Đánh giá tác động của công tác giao đất nông lâm nghiệp đến hiệu quả sử dụng đất của các nông hộ trên địa bàn huyện xí mần, tỉnh hà giang

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I
------------------

TÔ VĂN M NH

ðÁNH GIÁ TÁC ð NG C A CÔNG TÁC GIAO ð T NÔNG LÂM NGHI P ð N HI U QU S

D NG ð T C A CÁC

NÔNG H TRÊN ð A BÀN HUY N XÍN M N, T NH HÀ GIANG

LU N VĂN TH C SĨ NÔNG NGHI P

Chuyên ngành

: QU N LÝ ð T ðAI

Mã s

: 60.62.16

Ngư i hư ng d n khoa h c : TS. NGUY N ÍCH TÂN

HÀ N I - 2011


L I CAM ðOAN

- Tơi xin cam đoan r ng nh ng s li u, k t qu nghiên c u trong
lu n văn này là trung th c và chưa h ñư c s d ng ñ b o v m t h c

v nào.
- Tơi xin cam đoan r ng m i s giúp ñ cho vi c th c hi n lu n văn
này ñã ñư c c m ơn và các thơng tin trích d n trong lu n văn này ñ u ñã
ñư c ch rõ ngu n g c.

Tác gi lu n văn

Tô Văn M nh

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

i


L I C M ƠN

Trong quá trình th c hi n đ tài, tơi đã nh n đư c s giúp đ t n
tình và nh ng l i ch d n chân tình c a t p th và các cá nhân trong và
ngoài trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i.
Trư c tiên, tôi xin chân thành c m ơn sâu s c TS. Nguy n Ích Tân,
là ngư i tr c ti p hư ng d n và giúp đ tơi v m i m t đ hồn thành
lu n văn.
Tơi xin chân thành c m ơn lãnh ñ o Vi n ðào t o Sau ñ i h c, Ban
Ch nhi m khoa Tài nguyên và Môi trư ng, t p th giáo viên và cán b
công nhân viên khoa Tài nguyên và Môi trư ng và Vi n ðào t o Sau ñ i
h c trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i cùng tồn th b n bè và đ ng
nghi p giúp tơi hồn thành quá trình nghiên c u, h c t p và th c hi n đ tài.
Tơi trân tr ng c m ơn s giúp đ nhi t tình c a s Tài nguyên và Môi
trư ng t nh Hà Giang; UBND huy n Xín M n, t nh Hà Giang; phịng Tài
ngun và Mơi trư ng, phịng Nơng nghi p và Phát tri n nơng thơn, phịng

Th ng kê huy n Xín M n; UBND các xã đã t o ñi u ki n cho tôi thu th p
s li u, nh ng thơng tin c n thi t đ th c hi n ñ tài này.
C m ơn lãnh ñ o và cán b Trung tâm ði u tra, ðánh giá tài
nguyên ñ t, T ng c c Qu n lý đ t đai, B Tài ngun và Mơi trư ng ñã
t o ñi u ki n v th i gian đ tơi hồn thành lu n văn này.
C m ơn gia đình, các anh, ch đ ng nghi p, b n bè ñã ñ ng viên và
giúp ñ tơi trong q trình nghiên c u, h c t p và th c hi n lu n văn.
Xin chân thành c m ơn!
Tác gi lu n văn

Tô Văn M nh

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

ii


M CL C
L i cam ñoan

i

L i c m ơn

ii

M cl c

iii

Danh m c các ch vi t t t

iv

Danh m c b ng

v

Danh m c hình

vi

1

M

ð U

i

1.1

ð tv nđ

1

1.2

M c tiêu nghiên c u c a ñ tài

3

1.3

Ph m vi nghiên c u c a ñ tài

3

2

T NG QUAN NGHIÊN C U

4

2.1

Chính sách đ t đai

4

2.1.1

Chính sách đ t ñai c a Trung Qu c [17]

4

2.1.2

Chính sách ñ t đai c a Thái Lan [14]

5

2.1.3

Chính sách đ t đai

Inđơnêxia

7

2.1.4

Chính sách đ t đai

Nh t B n

7

2.1.5

Chính sách đ t ñai

ðài Loan [30]

8

2.2

Chính sách giao ñ t c a vi t nam qua các th i kỳ

2.2.1

Chính sách giao đ t nông - lâm nghi p trư c th i kỳ ñ i m i (t

m t s nư c và vùng lãnh th châu Á

năm 1968 - 1986)
2.2.2

10
13

Chính sách giao đ t nơng - lâm nghi p trong th i kỳ ñ i m i
(1986 ñ n nay)

18

2.3

K t qu giao đ t nơng, lâm nghi p

nư c ta

2.3.1

K t qu giao đ t nơng nghi p cho h gia đình

26

2.3.2

K t qu giao đ t lâm nghi p cho h gia đình

26

3

N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U

30

3.1

ð i tư ng nghiên c u

30

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

26

iii


3.2

N i dung nghiên c u

30

3.3

Phương pháp nghiên c u

30

3.3.1

Ch n ñi m nghiên c u

30

3.3.2

Phương pháp ñi u tra

31

3.3.3

Phương pháp x lý s li u

31

3.3.4

Phương pháp minh ho b ng b n ñ

31

3.3.5

Phương pháp chuyên gia

31

3.3.6

Phương pháp tham kh o, k th a các tài li u có liên quan ñ n ñ tài

31

4

K T QU NGHIÊN C U

33

4.1

ði u ki n t nhiên, kinh t - xã h i

33

4.1.1

ði u ki n t nhiên

33

4.1.2

Tình hình phát tri n kinh t - xã h i

37

4.2

Tình hình giao đ t nơng, lâm nghi p

4.2.1

Khái qt tình hình các xã nghiên c u

51

4.2.2

Tình hình qu n lý s d ng đ t c a 4 xã trư c khi giao ñ t

53

4.2.3

K t qu đi u tra v tình hình giao ñ t, giao r ng

57

4.3

Tình hình s d ng ñ t c a các xã sau khi nông h nh n đ t, nh n r ng

60

4.3.1

Tình hình chung v s d ng ñ t c a các xã sau khi nơng h nh n

các xã đi u tra

51

đ t, nh n r ng

60

4.3.2

Tình hình s d ng đ t c a nơng h sau khi nh n đ t, nh n r ng

64

4.4

Hi u qu s d ng ñ t sau khi giao đ t nơng lâm nghi p

73

4.4.1

Hi u qu trong s n xu t nông, lâm nghi p

73

4.4.2

Hi u qu c a cơng tác giao đ t ñ i v i công tác qu n lý nhà nư c
v đ t đai

79

4.4.3

Hi u qu c a cơng tác giao ñ t v lao ñ ng vi c làm

82

4.4.4

Hi u qu c a cơng tác giao đ t ñ n tư tư ng c a ngư i dân

84

4.4.5

Nh ng t n t i sau khi giao ñ t nông, lâm nghi p

91

4.5

Nh ng gi i pháp nh m nâng cao hi u qu qu n lý, s d ng đ t
sau khi giao đ t nơng, lâm nghi p

