skkn một số biện pháp nâng cao chất lượng xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm giúp trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi a2 trường mầm non nga yên hoạt động tích cực

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGA SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG GIÁO DỤC LẤY TRẺ LÀM
TRUNG TÂM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO 5 – 6 TUỔI A2
TRƯỜNG MẦM NON NGA YÊN HOẠT ĐỘNG TÍCH CỰC

Người thực hiện: Mai Thị Lệ
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Nga Yên
SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn

THANH HÓA, NĂM 2018

1


MỤC LỤC
Tên đề mục

Trang

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
2.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng nghiên cứu
1.4. Phương pháp nghiên cứu
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1. Cơ sở lý luận
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.3. Các giải pháp và tổ chức thực hiện
2.3.1. Xây dựng môi trường giáo dục theo chủ đề, trang trí theo
hướng mở, linh hoạt.
2.3.2. Giải pháp xây dựng môi trường trong và ngoài lớp phù hợp
mục tiêu giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
2.3.3. Chuẩn bị đồ dùng, học liệu đa dạng hấp dẫn, tận dụng
nguyên vật liệu, phế liệu từ thiên nhiên sẵn có của địa phương.
2.3.4. Tạo cơ hội, khuyến khích trẻ có thể sử dụng nguyên vật liệu,
học liệu, góc chơi theo nhiều cách sáng tạo khác nhau.
2.3.5. Giải pháp xây dựng khu phát triển vận động chung trong
nhà trường từ những nguyên liệu, phế thải nhằm phát triển thể chất
cho trẻ
2.3.6. Phối kết hợp với phụ huynh.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
* Tài liệu tham khảo

1
1
2
3
3
3
3
4
6
6

8
12
13
14
16
17
18
18
20

2


1. MỞ ĐẦU
1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong mọi thời đại, giáo dục luôn là đòn bẩy cho sự phát triển của xã hội.
Trong thời đại hiện nay giáo dục lại càng đóng vai trò quan trọng thúc đẩy sự
phát triển kinh tế, văn hóa, chính trị và quyết định sự vững mạnh, phồn vinh của
dân tộc. Như chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: "Non sông VN có trở nên tươi đẹp
hay không, dân tộc VN có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường
quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần vào công học tập của
các cháu"[1]. Trẻ em là những mầm non tương lai của đất nước chính vì vậy
phải chăm sóc giáo dục thật tốt ngay từ khi trẻ còn ở độ tuổi mầm non. Trẻ phải
được giáo dục toàn diện để phát triển các mặt: thể chất, nhận thức, ngôn ngữ,
thẩm mỹ, tình cảm xã hội. Vì thế, trong những năm học gần đây, Đảng và Nhà
nước ta đầu tư kinh phí, xây dựng các phòng học, mua sắm trang thiết bị đồ
dùng, đồ chơi cho các trường mầm non để tạo môi trường cho trẻ mầm non được
hoạt động tích cực; đổi mới nội dung và phương pháp giảng dạy và phát động
các cuộc vận động, phong trào thi đua nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.
Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt, chúng khác nhau về thể chất, tình cảm,

xã hội, trí tuệ, hoàn cảnh gia đình, văn hóa và tâm lý. Do đó, mỗi trẻ em có hứng
thú, cách học và tốc độ học tập khác nhau và chúng cần môi trường học tập thực
sự tốt làm bước đệm bền vững để phát triển. Trẻ học bằng chơi tốt nhất khi có
người lớn hỗ trợ và mở rộng những gì chúng đang hứng thú và đang thực hiện.
Như chúng ta đã biết. Nghành học Mầm Non được ví như đặt viên gạch
đầu tiên cho cả một công trình xây dựng, cái nền móng có tốt thì ngôi nhà mới
vững chắc, chính vì thế mà mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ phát triển
toàn diện về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ. Giúp trẻ mạnh dạn , tự tin, hình
thành yếu tố đầu tiên của nhân cách, Khơi dậy và phát triển tối đa những khả
năng tiềm ẩn của trẻ.
Trẻ mầm non không thể tiếp thu kiến thức một cách bài bản, có hệ thống
như trẻ phổ thông. Chính vì thế chúng ta cần tạo cho trẻ một môi trường để trẻ
được hoạt động, được trải nghiệm, được vui chơi, từ đó trẻ có thể tiếp thu kiến
thức một cách nhẹ nhàng, tự nhiên hơn.
Trẻ ở lứa tuổi mầm non việc học của trẻ được thông qua hình thức “Học
mà chơi, chơi mà học”. Trẻ có mong muốn tự nhiên là được cảm nhận và khám
phá một cách tích cực về thế giới. Quá trình học hỏi, khám phá của trẻ diễn ra
thông qua nhiều hoạt động , trong đó hoạt động vui chơi có ý nghĩa rất quan
trọng. Vui chơi không chỉ là hoạt động giúp trẻ giải trí, thư giãn, mà vui chơi còn
là hoạt động giúp trẻ cảm nhận và khám phá thế giới xung quanh một cách tự
nhiên, thuận lợi, và nhanh chóng. Tất cả các trò chơi đều có tiềm năng hỗ trợ
cho việc học của trẻ.
1


Đối với trẻ mầm non thì môi trường hoạt động có vai trò quan trọng trong
sự phát triển toàn diện của trẻ. Trẻ hoạt động thường xuyên với môi trường giúp
trẻ phát triển tư duy, trí tưởng tượng, ngôn ngữ, tâm lý cũng như đời sống tình
cảm của trẻ. Và thông qua các trò chơi những phẩm chất, ý chí của trẻ cũng
được hình thành như: Tính mục đích, tính kỷ luật, tính dũng cảm....

Việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường
mầm non vô cùng cần thiết và đặc biệt quan trọng. Nó được ví như người giáo
viên thứ hai trong công tác tổ chức, hướng dẫn trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui
chơi và hoạt động của trẻ, thông qua đó nhân cách của trẻ được hình thành và
phát triển toàn diện..
Chính vì lẽ đó trong những năm qua, việc giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
đã được các cấp quản lý từ Trung ương, địa phương từng bước quan tâm. Đặc
biệt Bộ Giáo Dục và ĐT đã ban hành hướng dẫn thực hiện chuyên đề “Xây dựng
trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”. Trên cơ sở thực hiện chuyên đề của Bộ
GD, Sở GD, Phòng GD Huyện Nga Sơn. Ban giám hiệu trường Mầm Non Nga
Yên đã có kế hoạch cụ thể về việc triển khai chuyên đề “Xây dựng trường mầm
non lấy trẻ làm trung tâm” xuống từng nhóm lớp.
Nắm rõ kế hoạch cũng như nhiệm vụ, trong những năm qua đặc biệt là
năm học 2017- 2018 được BGH nhà trường phân công phụ trách lớp 5-6 tuổi,
Tôi luôn quan tâm và chú trọng đến phong trào “Xây dựng môi trường giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm” để môi trường giáo dục được sử dụng một cách hiệu quả,
Song trong quá trình thực hiện và xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm vẫn còn những khó khăn hạn chế và bất cập như: Kinh phí hạn hẹp,
Việc tạo môi trường đang còn chủ yếu do bàn tay Cô giáo làm, trẻ tham gia còn
ít. Các góc, các mảng trang trí chưa mang tính mở. Đồ dùng, đồ chơi yếu là mua
sẵn, Nguyên vật liệu, học liệu chưa được phong phú, đa dạng. Trẻ hoạt động
máy móc, rập khuôn dẫn đến nhàm chán.... Phụ huynh chưa quan tâm một cách
triệt để.
Nhận thức được tầm quan trọng môi trường giáo dục đối với sự phát triển
của trẻ và làm thế nào để khắc phục những hạn chế còn vướng mắc. Năm học
này tôi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng
xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm giúp trẻ mẫu giáo 5-6
tuổi A2 Trường Mầm Non Nga Yên hoạt động tích cực”. Làm đề tài sáng kiến
cho năm học.
1.2 Mục đích nghiên cứu.

