tạp chí có nội dung liên quan đến hoạt động cho
trẻ Làm quen văn học.
Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

9


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

Nghiêm túc thực hiện chuyên đề, cùng nhiều năm trong nghề, tôi đã tích góp
được nhiều kinh nghiệm, nắm vững phương pháp bộ môn, yêu cầu đối với từng thể
loại, từng độ tuổi.
Bản thân tôi là một phó hiệu trưởng được phân công mảng chuyên môn, nên
ngay từ đầu năm học tôi rất quan tâm đến công việc chuyên môn của nhà trường,
tôi thường lên kế hoạch cụ thể, và thường xuyên giám sát kiểm tra xem giáo viên
của mình thực hiện như thế vào, có hướng điều chỉnh kịp thời, để có những kết quả
tốt trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Bản thân tôi cũng không ngừng học hỏi
kinh nghiệm, tiếp thu những cái hay, cái mới trong chuyên môn nghiệp vụ từ cấp
trên triển khai, cũng như những kinh nghiệm từ đồng nghiệp.
- Hạn chế:

Nhưng bên cạnh đó cũng còn những mặt hạn chế như sau:
Có 2 phòng học thuộc phân hiệu Quỳnh Ngọc diện tích hẹp, phòng học đã
cũ và xuống cấp, cần được xây mới.
Một số giáo viên chưa biết cách làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ, khi sử dụng
còn chưa đạt hiệu quả, phần đông giáo viên chưa có sự tìm tòi, sáng tạo trong quá
trình làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ, chưa có sự phối hợp giữa cha mẹ học sinh và
giáo viên chủ nhiệm, trong khi cha mẹ học sinh nhiệt tình nhiệt tình, nguyên vật
liệu dễ kiếm. Chuẩn bị đồ dùng phục vụ cho môn Làm quen văn học chưa phong
phú, đa dạng để thu hút sự chú ý của trẻ, chưa thực sự chú ý phát huy tính tích cực
ở trẻ. Tạo môi trường hoạt động cho trẻ chưa phong phú, thiết kế các trò chơi chưa
hấp dẫn. Khai thác môi trường xung quanh ngay trong lớp để vận dụng hoặc giáo
dục trẻ còn hạn chế. Việc khai thác thông tin trên mạng, giảng dạy trên máy vi tính
còn hạn chế ở một số giáo viên lớn tuổi.
Một số giáo viên chưa có thủ thuật kể chuyện, đọc thơ cho trẻ nghe, chưa
lôi cuốn được trẻ qua giọng đọc, giọng kể.
Một số giáo viên tổ chức cho trẻ làm quen tác phẩm văn học còn lúng túng
trong cách xử lý tình huống, lựa chọn các tác phẩm chưa phù hợp với khả năng của
trẻ.
Trong trường tỷ lệ trẻ em là đồng bào dân tộc thiểu số chiếm tới 38,7%, có
tới 38,5% trẻ em thuộc hộ nghèo và cận nghèo, vì bố mẹ bận đi làm nên một số trẻ
ít được bố mẹ quan tâm, có tới 17% trẻ chưa học qua lớp mầm.

Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

10


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

Sự cảm thụ các tác phẩm văn học của trẻ còn hạn chế, trẻ nhanh thuộc nhưng

cũng mau quên, khả năng nhận thức của trẻ chưa đồng đều, trẻ chưa biết cách đọc,
kể diễn cảm, khả năng nhập vai vào các nhân vật còn chậm, hầu như trẻ chưa hứng
thú với việc kể chuyện sáng tạo, trẻ nói giọng địa phương nhiều.
- Nguyên nhân hạn chế:
Cơ sở vật chất còn thiếu, đồ dùng chưa sáng tạo, giáo viên còn hạn chế về
công nghệ thông tin.
Chưa sáng tạo trong cách tổ chức các hoạt động Làm quen văn học.
Một số cha mẹ thường đi làm ăn xa trên rẫy mang con đi theo, trẻ ít được
tiếp xúc với thế giới xung quanh nên trẻ còn nhút nhát, cha mẹ trẻ chưa có sự quan
tâm đến việc học của trẻ.
Giáo viên chưa thực sự đầu tư vào công tác giáo dục trẻ và áp dụng công
nghệ thông tin vào trong các tiết dạy còn hạn chế.
Giáo viên chưa chủ động linh hoạt trong việc tổ chức các hoạt động đóng
kịch cho trẻ, nếu có thì chủ yếu là trong tiết học, còn trong các giờ chơi, các buổi
sinh hoạt thì hầu như chưa được tổ chức thường xuyên.
Xuất phát từ tình hình thực tế trên bản thân tôi cần đưa ra một số biện pháp
hướng dẫn giáo viên, giúp giáo viên dạy tốt môn làm quen văn học, giáo viên thay
đổi các biện pháp giảng dạy trước đây như đầu tư hơn nữa vào việc nâng cao các
phương pháp, hình thức cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn học, chú trọng
nhiều đến việc đọc, kể diễn cảm và dạy trẻ kể lại chuyện, kể sáng tạo dưới nhiều
hình thức đa dạng và phong phú, dạy trẻ đóng kịch. Qua những việc làm đó đã có
những bước đầu góp phần cho sự thành công trong công tác dạy trẻ làm quen với
các tác phẩm văn học và trẻ đã có thể nắm được nội dung và thể hiện được một số
tác phẩm văn học quen thuộc, trẻ có thể kể diễn cảm hay đọc diễn cảm một bài thơ
câu chuyện mà trẻ yêu thích.
3. Nội dung và hình thức của giải pháp:
Để khắc phục thực trạng nêu trên bản thân tôi đã đưa ra một số biện pháp
giúp giáo viên dạy tốt môn Làm quen với văn học đã được áp dụng có hiệu quả tại
trường Mầm non Ea Na. Tổ chức hoạt động Làm quen văn học đạt hiệu quả cần sử
dụng đầy đủ, linh hoạt các biện pháp cơ bản sau:

