skkn một số biện pháp thực hiện hiệu quả chuyên đề xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thông qua hoạt động tạo hình cho trẻ mẫu giáo 4 5 tuổi tại trường mầm non hải long

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO NHƯ THANH
TRƯỜNG MẦM NON HẢI LONG

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN HIỆU QUẢ
CHUYÊN ĐỀ XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG GIÁO DỤC
LẤY TRẺ LÀM TRUNG TÂM THÔNG QUA HOẠT
ĐỘNG TẠO HÌNH CHO TRẺ MẪU GIÁO 4-5 TUỔI
TẠI TRƯỜNG MẦM NON HẢI LONG

Người thực hiện: Lê Thị Nga
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm Non Hải Long
SKKN Thuộc lĩnh vực : Chuyên môn

NHƯ THANH NĂM 2018
0


MỤC LỤC
1. MỞ ĐẦU..........................................................................................................2
1.1. Lí do chọn đề tài..........................................................................................2
1. 2. Mục đích nghiên cứu...................................................................................2
1. 3. Đối tượng nghiên cứu..................................................................................2
1. 4. Phương pháp nghiên cứu............................................................................2
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.................................................3
2.1. Cơ sở lý luận.................................................................................................3
2.2. Thực trạng nghiên cứu.................................................................................3
* Thuận lợi:..........................................................................................................3
* Khó khăn:..........................................................................................................3

* Kết quả thực trạng...........................................................................................3
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề..........................................4
Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch nâng cao hoạt động tạo hình......................4
Biện pháp 2: Xây dựng môi trường trong lớp và ngoài lớp học theo quan
điểm lấy trẻ làm trung tâm.................................................................................5
Biện pháp 3: Chú trọng sưu tầm nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương......11
Biện pháp 4: Cho trẻ làm quen với nguyên vật liệu và các tác phẩm nghệ thuật
.............................................................................................................................11
Biện pháp 5: Ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình tổ chức cho trẻ
hoạt động tạo hình:............................................................................................16
Biện pháp 6: Phối kết hợp với phụ huynh:....................................................16
Biện pháp 7: Công tác tham mưu với nhà trường.........................................17
2.4. Kết quả của việc tổ chức sáng kiến..........................................................17
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................................................18
3.1. Kết luận.......................................................................................................18
3. 2. Kiến nghị....................................................................................................18
TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................20

1


1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài.
Hoạt động tạo hình là một trong những hoạt động hấp dẫn nhất đối với trẻ
mẫu giáo 4-5 tuổi, nó giúp trẻ tìm hiểu, khám phá và thể hiện một cách sinh
động những gì chúng nhìn thấy trong thế giới xung quanh, những gì làm trẻ rung
động mạnh mẽ và gây cho chúng những rung động xúc cảm, tình cảm tích cực.
Hoạt động tạo hình là một hoạt động có đầy đủ điều kiện để đảm bảo sự tác
động đồng bộ lên mọi mặt phát triển của trẻ em về đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ, thể
chất và hình thành các phẩm chất kĩ năng ban đầu của con người. Hiểu được tầm

quan trọng đó, tôi luôn tìm tòi những biện pháp và các giải pháp, tốt nhất để
giúp trẻ hoạt động tích cực trong lĩnh vực này.
Hoạt động tạo hình còn là phương tiện để trẻ thể hiện những ấn tượng,
hiểu biết và ý muốn của mình về thế giới xung quanh. Kết quả của hoạt động tạo
hình phụ thuộc vào kiến thức, kinh nghiệm mà trẻ tích lũy được trong nhiều hoạt
động khác. Việc tham gia vào các hoạt động khác sẽ khơi nguồn cảm hứng làm
nảy sinh những ý tưởng, sáng tạo của trẻ.
Vậy làm thế nào để phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ trong hoạt động
tạo hình?. Theo tôi môi trường hoạt động thuận lợi và quá trình thực hiện các kỷ
năng tạo hình của trẻ sẽ có ảnh hưởng không nhỏ tới khả năng sáng tạo trong hoạt
động tạo hình. Tuy nhiên hoạt động tạo hình không thể thực hiện được nếu không
có môi trường trong và ngoài lớp học, nguyên vật liệu tạo hình. Để hoạt động tạo
hình có hiệu quả thì việc lựa chọn, xây dựng môi trường giáo dục và sử dụng
nguyên vật liệu tạo hình là rất quan trọng. Môi trường giáo dục càng phong phú
bao nhiêu thì khả năng sáng tạo của trẻ càng phát huy bấy nhiêu.
Xuất phát từ lý do này tôi đã xây dựng môi trường giáo dục trong và
ngoài lớp học, tìm tòi và sưu tầm các nguyên vật liệu, đặc biệt là nguyên vật liệu
hết sức gần gũi với trẻ nhằm khuyến khích tính chủ động và khả năng sáng tạo
của trẻ trong hoạt động tạo hình của trẻ lớp tôi. Chính vì vậy tôi đã chọn đề tài:
Một số biện pháp thực hiện hiệu quả chuyên đề xây dựng môi trường giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm thông qua hoạt động tạo hình cho trẻ 4-5 tuổi tại
trường Mầm Non Hải Long
1. 2. Mục đích nghiên cứu.
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn đề xuất một số biện pháp nhằm
nâng cao chất lượng xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong
lĩnh vực hoạt động tạo hình cho trẻ 4-5 tuổi
1. 3. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu vấn đề về xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
thông qua hoạt động tạo hình cho trẻ Mẫu giáo 4-5 tuổi
1. 4. Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết.
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin.
- Phương pháp thống kê xử lý số liệu.
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp đàm thoại.
- Phương pháp trực quan và hành động.
2