Tôi lựa chọn đề tài này là muốn “Xây dựng môi trường giáo dục theo quan
điểm lấy trẻ làm trung tâm”. Giúp trẻ lớp 5 - 6 tuổi A2 trường mầm non Nga
Yên hoạt động tích cực

2


Bên cạnh đó nhằm thu hút được sự tham gia của các bậc phụ huynh và sự
quan tâm của các cấp đối với nền giáo dục Mầm non nói chung và với trường
Mầm non Nga Yên nói riêng.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Trẻ 5 – 6 tuổi lớp A2 trường mầm non Nga Yên.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
+ Phương pháp quan sát sư phạm
+ Phương pháp điều tra giáo dục
+ Phương pháp thực nghiệm sư phạm
+ Phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm giáo dục
+ Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động giáo dục
Nhóm các phương pháp nghiên cứu lí thuyết
+ Phương pháp phân tích và tổng hợp lí thuyết
+ Phương pháp thống kê.
2. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm.
Môi trường là yếu tố góp phần quan trọng trong các hoạt động nâng cao
chất lượng chăm sóc giáo dục toàn diện trẻ. Và trong lớp học không thể thiếu
những mảng trang trí, những góc chơi của trẻ, do đó để lớp học thêm lôi cuốn trẻ
thì giáo viên cần tạo nên một môi trường lớp học với những màu sắc sinh động,
đồ dùng đa dạng, bắt mắt mà trẻ được cùng cô tạo nên. Môi trường phải có
không gian, cách sắp xếp phù hợp, thuận tiện, gần gũi, quen thuộc với cuộc sống

thực hàng ngày của trẻ. Phản ánh kinh nghiệm, văn hóa địa phương, luôn thay
đổi để tạo ra sự hấp dẫn mới lạ đối với trẻ.
Các góc hoạt động chính được duy trì thường xuyên. Vì vậy chúng ta cần
bố trí, sắp xếp các góc phải rất linh hoạt để có thể di chuyển tạo không gian
thuận lợi cho trẻ hoạt động. Môi trường trong trường mầm non bao gồm các
trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi, không gian phục vụ cho việc tổ chức các hoạt
động sinh hoạt hàng ngày của trẻ. Môi trường vật chất tạo cho trẻ những cơ hội
tốt để trẻ thỏa mãn nhu cầu hoạt động và phát triển toàn diện về mọi mặt thể
chất, trí tuệ, thẩm mỹ, đạo đức, xã hội, thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng
hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo.
Năm 2008 BGD&ĐT ra chỉ thị số 40/2008/QĐ-BGD&ĐT ngày 22 tháng 7
năm 2008 của BGD&ĐT về nhiệm vụ “Xây dựng môi trường thân thiện, học
sinh tích cực”[2] để thực hiện tốt phong trào thi đua này tất cả các trường học
3


xây dựng môi trường xanh - sạch - đẹp đúng nghĩa và phù hợp với tình hình thực
tế địa phương.
Các nhà giáo dục đều phải thừa nhận rằng cách tiếp cận tốt nhất để giáo
dục trẻ mầm non đó là xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm để thúc đẩy sự
phát triển tính chủ động, khả năng tư duy ở trẻ. Và các cách tiếp cận tốt thường
thể hiện tính tích cực cao và kết nối việc học với thực tế đời sống của trẻ. Mỗi
đứa trẻ là một cá thể riêng biệt, chúng khác nhau về thể chất, tình cảm, trí tuệ,
hoàn cảnh gia đình, văn hóa và tâm lý. Do đó, mỗi trẻ có hứng thú, cách học và
tốc độ tiếp thu khác nhau và chúng đều có thể thành công. Trẻ học bằng chơi,
chơi bằng học tốt nhất khi có người lớn hỗ trợ và mở rộng những gì trẻ đang
hứng thú, đang thực hiện. Mỗi nhà trường, mỗi lớp học chúng ta cũng cần phải
xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm để từ đó trẻ được trải nghiệm. Môi
trường hoạt động trong nhà trường mầm non là rất quan trọng, ảnh hưởng trực
tiếp đến hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ. Hiệu quả của việc tạo môi trường

nhằm góp phần thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ.
Trên cơ sở đó tôi đã căn cứ vào hướng dẫn của Phòng GD Huyện Nga
Sơn, Sự chỉ đạo của BGH Trường Mầm Non Nga Yên về thực hiện chuyên đề
trọng tâm “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” bên cạnh đó căn
cứ vào điều kiện thực tế của nhà trường, vào khả năng, nhu cầu học tập. Từ đó
tôi lên kế hoạch, và thực hiện xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm của lớp
tôi phụ trách để trẻ hoạt động một cách tích cực.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
Trong những năm gần đây, được sự quan tâm của địa phương, các cấp lãnh
đạo, đặc biệt là sự quan tâm sát sao của Phòng GD, UBND Huyện Nga Sơn và
lãng đạo địa phương về cơ sở vật chất trang thiết bị, khuôn viên nhà trường
tương đối đẹp, khang trang, rộng rãi thoáng mát, hơn nữa một số phụ huynh
cũng quan tâm đến điều kiện học hành của các cháu, đây cũng là những yếu tố
hết sức thuận lợi cho việc xây dựng môi trường chăm sóc giáo dục trẻ trong và
ngoài lớp học. Và trong năm học 2017 – 2018 nhà trường đã tham gia hội thi
Xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm cấp huyện đạt giải nhất, tham gia hội
thi cấp tỉnh đạt giải 3, đây là sự nổ lực cố gắng của cô và trò trường mầm non
Nga Yên.
Năm học 2017-2018 bản thân trực tiếp giảng dạy lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi
A2 với tổng số 39 cháu. Khi bước vào thực hiện đề tài này lớp tôi có những
thuận lợi và gặp một số khó khăn sau.
* Thuận lợi
Cơ sở vật chất:

4


- Mọi hoạt động của lớp được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của BGH nhà
trường.
- Phòng học có hiên trước và hiên sau, có nhà kho. Lớp tôi là một trong

những lớp được đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất kiên cố và tương đối đầy đủ
đảm bảo cho việc dạy và sinh hoạt của các cháu.
Đối với giáo viên:
- Bản thân tôi là một giáo viên trẻ năng động, sáng tạo, ham học hỏi, có
năng khiếu hội họa, được nhà trường quan tâm tạo điều kiện nên tôi luôn hoàn
thành tốt nhiệm vụ.
Về phía trẻ:
- Hầu hết trẻ lớp tôi đã qua học qua lớp 3 - 4 tuổi và 4 - 5 tuổi nên trẻ rất
năng động, đi học chuyên cần, có nề nếp tốt.
Điều kiện về phụ huynh
- Phụ huynh có nhận thức tốt về chăm sóc giáo dục mầm non. Phụ huynh
luôn quan tâm đến việc chăm sóc giáo dục con em và ủng hộ các hoạt động của
nhà trường.
* Khó khăn
Cơ sở vật chất:
- Phòng học chật nên việc sắp xếp bố trí các góc còn nhiều hạn chế giữa
góc động và góc tĩnh.
- Các mảng trang trí trên tường theo chủ đề đẹp nhưng vẫn còn tình trạng
phải dán chết trên tường. Tất cả dều do tay cô làm là chủ yếu, trẻ tham gia cùng
cô rất ít.
- Được đầu tư trang thiết bị đồ dùng đồ chơi nhưng chủ yếu là đồ mua sẵn,
chất liệu chủ yếu bằng nhựa chưa có nguyên vật liệu thiên nhiên, chưa đáp ứng
được nhu cầu khám phá, sáng tạo...của trẻ
Đối với giáo viên: Bản thân giáo viên còn chưa khai thác tận dụng, sử dụng
một cách triệt để, khoa học sáng tạo, linh hoạt để lôi cuốn trẻ vào hoạt động học
tập sáng tạo có hiệu quả nhất.
Về phía trẻ: Trẻ được tổ chức hoạt động thường xuyên nhưng còn rập
khuôn, máy móc, chưa có sự sáng tạo.
Về phụ huynh: Phần lớn nhân dân trong xã sống bằng nghề nông nghiệp
nên nền kinh tế còn nhiều khó khăn. Vì vậy việc đóng góp, mua sắm trang thiết

bị, đồ dùng, đồ chơi cho trẻ hoạt động còn hạn chế, theo chủ trương xã hội hóa
giáo dục vẫn còn hạn chế.
Chính vì những khó khăn trên việc tạo môi trường hoạt động cho trẻ được
trải nghiệm được khám khá hiệu quả chưa cao.

