Phân tích thực trạng về việc tuyển dụng và đề xuất một số giải pháp trong thực hiện

Phân tích thực trạng về việc tuyển dụng và đề xuất một số giải pháp trong
thực hiện công tác tuyển dụng

Như chúng ta đã biết, mọi tổ chức kể từ khi ra đời muốn tồn tại và phát triển
thì phải gắn liền với khả năng biết khai thác, sử dụng và phát huy hiệu quả các
nguồn lực để phục vụ và đáp ứng được yêu cầu phát triển của tổ chức theo mục
tiêu, tôn chỉ và mục đích đề ra.
Một trong những nguồn lực có vai trò to lớn và ý nghĩa hết sức quan trọng và
to lớn trong các nguồn lực, đó chính là nguồn nhân lực và hiển nhiên thực tiễn đã
chứng minh rõ ràng nguồn nhân lực chính là nhân tố có vị trí quyết định nhất và
việc biết sử dụng, biết phát huy hiệu quả hay không hiệu quả nguồn nhân lực sẽ
gắn liền với sự thành công hay thất bại của tổ chức đó.
Nhất là trong bối cảnh giai đoạn hiện nay, khi Việt Nam đã chuyển sang nền
kinh tế thị trường và đang từng bước thực hiện tiến trình hội nhập sâu rộng với thế
giới, trong khi đó mọi diễn biến của thế giới đều thay đổi rất nhanh chóng, đặc biệt
là những thành tựu về khoa học công nghệ, về quản lý và thị trường với những
cạnh tranh ngày càng mềm dẻo, biến đổi linh hoạt, tinh vi và khốc liệt... càng đặt ra
việc lựa chọn được những nguồn nhân lực có chất lượng nhằm không ngừng thoả
mãn và đáp ứng được những yêu cầu đòi hỏi của sự phát triển của mỗi tổ chức
trong giai đoạn hiện nay là một thách thức lớn, trở thành vấn đề quyết liệt và có ý
nghĩa sống còn với mọi tổ chức.
Do đó cùng với công tác đào tạo và đào tạo lại thì công tác tuyển dụng nhân
lực được xem là hoạt động có tính then chốt của tổ chức trong việc tạo được một
đội ngũ cán bộ, nhân viên nhằm thoả mãn với yêu cầu mới, hoạt động tuyển dụng


nhân lực sẽ có vai trò quyết định lớn đến chất lượng và sự phù hợp của đội ngũ cán
bộ, nhân viên bởi vì tuyển dụng là một khâu và là bước đầu tiên rất quan trọng
trong chuỗi dây truyền từ tuyển dụng đến đào tạo và sắp xếp bố trí nguồn nhân lực.
Nếu làm tốt và thực sự hiệu quả công tác này thì tổ chức sẽ có một cơ cấu nguồn
nhân lực hợp lý, có tính năng động, đủ sức đảm nhận để củng cố và xây dựng tổ

