SKKN Rèn luyện đạo đức học sinh

Một số kinh nghiệm
Về chỉ đạo rèn luyện hành vi đạo đức học sinh
trong trờng THCS
I. Đặt vấn đề:
1. Cơ sở lý luận:
- Kết luận Hội nghị lần thứ VI của ban chấp hành TW Đảng khoá IX có
ghi: Thực hiện giáo dục toàn diện, tạo sự chuyển biến cơ bản về chất lợng giáo
dục, đặc biệt chú trọng giáo dục t tởng - chính trị, đạo đức, lối sống nhất là trong
các trờng Đại học, Cao đẳng: bồi dỡng thế hệ trẻ tinh thần yêu nớc, yêu quê hơng,
gia đình và tôn trọng dân tộc, lý tởng xã hội chủ nghĩa, bản lĩnh chính trị, lòng
nhân ái, ý thức tôn trọng pháp luật, tác phong công nghiệp, tinh thần hiếu học, chí
tiến thủ, lập thân, lập nghiệp không cam chịu nghèo hèn; đào tạo lớp ngời lao
động tích cực, chủ động, năng động thích nghi và sáng tạo, có sức khoẻ, có kiến
thức cơ bản, làm chủ kỹ năng nghề nghiệp, tạo ra hiệu quả thiết thực, nhạy cảm
với cái mới, có ý thức vơn lên về khoa học và công nghệ.
- Chiến lợc phát triển giáo dục năm 2001- 2010 xác định mục tiêu giải
pháp và các bớc đi theo phơng châm đa dạng hoá, chuẩn hoá, hiện đại hoá, xây
dựng một nền giáo dục có tính thực tiễn và hiệu quả, tạo bớc chuyển biến mạnh
mẽ về chất lợng, đa nền giáo dục nớc ta sớm tiến kịp các nớc phát triển trong khu
vực, nâng cao dân trí, đào tạo nhân tài, góp phần đắc lực thực hiện các mục tiêu
chiến lợc phát triển kinh tế - xã hội năm 2001- 2010.
- Trách nhiệm bồi bỡng thế hệ trẻ của Đảng. Hồ Chí Minh đã khẳng định:
thế hệ trẻ xứng đáng với tơng lai thì thế hệ trẻ đi trớc, những bậc cha anh phải có
trách nhiệm bồi dỡng thế hệ trẻ. Đó cũng là trọng trách lớn lao của cách mạng,
của Đảng. Bởi vậy trong di chúc Hồ Chí Minh căn dặn: Bồi dỡng thế hệ cách
mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết.
2. Cơ sở thực hiện:
- Mục tiêu của Luật giáo dục phổ thông năm 2005 có ghi: Mục tiêu của
giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể
chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động
và sáng tạo, hình thành nhân cách con ngời Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng

t cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi
vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng bảo vệ tổ quốc.
- Giáo dục THCS nhằm giúp học sinh cũng cố phát triển những kết quả của
giáo dục Tiểu học; có học vấn phổ thông ở trình độ cơ sở và những hiểu biết ban
đầu về kỹ thuật và hớng nghiệp để tiếp tục học trung học phổ thông, Trung cấp,
học nghề hoặc vào cuộc sống lao động.
- Xuất phát từ thực hiện nhiệm vụ năm học 2006 - 2007 của Bộ giáo dục và
Đào tạo mà trọng tâm là thực hiện cuộc vận động Nói không với tiêu cực trong
thi cử và lành mạnh trong giáo dục khơi dậy ý thức của mỗi học sinh, sinh viên
về tơng lai của chính mình và trách nhiệm lớn lao của gia đình đối với sự phát
triển và tơng lai của con em mình, thống nhất nhận thức trong toàn xã hội: Chống
gian dối trong học tập, thi cử; học tập và rèn luyện để có năng lực thực chất là con
ngời tốt nhất để chuẩn bị cho các em vào đời, làm ngời, có nghề.
1
II. Xuất phát từ tình hình thực tế:
1. Chủ quan:
- Trờng THCS năm học 2005 - 2007 đợc cấp trên công nhận: Tập thể lao
động tiên tiến.
- Trờng gồm có: 21 lớp với 879 học sinh.
- Khối 6: 5 lớp với 244 học sinh.