2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận
* Quan điểm xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
Để xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm yêu cầu giáo viên
phải xây dựng được môi trường xã hội và môi trường vật chất, trong và ngoài
lớp học. Khi sắp xếp môi trường giáo dục giáo viên cần phải nhạy bén trong vấn
đề sắp xếp phù hợp các góc chơi, học liệu, nguyên vật liệu phải đa dạng phong
phú cả trong lớp và ngoài trời. Bởi vì môi trường giáo dục có ảnh hưởng đến sự
thành công trong học tập của trẻ và ảnh hưởng đến nội dung và kết quả mong
đợi, còn môi trường bên trong và bên ngoài lớp học đều rất quan trọng chúng
cung cấp nhiều cơ hội học tập và vui chơi khác nhau của trẻ [1]
* Khả năng tạo hình của trẻ 4-5 tuổi
Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý của trẻ 4 - 5 tuổi, trẻ thích tìm tòi ham
hiểu biết. Mọi sự vật hiện tượng xung quanh trẻ còn rất mới lạ, trẻ chưa có khái
niệm về cái gì cụ thể. Trẻ chưa thể diễn đạt nguyện vọng của mình bằng ngôn ngữ
mạch lạc. Vì vậy hoạt động tạo hình chính là một thứ ngôn ngữ riêng để trẻ biểu lộ
tình cảm, tiếng nói của mình với mọi người xung quanh. Để tạo ra một sản phẩm
đẹp trước hết trẻ phải hiểu về cái đó, có tình cảm với nó và có kỹ năng tạo ra nó, thì
trẻ mới hoàn thành sản phẩm đó được. Chính từ các hoạt động đó sẽ làm phát triển
tình cảm thẩm mỹ của trẻ.
Tuy nhiên, đối với trẻ nhỏ, sự kiên trì và khả năng chú ý của trẻ chưa cao,

rất dễ dẫn đến sự nhàm chán và không hào hứng với công việc được giao, người
lớn không thể nào ép buộc trẻ hoàn thành nhiệm vụ được. Như vậy nhiệm vụ đặt
ra cho mỗi giáo viên là phải tạo được sự hứng thú tích cực trong trẻ, tổ chức một
hoạt động tạo hình nhẹ nhàng, giáo viên chỉ là người định hướng và trẻ phải chủ
động tích cực trong mọi hoạt động tạo hình.
2.2. Thực trạng nghiên cứu
* Thuận lợi:
- Trường Mầm Non Hải Long đã được UBND Tỉnh Thanh Hóa công nhận
trường chuẩn quốc gia mức độ 1
- Cơ sở vật chất trang thiết bị dạy và học tương đối đầy đủ
- Số trẻ đi học thường xuyên là 80- 95%
- Bản thân tôi luôn học hỏi, sáng tạo và có năng khiếu về tạo hình
- Được sự giúp đỡ của bạn bè đồng nghiệp của hội phụ huynh học sinh
* Khó khăn:
- Đặc điểm tâm sinh lý của trẻ mẫu giáo nên trẻ gặp nhiều khó khăn trong
hoạt động tạo hình: Cơ ngón tay và cổ tay còn yếu, khả năng tập trung chưa cao,
đặc biệt sự khéo léo của trẻ còn hạn chế [2].
- Một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến việc học tập của con nên
chưa kết hợp tốt với cô giáo trong việc sưu tầm nguyên vật liệu từ thiên nhiên
cho con thực hiện hoạt động tạo hình ở lớp cùng các bạn
- Đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho việc dạy và học có phần còn hạn chế
* Kết quả thực trạng.
3


Bảng kháo sát thực trạng của trẻ trước khi áp dụng sáng kiến.
Số
Kết quả khả sát
trẻ
Trẻ

Trẻ đạt Trẻ đạt Trẻ đạt
STT
Chỉ tiêu
được
chưa đạt
tốt
khá
TB
khảo
sát SL % SL % SL % SL %
Trẻ có hứng thú tham
14.
17.
42.
1 gia hoạt động tạo 28
4
5
12
7
25
3
9
8
hình
Kỹ năng tạo hình của
14.
14.
42.
2 trẻ ( vẽ, nặn, cắt, xé dán, 28
4

4
12
8 28.6
3
3
8
xếp hình...)
Khả năng sử dung
14.
14.
42.
3 nguyên vật liệu trong 28
4
4
12
8 28.6
3
3
8
khi hoạt động
Sản phẩm tạo hình
14.
17.
42.
4
28
4
5
12
7

25
của trẻ
3
9
8
Qua kết quả khảo sát thực trạng cho thấy, các nội dung khảo sát vẫn còn
những trẻ chưa đạt về hoạt động tạo hình. Vì vậy khi tổ chức hoạt động tạo hình
cho trẻ theo quan điểm xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cần
phải đạt kết quả cao hơn
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
- Xây dựng kế hoạch nâng cao hoạt động tạo hình
- Xây dựng môi trường trong lớp và ngoài lớp học theo quan điểm lấy trẻ
làm trung tâm
- Chú trọng sưu tầm nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương
- Cho trẻ làm quen với nguyên vật liệu và các tác phẩm nghệ thuật
- Ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình tổ chức cho trẻ hoạt động
tạo hình
- Phối kết hợp với phụ huynh
- Công tác tham mưu với nhà trường
CÁC BIỆN PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN
Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch nâng cao hoạt động tạo hình
* Căn cứ xây dựng kế hoạch
- Nhiệm vụ năm học 2017-2018 của ngành và của trường Mầm Non Hải Long
- Thông tư số 28/2016/TT – BGD-ĐT ngày 30 tháng 12 năm 2016 về việc
sửa đổi, bổ sung một số nội dung của chương trình giáo dục mầm non ban hành
kèm theo thông tư số 17/2009 của BGD-ĐT
- Chuyên đề xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
- Hướng dẫn của ban giám hiệu về xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm thông qua hoạt động tạo hình
- Rà soát tình hình thực trạng của lớp mình phụ trách