chức ngày càng phát triển, còn điều ngược lại thì có thể dẫn tổ chức đến chỗ suy
vong và sụp đổ.
*Thực trạng công tác tuyển dụng nhân lực.
Với góc độ là cơ quan hành chính nhà nước thuộc cấp địa phương, trong
những năm qua trước sự đổi mới và hội nhập toàn diện về mọi mặt của đất nước
với các nước trong khu vực và thế giới, nhất là trong bối cảnh thế giới đang có
những biến chuyển mạnh mẽ về chính trị, kinh tế, xã hội... đã và đang tác động đến
đất nước ta cũng như các địa phương, cơ quan tổ chức theo cả xu hướng tạo ra
những thuận lợi cũng như đặt ra rất nhiều những thách thức, khó khăn cần phải biết
vượt qua, nếu các tổ chức đó tiếp tục thể hiện quyết tâm theo đuổi con đường phát
triển ổn định, nhanh và phát triển bền vững của mình.
Từ ý nghĩa sâu sắc đó và trước yêu cầu đặt ra có tính sống còn đó của tổ
chức, đang đặt cho tổ chức cách nhìn nhận sự phát triển của mình phải gắn chặt
chẽ với sự vận động và biến đổi trong thời kỳ hội nhập sâu rộng, mà hội nhập đó
không những diễn ra và bó hẹp trong phạm vi vùng miền, cả nước mà rộng ra là cả
khu vực và thế giới, điều đó đang thực sự đặt ra và đòi hỏi mỗi tổ chức phải có khả
năng, năng lực với sự linh hoạt, nhạy cảm, thích nghi với tình thực tế, xây dựng
cho mình được những chiến lược, chiến thuật và kế hoạch thực hiện một cách đúng
đắn, phù hợp trên cơ sở khai thác và phát huy tốt các nguồn lực, đặc biệt là biết
phát huy thực sự có hiệu quả nguồn nhân lực đó chính là nhân tố mang lại sự thành
công.
Bằng nhận thức và hành động đúng đắn của mình về vị trí, vai trò to lớn của
công tác tuyển dụng nguồn nhân lực nhằm không ngừng góp phần đáp ứng được
yêu cầu thực tế cho quá trình xây dựng tổ chức, đơn vị ngày càng phát triển, thời


gian qua đơn vị và tổ chức nơi tôi công tác đã thể hiện sự chú trọng trong thực hiện
công tác tuyển dụng, đặt ra công tác tuyển dụng là một trong những vấn đề trọng
yếu, có vị trí ngang tầm với các nhiệm vụ chủ chốt khác của đơn vị, ý thức trách
nhiệm đó đã được thể hiện bằng những hành động và việc làm cụ thể được thể hiện

thông qua xây dựng các chiến lược, chương trình, kế hoạch với các bước, lộ trình
và biện pháp, giải pháp khá đồng bộ và bải bản để làm cơ sở tập trung cao và nhất
quán trong tổ chức thực hiện, với những quyết tâm và hành động tích cực đó đã
mang lại những tín hiệu, hiệu quả và kết quả bước đầu về tuyển dụng nguồn nhân
lực của đơn vị.
Để triển khai và thực hiện tốt công tác tuyển dụng trên thực tế của đơn vị,
trong hoạt động tuyển dụng đơn vị đã căn cứ tình hình chung và cụ thể của toàn
đơn vị, cũng như mối quan hệ tác động qua lại giữa công tác tuyển dụng với các
mặt công tác khác trong đơn vị để có sự cân đối hợp lý và tính liên kết của các
nhiệm vụ trong cùng một đơn vị, do đó công tác tuyển dụng đã được xác định xây
dựng một cách rất cụ thể, bám sát vào yêu cầu chung và yêu cầu đòi hỏi của từng
chức danh công việc để từ đó xây dựng tiêu chuẩn cụ thể cho từng chức danh của
đơn vị với các tiêu chí cụ thể làm cơ sở căn cứ để tuyển dụng...
Các tiêu chí được xây dựng của đơn vị hiện nay được xác định đó là phẩm
chất đạo đức, bản lĩnh chính trị, trình độ chuyên môn và ở trình độ chuyên môn đặt
ra trong tiêu chí với các chức danh của đơn vị yêu cầu chủ yếu phải có bằng đại
học trở lên bên cạnh đó cũng có những yêu cầu đặt ra đó là trình độ tin học và
ngoại ngữ ở trình độ nhất định, tuy nhiên trong đơn vị cũng có những công việc
đòi hỏi không nhất thiết phải có trình độ như đòi hỏi trên mà các vị trí đó có thể là
trình độ trung cấp, hay chuyên môn nghề nhất định theo hướng phù hợp vì vị trí
công tác khác nhau thì chế độ cũng khác nhau và khả năng thăng tiến cũng khác
nhau, tất nhiên là năng lực cụ thể của con người cụ thể sẽ là yếu tố khẳng định điều
đó, nhưng bản thân các vị trí khác nhau đã bao hàm và thể hiện sự khác nhau đó
rồi.


