XÂY DỰNG HỆ THỐNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG THEO TIÊU CHUẨN ISO 14001:2004Cor.1:2009 TẠI CÔNG TY TNHH MTV TÔN HOA SEN
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (4.23 MB, 241 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP. HỒ CHÍ MINH
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
XÂY DỰNG HỆ THỐNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
THEO TIÊU CHUẨN ISO 14001:2004/Cor.1:2009
TẠI CÔNG TY TNHH MTV TÔN HOA SEN
Sinh viên thực hiện: TRẦN THỊ MINH TRANG
Ngành: QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
Niên khóa: 2008 – 2012
Tháng 06/2012
XÂY DỰNG HỆ THỐNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
THEO TIÊU CHUẨN ISO 14001:2004/Cor.1:2009
TẠI CÔNG TY TNHH MTV TÔN HOA SEN
Tác giả
TRẦN THỊ MINH TRANG
Khóa luận được đệ trình để đáp ứng yêu cầu cấp bằng Kỹ sư ngành
Quản lý môi trường
Giáo viên hướng dẫn:
Th.S HOÀNG THỊ MỸ HƯƠNG
Tháng 06/2012
BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
TRƯỜNG ĐH NÔNG LÂM TP.HCM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
KHOA MÔI TRƯỜNG & TÀI NGUYÊN
************
*****
PHIẾU GIAO NHIỆM VỤ KLTN
Khoa:
MÔI TRƯỜNG & TÀI NGUYÊN
Ngành:
QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
Họ và tên SV: TRẦN THỊ MINH TRANG
Mã số SV: 08149155
Khoá học: 2008-2012
Lớp: DH08QM
1. Tên đề tài: Xây dựng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO
14001:2004/Cor.1:2009 tại Công ty TNHH MTV Tôn Hoa Sen.
2. Nội dung KLTN: SV phải thực hiện các yêu cầu sau đây:
Tìm hiểu tiêu chuẩn ISO 14001:2004 và tình hình áp dụng tại Việt Nam và
trên thế giới.
Tổng quan và các vấn đề môi trường của Công ty TNHH MTV Tôn Hoa
Sen.
Xây dựng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004
cho Công ty TNHH MTV Tôn Hoa Sen.
Kiến nghị thực hiện ISO 14001 tại đơn vị.
3. Thời gian thực hiện: Bắt đầu: tháng 01/2012 và kết thúc: tháng 06/2012
4. Họ và tên GVHD: Th.S HOÀNG THỊ MỸ HƯƠNG
Nội dung và yêu cầu của KLTN đã được thông qua Khoa và Bộ môn
Ngày …..tháng ……năm 2012
Ngày 05 tháng 01 năm 2012
Ban Chủ nhiệm Khoa
Giáo viên hướng dẫn
Th.S HOÀNG THỊ MỸ HƯƠNG
LỜI CÁM ƠN
Để hoàn thành tốt luận văn tốt nghiệp này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình
của gia đình, thầy cô và bạn bè.
Với lòng trân trọng và sự biết ơn, tôi xin chân thành cảm ơn quý thầy cô Khoa
Môi Trường và Tài Nguyên, những người đã tận tình truyền đạt kiến thức quý báu cho
tôi, làm hành trang giúp tôi vững bước vào đời.
Tôi xin chân thành cảm ơn cô Th.S Hoàng Thị Mỹ Hương, người đã tận tình
giảng dạy, hướng dẫn và chỉ bảo cho tôi hoàn thành bài Khóa luận.
Tôi xin cám ơn các bạn trong tập thể lớp DH08QM đã giúp đỡ trong suốt quá
trình học tập và rèn luyện tại trường.
Tôi xin chân thành cảm ơn đến Ban giám đốc và các anh chị trong “Công ty
TNHH MTV Tôn Hoa Sen” đã nhiệt tình giúp đỡ trong thời gian thực tập tại Công ty.
Cuối cùng, tôi xin cảm ơn sâu sắc đến gia đình và những người thân, đặc biệt là
ba mẹ, người đã dạy bảo, động viên, là chỗ dựa vững chắc cả về tinh thần lẫn vật chất
trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu.
Do kiến thức và kinh nghiệm của bản thân còn nhiều hạn chế nên không thể tránh
được những thiếu sót. Tôi kính mong được sự chỉ bảo của thầy cô và sự đóng góp ý
kiến của mọi người.
Bằng sự chân thành nhất, tôi xin cảm ơn tất cả mọi người!
TP.HCM, tháng 06 năm 2012
Sinh viên thực hiện
Trần Thị Minh Trang
i
TÓM TẮT KHÓA LUẬN
Đề tài “Xây dựng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO
14001:2004/Cor.1:2009 tại Công ty TNHH MTV Tôn Hoa Sen” nhằm giúp Công ty
giải quyết các vấn đề môi trường còn tồn tại và đáp ứng nhu cầu của xã hội về một môi
trường xanh - sạch đẹp - an toàn. Đề tài được thực hiện tại Công ty TNHH MTV Tôn
Hoa Sen, thời gian từ tháng 2/2012 đến tháng 5/2012.
Kết quả của luận văn là xây dựng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn
ISO 14001:2004/Cor.1:2009 dựa trên tình hình thực tế của Công ty.
Luận văn được trình bày với các nội dung chính:
1. Tổng quan về bộ tiêu chuẩn 14000 và tiêu chuẩn 14001 bao gồm:
Sự ra đời, nội dung, cấu trúc và mục đích của tiêu chuẩn.
