Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại công ty TNHH sumidenso việt nam

i

MỤC LỤC
MỤC LỤC......................................................................................................i
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................iv
DANH MỤC BẢNG BIỂU...........................................................................v
DANH MỤC SƠ ĐỒ + BIỂU ĐỒ.............................................................viii
1. Tính cấp thiết của đề tài..............................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu....................................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án............................................3
4. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................3
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài.....................................................4
6. Kết cấu của luận văn...................................................................................4
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC VÀ
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC TRONG DOANH NGHIỆP. 5
1.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN.............................................................5
1.1.1. Nhân lực.....................................................................................................................5
1.1.2. Nguồn nhân lực.........................................................................................................6
1.1.3. Chất lượng nguồn nhân lực......................................................................................8
1.1.4. Nâng cao chất lượng NNL trong tổ chức................................................................10

1.2. NỘI DUNG CÁC HOẠT ĐỘNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
NGUỒN NHÂN LỰC.........................................................................11
1.2.1. Về trí lực...................................................................................................................11
1.2.2. Về thể lực.................................................................................................................13
1.2.3. Về tâm lực................................................................................................................14
1.3.1. Những nhân tố bên ngoài doanh nghiệp.................................................................15
1.3.2. Những nhân tố bên trong doanh nghiệp.................................................................16

1.4. KINH NGHIỆM CỦA MỘT SỐ TỔ CHỨC TRONG NƯỚC VỀ PHÁT
TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC............................................................18

1.4.1. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng NNL của công ty xăng dầu Petrolimex Sài
Gòn.....................................................................................................................................18

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY TNHH SUMIDENSO


ii

VIỆT NAM..................................................................................................24
2.1. TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH SUMIDENSO VIỆT NAM........24
2.1.1. Sơ lược về tình hình công ty Sumidenso Việt Nam.................................................24
2.1.2. Đặc điểm tổ chức và hoạt động sản xuất kinh doanh.............................................25

Bảng 2.1: Doanh thu của công ty trong giai đoạn từ năm 2014-2016......28
2.2. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY TNHH
SUMIDENSO VIỆT NAM.................................................................29
2.2.1. Đặc điểm về nhân lực..............................................................................................29
2.2.2. Chất lượng nhân lực công ty thông qua các yếu tố cấu thành...............................32

Bảng 2.4: Kỹ năng chuyên môn của đội ngũ nhân lực tại công ty TNHH
Sumidenso Việt Nam năm 2015..................................................................34
Bảng 2.5. Kỹ năng làm việc theo nhóm của nguồn nhân lực Công ty
TNHH Sumidenso Việt Nam hiện nay.......................................................35
Bảng 2.7. Ý thức và thái độ làm việc lao động công ty qua các năm 20142016..............................................................................................................39
Sơ đồ 2.2: Quy trình đào tạo nhân lực của công ty TNNH Sumidenso...45
2.3.2.2. Thông qua bố trí – sử dụng nhân lực............................................55
Sơ đồ 2.5. Quy trình đánh giá thực hiện công việc công ty Sumidenso...62
...................................................................................................................... 69
CHƯƠNG 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT

LƯỢNG NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY TNHH SUMIDENSO VIỆT NAM
GIAI ĐOẠN 2017-2020...............................................................................70
...................................................................................................................... 70
3.1. ĐỊNH HƯỚNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC TẠI
CÔNG TY TNHH SUMIDENSO VIỆT NAM..........................................70
3.1.1. Chiến lược phát triển kinh doanh của công ty........................................................70
3.1.2. Phương hướng nâng cao chất lượng lao động.......................................................71
3.1.3. Mục tiêu của công tác đào tạo và phát triển nhân lực trong công ty......................72

3.2. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỐN NHÂN LỰC CỦA
CÔNG TY TNHH SUMIDENSO VIỆT NAM...................................73
3.2.1. Hoàn thiện quy hoạch nhân lực..............................................................................74
3.2.2.Thực hiện tốt công tác tuyển dụng, sử dụng và đánh giá người lao động..............76


iii

3.2.3.Thông qua đãi ngộ nhân lực.................................................................79
a) Chính sách đãi ngộ với người lao động.....................................................79
3.2.4. Đổi mới chương trình đào tạo huấn luyện, nâng cao ý thức tự bồi dưỡng của cán
bộ công nhân viên..............................................................................................................80

c) Đảm bảo cơ cấu lao động phù hợp với nhu cầu phát triển.........................83
d)Một số giải pháp khác nhằm nâng cao ý thức lao động trong doanh nghiệp
............................................................................................................84
KẾT LUẬN..................................................................................................88
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................90


iv

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
ATVSLĐ

An toàn vệ sinh lao động

BHXH

Bảo hiểm xã hội

BHYT

Bảo hiểm y tế

CBCNV

Cán bộ công nhân viên

CBNV

Cán bộ nhân viên

DN

Doanh nghiệp

NL

Nhân lực

NLĐ

Người lao động

NNL

Nguồn nhân lực

TNHH

Trách nhiệm hữu hạn

VNĐ

Việt Nam Đồng


v

DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 1.1 Tiêu chuẩn phân loại sức khoẻ đối với người lao động…………...22
MỤC LỤC......................................................................................................i
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................iv
DANH MỤC BẢNG BIỂU...........................................................................v
DANH MỤC SƠ ĐỒ + BIỂU ĐỒ.............................................................viii
1. Tính cấp thiết của đề tài..............................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu....................................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án............................................3
4. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................3
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài.....................................................4

6. Kết cấu của luận văn...................................................................................4
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC VÀ
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC TRONG DOANH NGHIỆP. 5
1.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN.............................................................5
1.1.1. Nhân lực.....................................................................................................................5
1.1.2. Nguồn nhân lực.........................................................................................................6
1.1.3. Chất lượng nguồn nhân lực......................................................................................8
1.1.4. Nâng cao chất lượng NNL trong tổ chức................................................................10

