THIẾT KẾ VÀ DẠY THỬ NGHIỆM MỘT SỐ BÀI GIẢNG MÔN CÔNG NGHỆ CÓ LỒNG GHÉP NỘI DUNG GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP.HCM
KHOA NGOẠI NGỮ - SƯ PHẠM

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

THIẾT KẾ VÀ DẠY THỬ NGHIỆM MỘT SỐ BÀI GIẢNG
MÔN CÔNG NGHỆ CÓ LỒNG GHÉP NỘI DUNG
GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

Giáo viên hướng dẫn: LÊ THÚY HẰNG
Họ và tên sinh viên: ĐỖ VĂN MINH
Ngành: SƯ PHẠM KỸ THUẬT CÔNG - NÔNG NGHIỆP
Niên khóa: 2007 - 2011

Tp.Hồ Chí Minh, tháng 05/2011


THIẾT KẾ VÀ DẠY THỬ NGHIỆM MỘT SỐ BÀI GIẢNG
MÔN CÔNG NGHỆ CÓ LỒNG GHÉP NỘI DUNG
GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

Tác giả

ĐỖ VĂN MINH

Khóa luận được đệ trình để đáp ứng yêu cầu cấp bằng cử nhân

Sư Phạm Kỹ Thuật Công Nông Nghiệp

Giáo viên hướng dẫn

LÊ THÚY HẰNG

Tp.HCM, tháng 05/2011

i


LỜI CẢM ƠN
Đầu tiên con xin gởi lời tri ân sâu sắc đến cha mẹ đã sinh thành, dưỡng dục con
nên người, đã luôn ủng hộ, lo lắng, động viên trong suốt quãng đường học tập. Cảm
ơn anh chị và các em đã giúp đỡ, động viên và tạo điều kiện thuận lợi nhất để tôi có
thể hoàn thành tốt quá trình học tập và nghiên cứu.
Xin chân thành cảm ơn!
Giảng viên Lê Thúy Hằng – Giảng viên Bộ môn Sư Phạm Kỹ Thuật trường Đại
Học Nông Lâm TP.HCM đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn em trong suốt quá trình
học tập và hoàn thành tốt khóa luận tốt nghiệp.
Quý thầy cô trường Đại Học Nông Lâm TP.HCM đã hết lòng giảng dạy em
trong suốt thời gian học tập tại trường.
Cảm ơn sự hổ trợ kịp thời và tận tình của quý thầy cô giảng viên Bộ môn Sư
Phạm Kỹ Thuật trường Đại Học Nông Lâm TP.HCM.
Tập thể lớp DH07SK đã động viên, chia sẽ và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian
học tập và hoàn thành tốt khóa luận tốt nghiệp.

ii


TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

Đề tài “Thiết kế và dạy thử nghiệm một số bài giảng môn Công nghệ có lồng
ghép nội dung Giáo dục hướng nghiệp cho học sinh Trung học phổ thông” được
thực hiện trong thời gian từ 9/2010 đến tháng 5/2011 tại trường THPT Võ Thị Sáu –
Quận Bình Thạnh – TP.HCM. Đề tài đạt được kết quả như sau:
Trong quá trình thực hiện đề tài người nghiên cứu đã:
- Nghiên cứu nhiều tài liệu có liên quan đến công tác GDHN và dạy học môn
CN.
- Thiết kế 4 giáo án môn CN có lồng ghép nội dung GDHN cụ thể như sau:
+ Bài 35 CN10: Điều kiện phát sinh, phát triển mầm bệnh ở vật nuôi
+ Bài 44 CN10: Chế biến lương thực, thực phẩm
+ Bài 19 CN11: Tự động hóa trong chế tạo cơ khí
+ Bài 20 CN11: Khái quát về động cơ đốt trong
- Thiết kế phiếu khảo sát ý kiến HS sau mỗi tiết dạy thực nghiệm.
- Tiến hành dạy thực nghiệm 2 bài:
+ Lớp 10A8: Bài 35 CN10: Điều kiện phát sinh, phát triển mầm bệnh ở vật
nuôi
+ Lớp 11A9: Bài 19 CN11: Tự động hóa trong chế tạo cơ khí
- Thực hiện việc đánh giá hiệu quả giảng dạy qua các kênh đánh giá sau:
+ Quay video: Thực hiện tại 2 lớp dạy thực nghiệm 10A8 và 11A9.
+ Quan sát bằng mắt trong lúc đứng lớp dạy thực nghiệm.
+ Phát phiếu khảo sát ý kiến HS sau mỗi tiết dạy thực nghiệm trên.
- Đưa ra một số kinh nghiệm trong việc thiết kế giáo án và giảng dạy các bài
giảng môn CN có lồng ghép nội dung GDHN.
- Đế xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác GDHN và công
tác dạy học môn CN ở trường THPT.
* Kết quả chung của đề tài đạt được là:
- Việc lồng ghép nội dung GDHN vào dạy học môn CN là một phương pháp
mới trong dạy học môn CN.