Lợi ích thu được khi áp dụng tiêu chuẩn.
Tình hình áp dụng ISO 14001 trên thế giới và tại Việt Nam.
Những thuận lợi và khó khăn khi áp dụng ISO 14001 tại Việt Nam.
2. Tổng quan về Công ty TNHH MTV Tôn Hoa Sen bao gồm:
Giới thiệu chung về Công ty: vị trí địa lý, lịch sử hình thành và phát
triển, cơ cấu tổ chức, lĩnh vực sản xuất và kinh doanh, cơ sở hạ tầng, nhu
cầu sử dụng nguyên – nhiên – vật liệu, năng lượng và thiết bị máy móc,
quy trình sản xuất.
Hiện trạng môi trường tại Công ty: môi trường không khí, môi trường
nước, chất thải rắn, chất thải nguy hại, sự cố cháy nổ và an toàn lao động.
Hiện trạng công tác quản lý các vấn đề môi trường tại Công ty: nguồn
nhân lực về quản lý môi trường, cá hoạt động quản lý môi trường mà
Công ty đã tiến hành, những vấn đề còn tồn đọng cần giải quyết.
3. Xây dựng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO
14001:2004/Cor.1:2009 áp dụng tại Công ty và đánh giá khả năng thực hiện
việc xây dựng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn đó.
4. Đưa ra những kiến nghị nhằm thực hiện tốt HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO
14001 tại Công ty.
ii
MỤC LỤC
LỜI CÁM ƠN .................................................................................................................i
TÓM TẮT KHÓA LUẬN ............................................................................................ ii
MỤC LỤC .................................................................................................................... iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT................................................................................... ix
DANH MỤC HÌNH ..................................................................................................... xi
DANH MỤC BẢNG ................................................................................................... xii
Chương MỞ ĐẦU ..........................................................................................................1
1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI .....................................................................1
1.2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI ..................................................................................2
1.3. PHẠM VI ĐỀ TÀI ..............................................................................................2
1.4. GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI ...................................................................................2
1.5. Ý NGHĨA ĐỀ TÀI...............................................................................................2
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ..........................................................................4
1.1. TỔNG QUAN VỀ BỘ TIÊU CHUẨN ISO 14000 ...........................................4
1.1.1. Sự ra đời của bộ tiêu chuẩn ISO 14000 ..........................................................4
1.1.2. Mục đích của bộ Tiêu chuẩn ISO 14000 ........................................................4
1.1.3. Cấu trúc và thành phần của bộ tiêu chuẩn ISO 14000....................................5
1.2. TỔNG QUAN VỀ TIÊU CHUẨN ISO 14001:2004 .........................................6
1.2.1. Khái niệm về tiêu chuẩn ISO 14001:2004......................................................6
1.2.2. Mô hình hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004 .......7
1.2.3. Lợi ích khi áp dụng ISO 14001 ......................................................................8
1.2.4. Các yếu tố cần tuân thủ của HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001 ..............9
1.2.5. Tình hình áp dụng ISO 14001 trên thế giới và Việt Nam ............................11
1.2.5.1. Trên thế giới ...........................................................................................11
1.2.5.2. Tại Việt Nam ..........................................................................................11
1.2.6. Thuận lợi và khó khăn khi áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001 tại Việt Nam ....12
1.2.6.1. Thuận lợi ................................................................................................12
1.2.6.2. Khó khăn ................................................................................................13
1.3. TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH MTV TÔN HOA SEN ......................13
1.3.1. Giới thiệu chung ...........................................................................................13
iii
1.3.2. Lịch sử hình thành và phát triển ...................................................................14
1.3.3. Vị trí địa lý ....................................................................................................14
1.3.4. Lĩnh vực sản xuất kinh doanh .......................................................................14
1.3.5. Cơ cấu tổ chức của Công ty ..........................................................................14
1.3.6. Cơ sở hạ tầng ................................................................................................15
1.3.7. Nhu cầu sử dụng nguyên vật liệu, hóa chất và thiết bị máy móc .................16
1.3.8. Nhu cầu sử dụng năng lượng và nhiên liệu ..................................................17
1.3.9. Quy trình sản xuất .........................................................................................18
1.3.10. Hiện trạng môi trường tại Công ty..............................................................19
1.3.10.1. Môi trường không khí ..........................................................................19
1.3.10.2. Môi trường nước ..................................................................................21
1.3.10.3. Chất thải rắn và chất thải nguy hại .......................................................22
1.3.10.4. Sự cố cháy nổ và an toàn lao động .......................................................23
1.3.11. Hiện trạng công tác quản lý các vấn đề môi trường tại Công ty ................24
1.3.11.1. Nguồn nhân lực về quản lý môi trường tại Công ty .............................24
1.3.11.2. Các hoạt động quản lý môi trường đã tiến hành ..................................24
1.3.11.3. Những vấn đề môi trường còn tồn đọng cần giải quyết .......................31
Chương 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...............................32
2.1. ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG VÀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ
MÔI TRƯỜNG TẠI CÔNG TY .............................................................................32
2.1.1. Phương pháp khảo sát thực tế .......................................................................32