- Khối 7: 5 lớp với 207 học sinh.
- Khối 8: 6 lớp với 243 học sinh.
- Khối 9: 5 lớp với 205 học sinh.
- Đầu năm trờng có 03 cán bộ quản lý, đến 01/4/2007 còn 02 cán bộ quản
lý và có 44 giáo viên.
+Trình độ Đại học: 10 đ/c (22,7%)
+ Trình độ Cao đẳng : 33 đ/c (77,3%)
+ Có 03 đ/c Nhân viên: Th viện, Kế toán, Văn phòng.
- Kết quả khảo sát đầu năm học sinh:
T/S

HS
Tốt Khá TB Yếu Ghi
chú
SL % SL % SL % SL %
880 421 47,8 410 46,6 44 5 5 0,6
- Về cơ sở vật chất: Đủ điều kiện tối thiểu để thực hiện chơng trình đổi mới
giáo dục phổ thông, gồm có 04 phòng chức năng, 12 phòng học, hệ thống hàng
rào khép kín, có 2 công trình vệ sinh...diện tích khuôn viên đạt chuẩn quy định.
Cơ sở vật chất đang xây dựng tiệm cận trờng đạt chuẩn quốc gia.
2. Khách quan:
- Có Nghị quyết số: 40/2000/QH10 (9/12/2000) Nghị quyết của Quốc hội
về đổi mới chơng trình đổi mới giáo dục phổ thông. Chỉ thị số: 12/2001/CT-TTg
ngày 11/6/2001 Chỉ thị của Thủ tớng Chính phủ về đổi mới chơng trình giáo dục
phổ thông, thực hiện Nghị quyết số: 40/2000/QH10 của Quốc hội.
- Thực hiện Chỉ thị số: 40/2004/CT-TW ngày 15/6/2004 Chỉ thị của Ban Bí
th về việc xây dựng, nâng cao chất lợng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo
dục.
- Thực hiện hớng dẫn nhiệm vụ năm học 2006 - 2007 của Bộ, Sở, Phòng
Giáo dục.
III. Một số kinh nghiệm chỉ đạo rèn luyện hành vi đạo đức học sinh trong tr-
ờng THCS:
1. Việc tổ chức quán triệt tinh thần các văn bản:
- Giáo dục đạo đức cho học sinh là nhiệm vụ chung của nhà trờng, gia đình
và xã hội. Trong các lợng ấy nhà trờng đóng vai trò quan trọng vì đó là nơi lãnh
trách nhiệm Giáo dục - Đào tạo thế hệ trở thành lớp ngời Vừa hồng vừa
chuyên, thành ngời công dân có ích cho xã hội. Muốn thực hiện tốt nhiệm vụ
chính trị của ngành trong năm học 2006 - 2007 điều cơ bản đầu tiên mang tính
quyết định và mở đờng cho việc nâng cao chất lợng giáo dục toàn diện, là phải
thực hiện một cách thờng xuyên và có hiệu quả cuộc vận động: Tăng cờng giáo
dục đạo đức cách mạng trong trờng học.

2
- Trong giai đoạn chuyển đổi hội nhập, gia nhập WTO thì t tởng của trẻ dễ
bị ảnh hởng của mặt trái đời thờng tác động, nên đòi hỏi ngời quản lý phải sáng
tạo, kiên trì trong quá trình lãnh và chỉ đạo để dẫn dắt phong trào đi đúng hớng và
đạt kết quả cao trong giáo dục và đào tạo. Tổ chức quán triệt tinh thần các văn
bản chỉ đạo của cấp trên nh: Tài liệu hớng dẫn nhiệm vụ năm học 2006 - 2007
của Bô, Sở, Phòng. Học tập Quyết định số: 3859/BGD-ĐT ngày 28/7/2006 ban
hành kế hoạch tổ chức cuộc vận động Nói không với tiêu cực trong thi cử và
bệnh thành tích trong giáo dục và triển khai thực hiện kế hoạch tổ chức thực
hiện cuộc vận động Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong
giáo dục của phòng Giáo dục Lệ Thuỷ. Tổ chức cho cán bộ, giáo viên học tập
tấm gơng đạo đức Hồ Chí Minh. Tổ chức cho học sinh học tập mời điều nội quy
của nhà trờng ngay từ đầu năm học.