1.2. NỘI DUNG CÁC HOẠT ĐỘNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
NGUỒN NHÂN LỰC.........................................................................11
1.2.1. Về trí lực...................................................................................................................11
1.2.2. Về thể lực.................................................................................................................13
1.2.3. Về tâm lực................................................................................................................14
1.3.1. Những nhân tố bên ngoài doanh nghiệp.................................................................15
1.3.2. Những nhân tố bên trong doanh nghiệp.................................................................16

1.4. KINH NGHIỆM CỦA MỘT SỐ TỔ CHỨC TRONG NƯỚC VỀ PHÁT
TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC............................................................18
1.4.1. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng NNL của công ty xăng dầu Petrolimex Sài
Gòn.....................................................................................................................................18


vi

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY TNHH SUMIDENSO
VIỆT NAM..................................................................................................24
2.1. TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH SUMIDENSO VIỆT NAM........24
2.1.1. Sơ lược về tình hình công ty Sumidenso Việt Nam.................................................24

2.1.2. Đặc điểm tổ chức và hoạt động sản xuất kinh doanh.............................................25

Bảng 2.1: Doanh thu của công ty trong giai đoạn từ năm 2014-2016......28
2.2. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY TNHH
SUMIDENSO VIỆT NAM.................................................................29
2.2.1. Đặc điểm về nhân lực..............................................................................................29
2.2.2. Chất lượng nhân lực công ty thông qua các yếu tố cấu thành...............................32

Bảng 2.4: Kỹ năng chuyên môn của đội ngũ nhân lực tại công ty TNHH
Sumidenso Việt Nam năm 2015..................................................................34
Bảng 2.5. Kỹ năng làm việc theo nhóm của nguồn nhân lực Công ty
TNHH Sumidenso Việt Nam hiện nay.......................................................35
Bảng 2.7. Ý thức và thái độ làm việc lao động công ty qua các năm 20142016..............................................................................................................39
Sơ đồ 2.2: Quy trình đào tạo nhân lực của công ty TNNH Sumidenso...45
2.3.2.2. Thông qua bố trí – sử dụng nhân lực............................................55
Sơ đồ 2.5. Quy trình đánh giá thực hiện công việc công ty Sumidenso...62
...................................................................................................................... 69
CHƯƠNG 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY TNHH SUMIDENSO VIỆT NAM
GIAI ĐOẠN 2017-2020...............................................................................70
...................................................................................................................... 70
3.1. ĐỊNH HƯỚNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC TẠI
CÔNG TY TNHH SUMIDENSO VIỆT NAM..........................................70
3.1.1. Chiến lược phát triển kinh doanh của công ty........................................................70
3.1.2. Phương hướng nâng cao chất lượng lao động.......................................................71
3.1.3. Mục tiêu của công tác đào tạo và phát triển nhân lực trong công ty......................72

3.2. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỐN NHÂN LỰC CỦA
CÔNG TY TNHH SUMIDENSO VIỆT NAM...................................73
3.2.1. Hoàn thiện quy hoạch nhân lực..............................................................................74

vii

3.2.2.Thực hiện tốt công tác tuyển dụng, sử dụng và đánh giá người lao động..............76

3.2.3.Thông qua đãi ngộ nhân lực.................................................................79
a) Chính sách đãi ngộ với người lao động.....................................................79
3.2.4. Đổi mới chương trình đào tạo huấn luyện, nâng cao ý thức tự bồi dưỡng của cán
bộ công nhân viên..............................................................................................................80

c) Đảm bảo cơ cấu lao động phù hợp với nhu cầu phát triển.........................83
d)Một số giải pháp khác nhằm nâng cao ý thức lao động trong doanh nghiệp
............................................................................................................84
KẾT LUẬN..................................................................................................88
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................90

82


viii

DANH MỤC SƠ ĐỒ + BIỂU ĐỒ
BIỂU ĐỒ
MỤC LỤC......................................................................................................i
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................iv
DANH MỤC BẢNG BIỂU...........................................................................v
DANH MỤC SƠ ĐỒ + BIỂU ĐỒ.............................................................viii
1. Tính cấp thiết của đề tài..............................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu....................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án............................................3
4. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................3
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài.....................................................4
6. Kết cấu của luận văn...................................................................................4
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC VÀ
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC TRONG DOANH NGHIỆP. 5
1.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN.............................................................5
1.1.1. Nhân lực.....................................................................................................................5
1.1.2. Nguồn nhân lực.........................................................................................................6
1.1.3. Chất lượng nguồn nhân lực......................................................................................8
1.1.4. Nâng cao chất lượng NNL trong tổ chức................................................................10

1.2. NỘI DUNG CÁC HOẠT ĐỘNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
NGUỒN NHÂN LỰC.........................................................................11
1.2.1. Về trí lực...................................................................................................................11
1.2.2. Về thể lực.................................................................................................................13
1.2.3. Về tâm lực................................................................................................................14
1.3.1. Những nhân tố bên ngoài doanh nghiệp.................................................................15
1.3.2. Những nhân tố bên trong doanh nghiệp.................................................................16

1.4. KINH NGHIỆM CỦA MỘT SỐ TỔ CHỨC TRONG NƯỚC VỀ PHÁT
TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC............................................................18
1.4.1. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng NNL của công ty xăng dầu Petrolimex Sài
Gòn.....................................................................................................................................18


ix

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY TNHH SUMIDENSO

VIỆT NAM..................................................................................................24
2.1. TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH SUMIDENSO VIỆT NAM........24
2.1.1. Sơ lược về tình hình công ty Sumidenso Việt Nam.................................................24
2.1.2. Đặc điểm tổ chức và hoạt động sản xuất kinh doanh.............................................25

Bảng 2.1: Doanh thu của công ty trong giai đoạn từ năm 2014-2016......28
2.2. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY TNHH
SUMIDENSO VIỆT NAM.................................................................29
2.2.1. Đặc điểm về nhân lực..............................................................................................29
2.2.2. Chất lượng nhân lực công ty thông qua các yếu tố cấu thành...............................32