5


* Kết quả khảo sát thực tế trẻ lớp 5 - 6 tuổi A2 lớp tôi vào thời điểm tháng
9/ 2017 như sau.
TT

1

2
3

NỘI DUNG
Trẻ tham gia tích cực vào hoạt
động xây dựng môi trường
cùng cô.
Kỹ năng sử dụng học liệu,
nguyên liệu sẵn có từ thiên
nhiên của trẻ.
Trẻ hứng thú tham gia các
hoạt động.

Đạt
Tỷ lệ
Số

cháu
%

Chưa đạt
Số
cháu

Tỷ lệ
%

15

38,4

24

61,6

13

33,3

26

66,7

17

43,5

22

56,5

Qua quan sát tình hình thực tế ở lớp, tôi nhận thấy
+ Số trẻ tham gia xây dựng môi trường cùng cô rất ít, chủ yếu là cô xây
dựng
+ Đa số trẻ chưa có kĩ năng hoạt động với các vật liệu thiên, chủ yếu thích
đồ chơi mua sẵn.
+ Trẻ hoạt động chưa hiệu quả, chưa tích cực...
2.3. Các giải pháp sử dụng để giải quyết vấn đề
2.3.1. Xây dựng môi trường giáo dục theo chủ đề, trang trí theo hướng
mở, linh hoạt.
* Xây dựng môi trường toát lên hình ảnh và nội dung phản ánh chủ đề
phù hợp với độ tuổi.
Trong chương trình giáo dục mầm non hiện hành, chương trình giáo dục
được xây dựng theo chủ đề giáo dục. Vì vậy việc xây dựng môi trường hoạt
động giáo dục cần thiết phải được xây dựng theo chủ đề để phục vụ cho các hoạt
động học tập vui chơi của trẻ trong chủ đề.
Xây dựng môi trường theo chủ đề là giáo viên trang trí môi trường bằng
hình ảnh, đồ dùng đồ chơi ở tất cả không gian lớp đề toát lên được đặc điểm, nội
dung của chủ đề. Vì vậy tôi bám vào nội dung, mục tiêu của từng chủ đề để có
biện pháp xây dựng môi trường phù hợp. Môi trường xây dựng phải đảm bảo
giúp cho trẻ thích tham gia và được hoạt động trải nghiệm trong môi trường đó,
để tiếp thu kiến thức kỹ năng trong chủ đề.

6


Bên cạnh đó cách trang trí phải đảm bảo tính mở, linh hoạt, hình ảnh, màu

sắc cũng sinh động, ngộ ngĩnh, bắt mắt, thu hút trẻ từ đó kích thích sự hứng thú
hoạt động của trẻ.
Để thực hiện được trước tiên tôi cần phải xác định môi trường trong ngoài
nhóm lớp đều được phản ánh đặc trưng của chủ đề. Từ mảng chủ đề chính, đến
các mảng góc đều phải được trang trí, bố trí sắp xếp đồ dùng đồ chơi, chuẩn bị
các nguyên vật liệu để phục vụ cho các nội dung hoạt động học tập, vui chơi
trong chủ đề cụ thể làm cho các bé có cảm giác khi bước chân vào lớp như được
bước vào một thể giới khác, thế giới của trẻ thơ với những bức tranh đầy màu
sắc, từ những nhân vật cổ tích, cỏ cây, hoa lá đến những nhân vật hoạt hình ngộ
nghĩnh… được trang trí từ hành lang lớp học. Còn bên trong lớp học các hình
ảnh được trang trí phong phú hơn gắn với nội dung giáo dục theo chủ đề. Việc
trang trí lớp học theo chủ đề vừa tạo sự chú ý và hứng thú khám phá ở trẻ vừa
cho mọi người biết lớp học đang học chủ đề nào. Một chủ đề không nhất thiết
phải trang trí hoàn chỉnh ngay từ khi bắt đầu, mà có thể bổ sung dần trong cả
quá trình cô và trẻ cùng làm và qua từng nhánh nhỏ của chủ đề cho đến khi kết
thúc chủ đề.
Ví dụ: Trong góc học tập: Góc toán giáo viên cho trẻ vẽ, cắt các loại hoa,
quả, cây và dán theo số lượng vào các tranh theo yêu cầu của cô và ghi rõ số
tương ứng: Góc khám phá thì giáo viên yêu cầu trẻ vẽ, cắt, sưu tầm các loại hoa,
quả có cùng đặc điểm dán vào các bộ phận sưu tập, các mảng tường cô để trống
có các yêu cầu cụ thể, tôi gợi ý để học sinh trang trí các hình ảnh hoa, quả có số
lượng sao cho có thể sử dụng làm trò chơi học tập, khi học.
(Hình ảnh minh hoạ kèm theo phụ lục 1)
Với mục tiêu này, tôi đã xây dựng môi trường hoạt động giáo dục trong và
ngoài lớp học của mình phải thật sự sinh động, hấp dẫn trẻ, lôi cuốn trẻ vào nội
dung các hoạt động có trong chủ đề. Điều này đòi hỏi giáo viên phải có tư duy
để có lựa chọn ý tưởng hình ảnh, bố cụ trang trí trong tất cả các mảng góc, các
vị trí không gian trong và ngoài lớp, để làm sao đạt được mục tiêu thu hút trẻ
tích cực tham gia.
*Xây dựng môi trường hoạt động giáo dục đảm bảo có sự thay đổi

thường xuyên theo chủ đề và có tính liên kết các chủ đề và trẻ được trải
nghiệm tối đa với môi trường.
Tận dụng lợi thế sẵn có, khai thác tài nguyên mạng, lựa chọn các thông tin,
nguyên liệu sắn có để xây dựng môi trường theo chủ đề. Nhưng để đảm bảo thay
đổi môi trường theo chủ đề thường xuyên làm mới môi trường và cho trẻ được
trải nghiệm. Tôi đã tận dụng các mảng trang trí, đồ dùng đồ chơi, nguyên liệu,
phế liệu, của chủ đề trước. Sau đó tôi hướng trẻ cùng cô sắp xếp, trang trí lại

7


theo nội dung chủ đề mới, bảo đảm tính liên kết, dẫn dắt để trẻ phát huy trí
tưởng tượng…
Tôi căn cứ vào mục tiêu giáo dục của từng chủ đề, đồng thời tận dụng tối
đa môi trường không gian xung quanh lớp học, khai thác các thiết bị, đồ dùng
sẵn có, bổ sung thêm thiết bị, đồ dùng tự làm.
Tôi luôn quan tâm tổ chức cho trẻ cùng cô làm các đồ dùng đồ chơi, trang
trí môi trường, thông qua đó cô tận dụng cơ hội để cung cấp kiến thức kỹ năng
cho trẻ.
(Hình ảnh minh hoạ kèm theo phụ lục 2)
Kết quả: Khi tổ chức thực hiện biện pháp này với cách trang trí mở có tính
linh hoạt tôi nhận thấy đa số trẻ trong lớp tôi đã nhận thức được tầm quan trọng
của của việc trang trí lớp theo chủ đề và đã biết cùng cô xây dựng chủ đề. Các
mảng tường của lớp được trang trí các hình ảnh vừa đảm bảo tính thẩm mỹ (đẹp,
hấp dẫn trẻ), vừa đảm bảo các yêu cầu giáo dục (có thể sử dụng các mảng trang
trí làm phương tiện dạy học), trẻ rất thích được tham gia các hoạt động cùng cô
trang trí môi trường lớp học.
2.3.2. Giải pháp xây dựng môi trường trong và ngoài lớp phù hợp mục
tiêu giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
* Bố trí, sắp xếp môi trường bên trong lớp học

