một số thể loại văn học: kịch, nghị luận (cả 2 tiết)

SỞ GD-ĐT HÀ GIANG
TRƯỜNG PTDT NỘI TRÚ TỈNH

Tiết 109

GV: Nguyễn Thị Hằng Nga
Hà Giang, tháng 3 năm 2009


Cấu trúc bài học
Kịch
Khái
lược
về
kịch

Nghị luận
Yêu
cầu về
đọc
kịch

Tiết 1

Khái
kược về
văn nghị
luận

Yêu cầu
về đọc

văn nghị
luận
Tiết 2


THỐNG KÊ CÁC TÁC PHẨM
KỊCH ĐÃ HỌC TRONG
CHƯƠNG TRÌNH 10, 11
STT

1
2
3

Hãy thống kê
các tác
TÊN TÁC PHẨM(ĐOẠN TRÍCH) phẩm TÊN TÁC GIẢ
kịch
Quan âm thị Kính mà em đã
học
trong
Vĩnh biệt Cửu Trùng đài Nguyễn Huy Tưởng
chương trình
U. Sếchxpia
Rômeo và Giuliet11?
10,


CẤU TRÚC
I. KỊCH

1. Khái lược về kịch
a. Khái niệm kịch

1. KHÁI LƯỢC VỀ KỊCH
a. Khái niệm kịch
Kịch là một loại hình nghệ thuật
tổng hợp, trong đó có 3 đối tượng
quan trọng nhất: kịvà bản, đạo diễn,
Đọc sgk ch
diễn viên biết em
cho
hiể m vi nào
Trong phạu thếvăn học, chỉ có kịch
bản là là kịch? học (ví dụ: Vĩnh
thuộc văn
biệt Cửu trùng đài, Bắc Sơn, Hồn
Trương Ba da hàng thịt…)
=> Trong nhà trường, chúng ta chỉ tìm
hiểu kịch bản văn học- cái cơ bản,
cái gốc đầu tiên, quan trọng nhất của
kịch


Vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt


CẤU TRÚC
b. Đặc trưng chủ yếu của kịch
I. KỊCH
b1. Một số đặc trưng của kịch

1. Khái lược về kịch * Đối tượng và đặc trưng phản ánh của
kịch là những mâu thuẫn xung đột
a. Khái niệm kịch
trong đời sống xã hội và con người
Theo
em
b. Đặc trưng chủ
Những kịch thuẫcóthuẫn, đột ấy
mâu
yếu của kịch
Mâu n, xung
nhữxung đặ né , quy
nc
được chọn lọg , dồn ct ncủa tụ, làm
độ
b1. Một số đặc trưng
nổi bật trưng gì? trìtrích t hiện,
trong n
đoạ quá nh xuấ
của kịch
phát triển vàngiảbiệt Cử… qua tài
Vĩ h i quyết u
năng hư cấTrùng ng tượng của tác
u, tưở đài là
gì?
giả
Xung đột kịch tạo nên kịch tính, gây
nên sự hấp dẫn của vở kịch

CẤU TRÚC
b1. Một số đặc trưng của kịch
I. KỊCH
- Có 2 loại xung đột chính xen kẽ, song
song và kết hợp với nhau
1. Khái lược về kịch
a. Khái niệm kịch + Xung đột bên ngoài: giữa nhân vật
Xung
đột
này với nhân vật khác, với gia đình,
b. Đặc trưng chủ
kị h hộ mấy
dòng họ,cxã có i, thời đại…(Rômeo
yếu của kịch
loại
và Giuliet)? Hãy kể
b1. Một số đặc trưng
tên một số
+ Xung đột bên trong: nội tâm tâm
của kịch
vở kịch mà
trạng, tâm lí, tình cảm, cảm xúc của
em biết?
nhân vật (Hăm-let, Thị Kính…)
* Hành động kịch do nhân vật kịch thể
hiện góp phần thể hiện xung đột
kịch.