2.1.1.1. Mục đích .................................................................................................32
2.1.1.2. Cách thực hiện ........................................................................................32
2.1.2. Phương pháp tham khảo tài liệu ...................................................................33
2.1.2.1. Mục đích .................................................................................................33
2.1.2.2. Cách thực hiện ........................................................................................33
2.1.2.3. Kết quả ...................................................................................................33
2.1.3. Phương pháp phỏng vấn ...............................................................................34
2.1.3.1. Mục đích .................................................................................................34
2.1.3.2. Cách thực hiện ........................................................................................34
2.1.3.3. Kết quả ...................................................................................................35
iv
2.1.4. Phương pháp phân tích và so sánh................................................................35
2.1.4.1. Mục đích .................................................................................................35
2.1.4.2. Cách thực hiện ........................................................................................35
2.1.5. Phương pháp liệt kê ......................................................................................35
2.2. XÂY DỰNG HTQLMT THEO TIÊU CHUẨN ISO 14001:2004.................36
2.2.1. Phương pháp tham khảo tài liệu ...................................................................36
2.2.1.1. Mục đích .................................................................................................36
2.2.1.2. Cách thực hiện ........................................................................................36
2.2.2. Phương pháp phân tích so sánh ....................................................................36
2.2.2.1. Mục đích .................................................................................................36
2.2.2.2. Cách thực hiện ........................................................................................37
2.2.2.3. Kết quả ...................................................................................................37
2.2.3. Phương pháp liệt kê ......................................................................................38
2.2.3.1. Mục đích .................................................................................................38
2.2.3.2. Cách thực hiện ........................................................................................38
2.2.3.3. Kết quả ...................................................................................................38
2.2.4. Phương pháp cho điểm .................................................................................39
2.2.4.1. Mục đích .................................................................................................39
2.2.4.2. Cách thực hiện ........................................................................................40
Chương 3: KẾT QUẢ - THẢO LUẬN ......................................................................41
A. XÂY DỰNG HỆ THỐNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG THEO TIÊU CHUẨN
ISO 14001:2004/COR.1:2009 TẠI CÔNG TY TNHH MTV TÔN HOA SEN ......41
3.1. XÁC ĐỊNH PHẠM VI CỦA HTQLMT VÀ THÀNH LẬP BAN ISO ........41
3.1.1. Xác định phạm vi của HTQLMT .................................................................41
3.1.2. Thành lập Ban ISO .......................................................................................41
3.2. XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH MÔI TRƯỜNG ................................................42
3.2.1. Yêu cầu chung ..............................................................................................42
3.2.2. Nội dung chính sách môi trường ..................................................................42
3.2.3. Truyền đạt và phổ biến chính sách ...............................................................44
3.2.4. Kiểm tra lại chính sách môi trường ..............................................................44
3.3. LẬP KẾ HOẠCH ..............................................................................................45
3.3.1. Nhận dạng khía cạnh môi trường .................................................................45
v
3.3.1.1. Yêu cầu chung ........................................................................................45
3.3.1.2. Quy trình nhận dạng KCMT và xác định KCMTĐK ............................45
3.3.1.3. Tài liệu – hồ sơ .......................................................................................71
3.3.2. Yêu cầu pháp luật và yêu cầu khác...............................................................71
3.3.2.1. Yêu cầu chung ........................................................................................71
3.3.2.2. Xác định các yêu cầu pháp luật và các yêu cầu khác liên quan .............71
3.3.2.3. Cập nhật các yêu cầu pháp luật và các yêu cầu có liên quan .................82
3.3.2.4. Tài liệu – hồ sơ .......................................................................................82
3.3.3. Mục tiêu, chỉ tiêu và chương trình................................................................82
3.3.3.1. Yêu cầu chung ........................................................................................82
3.3.3.2. Triển khai thực hiện ...............................................................................91
3.3.3.3. Tài liệu – hồ sơ .......................................................................................91
3.4. THỰC HIỆN VÀ ĐIỀU HÀNH .......................................................................91
3.4.1. Nguồn lực, vai trò, trách nhiệm và quyền hạn..............................................91
3.4.1.1. Yêu cầu chung ........................................................................................91
3.4.1.2. Cách thức thực hiện:...............................................................................91
3.4.1.3. Tài liệu – hồ sơ .......................................................................................92
3.4.2. Năng lực đào tạo và nhận thức .....................................................................92
3.4.2.1. Yêu cầu chung ........................................................................................92
3.4.2.2. Cách thức thực hiện ................................................................................92