Bảng 2.4: Kỹ năng chuyên môn của đội ngũ nhân lực tại công ty TNHH
Sumidenso Việt Nam năm 2015..................................................................34
Bảng 2.5. Kỹ năng làm việc theo nhóm của nguồn nhân lực Công ty
TNHH Sumidenso Việt Nam hiện nay.......................................................35
Bảng 2.7. Ý thức và thái độ làm việc lao động công ty qua các năm 20142016..............................................................................................................39
Sơ đồ 2.2: Quy trình đào tạo nhân lực của công ty TNNH Sumidenso...45
2.3.2.2. Thông qua bố trí – sử dụng nhân lực............................................55
Sơ đồ 2.5. Quy trình đánh giá thực hiện công việc công ty Sumidenso...62
...................................................................................................................... 69
CHƯƠNG 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY TNHH SUMIDENSO VIỆT NAM
GIAI ĐOẠN 2017-2020...............................................................................70
...................................................................................................................... 70
3.1. ĐỊNH HƯỚNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC TẠI
CÔNG TY TNHH SUMIDENSO VIỆT NAM..........................................70
3.1.1. Chiến lược phát triển kinh doanh của công ty........................................................70
3.1.2. Phương hướng nâng cao chất lượng lao động.......................................................71
3.1.3. Mục tiêu của công tác đào tạo và phát triển nhân lực trong công ty......................72

3.2. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỐN NHÂN LỰC CỦA
CÔNG TY TNHH SUMIDENSO VIỆT NAM...................................73
3.2.1. Hoàn thiện quy hoạch nhân lực..............................................................................74


x

3.2.2.Thực hiện tốt công tác tuyển dụng, sử dụng và đánh giá người lao động..............76

3.2.3.Thông qua đãi ngộ nhân lực.................................................................79
a) Chính sách đãi ngộ với người lao động.....................................................79
3.2.4. Đổi mới chương trình đào tạo huấn luyện, nâng cao ý thức tự bồi dưỡng của cán
bộ công nhân viên..............................................................................................................80

c) Đảm bảo cơ cấu lao động phù hợp với nhu cầu phát triển.........................83
d)Một số giải pháp khác nhằm nâng cao ý thức lao động trong doanh nghiệp
............................................................................................................84
KẾT LUẬN..................................................................................................88
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................90

SƠ ĐỒ
MỤC LỤC......................................................................................................i
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................iv
DANH MỤC BẢNG BIỂU...........................................................................v
DANH MỤC SƠ ĐỒ + BIỂU ĐỒ.............................................................viii
1. Tính cấp thiết của đề tài..............................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu....................................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án............................................3
4. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................3
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài.....................................................4

6. Kết cấu của luận văn...................................................................................4
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC VÀ
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC TRONG DOANH NGHIỆP. 5
1.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN.............................................................5
1.1.1. Nhân lực.....................................................................................................................5
1.1.2. Nguồn nhân lực.........................................................................................................6
1.1.3. Chất lượng nguồn nhân lực......................................................................................8
1.1.4. Nâng cao chất lượng NNL trong tổ chức................................................................10

1.2. NỘI DUNG CÁC HOẠT ĐỘNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
NGUỒN NHÂN LỰC.........................................................................11
1.2.1. Về trí lực...................................................................................................................11


xi

1.2.2. Về thể lực.................................................................................................................13
1.2.3. Về tâm lực................................................................................................................14
1.3.1. Những nhân tố bên ngoài doanh nghiệp.................................................................15
1.3.2. Những nhân tố bên trong doanh nghiệp.................................................................16

1.4. KINH NGHIỆM CỦA MỘT SỐ TỔ CHỨC TRONG NƯỚC VỀ PHÁT
TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC............................................................18
1.4.1. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng NNL của công ty xăng dầu Petrolimex Sài
Gòn.....................................................................................................................................18

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY TNHH SUMIDENSO
VIỆT NAM..................................................................................................24
2.1. TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH SUMIDENSO VIỆT NAM........24

2.1.1. Sơ lược về tình hình công ty Sumidenso Việt Nam.................................................24
2.1.2. Đặc điểm tổ chức và hoạt động sản xuất kinh doanh.............................................25

Bảng 2.1: Doanh thu của công ty trong giai đoạn từ năm 2014-2016......28
2.2. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY TNHH
SUMIDENSO VIỆT NAM.................................................................29
2.2.1. Đặc điểm về nhân lực..............................................................................................29
2.2.2. Chất lượng nhân lực công ty thông qua các yếu tố cấu thành...............................32

Bảng 2.4: Kỹ năng chuyên môn của đội ngũ nhân lực tại công ty TNHH
Sumidenso Việt Nam năm 2015..................................................................34
Bảng 2.5. Kỹ năng làm việc theo nhóm của nguồn nhân lực Công ty
TNHH Sumidenso Việt Nam hiện nay.......................................................35
Bảng 2.7. Ý thức và thái độ làm việc lao động công ty qua các năm 20142016..............................................................................................................39
Sơ đồ 2.2: Quy trình đào tạo nhân lực của công ty TNNH Sumidenso...45
2.3.2.2. Thông qua bố trí – sử dụng nhân lực............................................55
Sơ đồ 2.5. Quy trình đánh giá thực hiện công việc công ty Sumidenso...62
...................................................................................................................... 69
CHƯƠNG 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY TNHH SUMIDENSO VIỆT NAM
GIAI ĐOẠN 2017-2020...............................................................................70
...................................................................................................................... 70


xii

3.1. ĐỊNH HƯỚNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC TẠI
CÔNG TY TNHH SUMIDENSO VIỆT NAM..........................................70
3.1.1. Chiến lược phát triển kinh doanh của công ty........................................................70
3.1.2. Phương hướng nâng cao chất lượng lao động.......................................................71

3.1.3. Mục tiêu của công tác đào tạo và phát triển nhân lực trong công ty......................72

3.2. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỐN NHÂN LỰC CỦA
CÔNG TY TNHH SUMIDENSO VIỆT NAM...................................73
3.2.1. Hoàn thiện quy hoạch nhân lực..............................................................................74
3.2.2.Thực hiện tốt công tác tuyển dụng, sử dụng và đánh giá người lao động..............76