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

92
iv


4.5.1

Tích t đ t đai trong s d ng đ t nơng, lâm nghi p

92

4.5.2

Gi i pháp đ i v i v n đ nơng dân khơng có đ t s n xu t

93

4.5.3

Gi i pháp v giao ñ t, l p quy ho ch s d ng ñ t sau khi giao ñ t

93

4.5.4

Gi i pháp ñ u tư cho phát tri n nơng nghi p

94

4.5.5

V n đ chia l i đ t nơng nghi p

94

5

K T LU N VÀ ð NGH

95

5.1

K t lu n

95

5.2

ð ngh

96

TÀI LI U THAM KH O

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

97

v


DANH M C CÁC CH

VI T T T

BCHTW

Ban Ch p hành Trung ương

BQ

Bình qn

CNXH

Ch nghĩa xã h i

CP

Chính ph

CT

Ch th

DT

Di n tích

DTTN

Di n tích t nhiên

ðVT

ðơn v tính

GCN

Gi y ch ng nh n quy n s d ng ñ t

HðBT

H i ñ ng B trư ng

HðND

H i ñ ng nhân dân

HTX

H p tác xã

LN

Lâm nghi p

Nð

Ngh đ nh

NN

Nơng nghi p

NS

Năng su t

NTTS

Nuôi tr ng th y s n

NQ

Ngh quy t

SL

S c l nh

SXNN

S n xu t nông nghi p

TB
TW

Thông báo

TTCN

Ti u th công nghi p

UBND

U ban nhân dân

QHSDð

Quy ho ch s d ng ñ t

XHCN

Xã h i ch nghĩa

Trung ương

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

vi


DANH M C CÁC B NG

B ng 4.1.

Th ng kê di n tích đ t huy n Xín M n theo c p ñ d c

33

B ng 4.2.

T ng s n ph m và cơ c u kinh t huy n Xín M n

38

B ng 4.3.

Di n tích, năng su t, s n lư ng m t s cây tr ng chính năm 2010

40

B ng 4.4.

Hi n tr ng s d ng đ t huy n Xín M n (năm 2010)

49

B ng 4.5.

Tình hình s d ng đ t c a 4 xã ñi u tra (năm 1995)

55

B ng 4.6.

Cơ c u các lo i ñ t c a 4 xã đi u tra (năm 1995)

56

B ng 4.7.

ð t nơng, lâm nghi p theo các ñ i tư ng s d ng (năm 2010)

57

B ng 4.8.

Tình hình đưa đ t chưa s d ng vào s d ng (1995 - 2010)

61

B ng 4.9.

Tình hình s d ng đ t c a 4 xã ñi u tra (năm 2010)

62

B ng 4.10. Cơ c u các lo i ñ t c a 4 xã ñi u tra (năm 2010)

63

B ng 4.11. So sánh tình hình s d ng đ t c a các xã trư c và sau giao ñ t

64

B ng 4.12. So sánh m t s ch tiêu v di n tích giao cho h gia đình đi u tra
trư c và sau khi giao ñ t, giao r ng (năm 1995 so v i năm 2010)

66

B ng 4.13. Tình hình đ u tư tư li u s n xu t c a các h gia đình đi u tra
(trư c và sau khi giao ñ t)

67

B ng 4.14. S ti n ñ u tư cho s n xu t nông, lâm nghi p c a các nông h sau
khi nh n ñ t, nh n r ng

70

B ng 4.15. Tình hình vay v n ngân hàng đ u tư cho s n xu t nông, lâm
nghi p 4 xã ñi u tra

71

B ng 4.16. Hư ng ñ u tư c a h gia đình

72

B ng 4.17. Cơ c u bình qn di n tích các lo i cây tr ng c a h gia đình sau
khi nh n đ t, nh n r ng

75

B ng 4.18. So sánh năng su t m t s cây tr ng chính trư c và sau giao ñ t

78

B ng 4.19. So sánh m t s ch tiêu v tình hình kinh t h gia đình

79

4 xã

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

vii


ñi u tra
B ng 4.20. So sánh m t s ch tiêu v hi u qu qu n lý s d ng ñ t

82

B ng 4.21. Ý Ki n h gia đình, cá nhân khơng b thu h i đ t v v n ñ chia
l iñ t

87

B ng 4.22. Ý Ki n h gia đình, cá nhân b thu h i ñ t v v n ñ chia l i ñ t

87

B ng 4.23. Y u t c n tr tích t đ t đai

89

B ng 4.24. Ý ki n c a nơng h v chính sách giao đ t và quy n s d ng ñ t

90

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

viii


DANH M C CÁC HÌNH

Hình 4.1.

Cơ c u kinh t huy n Xín M n (2000 - 2010)

38

Hình 4.2.

Cơ c u s d ng đ t huy n Xín M n (năm 2010)

49

Hình 4.3.

So sánh di n tích đ t chưa s d ng c a 4 xã ñi u tra trư c

và sau giao đ t

62

Hình 4.4.

Tình hình s d ng ñ t trư c và sau giao ñ t c a 4 xã đi u tra

65

Hình 4.5.

So sánh năng su t bình quân các lo i cây tr ng chính trư c
và sau khi giao đ t

78

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

ix


1. M

ð U

1.1. ð T V N ð

ð i v i m i qu c gia, ñ t ñai là ngu n tài nguyên vô cùng quý giá, b
ph n h p thành c a môi trư ng s ng; ñ a bàn phân b dân cư và t ch c các

ho t ñ ng trên m i lĩnh v c kinh t , xã h i, an ninh qu c phòng; là tư li u s n
xu t ch y u, đ c bi t khơng th thay th ñư c.
Trong quá trình phát tri n kinh t - xã h i, nh ng thay ñ i v các m i
quan h trong qu n lý và s d ng ñ t ñai là m t trong nh ng v n đ đư c quan
tâm nh t, vì đ t đai có nh hư ng tr c ti p t i l i ích c a m i cá nhân và c ng
đ ng, l i ích gi a các c ng ñ ng; trên phương di n vĩ mơ, đ t đai có tác đ ng
m t cách tr c ti p và sâu s c ñ n phát tri n kinh t và n đ nh chính tr xã h i
c a m i qu c gia. ð i v i nư c ta, di n tích đ t ch t, ngư i đơng bình qn đ t
ñai trên ñ u ngư i th p, trên 70% dân s là nông dân, trong cơ c u kinh t qu c
dân, nông nghi p v n chi m m t t l đáng k thì đ t đai l i càng có ý nghĩa.
Th c t cho th y nh ng thay đ i v chính sách đ t ñai ch u s tác ñ ng
c a nhi u nhân t như: ch đ chính tr , t ch c xã h i, truy n th ng văn hoá,
nh n th c và thi t ch kinh t . M i nhân t trên có tác đ ng khác nhau t i
cơng tác qu n lý đ t ñai.
Xu t phát t v trí ñ a lý, ñi u ki n t nhiên, kinh t và xã h i, tr i qua
các th i kỳ cách m ng t khi thành l p ñ n nay ð ng và Nhà nư c ln ln
kh ng đ nh t m quan tr ng c a v n đ nơng dân, nông nghi p và nông thôn;
trong phát tri n ch u nh hư ng c a 4 y u t cơ b n: chính sách, khoa h c k
thu t, v n ñ u tư và th trư ng. C 4 y u t trên đ u vơ cùng quan tr ng, trong
đó y u t v chính sách có tính ch t quy t đ nh.
K t khi ñ t nư c giành ñ c l p, ð ng và Nhà nư c đã dày cơng
nghiên c u tìm tịi và đ i m i các chính sách qu n lý kinh t vĩ mơ, đ c bi t là
các chính sách đ t đai g n li n v i nông dân, nông nghi p và nông thơn, nh m
g n lao đ ng v i đ t ñai t o thành ñ ng l c phát tri n s n xu t nông - lâm
nghi p, phát tri n kinh t xã h i, tăng cư ng an ninh qu c phịng và b o v
mơi trư ng.
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