Hướng dẫn giáo viên xây dựng kế hoạch, lựa chọn hình thức tổ chức hoạt
động cho trẻ Làm quen văn học sao cho phù hợp.
Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

11


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

Lựa chọn các tác phẩm sinh động, phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ.
Sử dụng đồ dùng một cách khoa học hơn. Khai thác môi trường xung quanh
ngay trong lớp để vận dụng hoặc giáo dục trẻ đạt hiệu quả hơn..
Có khả năng xử lý tình huống sư phạm tốt, thu hút, lôi cuốn trẻ vào các hoạt
động.
Tổ chức các tiết dạy nhẹ nhàng linh hoạt.
Sử dụng phương tiện trực quan.
Tạo môi trường văn học theo từng chủ đề.
Tích hợp với các hoạt động hàng ngày của trẻ.
Tuyên truyền, phối hợp với cha mẹ giúp trẻ học tốt môn Làm quen văn học.
Tuyên truyền để cha mẹ trẻ hiểu rõ tầm quan trọng của việc giáo dục trẻ.
a. Mục tiêu của giải pháp:
Hướng dẫn giáo viên xây dựng được kế hoạch bám sát với kế hoạch của
trường, phù hợp với tình hình thực tế của lớp.
Tổ chức các hoạt động Làm quen văn học đạt hiệu quả cao, hình thành các
kĩ năng nghe, đọc, kể một cách diễn cảm, thể hiện được cảm xúc khi đọc các tác
phẩm văn học, phát triển ngôn ngữ của trẻ.
Vận dụng những giải pháp, biện pháp, cách thức tổ chức cho trẻ các hoạt
động sao cho đạt hiệu quả nhất, vừa duy trì được hứng thú của trẻ vừa giúp trẻ tiếp
thu kiến thức một cách nhẹ nhàng và thoải mái.
Giúp trẻ tham gia vào các hoạt động tích cực hơn. Trẻ hiểu được nội dung

tác phẩm, khám phá được thế giới xung quanh, định hướng cơ bản trong môi
trường xung quanh, giúp trẻ chính xác hóa những biểu tượng đã có về xã hội, từng
bước cung cấp cho trẻ những khái niệm mới và kinh nghiệm sống.
Xây dựng môi trường văn học phong phú, đa dạng, gần gũi với trẻ.
Tích hợp với các hoạt động hàng ngày của trẻ một cách nhẹ nhàng, linh hoạt.
Giúp cha mẹ trẻ hiểu được tầm quan trọng của các hoạt động giáo dục, phát
huy tính tích cực của cha mẹ trẻ khi tham gia các hoạt động.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp:
Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng giáo viên nâng cao chuyên
Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

12


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

môn nghiệp vụ.
Ngay từ đầu năm học tôi đã lên kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho giáo
viên và lên kế hoạch cụ thể theo từng kỳ, tháng, chủ đề phân chia cho phù hợp để
giáo viên có điều kiện tham gia đầy đủ. Trong kế hoạch có xây dựng kế hoạch tổ
chức các buổi chuyên đề hội giảng nhằm giúp giáo viên học hỏi kinh nghiệm lẫn
nhau để nâng cao trình độ chuyên môn.
Hàng tháng hướng dẫn 3 tổ chuyên môn họp 2 lần/ tháng với mục đích đưa
ra cách dạy mới, linh hoạt, sáng tạo hơn đồng thời rút kinh nghiệm, trao đổi, thảo
luận về mục tiêu, nội dung, phương pháp của môn làm quen văn học.
Cử những giáo viên cốt cán có năng lực về chuyên môn tham gia lớp tập
huấn chuyên đề tại Phòng giáo dục và đào tạo, sau đó về triển khai, dạy các tiết
thực hành ở trường, trong trường có một số giáo viên trẻ rất năng động, tích cực,
vững vàng trong chuyên môn như các đồng chí: Trịnh Phương; Nguyễn Yến; Thiên
Nhiên; H Dra; Trịnh Thị Thu Hằng....

Ngoài ra ngay từ đầu năm học tôi tiến hành khảo sát trên giáo viên và hoạc
sinh nhằm mục đích phân loại trình độ năng lực của từng giáo viên và sự tiếp thu
của từng cháu để có biện pháp bồi dưỡng phù hợp qua việc khảo sát chất lượng đầu
năm.
Lên kế hoạch, tổ chức các hội thi làm đồ dùng đồ cấp trường, qua hội thi
giúp giáo viên học hỏi lẫn nhau, có sự gắn kết giữa giáo viên với giáo viên, giữa
giáo viên và học sinh và giữa giáo viên chủ nhiệm và cha mẹ. Trong năm học này
tôi hướng cho giáo viên làm những đồ dùng đồ chơi phục vụ môn làm quen văn
học, như: Mô hình rối, trang phục các nhân vật đóng kịch, mô hình, dạy trên công
nghệ thông tin....
Biện pháp 2: Hướng dẫn giáo viên tổ chức các tiết học nhẹ nhàng lôi
cuốn trẻ
- Tổ chức dạy trẻ đọc diễn cảm tác phẩm văn học:
Để truyền thụ một tác phẩm văn học đến trẻ trước hết giáo viên phải tự rèn
luyện và nắm được các thủ thuật đọc, kể, phải nghiên cứu, phân tích kĩ tác phẩm
thì mới sử dụng đúng giọng điệu, ngắt nhịp và cường độ ngôn ngữ, âm thanh phù
hợp với trẻ, qua bài thơ cung cấp cho trẻ những nội dung gì, giáo dục trẻ như thế
nào?
Ví dụ: Bài thơ “Hoa kết trái”. Bài thơ ngắt nhịp 2/2, khi đọc diễn cảm cô
nhấn mạnh ở các tính từ chỉ màu sắc như “Tim tím”, “Vàng vàng”, “Chói
Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

