SKKN đắt giá

Sở giáo dục và đào tạo
Trờng thpt
đề tài sáng kiến kinh
nghiệm
tên đề tài:
Tìm hiểu cấu tạo lớp trầm tích để Xử Lý
GIếNG KHOAN Và LọC sạch NƯớc giếng
khoan.
ngời viết:
Đơn vị công tác: trờng thpt
1
Năm học: 2006 2007
Sơ yếu lý lịch:
Họ và tên :
Ngày, tháng, năm sinh:
Quê quán:
Đơn vị công tác : Trờng THPT
Nhiệm vụ : Giảng dạy
Trình độ đợc đào tạo: Đại học
Trình độ chuyên môn:
Năm vào ngành:
2
Phần I: Đặt vấn đề
I. Lý do chọn đề tài
Trong chơng trình Địa lý lớp 10, có tới 40% thời lợng dành cho việc
dạy và học kiến thức về Trái đất và các lớp vỏ Trái đất. Cuối năm, học sinh
lại đợc học về các vấn đề tài nguyên và môi trờng.
Tuy nhiên, còn rất thiếu những bài học thiết thực đề cập đến những vấn
đề cụ thể, rất phổ biến của thiên nhiên có liên hệ trực tiếp tới con ngời, tới
môi trờng sống, tới sự phát triển bền vững của xã hội loài ngời. Một trong
những vấn đề đó là tìm hiểu về các tầng địa chất của địa phơng để khai thác,

sử dụng hợp lý tiết kiệm các nguồn tài nguyên chứa trong các lớp địa chất đó.
Một trong những tài nguyên đó là tài nguyên nớc ngầm.
Nội dung bài viết này khá thiết thực và rất cần thiết trong cuộc sống
của chúng ta. Đề tài này sẽ góp phần vào mục đích nâng cao trình độ của
học sinh nớc ta .
II. Mục đích- ý nghĩa của đề tài :
Để góp phần vào mục đích nâng cao trình độ của học sinh nớc ta theo
kịp trình độ chung của các nớc trong khu vực và trên thế giới, rất cần thâỳ cô
cập nhật mới, đa thêm những kiến thức khoa học bổ ích vào dạy học.
Hơn nữa xu hớng học tập phải thiết thực, học phải đi vào thực tế đời
sống. Và mỗi học sinh THPT phải biết giải quyết các vấn đề liên quan đến
mình, đến môi trờng sống của mình và cộng đồng.
Lớp địa chất mà chúng ta đang sống bên trên nó có cấu tạo nh thế nào?
Việc chúng ta đào giếng, khoan giếng, khai thác nớc ngầm đặt ra vấn đề gì?
Đó chính là mục đích cả bài viết này mà tôi sẽ trình bày dới đây.
Trên cả nớc, hiện nay đã có hơn 1 triệu giếng khoan khác nhau. Bên cạnh
những giếng khoan sâu, đờng kính lớn của các doanh nghiệp hoạt động khoan
đúng cách, đúng luật pháp thì tuyệt đại đa số là các giếng khoan nhỏ, từ phát
mà các vùng nông thôn tự thuê thợ khoan.
3
Nhà nớc ta đã ban hành luật về tài nguyên, cấm hoạt động khoan, khai thác
giếng khoan bất hợp pháp nhằm bảo vệ nguồn tài nguyên nớc ngầm. Nhng thực
tế, hiệu lực của luật này là rất thấp. Lý do là chúng ta không thể giám sát đợc
lực lợng ngời hành nghề khoan giếng và nhu cầu có giếng khoan của ngời dân.
Vậy, thay vì cấm họ hành nghề, Chúng ta hãy thông qua việc dạy kiến thức cho
học sinh, để mọi ngời hiểu biết kiến thức về địa chất và thủy văn nằm ngầm bên
dới mặt đất.
Chính vì vậy tôi đã viết đề tài này là nhằm đóng góp vào mong muốn
thực hiện ý tởng đó.
Tôi đảm bảo chắc chắn rằng, nếu đề tài đợc áp dụng thì sẽ có ý nghĩa

rất to lớn cho các thầy cô và học sinh cả về giá trị kiến thức, cả về giá trị
kinh tế, xã hội vì những gì nó mang lại.
III. Đối t ợng nghiên cứu
Vì vấn đề nêu ra dới đây có liên quan đến Học sinh lớp 10 đến học
sinh lớp 12 ,nên đối tợng nghiên cứu là các em học sinh bậc THPT. Học sinh
bậc THCS cũng có thể tiếp thu kiến thức này dễ dàng.
Nội dung kiến thức trong bài viết cũng vô cùng.
Bài viết liên quan đến đối tợng là các lớp trầm tích nằm ngay bên dới
chân chúng ta và nguồn tài nguyên nớc chứa trong đó.
IV. Ph ơng pháp nghiên cứu
Để viết đợc đề tài này tôi đã phải xử dụng các kiến thức đã đợc học ở tr-
ờng Đại học, tham khảo nhiều tài liệu khác nhau, nh các bài báo liên quan ,
các tạp chí khoa học về địa chất thuỷ văn- Hải Dơng học.
Trớc đây, tôi vẫn thờng đem kiến thức này áp dụng cho các giếng
khoan của gia đình mình, ngời thân và bà con lối xóm, hớng dẫn cách làm
đúng cho một số thợ khoan quen biết.
4
Tôi cũng đã áp dụng vào bài giảng trên lớp (tiết tự chọn cho học sinh ch-
ơng trình nâng cao) để thu thập phản hồi của học sinh và điều chỉnh bài viết.
v. cơ sở khoa học và thực tiễn của đề tài
Học sinh lớp 10 ngay ở nửa đầu học kỳ I đã đợc học về lớp vỏ trái đất,
tác động của ngoại lực lên sự hình thành lớp vỏ trái đất. Cuối học kỳ II, có
cả 1 chơng đề cập các vấn đề tài nguyên môi trờng và sự phát triển bền
vững.
Do đó kiến thức trình bày của đề tài này là hoàn toàn dựa trên cơ sở
kiến thức đó. Nó rất phù hợp với mọi đối tợng học sinh lớp 10 đến lớp 12.
Ta có thể đa lồng vào chơng trình khi các em học sinh đang đợc học phần
Địa lý tự nhiên lớp 10. Thầy cô cũng có thể cho đây là kiến thức nâng cao,
dạy ở các tiết tự chọn, hoặc dạy nh một tiết thực hành. Tôi hy vọng là bài
viết này còn giúp mọi ngời có thêm hiểu biết để áp dụng cho cuộc sống của