Trong lớp học không thể thiếu những góc chơi của trẻ, do đó để lớp học
thêm lôi cuốn trẻ các cô giáo cần tạo nên một môi trường lớp học với những
màu sắc sinh động, những nhân vật ngộ nghĩnh… Môi trường có không gian,
cách sắp xếp phù hợp, gần gũi, quen thuộc với cuộc sống thực hàng ngày của
trẻ, phản ánh kinh nghiệm, văn hóa của địa phương, luôn thay đổi để tạo ra sự
hấp dẫn mới lạ đối với trẻ. Các góc hoạt động chính được duy trì thường xuyên,
chúng không cần phải di chuyển đi hoặc đóng lại.Vì vậy chúng ta cần suy nghĩ
cẩn trọng về việc bố trí các góc. Việc sắp xếp phải rất linh hoạt để có thể sắp xếp
lại, chính vì vậy tôi đã:
- Bố trí, sắp xếp góc chơi phù hợp với lớp học:
Để hoạt động vui chơi của trẻ đạt kết quả tốt thì trước hết phải tạo được góc
chơi phù hợp. Vì thế tôi đã lựa chọn bố trí góc chơi có diện tích đảm bảo cho số
trẻ tham gia vào hoạt động. Bố trí phù hợp với thực tế không gian của nhóm lớp.
Đối với môi trường lớp tôi tuy hơi hẹp nhưng lại có một không gian rất
thoáng mát, với cách sắp xếp phù hợp gần gũi quen thuộc với cuộc sống hàng
ngày của trẻ. Các góc chơi được bố trí động và tĩnh linh hoạt và khoa học. Đồ
dùng đồ chơi có giá để ngăn nắp, gọn gàng trẻ dễ thấy, dễ lấy, dễ dùng và dễ cất.
Bên cạnh đó. Tôi luôn chú trọng đến cách bày trí nhằm phát huy tối đa diện tích
cho trẻ hoạt động.
8


Mặt khác tuỳ theo nội dung của từng chủ đề mà lớp đang thực hiện để bố trí các
góc chơi cho phù hợp. Tránh tình trạng giáo viên dạy trẻ lạc chủ đề như vậy sẽ
cung cấp kiến thức sai cho trẻ không đúng với chủ đề bé đang học.
Sau khi thực hiện việc lựa chọn sắp xếp bố trí góc chơi cho trẻ phù hợp
như trên tôi thấy có hiệu quả rõ ràng, tôi quan sát thấy trẻ chơi tự tin hơn, trật tự
hơn không xô đẩy va chạm nhau. Các góc yên tĩnh không bị ảnh hưởng bởi các
góc chơi ồn ào, các góc chơi có không gian rộng riêng biệt trẻ chơi thoải mái,
chơi hứng thú. Và đặc biệt là giáo viên có thể bao quát trẻ chơi tốt hơn . Và một

điều cũng đặc biệt cần lưu ý khi xây dựng môi trường học tập chúng ta phải xây
dựng các góc theo đúng nguyên tắc: Góc ồn ào xa góc yên tĩnh (Góc học tập
phải xa góc xây dựng…)
Ví dụ:
+ Góc phân vai và góc xây dựng: Là các góc động thường hay ồn ào tôi sắp
xếp khu vực phía dưới lớp, gần nhau tạo sự liên kết giữa các nhóm chơi trong
hai góc.
(Hình ảnh minh hoạ kèm theo phụ lục 3)
+ Góc hoc tập: Còn đối với góc học tập cần yên tĩnh hơn nên tôi đã bố trí
nơi có không gian rộng rãi ánh sáng phù hợp, cách xa góc xây dựng… cho trẻ
được ngồi yên tĩnh để đọc thơ, đọc chuyện…
+ Góc nghệ thuật: Với góc nghệ thuật tôi sắp sếp ngay cửa vào gần với
mảng chính của chủ đề để tận dụng mảng tường rộng, và nơi để sản phẩm của
trẻ tôi thiết kế giá trưng bày sản phẩm lưu động nên việc sắp xếp gần cửa tiện
cho việc di chuyển giá trưng bày.
(Hình ảnh minh hoạ kèm theo phụ lục 4)
- Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi hấp dẫn cho trẻ sáng tạo
Ơ

Với việc linh hoạt lồng ghép các hoạt động đã kích thích trẻ tự tìm hiểu, phát
hiện ra các chức năng sử dụng của đồ dùng, đồ chơi, tránh sự đơn điệu, nhàm
chán, tạo cho trẻ em sự hấp dẫn, mới lạ, giúp cho trẻ dễ tiếp thu bài học và có
thể tham gia thể hiện ý tưởng của mình.
Các sản phẩm của trẻ làm cùng cô được trưng bày đó là một sự khích lệ với
trẻ động viên để trẻ phấn đấu cố gắng trong các hoạt động. Tạo cho trẻ cảm nhận
được “Đi học là hạnh phúc và mỗi ngày đến trường là một ngày vui”, làm cho
trẻ thêm yêu trường, yêu lớp, gắn bó với ngôi nhà chung
Việc trang trí lớp học cũng như chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi tôi luôn sử dụng
các nguyên vật liệu thiên nhiên, gần gũi với trẻ, tạo sự phong phú và hấp dẫn đối
với trẻ nhằm kích thích trẻ hoạt động cùng cô. Với mục tiêu “Trang trí kết hợp

giữa làm đẹp cảnh quan lớp học với yêu cầu phục vụ học tập của trẻ lớp mình”.

9


Tôi đặc biệt chú trọng đến việc sưu tầm đa dạng nguyên vật liệu để trẻ sáng tạo
trong hoạt động và khi tạo thành sản phẩm luôn thu hút và hấp dẫn đối với trẻ.
Như vậy việc tạo cảnh quan thân thiện đối với trẻ giúp trẻ học tập một cách
gần gũi thân thiện có tác dụng giúp trẻ đạt được các mục tiêu giáo dục.
Và điều quan trọng hơn cả, thông qua việc cùng nhau trang trí lớp học hầu hết
trẻ đều rất yêu thích đến trường vì nó đem lại cho trẻ nhiều điều bổ ích, như
được bày tỏ những điều mình mong muốn, được trưng bày những sản phẩm
mình làm ra và được làm chủ lớp học của mình.
- Chọn tiêu đề tranh ảnh thu hút sự chú ý của trẻ
Xuất phát từ đặc điểm trên của trẻ để có góc chơi hấp dẫn tạo cảm giác
mới lạ kích thích hứng thú cho trẻ tôi luôn đặc biệt chú ý tới việc lựa chọn tranh
ảnh tiêu đề đơn giản, ngắn gọn, các hình ảnh ngộ nghĩnh, các sản phẩm quen
thuộc của địa phương phù hợp với chủ đề đang thực hiện.
VD: Ở góc phân vai. Với chủ đề thế giới thực vật - tết và mùa xuân tôi đặc
biệt chú trọng đến trang trí siêu thị của bé và tôi đã có ý tưởng tái hiện lại một
phiên “Chợ quê” qua một góc nhỏ bán hàng để trẻ được trải nghiệm. Khi bước
vào vai chơi trẻ được thả mình khám khá một phiên chợ quê với những mặt
hàng gần gũi, quen thuộc. Cùng với ý tưởng của mình tôi khuyến khích trẻ cùng
cô xây dựng góc phong phú đa dạng. bên cạnh đó là góc mở với những hình ảnh
ngộ ngĩnh và bắt mắt được thiết kế linh động và sáng tạo. Trước khi trẻ đi chợ,
đi siêu thị trẻ được trải nghiệm trước ở góc mở. Hôm nay ý định trẻ sẽ đi chợ
mua gì, cần gì và giá mua, bán là bao nhiêu tiền, từ đó giúp trẻ tưởng tượng và
hình dung ra sản phẩm và dồ dùng mình cần mua, cần sắm...
(Hình ảnh minh hoạ kèm theo phụ lục 5)
Tương tự tất cả các góc tôi đều quan tâm lựa chọn tiêu đề một cách hợp lý

nhất. Ngoài ra việc lựa chọn tiêu đề hoạ tiết trang trí ở các góc chơi tôi luôn chú
ý đảm bảo tính mở và linh hoạt, có sự kết hợp giữa các sản phẩm của trẻ và của
cô để trang trí giúp cho trẻ cảm thấy yêu thích góc chơi đó hơn và tự tin, tự hào
hơn khi thấy các sản phẩm từ chính tay mình làm được dùng để trang trí. Đó
cũng chính là một trong những yếu tố giúp trẻ chơi sáng tạo hơn.
Khi thực hiện biện pháp này tôi thấy các cháu đã tự tin lên rất nhiều, đã
linh hoạt, sáng tạo cùng cô trong trang trí lớp, tạo đồ dùng đồ chơi phong phú đa
dạng. Hình thức trang trí lớp, xây dựng môi trường học tập của lớp cũng rất
phong phú, đa dạng, phù hợp với độ tuổi, với từng chủ đề. Và đặc biệt trong hội
thi xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Cô trò lớp A2 chúng tôi
đã đạt giải nhất cấp trường, cấp huyện, và cùng với nhà trường cô trò tiếp tục
xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tham gia hội thi cấp Tỉnh.