Những vấn đề yêu cầu đặt ra đó mới chỉ là qui trình bước đầu trong công tác
tuyển dụng, song đó là cơ sở để đơn vị xây dựng được các thông tin và yêu cầu để
phổ biến cho các ứng viên có nhu cầu đăng ký tham gia tuyển dụng vào đơn vị,
trong tuyển dụng thì có lẽ các tổ chức cũng rất muốn có nhiều ứng viên để có thể

lựa chọn được những người có năng lực tốt nhất để đáp ứng yêu cầu đòi hỏi công
việc của đơn vị, song cũng không vì thực hiện công tác tuyển dụng mà có thể
thông tin và nhận đăng ký hồ sơ một cách tràn lan mà vấn đề này được xây dựng
một bản kế hoạch với các công việc được tiến hành công khai, minh bạch với các
bước cụ thể.
Từ việc tiếp nhận được cơ bản số hồ sơ theo yêu cầu tuyển dụng của đơn vị,
để có thể đảm bảo cho công tác tuyển dụng đạt chất lượng và vấn đề là lựa chọn
được những con người mà đơn vị thật sự cần, do đó việc thẩm định đánh giá năng
lực, trình độ và khả năng thực tiễn của mỗi ứng viên càng trở thành quan trọng và
đó chính là khâu và là bước đi có tính chất then chốt nhất trong công tác tuyển
dụng của đơn vị.
Nhằm thực hiện tốt vấn đề có ý nghĩa quan trọng này đơn vị đã tiến hành
thành lập hội đồng và mời các thành viên là những chuyên gia, những nhà quản lý
giỏi có kinh nghiệm cả về các lĩnh vực công tác chuyên môn và trong hoạt động
tuyển dụng, để hội dồng làm việc đồng bộ thống nhất và phát huy trách nhiệm cao,
đơn vị đã xây dựng bộ qui chế nêu rõ chức năng, nhiệm vụ của hội đồng và từng
thành viên của hội đồng để thông qua vai trò thẩm định của mình hội đồng thực
hiện nghiêm túc yêu cầu lựa chọn đề ra và có những trao đổi thảo luận có trách
nhiệm về các phát hiện trong công tác tuyển dụng để hội đồng thống nhất và phát
huy hiệu quả cao nhất hoạt động của hội đồng.
Sau khi có kết quả tuyển dụng cụ thể cho các ứng viên, lãnh đạo tổ chức căn
cứ vào chỉ tiêu đã ấn định và công bố cùng với những kết quả của các ứng viên đạt
yêu cầu chọn theo kết quả từ cao đến thấp bằng việc ra các quyết định tiếp nhận và
giao nhiệm vụ theo lĩnh vực mà các ứng viên đã thi đạt được và để trở thành cán
bộ, nhân viên chính thức thì các ứng viên sẽ trải qua một đợt dự bị kéo dài từ 12


dến 18 tháng theo qui định của nhà nước và sau khi hết thời gian dự bị sẽ có đánh
giá chất lượng với các cán bộ, chuyên viên dự bị trước khi trở thành cán bộ, nhân
viên chính thức của đơn vị.

