Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS Huyện Phù Cừ, Tỉnh Hưng Yên theo định hướng đổi mới giáo dục (Luận văn thạc sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HOÀNG XUÂN HIẾN

QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC
TRƢỜNG THCS HUYỆN PHÙ CỪ, TỈNH HƢNG YÊN
THEO ĐỊNH HƢỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

Chuyên ngành: Quản lí giáo dục
Mã số: 60 14 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC
Giảng viên hướng dẫn khoa học: TS. TRỊNH VĂN CƢỜNG

Hà Nội - 2016


LỜI CẢM ƠN
Tác giả luận văn chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Khoa sau đại học
trường Học viện Quản lý Giáo dục, phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Phù Cừ
đã cho phép, tạo điều kiện thuận lợi để tác giả hoàn thành chương trình Cao
học Quản lí giáo dục và hoàn thành luận văn này.
Tác giả bày tỏ lòng tri ân đến quý thầy, cô đã tận tình truyền đạt kiến
thức, kĩ năng, kinh nghiệm và hướng dẫn cách thức nghiên cứu, tìm kiếm tri
thức khoa học.
Trong quá trình khảo sát, nghiên cứu đề tài, tác giả đã nhận được sự hỗ
trợ tận tình của lãnh đạo, chuyên viên Phòng Giáo dục và Đào tạo; lãnh đạo,
giáo viên các trường THCS huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên đã cung cấp thông
tin, tạo điều kiện cho tác giả tiến hành khảo sát thực tế, thu thập tài liệu.
Đặc biệt, tác giả xin gửi đến TS. Trịnh Văn Cường lòng biết ơn sâu sắc

về sự chỉ bảo, hướng dẫn tận tình, chu đáo và hiệu quả.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 11/2016
Tác giả luận văn

Hoàng Xuân Hiến


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài ........................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................... 3
3. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................... 3
4. Phạm vi nghiên cứu ...................................................................................... 4
5. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ............................................................. 4
5.1 . Khách thể nghiên cứu ................................................................................. 4
5.2 . Đối tượng nghiên cứu ................................................................................. 4
6. Giả thuyết khoa học...................................................................................... 4
7. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................. 5
7.1 . Nghiên cứu tài liệu .................................................................................... 5
7.2 . Phương pháp quan sát ............................................................................... 5
7.3 . Điều tra - Khảo sát ..................................................................................... 5
7.4 . Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động.......................................... 5
7.5 . Tổng kết kinh nghiệm quản lí ..................................................................... 5
7.6 . Phương pháp phân tích tổng hợp ............................................................... 5
7.7 . Phương pháp chuyên gia ............................................................................ 6
7.8 . Phương pháp thống kê toán học ................................................................ 6
8. Những đóng góp mới của đề tài ................................................................... 6

9. Cấu trúc của luận văn ................................................................................... 6
CHƢƠNG 1...................................................................................................... 8
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở
TRƢỜNG THCS THEO ĐỊNH HƢỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC ............. 8


1.1. Tổng quan về nghiên cứu vấn đề ............................................................... 8
1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới ..................................................................... 8
1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam .....................................................................10
1.2. Một số khái niệm cơ bản .......................................................................... 12
1.2.1. Quản lí .......................................................................................................12
1.2.2. Tổ chuyên môn, hoạt động tổ chuyên môn, Ban nghiệp vụ ..................15
1.2.3. Quản lí hoạt động tổ chuyên môn ...........................................................17
1.2.4. Quản lí hoạt động tổ chuyên môn theo định hướng đổi mới ..............17
1.2.5. Biện pháp quản lí hoạt động tổ chuyên môn..........................................18
1.3. Hoạt động tổ chuyên môn ở trường THCS .............................................. 19
1.3.1. Xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động của tổ................................19
1.3.2. Hướng dẫn xây dựng và quản lí kế hoạch hoạt động cá nhân của tổ
viên....................... ........................................................................................................19
1.3.3. Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và thực hiện các chuyên
đề...................................................................................................................................20
1.3.4. Tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá học sinh theo định hướng phát
triển năng lực, phẩm chất ...........................................................................................20
1.3.5. Tham gia đánh giá, xếp loại những thành viên của tổ ..........................21
1.3.6. Giới thiệu tổ trưởng, tổ phó; đề xuất khen thưởng, kỉ luật đối với giáo
viên................................................................................................................................21
1.4. Định hướng đổi mới Giáo dục ................................................................. 21
1.4.1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về đổi mới Giáo dục.....................21
1.4.2. Định hướng đổi mới giáo dục THCS và đổi mới hoạt động tổ chuyên
môn...............................................................................................................................22