- Để xây dựng Chủ nghĩa xã hội phải có con ngời xã hội chủ nghĩa, phải
phát huy đến đỉnh cao sức mạnh tổng hợp nội sinh của đất nớc, trớc hết là con ng-
ời Viêt Nam. Vì vậy cần có cuộc cải biến mạnh mẽ, có tính cách mạng trong lĩnh
vực Giáo dục - Đào tạo, chấn hng nền giáo dục quốc dân, xây dựng nền giáo dục
tiên tiến phù hợp với xu thế của thời đại, tạo điều kiện cho mọi ngời dân, đặc biệt
là thế hệ trẻ không ngừng nâng cao tri thức và kỹ năng, đội ngũ cán bộ khoa học
của nớc ta chiếm lĩnh đợc đỉnh cao của trí tuệ của nhân loại. Để làm tốt nhiệm vụ
đợc giao góp phần nâng cao chất lợng giáo dục toàn diện, công việc trọng tâm có
tính xuyên suốt là phải giáo dục cho học sinh, xây dựng các hành vi đạo đức lành
mạnh góp phần nâng cao chất lợng văn hoá.
2. Lập kế hoạch thực hiện:
Làm tốt khâu kế hoạch hoá là một trong những điều kiện quan trọng nhất
bảo đảm hoàn thành thắng lợi của các tập thể. Hoạt động hình thành hành vi đạo
đức ở trong trờng THCS có nội dung rất phong phú, đa dạng với sự tham gia của
tất cả các thành viên trong trờng. Đợc phối hợp chặt chẽ với gia đình và các tổ
chức xã hội trên địa bàn xã Hoa Thuỷ. Kế hoạch giáo dục đạo đức đợc thông qua
Hội nghị viên chức đầu năm. Dựa vào hớng dẫn nghiệp vụ năm học 2006 - 2007

của Bộ, Sở, Phòng mà trọng tâm là thực hiện cuộc vận động Hai không. Từ kế
hoạch năm, xây dựng kế hoạch tháng, tuần có chỉ tiêu một cách cụ thể. Từ đó
giáo viên chủ nhiệm, tổ chức Đoàn, Đội xây dựng kế hoạch giáo dục hình thành
hành vi đạo đức của mình đồng bộ theo mục tiêu chung mà Chi bộ nhà trờng đã
đề ra.
3. Bồi dỡng đội ngũ giáo viên:
- Chỉ thị số: 40/CT-TW của Ban Bí th về xây dựng nâng cao chất lợng đội
ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục ghi rõ mục tiêu từ 2001- 2010: Mục tiêu
là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đợc chuẩn hoá: bảo đảm
chất lợng, đủ về số lợng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt là nâng cao bản lĩnh chính
trị, phẩm chất, đạo đức, lối sống, lơng tâm hay nghề của nhà giáo; thông qua việc
quản lý, phát triển định hớng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất
lợng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp
Công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nớc. Muốn tổ chức rèn luyện các hành vi đạo
đức cho học sinh đạt hiệu quả thì ngời quản lý phải dày công trong việc xây dựng
đội ngũ thầy cô giáo đủ phẩm chất, năng lực s phạm, xứng đáng đội quân tiên
phong trong sự nghiệp Giáo dục- Đào tạo. Dù cho ở cơng vị nào đi nữa Mỗi thầy
3
cô giáo là tấm gơng sáng cho học sinh noi theo. Xây dựng đội ngũ đều tay thực
hiện đợc chữ Tâm của nghề dạy học trong giai đoạn hiện nay không phải là dễ,
do đó đòi hỏi sự sáng tạo, tính kiên trì và tính kiên quyết, có cả Tình đồng chí
qua quá trình chỉ đạo và thực hiện. Ngay từ đầu năm bắm chắc vào nhiệm vụ của
ngành, xây dựng nội bộ đoàn kết, nhất trí cao trong hành động cũng nh t tởng, th-
ờng xuyên rèn luyện đạo đức, tác phong của ngời giáo viên Tất cả vì học sinh
thân yêu. Xây dựng tập thể giáo viên thành một khối nhất trí từ lãnh đạo xuống
nhân viên, có ý thức làm chủ tập thể, biết khắc phục những khó khăn trớc mắt để
vơn lên trong công tác. Tiêu biểu cho sự cống hiến trong thời gian vừa qua về
giáo dục rèn luyện hình thành đạo đức cho học sinh có các đ/c: Mỹ, đ/c Kiên, đ/c
Tuế, đ/c Mùi...
