sáng kiến kinh nghiệm năm học 2008 - 2009

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2008 2009
A. Đặt vấn đề.
I. Lời mở đầu.
Ngoại khoá là hình thức tổ chức dạy học ngoài lớp, không quy định bắt buộc
trong chơng trình; hoạt động này dựa trên sự tự nguyện tham gia của một số hay số
đông học sinh có hứng thú, yêu thích bộ môn và muốn tìm tòi, sáng tạo nội dung học
tập Địa lý.
Tuy vậy trong quá trình dạy học giáo viên mới chỉ chú trọng vào việc truyền đạt
kiến thức cho học sinh trong các giờ học chính khoá trên lớp chứ rất ít tổ chức cho
các em các giờ học Địa lý ngoài lớp.
Đối với học sinh cấp THCS các em đang ở lứa tuổi không còn là trẻ con nhng
lại cha phải là ngời lớn. Các em đang rất tò mò, thích những cái lạ, thích khám phá
và đặc biệt rất thích đợc vui chơi. Chính vì thế giáo viên cần nắm bắt đợc đặc điểm
tâm sinh lý này để tổ chức những buổi học ngoại khoá kết hợp giữa kiến thức địa lý
đã dạy ở trên lớp với những hiểu biết của học sinh cùng với môi trờng xung quanh để
vừa khắc sâu kiến thức vừa tạo hứng thú yêu thích môn học cho học sinh.
II. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu.
1. Thực trạng.
Trong thời gian trực tiếp giảng dạy ở trờng THCS Nga Điền, do điều kiện về thời
gian nên hầu nh giáo viên chỉ mời truyền thụ kiến thức cho học sinh ngay tại lớp chứ
cha tạo đợc một buổi học ngoại khoá nào để gây hứng thú cho học sinh, giúp các em
có thêm tầm hiểu biết và yêu thích môn học hơn.
2. Kết quả , hiệu quả của thực trạng trên.
Từ thực tế đó tôi mạnh dạn chọn đề tài Tổ chức hoạt độngngoại khoá Địa lý
cho học sinh THCS với mục đích là giúp giáo viên Địa lý có thêm một số kinh
nghiệm nhỏ trong quá trình giảng dạy nhằm thu hút sự ham học Địa lý của học sinh.
B. Giải quyết vấn đề.
I. Các giải pháp thực hiện.
1. Đặc điểm cơ bản của hoạt động ngoại khoá.
Hoạt động ngoại khoá Địa lý đợc phân biệt với các hình thức tổ chức dạy học
khác bởi những nét chủ yếu sau:

- Hoạt động ngoại khoá là hoạt động ngoài giờ học trên lớp, không đợc quy
định trong chơng trình nội khoá.
Thực hiện: Nguyễn Thị Xinh Tr ờng THCS Nga Điền Nga Sơn
Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2008 2009
- Là hoạt động tự nguyện của cá nhân hay nhóm học sinh có cùng hứng thú, sở
thích, mối quan tâm về một vấn đề nào đó của nội dung học tập.
- Khi tổ chức hoạt động ngoại khoá giáo viên không trực tiếp hoạt động cùng
học sinh, nhng phải là ngời hớng, tổ chức, t vấn, giám khảo cho các trò chơi và
có thể trong nhiều trờng hợp cần thiết còn là ngời chỉ đạo, điều khiển các hoạt
động ngoài giờ học của học sinh.
- Nội dung hoạt động ngoại khoá thờng liên quan với nội dung học tập trong ch-
ơng trình và phù hợp với hoàn cảnh của địa phơng và đặc điểm của các em
tham gia hoạt động.
- Khi tổ chức hoạt động ngoại khoá giáo viên không tổ chức kiểm tra, đánh giá
kết quả hoạt động ngoại khoá với các hình thức tơng tự nh một giờ học chính
khoá.
2. Các hạot động ngoại khoá Địa lý ở trờng THCS.
Các hoạt động ngoại khoá địa lý ở trờng THCS rất đa dạng, có thể xếp vào các hệ
thống phân loại khác nhau, tuỳ vào cơ sở phân loại. Ví dụ:
- Nếu dựa vào quy mô số học sinh tham gia hoạt động, có thể xếp các hoạt động
ngoại khoá vào 3 loại:
+ Hoạt động cá nhân.
+Hoạt động nhóm.
+ Hoạt động tập thể ( toàn lớp).
- Nếu dựa vào loại hình hoạt động, có thể chia các hạot động ngoại khoá địa lý
thành :
+ Tổ địa lý.
+ Câu lạc bộ địa lý.
+ Đố vui địa lý.
+ Dạ hội địa lý.