3.2.3.Thông qua đãi ngộ nhân lực.................................................................79
a) Chính sách đãi ngộ với người lao động.....................................................79
3.2.4. Đổi mới chương trình đào tạo huấn luyện, nâng cao ý thức tự bồi dưỡng của cán
bộ công nhân viên..............................................................................................................80

c) Đảm bảo cơ cấu lao động phù hợp với nhu cầu phát triển.........................83
d)Một số giải pháp khác nhằm nâng cao ý thức lao động trong doanh nghiệp
............................................................................................................84
KẾT LUẬN..................................................................................................88
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................90


1

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh, công tác đào tạo nhân lực là nhiệm
vụ hàng đầu quyết định sự thành bại của một doanh nghiệp. Nó tạo cho doanh
nghiệp đảm bảo được thế mạnh trong cạnh tranh, duy trì sự ổn định về lực
lượng lao động, tăng năng suất lao động, tăng hiệu quả sử dụng nguồn lao
động. Chính vì vậy công tác đào tạo nhân lực đã được chú trọng nghiên cứu,
phát triển và ứng dụng ở các nước phát triển. Ở Việt Nam, trong quá trình đổi
mới nhiều thay đổi cơ bản đã diễn ra đòi hỏi có nhiều sự đổi thay về nguồn

lực cả về số lượng lẫn chất lượng, nhưng tốc độ thay đổi, phát triển của nguồn
lực chưa tương xứng với sự thay đổi của nền kinh tế. Là nước đứng thứ 3
trong Cộng đồng ASEAN về tỷ lệ lực lượng lao động một yếu tố quan trọng
trong quá trình cạnh tranh, nhưng lực lượng lao động Việt Nam còn rất nhiều
hạn chế. Đánh giá của Ngân hàng Thế giới (WB) cho thấy, đa số người sử
dụng lao động đều phản ánh rất khó để tuyển nguồn nhân công có kỹ thuật
cao ở Việt Nam. Nếu lấy thang điểm 10 thì Việt Nam chỉ đạt 3,79 điểm; xếp
thứ 11/12 nước châu Á tham gia xếp hạng của WB. Chính sự yếu kém về
chất lượng về nguồn nhân lực của đa số các doanh nghiệp, cộng với các yếu
tố khác dẫn đến việc tham gia cạnh tranh của các doanh nghiệp trong nền kinh
tế thị trường hiện nay còn gặp nhiều khó khăn.
Công ty trách nhiệm hữu hạn Sumidenso Việt Nam là công ty có 100%
vốn đầu tư nước ngoài (Nhật Bản) chuyên sản xuất, kinh doanh và gia công
các sản phẩm mạng dây điện và điện tử sử dụng trong ngành công nghiệp điện
tử và otô. Công ty TNHH Sumidenso thành lập từ ngày 31/3/2004 với vốn
pháp định là 35 triệu USD với tổng số cán bộ công nhân viên khoảng 1.000
người. Công ty đã đi lên và phát triển ngày càng vững mạnh cả về số lượng và


2

chất lượng, nâng cao kinh nghiệm tổ chức, cơ sở vật chất dần được cải thiện
và nâng cấp, quản lý sản xuất kinh doanh có nhiều tiến bộ, chất lượng sản
phẩm được đánh giá cao. Để đáp ứng được sự phát triển của khoa học công
nghệ cùng với yêu cầu cao về chất lượng sản phẩm thì công ty trách nhiệm
hữu hạn Sumidenso càng phải nâng cao chất lượng đội ngũ quản lý và tay
nghề của kỹ sư, công nhân. Tuy nhiên, công tác đào tạo nhân lực tại công ty
hiện nay vẫn còn nhiều bất cập. Hoạt động đào tạo về cơ bản vẫn thực hiện
theo cách thức truyền thống, còn mang tính chủ quan và chưa được quan tâm
đúng mức, làm ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng nguồn nhân lực. Điều

đó đặt ra yêu cầu cấp thiết cho công ty là cần phải có chiến lược toàn diện
trong công tác đào tạo nhân lực.
Xuất phát từ những vấn đề trên, tôi chọn đề tài “Nâng cao chất lượng
nguồn nhân lực tại Công ty TNHH Sumidenso Việt Nam”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là nhằm làm rõ nội dung nâng cao chất
lượng nhân lực tại Công ty TNHH Sumidenso Việt Nam thông qua ba nhiệm
vụ nghiên cứu cụ thể như sau:
(1) Xây dựng khung cơ sở lý luận về nhân lực, chất lượng nhân lực,
nâng cao chất lượng nhân lực để làm cơ sở phân tích thực trạng nâng cao chất
lượng nhân lực và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng nhân lực tại Công ty
TNHH Sumidenso Việt Nam.
(2) Làm rõ thực trạng công tác nâng cao chất lượng nhân lực thông qua
công tác đào tạo và phát triển nhân lực tại công ty TNHH Sumidenso Việt
Nam trong giai đoạn 2014 đến 2016.
(3) Từ kết quả đánh giá tình hình nâng cao chất lượng nhân lực tại
Công ty TNHH Sumidenso Việt Nam kiến nghị các nhóm giải pháp cụ thể để
nâng cao chất lượng nhân lực tại đây.


3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án
- Đối tượng nghiên cứu của luận văn: Những vấn đề thuộc nội dung
nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong một tổ chức
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về mặt không gian: Nghiên cứu tại công ty TNHH Sumidenso Việt Nam
+ Về mặt thời gian: Phân tích và sử dụng dữ liệu trong 3 năm (2014-2016)
4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thống kê – phân tích:

Luận văn chủ yếu sử dụng nguồn số liệu được cung cấp từ bộ phận
Hành chính tổng hợp và Bộ phận tài chính kế toán của Công ty TNHH
Sumidenso Việt Nam
- Phương pháp điều tra xã hội học: phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
dành cho các nhóm đối tượng: lao động trực tiếp, lao động gián tiếp của Công
ty TNHH Sumidenso Việt Nam.
Quy mô mẫu điều tra: Luận văn đã tiến hành điều tra 120 phiếu khảo
sát cho nhóm lao động trực tiếp và gián tiếp của Công ty TNHH Sumidenso
Việt Nam kết quả thu về được 120 phiếu khảo sát cho các đối tượng đều hợp lệ.
Các phiếu điều tra được thu thập, tổng hợp, xử lý và phân tích trên máy tính.
- Phương pháp quan sát tại nơi làm việc: tác giả thực hiện quan sát
người lao động: thao tác làm việc, kỹ năng xử lý tình huống, thái độ giao tiếp
ứng xử tại nơi làm việc.
- Phương pháp phỏng vấn sâu: tác giả thực hiện phỏng vấn sâu với một
số lãnh đạo của Công ty, công nhân, một số cán bộ quản lý trực tiếp của Công
ty TNHH Sumidenso Việt Nam.
Nguồn dữ liệu trên sẽ được xử lý thông qua phương pháp thống kê và
so sánh. Cụ thể, luận văn sẽ thống kê những ưu điểm, hạn chế trong công tác
nâng cao chất lượng nhân lực tại công ty và từ đó, đưa ra những giải pháp


4

khắc phục tình trạng yếu kém xảy ra và phát huy tối đa những ưu điểm hiện
có của công ty. Dựa trên những dữ liệu đã thu thập được tiến hành so sánh
tình hình các năm từ 2014 đến 2016 để làm rõ ưu và khuyết điểm của quá
trình nâng cao chất lượng nhân lực thông qua công tác đào tạo và và phát triển
nhân lực tại Công ty TNHH Sumidenso Việt Nam.
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
- Về mặt lý luận: Đề tài có ý nghĩa khoa học trong việc tổng hợp, phân

tích và khái quát hóa cơ sở lý luận về chất lượng nhân lực và công tác nâng
cao chất lượng nhân lực trong doanh nghiệp.
- Về mặt thực tiễn: Trên cơ sở lý luận tổng quan và nghiên cứu thực
trạng công tác đào tạo và phát triển nhân lực tại công ty TNHH Sumidenso
Việt Nam, đề tài đã phân tích rõ những ưu, nhược điểm, từ đó đề xuất các giải
pháp nhằm nâng cao chất lượng nhân lực thông qua công tác đào tạo và phát
triển nhân lực tại công ty TNHH Sumidenso Việt Nam.
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và các phụ
lục có liên quan, luận văn được trình bày trong 03 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về chất lượng nhân lực và nâng cao chất
lượng nhân lực trong doanh nghiệp.
Chương 2: Thực trạng tình hình nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại
công ty TNHH Sumidenso Việt Nam
Chương 3: Định hướng và giải pháp nâng cao chất lượng nhân lực tại
công ty TNHH Sumidenso Việt Nam giai đoạn 2017-2020.


5

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC
VÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC TRONG
DOANH NGHIỆP
1.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN
1.1.1. Nhân lực
Theo từ điển bách khoa Việt thì nhân lực là sức người, nói về mặt dùng
trong lao động sản xuất.
Nhân lực được hiểu là nguồn lực của mỗi con người mà nguồn lực này
gồm có thể lực và trí lực. Nhân lực có ảnh hưởng rất lớn đến trình độ quản lý
và trình độ sử dụng các yếu tố kinh doanh, nhân lực là yếu tố năng động, tích

cực của mỗi quá trình kinh doanh (Nguồn: ).
Hiện nay, có nhiều quan điểm khác nhau về nhân lực:
Theo PGS.TS Nguyễn Ngọc Quân và ThS. Nguyễn Vân Điềm, Giáo
trình Quản trị nhân lực (2015), NXB Đại học Kinh tế Quốc dân – Hà Nội:
“Nhân lực là nguồn lực của mỗi con người mà nguồn lực này gồm thể lực và
trí lực. Trong đó, thể lực là chỉ sức khỏe của thân thể, trí lực chỉ sức suy nghĩ,
sự hiểu biết, tiếp thu kiến thức, tài năng, năng khiếu cũng như quan điểm,
lòng tin, nhân cách…..của từng người” [2, tr. 7-8].
Và theo PGS.TS Trần Xuân Cầu và PGS.TS Mai Quốc Chánh, Giáo
trình Kinh tế nguồn nhân lực (2012), Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội:
“Nhân lực là sức lực của con người, nằm trong mỗi con người và làm cho con
người hoạt động” [8, tr.55]. (Sức lực đó ngày càng phát triển cùng với sự phát
triển của cơ thể con người và đến một mức độ nào đó, con người có đủ điều
kiện tham gia vào quá trình lao động – con người có sức lao động).
Nhân lực bao gồm tất cả các tiềm năng mà con người trong một tổ chức
hay xã hội (kể cả những thành viên trong ban lãnh đạo doanh nghiệp) tức là
tất cả các thành viên trong doanh nghiệp sử dụng kiến thức, khả năng, hành vi


6

ứng xử và giá trị đạo đức để thành lập, duy trì và phát triển doanh nghiệp.
Tuy nhiên, khái niệm theo cách tiếp cận của PGS. TS Nguyễn Ngọc
Quân và ThS Nguyễn Vân Điềm là phổ biến hơn cả. Bởi khái niệm này trình
bày rõ ràng, dễ hiểu. Khái niệm cũng phân định rõ ràng 3 khía cạnh của nhân
lực là kiến thức, kỹ năng, phẩm chất. Chính vì vậy, với đề tài này tác giả đi
theo hướng tiếp cận này.
Như vậy, có thể thấy nhân lực là nguồn lực của mỗi người bao gồm cả
thể lực và trí lực, thể lực thể hiện là sức khoẻ, khả năng sử dụng cơ bắp, chân
tay. Trí lực: là suy nghĩ, sự hiểu biết của con người, trí lực muốn nói tới khả