1

Cơng tác giao đ t nơng, lâm nghi p đư c b t ñ u t năm 1968. K t
th i gian này, Nhà nư c ñã ban hành và th c hi n m t h th ng chính sách v
giao đ t lâm nghi p và khốn b o v r ng cho các t ch c, h gia đình cá
nhân phù h p v i t ng giai ño n cách m ng.
Sau khi Lu t ð t ñai l n ñ u tiên c a Vi t Nam đư c Qu c h i khố 8,
kỳ h p th 2 thơng qua ngày 29/12/1987 có hi u l c ngày 08/01/1988 và trư c
đó có Ch th 100/CT-TW ngày 13/01/1981 c a Ban Ch p hành Trung ương
ð ng v c i ti n công tác khoán; ti p theo là Ngh quy t 10 - NQ/TW c a B
chính tr ngày 05/4/1988, Ngh quy t Trung ương 6, Khoá VI v i vi c kh ng
đ nh h nơng dân là m t đơn v t ch ñã ñánh m t d u m c quan tr ng trong
lĩnh v c qu n lý ñ t ñai, t o ñà cho s n xu t nông, lâm nghi p phát tri n.
Lu t ð t ñai s a ñ i năm 1993 ñư c Qu c h i thơng qua ngày 14/7/1993
có hi u l c ngày 15/10/1993 ñã th a nh n 5 quy n cơ b n c a ngư i s d ng
đ t, quan h s n xu t trong nơng, lâm nghi p ñư c xác l p trên cơ s giao đ t
cho các h gia đình cá nhân s d ng n ñ nh lâu dài ñã tr thành đ ng l c thúc
đ y q trình s n xu t nông, lâm phát tri n, hi u qu s d ng ñ t ñã ñư c nâng
lên so v i giai đo n trư c.
Sau khi có Lu t ð t đai năm 1993, Chính ph ban hành Ngh ñ nh s
64/CP ngày 27/09/1993 và Ngh ñ nh s 85/1999/Nð-CP ngày 28/8/1999 “v
vi c giao ñ t nơng nghi p cho h gia đình, cá nhân s d ng n đ nh lâu dài vào
m c đích s n xu t nơng nghi p”; Ngh đ nh s 02/CP ngày 15/01/1999 quy
ñ nh “V giao ñ t lâm nghi p cho h gia đình, cá nhân s d ng n đ nh lâu dài
vào m c đích s n xu t lâm nghi p”, Ngh ñ nh s 163/1999/Nð-CP ngày
16/11/1999 v “Giao ñ t, cho thuê ñ t và c p gi y ch ng nh n quy n s d ng
ñ t lâm nghi p”. ð t ng bư c hoàn thi n h th ng chính sách qu n lý đ t đai,
Qu c h i nư c C ng hòa xã h i ch nghĩa Vi t Nam ti p t c s a đ i, hồn
thi n và thơng qua: Lu t s a ñ i b sung m t s ñi u Lu t ð t ñai năm 1998,
năm 2001 và Lu t ð t đai năm 2003, trong đó h th ng chính sách v giao đ t
nơng - lâm nghi p t ng bư c đư c hồn thi n.

Th c hi n ñ nh hư ng phát tri n nông, lâm nghi p c a ð ng, Nhà nư c
và c a t nh Hà Giang, huy n Xín M n là m t trong nh ng huy n tri n khai
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

2


th c hi n t t cơng tác giao đ t nông - lâm nghi p cho các h gia ñình s d ng
n ñ nh, lâu dài. Vi c th c hi n giao ñ t theo ñúng ch trương c a Nhà nư c
ñã thúc ñ y phát tri n s n xu t nông lâm nghi p c a các h gia đình, t o lịng
tin cho h yên tâm s n xu t, ñ u tư lâu dài trên m nh đ t c a mình, ñ i s ng
nhân dân ngày càng ñư c nâng lên.
Nh m t ng k t ñánh giá tác ñ ng c a chính sách giao đ t nơng - lâm
nghi p ñ n hi u qu s d ng ñ t c a các nông h và ñ xu t m t s gi i pháp
nâng cao hi u qu cơng tác qu n lý, s d ng đ t nơng - lâm nghi p nói chung;
cơng tác giao đ t nơng - lâm nghi p nói riêng là r t c n thi t.
Xu t phát t nh ng v n đ trên, tơi ti n hành nghiên c u ñ tài: “ðánh
giá tác ñ ng c a cơng tác giao đ t nơng - lâm nghi p ñ n hi u qu s d ng
ñ t c a các nơng h trên đ a bàn huy n Xín M n, t nh Hà Giang”.
1.2. M C TIÊU NGHIÊN C U C A ð TÀI

- ðánh giá nh hư ng c a cơng tác giao đ t nơng - lâm nghi p ñ n hi u
qu s d ng đ t trên đ a bàn huy n Xín M n, t nh Hà Giang.
- ð xu t m t s gi i pháp nh m nâng cao hi u qu cơng tác qu n lý,
s d ng đ t nơng - lâm nghi p nói chung và cơng tác giao đ t nơng - lâm
nghi p nói riêng t i huy n Xín M n, t nh Hà Giang.
1.3. PH M VI NGHIÊN C U C A ð TÀI

1.3.1. Ph m vi khơng gian
ð tài đư c ti n hành trên ñ a bàn 4 xã ñ i di n cho nh ng lo i hình s

d ng ñ t mang nét ñ c trưng nh t c a huy n Xín M n:
- 02 xã đ i di n lo i hình s n xu t nơng nghi p;
- 02 xã ñ i di n lo i hình s n xu t c nơng và lâm nghi p.
1.3.2. Ph m vi th i gian
Ph m vi nghiên c u đánh giá nh hư ng c a cơng tác giao đ t nơng lâm nghi p đ n hi u qu s d ng ñ t trên ñ a bàn huy n Xín M n, t nh Hà
Giang t p trung vào giai ño n t năm 1993 (t khi có Lu t ð t đai năm 1993)
đ n nay.
ð tài ñư c th c hi n trong th i gian t tháng 6/2010 ñ n tháng 6/2011.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

3


2. T NG QUAN NGHIÊN C U

2.1. CHÍNH SÁCH ð T ðAI

M T S

NƯ C VÀ VÙNG LÃNH TH

CHÂU Á
2.1.1 Chính sách đ t đai c a Trung Qu c [17]

Nh ng thành qu v kinh t xã h i, b o v mơi trư ng trong q trình
khai thác và s d ng ñ t ñai, tài nguyên r ng

Trung Qu c ñư c ñi u ch nh

b i hàng lo t các văn b n chính sách pháp lu t ñ t ñai nh m qu n lý có hi u
qu . Do v y, trong th i gian qua q trình s n xu t nơng, lâm nghi p

Trung

Qu c ñã ñ t ñư c nh ng k t qu ñáng ghi nh n:
ð t canh tác ñư c Nhà nư c b o h ñ c bi t, kh ng ch nghiêm ng t
vi c chuy n đ i m c đích đ t nơng nghi p sang đ t khác. M i h nơng dân
ch ñư c dùng m t nơi làm ñ t

v i di n tích gi i h n trong đ nh m c quy

ñ nh t i ñ a phương. ð t thu c s h u t p th thì khơng đư c chuy n như ng,
cho th vào m c đích phi nơng nghi p. ð i v i ñ t lâm nghi p trư c nh ng
năm 1970, Chính ph Trung Qu c đã ch đ o nơng dân tr ng cây b ng bi n
pháp hành chính, nên hi u qu tr ng r ng th p, chưa có s ph i k t h p gi a
l i ích c ng đ ng v i l i ích c a ngư i dân. ð kh c ph c t n t i đó, bư c
sang giai ño n c i cách n n kinh t , Chính ph Trung Qu c đã quan tâm,
khuy n khích h tr nông dân kinh doanh lâm nghi p phát tri n, bên c nh đó
coi tr ng v n ñ b o v r ng. Hi n pháp ñã quy ñ nh ph i t ch c thuy t ph c
nhân dân tr ng cây b o v r ng. K t năm 1984, Lu t Lâm nghi p quy ñ nh
“xây d ng r ng, l y phát tri n r ng làm cơ s , phát tri n m nh m vi c tr ng
cây, m r ng phong trào b o v r ng, k t h p khai thác r ng tr ng...”. T đó
Trung Qu c tồn xã h i tham gia cơng tác lâm nghi p, Chính ph ch đ o
cán b có trách nhi m lãnh ñ o, ch ñ o m i c p hồn thành nhi m v , q
trình th c hi n chính sách này có thư ng, ph t nghiêm minh.
Giai ño n t năm 1979 - 1992 Trung Qu c ñã ban hành 26 văn b n liên
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

4

quan đ n cơng tác qu n lý b o v tài nguyên r ng. ð u năm 1980, Trung
Qu c ban hành Ngh ñ nh v v n ñ b o v tài nguyên r ng, m t trong nh ng
ñi m n i b t c a Ngh ñ nh này là th c hi n ch trương giao cho chính quy n
các c p t trung ương ñ n c p t nh, huy n, ti n hành c p ch ng nh n quy n
ch ñ t r ng cho t t c các ch r ng là nh ng t p th và tư nhân. Lu t Lâm
nghi p ñã xác l p các quy n c a ngư i s d ng ñ t (ch ñ t) quy n ñư c
hư ng hoa l i trên đ t mình tr ng, quy n khơng ñư c phép xâm ph m ñ n
quy n l i h p pháp và l i ích c a ch r ng, ch ñ t r ng. N u t p th hay cá
nhân h p ñ ng tr ng r ng trên ñ t ñ i tr c c a Nhà nư c hay c a t p th , cây đó
thu c v ch cho h p ñ ng và ñư c x lý theo h p ñ ng.
Trung Qu c ñã th c hi n chính sách phát tri n tr i r ng, kinh doanh ña
d ng, sau khi th c hi n c p GCN. T đó các tr i r ng kinh doanh hình thành
bư c đ u đã có hi u qu . Lúc đó ngành Lâm nghi p đư c coi như cơng
nghi p có chu kỳ dài nên đư c Nhà nư c ñ u tư h tr : v n, khoa h c k
thu t, tư v n xây d ng các lo i r ng, h tr d án ch ng cát bay. M i năm
Chính ph trích 10% kinh phí đ đ u tư cho q trình khai kh n đ t phát tri n
nơng - lâm nghi p, h tr các h nông dân nghèo, quy ñ nh trích 20% ti n bán
s n ph m l i đ làm v n phát tri n nơng - lâm nghi p.
2.1.2. Chính sách đ t đai c a Thái Lan [14]
T i Thái Lan bư c sang ch ñ quân ch , Lu t Ru ng ñ t ñư c ban
hành năm 1954 ñã thúc ñ y m nh m chính sách kinh t xã h i c a ñ t nư c.
Lu t Ru ng ñ t đã cơng nh n tồn b đ t đai bao g m ñ t khu dân cư ñ u có
th đư c mua, t u l i t cá th . Các ch đ t có quy n t do chuy n như ng,
c m c m t cách h p pháp, t đó Chính ph có đư c tồn b đ t tr ng (có
kh năng tr ng tr t ñư c) và nhân dân ñã tr thành ngư i làm cơng trên đ t
y. Tuy nhiên, trong giai ño n này Lu t Ru ng ñ t quy ñ nh ch ñ lĩnh canh
ng n, ch ñ ln canh v a. Bên c nh đó, vi c thu đ a tơ cao, dân s tăng
nhanh, tình tr ng thi u và th a ñ t do vi c phân hố giàu nghèo đã d n đ n

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

5


vi c đ u tư trong nơng nghi p th p. T đó, năng su t cây tr ng trên ñ t phát
canh th p hơn trên ñ t t canh. Bư c sang năm 1974, Chính ph Thái Lan ban
hành chính sách cho th đ t lúa, quy đ nh rõ vi c b o v ngư i làm thuê,
thành l p các t ch c ngư i ñ a phương làm vi c theo s ñi u hành c a tr i
thuê mư n, Nhà nư c t o ñi u ki n cho kinh t h gia ñình phát tri n. Lu t
C i cách ru ng ñ t năm 1975 quy ñ nh các ñi u kho n v i m c tiêu bi n tá
ñi n thành ch s h u ru ng ñ t, tr c ti p s n xu t trên ñ t. Nhà nư c quy
ñ nh h n m c ñ i v i ñ t tr ng tr t là 3,2 ha (50 rai), ñ i v i ñ t chăn ni
6,4 ha (100 rai), đ i v i nh ng trư ng h p quá h n m c Nhà nư c ti n hành
trưng thu ñ chuy n giao cho tá ñi n, v i m c ñ n bù h p lý.
ð i v i ñ t r ng, đ đ i phó v i v n đ suy thối đ t, xâm l n r ng. B t
ñ u t năm 1979, Thái Lan th c hi n chương trình gi y ch ng nh n quy n hoa l i
trong r ng d tr Qu c gia, theo chương trình này m i m nh ñ t ñư c chia làm
hai mi n. Mi n t phía dư i ngu n nư c là mi n đ t có th dùng đ canh tác nơng
nghi p, mi n phía trên ngu n nư c thì l i h n ch và gi r ng, cịn mi n đ t phù
h p cho canh tác nhưng mà trư c ñây nh ng ngư i dân ñã chi m d ng (dư i 2,5
ha) thì ñư c c p cho ngư i dân m t gi y ch ng nh n quy n hư ng hoa l i. ð n
năm 1976, đã có 600 nghìn h nơng dân có đ t đư c c p gi y ch ng nh n quy n
hư ng hoa l i. Cùng v i chương trình này, đ n năm 1975 C c Lâm nghi p Hồng
gia Thái Lan đã th c hi n chương trình làng lâm nghi p nh m gi i quy t cho
nh ng h gia ñình ñư c

trên ñ t r ng, quá trình th c hi n chương trình này đã

thành l p đư c 98 làng lâm nghi p v i 1 tri u h gia đình tham gia.
Chương trình làng lâm nghi p ñư c quy ñ nh m t cách ch t ch , m i
h gia đình trong làng đư c c p t 2- 4 ha ñ t và ñư c hư ng quy n s d ng,
th a k , nhưng khơng đư c bán, mua, hay chuy n như ng di n tích đ t đó.
Q trình s n xu t c a làng ñư c s h tr c a Nhà nư c v ñi u ki n cơ s
h t ng, ti p th và ñào t o ngh . ði cùng v i chương trình này là vi c thành
l p các h p tác xã nơng - lâm nghi p ho t đ ng dư i s b o tr c a ban ch

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

6


ñ o HTX. C c Lâm nghi p Hoàng gia s ký h p ñ ng giao ñ t dài h n cho
các HTX yêu c u và thành l p nhóm chun gia đánh giá hi u qu đ u tư trên
đ t đư c giao đó. Thái Lan ti n hành giao đư c trên 200 nghìn ha ñ t g n li n
v i r ng cho c ng ñ ng dân cư s ng g n r ng, di n tích m i h gia đình ñư c
nh n tr ng r ng t 0,8 ha ñ n 8 ha.
Bư c sang th i kỳ nh ng năm 90, Chính ph Thái Lan ti p t c chính sách
ru ng đ t theo d án m i. Trên cơ s ñánh giá, xem xét kh năng c a nông dân
nghèo, gi i quy t khâu cung c u v ru ng ñ t theo hư ng s n xu t hàng hoá và gi i
quy t vi c làm. D án này có s tho thu n gi a Chính ph , ch đ t và nơng dân
gi i đ u tư nh m chia s quy n l i trong gi i kinh doanh và ngư i s d ng ru ng
ñ t. Theo d án này, Chính ph giúp đ ti n mua đ t, m t khác khuy n khích đ u
tư trong s n xu t nông nghi p, gi i quy t vi c làm cho nông dân nghèo. [14] [31]
2.1.3. Chính sách đ t đai Inđơnêxia
Nét đ c bi t trong chính sách đ t đai
m i h nơng dân

Inđơnêxia là, Nhà nư c quy ñ nh

g n r ng ñư c nh n khoán 2.500 m2 ñ t ñ tr ng cây, hai

năm ñ u ñư c phép tr ng cây nơng nghi p trên di n tích đó và đư c quy n
hư ng tồn b s n ph m, không ph i n p thu . Quá trình s n xu t c a nơng dân
đư c s h tr gi ng, phân bón, thu c b o v th c v t dư i hình th c cho vay.
Sau khi thu ho ch ngư i nông dân ph i hồn tr l i gi ng đã vay, cịn phân bón
và thu c b o v th c v t ch ph i tr 70 %, n u m t mùa thì khơng ph i tr v n
vay đó [14]. Bên c nh đó, thơng qua các ho t đ ng khuy n nơng, khuy n lâm,
Nhà nư c còn t ch c hư ng d n k thu t, t p hu n làm ngh cho ngư i dân, h
tr xây d ng cơ s h t ng t i nơi h sinh s ng. T ñó, vi c qu n lý r ng và ñ t
r ng Inđơnêxia bư c đ u đã thu đư c nh ng k t qu ñáng k . [14]
2.1.4. Chính sách đ t đai Nh t B n
Cũng như m t s nư c khác thu c khu v c châu Á, Nh t B n ñã ban hành
Lu t C i cách ru ng ñ t l n th nh t vào tháng 12 năm 1945, nh m m c đích xác
đ nh quy n s h u ru ng ñ t cho ngư i dân, bên c nh đó bu c đ a ch chuy n
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

7


như ng ru ng đ t n u có trên 5 ha. Q trình c i cách ru ng đ t l n th nh t t i
Nh t B n ban ñ u ñã mang l i k t qu đáng k , song lúc đó vai trị ki m sốt c a
Nhà nư c đ i v i ñ t ñai chưa ñư c ch t ch . Do v y, Nh t b n ti n hành c i cách
ru ng ñ t l n th hai nh m xác l p vai trị ki m sốt c a Nhà nư c ñ i v i vi c
th c hi n chuy n như ng quy n s h u ru ng ñ t là thu c th m quy n c a Chính
ph , xác l p quy n s h u ru ng ñ t c a nơng dân nh m gi m đ a tơ. Nhà nư c
đ ng ra mua và bán đ t phát canh c a ñ a ch n u vư t quá 1 ha. Ngay c v i t ng
l p phú nơng, có di n tích q 3 ha n u s d ng không h p lý Nhà nư c cũng
trưng thu m t ph n.

Như v y, qua hai l n c i cách ru ng ñ t b ng nh ng chính sách c th
ñã làm thay ñ i quan h s h u cũng như k t c u s h u ru ng ñ t

Nh t

B n, ñó là: Nhà nư c ñã kh ng đ nh đư c vai trị ki m sốt đ i v i vi c qu n
lý và s d ng ñ t ñai, ngư i dân ñã th c s làm ch ñ t ñ yên tâm ñ u tư
phát tri n s n xu t.
2.1.5. Chính sách ñ t ñai ðài Loan [30]
ðài Loan ti n hành c i cách ru ng ñ t theo phương pháp hồ bình, th c
hi n kh u hi u "ngư i cày có ru ng" t ng bư c theo phương th c th trư ng
có s qu n lý c a Nhà nư c.
Quá trình c i cách ru ng ñ t c a ðài Loan ñư c th c hi n theo t ng giai
ño n phát tri n c a t ng th i kỳ mà h có nh ng chính sách đi u ch nh c th
cho phù h p v i t ng th i kỳ đó:
- B t đ u t 1949 và ñ n nay, h ñã ti n hành gi m ñ a tô ñ gi m gánh
n ng v kinh t cho nơng dân đó là: gi m tơ 37,5%, th c hi n v i tính tốn
r ng 25% s n lư ng nông nghi p là dùng cho chi phí s n xu t, ph n th ng dư
(75%) đư c chia đơi cho tá đi n và ñ a ch . M i tô như ng ñ u ph i có h p
đ ng và th i h n khơng đư c dư i 6 năm đ b o v quy n l i cho tá ñi n.
- Sau khi hồn thành vi c gi m tơ, đ n năm 1951 h có chính sách bán
đ t công cho nông dân v i giá b ng 2,5 l n s n lư ng hàng năm c a th a đ t,
Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

8


và thanh tốn trong 10 năm. Nơng dân cũng có th thanh toán s m hơn n u
mu n. T ñó Nhà nư c l p ñư c qu c i cách ru ng ñ t.
- ð n năm 1953, h ti p t c c i cách ru ng đ t đó là chính sách cho ngư i

cày có ru ng. ð a ch ñư c gi l i 3 ha lúa nư c và 6 ha ñ t màu, s di n tích
dư th a cịn l i thì Nhà nư c s ti n hành trưng mua và bán l i cho nông dân.
Giá trưng mua và giá bán l i ñ u b ng 2,5 l n s n lư ng hàng năm c a th a đ t,
tính theo s n ph m thu đư c sau s n xu t (b ng g o) ñ không ch u nh hư ng
c a l m phát và đư c thanh tốn 20 l n trong 10 năm, gi y ch ng nh n quy n s
h u ru ng ñ t ñư c c p ngay sau l n thanh tốn đ u tiên. ð a ch ñư c nh n
70% b ng trái phi u ñ t ñai ñ l y hi n v t (g o ho c khoai lang) v i lãi su t
4%/năm, 30% cịn l i đư c chuy n thành c ph n c a doanh nghi p Nhà nư c
(công ty phát tri n nông - lâm nghi p, công ty gi y và b t gi y, công ty công
nghi p m và công ty xi măng). K t qu là 139.250 ha ñã ñư c bán cho 194.820
h nông dân và 4 công ty c a Nhà nư c ñã ñư c bán cho các ñ a ch .
Trong q trình cơng nghi p hố nơng thôn, công nghi p ch bi n nông
s n, th c ph m v a ñáp ng nhu c u ph c v nông nghi p t i ch , v a thu hút
lao ñ ng ñ a phương, t o nhi u vi c làm m i. Công nghi p hố nơng thơn
ðài Loan đã thúc đ y s chuy n d ch cơ c u lao ñ ng (ví d năm 1952, lao
đ ng nơng nghi p chi m 56,1%, lao đ ng cơng nghi p chi m 16,9%, lao ñ ng
d ch v chi m 27%. ð n năm 1992, các ch s đó là 12,9%; 40,2% và 46,9%).
Nhìn chung, các ch trương, chính sách v đ t ñai c a các nư c và vùng
lãnh th Châu Á ñ u hư ng t i m c ñích xác l p quy n s h u ho c s d ng ñ t
cho ngư i s d ng đ t. Nhi u nư c đã có nh ng chính sách h tr cho nh ng
ngư i dân s ng b ng ngh nơng có đ t s n xu t. ð t đó ngư i dân an tâm ñ u
tư s n xu t, bên c nh đó q trình s n xu t c a ngư i dân trên đ t ln đư c s
h tr t phía Nhà nư c. Nh m m c đích tăng cư ng hi u q a s d ng ñ t v
các m t kinh t xã h i và mơi trư ng. Do đó, đ đánh giá hi u qu s n xu t c a
cá nông h , thì chúng ta c n đánh giá nh ng chính sách có tác đ ng l n t i công
tác hi u qu s n xu t nông - lâm nghi p; ñ c bi t là ñ i v i nư c ta hơn 70% dân
s s ng nông thôn.
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

9

2.2. CHÍNH SÁCH GIAO ð T C A VI T NAM QUA CÁC TH I KỲ

nư c ta, ñ t ñai ñư c xem là tư li u s n xu t ch y u trong s n xu t
nông - lâm nghi p. Ngư i nông dân g n bó v i ru ng đ t như máu v i th t.
Do v y, ngay t

khi ra ñ i vào năm 1930, trong cương lĩnh chính tr c a

ð ng ta ñã yêu c u cách m ng Vi t Nam ph i gi i quy t hai nhi m v chi n
lư c là: ñánh ñ ñ qu c xâm lư c giành ñ c l p dân t c và xố b ch đ
phong ki n giành ru ng đ t cho nơng dân. Kh u hi u “ngư i cày có ru ng” ra
đ i t ñây.
ð i v i ñ t nông nghi p, ngay sau khi hồ bình đư c l p l i

mi n B c,

ð ng và Nhà nư c ta ñã ti n hành c i cách ru ng ñ t nh m th c hi n chính sách
“ngư i cày có ru ng”; sau c i cách ru ng đ t, ch ñ s h u ru ng ñ t phong
ki n, th c dân ñã chuy n thành ch ñ s h u ru ng ñ t cá th c a nơng dân.
Chính sách ru ng đ t c a Nhà nư c ta t khi b t ñ u h p tác hố năm
1958 v sau đã th hi n nh t qn, m t ch đ cơng h u bao g m s h u t p
th và s h u Nhà nư c. Quy n s h u cá th v ru ng ñ t d n d n b thu h p
và h u như b xố b hồn tồn theo các th i kỳ h p tác hố. ð n mùa thu
năm 1960, tồn mi n B c đã căn b n hồn thành xây d ng h p tác xã v i
t ng s 41.400 HTX, thu hút kho ng 2,4 tri u h nông dân (chi m 85,8% s
h ) v i 76% di n tích ru ng đ t đi vào làm ăn t p th .
ð i h i ð i bi u toàn qu c l n th III c a ð ng (tháng 9 năm 1960), ñã
v ch ra ñư ng l i xây d ng CNXH

năm l n th

mi n B c, th hi n trong k ho ch 5

nh t (1961 - 1965). ð i v i nông nghi p, ð ng và Nhà nư c ch

ñ o ti p t c th c hi n phong trào m r ng quy mô HTX, k t h p hoàn thi n
quan h s n xu t v i phát tri n l c lư ng s n xu t [14].
Th c ch t c a phong trào h p tác nông nghi p là t p th hố cao đ các
tư li u s n xu t ch y u c a nơng dân, hàng đ u là ru ng ñ t và s c lao ñ ng.
Ch ñ s h u t p th v ru ng đ t, đã khơng khuy n khích ngư i nơng dân xã
viên quan tâm đ n “hiê qu s d ng” trên th a ñ t mà hàng ngày h canh tác
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

10


và chăm sóc. Trong giai đo n này, các HTX ñã th c hi n ch ñ 3 khoán (khoán
s n lư ng, khốn lao đ ng và khốn chi phí), khơng th c hi n ch đ khốn
ru ng ñ t. T p th làm ch ru ng ñ t d n d n d n t i tình tr ng ru ng đ t h u
như vơ ch . Quy n s h u có khi khơng quan tr ng b ng quy n ñư c s d ng
liên t c lâu dài, m t ñi u ai cũng nh n th y là ñ t 5%, thu c s h u t p th
nhưng giao cho xã viên hồn tồn làm ch trong q trình canh tác và hư ng
d ng, ñã ñưa l i hi u qu cao r t nhi u l n so v i ñ t s d ng chung [14].
K t khi có ch th 100-CT/TW ngày 13/01/1981 c a Ban ch p hành
Trung ương ð ng v c i ti n cơng tác khốn, m r ng cơng tác khốn s n
ph m đ n nhóm và ngư i lao đ ng trong HTX s n xu t nông nghi p [7], nh t
là Ngh quy t 10-NQ/TW ngày 5/4/1988 c a B chính tr v đ i m i qu n lý
kinh t nơng nghi p thì quy n s d ng đ t c a nơng dân m i ñư c xác l p.
Pháp lu t ñ t ñai quy ñ nh: ñ t ñai thu c s h u tồn dân, Nhà nư c giao đ t

cho h gia đình, cá nhân s d ng n đ nh lâu dài vào m c đích s n xu t.
Chính sách giao đ t cho h gia đình, cá nhân s d ng n ñ nh lâu dài
vào m c đích nơng nghi p, cùng v i quy đ nh các quy n s d ng ñ t c a h
đư c c th hố trong các văn b n dư i ñây:
- Hi n pháp nư c C ng hòa XHCN Vi t Nam năm 1992;
- Lu t ð t ñai 1993 và Lu t ð t ñai s a ñ i, b sung năm 1998, 2001;
- Ngh ñ nh s 64/CP ngày 27/9/1993 c a Chính ph v vi c giao đ t
nơng nghi p cho h gia ñình, cá nhân s d ng n ñ nh, lâu dài vào m c đích
s n xu t nơng nghi p và Ngh ñ nh 85/1999/Nð-CP ngày 28/8/1999 s a ñ i,
b sung m t s ñi u c a b n quy ñ nh v vi c giao ñ t nơng nghi p cho h gia
đình, cá nhân s d ng n ñ nh lâu dài vào m c đích nơng nghi p.
- Ngh đ nh s 17/1999/Nð-CP ngày 29/3/1999 c a Chính ph v th
t c, chuy n ñ i, chuy n như ng, cho thuê, cho thuê l i, th a k quy n s
d ng ñ t, th ch p và góp v n b ng giá tr quy n s d ng ñ t; Ngh ñ nh s

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

11


79/2001/Nð-CP ngày 01/11/2001 c a Chính ph s a đ i, b sung m t s ñi u
c a Ngh ñ nh 17/1999/Nð-CP ngày 29/3/1999.
ð i v i ñ t lâm nghi p, t ñ u th p k 60 c a th k 20, Nhà nư c ñã
thành l p h th ng lâm trư ng qu c doanh ñ làm nhi m v tr ng, b o v , phát
tri n r ng và khai thác lâm s n. Trong th i kỳ này, h u h t ñ t r ng t nhiên
ñư c giao cho l c lư ng này. Tuy nhiên, v i t p quán du canh - du cư, ngư i
dân ñ a phương

nh ng nơi có r ng v n ti p t c phá r ng làm nương r y, khai

thác r ng m t cách tuỳ ti n không xin phép lâm trư ng hay chính quy n đ a
phương. Do v y, Chính ph đã có Ngh quy t 38/CP ngày 12/3/1968 v cơng tác
đ nh canh, đ nh cư đ i v i đ ng bào cịn đang du canh du cư, ñã ch rõ là: mu n
phát tri n ngh r ng thì ph i k t h p ch t ch l c lư ng t dân ñ a phương v i
l c lư ng qu c doanh; ñ qu n lý ñư c ñ t lâm nghi p và phát huy ti m năng
lao ñ ng c a ñ ng bào ñ nh canh ñ nh cư, thì c n ph i có quy ho ch v ñ t ñai
c th cho t ng vùng, và có chính sách quy đ nh v quy n l i cũng như nghĩa v
c a ñ ng bào ñư c s d ng ñ t ñ tr ng tr t, chăn nuôi, tr ng và b o v cũng
như khai thác r ng. ðây có th xem là ch trương đ u tiên, đ t n n móng trong
vi c xây d ng và hồn thi n chính sách giao đ t lâm nghi p sau này.
Chính sách giao ñ t lâm nghi p ñư c c th hố trong các văn b n:
Ngh đ nh s 02/CP ngày 15/01/1994 và Ngh ñ nh 163/1999/Nð-CP ngày
16/11/1999 c a Chính ph , quy đ nh chi ti t v vi c giao ñ t, cho thuê ñ t
lâm nghi p cho t ch c, h gia đình và cá nhân s d ng n ñ nh, lâu dài vào
m c đích lâm nghi p; Quy t đ nh 178/2001/ Qð-TTg ngày 12/11/2001 c a
Th tư ng Chính ph quy ñ nh v quy n hư ng l i, nghĩa v c a h gia đình,
cá nhân đư c giao, ñư c thuê, nh n khoán r ng và ñ t lâm nghi p.
Sau khi giao ñ t cho h gia đình, cá nhân s d ng n đ nh lâu dài vào
m c đích s n xu t nơng lâm nghi p, Nhà nư c ti n hành c p gi y ch ng nh n
quy n s d ng ñ t cho nh ng ngư i ñư c giao ñ t. GCN ñư c xem như là
ch ng thư pháp lý ñ xác l p m i quan h pháp lý v ñ t ñai gi a Nhà nư c
v i ch s d ng ñ t.
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

12


2.2.1. Chính sách giao đ t nơng - lâm nghi p trư c th i kỳ ñ i m i (t năm
1968 - 1986)
Các văn b n c a ð ng và Nhà nư c đã ban hành có liên quan đ n v n

đ giao đ t nơng, lâm nghi p trong th i kỳ này g m: [16]
1) Ngh ñ nh 36/CP ngày 12/03/1968 c a H i ñ ng B trư ng (nay là
Chính Ph ) v cơng tác v n đ ng đ nh canh, đ nh cư k t h p v i HTX ñ i v i
đ ng bào cịn du canh du cư.
2) Thông báo s 18/TB-UB ngày 23/10/1968 h i ngh Ban Bí thư bàn v lâm nghi p.
3) Quy t đ nh s 179/CP ngày 12/11/1968 c a H i ñ ng B trư ng v
m t s chính sách đ i v i h p tác xã có kinh doanh ngh r ng.
4) Quy t ñ nh s 129/CP ngày 25/05/1974 c a H i ñ ng B trư ng v
m t s chính sách đ i v i h p tác xã , m r ng di n tích phát tri n nông, lâm
nghi p

trung du và mi n núi.

5) Ch th 257/TTg ngày 16/7/1975 c a Th tư ng Chính ph v đ y
m nh tr ng r ng và ñ t r ng cho HTX kinh doanh.
6) Quy t ñ nh s 272/CP ngày 03/10/1977 c a H i đ ng Chính ph v
chính sách đ i v i HTX m r ng di n tích phát tri n nông, lâm nghi p, xây
d ng vùng kinh t m i, th c hi n ñ nh canh, ñ nh cư.
7) Ch th 100/CT-TW ngày 13/1/1981 c a Ban ch p hành Trung ương
ð ng v c i ti n cơng tác khốn m r ng các cơng tác khốn s n ph m đ n
nhóm lao đ ng và ngư i lao ñ ng trong h p tác xã nơng nghi p.
8) Quy t đ nh s 184/HðBT ngày 06/11/1982 c a H i ñ ng B trư ng
v ñ y m nh giao ñ t, giao r ng cho t p th nông dân tr ng cây r ng.
9) Ch th 29/CT-TW ngày 12/11/1983 c a Ban ch p hành Trung ương
ð ng v ñ y m nh cơng tác giao đ t, giao r ng và t ch c kinh doanh theo
phương th c nông lâm k t h p.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

13

Như v y trong vòng 18 năm (1968 - 1986) t khi xác ñ nh ch trương
giao ñ t r ng cho HTX nh ng văn b n ñư c Nhà nư c ban hành đã ch ng t
chính sách nh t qn và kiên trì ch trương giao đ t giao r ng c a ð ng và
Nhà nư c cho HTX.
Quy t ñ nh s 179/CP ngày 12/11/1968 c a Chính ph đã xác đ nh hai
hình th c giao ñ t, giao r ng.:
- Giao cho HTX qu n lý kinh doanh toàn di n.
- Giao cho HTX làm khốn t ng khâu cơng vi c.
Năm 1974, t i Quy t ñ nh s 80-129/CP ngày 25/05/1974 c a Chính
ph “V chính sách đ i v i các HTX m r ng di n tích phát tri n nơng lâm
nghi p

trung du và mi n núi”, chính sách giao ñ t, giao r ng ñã ñư c c th

hoá thêm m t bư c.
Ngày 16/07/1975 Th

tư ng Chính ph

đã ban hành Ch th s

257/TTg v vi c ñ y m nh tr ng r ng, b o v r ng, giao ñ t và giao r ng cho
HTX kinh doanh, văn b n này có m t ý nghĩa r t quan tr ng, xác ñ nh trách
nhi m cho các ngành c th .
ð n năm 1977, Chính ph l i ban hành Quy t đ nh s 272/CP cũng đ
c p đ n chính sách giao ñ t, giao r ng và h tr v n vay cho HTX kinh doanh
ngh r ng tương t Quy t đ nh 129/CP năm 1974.

2.2.1.1. Tình hình giao ñ t, giao r ng trong giai ño n 1968 - 1980
Trong giai đo n này, v i chính sách ru ng ñ t c a Nhà nư c là h p tác
hố, ch đ cơng h u đư c ñ y m nh nó bao g m s h u Nhà nư c. Quy n s
h u cá th v ru ng ñ t d n d n b thu h p và h u như b xoá b hồn tồn. Vì
v y, t năm 1968 đ n 1974 v i ch trương ñ y m nh tr ng r ng, b o v r ng và
giao ñ t, giao r ng cho HTX kinh doanh ñã cho th y: m t s HTX ñã hăng hái
tr ng r ng, b o v r ng và coi đó là m t ngành ngh kinh doanh quan tr ng.
Nh v y, di n tích tr ng r ng ngày càng ñư c m r ng, di n tích ñ t hoang hố
Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

14


ngày càng gi m. Tuy nhiên, s HTX làm ñúng theo ch trương cịn q ít, ph n
l n các HTX ch mu n nh n r ng ñ khai thác lâm s n, khơng mu n nh n đ t
tr ng đ tr ng cây gây r ng. Nhìn chung, công tác b o v r ng chưa thành m t
ngành c a HTX, n n phá r ng v n chưa đư c ngăn ch n có k t qu .
ð n năm 1975, mơ hình t p th hố nơng, lâm nghi p đ t t i đ nh
đi m, lúc đó s HTX nơng nghi p c nư c có 17.000 HTX, trong đó HTX b c
cao chi m 90% s HTX, t ng s xã viên HTX chi m t i 95,6% s nông dân.
Năm 1976 sau khi gi i phóng Mi n Nam th ng nh t ñ t nư c, ñ kh c
ph c tình tr ng nơng dân khơng có ru ng ñ t, Chính ph ñã ban hành Quy t
ñ nh s 188/CP ngày 25/09/1976 v chính sách xố b tri t đ ti n trình
chi m h u ru ng đ t và các hình th c bóc l t th c dân phong ki n mi n
nam. T p trung gi i quy t các v n ñ ưu tiên như: qu c h u hố tồn b đ t
ñai và chia l i ru ng ñ t cho nhân dân lao ñ ng.
Sau khi giao ñ t, giao r ng cho các HTX m t s t nh đã có bi n pháp tích
c c tăng cư ng ch ñ o các HTX phát tri n ngh r ng, ra Ngh quy t chuyên ñ
v lâm nghi p quy ñ nh v t ch c qu n lý và ch đ chính sách đ i v i các
HTX kinh doanh ngh r ng, trong th i kỳ này có 3 lo i hình HTX sau. [1]

Lo i hình th nh t: Bao g m các HTX ñã th c s ñưa r ng và ñ t r ng
vào d ng tư doanh. Các HTX thu c lo i này là HTX bư c ñ u ñã th c hi n
s n xu t r ng t t, th c s coi tr ng ngh r ng, có đ u tư thích đáng cho ngh
r ng; các HTX đ u có t chuyên trách gieo ươm, khai thác. Vi c tr ng r ng
cơ ñ ng ch l c làm h t nhân, k t h p v i tồn b lao đ ng theo th i v , tuy
nhiên lo i hình HTX này cịn q ít.
Lo i hình th hai: là lo i hình HTX đư c giao đ t, giao r ng , nhưng vì
nhi u lý do khác nhau nên chưa ñ m b o tư doanh, v n h p đ ng làm khốn
tr ng r ng ho c khai thác lâm s n cho lâm trư ng qu c doanh trên di n tích
đ t và r ng đư c giao.
Lo i hình th ba: là lo i hình HTX đã nh n ñ t, nh n r ng nhưng chưa
ñưa vào s n xu t, kinh doanh. Lo i hình này chi m ñ i ña s các HTX ñư c
giao ñ t, giao r ng. Hi n tư ng ph bi n nh t

các HTX là m i ch gi r ng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ................................

15