Mỗi loại hoạt động ngoại khoá địa lý có nội dung riêng, đợc đặc trng bởi phơng
pháp tiến hành và cách thức tổ chức thích hợp. Tuy nhiên, chúng có liên hệ chặt chẽ
với nhau. Trong nhiều trờng hợp, mỗi loại hình này có thể đợc htực hiện trong hình
thức tổ chức khác. Ví dụ: Đố vui địa lý tuy là một hạot động ngoại khoá độc lập với
câu lạc bộ địa lý nhng có thể tiến hành trong các buổi sinh hoạt câu lạc bộ địa lý,
xem nh là một phần của chơng trình câu lạc bộ.
Thực hiện: Nguyễn Thị Xinh Tr ờng THCS Nga Điền Nga Sơn
Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2008 2009
II. Các giải pháp để tổ chức thực hiện.
1. Đối với giáo viên:
Để tổ chức tốt một giờ học ngoại khoá giáo viên phải lựa chọn đợc nội dung phù
hợp cho hoạt động.
Để tiến hành giờ học ngoại khoá giáo viên cần nắm vững các nguyên tắc sau:
- Tổ chức hoạt động ngoại khoá phải phù hợp với đặc điểm tâm lý, trình độ nhận
thức và hoàn cảnh học tập của học sinh, phù hợp với điều kiện vật chất và thời gian
học sinh có thể thu xếp đợc, phù hợp với đặc điểm của nhà trờng và đặc điểm địa lý
của địa phơng.
Nội dung ngoại khoá phải kết hợp chặt chẽ với nội khoá vừa nhằm bổ sung, mở
rộng kiến thức nội khoá hoặc củng cố, vận dụng kiến thức nội khoá trong thực tiễn,
vừa có tác dụng gây hứng thú học tập ở học sinh, phát huy các năng lực sơ tròng của
học sinh.
Tạo cơ hội, điều kiện để lôi cuốn tất cả mọi học sinh trong lớp có trình độ học lực
khác nhau vào các hoạt động ngoại khoá phù hợp với năng lực, hoàn cảnh của các
em. Kích thích tinh thần ham học của các em.
Hoạt động ngoại khoá tuy là hình thức tự nguyện của học sinh, nhng cần phải đề
cao tinh thần kỷ luật, ý thức tập thể, thói quen nề nếp.
Đề cao vai trò chủ động, tính tích cực, sáng tạo và tính tự quản, sáng kiến cá nhân
của học cinh.
Tranh thủ sự giúp đỡ, ủng hộ của phụ huynh học sinh. Liên kết và phối hợp chặt
chẽ với các tổ chức Đoàn, Đội và tổ chức xã hội khác nhau ở trong và ngoài nhà tr-