* Đánh giá thực trạng của lớp
- Về cơ sở vật chất
4


- Vấn đề xây dựng môi trường trong và ngoài lớp học
- Về năng khiếu nghệ thuật tạo hình của cô
- Thực trạng khả năng thẩm mỹ của trẻ trong hoạt động tạo hình
* Mục tiêu
- Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thông qua hoạt
động tạo hình phải mang tính bền vững
- Khơi dậy niềm cảm hứng đam mê nghệ thuật, yêu thích cái đẹp của trẻ
thông qua hoạt động tạo hình
- Cá nhân mỗi trẻ đều hiểu được thế nào là nghệ thuật tạo hình và có ý
muốn tham gia vào tất cả các hoạt động tạo hình
- Trẻ biết sáng tạo, phát huy được sự sáng tạo nghệ thuật và nâng cao ký
năng tạo hình
- Khuyến khích trẻ sáng tạo, giao lưu, trao đổi với nhau trong quá trình
hoạt động
- Giáo viên thể hiện sự quan tâm, khuyến khích, lôi cuốn trẻ vào hoạt động
Biện pháp 2: Xây dựng môi trường trong lớp và ngoài lớp học theo quan
điểm lấy trẻ làm trung tâm
* Xây dựng môi trường giáo dục trong lớp học
- Là một giáo viên trực tiếp đứng lớp, bản thân tôi nghĩ trang trí lớp học là
một cách nhằm tạo ra môi trường giáo dục để gây cảm xúc, gây ấn tượng ngay
từ ban đầu cho trẻ về nghệ thuật tạo hình.
Đó là tạo ra một môi trường đẹp trong lớp là để đến khi trẻ đến lớp, trẻ có
ngay một ấn tượng đầu tiên sẽ tác động vào trẻ là toàn bộ sự bài trí, cách sắp xếp
trang trí lớp học của bé. Bé sẽ quan sát xung quanh xem lớp mình có khác nhà
bé như thế nào?...Chính môi trường lớp học sẽ tạo ấn tượng khó phai trong bé.

Đây là tác động cần thiết để hình thành cảm xúc nghệ thuật cho trẻ. Vì vậy tôi đã
tìm hiểu yêu cầu của chủ đề, căn cứ vào cấu trúc phòng học của lớp mình và đặc
điểm tâm lý của trẻ ở độ tuổi 4 - 5 tuổi mà tạo môi trường nghệ thuật xung
quanh trẻ.
+ Các mảng chính trong lớp như mảng chủ đề, các tiêu đề của các góc. Để
gây ấn tượng cho trẻ tôi thường sưu tầm, thiết kế các hình ảnh ngộ nghĩnh đáng
yêu, có màu sắc đẹp, bố cục hợp lý và có tên thật gần gũi với trẻ.
Để lưu lại các sản phẩm tạo hình của trẻ tôi dành một góc nhỏ yêu thương
để lưu lại các sản phẩm của trẻ để trẻ nhìn thấy được các sản phẩm của mình,
của bạn phát triển óc tư duy tưởng tượng tìm ra cái đẹp, cái xấu.
( Góc trưng bày sản phẩm của trẻ)
+ Các góc hoạt động như góc chơi phân vai tôi đặt tên là “Lớp học của
bé” trong đó có hình ảnh Cô giáo đang dạy học và bé mặc tạp dề nấu cơm, có đồ
dùng dụng cụ chế biến. Hay góc xây dựng tôi lấy tên: Kỷ sư tí hon, công trình
mơ ước,... có hình ảnh các bé hoặc các con vật đang chuyển các vật liệu xây
dựng, đang làm các bác thợ xây dựng từ các hình ảnh ngộ nghĩnh ở phía trên
mảng tường.
5


- Để phát huy tối đa tác dụng của môi trường hoạt động sau khi chuyển
chủ đề sang nội dung chủ đề mới. Tôi giới thiệu cho trẻ tên chủ đề mới và đã
cùng trẻ thảo luận và đặt tên cho các góc chơi của trẻ theo chủ đề mới. Nội dung
của các góc tôi giới thiệu về các sản phẩm bằng các ngôn ngữ nghệ thuật để tích
lũy cho trẻ có vốn hiểu biết về nghệ thuật và say mê nghệ thuật. Từ đó kích thích
lòng ham muốn thích tham gia tạo sản phẩm nghệ thuật để có sản phẩm trang trí
lớp học của mình.
Ví dụ: Ở góc hoạt động tạo hình.
Tôi giới thiệu đây là ngôi nhà nghệ thuật của các con. Các con hãy cùng
chọn một cái tên thật hay để đặt cho góc nghệ thuật này nhé! Nào ai có ý kiến?