1.5. Quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS theo định hướng
đổi mới giáo dục .............................................................................................. 25
1.5.1. Chỉ đạo, kiểm tra việc xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động của


tổ chuyên môn ở các trường THCS ...........................................................................26
1.5.2. Quản lí việc tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và thực hiện
các chuyên đề của tổ chuyên môn ở các trường THCS ...........................................28
1.5.3. Quản lí việc đổi mới sinh hoạt của tổ chuyên môn ở các trường
THCS..........................................................................................................................30
1.5.4. Quản lí các điều kiện phục vụ cho việc dạy và học của tổ chuyên môn
ở các trường THCS .....................................................................................................37
1.5.5. Quản lí việc đánh giá, xếp loại các thành viên của tổ chuyên môn ở
các trường THCS .........................................................................................................38
1.5.6. Quản lí các hoạt động khác của tổ chuyên môn ở các trường
THCS..........................................................................................................................40
1.6. Các yếu tố ảnh hưởng tới việc quản lí và hoạt động của tổ chuyên môn ở
trường THCS theo định hướng đổi mới giáo dục ............................................ 41
1.6.1. Nhận thức chung về ý nghĩa, vai trò của tổ chuyên môn ......................41
1.6.2. Năng lực quản lí của tổ trưởng, tổ phó chuyên môn .............................41
1.6.3. Cơ chế chính sách.....................................................................................41
Kết luận Chƣơng 1 ........................................................................................ 42
THỰC TRẠNG VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở
CÁC TRƢỜNG THCS HUYỆN PHÙ CỪ, TỈNH HƢNG YÊN THEO
ĐỊNH HƢỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC ...................................................... 44
2.1. Khái quát về khảo sát thực trạng .............................................................. 44
2.1.1. Mục đích, yêu cầu khảo sát......................................................................44
2.1.2. Nội dung khảo sát .....................................................................................44
2.1.3. Đối tượng và địa bàn khảo sát ................................................................44
2.1.4. Phương pháp điều tra, khảo sát ..............................................................45

2.1.5. Tiến hành khảo sát....................................................................................46
2.1.6. Phương pháp xử lí số liệu ........................................................................46


2.1.7. Tiêu chí đánh giá ......................................................................................47
2.2. Sơ lược đặc điểm kinh tế, chính trị, văn hóa, giáo dục huyện Phù Cừ,
tỉnh Hưng Yên ................................................................................................. 48
2.2.1. Đặc điểm lịch sử, địa lí ............................................................................48
2.2.2. Đặc điểm kinh tế, xã hội...........................................................................49
2.2.3. Tổ chức bộ máy các trường THCS huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên .....50
2.2.4. Thực trạng giáo dục các trường THCS huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên
trong các năm qua .......................................................................................................50
2.2.5. Kế hoạch, mục tiêu giáo dục các trường THCS huyện Phù Cừ, tỉnh
Hưng Yên đến năm 2020 ............................................................................................53
2.3. Thực trạng nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của hoạt động tổ chuyên
môn. ................................................................................................................. 53
2.4. Thực trạng hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Phù Cừ,
tỉnh Hưng Yên ................................................................................................. 55
2.4.1. Thực trạng về nhận thức tầm quan trọng và đánh giá chung chất
lượng các hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Phù Cừ, tỉnh
Hưng Yên......................................................................................................................55
2.4.2. Thực trạng việc xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động của tổ
chuyên môn và của tổ viên..........................................................................................56
2.4.3. Thực trạng tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và thực hiện các
chuyên đề......................................................................................................................57
2.4.4. Thực trạng việc thực hiện đổi mới các hình thức tổ chức sinh hoạt tổ
chuyên môn.. ................................................................................................................59
2.4.5. Thực trạng việc tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá học sinh theo
định hướng phát triển năng lực, phẩm chất..............................................................61
2.4.6. Thực trạng việc tổ chức vận dụng các phương pháp và kĩ thuật dạy

học tích cực trong giảng dạy ......................................................................................63