10


* Xây dựng môi trường ngoài lớp học:
Đối với trẻ mầm non, môi trường ngoài lớp học là yếu tố góp phần tích
cực trong các hoạt động nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục toàn diện trẻ.
Chính vì vậy mà cảnh quan môi trường ngoài lớp học là vô cùng cần thiết đối
với quá trình giáo dục trẻ. Vì vậy ngay từ đầu năm học song song với việc xây
dựng môi trường học tập trong lớp tôi đã cùng với tập thể giáo viên trong nhà
trường xây dựng môi trường ngoài lớp học với tiêu chí an toàn, đẹp, và hấp dẫn
trẻ. Để trẻ thỏa sức trải nghiệm, khám phá và hoạt động ngoài trời một cách tích
cực.
Tập thể cán bộ giáo viên Trường mầm non Nga Yên đã tập trung xây dựng
môi trường giáo dục ngoài lớp với những yêu cầu về môi trường ngoài lớp học
được nhà trường quản lý nghiên cứu, tìm hiểu như khu vui chơi, khu vận động,
vườn cổ tích, khu vực chơi với đồ chơi ngoài trời (cầu trượt, đu quay, bập bênh,
nhà bóng…); khu vực chơi “giao thông”; khu vực chơi với đất, cát, nước, đá,

sỏi…; khu vực trẻ trồng rau, (Vườn rau của bé). Trồng cây và chăm sóc cây cối.
(Vườn thiên nhiên của bé) khu trồng cỏ, trồng hoa, trồng cây cảnh. Kết hợp với
mô hình các câu chuyện cổ tích để trẻ được tái hiện lại nội dung câu chuyện,
khắc sâu nội dung câu chuyện khi được dạo chơi trong vườn cổ tích (Vườn cổ
tích) cây ăn quả, cây bóng mát trên sân trường...
Môi trường giáo dục của trường thực sự an toàn, đảm bảo vệ sinh về nguồn
nước, không khí, vệ sinh an toàn trong ăn uống. Các trang thiết bị, đồ dùng, đồ
chơi được bảo dưỡng thường xuyên, giữ gìn vệ sinh và tạo sự hấp dẫn đối với
trẻ. Có hàng rào bảo vệ xung quanh khu vực trường.
- Cây xanh: Ngoài cây lâu năm được trồng bổ sung cây xanh hàng năm.
- Bố trí, sắp xếp môi trường bên ngoài đảm bảo độ an toàn cho trẻ: Không
trồng loại cây có gai, độc hại đối với trẻ…
Với lợi thế và ưu điểm đó là có một khuôn viên rộng, thoáng mát, địa hình
đẹp cùng với sự sắp xếp bài trí môi trường ngoài của trường tôi, khi bước chân
đến cổng trường không những thu hút sự thích thú ở trẻ mà còn mang đến cho
các bậc phụ huynh một không gian hấp dẫn đáp ứng đầy đủ các yêu cầu chăm
sóc giáo dục trẻ.
(Hình ảnh minh hoạ kèm theo phụ lục 6)
Ngoài ra tôi còn tham mưu với BGH nhà trường cho vẽ những khẩu hiệu,
hình ảnh về giáo dục ý thức bảo vệ môi trường, hình ảnh hướng dẫn khi tham
gia giao thông, hình ảnh các trò chơi dân gian,… tạo môi trường học tập tích cực
cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi.
Kết quả: Có thể nói việc xây dựng môi trường giáo dục “Lấy trẻ làm trung
tâm” trong trường mầm non thực sự cần thiết và rất quan trọng. Nó được ví như
11


người giáo viên thứ hai trong công tác tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa
mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ, thông qua đó nhân cách của trẻ được
hình thành và phát triển toàn diện. Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí

khu vực chơi và học trong lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn
không chỉ đối với sự phát triển thể chất của trẻ, mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận
thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Môi
trường giao tiếp cởi mở, thân thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ
với môi trường xung quanh sẽ tạo cơ hội cho trẻ được chia sẻ, giãi bày tâm sự,
nguyện vọng, mong ước của trẻ với cô, với bạn bè, nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn,
trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng hơn nên hiệu quả hoạt động
cũng cao hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp, yêu cô giáo và bạn bè hơn.
2.3.3. Chuẩn bị đồ dùng, học liệu đa dạng hấp dẫn, tận dụng nguyên
vật liệu, phế liệu từ thiên nhiên sẵn có của địa phương.
Như chúng ta đã biết, hiện nay trên thị trường rất nhiều các loại đồ dùng
đồ chơi sẵn của trẻ mầm non, với tính năng đa dạng về hình dáng, màu sắc,
phong phú về chủng loại. Nhưng đồ dùng đồ chơi mua sẵn có đẹp, có tốt song
chúng không phong phú về chất liệu mà lại tốn kinh phí hơn, trẻ ít có cơ hội
khám phá, trải nghiệm qua các đồ dùng đồ chơi mua sẵn và để đáp ứng nhu cầu
khám phá của trẻ và theo thông tư 02/BGD&ĐT chuẩn bị thêm đồ dùng, học
liệu, đa dạng, hấp dẫn, tận dụng phế liệu vật liệu thiên nhiên có sẵn địa phương
để trẻ hoạt động hứng thú, tích cực.
Để trẻ hoạt động một cách hứng thú, tích cực, ngay từ đầu năm học tôi dã
lên kế hoạch cho việc làm đồ dùng đồ chơi phục vụ các góc chơi, không lên
cách chung chung mà tôi vạch rõ ràng và cụ thể cho việc làm đồ dùng , đồ chơi.
Tôi rà soát lại đồ dùng, đồ chơi của lớp, đồ dùng mua sắm, đồ dùng cần làm, tôi
bổ xung từ từ theo chủ đề, đồ chơi cần được bổ xung trước...
Tận dụng nguyên vật liệu để làm đồ chơi cho trẻ. Ngoài đồ dùng đồ chơi
mua sẵn tôi tận dụng nguyên vật liệu dạng phế liệu sẵn có, dễ kiếm như: bìa
catton, xốp, đĩa CD cũ các trang giấy báo có màu sắc hấp dẫn,chai nhựa, vỏ hộp
sữa chua, vải vụn...Tận dụng những nguyên vật liệu thiên nhiên sẵn có ở địa
phương như : Vỏ ngao, vỏ hến , hạt gấc, hạt nhãn, hạt na, bẹ ngô, sợi cói,lõi, lõi
ngô khô, rơm khô, lá khô....và tất cả những nguyên vật liệu cần đảm bảo an toàn
tính mạng, không gây độc hại, không sắc nhọn, không nặng nề đối với trẻ. Từ

các nguyên vật liệu này làm nhiều đồ chơi góc cho trẻ
Ví dụ: Tôi dùng đĩa CD trang trí giấy đề can cho trẻ xếp hình cá, chim ,
hoa rất là ngộ nghĩnh và sinh động. Hoặc tôi dùng chai hộp nhựa làm một số đồ
dùng trong gia đình như, Bàn là, bàn nghế, cốc chén, các hộp xà phòng , comfort
cắt thành đoàn tàu, ôtô, máy bay...Cũng từ nguyên vật liệu đó, trẻ có thể sử dụng
hoạt động góc, trẻ làm nhiều sản phẩm như: Trẻ dùng chai nước C2, trà xanh để
12