Cô gợi ý các tên sau: Họa sỹ khéo tay, bé khéo tay, bé làm họa sỹ.....Cho trẻ thảo
luận và lựa chọn nếu trẻ nào nghĩ được tên khác hay hơn cô có thể chọn làm tên
góc hoạt động.
- Ngôi nhà của chúng ta đã có tên rồi. Bây giờ cô muốn mỗi bạn hãy làm thật
nhiều sản phẩm để trang trí cho ngôi nhà của chúng mình đẹp hơn nhé! Cô muốn
trong lớp mình ai cũng có sản phẩm được trang trí lên ngôi nhà nghệ thuật của chúng
mình. Cô sẽ thay các sản phẩm của các bạn cũ, các con có đồng ý không?
( Góc tạo hình trong lớp )
Từ những lời gợi mở như vậy tôi đã kích thích trẻ hứng thú tạo ra sản
phẩm mới cho riêng mình là giáo viên tôi sẽ lưu các sản phẩm đó của trẻ tại một
góc và đặt tên cho góc đó là sản phẩm của bé để ngày ngày trẻ được quan sát các
tác phẩm nghệ thuật của mình cũng như các tác phẩm của bạn. Từ đó trẻ đúc rút
ra các bài học làm thế nào để tạo ra các sản phẩm đẹp mắt.
Ngoài ra còn để gây hứng thú cho trẻ trong góc tạo hình thì chúng ta nên tùy
theo từng chủ đề tiến hành và chuẩn bị mảng cung cấp kiến thức, các nguyên vật
liệu, phong phú về chủng loại, màu sắc, nhưng đặc biệt là phải phù hợp với trẻ.
Ví dụ: Giấy màu, tranh ảnh cũ, báo tạp chí, sáp màu, màu nước, vải vụn,
len sợi, rơm rạ, lá cây, lạt, hột hạt, sỏi, chai nhựa, xốp, keo dính, ...
( Trẻ hoạt động với các nguyên vật liệu phế thải của địa phương)
Ở đây nguyên vật liệu thì tôi luôn để ở trạng thái mở giúp trẻ dễ lấy để sử
dụng khi vào hoạt động. trẻ, kết hợp với lời gợi ý trẻ vào góc chơi. Từ đó giúp
trẻ được củng cố và làm quen kiến thức đó giúp trẻ tăng thêm vốn kiến thức, kỹ
năng hơn trong giờ hoạt động chung [ 3 ].
Ví dụ: Với chủ đề “ Các hiện tượng tự nhiên” ở góc tạo hình tôi cho trẻ
làm một số hình ảnh về hiện tượng tự nhiên (ông mặt trời, mây, nước...) bằng
các nguyên vật liệu như: xốp, len, màu nước...để cung cấp kiến thức cho trẻ. Khi
trẻ vào góc chơi hoặc giờ đón trả trẻ tôi thu hút, gợi ý trẻ quan sát những sản
phẩm đó
( Trẻ làm tranh bằng các nguyên vật liệu: xốp, vải, len, màu nước)

6


Hoặc ví dụ: Với chủ đề “Phương tiện giao thông” đề tài “Một số loại phương
tiện giao thông đường bộ” tôi chuẩn bị một số tranh vẽ, xé, chấm màu về các
loại phương tiện giao thông làm tranh cung cấp kiến thức cùng với các nguyên
vật liệu phù hợp với tranh tôi cung cấp cho trẻ...
Khi trẻ vào góc chơi tôi gây hứng thú tạo tình huống cho trẻ bằng cách:
+ Đố bé cô có bức tranh gì?
+ Các phương tiện này đang hoạt động như thế nào?
Sau đó cho trẻ kể về bức tranh đó, cuối cùng tôi khái quát về một số đặc
điểm chung cơ bản của một số loại phương tiện giao thông đó và chất liệu tôi đã
sử dụng để làm.
Như vậy, với đề tài về “Phương tiện giao thông” khi giáo viên tiến hành
cho trẻ thực hiện theo nhiều hình thức khác nhau sẽ tạo cho trẻ cảm giác thoải
mái, không gò bó, chán nản, giúp trẻ sẽ tích cực hoạt động sâu hơn trong góc
chơi, từ đó đối tượng cố định cung cấp hoặc củng cố cho trẻ sẽ dần dần được
hình thành trong tâm trí của trẻ. Từ đó sẽ giúp trẻ phát triển khả năng, kỹ năng
về tạo hình. Không những chỉ có học tạo hình mới phát huy khả năng tạo hình
của trẻ mà ở các góc chơi khác giáo viên cũng có thể kết hợp rèn luyện kỹ năng
về tạo hình cho trẻ
( Trẻ xé dán tranh về phương tiện giao thông đường thủy)
Cụ thể:
+ Góc học tập: Trong góc học tập luôn có nội dung bé làm quen với toán
và khám phá khoa học, hay làm quen với tác phẩm văn học, thông qua các môn
học đó, giáo viên thiết kế lựa chọn các trò chơi, nội dung để củng cố cung cấp
kiến thức cho trẻ. Từ đó, giáo viên có thể lồng ghép rèn luyện kỹ năng tạo hình
cho trẻ.
Ví dụ: Với nội dung làm quen với tác phẩm văn học: “Tô màu các hình
ảnh các nhân vật trong truyện theo yêu cầu của cô” thì giáo viên kết hợp vừa

củng cố kiến thức về các nhân vật trong truyện, vừa rèn luyện cho trẻ kỹ năng
cầm bút và kỹ năng tô màu.
Như vậy ở trong mỗi góc chơi, có thể có một nhóm trẻ hoặc một cá nhân
tham gia hoạt động sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên muốn rèn trẻ cá biệt,
yếu kém hoặc củng cố kỹ năng cho trẻ. Từ đó giúp trẻ phát triển hơn về khả
năng tạo hình [ 4 ].
- Tôi bố trí mỗi trẻ có một ô để gài sản phẩm được nhận xét đánh giá của
trẻ, được trẻ tự tay cầm ra ô của mình cài vào, ở đây trẻ được quan sát toàn bộ
sản phẩm của mình và của bạn. Trẻ có thể tự so sánh bài của ai đẹp hơn, ai xấu
hơn, nếu bài của bé xấu thì bé phải cố lên lần sau phải làm cho đẹp hơn để bằng
bạn hoặc làm đẹp hơn để có bài trang trí trong các góc. Từ kết quả đó sẽ kích
thích lòng ham muốn say mê học tạo hình của trẻ.
Tóm lại, việc tạo môi trường hấp dẫn cho trẻ là một việc làm rất quan
trọng góp phần nâng cao chất lượng tạo hình cho trẻ.
* Xây dựng môi trường giáo dục ngoài lớp học
Căn cứ từ thực trạng đã đánh giá về vấn đề xây dựng môi trường giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm tại lớp. Từ đầu năm tôi đã xác định rõ các mục tiêu về xây
7