2.4.7. Thực trạng việc nghiên cứu, viết sáng kiến kinh nghiệm ....................64
2.4.8. Thực trạng tham gia đánh giá, xếp loại những thành viên của tổ .....65
2.4.9. Thực trạng việc giới thiệu tổ trưởng, tổ phó; đề xuất khen thưởng, kỉ
luật đối với giáo viên ...................................................................................................65
2.5. Thực trạng quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện
Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên theo định hướng đổi mới giáo dục............................ 66
2.5.1. Thực trạng công tác chỉ đạo, kiểm tra việc xây dựng và thực hiện kế
hoạch hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THCS ......................................68
2.5.2. Thực trạng công tác quản lí việc tổ chức bồi dưỡng chuyên môn,
nghiệp vụ và thực hiện các chuyên đề của tổ chuyên môn ở các trường THCS ...69
2.5.3. Thực trạng công tác Quản lí việc đổi mới hình thức tổ chức sinh hoạt
của tổ chuyên môn ở các trường THCS ....................................................................70
2.5.4. Thực trạng việc quản lí tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực, phẩm chất học sinh .......................................................71
2.5.5. Thực trạng việc quản lí tổ chức vận dụng các phương pháp và kĩ thuật
dạy học tích cực trong giảng dạy ...............................................................................73
2.5.6. Thực trạng công tác quản lí hoạt động nghiên cứu khoa học, viết sáng
kiến kinh nghiệm ..........................................................................................................74
2.5.7. Thực trạng công tác Quản lí việc đánh giá, xếp loại các thành viên của
tổ chuyên môn ở các trường THCS ...........................................................................76
2.5.8. Thực trạng công tác Quản lí các điều kiện phục vụ cho việc dạy và học
của tổ chuyên môn ở các trường THCS ....................................................................77
2.6. Khảo sát tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến việc thực hiện đổi mới hoạt động
tổ chuyên môn thường gặp nhiều khó khăn .................................................... 77
2.7. Đánh giá những ưu điểm, nhược điểm và nguyên nhân dẫn đến hạn chế
trong hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng
Yên theo định hướng đổi mới giáo dục ........................................................... 78

2.7.1. Ưu điểm .....................................................................................................79
2.7.2. Hạn chế ......................................................................................................79
2.7.3. Nguyên nhân .............................................................................................80
Kết luận Chƣơng 2 ........................................................................................ 82
CHƢƠNG 3.................................................................................................... 83
BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC
TRƢỜNG THCS HUYỆN PHÙ CỪ, TỈNH HƢNG YÊN THEO ĐỊNH
HƢỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC .................................................................. 83
3.1 . Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................. 83
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích của công tác quản lí các hoạt động
tổ chuyên môn theo định hướng đổi mới giáo dục ...................................................83
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học.........................................................83
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống, đồng bộ .........................................84
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .........................................................84
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi.............................................................84
3.1.6. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả .........................................................85
3.2. Một số biện pháp quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS
huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên theo định hướng đổi mới giáo dục ................. 85
3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lí, giáo viên về vai trò và tầm
quan trọng của tổ chuyên môn ...................................................................................85
3.2.2. Biện pháp 2: Tăng cường công tác quy hoạch, tham mưu bổ
nhiệm, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ quản lí các nhà trường THCS, các tổ
chuyên môn đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ................................................88
3.2.3. Biện pháp 3: Chỉ đạo, định hướng gắn liền nội dung thực hiện chuyên
đề của tổ chuyên môn với nhiệm vụ đổi mới giáo dục vào các họat động hội giảng
và giảng dạy thường ngày ..........................................................................................91
3.2.4. Biện pháp 4: Quản lí sinh hoạt chuyên môn theo định hướng nghiên

cứu bài học và sinh hoạt chuyên môn trên trang trường học kết nối ................93
3.2.5. Biện pháp 5: Tăng cường vai trò của Ban nghiệp vụ chuyên môn trong
việc đi đầu thực hiện các hoạt động đổi mới giáo dục ............................................96
3.2.6. Biện pháp 6: Tập huấn nâng cao năng lực khai thác, ứng dụng CNTT
trong quản lí và dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay................ ..97
3.2.7. Biện pháp 7: Tăng cường sự trao đổi, giao lưu chuyên môn, nghiệp vụ
đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .......................................................................... 100
3.2.8. Biện pháp 8: Đổi mới kiểm tra, giám sát, đưa hoạt động tổ chuyên
môn vào nề nếp đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .............................................. 102
3.3 . Mối quan hệ giữa các biện pháp ............................................................. 104
3.4 . Khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lí
hoạt động tổ chuyên môn ở trường THCS theo định hướng đổi mới giáo
dục 105
3.4.1. Các bước tiến hành khảo nghiệm......................................................... 105
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm............................................................................. 106
Kết luận chƣơng 3 ....................................................................................... 112
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................. 114
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 117
PHỤ LỤC