xây hàng rào, chơi ném vòng cổ chai, đong cát, nước. Dùng lá khô làm nghé,
làm mèo, làm đồng hồ, vòng tay...
Tất vả những đồ dùng, học liệu này cô không tự chuẩn bị mà khuyến khích trẻ
tham gia chuẩn bị, việc chuẩn bị đồ dùng, học liệu phải phân loại theo chất liệu,
chủng loại, và có hộp đựng riêng từng loại ... Những loại nguyên liệu, học liệu
cô trẻ sưu tầm, phân loại theo chủng loại, chất liệu. Sau đó cô giáo tiếp tục phân
loại theo mục đích sử dụng, và phân theo góc chơi, chủ đề chơi.
Ví dụ: Lá cây, lõi ngô, bẹ ngô, đĩa CD, cói lõi, hột hạt... phân góc nghệ thuật để
trẻ hoạt động .
(Hình ảnh minh hoạ kèm theo phụ lục 7)
Vỏ ngao, hến, hột hạt để góc học tập, góc phân vai, xây dựng. Góc khám
phá khoa học chuẩn bị các vỏ hộp, hột hạt...Những đồ dùng học liệu không để
cố định góc nào, không áp đặt trẻ cách sử dụng mà cô luôn thay đổi vị trí, mục
đích sử dụng, cách sử dụng tùy vào sáng tạo, ý tưởng của trẻ. Tùy vào nội dung,
chủ đề mà trẻ thực hiện.
Thông qua việc chuẩn bị đồ dùng, học liệu từ thiên nhiên, sẵn có ở địa
phương tôi nhận thấy rằng, đồ dùng, học liệu của lớp cho trẻ hoạt động tăng lên,
số lượng phong phú, đa dạng màu sắc, chủng loại,chất liệu, kiểu dáng...Trẻ hứng
thú, tích cực hoạt động và trải nghiệm. Qua đây giáo dục trẻ tiết kiệm, bảo vệ
môi trường.
2.3.4. Tạo cơ hội, khuyến khích trẻ có thể sử dụng nguyên vật liệu, học

liệu, góc chơi theo nhiều cách sáng tạo khác nhau.
Đối với trẻ mầm non đồ dùng đồ chơi là thứ không thể thiếu trong cuộc
sống của trẻ. Thông qua đồ dùng đồ chơi trẻ tìm tòi, khám phá, trẻ thao tác với
đồ vật. Những đồ chơi mua sẵn thường thì trẻ chơi hay theo chiều hướng máy
móc, dễ nhàm chán, trẻ không sáng tạo được. Chính vì thế việc tạo cơ hội
khuyến khích trẻ sử dụng nguyên vật liệu, học liệu ở các góc chơi theo nhiều
cách sáng tạo khác nhau là rất cần thiết. Qua đó giúp trẻ phát triển một cách toàn
diện. Từ các học liệu, đồ dùng , đồ chơi cô và trẻ cùng chuẩn bị sẵn ở các góc
chơi, cô gợi ý, hướng dẫn trẻ sử dụng, từ đó trẻ tự trải nghiệm và sáng tạo bằng
nhiều cách khác nhau.
Trẻ mầm non thường rất ấn tượng với những hình ảnh và những đồ vật gần
gũi quen thuộc. Đặc biệt khi trẻ được tự mình sử dụng các nguyên vật liệu, học
liệu đó thì trẻ càng thích thú, dễ nhớ dễ khắc nghi những kiến thức cô truyền đạt.
Chính vì thế tôi luôn tạo cơ hội và khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động,
sáng tạo, sắp xếp phù hợp để trẻ tự trải nghiệm và khám phá.
Ví dụ: Ở góc tạo hình với chủ đề Thế giới thực vật - Tết và mùa xuân tôi
cùng trẻ sưu tầm các nguyên vật liệu sẵn có như hạt ngô, vỏ hạt dẻ cười, dây
13


cói... Tôi gợi mở để và khuyến khích trẻ tạo ra bông hoa từ hạt hạt ngô và vỏ hạt
dẻ cười. Thân cây hoa trẻ tạo từ sợi cói...như thế trẻ đã hoàn thành bức tranh rất
đẹp và đơn giản. Đặc biệt trẻ có thể tự mình thực hiện nên qua đó trẻ khắc nghi
đặc điểm cây hoa gồm cánh hoa, nhụy hoa, có lá, thân...
(Hình ảnh minh hoạ kèm theo phụ lục 8)
Ví dụ: Đối với mảng chính ở chủ đề thế giới động vật cùng trẻ tạo, cắt dán
hình ảnh những con vật sống trong gia đình. Tôi cắt phần khó còn trẻ thực hiện
cắt dán mắt, tai để hoàn thiện các bộ phận cho con vật. Trẻ được tự tay mình cắt
dán trẻ rất thích thú. Qua đó rèn luyện cho trẻ trí tưởng tượng và kĩ năng cắt dán
tốt.

Trẻ mầm non với đặc trưng “Chơi mà học, học bằng chơi” Trẻ dễ nhớ song
cũng rất chóng quên. Vì thế trẻ cần được thường xuyên củng cố kiến thức, trong
quá trình chơi - học trẻ được thư giãn, giải trí. Đặc biệt giúp trẻ cảm nhận khám
phá thế giới xung quoanh một cách tự nhiên, thuận lợi, nhanh chóng. Khi trẻ
hoạt động trải qua các giai đoạn khác nhau , có lúc trẻ thất bại và mắc lỗi. Nhận
thức được điều ấy tôi đã tạo cơ hội cho trẻ được thực hành trải nghiệm để trẻ tự
luyện tập và củng cố kiến thức. Điều này rất quan trọng và cần thiết để rèn luyện
tính kiên trì, nhẫn nại và quyết tâm thực hiện đến cùng ở trẻ.
2.3.5. Giải pháp xây dựng khu phát triển vận động chung trong nhà
trường từ những nguyên liệu, phế thải nhằm phát triển thể chất cho trẻ
Trẻ mầm non luôn được quan tâm chăm lo về mọi mặt. Môi trường chăm
sóc giáo dục trẻ ngày càng được cha mẹ trẻ quan tâm, xã hội quan tâm. Trong sự
phát triển thể chất của trẻ, nhu cầu vận động của trẻ càng ngày càng lớn. Yêu
cầu về môi trường an toàn, phong phú đa dạng giúp cho trẻ tích cực vận động
ngày càng cao. Việc tạo môi trường giáo dục phát triển vận động cho trẻ là rất
cần thiết.
Nhận định được vị trí và tầm quan trọng của môi trường
giáo dục phát triển vận động cho trẻ trong trường mầm non, tôi
đã mạnh dạn tham mưu với BGH nhà trường xây dựng kế hoạch
chi tiết, đồng thời phác thảo mô hình các khu hoạt hoạt động
ngoài trời và các thiết bị, đồ dùng phục vụ cho hoạt động của
trẻ. Ngoài ra tôi cũng xác định để thu hút trẻ chơi ở khu vui chơi
này thì đồ chơi phải có sự khác biệt rõ ràng. Tuy nhiên vấn đề
khó khăn trong việc thực hiện đó là nhà trường không có nguồn
kinh phí lớn để đầu tư mua sắm các trang thiết bị mới. Do đó
tập thể cán bộ giáo viên trong nhà trường đã tự sáng tạo làm
các đồ chơi từ phế liệu và các nguyên vật liệu rẻ tiền. Tôi đã làm
thông báo tới các bậc phụ huynh trong nhóm lớp tôi phụ trách