dựng môi trường bên ngoài lớp học phù hợp với điều kiện thực tế của lớp, của
trường. Mục tiêu đặt ra là dựa vào diện tích tổng thể của lớp học và khuôn viên
của nhà trường để xây dựng môi trường ngoài lớp học theo các khu vực phù hợp
- Bên cạnh đó, tôi cho trẻ hoạt động tạo hình mọi lúc, mọi nơi như giờ hoạt
động ngoài trời tôi cho trẻ nhặt lá cây rơi rồi tôi giúp trẻ sáng tạo nên những con vật
ngộ nghĩnh và dễ thương, thể hiện các sản phẩm tạo hình để làm giàu vốn kinh
nghiệm cho trẻ và kết hợp rèn luyện các kỹ năng về tạo hình cho trẻ
- Để đưa hoạt động tạo hình vào hoạt động ngoài trời thì trong quá trình
quan sát cô luôn lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ được tự nhận xét đánh giá, được
cầm, sờ, nắn … Trẻ phải tự nói lên ý kiến của mình. Chính vì thế cô cần có kiến

thức sâu rộng về thế giới xung quanh để cung cấp cho trẻ.
- Khu vực tạo hình ngoài trời, chơi với cát nước: được bố trí dưới các gốc
cây bằng việc sử dụng các nguyên vật liệu thiên nhiên như: sỏi, đá, hột hạt để
xếp hình các con vật, các phương tiện giao thông.. lá cây để làm hoa, giỏ sách,
các con vật, chong chóng...Bút màu dùng để vẽ hoa, tô màu tranh ..
(Trẻ làm đồ chơi bằng lá cây )
Biện pháp 3: Chú trọng sưu tầm nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương
Đê thực hiện hoạt động tạo hình đạt hiệu quả tốt tôi đã tiến hành sưu tầm
thành kho nguyên vật liệu từ phế thải và thiên nhiên
Hiện nay các nguyên vật liệu, phế thải từ các gia đình vô cùng phong phú
như: các lọ nước uống, lõi giấy vệ sinh, họa báo, hộp bánh, hộp sữa chua…Đặc
biệt như trường tôi thuộc trường nằm trên địa bàn xã chủ yếu là nghề nông nên
việc sưu tầm các loại hạt, củ quả, rơm, sỏi đá, vỏ ngao, vỏ hến… là rất thuận
tiện [ 6 ].

( Nguyên vật liệu từ rơm rạ, vỏ sò, vỏ hến, hột hạt, lá cây, chai lọ.. )
Tuy nhiên khi sưu tầm nguyên vật liệu từ thiên nhiên, phế thải tôi rất cân
nhắc trong vấn đề giữ an toàn và vệ sinh cho trẻ. Tôi lựa chọn những nguyên vật
liệu không có độ sắc nhọn, không độc, khó vỡ và có kích thước phù hợp trẻ dễ
cầm. Để có được các nguyên vật liệu từ thiên nhiên, phế thải nhiều và phong
phú tôi đã vận động đến phụ huynh trong lớp tìm kiếm, quyên góp, thu gom để
giúp trẻ có nhiều nguyên vật liệu phục vụ cho trẻ thực hiện hoạt động tạo hình
Biện pháp 4: Cho trẻ làm quen với nguyên vật liệu và các tác phẩm nghệ thuật
* Làm quen với các nguyên vật liệu và các tác phẩm tạo hình
Để nguyên vật liệu mà tôi đã thu gom, sưu tầm không phải là kho phế liệu tôi
thường xuyên tổ chức cho trẻ tiếp xúc với các nguyên vật liệu đó. Sau khi thu
gom tôi phân loại từng nguyên vật liệu theo chất liệu của nó và tạo thành các
nhóm khác nhau cho trẻ được tiếp xúc. Tôi giúp trẻ tìm hiểu về chất liệu, công
dụng, hình dáng… của các nguyên vật liệu đó [ 6 ] .
8

(Trẻ hoạt động với lá dong, lá chuối, lá mít)
(Trẻ hoạt động với lá mít, lá dừa, nan lạt…)
Qua đó giúp trẻ hiểu được công dụng và tầm quan trọng của các nguyên vật
liệu trong hoạt động tạo hình. Trẻ đã biết chế các nguyên vật liệu này thành
những sản phẩm tạo hình đẹp mắt, có sự giúp đỡ của cô và sự sáng tạo trong
hoạt động tạo hình của trẻ

( Các sản phẩm từ nguyên vật liệu phế thải, lá cây )
Để cho trẻ dễ lấy, dễ nhìn tôi bố trí, sắp xếp đặt các nguyên vật liệu ở góc
nghệ thuật cho trẻ được thực hiện bất cứ lúc nào trẻ thích, trẻ muốn chơi.
Tôi nhận thấy rằng sau khi tiếp xúc với các nguyên vật liệu và các tác phẩm
nghệ thuật và được khám phá về chúng trẻ càng tò mò và có hứng sáng tạo
nhiều hơn
* Phát triển thẩm mỹ qua hoạt động tạo hình
Trong thực tế đã chứng minh: Đối với trẻ 4 - 5 tuổi tri giác sự vật hiện
tượng bằng tư duy trực quan hành động. Trẻ 4 - 5 tuổi kỹ năng tạo hình của trẻ
còn yếu như: Kỹ năng cầm bút còn ngượng, nét vẽ nguệch ngoạc, tô màu còn
chờm ra ngoài, sử dụng đường nét vụng về,... Trẻ chưa vẽ được nét gấp khúc mà
chỉ mới sử dụng nét thẳng, nét xiên để vẽ và tô màu. Chính vì vậy, cô phải đưa
ra các biện pháp rèn kỹ năng tạo hình cho trẻ.
Từ việc tạo môi trường thẩm mỹ xung quanh lớp để gây ấn tượng, kích
thích lòng ham muốn ở trẻ tạo ra sản phẩm để được trưng bày trang trí trong lớp.
Để phát huy tính tích cực hoạt động ở trẻ, một trong những phương pháp của
quá trình đổi mới là lấy trẻ làm trung tâm, trẻ phải được hoạt động và sản phẩm
của trẻ phải đa dạng, phong phú, sáng tạo. Để giúp trẻ làm được sản phẩm vấn
đề đặt ra là cần dạy trẻ một số kỹ năng cơ bản tạo hình. Vì vậy, tôi đã tiến hành
dạy trẻ một số kỹ năng tạo hình cơ bản như sau:
+ Kỹ năng cầm bút tạo ra các đường nét nghệ thuật. Đây là thao tác tương