13


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

chang”… Trẻ sẽ hình dung ra đặc điểm nổi bật của hoa Cà, hoa Mướp, hoa Lựu và
gây ấn tượng đặc biệt với trẻ về những màu sắc ấy. Trước kia trẻ mới chỉ biết đến
màu tím, màu vàng, màu đỏ… Nhưng qua bài thơ trẻ có những khái niệm mới về

màu sắc màu “Tim tím”, màu “Vàng vàng”, màu “Đỏ chói chang” là màu như thế
nào? Đó là màu đặc trưng của những loại hoa nào, Trẻ biết những loại hoa nào kết
trái, và muốn hoa kết trái thì trẻ không được làm gì.
Khi tổ chức cho trẻ đọc thơ dưới nhiều hình thức: Đọc luân phiên theo tổ,
nhóm, đọc đối đáp giữa các tổ, giữa cô và trẻ, đọc thơ qua tranh minh họa, tranh
chữ, đọc thơ phối hợp với các động tác minh họa… làm cho tiết học sinh động.
- Tổ chức dạy trẻ kể chuyện qua tác phẩm văn học:
Đối với kể chuyện thì lời kể rõ ràng mạch lạc và diễn cảm (Không nói
ngọng, nói lắp, không dùng từ địa phương). Chú ý sử dụng ngôn ngữ, giọng kể phù
hợp với tính cách nhân vật .
Ví dụ: Với truyện “Chú Dê Đen”. Dê trắng là con vật nhút nhát, cô kể giọng
nhỏ, chậm, yếu ớt và ngắt quãng. Dê đen dũng cảm, thông minh, cô kể với giọng
bình tĩnh, cường độ âm thanh mạnh mẽ, thể hiện sự đanh thép. Giọng Sói thì hách
dịch, quát nạt, sau chuyển dần sang lo lắng, ngần ngừ. Khi kể nhất thiết phải đảm
bảo nội dung cốt chuyện, biết kết hợp hài hoà ánh mắt, nét mặt, cử chỉ, điệu bộ và
khéo léo sử dụng giáo cụ trực quan. Thống nhất giữa lời nói và hành động. Đặt câu
hỏi để trẻ suy nghĩ trả lời, hoặc dùng tranh ảnh, mô hình để cùng đàm thoại về nội
dung cốt truyện. Câu hỏi phải ngắn gọn, rõ ràng đảm bảo tính hệ thống và logic từ
đầu đến cuối, câu hỏi từ dễ đến khó, kích thích trẻ tư duy, câu hỏi mang tính sáng
tạo, không dùng câu hỏi mà trẻ chỉ trả lời có hoặc không.
Ví dụ: Với câu truyện “Quả bầu tiên”, giáo viên đặt câu hỏi để trẻ tư duy:
“Nếu con là cậu bé, con sẽ làm thế nào?”
Câu hỏi mang tính sáng tạo:
Cho trẻ đặt tên sáng tạo cho bài thơ, câu chuyện.
Ví dụ: Trong bài thơ “Tết đang vào nhà” giáo viên đặt câu hỏi cho trẻ
“Con đặt tên khác cho bài thơ này là gì?”
Quá trình đàm thoại, cô có thể yêu cầu trẻ thể hiện tính cách nhân vật bằng
ngữ điệu, cử chỉ giống như thể hiện một vai diễn, như vậy đã góp phần giảm bớt sự
gò bó, căng thẳng, tạo không khí sôi nổi, nhẹ nhàng, thoải mái cho phần đàm thoại.
Khi trẻ đã cảm nhận được câu chuyện, sau phần kể chuyện, để tạo cơ hội cho trẻ

Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

14


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

được thể hiện khả năng của mình, cô tổ chức cho trẻ kể lại truyện dưới nhiều hình
thức:
Cô kể, cháu tham gia, thực hiện bằng cách trả lời những đoạn đối thoại.
Cháu kể lại truyện hoặc đóng kịch thể hiện vai các nhân vật với sự giúp đỡ
của cô, với những cháu nhút nhát, chưa mạnh dạn cô động viên, khích lệ trẻ tham
gia vai diễn cùng với các bạn mạnh dạn, tự tin.
Cho trẻ kể lại truyện kết hợp minh hoạ tranh.
Và dù kể dưới hình thức nào, cô cũng cần lưu ý việc sửa sai kịp thời cách
phát âm, cách diễn đạt thể hiện các nhân vật của trẻ.
Để tổ chức tiết học đạt hiệu quả cao cần đầu tư cho việc nghiên cứu tác
phẩm, để xác định mục đích yêu cầu của từng thể loại mà sử dụng phương pháp
truyền thụ cho phù hợp.
Ngoài ra, cô nên tham khảo thêm các chương trình dành cho thiếu nhi như:
vườn cổ tích, khoa học và giáo dục…
Biện pháp 3: Hướng dẫn giáo viên biết cách làm, lựa chọn đồ dùng, đồ
chơi đẹp, sáng tạo nhằm lôi cuốn trẻ vào tiết dạy.
Hướng dẫn giáo viên sử dụng những nguyên liệu sẵn tạo ra những đồ dùng
đồ chơi mở, những đồ dùng phục vụ cho môn làm quen văn học mang tính chất
ngộ nghĩnh, gần gũi để thu hút trẻ nhất là những đồ dùng đồ chơi tự tạo do cô làm
ra như: dùng vỏ chai nước giải khát, vỏ hộp sữa, vỏ chai nước rửa tay, bóng nhựa,
thìa nhựa, que đè lưỡi, xốp bitit, vải vụn, bông, len…giáo viênlàm thành những
nhân vật rối tay, rối que, rối nước, các mô hình theo nội dung của câu chuyện
màkhông phải tốn kém nhiều tiền vẫn mang lại hiệu quả cao gây hứng thú, kích

thích sự tò mò đối với trẻ.
Như rối tay: Được làm từ vải nỉ, len, các hột nút… Ví dụ: Trong câu chuyện
“Cáo, Thỏ và Gà trống” giáo viên lựa chọn kể chuyện bằng rối tay. Khi bước vào
câu chuyện giáo viên bất ngờ cho xuất hiện nhân vật Thỏ mà không để lộ người
điều khiển, khi Thỏ khóc thì dùng các ngón tay di chuyển để tai thỏ rung rung, tay
lau lên mặt, khi đó trẻ rất thích thú và tập trung chú ý vào nhân vật của câu chuyện
giúp trẻ nhớ lâu các lời thoại của nhân vật đó.

Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

15


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

Rối que: Được làm từ xốp bitis với màu sắc sinh động và cao 20cm giúp cho
trẻ quan sát tốt.
Trong bài thơ “Nai con” giáo viên lựa chọn rối que để kể, khi kể cô dùng tay
điều khiển phần que ở dưới con rối để nhân vật di chuyển một cách sinh động.
Rối nước: Trong câu chuyện “Sự tích Hồ Gươm” khi kể lại câu chuyện lần
ba cho trẻ giáo viên sử dụng hình thức kể qua rối nước, kết hợp mở nhạc tiếng
trống của các binh sĩ, tiếng sóng nước và dùng tay điều khiển con rối linh hoạt theo
lời kể.
Mô hình: Sử dụng mô hình để kể chuyện “Qua đường” Dùng mô hình giao
thông để kể lại câu chuyện, để trẻ xem hai chị em Thỏ trắng và Thỏ nâu khi tham
gia giao thông đã đi đúng luật chưa, qua đó giáo dục trẻ khi qua đường phải chú ý
quan sát trước sau, nhìn tín hiệu đèn rồi mới qua không rất nguy hiểm.
Để tiết học diễn ra một cách lôi cuốn trẻ thì điều không thể thiếu đó là tạo ra
những đồ dùng đồ chơi, phong phú, đẹp mắt.
Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

16


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

Hướng dẫn giáo viên sưu tầm những nguyên vật liệu mới, tận dụng những
nguyên vật liệu sẵn có như: Bìa cattong, vải vụn, lõi giấy vệ sinh, báo cũ, rơm
khô, đĩa CD cũ, lon bia, hũ nhựa… để tạo ra những đồ dùng phong phú phục vụ
cho tiết dạy.

Giáo viên nên vận động cha mẹ học sinh đóng góp nguyên vật liệu sẵn có để
giúp giáo viên chủ nhiệm tạo ra những bộ đồ dùng, đồ chơi hữu ích. Và giáo viên
trường tôi đã tuyên truyền tích cực đến cha mẹ học sinh thông qua các buổi sáng
đón trẻ, giờ trả trẻ, thông qua bảng tuyên truyền của lớp, các cô đã khéo léo gợi ý
cho cha mẹ học sinh đóng góp những vật liệu mà các cô cần.
Để tạo ra những đồ dùng đồ chơi như trên, không những các cô tự làm mà
các cô có thể cùng làm với trẻ, vận động một số cha mẹ tích cực cùng tham gia làm
cùng, nhưng nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm phải nêu ý tưởng, gợi ý cho cha
mẹ, học sinh cùng làm.

Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

17


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

- Giáo viên cần nhiệt tình, sáng tạo, tìm tòi học hỏi: Muốn tạo ra được những
bộ đồ dùng đồ chơi đẹp mắt, phù hợp với trẻ thì yêu cầu ở giáo viên tính cần cù tỉ,

nhiệt tình với công việc của mình, bên cạnh đó cần lắm một óc sáng tạo, để thiết kế
ra những bộ đồ dùng đồ chơi hữu ích cuốn hút học sinh trong các hoạt động, thật
không dễ dàng gì để tạo ra một bộ đồ chơi mang lại hiệu quả giáo dục cao vì yêu
cầu của trẻ càng ngày càng cao, giáo viên nên tìm tòi thêm từ sách báo, mạng
internet, từ đồng nghiệp...
VD: Chuẩn bị đồ dùng cho câu chuyện “Ba cô gái” dùng vải vụn may trang
phục cho rối, rồi dùng những nguyên vật liệu như bìa cứng, báo cũ, cỏ khô, hột
hạt… làm mô hình kết hợp diễn rối khi kể chuyện cho trẻ nghe.
Ngoài ra còn hướng dẫn giáo viên sử dụng công nghệ thông tin trong giảng
dạy, trong trường có cô Nguyễn Thị Hải Yến rất giỏi về lĩnh vực công nghệ thông
tin, đầu năm tôi kết hợp cùng cô giáo Hải Yến tạo ra những bài thơ, câu chuyện
trên Power point thiết kế ra các slide.

Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

18


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

Ví dụ: Với câu truyện “Cây tre trăm đốt” khi sử dụng phần mềm kể chuyện
video sẽ thể hiện sinh động nội dung câu chuyện, nhất là khi nhân vật “Anh Khoai”
lên rừng và tìm mãi không có cây tre nào đủ một trăm đốt, anh đã được “Ông Tiên”
giúp đỡ và đã đi chặt một trăm đốt tre, rồi cho câu thần chú “Khắc nhập, khắc
nhập” anh đọc nó ngay lập tức một trăm đốt tre biến thành một cây tre đủ trăm đốt.
Khi “Anh Khoai” đọc “Khắc xuất, khắc xuất” thì cây tre lại rời ra thành một trăm
đốt tre…đối với câu chuyện này khi sử dụng phần mềm video vào kể chuyện sẽ
làm tiết học sinh động, gây hứng thú cho trẻ, tiết dạy đạt hiệu quả cao mà các đồ
dùng trực quan khác không thể mang lại được.
Ngoài việc sử dụng công nghệ thông tin trong việc minh họa cho một số tác

phẩm, giáo viên còn thiết kế các slide để có thể đàm thoại về nội dung tác phẩm
hoặc cho trẻ thể hiện từng đoạn trong tác phẩm văn học.
Ví dụ: Trong bài thơ “Tết đang vào nhà”, giáo viên làm năm slide, trong đó
slide đầu tạo các chữ số, bốn slide sau là hình ảnh minh họa cho nội dung bài thơ,
cho trẻ chọn chữ số bất kì, khi nhấp chuột vào ô số đó sẽ tương ứng với hình ảnh
có trong slide, trẻ sẽ suy nghĩ về hình ảnh và đọc khổ thơ liên quan đến hình ảnh
đấy.
Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

19


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

Biện pháp 4: Hướng dẫn giáo viên cho trẻ làm quen văn học trong giờ
đón trẻ, hoạt động ngoài trời và qua các giờ học khác.
Mỗi buổi sáng trong giờ đón trẻ giáo viên thường nhắc nhở các cháu chào
ông bà, bố, mẹ, chào cô giáo, lồng ghép giáo dục. Sau đó cho trẻ tham gia hoạt
động ngoài trời, giáo viên thường ổn định lớp bằng cách đọc một bài thơ, hay kể
một đoạn truyện cho trẻ nghe.
Ví dụ: Trong hoạt động đi dạo ngoài trời, cô cho trẻ vừa đi, vừa đọc những
bài thơ đã học theo chủ đề hoặc quây quần dưới bóng mát, tổ chức cho trẻ đọc thơ
theo nhóm đối đáp với nhau, làm quen với những bài đồng dao, ca dao nói về thiên
nhiên đất nước, về tình cảm gia đình, những câu thơ đoán tên nhân vật, con vật…
cũng có thể cho trẻ xem truyện tranh, kể chuyện theo tranh, dùng phấn vẽ lên sân
những nhân vật trong truyện cổ tích mà cháu thích, dùng các nguyên vật liệu có
sẵn trong sân trường như lá cây, cành cây,…để xếp, cắt thành những con vật trong
các câu chuyện đã học hoặc cho trẻ làm quen với những bài thơ, câu chuyện sắp
học… Qua đó làm giàu vốn từ, sự hiểu biết, rèn kỹ năng đọc thơ, kể chuyện phát
triển trí tưởng tượng, sáng tạo và khả năng phán đoán ở trẻ.

Trong quá trình hướng dẫn các môn học khác, cô cần biết lồng ghép kiến
thức văn học vào, nhằm cũng cố kiến thức đã học, đồng thời luyện khả năng phát
âm, cách diễn đạt cho trẻ. Hơn nữa, tích hợp với các môn học khác sẽ làm cho tiết
học trở nên sôi động, hấp dẫn và tránh đi sự nhàm chán, tẻ nhạt đối với trẻ. Để giới
thiệu bài hoặc củng cố kiến thức cho trẻ giáo viên sử dụng những câu đố nghe
mang tính vui vẻ, dí dỏm, sinh động, đồng thời giúp trẻ dễ nhớ.
Ví dụ như với môn khám phá khoa học:
Chủ đề: Thế giới thực vật
Chủ đề nhánh: Những vật nuôi trong gia đình.
Đề tài: Những con vật đáng yêu.
Giáo viên dùng câu đố “ Con gì hay ăn, bụng to mắt híp, miệng kêu ủn ỉn”
( Con heo)
Hay với môn “Làm quen với chữ cái”. Có lẽ đây là môn học có tác dụng hỗ
trợ rất nhiều cho bộ môn văn học. Hướng dẫn trẻ làm quen với chữ cái là giúp trẻ
nhận biết và phát âm chữ cái. Trẻ phát âm chuẩn thì đọc thơ, kể chuyện sẽ rõ ràng,
mạch lạc và diễn cảm. Bằng câu thơ:
“O tròn như quả trứng gà
Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

20


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

Ô thì đội mũ, ơ thời có râu”
Hay câu đố:
“Nét tròn em đọc chữ o
Khuyết đi một nửa sẽ cho chữ gì?”
Bằng những hình thức như vậy giúp trẻ ghi nhớ chữ cái một cách dễ dàng
hơn, trẻ sẽ cảm thấy tích cực, hứng thú hơn trong tiết học làm quen chữ cái.