iii

- HS thích thú và cho rằng việc lồng ghép nội dung GDHN vào dạy học môn
CN nên được thực hiện, mặc dù vẫn còn một số ít HS chưa thật sự ủng hộ.
- Với mỗi kiến thức, thông tin mang tính HN lồng ghép vào bài giảng góp
phần mở rộng thêm kiến thức môn CN, giúp HS dễ tiếp thu bài hơn do nội dung
mang tính HN được lấy từ kiến thức thực tế và phù hợp với nội dung môn CN.
- Việc lồng ghép nội dung GDHN vào dạy học môn CN dưới nhiều hình thức
đã tác động đến kỹ năng chọn nghề ở HS. HS đã có được những ý niệm, suy nghĩ về
những ngành, nghề mà GV cung cấp trong bài giảng. Từ đó làm cơ sở cho việc lựa
chọn NN tương lai ở bản thân mỗi em HS.
- Tuy nhiên, việc lồng ghép nội dung GDHN vào dạy học môn CN vẫn còn
một số hạn chế:
+ GV phải đầu tư nhiều thời gian để thiết kế giáo án, chuẩn bị hình ảnh,
video, tìm kiếm thông tin kiến thức mang tính HN cho phù hợp với nội dung môn
CN, tránh lạm dụng trong việc giới thiệu nội dung HN mà gây ảnh hưởng đến kiến
thức môn CN.
+ Để áp dụng và nâng cao hiệu quả việc lồng ghép nội dung GDHN vào dạy
học môn CN đòi hỏi phải có sự hợp tác từ nhiều phía, từ Bộ Giáo Dục và Đào Tạo
cho đến trường THPT, GV và HS.

iv


MỤC LỤC
Nội dung ........................................................................................................ Trang
Trang tựa ................................................................................................................. i
Lời cảm ơn ............................................................................................................. ii
Tóm tắt .................................................................................................................. iii
Mục lục ...................................................................................................................v

Danh sách chữ viết tắt..............................................................................................x
Danh sách các bảng ................................................................................................xi
Danh sách các sơ đồ.............................................................................................. xii
Danh sách các hình ảnh........................................................................................ xiii
Chương 1: GIỚI THIỆU .......................................................................................1
1.1 Đặt vấn đề ....................................................................................................1
1.2 Vấn đề nghiên cứu........................................................................................3
1. 3 Mục đích nghiên cứu ...................................................................................3
1.4 Câu hỏi nghiên cứu.......................................................................................4
1.5 Nhiệm vụ nghiên cứu....................................................................................4
1.6 Đối tượng và khách thể nghiên cứu...............................................................4
1.7 Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................4
1.8 Phương pháp nghiên cứu ..............................................................................5
1.9 Cấu trúc luận văn..........................................................................................5
1.10 Kế hoạch nghiên cứu ..................................................................................7
Chương 2 CƠ SỞ LÍ LUẬN ..................................................................................9
2.1 Lược khảo lịch sử vấn đề nghiên cứu............................................................9
2.2 Tổng quan về hướng nghiệp .......................................................................11
2.2.1 Khái niệm hướng nghiệp.......................................................................11
2.2.2 Nhiệm vụ của công tác hướng nghiệp ...................................................12
2.2.2.1 Giáo dục thái độ lao động và ý thức đúng đắn đối với nghề nghiệp .12
2.2.2.2 Giải thích, giới thiệu, tuyên truyền nghề ..........................................13
2.2.2.3 Tổ chức cho học sinh làm quen, thực tập với một số nghề cơ bản,
nghề truyền thống của địa phương...............................................................13

v


2.2.2.4 Hướng dẫn cho học sinh đi vào những nghề, những nơi đang cần
nhiều lao động trẻ tuổi có văn hóa...............................................................14