đối khó khăn đối với trẻ 4 - 5 tuổi vì vậy khi dạy trẻ tôi tiến hành dạy trẻ các
thao tác từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, các hoạt động đó được liên tục
thực hiện tạo thành kỹ năng.
Ví dụ: Đầu tiên tôi cho trẻ cầm bút di màu theo ý thích của trẻ. Sau đó di
màu các hình ảnh to rõ nét, ít chi tiết. Khi trẻ đã cầm bút khá thành thạo tôi cho
trẻ tập vẽ nét cơ bản như: (nét xiên, vẽ nét thẳng, vẽ nét ngang,...).
Khi trẻ đã cầm bút thành thạo tôi hướng dẫn cho trẻ tập vẽ các bức tranh
sáng tạo theo ý thích của trẻ.
( Sản phẩm tạo hình của trẻ )
9


+ Dạy trẻ kỹ năng nặn, xé dán: Đối với trẻ 4 - 5 tuổi vận động tinh của
trẻ phát triển ở mức độ thấp. Vì vậy cần rèn luyện cho trẻ một số kỹ năng cơ bản
sử dụng đất để tạo ra sản phẩm.
Ví dụ: Dạy trẻ “nặn một số con vật gần gũi” Tôi dạy trẻ làm các động tác
xoay tròn, ấn bẹt, lăn dọc, bẻ cong, vuốt nhọn, dàn mỏng, cách chia đất,... giúp
trẻ biết cách ước lượng tỷ lệ các phần trong sản phẩm khi chia đất và hiểu được
một sản phẩm nặn đẹp là phải có đầy đủ bộ phận, cân đối, màu sắc hài hòa.
( Hoạt động tạo hình: nặn một số con vật gần gũi )
Dạy xé dán: Tôi dạy trẻ nắm được kỹ năng xé thẳng, xé vụn, xé nét
cong,.... tôi chỉ rõ cho trẻ cách xé bằng hai ngón tay (ngón cái và ngón trỏ), xé
từng nhát một và đề ra yêu cầu là sản phẩm không nhăn, không bị đứt, dán
thẳng, xé ở mọi lúc, mọi nơi qua cách xé theo hình ảnh sưu tầm trên giấy báo,
tranh ảnh...
(Sản phẩm trẻ xé dán lọ hoa)
Dạy trẻ cắt dán: Tôi giúp trẻ cách cầm kéo, thực hiện được các kỹ năng
cắt nhát thẳng, cong, cong tròn, cắt nhát xiên, cách gấp và cắt giấy. Với kỹ năng
cắt gây nhiều khó khăn cho trẻ, tôi tận dụng đã qua sử dụng (giấy A4 in bị hư,
giấy báo,...) cho trẻ tập cắt và tạo nên những bức tranh ngộ nghĩnh, sáng tạo. Trẻ

có cảm xúc và ấn tượng với cái đẹp, muốn khám phá và muốn tạo ra cái đẹp
trong hoạt động cắt dán.
+ Tôi cho trẻ làm quen với bút vẽ, màu nước: Sau khi trẻ cầm bút chì vẽ
khá thành thạo, tôi thực hiện mức độ cao hơn là cho trẻ làm quen với bút vẽ,
màu nước. Ở trẻ 4 – 5 tuổi việc sử dụng bút vẽ là rất khó, song thực tế tiếp xúc
với trẻ tôi thấy việc cho trẻ sử dụng màu nước trẻ rất hứng thú. Khi làm tôi tổ
chức như sau:
- Bước 1: Chọn và sử dụng màu không có keo, chỉ dùng bột màu pha nước (đặc
tính của màu này là màu sắc đẹp nhưng dễ rửa, không mất vệ sinh). Để gây
hứng thú cho trẻ hoạt động tôi cho trẻ in bàn tay, bàn chân lên giấy (ở chủ điểm
bản thân). Hoặc chấm thêm hai mắt vào lòng bàn tay sẽ tạo thành hình con cá
đang bơi với cái đuôi và vây là những ngón tay (chủ điểm động vật). Hình ảnh
những con cá đang bơi, hay những bông hoa đang xòe nở, bàn tay, bàn chân nhỏ
nhắn của bé được in bằng các màu khác nhau đem trang trí lên tường làm bé rất
thích thú, luôn luôn đòi cô cho tập làm họa sỹ.
- Bước 2: Tôi cho trẻ dùng bút vẽ, vảy màu hoặc phét màu. Yêu cầu kỹ năng trẻ
làm: Cầm bút chấm vào màu, gạt nhẹ vào mép hộp để màu không vung vãi lung
tung. Sau đó để cách mặt tờ giấy đến bút một khoảng cách từ 25 đến 30 cm vẩy
nhẹ theo ý của trẻ, có thể đan xen các màu bằng các bút khác nhau. Ở kỹ năng
này cô dạy trẻ có thói quen dùng bút nào màu ấy để tạo bức tranh có màu sắc
đẹp.
- Để kỹ năng tạo hình ở trẻ được thuần thục thì tôi đã phải thường xuyên
rèn luyện cho trẻ các kỹ năng trên.
Từ các việc làm tỷ mỹ thường xuyên như vậy nên kỹ năng tạo hình của trẻ
lớp tôi tăng lên rõ rệt. Nhờ đó mà trẻ phát huy được tính sáng tạo, chủ động tích
10


cực theo cách riêng của mình. Lúc này chúng ta mới thực sự đưa hoạt động tạo
hình của trẻ đạt đến mức độ hoạt động nghệ thuật. Hướng tới cái đẹp “Cái đẹp