DANH MỤC NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT

Nội dung

Chữ viết tắt

Cán bộ quản lí

CBQL

Chủ nghĩa xã hội

CNXH

Chuyên môn

CM

Công nghệ thông tin

CNTT

Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá

CNH-HĐH

Điểm trung bình

ĐTB

Giáo dục và Đào tạo

GD-ĐT

Giáo dục thường xuyên

GDTX

Giáo viên

GV

Học sinh

HS

Mầm non

MN

Nghị quyết

NQ

Phổ cập giáo dục

PCGD

Phương pháp

PP

Quyết định

QĐ

Thủ tướng

TTg

Trung học cơ sở

THCS

Trung học phổ thông

THPT

Trung ương

TW

Xóa mù chữ

XMC

Cơ sở vật chất

CSVC


DANH MỤC CÁC BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ

Bảng, Biểu

Nội dung

đồ

Trang

Bảng 1.1

Danh sách giáo viên đăng kí hội giảng

37

Bảng 1.2

Tiêu chí phân tích, đánh giá bài học

39

Bảng 2.1

Số lượng khảo sát tại 15 trường THCS huyện Phù
Cừ, tỉnh hưng Yên

45

Tổng hợp kết quả PCGD, XMC các vị xã, thị trấn
Bảng 2.2

huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên – Thời điểm tháng

51

10/2016

Bảng 2.3

Bảng 2.4

Bảng 2.5

Bảng 2.6

Bảng 2.7

Bảng 2.8

Số liệu thống kê số trường, lớp và số học sinh bậc
học THCS từ năm 2014 đến 2016
Chất lượng 2 mặt giáo dục bậc THCS huyện Phù Cừ,
tỉnh Hưng Yên năm học 2015-2016
Điểm trung bình các môn thi HSG cấp tỉnh khối 9
năm học 2015-2016
Điểm trung bình các môn thi vào THPT năm học
2015-2016
Kết quả đánh giá tầm quan trọng của các hoạt động
chuyên môn ở các trường THCS huyện Phù Cừ
Kết quả đánh giá về chất lượng các hoạt động của tổ
chuyên môn ở các trường THCS huyện Phù Cừ

51

52

52

53

55

56

Kết quả điều tra việc giáo viên biết về những nội
Bảng 2.9

dung đổi mới hoạt động tổ chuyên môn ở trường
THCS

58


Bảng 2.10

Bảng 2.11

Bảng 2.12

Kết quả thống kê GV các trường THCS huyện Phù
Cừ tham gia hoạt động trên trang trường học kết nối
Thống kê số lượng cán bộ, giáo viên bậc THCS tham
gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng về quản lí giáo dục
Kết quả đánh giá về chất lượng quản lí các hoạt động
của tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Phù Cừ

61

67

68

Kết quả khảo sát nguyên nguyên nhân dẫn đến việc
Bảng 2.13

thực hiện đổi mới hoạt động tổ chuyên môn thường

78

gặp nhiều khó khăn
Bảng 3.1
Bảng 3.2
Bảng 3.3

Bảng 3.4
Biểu đồ 2.1
Biểu đồ 2.2

Các nội dung định hướng nghiên cứu sâu cho các
thành viên trong nhóm nghiệp vụ Tin học cấp huyện
Phiếu đăng kí thực hiện chuyên đề cấp cụm
Mức độ và cách tính điểm nội dung phiếu khảo
nghiệm
Sự cần thiết, khả thi của các biện pháp quản lí hoạt
động của tổ chuyên môn
Kết quả đánh giá tầm quan trọng của tổ chuyên môn
Mức độ nắm bắt các hoạt động đổi mới giáo dục ở

giáo viên bậc THCS huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên

98
101
106

107
54
59

Kết quả đánh giá chất lượng tổ chức, thực hiện các
Biểu đồ 2.3

hình thức tổ chức sinh hoạt tổ chuyên môn ở các

60

trường THCS huyện Phù Cừ
Kết quả đánh giá tầm quan trong của việc Soạn giáo án
Biểu đồ 2.4

theo hướng đổi mới và Kiểm tra, đánh giá năng lực học

62

sinh
Biểu đồ 2.5

Kết quả khảo sát giáo viên; tổ trưởng, tổ phó; Hiệu

64


Luận văn đủ ở file: Luận văn full