14

về việc thực hiện chuyên đề, ý nghĩa và tầm quan trọng của
việc thực hiện chuyên đề phát triển vận động cho trẻ trong
trường mầm non. Bên cạnh đó tôi cũng liệt kê các nguyên vật
liệu cần thiết cho việc làm các đồ chơi phục vụ chuyên đề và
kêu gọi sự ủng hộ của các bậc phụ huynh. Sau khi thông báo tại
góc tuyên truyền của lớp đã được các bậc phụ huynh nhiệt tình
ủng hộ các nguyên vật liệu như: lốp xe cũ, ống nước cũ, dây
thừng, thùng phi cũ…. Và từ các vật liệu tưởng chừng chỉ để bỏ
đi đó tôi đã chỉ đạo giáo tận dụng làm thành các đồ chơi có ý
nghĩa cho trẻ để trẻ được vui chơi hoạt động
Ví dụ:
+ Làm hệ thống ống chui: Đây là đồ chơi nhằm phát
triển cơ tay và cơ chân cho trẻ. Khi trẻ tham gia trò chơi này sẽ
phải phối hợp nhịp nhàng cả tay và chân để thực hiện vận động
bò hoặc trườn. Tôi đã cùng các giáo viên sử dụng những chiếc
lốp xe máy cũ để làm hệ thống ống chui bằng cách làm giá đỡ
và xếp các lốp xe cách nhau 30 phân, mỗi hệ thống ống chui
khoảng 5-10 chiếc lốp xe. Để đảm bảo an toàn cho trẻ cũng như
tính thẩm mỹ, chúng tôi đã sủ dụng sơn màu sơn các lốp xe với
những màu sắc bắt mắt để khi chơi trẻ thêm khắc sâu về màu
sắc. Với cách làm này đã thu hút được sự thích thú của trẻ khi
tham gia trò chơi
+ Làm cầu dao động: Là đồ chơi nhằm phát triển cơ chân
và rèn khả năng giữ thăng bằng của trẻ. Tôi đã sử dụng bánh xe
máy và khung gỗ để làm. Tôi đã vận động phụ huynh là nghề
mộc làm ủng hộ các cháu khung cầu từ những thanh gỗ thừa,
bánh xe sau khi vệ sinh sạch sẽ được đem dùi lỗ sau đó dùng
dây xích và ốc vít để gắn các bánh xe lại với nhau và treo lên

khung. Khi trẻ chơi với đồ chơi này, trẻ phải tập giữ được thăng
bằng, lần lượt bước lên các bánh xe và đi từ đầu đến cuối cầu.
+ Làm ô bước hình chữ nhật : Đây là thiết bị vui chơi
dành cho trẻ em, giúp bé phát triển khả năng vận động, rèn sự
khéo léo, nhanh nhẹn và bền bỉ khi luyện tập. Tôi đã tham khảo
kiểu mẫu của các công ty đồ chơi sau đó tôi đã vận động phụ
huynh làm nghề cơ khí làm ủng hộ làm giúp phần khung với
kích thước theo yêu cầu của tôi. Khi phần khung được làm xong,
tôi và các giáo viên cùng sử dụng dây thừng đan theo hình các
ô vuông nhỏ cho trẻ bước khi đã hoàn thành xong tôi thấy các

15


cháu thích thú tham gia hoạt động, phụ huynh phấn khởi khi
thấy các cháu được vui chơi, vận động trong một sân chơi
phong phú và bổ ích.
(Hình ảnh minh hoạ kèm theo phụ lục 9)
Kết quả: Nâng cao nhận thức của giáo viên, mạnh dạn trong việc lựa chọn
nội dung PTVĐ; tích cực, sáng tạo trong làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ. Tham gia
hoạt động PTVĐ giúp trẻ phát triển các giác quan, ngôn ngữ giao tiếp, hoàn
thiện các tố chất tâm lý: Mạnh dạn, tự tin, can đảm, độc lập, tự chủ, biết kiềm
chế, có tính kỷ luật, biết lắng nghe, chú ý quan sát... góp phần nâng cao chất
lượng GD toàn diện của nhà trường. Phụ huynh phấn khởi khi thấy con
em mình được vui chơi trong moi trường an toàn, thân thiện.
2.3.6. Phối kết hợp với phụ huynh.
Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là một trong những
nhiệm vụ đòi hỏi cả về chiều sâu và chiều rộng, cần phải đưa vào có hệ thống,
có kế hoạch. và có sự tác động qua lại hai chiều giữa nhà trường và gia đình,
giữa cô giáo với phụ huynh. Xác định rõ điều này để quá trình chăm sóc giáo

dục trẻ và đặc biệt là để có được một môi trường giáo dục tốt, đạt hiệu quả cao
tôi luôn đặt mối liên hệ chặt chẽ với các bậc phụ huynh lên hàng đầu.
Qua nhiều năm công tác và đứng lớp trực tiếp chăm sóc giáo dục các cháu
tôi luôn tìm tòi, suy nghĩ để có những hình thức và nội dung tuyên truyền phù
hợp với các bậc phụ huynh.
Tôi luôn tạo mối quan hệ cởi mở giữa phụ huynh và giáo viên.
Để thực hiện tốt công tác phối kết hợp với các bậc phụ huynh ngay từ đầu
năm học thông qua buổi hội nghị phụ huynh đầu năm tôi đã thực hiện công tác
tuyên truyền tới các bậc phụ huynh về nội dung chương trình học cũng như
những điều kiện về vật chât, môi trường giáo dục nhằm phát triển một cách toàn
diện của trẻ, từ đó các bậc phụ huynh quan tâm và phối kết hợp cùng cô giáo,
nhà trường, xây dựng một môi trường giáo dục hoàn thiện. Đặc biệt là năm học
này tôi đã tuyên truyền sâu rộng đến các bậc phụ huynh về kế hoạch xây dựng
môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, và sự phối kết hợp của các bậc phụ
huynh trong quá trình xây dựng là rất cần thiết và quan trọng
Để Phụ huynh có được nhận thức và hiểu sâu hơn về công tác phối kết hợp
và phối hợp có hiệu quả tôi đã tuyên truyền tới các bậc phụ huynh về nhu cầu
hoạt động của trẻ cũng như hiệu quả của việc xây dựng môi trường lấy trẻ làm
trung tâm để phụ huynh nhận thấy, đồng thời tôi cũng đưa ra một số khó khăn
hạn chế của trường, của lớp còn vướng mắc để các phụ huynh chung tay ủng hộ,
giúp đỡ, cùng nhà trường, cô giáo tạo môi trường tốt cho trẻ hoạt động.

16


Qua việc tuyên truyền và Phối kết hợp với các bậc phụ huynh tôi nhận thấy
sự quan tâm ủng hộ nhiệt tình của các bậc phụ huynh như: Phụ huynh cùng cô
giáo và trẻ sưu tầm các nguyên vật liệu, phế liệu sẵn có ở địa phương, sách báo
cũ, các đồ nhựa như chai lọ...bên cạnh đó một số phụ huynh còn cùng cô cháu
chung tay xây dựng môi trường trong và ngoài lớp, từ việc làm cụ thể đó phụ

huynh cũng nắm bắt được nhu cầu cũng như mọi hoạt động của trẻ và khi về nhà
phụ huynh có thể giúp trẻ tự trải nghiệm khám phá thông qua các công việc vừa
với sức của trẻ ngoài các hoạt động ở lớp. Đặc biệt nắm bắt được kế hoạch cũng
như nhìn thấy được điều kiện của trường của lớp, một số phụ huynh lớp tôi đã
ủng hộ nhà trường rất nhiều cây cảnh, giỏ phong lan, chậu hoa để nhà trường bổ
xung và làm phong phú thêm “Vườn thiên nhiên của bé”. Cũng nhờ đó mà
trường có một vườn thiên nhiên rất đa dạng và phong phú.
Kết quả: Bằng những hình thức trên, chúng tôi đã nâng cao nhận thức của
phụ huynh học sinh trong việc cùng nhà trường chăm sóc giáo dục trẻ.
Phụ huynh ngày càng tin tưởng vào chất lượng chăm sóc giáo dục của nhà
trường, sẵn sàng hộ trợ khi giáo viên cần có sự giúp đỡ của phụ huynh.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
Qua các công việc thường xuyên hàng ngày, với những kinh nghiệm đúc
rút của mình tôi thấy các cháu 5 tuổi lớp tôi đã chuyển biến rõ rệt cụ thể là kết
quả như sau:
* Kết quả khảo sát thực tế trẻ lớp 5 - 6 tuổi lớp A2 cuối năm học như sau.
* Đối với hoạt động xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
Khích lệ được trí tưởng tượng, sự tò mò của trẻ, trẻ có hứng thú học, tiếp
thu kiến thức nhanh về xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm. Trẻ rất thích
tham gia làm đồ dùng đồ chơi từ các nguyên liệu thiên nhiên, yêu lao động, yêu
quê hương, đất nước, thích tạo ra cái đẹp. Bước đầu trẻ có khái niệm xây dựng
môi trường lấy trẻ làm trung tâm. Góp phần phát triển toàn diện 5 mặt giáo dục:
Đức, trí, thể, mỹ và lao động cho trẻ. Đáp ứng được yêu cầu, đòi hỏi ngày càng
cao của quá trình đổi mới giáo dục và những yêu cầu cấp bách hiện nay về nâng
cao chất lượng giáo dục toàn diện cho trẻ ở trường mầm non.
TT

1
2

NỘI DUNG
Trẻ tham gia tích cực vào hoạt
động xây dựng môi trường
cùng cô.
Kỹ năng sử dụng học liệu,
nguyên liệu sẵn có từ thiên

Đạt
Tỷ lệ
Số
cháu
%

Chưa đạt
Số
cháu

Tỷ lệ
%

35

89,7

2

10,3

37

94,9

2

5,1

17


3

nhiên của trẻ.
Trẻ hứng thú tham gia các
hoạt động.