3.4.2.3. Tài liệu – hồ sơ .......................................................................................94
3.4.3. Trao đổi thông tin .........................................................................................94
3.4.3.1. Yêu cầu chung ........................................................................................94
3.4.3.2. Phương pháp trao đổi thông tin ..............................................................94
3.4.3.3. Tài liệu – hồ sơ .......................................................................................95
3.4.4. Tài liệu ..........................................................................................................95
3.4.5. Kiểm soát tài liệu ..........................................................................................96
3.4.5.1. Yêu cầu chung ........................................................................................96
3.4.5.2. Kiểm soát đối với từng loại tài liệu ........................................................96
3.4.5.3. Tài liệu – hồ sơ .......................................................................................97
3.4.6. Kiểm soát điều hành .....................................................................................97
vi
3.4.6.1. Yêu cầu chung ........................................................................................97
3.4.6.2. Xác định yêu cầu và đối tượng cần kiểm soát........................................97
3.4.6.3. Xây dựng chương trình kiểm soát điều hành .........................................97
3.4.6.4. Tài liệu – hồ sơ .......................................................................................98
3.4.7. Sự chuẩn bị sẵn sàng và đáp ứng tình trạng khẩn cấp ..................................98
3.4.7.1. Yêu cầu chung ........................................................................................98
3.4.7.2. Thủ tục chuẩn bị sẵn sàng và đáp ứng các tình huống khẩn cấp ...........99
3.4.7.3. Tài liệu – hồ sơ .......................................................................................99
3.5. KIỂM TRA .....................................................................................................100
3.5.1. Giám sát và đo lường ..................................................................................100
3.5.1.1. Yêu cầu chung ......................................................................................100
3.5.1.2. Lập kế hoạch giám sát và đo lường ......................................................100
3.5.1.3.Tiến hành giám sát và đo.......................................................................100
3.5.1.4. Kiểm tra việc giám sát, đo và thu thập, xử lý kết quả đo .....................101
3.5.1.5. Tài liệu – hồ sơ .....................................................................................101
3.5.2. Đánh giá sự tuân thủ ...................................................................................101
3.5.2.1. Yêu cầu chung ......................................................................................101
3.5.2.2. Quy trình thực hiện...............................................................................101
3.5.2.3. Tài liệu – hồ sơ .....................................................................................102
3.5.3. Sự không phù hợp, hành động khắc phục, phòng ngừa..............................102
3.5.3.1. Yêu cầu chung ......................................................................................102
3.5.3.2. Quy trình thực hiện...............................................................................103
3.5.3.3. Tài liệu – hồ sơ .....................................................................................104
3.5.4. Kiểm soát hồ sơ ..........................................................................................104
3.5.5. Đánh giá nội bộ ...........................................................................................105
3.5.5.1. Yêu cầu chung ......................................................................................105
3.5.5.2. Lập kế hoạch đánh giá nội bộ...............................................................105
3.5.5.3. Tiến hành đánh giá nội bộ ....................................................................106
3.5.5.4. Khắc phục và kiểm tra ..........................................................................106
3.5.5.5. Lưu hồ sơ ..............................................................................................107
3.6. XEM XÉT CỦA LÃNH ĐẠO ........................................................................107
vii
3.6.1. Yêu cầu chung ............................................................................................107
3.6.1.1. Tần xuất cuộc họp ................................................................................107
3.6.1.2. Chương trình họp .................................................................................107
3.6.2. Quy trình thực hiện .....................................................................................108
3.6.2.1. Chuẩn bị dữ liệu cho cuộc họp .............................................................108
4.6.2.2 Tiến hành cuộc họp, đề ra các HĐKPPN và cải tiến ............................108
3.6.2.3. Kết quả cuộc họp ..................................................................................109
3.6.2.4. Hành động thực hiện ............................................................................109
3.6.2.5. Tài liệu – hồ sơ .....................................................................................109
B. ĐÁNH GIÁ SƠ BỘ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG TIÊU CHUẨN ISO 14001:2004
TẠI CÔNG TY TNHH MTV TÔN HOA SEN .......................................................109
3.7. ĐÁNH GIÁ SƠ BỘ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG TIÊU CHUẨN ISO
14001:2004 TẠI CÔNG TY TNHH MTV TÔN HOA SEN ...............................109
3.8. NHỮNG THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN KHI ÁP DỤNG HTQLMT THEO
TIÊU CHẨN ISO 14001:2004 TẠI CÔNG TY TNHH MTV TÔN HOA SEN113
3.8.1. Thuận lợi .....................................................................................................113
3.8.2. Khó khăn .....................................................................................................113
Chương 4: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...............................................................114
4.1. KẾT LUẬN ......................................................................................................114
4.2. KIẾN NGHỊ .....................................................................................................114
TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................116
PHỤ LỤC ...................................................................................................................117
viii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BOD (Biochemical Oxygen Demand)
: Nhu cầu oxy sinh hóa
COD (Chemical Oxygen Demand)
: Nhu cầu oxy hóa học
SS (Suspendid solids)
: Chất rắn lơ lửng
MSDS (Material Safty Data Sheet)
: Bảng chỉ dẫn an toàn hóa chất
BCA
: Bộ Công an
BLĐ
: Ban lãnh đạo
BLĐTBXH
: Bộ Lao động Thương binh Xã hội
BKHCN
: Bộ Khoa học Công nghệ
BTNMT
: Bộ Tài nguyên Môi trường
BVMT
: Bảo vệ môi trường
BYT
: Bộ Y tế
CB – CNV
: Cán bộ - công nhân viên
CSMT
: Chính sách môi trường
CTQLMT
: Chương trình quản lý môi trường
CTR
: Chất thải rắn
CTNH
: Chất thải nguy hại
ĐDLĐ
: Đại diện lãnh đạo
ĐVT
: Đơn vị tính
ISO (International Organization for Standardization): Tổ chức tiêu chuẩn quốc tế
ISO 14001
: Tiêu chuẩn ISO 14001:2004/Cor.1:2004
ISO 9000
: Tiêu chuẩn ISO 9000
KCMT
: Khía cạnh môi trường
KCMTĐK
: Khía cạnh môi trường đáng kể
ix
KCN
: Khu công nghiệp
KKC
: Không khó chịu
KPH
: Không phù hợp
KP – PN
: Khắc phục – phòng ngừa
MTV
: Một thành viên
NĐ-CP
: Nghị định – Chính phủ
HTTL
: Hệ thống tài liệu
HTQLMT
: Hệ thống quản lý môi trường
HTQLCL
: Hệ thống quản lý chất lượng
HTXLNT
: Hệ thống xử lý nước thải
PCCC
: Phòng cháy chữa cháy
QLMT
: Quản lý môi trường
QCVN
: Quy chuẩn Việt Nam
TCVN
: Tiêu chuẩn Việt Nam
TNHH
: Trách nhiệm hữu hạng
TM
: Thương mại
TP.HCM
: Thành phố Hồ Chí Minh
XD – VLXD
: Xây dựng – vật liệu xây dựng
YCPL
: Yêu cầu pháp luật
x
DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1: Cấu trúc và thành phần Bộ tiêu chuẩn ISO 14000 .........................................6
Hình 1.2: Mô hình HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004 ....................................8
Hình 1.3: Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Công ty ................................................................15
Hình 1.4: Sơ đồ quy trình sản xuất thép cán nguội ......................................................18
Hình 1.5: Bể tự hoại 3 ngăn ..........................................................................................25
Hình 1.6: Hệ thống xử lý nước thải sản xuất của Công ty ...........................................26
Hình 1.7: Sơ đồ công nghệ xử lý hơi acid HCl ............................................................27
Hình 1.8: Sơ đồ công nghệ xử lý khí thải lò hơi...........................................................28
xi
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1: Nhu cầu nguyên vật liệu sản xuất hàng năm. ...............................................16
Bảng 1.2: Nhu cầu sử dụng nhiên liệu hàng năm .........................................................17
Bảng 1.3: Kết quả phân tích chất lượng không khí tại khu vực sản xuất .....................21
Bảng 1.4: Nguồn phát sinh nước thải sản xuất .............................................................22
Bảng 1.5: Danh mục chất thải rắn tại Công ty .............................................................23
Bảng 1.6: Danh mục chất thải nguy hại 6 tháng cuối năm 2011 tại Công ty ...............23
Bảng 1.7: Kết quả phân tích chất lượng nước thải sau khi xử lý..................................26
Bảng 1.8: Kết quả phân tích chất lượng khí thải tháp xử lý khí acid ...........................27
Bảng 1.9: Kết quả phân tích chất lượng khí thải lò hơi ................................................29
Bảng 2.1: Quy trình thực hiện khảo sát thực tế ............................................................32
Bảng 2.2: Quy trình thực hiện phương pháp phỏng vấn ...............................................34
Bảng 2.3: Quy trình thực hiện phương pháp liệt kê .....................................................35
Bảng 2.4: Quy trình thực hiện phương pháp tham khảo tài liệu...................................36
Bảng 2.5: Quy trình thực hiện phương pháp cho điểm.................................................40
Bảng 3.1: Danh mục các khía cạnh môi trường của Công ty .......................................47
Bảng 3.2: Xác định các khía cạnh môi trường đáng kể ................................................59
Bảng 3.3: Danh mục các KCMTĐK.............................................................................69
Bảng 3.4: Danh mục các yêu cầu pháp luật và yêu cầu khác có liên quan ..................73
Bảng 3.5: Xác định các mục tiêu, chỉ tiêu và chương trình QLMT cho Công ty .........84
Bảng 3.6: Chương trình đào tạo tại Công ty .................................................................93
Bảng 3.7: Đánh giá khả năng áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001:2004 tại Công ty ........110
xii
Chương MỞ ĐẦU
1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Đồng hành với sự phát triển của kinh tế – xã hội, chất lượng cuộc sống của con
người ngày càng được nâng cao nhưng cũng kéo theo sự ô nhiễm môi trường ngày
càng trầm trọng. Bảo vệ môi trường đang là một nhiệm vụ cấp bách không của chỉ
riêng cá nhân nào mà là của toàn nhân loại. Việt Nam là một quốc gia đang phát triển
nên việc bảo vệ môi trường càng khó khăn khi vừa phát triển kinh tế vừa phải quan
tâm đến vấn đề môi trường.
Hiện nay, khi đất nước đang bước vào thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế, đã và
đang đặt ra cho các doanh nghiệp không ít cơ hội và thử thách để vươn ra thị trường
quốc tế, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng. Để có được vị trí đó trên
thị trường, các doanh nghiệp phải không ngừng cải thiện và nâng cao hình ảnh, tạo
dựng môi trường làm việc tốt mà vẫn đảm bảo thực hiện đầy đủ chức năng hoạt động
sản xuất của mình thì các doanh nghiệp Việt Nam đã ngày càng nhận thức được là
phải xây dựng cho mình một Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO
14001:2004/Cor.1:2009.
Công ty TNHH MTV Tôn Hoa Sen là một trong những Công ty sản sản xuất thép
cán nguội với quy mô tương đối lớn ở Việt Nam. Công tác bảo vệ môi trường của
Công ty đã được chú trọng nhưng còn nhiều tồn tại. Bên cạnh đó Công ty chưa xây
dựng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14000. Do đó, tôi quyết định
thực hiện đề tài “Xây dựng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO
14001:2004/Cor.1:2009 áp dụng tại Công ty TNHH MTV Tôn Hoa Sen” nhằm giúp
Công ty giải quyết các vấn đề môi trường còn tồn tại và đáp ứng nhu cầu của xã hội về
một môi trường xanh - sạch đẹp - an toàn.
1
1.2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI
Xây dựng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004 tại Công ty TNHH MTV
Tôn Hoa Sen, nhằm kiểm soát một cách có hệ thống các vấn đề môi trường tại
Công ty.