Kịch Rômeo và Giuliet

CẤU TRÚC
b1. Một số đặc trưng của kịch
I. KỊCH
* Nhân vật kịch: có chính, phụ, chính
diện, phản diện. Nhân vật thông qua
1. Khái lược về kịch
lời thoại và hành động thể hiện tính
a. Khái niệm kịch
cách, xung đột kịch, qua đó thể hiện
Kể tên các
b. Đặc trưng chủ
chủ đề của vở củchcốt
phần kị a
yếu của kịch
Phân tí
* Cốt truyệtruyện pháchtriểcốttheo sự
n kịch: một
n
b1. Một số đặc trưng
phát triểvở kịcxungvở t kịch
n củtruyện độ
a h?
Vũ Như Tô
của kịch
Mở đầu
- Nguyễn Huy
Tưởng?
Thắt nút (mâu thuẫn, xung đột xuất

hiện)
Phát triển
Đỉnh điểm
Giải quyết (cởi nút)


CẤU TRÚC
b1. Một số đặc trưng của kịch
* Ngôn ngữ kịch: chủ yếu là ngôn ngữ
I. KỊCH
nhân vật được thể hiện trong những
1. Khái lược về kịch
lời thoại Em hiểu gì
a. Khái niệm kịch Đặc điểm của ngôn ngữ kịch: mang
về ngôn ngữ
b. Đặc trưng chủ
tính hành động và tính khẩu ngữ cao
kịch?
yếu của kịch
(lời nói thường ngày) tích
Tìm và phân
ngôn ngữ
Có 3 kiểu lời thoại: kịch
b1. Một số đặc trưng trong đoạn c nhân vật với
+ Lời đối thoại: giữa cáTình
của kịch
yêu và thù hận
nhau
( Rômeo-Giuliet)
+ Lời độc thoại: nhân vật nói một mình,

với mình, có thể nói thành tiếng, có
thể nghĩ trong đầu
+ Lời bàng thoại: lời nhân vật nói riêng
với khán giả


CẤU TRÚC
I. KỊCH
1. Khái lược về kịch
a. Khái niệm kịch *
b. Đặc trưng chủ
yếu của kịch
b1. Một số đặc trưng
của kịch

b1. Một số đặc trưng của kịch
Thời gian và không gian: cô đọng
và ước lệ. Có thể 1 địa điểm hoặc
nhiều địa điểm, thời gian ngắn 1
ngày, 1 buổi tối hoặc hàng tháng,
hàng năm, nhiều năm, một đời
người, một thế hệ…


CẤU TRÚC
I. KỊCH
b2. Đặc trưng chủ yếu của kịch
1. Khái lược về kịch
Có 3 đặc trưng chủ yếu:
a. Khái niệm kịch Xung đột kịch phản ánh tập trung

xung đột củvậđời sốngem
Như a y theo
b. Đặc trưng chủ
yếu của kịch
Nhân kịct kịch mấy hiệc hành động
vậ h có thực đặ n
trưng t truyện ?
kịch trong cốchủ yếutập trung, cô
b1. Một số đặc trưng
đọng Đó là những đặc
của kịch
Ngôn trưngkịnào lời thoại trực tiếp
ngữ ch- trong
b2. Đặc trưng chủ
số nh cá g đặc
khắc hoạ tínhữnch nhân vật, có tính
yếu của kịch
trưng trên?
hành động và khẩu ngữ cao


CẤU TRÚC
I. KỊCH
1. Khái lược về kịch
a. Khái niệm kịch
b. Đặc trưng chủ
yếu của kịch
c. Bố cục và phân
loại kịch
c1. Bố cục kịch

c. Bố cục và phân loại kịch
c1. Bố cục kịch

VỞ KỊCH

MÀN (HỒI) 1

MÀN (HỒI) 2

MÀN (HỒI) 3

LỚP(CẢNH)1

LỚP(CẢNH)2

LỚP(CẢNH)3


CẤU TRÚC
I. KỊCH
c.
Bố cục và phân loại kịch
1. Khái lược về kịch
c2. Phân loại kịch
a. Khái niệm kịch Căn cứ vào tính truyền thống hay
b. Đặc trưng chủ
hiện đại, có tácứgiảohay sáng tác tập
Căn c và
yếu của kịch