Với sự thay đổi trong quan niệm và nhận thức trong việc tuyển dụng nhân
lực đáp ứng được các mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng và phát triển của tổ chức và
đơn vị, thời gian qua bằng sự đổi mới về nhận thức, tư duy và cách làm với các
bước, qui trình thể hiện sự khoa học, dân chủ công khai, minh bạch, đảm bảo tính
đồng bộ, toàn diện từ việc xây dựng chiến lược, xây dựng các kế hoạch, văn bản,
đến công tác triển khai áp dụng khá nghiêm túc với các khâu thực hiện cụ thể và rõ
rệt hơn, các bộ phận và con người được giao thực hiện nhiệm vụ đã đáp ứng tốt
hơn về năng lực, khả năng chuyên môn theo các lĩnh vực và kinh nghiệm qua các
lần tuyển dụng được tích luỹ..
Bằng rất nhiều nỗ lực và cố gắng đó đã tạo cho tổ chức đơn vị có những
bước đột phá mới trong công tác tuyển dụng, điều đó đã thể hiện công tác tuyển
dụng đã được nhìn nhận và đánh giá cao hơn trong nhận thức và hành động, qua đó
công tác tuyển dụng đã được tổ chức thực hiện bài bản hơn và dần khắc phục được
tình trạng khép kín, tính hình thức và máy móc dập khuôn mà từng bước tạo được
sự đảm bảo và thực chất hơn trong tuyển dụng, qua đó hiệu quả của cách làm mới
này trong công tác tuyển dụng đã mang lại hiệu quả lớn là đơn vị đã cơ bản chọn
lựa được nguồn nhân lực có chất lượng, có khả năng đáp ứng các yêu cầu công
việc qua đó tạo sự phấn khởi, trách nhiệm và có tính sáng tạo trong thực hiện các
nhiệm vụ điều đó đó đã mang lại những sức sống mới, làm cơ sở nền tảng trong
triển khai thực hiện nhiệm vụ, cũng như theo đuổi các mục tiêu phát triển của đơn
vị, tổ chức theo các chiến lược của đơn vị đề ra.
Tuy nhiên trong công tác tuyển dụng nhân lực của đơn vị vẫn còn có
những tồn tại và hạn chế.
Do ảnh hưởng khá lâu của cơ chế kế hoạch hoá tập trung và quan liêu bao
cấp nên trong nhận thức và hành động của một bộ phận cán bộ, nhân viên và thậm
chí cả những người lãnh đạo quản lý về công tác tuyển dụng còn sơ cứng, máy


móc, còn tư tưởng hẹp hòi, khép kín, còn ảnh hưởng của lối tư tưởng đặc quyền,
đặc lợi, ban phát và cơ chế xin cho...chưa thực sự đặt ra công tác tuyển dụng phải

gắn với yêu cầu phát triển của đơn vị.
Việc xây dựng chiến lược, kế hoạch, chương trình để triển khai thực hiện
công tác tuyển dụng chất lượng chưa cao, chưa thực sự đảm bảo được tính nghiên
cứu khoa học, chưa nắm chắc và phản ảnh được sát những yêu cầu thực tế của tổ
chức nên chưa đưa ra được những dự báo và xác định được cơ bản các vấn đề về
mục tiêu, nhiệm vụ, qui trình trong công tác tuyển dụng và mối quan hệ tương tác
gắn bó giữa công tác tuyển dụng với các mặt công tác khác của đơn vị.
Do đó trong thực hiện còn bị động, lúng túng khi có phát sinh và các văn bản
đã đưa ra bị lạc hậu khá xa với yêu cầu đòi hỏi của thực tế, đôi khi trong thực hiện
còn tạo ra sự mâu thuẫn...chính sự chưa bài bản và thiếu khoa học trong xác định
và xây dựng các văn bản có tính chiến lược và những kế hoạch thực hiện nên việc
triển khai không được đồng bộ, có tính ngẫu hứng và rất rễ không thống nhất vì
các văn bản không chặt chẽ, điều đó dẫn đến việc vận dụng, luồn lách làm cho
công tác tuyển dụng bị biến tướng thiên lệch không đạt được mục tiêu mong muốn
của tổ chức.
Trong triển khai, thực hiện công tác tuyển dụng mặc dù đã xây dựng các qui
chế, qui trình, các bước và bản tiêu chí để tiến hành tuyển dụng, song các văn bản
này được xây dựng chất lượng chưa cao, nghiên cứu chưa cụ thể, còn hời hợt,
mang tính chắp vá, chung chung với các qui định, qui trình và các tiêu chí thiếu rõ
ràng, chưa tạo được tính khuôn phép cụ thể để tạo ra sự nhất quán, đồng bộ trong
triển khai thực hiện, dẫn đến việc triển khai áp dụng rất xa rời với thực tế, rất khó
cho việc áp dụng lựa chọn để tuyển chọn và đó cũng chính là những sơ hở tạo ra
những vấn đề tiêu cực trong tuyển dụng.
Đó là tình trạng người có trình độ phù hợp với yêu cầu cần tuyển chọn và
thực sự đáp ứng được nhu cầu của tổ chức, nhưng không “chạy chọt” nên bị loại và
không được tuyển dụng, còn người chưa đáp ứng yêu cầu nhưng chịu “chi” thì
được tuyển dụng và còn nhiều tình trạng lộn xộn trong tuyển dụng, mặc dù không