Hay đối với môn làm quen với toán: Ví dụ: Dạy trẻ Làm quen với toán chủ
đề “Thế giới thực vật – Tết và mùa xuân”. Đề tài: Đếm đến 9, nhận biết các nhóm
có số lượng 9, nhận biết chữ số 9. Tích hợp câu chuyện “Bánh chưng bánh dày”,
sau khi ôn kiến thức cũ thay vì chuẩn bị sẵn đồ dùng trong rổ cho trẻ, giáo viên kể
cho trẻ nghe câu chuyện “Bánh chưng bánh dày” rồi vận động trẻ cùng giúp cô sắp
bánh chưng bánh dày ra bàn, trẻ cùng cô sắp đủ 9 bánh chưng ra bàn của mình sau
mỗi lần lấy kết hợp đếm. Câu chuyện đã giúp tiết học trở nên nhẹ nhàng và sinh
động hơn.
Tích hợp với môn Giáo dục phát triển thể chất qua đề tài: Bật xa 50 cm và
trò chơi vận động chuyền bóng qua đầu giáo viên dạy theo câu chuyện “Cô bé
quàng khăn đỏ” có kèm theo lời kể như các con sẽ hóa thân thành cô bé quàng
khăn đỏ, bật qua dòng suối này để mang bánh đến thăm bà ngoại, sau khi vượt qua
chướng ngại vật rồi các cô bé quàng khăn đỏ sẽ chia ra làm 2 đội để thi chuyền
bánh qua đầu xem đội nào mang được nhiều bánh đến cho bà nhé.
Biện pháp 5: Hướng dẫn giáo viên trang trí môi trường tiết học và làm
quen văn học thông qua giờ hoạt động góc.
Ngay từ đầu năm học tôi đã tiến hành đi kiểm tra việc trang trí của các lớp
để xem các lớp trang trí có phù hợp hay không, có nổi bật chủ đề hay không và
điều quan trọng là có đẹp và bắt mắt trẻ hay không. Khi kiểm tra các lớp tôi hướng
dẫn giáo viên nên dành riêng một khoảng trống có diện tích vừa phải, vừa tầm với
trẻ nơi dễ gây sự chú ý của trẻ. Hướng dẫn giáo viên trang trí góc vườn cổ tích phù
hợp với từng câu chuyện có trong chương trình từng khối lớp, ví dụ như khối chồi
trang trí truyện “ Tích Chu” thì giáo viên dán hình ảnh cậu bé, bà, bà tiên, và trang
trí thêm cảnh vật xung quanh như ngôi nhà, khu rừng... Lớp lá có thể hướng dẫn
giáo viên trang trí góc vườn cổ tích như truyện “Ba cô gái” giáo viên trang trí bằng
các nhân vật trong chuyện như mẹ, ba cô con gái, sóc nâu...

Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

21

Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

Giáo viên muốn thành công trong tiết làm quen văn học thì đòi hỏi các cô
phải tạo môi trường trong lớp phong phú, đẹp mắt, lôi cuốn, hấp dẫn giúp trẻ yêu
thích môn Làm quen văn học.
Ví dụ: Ở góc gọc tập, góc thư viện giáo viên sưu tầm những câu chuyện, bài
thơ có trong chủ đề để trẻ dần làm quen với các nhân vật trong thơ, truyện. Không
chỉ trưng bày các loại sách, báo, truyện mà ở góc này giáo viên còn trưng bày các
loại rối tay, cho trẻ tự điều khiển rối và đóng vai các nhân vật theo thơ, truyện.
Còn ở góc phân vai trẻ đóng vai cô giáo, sau đó trẻ mời các bạn ở góc chơi
của mình lên thể hiện đọc thơ diễn cảm, kể chuyện diễn cảm… Hoặc trẻ được chơi
ở góc học tập xem sách, truyện tranh chữ to, tạo cho trẻ cảm giác là trẻ có thể đọc
được quyển truyện đó. Trẻ có thể dựa vào tranh để khám phá ra các nhân vật, hoặc
trẻ có thể tự vẽ, cắt dán tập làm sách, truyện tranh theo chủ đề.
Với hình thức cho trẻ làm quen văn học ở mọi lúc mọi nơi như vậy sẽ đạt
hiệu quả cao hơn, trẻ nắm nội dung câu chuyện một cách dễ dàng.
Biện pháp 6: Hướng dẫn giáo viên tổ chức cho trẻ Làm quen văn học
trong giờ hoạt động có chủ đích một cách nhẹ nhàng, linh hoạt.
Với hình thức học ở trường Mầm non “Học mà chơi, chơi mà học” trẻ không
bị gò bó vào chuyện học tập hướng dẫn giáo viên lựa chọn những biện pháp tổ
chức thích hợp giúp tất cả trẻ đều hứng thú và tích cực tham gia hoạt động làm
quen văn học. Hiểu được đặc tính của trẻ, đặc biệt với sự áp dụng chương trình lấy
trẻ làm trung tâm đòi hỏi một giờ hoạt động phải nhẹ nhàng và chủ động trên trẻ
nhiều hơn, trong đó người giáo viên chỉ là người định hướng cho trẻ, dẫn dắt trẻ tới
nội dung của bài thơ hoặc câu chuyện để trẻ hiểu và cảm nhận được những bài học
ẩn trong mỗi tác phẩm văn học, cô là người hướng dẫn, gợi ý trẻ trả lời những câu
hỏi đàm thoại về nội dung bài thơ, câu chuyện.
Để tiết văn học diễn ra nhẹ nhàng, cuốn hút trẻ thì giáo viên lên lớp cần phải