2.2.3 Cấu trúc của công tác giáo dục hướng nghiệp .......................................15
2.2.4 Các hình thức tổ chức giáo dục hướng nghiệp.......................................15
2.2.4.1 Hướng nghiệp qua các môn học.......................................................15
2.2.4.2 Hướng nghiệp qua các buổi sinh hoạt hướng nghiệp........................16
2.2.4.3 Hướng nghiệp qua các hoạt động ngoại khóa...................................17
2.2.5 Thực trạng công tác giáo dục hướng nghiệp hiện nay............................17
2.2.6 Chủ trương của Đảng và Nhà nước về công tác hướng nghiệp ..............20
2.3 Quá trình dạy học .......................................................................................21
2.3.1 Khái niệm dạy học ................................................................................21
2.3.2 Cơ cấu của quá trình dạy học ................................................................22
2.3.3 Chức năng và nguyên tắc của quá trình dạy học ....................................23
2.4 Những tiêu chuẩn khi thực hiện thiết kế bài giảng ......................................24
2.4.1 Mục tiêu dạy học...................................................................................24
2.4.2 Thiết kế nội dung bài học......................................................................25
2.4.3 Thiết kế các hoạt động người học..........................................................26
2.4.4 Cách tổ chức giảng dạy.........................................................................26
2.5 Khái quát về lồng ghép giáo dục hướng nghiệp vào môn học .....................28
2.5.1 Khái niệm “lồng ghép” .........................................................................28
2.5.2 Nguyên tắc lồng ghép giáo dục hướng nghiệp.......................................28
2.5.3 Phương thức lồng ghép giáo dục hướng nghiệp vào môn học................29
2.5.4 Cách thiết kế bài giảng có lồng ghép nội dung giáo dục hướng nghiệp..29
2.6 Giới thiệu về môn Công nghệ bậc trung học phổ thông...............................30
2.6.1 Nội dung chính chương trình Công nghệ bậc trung học phổ thông ........30
2.6.1.1 Chương trình Công nghệ 10 ............................................................30
2.6.1.2 Chương trình Công nghệ 11 ............................................................30
2.6.1.3 Chương trình Công nghệ 12 ............................................................31
2.6.2 Tầm quan trọng của môn Công nghệ đến việc định hướng nghề nghiệp
cho học sinh trung học phổ thông .................................................................32

vi

Chương 3 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......................................................34
3.1 Phương pháp nghiên cứu tài liệu.................................................................34
3.2 Phương pháp thực nghiệm ..........................................................................34
3.3 Phương pháp quan sát.................................................................................36
3.4 Phương pháp điều tra bằng phiếu câu hỏi....................................................37
3.5 Phương pháp thống kê ................................................................................38
3.5.1 Phương pháp phân tích định lượng........................................................38
3.5.2 Phương pháp phân tích định tính...........................................................38
Chương 4 KẾT QUẢ VÀ PHÂN TÍCH..............................................................39
4.1 Thiết kế các bài giảng môn Công Nghệ có lồng ghép nội dung giáo dục
hướng nghiệp ...................................................................................................39
4.1.1 Thiết kế bài 35 Công nghệ 10: Điều kiện phát sinh, phát triển bệnh ở vật
nuôi ...............................................................................................................39
4.1.1.1 Phân tích .........................................................................................39
4.1.1.2 Thiết kế chi tiết................................................................................42
4.1.2 Thiết kế bài 44 Công nghệ 10: Chế biến lương thực, thực phẩm ...........42
4..1.2.1 Phân tích ........................................................................................42
4..1.2.2 Thiết kế chi tiết...............................................................................46
4.1.3 Thiết kế bài 19 Công nghệ 11: Tự động hóa trong sản xuất cơ khí ........46
4.1.3.1 Phân tích .........................................................................................46
4.1.3.2 Thiết kế chi tiết................................................................................49
4.1.4 Thiết kế bài 20 Công nghệ 11: Khái quát về động cơ đốt trong .............50
4.1.4.1 Phân tích .........................................................................................50
4.1.4.2 Thiết kế chi tiết................................................................................53
4.2 Sử dụng các bài giảng môn Công Nghệ có lồng ghép nội dung giáo dục
hướng nghiệp vào dạy học ở trường Trung học phổ thông................................53
4.2.1 Mô tả các hoạt động của bài giảng thực nghiệm ...................................54
4.2.2 Kết quả khảo sát ý kiến học sinh sau các bài giảng thực nghiệm ...........62