tính truyền
thể
thố thống dân
c. Bố cục và phân + Kịch truyền ng hay hiện gian (chèo,
đại, kịch chia
tuồng, kịch rối, hí kịch, kinh
loại kịch
làm những loại
kịch…)
c1. Bố cục kịch
nào?
+ Kịch cổ điển (trước thế kỉ XX)
c2. Phân loại kịch
+ Kịch hiện đại (từ thế kỉ XX)


Chèo: Xuý Vân giả dại

Quan âm thị Kính


CẤU TRÚC
c.
Bố cục và phân loại kịch
c2. Phân loại kịch
I. KỊCH
Căn cứ vào tính chất và cách giải
1. Khái lược về kịch
quyết mâu thuẫn, xung đột:
a. Khái niệm kịch + Bi kịch: xungCăntcứ a cái cao cả-thấp

độ giữ
vàotính chất và
b. Đặc trưng chủ
hèn, mớc-cũ; i quyết thúc bi thảm
cá i h giả kết
yếu của kịch
(Hăm-lét…)đột, kịch
xung
chia tiế
c. Bố cục và phân + Hài kịch: dùng làmng cười hài hước
nhữn loạ
châm biếm đểgxâyi dựng và kết thúc
loại kịch
nào?
xung đột (Trưởng giả học làm
c1. Bố cục kịch
sang, Nghêu sò ốc hến…)
c2. Phân loại kịch
+ Chính kịch: phản ánh xung đột trong
cuộc sống hằng ngày, vui buồn lẫn
lộn (Tôi và chúng ta…)


VỞ :TÔI VÀ CHÚNG TA


CẤU TRÚC
I. KỊCH
1. Khái lược về kịch
a. Khái niệm kịch

b. Đặc trưng chủ
yếu của kịch
c. Bố cục và phân
loại kịch
c1. Bố cục kịch
c2. Phân loại kịch

Bố cục và phân loại kịch
c2. Phân loại kịch
Căn cứ vào hình thức ngôn ngữ diễn
đạt:
Kịch nói
Căn cứ o hình
Kịch hát múa và(chèo, tuồng, cải
thức ngôn ngữ
lương…)diễn đạt, kịch
Kịch thơ chia làm những
Kịch rối
loại nào?
Kịch câm
Kịch truyền thanh
Kịch truyền hình
Kịch phim…
c.

-

+
+
+

+
+
+
+
+


CẤU TRÚC
I. KỊCH
1. Khái lược về kịch
2. Yêu cầu về đọc
kịch bản văn
học
a. Đặc điểm các kịch
bản văn học
trong
nhà
trường
phổ
thông

-

-

2. Yêu cầu về đọc kịch bản văn học
a. Đặc điểm các kịch bản văn học
trong nhà trường phổ thông
Chỉ học kịch bản văn học, nhưng
Theo em ch

nhiều loại hình kịch khác nhau, từ
bản đến
truyền thốngvăn họchiện đại, trongngoài nướtrong phong phú, đa dạng
c… nhà
trường phổ
nhưng rất khó khăn c
thông có đặ
Ít hoặc khôngm gì? u kiện đọc toàn
điể có điề
vở, xem kịch trong băng đĩa hoặc
trực tiếp trên sân khấu


CẤU TRÚC
I. KỊCH
1. Khái lược về kịch
2. Yêu cầu về đọc
kịch bản văn
học
b. Yêu cầu về đọc
kịch bản văn
học

-

-

-

b. Yêu cầu về đọc kịch bản văn học

Để dạy học tốt các tiết kịch , cần:
Có kế hoạch cụ thể và đầu tư thích
đáng từ Để u năm c tốc, G và H cần
đầ dạy -họ họ t
cá tỉ mỉ trướ
chuẩn bị kĩ, c tiết kịch, c khi lên lớp
chúng ta cần phải
Nên tổ chức m gì?toàn bộ vở kịch,
đọc
là
xem kịch trên băng, đĩa…
HS được nghe nói chuyện ngoại
khoá những kiến thức lí luận, bổ trợ
về kịch bản văn học