có thủ thuật dẫn dắt truyện, ví dụ: Câu chuyện “ Qủa bầu tiên” cô đưa ra quả cầu
và đố trẻ, đây là quả gì? Qủa bầu có trong câu chuyện gì? Để xem đây có phải là
quả bầu bình thường hay không cô mời các bạn lắng nghe câu chuyện “Qủa bầu
tiên nha” bằng những hình ảnh lôi cuốn, cách dẫn dắt truyện dí dỏm trẻ sẽ rất hào
hứng và thích thú khi nghe cô kể chuyện.
Bên cạnh việc chuẩn bị chu đáo đồ dùng dạy học thì giọng kể truyền cảm
gây sự lôi cuốn của trẻ. Bên cạnh đó giáo viên cần chú ý đến hệ thống câu hỏi đàm
thoại sao cho phù hợp với nhận thức học sinh của lớp mình, cô nên đạt những câu
Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

22


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

hỏi gợi mở, từ dễ đến khó. Đàm thoại theo nội dung bài thơ, câu chuyện giúp trẻ
hiểu nội dung và nhớ trình tự nội dung, tái tạo lại nội dung câu chuyện, phân biệt
các nhân vật trong chuyện, nhớ lại trình tự câu chuyện trẻ tự do thảo luận với nhau
về các nhân vật trong chuyện về nội dung bài thơ. Cô có thể chuẩn bị những gói
câu hỏi có nội dung phù hợp với câu chuyện trình chiếu trên máy, tổ chức cho trẻ
trả lời câu hỏi dưới hình thức thi đua theo kiểu “Rung chuông vàng”. Hình thức tổ
chức này có thể phát huy được tính tích cực của trẻ để trẻ hăng hái tham gia vào
giờ học. Mục đích chính của phần đàm thoại giúp trẻ hiểu sâu tác phẩm văn học,
giúp trẻ hiểu và ghi nhớ nội dung tác phẩm văn học đó.
Cô cho trẻ lựa chọn hình thức đọc thơ, kể chuyện theo ý thích của trẻ, như
hình thức vừa kể vừa sử dụng rối, kể qua mô hình, kể theo tranh ảnh…
Ví dụ: Câu chuyện “Cáo, thỏ, gà trống” Giáo viên chuẩn bị hình ảnh, mô
hình, video câu chuyện, rối tay theo nhân vật, cáo, thỏ, gà trống, chó sói.. Cho trẻ
lựa chọn hình thức kể chuyện theo ý thích của trẻ, chú ý không được gò ép trẻ chọn
lựa hình thức kể.

Ngoài ra còn cho trẻ tự suy nghĩ và đặt tên sáng tạo bài thơ, câu chuyện theo
ý tưởng của trẻ.
Để trẻ tích cực tham gia vào trò chơi đóng kịch, để tăng thêm phần kịch tính
cho vở kịch, giáo viên cần chuẩn bị tốt sân khấu, trang phục, đạo cụ, âm thanh cho
vở kịch.
Qua đóng kịch giúp trẻ làm sống lại hành động ngôn ngữ của các nhân vật
trong chuyện thể hiện tình cảm và sự đánh giá của trẻ đối với các nhân vật, đặc biệt
qua trò chơi đóng kịch ta có thể phát hiện ra năng khiếu diễn xuất của trẻ. Vì vậy
để trẻ hăng hái tham gia vào hoạt động này và thực hiện tốt vai diễn của mình giáo
viên nên chuẩn bị tốt sân khấu, trang phục các phụ kiện diễn xuất cho trẻ, để vở
kịch trở nên sinh động hơn giáo viên cần chuẩn bị thêm phần âm thanh mô phỏng
lại những tiếng động ứng với nội dung câu chuyện như tiếng chân bước, tiếng gõ
cửa…
Gần cuối tiết học cô tổ chức một đến hai trò chơi nhẹ (động tĩnh xen kẽ) trò
chơi phù hợp với nội dung của bài thơ câu chuyện, nhằm mục đích củng cố lại bài
và tránh sự nhàm chán những trò chơi cũng phải luôn đổi mới, sáng tạo mới có thể
thu hút được trẻ tích cực tham gia.
Biện pháp 7: Làm quen văn học thông qua các ngày hội, ngày lễ, và phối
hợp với cha mẹ học sinh cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học:
Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

23


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

Để tạo lên sự liên kết giữa trường lớp mầm non và cha mẹ trẻ, chia sẻ kinh
nghiệm, hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình giáo dục trẻ. Giúp gia đình hiểu rõ hơn về
tầm quan trọng của môn Làm quen văn học, qua đó giáo viên cần vận động cha mẹ
tham gia vào một số hoạt động của lớp.