ờng tạo ra sức mạnh tập thể trong hoạt động ngoại khoá.
- Hoạt động ngoại khoá rất đa dạng, giáo viên có thể lựa chọn một hình thức mà
giáo viên thấy phù hợp với học sinh với điều kiện về thời gian và tình hình địa phơng.
Đối với học sinh trờng THCS Nga Điền, hoạt động ngoại khoá phù hợp nhất đó là
tổ chức trò chơi Địa lý ngay tại phòng học.
Trò chơi địa lý trong hoạt động ngoại khoá là trò chơi học tập, có tác dụng mở
rộng, nâng cao hiểu biết Địa lý và các kỹ năng hoạt động của học sinh. Tổ chức trò
chơi tốt vừa phát huy đợc sự nhanh trí, sáng tạo, vừa rèn luyện tính tự lập và tinh
thần tập thể của các em. Ngoài ra, hứng thú học tập, niềm tin và tình cảm của học
sinh đợc nâng cao, môn địa lý sẽ gần gũi với các em hơn.
Thực hiện: Nguyễn Thị Xinh Tr ờng THCS Nga Điền Nga Sơn
Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2008 2009
Trò chơi Địa lý có hai khía cạnh quan trọng:
+ Nội dung trò chơi là nội dung Địa lý hoặc có liên quan trực tiếp, giúp mở
rộng, nâng cao kiến thức, kỹ năng địa lý đã học ở nhà trờng.
+ Mang đầy đủ tính chất của một trò chơi: Có luật chơi, cách chơi, gây hứng
thú và sự thi đua giữa các em, giữa các nhóm, tổ.
Trò chơi Địa lý tuy là hình thức ngoại khoá sinh động, hấp dẫn, nhng khi tổ chức trò
chơi, giáo viên cần lu ý:
+ Không lạm dụng trò chơi, dễ gây nhàm chán.
+ Trò chơi phải luôn đợc biến đổi cho phù hợp với trình độ và lứa tuổi, cũng
nh hoàn cảnh thực tế của học sinh.
+ Không chú trọng nhiều đến chuyện thắng thua, chống biểu hiện cay cú, hơn
thua.
+ Khuyến khích học sinh hoạt động tập thể, đề cao tinh thần đoàn kết, cộng
tác, trao đổi học hỏi để cùng tiến bộ.
Ví dụ 1: Trò chơi ô chữ.
- Mục tiêu: Qua ô chữ giáo viên giúp học sinh xác định đợc tên một số nớc ở
châu Mỹ.
- Cách chơi:

Giáo viên kẻ trớc một ô chữ, yêu cầu học sinh tìm tên của các nớc ở châu Mỹ.
C
H
Â
U
M
ĩ
Giáo viên chiếu lên bảng ( bằng máy chiếu) kết quả đúng:
C U B A
C H I L Ê
Â
P Ê R U
C Ô L Ô M B I A
M
ĩ
Tơng tự nh vậy giáo viên có thể tổ chức thêm cho học sinh một ô chữ nữa:
Câu hỏi: Tìm tên bốn biển trong các ô trống này:
Thực hiện: Nguyễn Thị Xinh Tr ờng THCS Nga Điền Nga Sơn
Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2008 2009
B
I
ể
N
Đáp án của ô chữ :
B A C H H A I
C A R I B Ê
B I
ể
N B Ă C
N A U Y

Ví dụ 2: Trò chơi kẻ dấu tên:
Giáo viên tổ chức cho học sinh thành hai nhóm, mỗi nhóm 2 học sinh:
- 1 học sinh lên bảng ghi chính xác tên thuật ngữ.
- 1 học sinh ở dới đọc khái niệm về thuật ngữ đó.
Ví dụ:
1, Bộ phận của đại dơng, nằm gần hoặc xa đất liền có đặc điểm về độ mặn. HS
ghi: Biển.
2, Dạng địa hình có bề mặt tơng đối bằng phẳng hoặc gợn sóng, đôi khi có
đồi. Độ cao tuyệt đối từ 500m trở lên. HS ghi: Cao nguyên.
3, Đoạn cuối của một con sông, nơi có lòng sông có độ dốc nhỏ và tác động
bồi tụ phù sa ở đây chiếm u thế. HS ghi: Hạ lu sông.
4, Đồng bằng phù sa thấp, bằng phẳng, do các sông lớn bồi đắp ở cửa sông.
HS ghi: Châu thổ.
5, Đồng cỏ vùng ôn đới, có khí hậu hanh khô, ít ma. HS ghi: Thảo nguyên.
6, Nơi có nguồn nớc ngọt và các điều kiện thích hợp với sự sinh sống của các
sinh vật cũng nh con ngời trong các hoang mạc. HS ghi: ốc đảo.
2. Đối với học sinh.
- Khi tham gia hoạt động ngoại khoá học sinh cần phải chuẩn bị tốt kiến thức
đã học. Đọc kỹ phần t kiệu tham khảo, đọc kỹ phần tra cứu thuật ngữ.
- Trong khi chơi trò chơi cần phải có tình thần đồn đội, biết kết hợp sức mạnh
tập thể nhng đồng thời cũng phát huy đợc t duy của bản thân.
C. Kết luận.
Thực hiện: Nguyễn Thị Xinh Tr ờng THCS Nga Điền Nga Sơn