Chăm sóc liên tục và vai trò của nhân viên công tác xã hội với người nghiện ma tuý đang phục hồi: NGHIỆN MA TUÝ VÀ TÍNH LIÊN TỤC CỦA ĐIỀU TRỊ VÀ CHĂM SÓC

Chăm sóc liên tục và vai trò của nhân viên
công tác xã hội với người nghiện ma tuý
đang phục hồi:
NGHIỆN MA TUÝ VÀ TÍNH LIÊN TỤC CỦA ĐIỀU
TRỊ VÀ CHĂM SÓC

TS. Nguyễn Thị Khánh Vân, Bộ LĐTBXH
TS. Kevin Mulvey, SAMHSA
4.1


Mục tiêu trình bày



Kết thúc bài trình bày này chúng ta có
thể:


Nắm được những điểm quan trọng về
nghiện và điều trị nghiện ma tuý



Hiểu khái niệm tính liên tục của điều trị
và chăm sóc

4.2


4.3

3
3


Nghiện ma túy là gì?
Nghiện ma túy là một căn bệnh của não bộ,
có bản chất mãn tính và tái diễn, đặc trưng
bởi hành vi thôi thúc kiếm tìm và sử dụng
bất chấp hậu quả

4.4
4
4


Bệnh
Sự thay đổi cấu trúc hoặc chức năng của bất
cứ bộ phận, cơ quan hoặc tổ chức nào của
cơ thể
 Đặc trưng bởi một tập hợp các triệu chứng
và dấu hiệu


4.5


Bệnh mãn tính
 Kéo

dài

 Không thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng có thể
kiểm soát/ quản lý

4.6


Nghiện


Một bệnh của não bộ bởi ma tuý đã
làm thay đổi cấu trúc của não và
cách não hoạt động

4.7


Nghiện
Một

bệnh mãn tính bởi, tương tự như
bệnh tiểu đường và cao huyết áp:



Không thể chữa khỏi, nhưng
Có thể quản lý/kiểm soát

4.8

Nghiện

Một

bệnh có bản chất tái diễn bởi,
theo bản chất mãn tính của nghiện,
việc tái nghiện ma tuý không chỉ là có
thể mà là hầu như sẽ diễn ra.

4.9


Tái sử dụng và tái nghiện
Tái sử dụng là việc quay lại sử dụng ma tuý
trong thời gian ngắn, thường là một lần.
 Tái nghiện là việc hoàn toàn quay trở lại sử
dụng ma tuý giống như trước khi người đó
bỏ sử dụng.
 Tái sử dụng có thể dẫn đến tái nghiện nhưng
không phải luôn luôn là như vậy
 Tái nghiện có thể tránh được


4.10


Tiêu chuẩn ICD chẩn đoán nghiện hoặc lệ thuộc
chất của WHO

Khao khát sử dụng chất gây nghiện

 Gặp khó khăn trong kiểm soát việc
sử dụng
 Tiếp tục sử dụng bất chấp hậu quả
có hại


4.11


Tiêu chuẩn ICD chẩn đoán nghiện hoặc lệ thuộc
ma tuý của WHO





Ưu tiên cao cho việc sử dụng ma
tuý hơn là cho các hoạt động và
nghĩa vụ khác
Tăng độ dung nạp
Có hội chứng cai về thể chất (đôi
khi)
4.12


Tại sao người ta bắt đầu sử dụng ma tuý?

 Để

cảm thấy dễ chịu/ để vui

 Để

cảm thấy tốt hơn/để quên

4.13


Tại sao người ta bắt đầu sử dụng ma tuý?

 Để

làm tốt hơn/ chức năng của
cơ thể

 Tò

mò, áp lực từ bạn bè

4.14


Tại sao không phải tất cả những người thử sử
dụng ma tuý đều dẫn tới nghiện?

 Khả

năng bị nghiện không giống nhau
giữa mọi người

4.15


MÔ HÌNH TƯƠNG TÁC CỦA SỬ
DỤNG MA TUÝ
Đường dùng, tác dụng, độ
tinh khiết, tác động, chất
lượng

Cá nhân

Ma tuý

Dạng, giá cả, sự sẵn có,
tương tác với chất ma tuý
khác

TRẢI
NGHIỆM SỬ
DỤNG MA
TUÝ

Thể chất, cảm xúc, tâm trạng,
sức khỏe, tuổi, độ dung nạp, kiến
thức, lòng tin, trí nhớ, mong đợi,
16
trải nghiệm trước đây

Môi trường

Ở đâu, khi nào, ai, như thế nào,
việc làm, bối cảnh xã hội,
nguồn cung, hỗ trợ đồng đẳng,
hợp pháp, văn hóa, sự sẵn4.16
có


Nghiện ma tuý: Một rối loạn sinh học thần kinh và hành vi phức tạp
Lịch sử
- Trải nghiệm trước đây
- Kỳ vọng
- Học hỏi

Ma tuý

Môi trường

- Tương tác xã hội
- Căng thẳng
- Kích thích có điều kiện

Sinh lý
-

Gen
Nhịp sinh học
Tình trạng bệnh
Giới

Cơ chế hoạt

động của não bộ

Hành vi
Môi trường

4.17


 NGHIỆN MA TUÝ
 Rối loạn về não bộ, mãn tính và tái diễn
 Chịu sự tác động của nhiều yếu tố: bản thân
chất gây nghiện, sinh học, môi trường xã hội
 Tác động tới hành vi
 Có thể dự phòng
 Có thể điều trị với các can thiệp về y tế và tâm
lý xã hội phù hợp
4.18


NGHIỆN MA TUÝ

4.19


Điều trị một căn bệnh sinh học - hành
vi không chỉ tác động về mặt hoá học

 Điều trị dược lý (thuốc)
 Các liệu pháp hành vi
 Các dịch vụ y tế và xã hội

4.20


Chúng ta cần điều trị
cho cả một
cơ thể

trong môi
trường

thống
nhất

xã hội
4.21


TẠI SAO ĐIỀU TRỊ NGHIỆN MA
TUÝ PHẢI TOÀN DIỆN
 Người nghiện thường phải hứng chịu những
vấn đề về sức khoẻ thể chất, tâm thần hoặc các
vấn đề xã hội. Những vấn đề này khiến cho
việc điều trị nghiện của họ trở nên khó khăn.
 Đối với hầu hết người nghiện, điều trị nghiện là
một quá trình lâu dài, đòi hỏi nhiều nỗ lực và
nhiều mối liên hệ đa dạng.
C
4.22

MÔ HÌNH ĐIỀU TRỊ NGHIỆN
TOÀN DIỆN
Các thành phần trong điều trị nghiện toàn diện (NIDA, 2009)
Dịch vụ chăm
sóc trẻ em

Dịch vụ dạy
nghề

Dịch vụ gia
đình

Tiếp nhận/ đánh
giá
Dịch vụ vận
chuyển/ nhà ở

Dịch vụ tài
chính

Tư vấn và liệu
pháp hành vi

Quản lý ca bệnh /
trường hợp

Kế hoạch điều trị

Liệu pháp dược trị

Giám sát sử dụng

Nhóm tự lực/ Bạn
giúp bạn

Dịch vụ sức khỏe
tâm thần

Dịch vụ y tế

Chăm sóc sau
điều trị
Dịch vụ giáo
dục

Dịch vụ pháp lý
Dịch vụ liên
quan HIV/AIDS

23

4.23


ĐIỀU TRỊ NGHIỆN MA TUÝ: Các nguyên
tắc


Không có một chương trình điều trị

nào là phù hợp với tất cả mọi người



Việc điều trị phải luôn sẵn sàng



Điều trị hiệu quả cần đáp ứng các
nhu cầu đa dạng của khách hàng
chứ không chỉ riêng vấn đề sử dụng
ma túy của họ
(NIDA, 1999)

4.24


ĐIỀU TRỊ NGHIỆN MA TUÝ: Các nguyên tắc


Kế hoạch điều trị phải được đánh
giá liên tục và điều chỉnh khi cần
thiết để đảm bảo đáp ứng các nhu
cầu của khách hàng.



Duy trì điều trị trong một khoảng
thời gian phù hợp thời gian là yếu
tố then chốt để đảm bảo điều trị có

hiệu quả.
(NIDA, 1999)

4.25