Nâng cao hình ảnh của Công ty trên thị trường.
1.3. PHẠM VI ĐỀ TÀI
Địa điểm nghiên cứu: Công ty TNHH MTV Tôn Hoa Sen, Số 9, Đại lộ Thống
Nhất, KCN Sóng Thần II, Huyện Dĩ An, Tỉnh Bình Dương.
Thời gian: từ tháng 02/2012 đến tháng 05/2012.
Đối tượng nghiên cứu: Các hoạt động sản xuất, công tác quản lý và các vấn đề
môi trường ở Công ty: nước thải, khí thải, rác thải, an toàn cháy nổ, khắc phục
sự cố…
1.4. GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI
Đề tài chỉ đưa ra các bước cần thực hiện, các thủ tục cơ bản, hướng dẫn trong
quá trình xây dựng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO
14001:2004/Cor.1:2009, vì thế đề tài không xây dựng toàn bộ hệ thống tài liệu
cho Công ty.
Do thời gian thực hiện đề tài ngắn, nên việc xây dựng Hệ thống quản lý môi
trường chỉ tập trung vào việc xây dựng mô hình hệ thống mà chưa có điều kiện
áp dụng thực tế vào quá trình hoạt động của Công ty cũng như chưa đánh giá
được hiệu quả đạt được khi áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001:2004/Cor.1:2009
cùng với các kế hoạch đã nêu trong đề tài.
1.5. Ý NGHĨA ĐỀ TÀI
Ý nghĩa khoa học: Tạo sự cân bằng và hoàn thiện hệ thống quản lý trong phát
triển kinh tế và bảo vệ môi trường nhằm hướng đến một nền kinh tế bền vững
trong tương lai.
Ý nghĩa thực tiễn: Thiết lập thành công hệ thống ISO 14001: 2004 tại Công ty
sẽ tiết kiệm được chi phí, tạo ra uy tín và lợi thế cạnh tranh cho Công ty trên
2
thương trường quốc tế. Đồng thời, hệ thống quản lý môi trường giúp Công ty
giải quyết các vấn đề môi trường tồn tại và đáp ứng nhu cầu của xã hội về một
môi trường xanh – sạch đẹp – an toàn
3
Chương 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. TỔNG QUAN VỀ BỘ TIÊU CHUẨN ISO 14000
1.1.1. Sự ra đời của bộ tiêu chuẩn ISO 14000
Năm 1991, Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế (ISO) cùng với hội đồng quốc tế về
kỹ thuật thiết lập nên nhóm tư vấn chiến lược về môi trường (SAGE) với sự tham gia
dự của 25 nước. ISO đã cam kết thiết lập tiêu chuẩn quản lý môi trường quốc tế tại hội
nghị thượng đỉnh ở Rio de taneiro năm 1992.
Năm 1992, ISO thành lập ủy ban kỹ thuật 207 (TC 207) là cơ quan sẽ chịu trách
nhiệm xây dựng HTQLMT quốc tế và các công cụ cần thiết để thực hiện hệ thống này.
Tại phiên họp đầu tiên của TC 207, 22 quốc gia với tổng số 50 đại biểu đã tham
dự vào việc xây dựng tiêu chuẩn. TC 207 thiết lập 2 tiểu ban để xây dựng các tiêu
chuẩn môi trường. Tiểu ban SC1 viết ISO 14001 và ISO 14004, chủ yếu dựa trên TC
BS 7750 và các đóng góp quan trọng của 1 số quốc gia đặc biệt là Hoa Kì. Tiểu ban 2
viết tiêu chuẩn ISO 14010, 14011 và 14012.
Bộ tiêu chuẩn chính thức ban hành vào tháng 9/1996 và được điều chỉnh, cập
nhật vào tháng 11/2004.
1.1.2. Mục đích của bộ Tiêu chuẩn ISO 14000
Bộ tiêu chuẩn ISO 14000 được xây dựng trên cơ sở thỏa thuận quốc tế nhằm
thiết lập nên HTQLMT có khả năng cải tiến liên tục tại tổ chức với mục đích:
- Mục đích tổng thể: Hỗ trợ trong việc bảo vệ môi trường và ngăn ngừa ô nhiễm
cân bằng với các nhu cầu kinh tế - xã hội.
4
- Mục đích cơ bản:
Hỗ trợ các tổ chức trong việc phòng tránh các ảnh hưởng môi trường phát
sinh từ hoạt động, sản phẩm hoặc dịch vụ của tổ chức.
Tổ chức thực hiện ISO 14000 có thể đảm bảo rằng các hoạt động môi trường
của mình đáp ứng và sẽ tiếp tục đáp ứng với các yêu cầu pháp luật.
1.1.3. Cấu trúc và thành phần của bộ tiêu chuẩn ISO 14000
ISO là tên viết tắt của Tổ chức Tiêu chuẩn hóa quốc tế (International
organization for standardization).
ISO 14000 là một bộ các tiêu chuẩn quốc tế về quản lý môi trường (QLMT). Bộ
tiêu chuẩn ISO 14000 được chia thành 2 nhóm:
Các tiêu chuẩn về tổ chức: tập trung vào các khâu tổ chức HTQLMT của doanh
nghiệp, vào sự cam kết của lãnh đạo và của các cấp quản lý đối với việc áp
dụng và cải tiến chính sách môi trường, vào việc đo đạc các tính năng môi
trường cũng như tiến hành thanh tra môi trường tại các cơ sở mình.