39

100

0

0

* Đối với bản thân: Có nhiều kinh nghiệm, vững vàng, tự tin, trong quá
trình xây dựng môi trường nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho trẻ. Đặc
biệt là nâng cao chất lượng lồng ghép, tích hợp nội dung xây dựng môi trường
giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đạt hiệu quả cao.
* Đối với đồng nghiệp: Thành công sáng kiến kinh nghiệm của tôi đã được
hội đồng khoa học nhà trường đánh giá cao, được các đồng nghiệp ở trường áp
dụng rộng rãi trong quá trình tổ chức thực hiện chuyên đề và thu được kết quả

rất tốt. Giáo viên cũng đã có những kiến thức sâu hơn trong công tác tích hợp
các nội dung giảng dạy và nâng cao nghiệp vụ chuyên môn. Lồng ghép các bài
thơ, bài hát, câu chuyện, trò chơi học tập để xây dựng môi trường giáo dục tích
hợp các nội dung vào từng chủ đề, hoạt động phù hợp, lô gic.
* Đối với nhà trường: Chất lượng thực hiện chuyên đề có nhiều chuyển
biến mạnh mẽ, không ngừng được củng cố, nâng cao và duy trì thường xuyên.
Góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường ngày càng
vững chắc.
Đặc biệt những đóng góp cũng như những thành quả của cô trò tôi trong
thời gian qua đã cùng với nhà trường xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tham gia hội thi cấp tỉnh năm học 2017 - 2018 đạt giải 3 cấp tỉnh.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Với yêu cầu chăm sóc giáo dục trẻ mầm non hiện nay thì biện pháp nâng
cao chất lượng xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm
non là một yêu cầu cần thiết, bởi môi trường có vai trò tác động rất lớn đến sự
phát triển toàn diện của trẻ. Môi trường giáo dục là học liệu của trẻ mầm non.
Nếu xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non đạt hiệu quả sẽ tạo
được điều kiện tốt cho trẻ học tập, vui chơi.
Vì vậy nhiệm vụ xây dựng môi lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non
cần được các nhà trường quan tâm chỉ đạo thực hiện nghiêm túc có hiệu quả.
Để xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm được tốt, yêu cầu mỗi cán bộ
giáo viên mầm non cần phải học tập để nhận thức sâu sắc vai trò của môi trường
đối với giáo dục trẻ phát triển toàn diện. Đặc biệt cán bộ quản lý nhà trường cần
phải có cách làm hiệu quả trong công tác chỉ đạo giáo viên thực hiện xây dựng

18


môi trường giáo dục tại nhà trường phù hợp với điều kiện thực tế của trường

mình.
Nhận thức và xây dựng môi trường tại lớp tôi, tôi rút ra một số bài học cần
lưu ý như sau:
1. Trang trí, sắp xếp, bố trí linh hoạt các khu vực trong lớp theo hướng tận
dụng các không gian để cho trẻ hoạt động phù hợp, thường xuyên thay đổi vị trí,
cách bố trí các góc theo từng chủ đề để tạo sự mới mẻ thu hút trẻ khám phá.
2. Tích cực làm đồ dùng, đồ chơi và tăng cường bổ xung các nguyên vật
liệu tự nhiên đáp ứng nhu cầu của trẻ. Sắp xếp đồ dùng đồ chơi, học liệu phù hợp
với tầm với của trẻ, tạo điều kiện cho trẻ dễ dàng tự lựa chọn và sử dụng sự vật,
đồ vật, đồ chơi để thực hành, trải nghiệm.
3. Khuyến khích trẻ tham gia sắp xếp đồ dùng đồ chơi, trang trí lớp, xây
dựng môi trường của lớp mình cùng cô vừa tiết kiệm thời gian cho cô, vừa tạo
điều kiện, cơ hội cho trẻ hoạt động, trải nghiệm, khám phá dưới nhiều hình thức
khác nhau, phát triển toàn diện.
4. Tích cực tuyên truyền tới phụ huynh về vai trò ý nghĩa của việc xây
dựng môi trường hoạt động cho trẻ, đồng thời vận động phụ huynh ủng hộ kinh
phí, nguyên vật liệu phục vụ cho việc xây dựng môi trường
5. Luôn tạo môi trường thân thiện, gần gũi, cởi mở và tôn trọng trẻ. Hành
vi, cử chỉ, lời nói, thái độ của GV đối với trẻ và những người khác luôn mẫu
mực để trẻ noi theo.
Qua việc áp dụng thực hiện một số giải pháp xây dựng môi trường giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm trong nhà trường nêu trong sáng kiến kinh nghiệm này. Đã
đạt được những kết quả khả quan. Tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu để có những biện
pháp tích cực, năng động, sáng tạo hơn nữa bổ xung cho đề tài áp dụng trong
những năm học tiếp theo đạt hiệu quả cao hơn.
Trên đây là “Một số biện pháp nâng cao chất lượng xây dựng môi
trường lấy trẻ làm trung tâm giúp trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi A2 Trường Mầm
Non Nga Yên hoạt động tích cực”. Các giải pháp đã được thực nghiệm và có
kết quả khả quan. Song trong quá trình thực hiện cũng không tránh khỏi những
thiếu sót, kính mong được sự góp ý của Hội đồng khoa học ngành cũng như các

bạn đồng nghiệp để Sáng kiến kinh nghiệm của tôi có kêt quả cao hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Nga Yên, ngày 10 tháng 4 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN
của mình viết, không sao chép nội
dung của người khác.
Người viết sáng kiến
19


Mai Thị Lệ

20


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Trong thư gửi học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam
2. NXB Giáo dục việt nam - Chương trình giáo dục Mầm non
3. NXB Giáo dục Mầm Non - Hướng dẫn thực hành áp dụng quan điểm
giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trường mầm non
4. Tài liệu BDTX Module 1 Xây dựng trường MN lấy trẻ làm trung tâm
(Dành cho giáo viên)
5. NXB Giáo dục Mầm Non - Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình
giáo dục mầm non Mẫu giáo 5 - 6 tuổi.
6. Môi trường giáo dục nào giúp trẻ phát triển toàn diện? (Báo PL&XH số
ra ngày 10/8/2016
7. Chương trình GDMN mới (Ban hành kèm Thông tư số 17 /2009/TTBGDĐT ngày 25 /7/ 2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo)

DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNH KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Mai Thị Lệ
Chức vụ và đơn vị công tác: giáo viên - Trường Mầm non Nga Yên
Kết quả
đánh giá
xếp loại
(A, B
hoặc C)

Năm học
đánh giá
xếp loại

TT

Tên đề tài SKKN

Cấp đánh giá
xếp loại
(Phòng, Sở,
Tỉnh…)

1

Một số kinh nghiệm hướng

dẫn trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi
làm đồ dùng đồ chơi.

Sở GD & ĐT

C

2012 - 2013

2

Một số biện pháp chuẩn bị
tâm thế tốt cho trẻ 5 - 6 tuổi ở
trường mầm non Nga Yên

Sở GD & ĐT

C

2015 - 2016

3

Một số biện pháp nâng cao
chất lượng xây dựng môi
trường giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm giúp trẻ mẫu giáo
5-6 tuổi A2 Trường Mầm
Non Nga Yên hoạt động tích
cực

PGD&ĐT

A

2017 - 2018


PHỤ LỤC

Phụ lục 1: Hình ảnh trẻ trải nghiệm tại góc mở

Phụ lục 2: Cô trò lớp Mẫu giáo 5 tuổi Trường MN Nga Yên
cùng nhau xây MT học tập