Để duy trì đợc phong trào thì đòi hỏi ngời quản lý: Hiệu trởng, Phó hiệu tr-

ởng, Bí th Chi bộ, Chủ tịch Công đoàn, Tổ trởng là lực lợng nồng cốt trong việc
xây dựng nội bộ đoàn kết và chỉ đạo thực hiện hành vì đạo đức cho các em, đồng
thời là chiếc cầu nối giữa nhà trờng với gia đình tham mu đúng hớng cho Đảng uỷ
chính quyền địa phơng làm tốt công tác giáo dục. Mỗi đồng chí lãnh đạo không
những là tấm gơng sáng cho học sinh noi theo mà còn là tấm gơng sáng cho giáo
viên noi theo. Thực sự đồng chí Hiệu trởng phải gơng mẫu mọi mặt, trớc hết là
kiên trì thực hiện đờng lối, phơng châm giáo dục của Đảng không giao động trớc
những khó khăn nhất thời trong sự nghiệp Giáo dục - Đào tạo, công việc giáo dục
đạo đức cho học sinh là công việc thờng nhật, thờng xuyên.
4. Chỉ đạo rèn luyện hành vi đạo đức qua các bộ môn văn hoá cơ bản:
Trong tất cả các môn học ở trờng THCS đều có tích hợp hình thành rèn
luyện hành vi đạo đức cho học sinh, nhất là môn Giáo dục công dân, môn Ngữ
Văn và Lịch sử. Nhiệm vụ của giáo viên trong giảng dạy là biết khai thác, liên hệ
vận dụng thích hợp để bồi dỡng tình cảm, hình thành niềm tin đạo đức cho các
em. Qua mỗi tiết học giáo viên không bỏ qua yêu cầu giáo dục t tởng tình cảm.
Tất cả các bộ môn văn hoá thì bộ môn giáo dục Công dân đợc xem là một phơng
tiện quan trọng nhất để thực hiện nhiệm vụ t tởng , tình cảm, đạo đức pháp luật
cho học sinh một cách trực tiếp, hoàn chỉnh và sâu sắc. Bộ môn giáo dục công
dân với hệ thống tri thức từ lớp 6 -9, bao gồm những chuẩn mực hành vi, nguyên
tắc đạo đức mới, những giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc đợc khái quát
trong năm điều Bác Hồ dạy cho Thiếu niên nhi đồng, giúp cho học sinh sau khi
học biết suy xét phán đoán, ứng xử trớc mọi tình huống quan hệ đạo đức. Lứa
tuổi của học sinh THCS là độ tuổi có tâm lý phát triển muốn vơn lên làm ngời
lớn, nếu các hành vi đạo đức đợc xây dựng và rèn luyện đúng đắn thì các em sẽ
lớn lên trở thành ngời có ích cho xã hội - ngời con ngoan trò giỏi, ngời công dân
tốt xây dựng quê hơng đất nớc.
- Thực hiện tốt việc tổ chức thực hành các hành vi đạo đức qua bộ môn văn
hoá tốt thì việc thực hiện giáo dục đạo đức trong trờng học coi nh thành công tốt
đẹp. Ngay từ lớp đầu cấp là lớp 6 cho đến lớp 9 mọi công tác chỉ đạo từ Kế
hoạch, cho đến kiểm tra, uốn nắn phong trào phải thờng xuyên chú ý hình thành

và tổ chức cho các em thực hành có nề nếp các hành vi đạo đức. Cụ thể là biết
vâng lời thầy cô giáo, chú ý nghe giảng, xây dựng bài, hợp tác trong nhóm để tìm
hiểu kiến thức mới, có ý thức học bài cũ và chuẩn bị bài một cách thờng xuyên.
4
Chuẩn bị dụng cụ học tập đầy đủ, có ý thức cố gắng vơn lên trong học tập..., tất
cả những điều đó là hành vi đạo đức mà học sinh cần phải có.