đủ tiêu chuẩn, điều kiện, trái ngành, trái nghề, không có khả năng, năng lực đáp

ứng các vị trị nhiệm vụ theo yêu cầu tuyển dụng của tổ chức nhưng vì “con ông,
cháu cha” và các mối quan hệ nhờ vả qua lại trong xã hội đã tạo ra những bất cập
rất đáng báo động cho công tác tuyển dụng, nhất là với một số các cơ sở, cơ quan,
tổ chức của nhà nước...
Với những diễn biến về hạn chế trong kết quả triển khai và thực hiện công
tác tuyển dụng như vậy đã làm cho công tác tuyển dụng bị méo mó, đi chệch khỏi
mục tiêu, yêu cầu đặt ra của đơn vị, kết quả tuyển dụng bất cập đó là thu nạp được
đội ngũ cán bộ, nhân viên với các trình độ, khả năng, năng lực và phẩm chất đạo
đức không nằm theo tiêu chí chuẩn hoá nào, rất khó khăn cho việc bố trí, sắp xếp
vị trí công tác mà thậm trí thêm nhân lực nhưng thực ra đang tạo thêm gánh nặng
và khó khăn chồng chất cho tổ chức, đơn vị.
Lẽ dĩ nhiên điều đó sẽ làm cho bộ máy cồng kềnh, lượng nhân lực phình ra
và không có chất lượng, điều đó sẽ tạo ra áp lực rất lớn trong việc phải sắp xếp
nhiệm vụ, do đó sẽ tác động đến toàn bộ các công việc và nhiệm vụ khác trong tổ
chức, đơn vị mà lẽ ra sự mong muốn và kỳ vọng trong công tác tuyển dụng là phải
tạo ra được bộ máy, nguồn nhân lực có năng lực, chất lượng cao, người nào việc
ấy, phát huy đúng năng lực, sở trường, sáng tạo, bộ máy linh hoạt, gọn nhẹ góp
phần cùng với các nhiệm vụ khác thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của đơn vị.
Nhưng ở đây những tồn tại và thiếu sót trên thì đang mang lại những điều
ngược lại và đó thì không chỉ còn là nguy cơ mà đó đang là nguy hại trực tiếp đang
diễn ra và tác động gay gắt đến nhiệm vụ xây dựng và phát triển của tổ chức rồi, do
đó tổ chức muốn thực sự đi trên con đường phát triển thì không có cách gì khác và
cũng không còn có sự lựa chọn nào khác là phải làm tốt công tác tuyển dụng bằng
những lời nói, hành động và quan trọng hơn là hiệu quả công việc cụ thể đạt được
sẽ là câu trả lời chính xác về những điều mà tất cả các tổ chức đang mong muốn
thực hiện.
* Đề xuất một số giải pháp nhằm thực hiện có hiệu quả công tác tuyển
dụng của tổ chức nơi tôi công tác.

- Có các biện pháp tuyên truyền để không ngừng nâng cao nhận thức, hiểu
biết về cả góc độ khoa học và tình hình diễn biến thực tế cho các cán bộ, nhân viên
và cả các nhà lãnh đạo quản lý của đơn vị về vị trí, vai trò và ý nghĩa của công tác
tuyển dụng của đơn vị, nhất là hệ quả của nó trong mối liên hệ với các khâu và
nhiệm vụ khác của đơn vị, cũng như trong việc bố trí, sử dụng và phát huy nguồn
nhân lực nhằm tạo cơ sở để phát triển tổ chức, đơn vị.
- Xuất phát từ tình hình chung của cả nước, địa phương và các yêu cầu đòi
hỏi của các mối quan hệ tương tác khác với tổ chức. Nhất là xuất phát từ yêu cầu
của chương trình chiến lược xây dựng và phát triển của tổ chức, đơn vị. Tổ chức
cần nghiên cứu đảm bảo xây dựng được một chương trình chiến lược về công tác
tuyển dụng của đơn vị và bản chiến lược đó phải được xây dựng một cách chi tiết
đầy đủ các bước và theo các lộ trình, có tính dự báo ở mức xa, mức trung và ngay
cả ở tầm gần, bản chiến lược phải được xây dựng có tính đồng bộ toàn diện, thể
hiện được tính khoa học, tính thực tiễn và cần thể hiện được sự công khai, dân chủ
khi áp dụng triển khai thực hiện trong đơn vị, tổ chức.
- Căn cứ vào bản chiến lược về công tác tuyển dụng của tổ chức và theo
tính chất và điều kiện cụ thể của từng giai đoạn, tổ chức tiến hành cụ thể hoá, thể
chế hoá bằng Quy chế về tuyển dụng, trong đó phải thể hiện được các mục tiêu,
yêu cầu, nhiệm vụ về tuyển dụng; quy định được chức năng, nhiệm vụ của các bộ
phận được giao nhiệm vụ thực hiện công tác tuyển dụng cũng như quy định được
các bước, qui trình cụ thể để thực hiện công tác tuyển dụng.
- Trong triển khai thực hiện công tác tuyển dụng rất cần và chú ý làm tốt vấn
đề xác định được đúng đối tượng cần được tuyển dụng, phạm vị đối tượng để tạo
sự thuận lợi trong việc lựa chọn tuyển dụng, tránh tình trạng bó hẹp và hình thức,
trên cơ sở đó xây dựng các yêu cầu về tiêu chuẩn và tiêu chí cụ thể, thông qua việc
xây dựng hệ thống đồng bộ hoá và qui trình hoá với các bộ tiêu chuẩn phù hợp với
yêu cầu hoạt động tuyển dụng của đơn vị, các vấn đề đó cần thể hiện tính công
khai, minh bạch, nghiêm túc, có đủ cơ sở khoa học và thực tiễn để đảm bảo thực sự

tuyển dụng được con người có hội đủ các yêu cầu mà đơn vị mong muốn tuyển
dụng vào làm việc trong tổ chức.
- Cùng với việc xây dựng và ban hành các văn bản đủ cơ sở để căn cứ vào
đó triển khai, thực hiện công tác tuyển dụng theo yêu cầu của tổ chức, nhưng để
việc thực hiện công tác tuyển dụng có tính khả thi và hiệu quả trên thực tế thì các
nhà lãnh đạo cần quan tâm chỉ đạo từ khâu triển khai và các bước thực hiện, xây
dựng các bộ phận và con người thực hiện nhiệm vụ này phải có năng lực và
chuyển môn giỏi, nắm chắc và hiểu rõ về các yêu cầu trong tuyển dụng vào tổ
chức, đòi hỏi có kinh nghiệm, có tâm huyết với nhiệm vụ này.
- Các công việc về tuyển dụng phải được thực hiện công khai và minh bạch
cần thiết, đồng thời trong mỗi qui trình và mỗi bước cần được kiểm tra, xem xét
đánh giá về kết quả triển khai thực hiện, bên cạnh đó cũng cần có sự đánh giá rút
kinh nghiệm trong từng bước, từng qui trình và trong toàn bộ hoạt động tuyển
dụng của đơn vị và tổ chức, thậm chí cần nghe đánh giá của các cơ quan hữu quan
khác và cả những người đã tham gia vào hoạt động tuyển dụng của tổ chức để từ
đó tiếp thu và hoàn chỉnh tốt hơn nữa trong hoạt động tuyển dụng, làm cho hoạt
động tuyển dụng ngày càng hiệu quả.