năng làm việc bằng trí óc của con người
1.1.2. Nguồn nhân lực
Theo Giáo trình Kinh tế nguồn nhân lực (2012), Đại học Kinh tế quốc
dân Hà Nội thì: “Nguồn nhân lực (NNL) là nguồn lực con người. Nguồn lực
đó được xem xét ở hai khía cạnh. Trước hết, với ý nghĩa là nguồn gốc, là nơi
phát sinh ra nguồn lực” [8, Tr.12]. “Nguồn nhân lực nằm ngay trong bản thân
con người, đó cũng là sự khác nhau cơ bản giữa nguồn lực con người và các
nguồn lực khác. Thứ hai, nguồn nhân lực được hiểu là tổng thể nguồn lực của
quá trình phát triển, nguồn nhân lực là nguồn lực con người có khả năng sáng
tạo ra của cải vật chất và tinh thần cho xã hội được biểu hiện ra là số lượng và
chất lượng nhất định tại một thời điểm nhất định” [8, tr.13].
Các công trình nghiên cứu trên thế giới và trong nước gần đây đề cập
đến khái niệm nguồn nhân lực với các góc độ khác nhau.
Theo GS.TS Phạm Minh Hạc: “Nguồn nhân lực là tổng thể các tiềm
năng lao động của một nước hoặc một địa phương, tức nguồn lao động được
chuẩn bị (ở các mức độ khác nhau) sẵn sàng tham gia một công việc lao động
nào đó, tức là những người lao động có kỹ năng (hay khả năng nói chung),
bằng con đường đáp ứng được yêu cầu của cơ chế chuyển đổi cơ cấu lao


7

động, cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa”. [7, tr.269].
Theo David Begg: “Nguồn nhân lực là toàn bộ quá trình chuyên môn
mà con người tích luỹ được, nó được đánh giá cao vì tiềm năng đem lại thu
nhập trong tương lai. Cũng giống như nguồn lực vật chất, nguồn nhân lực là
kết quả đầu tư trong quá khứ với mục đích đem lại thu nhập trong tương lai”
[9, tr.282].
Nghiên cứu phạm vi rộng (xã hội), nguồn nhân lực là nguồn cung cấp
sức lao động cho toàn xã hội, bao gồm toàn bộ dân cư có thể phát triển bình

thường, là một yếu tố của sự phát triển kinh tế xã hội, là khả năng lao động
của xã hội theo nghĩa hẹp, bao gồm nhóm dân cư trong độ tuổi lao động có
khả năng lao động, là tổng thể yếu tố vật chất và tinh thần được huy động vào
quá trình lao động.
Nghiên cứu phạm vi hẹp (doanh nghiệp), nguồn nhân lực bao gồm tất
cả các cá nhân tham gia vào bất cứ hoạt động nào của doanh nghiệp. Đây là
nguồn tài nguyên quý giá và vô hạn của doanh nghiệp.
Theo Giáo sư Phạm Minh Hạc: “Nguồn nhân lực là tổng thể những
tiềm năng của con người, trước hết là tiềm năng lao động bao gồm thể lực, trí
lực, phẩm chất và nhân cách con người nhằm đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế
xã hội nhất định. Có thể là một quốc gia, một vùng, một ngành hoặc một tổ
chức nhất định trong hiện tại và tương lai” [7, Tr269].
Trong giáo trình Nguồn nhân lực của Đại học Lao động xã hội do
PGS.TS Nguyễn Tiệp chủ biên (2011) đưa ra khái niệm nguồn nhân lực: "Bao
gồm toàn bộ dân cư có khả năng lao động" [3, tr9]. Nguồn nhân lực được
nghiên cứu với tư cách là nguồn cung cấp sức lao động cho xã hội.
PGS.TS Nguyễn Ngọc Quân: "Nguồn nhân lực của tổ chức bao gồm tất
cả những người lao động làm việc trong một tổ chức đó" [2; tr7].
Từ những đánh giá ở trên, tác giả nhận định: Nguồn nhân lực xã hội là


8

toàn bộ con người trong xã hội có thể cung cấp thể lực và trí lực cho xã hội.
Nguồn nhân lực theo nghĩa rộng không bị giới hạn bởi độ tuổi, phạm vi có thể
sử dụng thể lực hay trí lực cống hiến cho xã hội. Một doanh nghiệp muốn duy
trì và phát triển cần khai thác hiệu quả vốn con người. Trong phạm vi nghiên
cứu của luận văn tác giả tập trung vào nguồn nhân lực trong doanh nghiệp,
những người lao động đảm bảo yêu cầu về mặt pháp lý, làm việc bằng trí lực
và thể lực của họ.

1.1.3. Chất lượng nguồn nhân lực
Nghiên cứu về chất lượng nguồn nhân lực có rất nhiều, nhưng chưa có
được quan điểm thống nhất chỉ ra rằng việc đánh giá chất lượng nguồn nhân
lực cần những tiêu chí nào, để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cần có
những điều kiện gì. Trong thực tế thuật ngữ chất lượng nguồn nhân lực
thường hay bị nhầm lẫn với thuật ngữ: trình độ văn hóa, trình độ chuyên môn
của nguồn nhân lực.
Theo GS.TS Phùng Rân, chất lượng nguồn nhân lực được đánh giá qua
hai tiêu chí: năng lực hoạt động của nguồn nhân lực và phẩm chất đạo đức
của nguồn nhân lực đó. Năng lực hoạt động có được thông qua đào tạo, qua
huấn luyện, qua thời gian làm việc được đánh giá bằng học hàm, học vị, cấp
bậc công việc và kỹ năng giải quyết công việc. Năng lực này là kết quả giáo
dục đào tạo của cả cộng đồng chứ không riêng một tổ chức nào. [6, tr2]. Theo
quan điểm này, năng lực của nguồn nhân lực thuộc về chuyên môn của nguồn
nhân lực. Việc xây dựng các tiêu chí đánh giá năng lực nguồn nhân lực dễ
dàng hơn phẩm chất nguồn nhân lực.
Phẩm chất đạo đức nguồn nhân lực được biểu hiện qua thái độ, ý thức,
phong cách làm việc, quan hệ lao động, văn hóa doanh nghiệp... và được hiểu
là tâm lực lao động. Tiêu chí này mang tính "nhạy cảm", khó đo lường bởi chịu
chi phối bởi tâm lý bên trong. Thực tế chưa có con số thống kê chính thống về