Năm học 2006 - 2007 thực hiện cuộc vận động: Nói không với tiêu cực
trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục để xây dựng đợc mặt bằng chất l-
ợng thực chất trong giai đoạn mới nhà trờng đã đề ra các tiết kiểm tra 45 phút trở
lên đều ra theo 02 đề chẵn, lẽ. Đây cũng là một biện pháp hình thành hành vi đạo
đức tự đánh giá kiến thức học tập của mình một cách trung thực. Thực sự nhìn
toàn cục học sinh đã chuyển biến trong việc thực hiện cuộc vận động này.
Đồng thời thông qua kiểm tra và xử lý số liệu thông tin nắm đợc cần bồi d-
ỡng cho giáo viên thấy đợc những biểu hiện lệch lạc của học sinh để có biện pháp
ngăn ngừa và rèn luyện đúng hớng. Đối với lứa tuổi THCS là lứa tuổi hay hiếu
động thờng có những biểu hiện sau đây: Thiếu trập trung chú ý trong giờ học,
Chú ý vờ khả năng chú ý kém bền vững vào những tiết cuối khi có những tác
động ngoại cảnh. Không tuân theo hiệu lệnh và yêu cầu của giáo viên, thiếu thật
thà trong học tập: Biểu hiện chủ yếu hay nhìn bài bạn không đủ đồ dùng học tập,
không chuẩn bị bài trớc khi học. Thực hiện một số thao tác trong bài học cha
đúng quy định, làm mất trật tự trong lớp học. Để khắc phục tình trạng nói trên
cần thực hiện các biện pháp nói sau:
Đa ra những biện pháp yêu cầu cụ thể, hợp lý đối với hành vi đạo đức của
học sinh bằng nhiều hình thức. Thờng xuyên kiểm tra theo dõi việc thực hiện nội
quy của lớp, khen chê kịp thời. Sử dụng phơng pháp giáo dục bằng tình cảm,
trong mọi lúc, mọi khi chữ Tâm của giáo viên phải thờng xuyên thể hiện, đối
với học sinh vi phạm kỷ luật, hay học sinh ngoan đều tỏ lòng nhân ái. Tổ chức
các hoạt động của thầy và trò trong giờ học, đáp ứng các yêu cầu của giáo viên,
giáo dục kỷ luật học tập trên lớp. Phát huy vai trò chủ đạo của giáo viên trong
việc giáo dục kỷ luật học tập trên lớp cho học sinh.

5. Chú ý chỉ đạo giáo dục học sinh cá biệt:
Qua thực tiễn không có một tập thể nào là không có học sinh cá biệt, cụ
thể là không chấp hành việc thực hiện các hành vi đạo đức do giáo viên hoặc gia
đình tổ chức. Công việc đầu tiên của ngời quản lý là thờng trực nhắc nhở giáo
viên trong mọi lúc, mọi khi là phải tôn trọng tính cách và khả năng hình thành
các hành vi đạo đức của trẻ, tôn trọng những tiến bộ của các em, biết kiên trì
chịu khó tạo môi trờng tốt và kết hợp nhiều biện pháp một cách sinh động để các
em bỏ dần những biểu hiện sai trái, rèn luyện đúng đắn theo phẩm chất của em
ngời mới xã hội chủ nghĩa. Thực tế trong thời gian vừa qua có nhiều giáo viên đã
biết kết hợp chặt chẽ cho giáo viên bộ môn, lãnh đạo nhà trờng để giúp đỡ các em
tiến bộ nh: Trần Đình Phú, lớp 7E bỏ học nhiều lần nay đã đi học lại; Lê Công
Minh lớp 7C hay vi phạm nội quy của lớp, của trờng không chăm học nay đã có
sự tiến bộ trong học tập.
Trơng Văn Quốc lớp 9B học sinh có biểu hiện không bình thờng về trí tuệ,
song giáo viên chủ nhiệm kiên trì động viên em tham gia tiếp tục theo học, trong
đó sử dụng phơng pháp giáo dục bằng tình cảm là chủ yếu.
6. Chỉ đạo hoạt động Đoàn -Đội tạo nên môi trờng tốt để rèn luyện các hành vi
đạo đức của ngời học sinh xã hội chủ nghĩa:
Đây là tổ chức và môi trờng để lứa tuổi học sinh có thể phát huy chủ thể
của mình trong việc rèn luyện hành vi và thói quen nếp sống quân sự hoá trong
5