CẤU TRÚC
I. KỊCH
c. Các bước đọc - hiểu
1. Khái lược về kịch
kịch bản văn học
2. Yêu cầu về đọc Đọc - hiểu kịch bản văn học có 4 bước
kịch bản văn •
Bước 1:Đọc sgk và cho t xứ: đọc lời
tìm hiểu xuấ
biết đọ - hiể để
học
giới thiệu, tiểuc dẫn u có hiểu biết
kịch bản văn học
c. Các bước đọc hiểu

chung về m mấgiả, hoàn cảnh sáng
tác y bước?
gồ
kịch bản văn
tác, chủ đề vở kịccácđặc biệt là tóm
Nội dung h,
học
tắt nội dungbướtc?
cố truyện kịch, vị trí
của đoạn trích trong mối liên hệ với
các sự kiện và nhân vật trước và sau
đó


CẤU TRÚC
I. KỊCH
c. Các bước đọc - hiểu
1. Khái lược về kịch
kịch bản văn học
2. Yêu cầu về đọc Đọc - hiểu kịch bản văn học có 4 bước
kịch bản văn •
Bước 2: cảm nhận lời thoại của các
học
nhân vật: đọc kĩ các lời thoại trong
c. Các bước đọc hiểu
đoạn trích để phát hiện nét riêng
kịch bản văn
trong giọng điệu, lời lẽ, từ ngữ của
học
từng nhân vật đã thể hiện tính cách,

thể hiện xung đột và chủ đề của kịch
như thế nào. Tìm hiểu các kiểu
thoại, nhất là các câu thoại nội tâm,
độc thoại… kết hợp các lời chỉ dẫn
của tác giả kịch bản


CẤU TRÚC
c. Các bước đọc - hiểu
I. KỊCH
kịch bản văn học
1. Khái lược về kịch Đọc - hiểu kịch bản văn học có 4 bước
Bước 3: phân tích hành động kịch: thể
2. Yêu cầu về đọc •
hiện mâu thuẫn, xung đột trong đoạn
kịch bản văn
trích. Trả lời các câu hỏi sau:
học
Nhân vật đã làm gì? Làm như thế
c. Các bước đọc hiểu
nào? Để làm gì? Vì sao lại thế?
kịch bản văn
Hành động của nhân vật đã thể hiện
học
-

tính cách gì của nó?
Hành động của nhân vật thể hiện mâu
thuẫn, xung đột gì, của ai với ai trong
đoạn trích? Xung đột ấy đang ở mức

độ thế nào? Có khả năng diễn tiến ra
sao?


CẤU TRÚC
I. KỊCH
1. Khái lược về kịch
c. Các bước đọc - hiểu
2. Yêu cầu về đọc
kịch bản văn học
Đọc - hiểu
kịch bản văn
đoạn trích
học
Đọc - hiểu kịTình yêuvăn học có 4 bước
ch bản và
thù hận theo
c. Các bước đọc hiểu •
Bước 4: khái quát chủ đề tư tưởng,
các bước trên?
kịch bản văn
đánh giá giá trị của đoạn trích và
học
toàn bộ vở kịch


CẤU TRÚC
I. KỊCH
II. NGHỊ LUẬN
1. Khái lược về nghị

luận
-

II. NGHỊ LUẬN
1. Khái lược về nghị luận
Nghị luậnc là một thể loại văn học
Đọ sgk và
dùng lícho biếtnthế n, chứng cứ để
lẽ, phá đoá
bàn luận o Hãy kể tênđề nào đó…
nà về một vấn
là nghị
t
nhằm tranhmộ?n, thuyết phục, bác
luậ số tác
luận
bỏ, khẳng phẩh…giúp người đọc
địnm nghị
hiểu rõ vấnluận mà em
đề nêu ra
biết?