9

chất lượng nguồn nhân lực khía cạnh phẩm chất đạo đức nguồn nhân lực.
PGS.TS Mai Quốc Chánh "chất lượng nguồn nhân lực được xem xét
trên các mặt: trình độ sức khỏe, trình độ văn hóa, trình độ chuyên môn, năng
lực phẩm chất" [8; tr36]. Tác giả sử dụng "xem xét trên các mặt" chứ không
coi đó là các tiêu chí bắt buộc. Bên cạnh đó còn nhiều mặt chưa được hoặc
không được xét đến. Như vậy có thể nhận thấy các hướng nghiên cứu về chất

lượng nguồn nhân lực còn chưa được thống nhất. Các tiêu chí đưa ra chủ yếu
là một số tiêu chí định lượng như: trình độ, sức khỏe, năng lực...Thông qua
các quan điểm trên, tác giả nhận định:
Chất lượng nguồn nhân lực trong doanh nghiệp là một trạng thái của
nguồn nhân lực trong doanh nghiệp, biểu hiện qua mối liên hệ giữa các yếu tố
cấu thành đó là:
- Thể lực của con người chịu ảnh hưởng của mức sống vật chất, sự
chăm sóc sức khỏe và rèn luyện của từng cá nhân cụ thể. Thể lực có ý nghĩa
quan trọng quyết định năng lực hoạt động của con người. Phải có thể lực con
người mới có thể phát triển trí tuệ và quan hệ của mình trong xã hội.
- Trí lực được xác định bởi tri thức chung về khoa học, trình độ kiến
thức chuyên môn, kỹ năng kinh nghiệm làm việc và khả năng tư duy, sáng tạo
của mỗi con người.
- Đạo đức, phẩm chất là những đặc điểm quan trọng trong yếu tố xã hội
của nguồn nhân lực bao gồm toàn bộ những tình cảm, tập quán phong cách,
thói quen, quan niệm, truyền thống, các hình thái tư tưởng, đạo đức và nghệ
thuật..., gắn liền với truyền thống văn hóa.
Trong luận văn này, chất lượng nguồn nhân lực là thuật ngữ thể hiện
một tập hợp các đánh giá về thể lực, trí lực, tâm lực của người lao động trong
doanh nghiệp. Cụ thể, các tiêu chí thể hiện năng lực làm việc, kỹ năng thực
hiện công việc phải có trình độ học vấn, kiến thức chuyên môn, kỹ năng được


10

trau dồi, đào tạo. Đó chính là trí lực của nguồn nhân lực. Nhưng nếu có trí lực
mà nguồn nhân lực không đủ sức khỏe, thể chất yếu thì tác động tiêu cực đến
trí lực. Thái độ trong công việc chính là tâm lực của nguồn nhân lực. Đó là
tinh thần làm việc, khả năng chịu áp lực công việc, trạng thái cảm xúc của
người lao động được biểu hiện thông qua hành vi. Thái độ trong công việc

cũng là thể hiện tình trạng sức khỏe của nguồn nhân lực.
1.1.4. Nâng cao chất lượng NNL trong tổ chức
Đối với bản thân người lao động thì: “Nâng cao chất lượng nguồn nhân
lực” là gia tăng về giá trị con người, cả giá trị vật chất và tinh thần, cả trí lực,
tâm lực cũng như kĩ năng nghề nghiệp, làm cho người lao động có những
năng lực và phẩm chất mới cao hơn đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự
phát triển kinh tế xã hội.
Đối với doanh nghiệp: “Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực” chỉ việc
thực hiện một số hoạt động nào đó dẫn đến sự thay đổi về chất lượng nguồn
nhân lực tăng lên so với chất lượng nguồn nhân lực hiện có. Đó là sự tăng
cường sức mạnh thể lực; trình độ, kỹ năng, sáng tạo của năng lực thể chất; tác
phong, thái độ tâm lý của lực lượng lao động lên trình độ nhất định để lực
lượng này có thể hoàn thành được nhiệm vụ đặt ra trong những giai đoạn phát
triển của một quốc gia, một tổ chức, doanh nghiệp. Nâng cao chất lượng
nguồn nhân lực là tạo ra tiềm năng của con người thông qua đào tạo, bồi
dưỡng, tự bồi dưỡng và đào tạo lại, chăm sóc sức khỏe về thể lực và tinh thần,
khai thác tối đa tiềm năng đó trong các hoạt động lao động thông qua việc
tuyển dụng, sử dụng, tạo điều kiện về môi trường làm việc (phương tiện lao
động có hiệu quả và các chế độ chính sách hợp lý,…) môi trường văn hóa, xã
hội kích thích động cơ, thái độ làm việc của người lao động, để họ mang hết
sức mình hoàn thành các chức trách, nhiệm vụ được giao. Việc quản lý và sử
dụng đúng nguồn nhân lực sau khi đã được đào tạo phù hợp với năng lực của
mỗi cá nhân phục vụ cho các công việc cụ thể là nhân tố quyết định đến thành


11

công của doanh nghiệp.
Từ các quan điểm trên, có thể hiểu rằng: "Nâng cao chất lượng nguồn
nhân lực chính là nâng cao mức độ đáp ứng công việc của người lao động trên