Các tiêu chuẩn về sản phẩm: tập trung vào việc thiết lập các nguyên lý và cách
tiếp cận thống nhất đối với việc đánh giá các khía cạnh của sản phẩm có liên
quan đến môi trường. Các tiêu chuẩn này đặt ra nhiệm vụ cho các công ty phải
lưu ý đến thuộc tính môi trường của sản phẩm ngay từ khâu thiết kế, chọn
nguyên vật liệu cho đến khâu loại bỏ sản phẩm ra môi trường.
Cấu trúc và thành phần Bộ tiêu chuẩn ISO 14000 tóm tắt theo sau đây:
5
ISO 14000 - Bộ tiêu chuẩn về QLMT
Đánh giá tổ chức
Đánh giá sản phẩm
Hệ thống quản lý môi trường (EMS)
Đánh giá chu trình sống của SP (LCA)
Kiểm toán môi trường
Ghi nhãn môi trường (EL)
Đánh giá kết quả hoạt động MT
Các KCMT trong các TC về SP (EAPS)
Hình 1.1: Cấu trúc và thành phần Bộ tiêu chuẩn ISO 14000
1.2. TỔNG QUAN VỀ TIÊU CHUẨN ISO 14001:2004
1.2.1. Khái niệm về tiêu chuẩn ISO 14001:2004
Thuộc bộ ISO 14000, ngày 15/7/2009, tiêu chuẩn ISO 14001:2004 đã được điều
chỉnh số hiệu thành ISO 14001:2004/Cor.1:2009. ISO 14001:2004/Cor.1:2009 là một
tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý môi trường do tổ chức tiêu chuẩn quốc tế ban
hành, đưa ra các yêu cầu về quản lý môi trường cần đáp ứng của tổ chức nhằm mục
đích giúp các tổ chức sản xuất/dịch vụ bảo vệ môi trường, ngăn ngừa ô nhiễm và cải
tiến liên tục HTQLMT.
Hệ thống quản lý môi trường – ISO 14001:2004/Cor.1:2009 là hệ thống:
Áp dụng cho mọi loại hình sản phẩm.
Việc thực hiện là tự nguyện.
Sự thành công của hệ thống phụ thuộc vào sự cam kết của mọi bộ phận, cá
nhân liên quan.
Trợ giúp cho bảo vệ môi trường và phòng ngừa ô nhiễm.
6
Tiêu chuẩn áp dụng cho bất kỳ tổ chức nào mong muốn:
Thiết lập, thực hiện, duy trì và cải tiến HTQLMT.
Luôn đảm bảo mọi hoạt động phù hợp với CSMT đã công bố.
Chứng minh sự phù hợp đó cho tổ chức khác.
HTQLMT của tổ chức được chứng nhận là phù hợp bởi tổ chức bên
ngoài cấp.
Tự xác định và tuyên bố phù hợp với tiêu chuẩn này
1.2.2. Mô hình hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004
Tiêu chuẩn này dựa trên phương pháp luận là Lập kế hoạch - Thực hiện - Kiểm
tra - Hành động khắc phục (Plan – Do – Check – Act), có thể được mô tả như sau:
Lập kế hoạch - Plan (P): Thiết lập các mục tiêu và các quá trình cần thiết để đạt
được các kết quả phù hợp với chính sách môi trường của tổ chức.
Thực hiện – DO (D): Thực hiện các quá trình.
Kiểm tra – Check (C): Giám sát và đo lường các quá trình dựa trên chính sách
môi trường, mục tiêu, chỉ tiêu, các yêu cầu pháp luật và yêu cầu khác, và báo
cáo kết quả.
Hành động – Act (A): Thực hiện các hành động để cải tiến liên tục hiệu quả
hoạt động của hệ thống quản lý môi trường.
Áp dụng cách tiếp cận này, mô hình HTQLMT tiêu chuẩn ISO 14001:2004 được
mở rộng thành 18 yếu tố được nhóm lại trong 5 cấu phần chính bao gồm chính sách
môi trường; lập kế hoạch; thực hiện và điều hành; kiểm tra và hành động khắc phục và
xem xét của lãnh đạo.
Các yếu tố này tương tác với nhau tạo nên một khuôn khổ cho cách tiếp cận tổng
hợp và có hệ thống trong việc quản lý môi trường. Kết quả cuối cùng của sự tương tác
giữa các yếu tố này chính là sự cải tiến liên tục của toàn bộ hệ thống.
7
Bắt đầu
Xem xét của
lãnh đạo
Kiểm tra
- Giám sát và đo
- Đánh giá mức độ tuân thủ
- Sự không phù hợp, hành
động khắc phục và phòng
ngừa
- Kiểm soát hồ sơ
-
Chính sách
môi trường
CẢI TIẾN
LIÊN TỤC
Lập kế hoạch
- Khía cạnh môi trường
- Yêu cầu pháp luật và
yêu cầu khác
- Mục tiêu, chỉ tiêu và
chương trình MT
Thực hiện và điều hành
Cơ cấu, trách nhiệm và quyền hạn
Năng lực, đào tạo, nhận thức
Thông tin liên lạc
Hệ thống tài liệu
Kiểm soát tài liệu
Kiểm soát điều hành
Chuẩn bị sẵn sàng và ứng phó tình
huống khẩn cấp
Hình 1.2: Mô hình HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004
1.2.3. Lợi ích khi áp dụng ISO 14001
Về mặt kinh tế
Giảm thiểu mức sử dụng năng lượng, tài nguyên và nguyên liệu đầu vào.