của trẻ thơ” lấy trẻ làm trung tâm trẻ đạt đến mức độ hoạt động nghệ thuật.
Biện pháp 5: Ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình tổ chức cho trẻ
hoạt động tạo hình:
Để thực hiện nhiệm vụ năm học 2017 - 2018 của bộ giáo dục - đào tạo: “Đẩy
mạnh công nghệ thông tin đưa vào chương trình, giáo án điện tử, bài soạn có ứng
dụng phần mềm vào việc tổ chức các hoạt động” [ 5 ] . đặc biệt trong hoạt động tạo
hình.Tôi cảm thấy đây là một điều không thể thiếu trong các giờ tạo hình của trẻ là
tranh (vật) mẫu của cô. Với bức tranh cô vẽ trên giấy, tô màu sáp (màu nước) đã
thành quen thuộc với trẻ, nó mờ nhạt, không sặc sỡ như tranh vẽ trên vi tính. Những
bức tranh vẽ có hình ảnh rõ nét, màu sắc hài hòa sẽ thu hút sự chú ý của trẻ, trẻ sẽ
nhớ lâu, kích thích trí tưởng tượng, óc sáng tạo cho trẻ.
Ví dụ: Ở chủ đề Giao thông: Hướng dẫn trẻ vẽ một số phương tiện giao thông
đường bộ
+ Mục đích:
- Trẻ vẽ được một số phương tiện giao thông đường bộ.
- Trẻ biết đặc điểm dặc trưng của các phương tiện giao thông đường bộ.
+ Chuẩn bị: Lên mạng, vào trang “các phương tiện giao thông đường bộ”
copy một số phương tiện giao thông đường bộ, như xe máy, xe ô tô, xe đạp, xe
xích lô ...
+ Cô vẽ xe ô tô (có 4 bánh), xe đạp (có 2 bánh ) …
+ Cho xuất hiện lần lượt từng bộ phận của các phương tiện: Thân, bánh
xe, cửa xe, tay lái, tô màu.
+ Lồng nhạc bài hát “Em tập lái ô tô”
+ Copy vào đĩa
- Tổ chức hoạt động: Cho trẻ nghe bài hát “Em tập lái ô tô” và quan sát
các phương tiện giao thông đường bộ.
Hỏi trẻ: Có những phương tiện giao thông đường bộ nào?
Đặc điểm của từng phương tiện (hình dạng, màu sắc, xe,...)?
Cho trẻ quan sát các bước vẽ những phương tiện giao thông đường bộ.
- Trẻ thực hiện:....

Biện pháp 6: Phối kết hợp với phụ huynh:
Để nâng cao hoạt động tạo hình cho trẻ và để có sự giáo dục đồng bộ giữa
gia đình và nhà trường là một việc làm hết sức cần thiết bởi tôi nhận thấy rằng
tất cả mọi khó khăn trong học tập không thể thiếu được vai trò giải quyết khó
khăn của phụ huynh.
Vì vậy, ngay từ đâu năm học, tôi thường xuyên gặp gỡ trao đổi với các
bậc phụ huynh về tầm quan trọng của hoạt động tạo hình trong trường mầm non
nói chung và đối với trẻ 4 - 5 tuổi nói riêng.
Ví dụ: Với đề tài: "Vẽ hoa mùa xuân" theo chủ đề thế giới thực vật, tôi
hướng dẫn phụ huynh về nhà cho trẻ quan sát và trò chuyện bằng các câu hỏi:
- Đây là hoa gì?
- Nó có màu gì? Cánh hoa như thế nào?....hoa dùng để làm gì?... Như vậy
với biện pháp trên đã giúp phụ huynh nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của
11


môn học, từ đó tôi động viên khuyến khích mua thêm đồ dùng, giấy bút, vở bé
tập tô màu, đất nặn.... Nhắc nhở phụ huynh trẻ nên động viên khuyến khích trẻ
kịp thời khi trẻ có sự cố gắng.
Tóm lại có thể nói rằng để nâng cao chất lượng giờ học thì đòi hỏi người
giáo viên phải phối kết hợp với cha mẹ trẻ một cách chặt chẽ.
Biện pháp 7: Công tác tham mưu với nhà trường.
- Tham mưu với nhà trường mua thêm các nguyên liệu, đồ dùng phục vụ
thêm vào việc tổ chức các hoạt động tạo hình.
- Thường xuyên tổ chức cho trẻ cùng cô đi tham quan phong cảnh xung quanh
như: Khu bến en, bãi mía, vườn hoa.. để trẻ khám phá thế giới sung quanh trẻ.
2.4. Kết quả của việc tổ chức sáng kiến
* Kết quả nghiên cứu:
Số
Trẻ

Trẻ đạt
Trẻ đạt Trẻ đạt
trẻ
chưa
tốt
khá
TB
STT
Chỉ tiêu
được
đạt
khảo
SL % SL % SL % SL %
sát
Trẻ có hứng thú tham
1
28
21 75
6 21.4 1 3.6 0
0
gia hoạt động tạo hình
Kỹ năng tạo hình của
2 trẻ ( ( vẽ, nặn, cắt, xé
28
21 75
6 21.4 1 3.6 0
0
dán, xếp hình...)
Khả năng sử dung
78.