Ví dụ: Trong giờ đón, trả trẻ ngoài việc trao đổi tình hình học tập, sức khỏe
thì giáo viên dán các bài thơ câu chuyện dự định kể vào ngày mai ở góc tuyên
truyền để cha mẹ trẻ theo dõi và cho trẻ làm quen trước khi ở nhà, gợi ý cho trẻ tự
kể chuyện, đọc thơ, đóng kịch, photo nội dung câu chuyện nhờ cha mẹ trẻ đọc, kể
cho trẻ, thông báo với cha mẹ trẻ chương trình học hàng ngày của trẻ, gợi ý để giúp
trẻ củng cố các bài thơ, câu chuyện đã học trên lớp dưới hình thức biểu diễn lại cho
ông bà, cha mẹ nghe với sự động viên khích lệ của gia đình. Bên cạnh đó giáo viên
khuyến khích cha mẹ học sinh nên đọc các bài thơ câu chuyện ở nhà cho trẻ nghe.
Vận động cha mẹ đóng góp những vật liệu có sẵn, để cùng tạo ra những đồ
dùng đồ chơi, phục vụ cho việc học và chơi trên lớp của trẻ.
- Tuyên truyền qua Hội thi:
Hội thi nhằm tuyên truyền cho cha mẹ trẻ và cộng đồng biết được các hoạt
động trong nhà trường. Qua hội thi cha mẹ trẻthấy được khả năng đọc thơ, kể
chuyện diễn cảm của trẻ, một số kĩ năng mà trẻ có được, nhận thức được việc trẻ
đến trường được tiếp thu và học tập nhiều điều bổ ích, giúp cha mẹ trẻ quan tâm
hơn đến hoạt hoạt động học của trẻ. Từ đó phối hợp cùng với nhà trường dạy cho
trẻ những bài thơ câu chuyện ở nhà.
Ví dụ: Năm học qua nhà trường tổ chức hội thi “Bé yêu thơ truyện” cha mẹ
các trẻ trong trường và học sinh lớp 5- 6 tuổi tham gia.
-Tuyên truyền qua lễ hội:
Thông qua các lễ hội mời cha mẹ trẻ tham gia vào các hoạt động để cha mẹ
trẻ trực tiếp thấy con mình đang được học những gì? Ở chủ đề nào? Sự cảm thụ các
tác phẩm của con mình ra sao nhằm từng bước phát huy tích tích cực của cha mẹ
trẻ trong việc phối hợp và chủ động tham gia các hoạt động giáo dục với nhà
trường.
Ví dụ: Ngày 22/12, trường tổ chức ngày lễ “Chào mừng ngày thành lập
Quân đội nhân dân Việt Nam” nhà trường đã tổ chức nhiều tiết mục văn nghệ đặc
sắc, trong đó các tiết mục trẻ lên đọc các bài thơ về lòng biết ơn, tình cảm đối với

Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

24


Một số biện pháp giúp giáo viên nâng cao chất lượng môn Làm quen môn văn học tại trường MN Ea Na

các chú bộ đội gây được sự quan tâm và ấn tượng sâu sắc như bài thơ: “Chú bộ
đội”, “Chú bộ đội hải quân”, “Chú bộ đội của em”…
c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp:
Các giải pháp, biện pháp khi thực hiện đề tài có mối quan hệ liên quan mật
thiết với nhau, biện pháp này nó sẽ hỗ trợ cho biện pháp kia nhằm hòa quyện các
nội dung lại với nhau để đi đến một thể thống nhất là tìm ra các giải pháp tối ưu
nhất nhưng vẫn đảm bảo được tính chính xác, khoa học và logic giữa các giải pháp
và biện pháp. Mỗi một biện pháp có một tác dụng riêng và giải quyết từng vấn đề
của thực trạng nhưng cùng chung một nhiêm vụ cung cấp kiến thức về hoạt động
Làm quen văn học, giúp giáo viên tích cực, trẻ hứng thú, mạnh dạn và phát triển
ngôn ngữ, điều đó đã làm nên thành công của sáng kiến kinh nghiệm cùng hướng
tới mục tiêu giúp giáo viên dạy tốt môn Làm quen văn học.
d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu, phạm vi
và hiệu quả ứng dụng:
Bản thân tôi thật vui mừng, sau một thời gian dài thực hiện và đã mang lại
kết quả cao: Về Giáo viên chủ động, sáng tạo, linh hoạt hơn trong quá trình lên
lớp. Không còn lúng túng trong việc tổ chức cho trẻ hoạt động làm quen văn học.
+ Giáo viên (Phụ lục 1, kèm theo)
Kết quả khảo sát
Trước khi áp dụng đề tài
Đạt
Stt

1

2

3

Tiêu chí

Số
giáo
viên

Sau khi áp dụng đề tài

Chưa đạt

Tỉ lệ
%

Hình thức tổ
chức giờ học
13/27 48,1% 14/27 51,8% 26/27 96,2%
linh hoạt, sáng
tạo

1

3,7%

Sử dụng đồ
dùng

đẹp,
12/27 44,4% 15/27 55,5% 27/27 100%
khoa học, sáng
tạo

0

%

Giọng kể,

0

%

Tỉ lệ
%

Số
giáo
viên

Chưa đạt
Số
giáo
viên

Tỉ lệ
%

Số
giáo
viên

Đạt
Tỉ lệ
%

12/27 44,4% 15/26 55,5% 27/27 100%

Người thực hiện: Trịnh Thị Mến

25