các phương diện: thể lực, trí lực và tâm lực so với yêu cầu cụ thể nhằm đạt
được mục tiêu chung của tổ chức”.
Nâng cao trí lực: (bao gồm: nâng cao trình độ học vấn, trình độ chuyên
môn, kỹ năng làm việc, kinh nghiệm làm việc...). Đây là yếu tố căn bản quyết
định đến sự thay đổi về căn bản năng lực làm việc của nguồn nhân lực.
Nâng cao thể lực: (bao gồm: nâng cao sức khỏe, thể chất...) Sức khỏe
nguồn nhân lực được đề cập đến ảnh hưởng rất lớn đến trí lực và tâm lực của
nguồn nhân lực. Không có sức khỏe thì rất khó để hoàn thành công việc với
chất lượng tốt.
Nâng cao tâm lực: (bao gồm: thái độ, tinh thần, khả năng chịu áp lực,
mức độ hợp tác...). Công tác đánh giá thực trạng và nâng cao tâm lực của
nguồn nhân lưc rất khó. Nguồn nhân lực có tích cực chủ động hoàn thành
công việc không? Thái độ trong công việc như thế nào? Đo lường ra sao?
Điều này còn chịu ảnh hưởng bởi trí lực, thể lực và môi trường làm việc.
1.2. NỘI DUNG CÁC HOẠT ĐỘNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
NGUỒN NHÂN LỰC
1.2.1. Về trí lực
Tri thức là yếu tố cơ bản của trí lực, là sự tổng hợp khái quát kinh
nghiệm cuộc sống, là nhận thức lý tính. Nắm bắt được nó sẽ có lợi trong việc
chỉ đạo thực tiễn, có lợi trong việc nâng cao khả năng phân tích và lý giải vấn đề.
Đối với những người theo chủ nghĩa Mác, trí lực là năng lực nhận thức
và cải tạo thế giới. Như thế có nghĩa là loại năng lực ấy phải lấy sự vân dụng
tri thức tiến hành khoa học và lao động làm nội dung. Trí lực ngoài việc
chiếm giữ tri thức ra còn phải có một phương pháp tư duy khoa học và kĩ
năng kĩ xảo điêu luyện. Hay nói một cách cụ thể hơn, trí lực được phân tích


12

theo hai góc độ sau:

(i) Về trình độ văn hóa, trình độ chuyên môn nghiệp vụ

Trình độ văn hóa là khả năng về tri thức và kỹ năng để có thể tiếp thu
những kiến thức cơ bản, thực hiện những việc đơn giản để duy trì sự sống.
Trình độ văn hóa được cung cấp thông qua hệ thống giáo dục chính quy,
không chính quy; qua quá trình học tập suốt đời của mỗi cá nhân.
Trình độ chuyên môn nghiệp vụ (CMNV) là kiến thức và kỹ năng cần
thiết để thực hiện yêu cầu công việc của vị trí đang đảm nhận.
Trình độ chuyên môn của người lao động trong doanh nghiệp là một
chỉ tiêu rất quan trọng để đánh giá chất lượng NNL, bởi lẽ trình độ học vấn
cao tạo ra những điều kiện và khả năng để tiếp thu và vận dụng một cách
nhanh chóng những tiến bộ khoa học kỹ thuật vào thực tiễn sản xuất kinh
doanh; sáng tạo ra những sản phẩm mới góp phần thúc đẩy sự phát triển của
doanh nghiệp đó nói riêng và nền kinh tế - xã hội nói chung. Thực tế cho thấy,
ở phần lớn các doanh nghiệp người lao động (NLĐ) có trình độ chuyên môn
cao thì doanh nghiệp đó phát triển nhanh. Tuy nhiên, cũng có những doanh
nghiệp mặc dù NLĐ có trình độ chuyên môn cao, nhưng chưa tận dụng hết
được tiềm năng này, nên tốc độ phát triển cũng như năng suất lao động của họ
chưa cao do cơ chế quản lý, khai thác và sử dụng NNL chưa được tốt.
Khi nói tới nhân lực, ngoài thể lực và trí lực của con người cũng cần
phải nói tới kinh nghiệm sống, năng lực hiểu biết thực tiễn; bởi vì kinh
nghiệm sống, đặc biệt là những kinh nghiệm nếm trải trực tiếp của con người,
đó là nhu cầu và thói quen vận dụng tổng hợp tri thức và kinh nghiệm của
mình, của cộng đồng vào việc tìm tòi, cách tân các hoạt động, các giải pháp
mới trong công việc như một sự sáng tạo văn hóa; đồng thời, nói đến NL tức
là nói đến con người thì yếu tố quan trọng không thể bỏ qua đó là phẩm chất
đạo đức, thái độ và phong cách làm việc của con người. Trước đây chúng ta


13

thường hiểu NL đơn giản chỉ là sức người với thể lực và trí lực của họ.
(ii) Kỹ năng mềm

Ngày nay, các doanh nghiệp khi thực hiện tuyển dụng đều tìm kiếm
những ứng viên mà ngoài trình độ chuyên môn nghiệp vụ (thường được thể
hiện qua bằng cấp, khả năng học vấn…) còn có những kỹ năng mềm khác hỗ
trợ cho công việc. Kỹ năng mềm là thuật ngữ dùng để chỉ các kỹ năng như: kỹ
năng sống, giao tiếp, lãnh đạo, làm việc theo nhóm, kỹ năng quản lý thời
gian,tin học, ngoại ngữ... là những kỹ năng thường không phải lúc nào cũng
được học trong nhà trường, không liên quan đến kiến thức chuyên môn. Nó
bổ trợ và làm hoàn thiện hơn năng lực làm việc của người lao động.
1.2.2. Về thể lực
Thể lực là tình trạng sức khỏe của NNL bao gồm nhiều yếu tố cả về thể
chất lẫn tinh thần và phải đảm bảo được sự hài hòa giữa bên trong và bên
ngoài. Chất lượng NNL được cấu thành bởi năng lực tinh thần và năng lực thể
chất, tức là nói đến sức mạnh và tính hiệu quả của những khả năng đó, trong
đó năng lực thể chất chiếm vị trí vô cùng quan trọng. Thể lực tốt thể hiện ở sự
nhanh nhẹn, tháo vát, bền bỉ, dẻo dai của sức khỏe cơ bắp trong công việc; thể
lực là điều kiện quan trọng để phát triển trí lực; bởi nếu không chịu được sức
ép của công việc cũng như không thể tìm tòi, sáng tạo ra những nghiên cứu,
phát minh mới. Thể lực của NNL được hình thành, duy trì và phát triển bởi
chế độ dinh dưỡng, chế độ chăm sóc sức khỏe. Vì vậy, thể lực của NNL phụ
thuộc vào trình độ phát triển kinh tế-xã hội, phân phối thu nhập cũng như
chính sách xã hội của mỗi quốc gia.
Thể lực được phản ánh qua nhiều chỉ tiêu biểu hiện như: tiêu chuẩn đo
lường chiều cao, cân nặng, các giác quan, nội khoa, ngoại khoa, thần kinh,
tâm thần, tai, mũi, họng, v.v..Thể lực của nguồn nhân lực được chia thành 5
loại chính như sau: