Tổ chức hoạt động của Hội đồng nhân dân xã ở Việt Nam hiện nay (Luận án tiến sĩ)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

LÊ VĂN MINH

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tác giả. Các kết quả
và số liệu nêu trên trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, đã được các cơ

TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA

quan chức năng công bố. Những nội dung, luận điểm của luận án chưa được công
bố
trongĐỒNG
bất cứ côngNHÂN
trình nghiên
cứu độc
HỘI
DÂN
XÃlậpỞnào./.
VIỆT

NAM HIỆN NAY

Tác giả luận án

Lê Văn Minh

LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC

Hà Nội - 2018


VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

LÊ VĂN MINH

TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA
HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN XÃ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật hành chính
Mã số: 938.01.02

LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Bùi Xuân Đức
PGS. TS. Lương Thanh Cường

Hà Nội - 2018


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tác giả. Các kết quả
và số liệu nêu trên trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, đã được các cơ
quan chức năng công bố. Những nội dung, luận điểm của luận án chưa được công
bố trong bất cứ công trình nghiên cứu độc lập nào./.
Tác giả luận án

Lê Văn Minh


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU.......................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ......... 10
1.1. Tình hình nghiên cứu đề tài luận án ....................................................................... 10
1.2. Nhận xét về tình hình nghiên cứu và những vấn đề đặt ra cần nghiên cứu của đề
tài luận án ...................................................................................................................... 33
1.3. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu để tài luận án ................................. 35
Kết luận Chương 1 ........................................................................................................ 36
CHƯƠNG 2 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN XÃ ........ 37
2.1. Khái niệm, đặc điểm tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân xã ................. 37
2.2. Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân xã ................................ 50
2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân xã ........ 60
2.4. Tổ chức và hoạt động của cơ quan Hội đồng địa phương của một số nước trên
thế giới và giá trị tham khảo cho Việt Nam .................................................................. 65
Kết luận Chương 2 ........................................................................................................ 74
CHƯƠNG 3 THỰC TRẠNG TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG
NHÂN DÂN XÃ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY .............................................................. 75
3.1. Thực trạng tổ chức của Hội đồng nhân dân xã ...................................................... 75
3.2. Thực trạng hoạt động của Hội đồng nhân dân xã .................................................. 99
3.3. Đánh giá chung về thực trạng tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân xã . 111
3.4. Mối quan hệ giữa Hội đồng nhân dân xã với Đảng ủy, Ủy ban Mặt trận tổ quốc
xã và Ủy ban nhân dân xã ........................................................................................... 116
Kết luận chương 3 ....................................................................................................... 123
CHƯƠNG 4 QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI TỔ CHỨC VÀ NÂNG CAO
HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN XÃ Ở VIỆT NAM
HIỆN NAY.................................................................................................................. 124

4.1. Quan điểm đổi mới tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân xã ................. 124
4.2. Giải pháp đổi mới tổ chức và hoạt động Hội đồng nhân dân xã .......................... 130
Kết luận chương 4 ....................................................................................................... 148
KẾT LUẬN CHUNG .................................................................................................. 149
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................... 151


DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
Bộ máy nhà nước

: BMNN

Chính quyền địa phương

: CQĐP

Hoạt động giám sát

: HĐGS

Hội đồng nhân dân

: HĐND

Quy phạm pháp luật

: QPPL

Thường trực Hội đồng nhân dân

: TTHĐND

Tiếp xúc cử tri

: TXCT

Xã hội chủ nghĩa

: XHCN

Ủy ban Mặt trận tổ quốc

: UBMTTQ

Ủy ban nhân dân

: UBND

Ủy ban Thường vụ Quốc hội

: UBTVQH


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1. Biểu thống kê cơ cấu người trúng cử đại biểu Hội đồng nhân dân
cấp xã nhiệm kỳ 2011-2016 với 2016-2021 ...........................................................168
Bảng 3.2. Biểu thống kê cơ cấu người trúng cử đại biểu Hội đồng nhân dân
cấp xã nhiệm kỳ 2016-2021 ....................................................................................169
Bảng 3.3. Biểu thống kê thành phần trúng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp
xã nhiệm kỳ 2016-2021 ...........................................................................................173

Bảng 3.4. Biểu thống kê trình độ chuyên môn của thường trực Hội đồng nhân
dân cấp xã nhiệm kỳ 2004-2011; nhiệm kỳ 2011-2016 và nhiệm kỳ 2016-2021...177


DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1. Biểu đồ So sánh cơ cấu đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã nhiệm
kỳ 2016-2021 với 2011-2016 ....................................................................................82
Biểu đồ 3.2. Biểu đồ cơ cấu trình độ chuyên môn của đại biểu Hội đồng nhân
dân cấp xã nhiệm kỳ 2016-2021 ...............................................................................83
Biểu đồ 3.3. Biểu đồ cơ cấu trình độ Lý luận chính trị của đại biểu Hội đồng
nhân dân cấp xã nhiệm kỳ 2016-2021 ......................................................................84
Biểu đồ 3.4. Biểu đồ cơ cấu độ tuổi của đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã
nhiệm kỳ 2016-2021 .................................................................................................85
Biểu đồ 3.5. Biểu đồ cơ cấu đại biểu Hội đồng nhân dân xã tự ứng cử và được
đề cử nhiệm kỳ 2016-2021 ........................................................................................86
Biểu đồ 3.6. Biểu đồ cơ cấu đại biểu Hội đồng nhân dân xã được bầu mới
nhiệm kỳ 2016-2021 .................................................................................................87
Biểu đồ 3.7. Biểu đồ cơ cấu Đảng viên là đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã
nhiệm kỳ 2016-2021 .................................................................................................87
Biểu đồ 3.8. Biểu đồ cơ cấu thành phần trúng cử đại biểu Hội đồng nhân dâ�i hàm tổ chức và hoạt động của HĐND xã
theo các quy định pháp luật hiện hành ở Việt Nam. Đánh giá chính xác, khách quan,
toàn diện về thực trạng tổ chức và hoạt động của HĐND xã ở Việt Nam trong giai
đoạn hiện nay, đặc biệt sau khi ban hành Hiến pháp năm 2013, Luật tổ chức CQĐP
năm 2015 và Nghị quyết số 18/NQ-TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung
ương Đảng khóa XII về một số vấn đề tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của
hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Đã chỉ rõ những ưu điểm,
những hạn chế tồn tại trong tổ chức và hoạt động của HĐND xã nhiệm kỳ vừa qua,
xác định những nguyên nhân dẫn đến những hạn chế, tồn tại.
Luận án đã đưa ra những quan điểm, những giải pháp đổi mới cụ thể về tổ
chức và nâng cao hiệu quả hoạt động cho HĐND xã trong giai đoạn hiện nay.

6. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của luận án
6.1. Ý nghĩa lý luận

8


Luận án đủ ở file: Luận án full