mình.
Rất thực tiễn, rất phổ biến, gần gũi với môi trờng sống xung quanh
chúng ta, đó chính là nội dung của đề tài này đã thể hiện.
VI. Thời gian thực hiện đề tài:
Dự định viết đề tài này của tôi đã có nhiều năm nay.Tuy nhiên chỉ
đến bây giờ, khi môn Địa lý lớp 10 đợc chú trọng phần kiến thức về tự
nhiên và môi trờng thì tôi mới có điều kiện để đa ra suy nghĩ của mình,
nên tôi đã mạnh dạn bắt tay vào viết đề tài này.
Phần II: NộI DUNG Đề TàI:

Toàn bộ kiến thức dới đây nên trình bày trong khoảng thời gian là 1 tiết trên
lớp. Tạm thời nội dung này đợc đề cập và áp dụng đối với các vùng trầm tích nh
Đồng bằng Sông Hồng, Đồng bằng Sông Cửu Long, các bồn trũng, các đồng bằng
phù sa ở duyên hải miền Trung. Đối với các vùng miền núi và trung du, cấu trúc
lớp thổ nhỡng hoàn toàn khác. Tôi sẽ đề cập vào dịp khác.
5
Tìm hiểu cấu tạo lớp trầm tích để Xử Lý GIếNG
KHOAN Và LọC sạch NƯớc giếng khoan.
Hiện nay chúng ta đang sinh sống trên bề mặt của Đồng bằng . Bên dới chân
chúng ta là mặt đất. Nằm sâu bên dới là các lớp trầm tích. Bên trong các lớp đó có
chứa nớc ngầm. Một số nơi có thể chứa dầu khí.
1) Cấu trúc lớp trầm tích:
Các lớp trầm tích đợc hình thành do quá trình vận chuyển, bồi tụ các
vật liệu phong hoá tại những nơi trũng.
Cấu trúc trầm tích thông thờng bao gồm rất nhiều lớp. Có thể có hàng
ngìn lớp xen kẽ nhau.
Có hiện tợng lặp đi lặp lại nhiều lần của các lớp đó, tạo thành chu kỳ
nh sau: ( Hình 1)
6
Hình 1: Cấu trúc phân lớp của trầm tích.

+ Đầu cơn lũ, nớc tràn về, dòng chảy mạnh, vận chuyển theo các vật
liệu hạt thô rồi bồi tụ, tạo nên lớp hạt thô nhất, gồm sỏi cuội đủ các kích
cỡ khác nhau.( lớp a)
+ Sau đó, lũ ổn định và duy trì. Dòng nớc vận chuyển rồi bồi tụ các vật
liệu nhỏ hơn, nhẹ hơn, mà chủ yếu là cát (lớp b).
7
+ Cuối cơn lũ, dòng chảy giảm năng lợng, nớc chảy chậm lại, kéo theo
hiện tợng vận chuyển và bồi tụ các vật liệu nhỏ và nhẹ, tạo nên một lớp
bùn mịn, sau này hình thành nên lớp đất sét. ( lớp c) Lớp này có vai trò
cách nớc, nớc thấm qua nó rất chậm.
Ba lớp a, b, c đợc hình thành nối tiếp nhau sau 1 cơn lũ.
Nhiều cơn lũ diễn ra trong mỗi năm. Trải qua thời gian hàng trăm ngìn
năm, hàng triệu năm hình thành đã góp phần tạo nên nhiều lớp trầm tích
lặp đi lặp lại nh vậy. (Đồng bằng Sông Hồng của chúng ta đợc hình thành
từ hơn 3.2 triệu năm). Xen kẽ chúng đôi khi có một lớp than đợc hình
thành do sự thối rữa, phân huỷ của các xác sinh vật.
Trong số các lớp trầm tích đó, chỉ có những lớp trầm tích tạo thành
bởi vật liệu hạt thô nh lớp sỏi, cát thì mới có khả năng chứa n ớc hoặc
chứa dầu khí.
Hàng ngìn lớp trần tích nh vậy tạo nên một hệ thống lọc nớc, chứa nớc
rất tốt trong tự nhiên.
Ngày nay, hoạt động đào giếng, khoan giếng của con ngời đã góp phần
chọc thủng và phá huỷ các lớp lọc tự nhiên đó, làm cho nguồn nớc ngầm
có nguy cơ bị ô nhiễm.
2) Hoạt động khoan giếng:
Khoan giếng đợc coi nh đục thủng các lớp trầm tích từ trên xuống, làm
mất đi sự liên tục của hệ thống lớp trầm tích. (Hình 2)
8