3 nguyên vật liệu trong 28
22
5 17.8 1 3.6 0
0
6
khi hoạt động
Sản phẩm tạo hình của
71.
4
28
20
6 21.4 2 7.1 0
0
trẻ
5
Từ khi áp dụng các biện pháp trên đến nay tôi đã thu được một số kết quả
đáng kể như sau:
* Đối với giáo viên.
- Cô đã có phương pháp lên lớp phong phú, lồng ghép các chuyên đề gây
hứng thú cho trẻ.
- Đã có sự đầu tư cho tiết dạy đẹp lôi cuốn, biết tạo ra các đề tài phong
phú phù hợp với chủ đề chủ điểm và phù hợp với lứa tuổi trẻ.
- Cô lên lớp đã biết tích hợp các nội dung giáo dục phong phú phù hợp
với đề tài nhằm phát triển kỹ năng tạo hình cho trẻ một cách tốt nhất.
- Tạo được môi trường phong phú phù hợp với nội dung của từng chủ đề.
- Có kỹ năng, kinh nghiệm tổ chức các hoạt động tạo hình một cách tự tin,
linh hoạt.
- Lớp học được trang trí bằng các sản phẩm của trẻ, cô giáo đỡ vất vả khi
mỗi lần thay chủ đề
* Đối với trẻ.

- Khả năng chú ý có chủ định đã cao. Trẻ thích thể hiện các tác phẩm
nghệ thuật theo bản năng của mình.
- Trẻ hứng thú hơn, tham gia tích cực và duy trì hết hoạt động.
12


* Đối với phụ huynh.
- Đã quan tâm tạo điều kiện cho học sinh đi học đều.
- Tham gia trải nghiệm cùng trẻ thông qua các hoạt động tạo hình.
- Ủng hộ thêm đồ dùng như: Giấy, hột, hạt, màu giúp cô và trẻ yên tâm
hoạt động.
* Với nhà trường: Đã quan tâm hơn đến hoạt động tạo hình từ đó giúp trẻ hoạt
động tích cực hơn ở môn tạo hình
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận.
Hoạt động tạo hình trong trường Mầm non là phương tiện phát triển thẩm
mỹ cho trẻ, để trẻ có lòng đam mê với nghệ thuật, hướng tới cái đẹp trong cuộc
sống. Đòi hỏi mỗi giáo viên chúng ta nói chung, cô giáo dạy lớp 4-5 tuổi nói
riêng cần chú ý:
- Phải kiên trì, tỷ mỉ, tạo môi trường lớp phong phú phù hợp với đặc điểm
thực tế của lớp, của trẻ để tạo cảm xúc yêu vẻ đẹp của thiên nhiên quanh trẻ. Tạo
cho trẻ có ấn tượng đẹp về lớp, giới thiệu cho mọi trẻ hiểu rõ và cùng tham gia
vào môi trường hoạt động tạo hình.
- Rèn luyện kỹ năng cho trẻ, cần tiến hành từ dễ đến khó, từ đơn giản đến
phức tạp.
- Sưu tầm, làm đồ chơi sáng tạo cho trẻ hoạt động từ một số nguyên liệu
sẵn có trong thiên nhiên để dạy trẻ.
- Chịu khó học hỏi tìm tòi đưa internets vào trong công tác giảng dạy rất
hữu ích đối với việc gây hứng thú hoạt động cho trẻ và kết quả sẽ rất cao.
- Phối kết hợp với phụ huynh và nhà trường để có sự giáo dục đồng bộ.

Trên đây là một số kinh nghiệm được rút ra trong quá trình học tập và
công tác của bản thân tôi. Tôi xin mạnh dạn trình bày với các bạn đồng nghiệp
mong được sự đóng góp của các đồng chí trong Ban giám hiệu và Phòng giáo
dục. Để từ đó bản thân tôi rút ra được các kinh nghiệm sâu sắc hơn khi tổ chức
cho trẻ trong các hoạt động tạo hình đạt kết quả tốt.
3. 2. Kiến nghị.
* Với nhà trường:
- Tham mưu với các cấp lãnh đạo, đầu tư thêm về cơ sở vật chất giúp cho
việc chăm sóc và dạy dỗ các cháu được tốt hơn.
- Tổ chức học tập nâng cao kiến thức tạo hình cho giáo viên đi học bồi
dưỡng các kĩ năng tạo hình.
* Với phòng giáo dục:
- Thường xuyên mở các lớp tập huấn, chuyên đề tạo hình cho giáo viên để
giáo viên có nhiều cơ hội học tập và rút kinh nghiệm cho bản thân.
- Xin Phòng đầu tư mỗi lớp một máy chiếu để giáo viên có thể ứng dụng
công nghệ thông tin vào trong quá trình giảng dạy.
Trên đây là một số kiến nghị của tôi nhằm mục đích nâng cao công tác
chăm sóc, giáo dục trẻ. Kính mong nhà trường, Phòng giáo dục và đào tạo góp ý
kiến, để tôi phát huy được chuyên môn của mình. Góp phần tích cực vào việc
giảng dạy cho năm học mới được tốt hơn.
13


XÁC NHẬN CỦATHỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Hải Long, ngày 10 tháng 4 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, không sao chép,coppy nội dung của
người khác

Lê Thị Nga

14


TÀI LIỆU THAM KHẢO
STT
1.
3.
4.
5.
6.

Nội dung
Tài liệu HD thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
Chương trình chăm sóc giáo dục mầm non (NXB giáo dục Việt Nam)
Tạp chí giáo dục mầm non
Hướng dẫn tổ chức chương trình chăm sóc giáo dục mầm non 4 - 5 tuổi
Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cán bộ quản lí và giáo viên mầm non

7.

năm học 2016 – 2017( NXB giáo dục Việt Nam)
Sưu tầm tài liệu SKKN của cô giáo Lê Thị Thảo

15


Mẫu 1 (2)

DANH MỤC
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH
NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Lê Thị Nga
Chức vụ và đơn vị công tác: Trường Mầm non Hải Long

TT
1.
2.

Tên đề tài SKKN
Làm quen với chữ cái (tiết 2)
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5
tuổi mạnh dạn tự tin trong
giao tiếp ở trường mầm non
Hải Long

Cấp đánh giá
xếp loại

Kết quả
đánh giá
xếp loại

Năm học
đánh giá
xếp loại

(Ngành GD cấp

huyện/tỉnh; Tỉnh...)

(A, B, hoặc C)

Tỉnh

C

2005-2006

Huyện

B

2016-2017

16