Nâng cao hiệu suất các quá trình sản xuất và cung cấp dịch vụ.
Tái sử dụng các nguồn lực/tài nguyên.
Tránh các khoảng tiền phạt do vi phạm yêu cầu pháp luật về môi trường.
Giảm thiểu chi phí đóng thuế môi trường.
Giảm chi phí về phúc lợi nhân viên liên quan đến các bệnh nghề nghiệp.
8
Giảm thiểu tổn thất kinh tế khi có rủi ro hoặc tai nạn xảy ra.
Về mặt thị trường
Nâng cao uy tín và hình ảnh của doanh nghiệp với khách hàng.
Tăng sức cạnh tranh trên thị trường đặc biệt là vươn ra thị trường thế giới.
Phát triển bền vững nhờ đáp ứng các yêu cầu của cơ quan quản lý môi trường
và cộng đồng xung quanh.
Về quản lý rủi ro
Thực hiện tốt việc đề phòng các rủi ro và hạn chế thiệt hại do rủi ro gây ra.
Giảm thiểu ô nhiễm môi trường và giảm rủi ro.
Giúp ngăn ngừa ô nhiễm
Về mặt luật pháp
Tăng cường nhận thức về qui định pháp luật và quản lý môi trường.
Giảm bớt các thủ tục rườm rà và các rắc rối về pháp lý.
Dễ dàng có được giấy phép và ủy quyền.
Cải thiện được mối quan hệ giữa chính phủ và công nghiệp.
1.2.4. Các yếu tố cần tuân thủ của HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001
Cam kết của lãnh đạo: Phải được thể hiện từ giai đoạn bắt đầu thực hiện và
trong suốt quá trình duy trì thực hiện HTQLMT. Nếu thiếu sự cam kết của lãnh
đạo trong việc thiết lập các mục tiêu của ISO 14001 cũng như sự tham gia tích
cực các hoạt động môi trường liên quan, thì sẽ không có cơ hội để hoà hợp và
thực hiện thành công HTQLMT.
Tuân thủ với chính sách môi trường: Chính sách môi trường do lãnh đạo lập
ra hoặc lập ra dưới sự chỉ đạo của lãnh đạo. Đây là tài liệu hướng dẫn để lập ra
các đường lối chung, các khuynh hướng môi trường và các nguyên tắc hành
động đối với tổ chức.
Lập kế hoạch môi trường: Để có HTQLMT hiệu quả, tổ chức phải xác định
của các hoạt động có thể có các tác động đến môi trường, đồng thời tổ chức
9
cũng phải xác định các yêu cầu pháp luật và các yêu cầu khác mà tổ chức phải
tuân thủ. Sau đó tổ chức phải lập kế hoạch để thực hiện các mục đó. Trong kế
hoạch phải đề cập đến việc thiết lập các mục tiêu chỉ tiêu môi trường và thiết
lập chương trình để đảm bảo đạt được các mục tiêu và chỉ tiêu đặt ra.
Cơ cấu tổ chức và trách nhiệm: Cơ cấu tổ chức liên quan đến các khía cạnh
môi trường, phân công vai trò trách nhiệm đối với từng cấp liên quan cần được
đề cập đến trong hệ thống quản lý môi trường và phải được tất cả mọi nhân viên
đều hiểu được cơ cấu đó.
Đào tạo nhận thức và năng lực: Lãnh đạo có trách nhiệm đảm bảo cho tất cả
các nhân viên đều có kiến thức về các khía cạnh môi trường, chính sách môi
trường của tổ chức và cam kết của lãnh đạo. Đồng thời cũng phải đảm bảo tất
cả những người mà công việc của họ có liên quan đến môi trường đều phải
được đào tạo và có đủ năng lực để thực hiện các công việc của mình. Công việc
này được thực hiện thông qua các khoá đào tạo và kết quả đánh giá được thiết
lập trong HTQLMT.
Thông tin liên lạc nội bộ và bên ngoài: Tổ chức phải thiết lập các kênh thông
tin liên lạc nội bộ (với toàn bộ nhân viên của tổ chức) và bên ngoài (với các bên
hữu quan) đúng lúc và có hiệu quả.
Kiểm soát các tài liệu và hoạt động môi trường liên quan: Kiểm soát các
hoạt động của HTQLMT được chứng minh qua các thủ tục dạng văn bản của
các quá trình có thể có tác động đến môi trường và qua việc kiểm soát sự tuân
thủ chặt chẽ các thủ tục. Để có thể thực hiện được, tổ chức phải có hệ thống
kiểm soát tài liệu nhằm đảm bảo: Các thủ tục được ban hành và áp dụng đúng
và các thay đổi đều phải tuân theo thủ tục đã được phê duyệt.
Sự chuẩn bị sẵn sàng và đáp ứng với tình trạng khẩn cấp: HTQLMT phải
có thủ tục để xác định tình trạng khẩn cấp về môi trường. Sự chuẩn bị sẵn sàng
và đáp ứng với tình trạng khẩn cấp phải được thực hiện và được chứng minh
qua các khoá đào tạo tập huấn và thực hành cụ thể trong HTQLMT của tổ chức.
Kiểm tra, đánh giá và hành động khắc phục phòng ngừa: HTQLMT phải
chuyển đổi các ý kiến phản hồi từ lần kiểm tra, giám sát và đo lường các kết
10