Chương 5 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................67
5.1 Tóm tắt kết quả...........................................................................................67

vii


5.2 Kết luận nội dung giáo án được thiết kế......................................................67
5.2.1 Chất lượng nội dung giáo án được thiết kế ............................................67
5.2.2 Kinh nghiệm khi thiết kế và giảng dạy bài giảng môn Công nghệ có lồng
ghép nội dung giáo dục hướng nghiệp ...........................................................68
5.2.2.1 Các phương pháp lồng ghép nội dung giáo dục hướng nghiệp vào dạy
học môn Công nghệ.......................................................................................68
5.2.2.2 Các hình thức lồng ghép nội dung giáo dục hướng nghiệp vào dạy
học môn Công nghệ.......................................................................................68
5.2.2.3 Các nguyên tắc cần thực hiện khi lồng ghép nội dung giáo dục hướng
nghiệp vào dạy học môn Công nghệ ..............................................................70
5.3 Thuận lợi và khó khăn ................................................................................70
5.3.1 Thuận lợi ..............................................................................................70
5.3.2 Khó khăn ..............................................................................................71
5.4 Tác dụng của việc lồng ghép nội dung giáo dục hướng nghiệp vào dạy học
môn Công nghệ đối với học sinh ......................................................................72
5.4.1 Hứng thú học tập của học sinh ..............................................................72
5.4.2 Phát triển các kỹ năng chọn nghề ở học sinh .........................................74
5.4.3 Khả năng tiếp thu bài học của học sinh .................................................76
5.5 Kiến nghị....................................................................................................77
5.5.1 Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo ...........................................................78
5.5.2 Đối với trường phổ thông......................................................................78
5.5.3 Đối với bản thân giáo viên và sinh viên sư phạm ..................................78
5.6 Hướng phát triển của đề tài.........................................................................79
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................80

PHỤ LỤC
Phụ lục 1: Giáo án bài 35 Công Nghệ 10
Phụ lục 2: Giáo án bài 44 Công Nghệ 10
Phụ lục 3: Giáo án bài 19 Công Nghệ 11
Phụ lục 4: Giáo án bài 20 Công Nghệ 11
Phụ lục 5: File bài giảng Powerpoint bài 19 Công nghệ 11

viii


Phụ lục 6: File bài giảng Powerpoint bài 20 Công nghệ 11
Phụ lục 7: DVD Video tiết dạy thực nghiệm bài 19 Công nghệ 11 và bài 35 Công
nghệ 10
Phụ lục 8: Phiếu khảo sát
Phụ lục 9: Giới thiệu trường Trung học phổ thông Võ Thị Sáu – Quận Bình Thạnh –
TP.HCM
Phụ lục 10: Giới thiệu về người nghiên cứu

ix


DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT
1. HS: Học sinh
2. GV: Giáo viên
3. GDHN: Giáo dục hướng nghiệp
4. HN: Hướng nghiệp
5. THPT: Trung học phổ thông
6. NN: Nghề nghiệp
7. TP.HCM: Thành phố Hồ Chí Minh
8. CN: Công Nghệ

9. NXB: Nhà xuất bản
10. SGK: Sách giáo khoa

x


DANH SÁCH CÁC BẢNG
Bảng 1.1: Kế hoạch nghiên cứu ..........................................................................7
Bảng 3.1: Đối tượng dạy thực nghiệm ..............................................................35
Bảng 3.2: Bố trí thời gian dạy thực nghiệm ......................................................35
Bảng 4.1: Hình thức tổ chức dạy học GDHN cho HS ở trường THPT Võ Thị
Sáu ...................................................................................................................62
Bảng 4.2: Tác dụng của việc cung cấp thêm một số thông tin về ngành, nghề, thị
trường lao động,… liên quan đến nội dung bài học môn CN ............................63
Bảng 4.3: Nhận định của HS về các thông tin ngành nghề được cung cấp trong
bài học môn CN ...............................................................................................64

xi


DANH SÁCH CÁC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1: Tam giác HN và các hình thức HN (K.K Planonop) ........................15
Sơ đồ 2.2 Mối quan hệ giữa các thành tố trong quá trình dạy học (Nguyễn An,
1996)................................................................................................................22

xii


DANH SÁCH CÁC HÌNH ẢNH
Hình 5.1: Video thực nghiệm 1 (đoạn 6): HS hứng thú khi được GV cung cấp

thông tin mang nội dung HN ............................................................................73
Hình 5.2: Video thực nghiệm 2 (đoạn 2 và 3): HS hứng thú khi tham gia hoạt
động học tập mang tính HN..............................................................................73
Hình 5.3: Video thực nghiệm 1 (đoạn 7): HS suy nghĩ, nhìn nhận nghề GV cung
cấp....................................................................................................................75
Hình 5.4: Video thực nghiệm 2 (đoạn 8): HS tập trung lắng nghe thông tin HN
từ GV ...............................................................................................................75
Hình 5.5: Video thực nghiệm 1 (đoạn 4): HS phát biểu, trả lời câu hỏi .............76
Hình 5.6: Video thực nghiệm 2 (đoạn 5): HS làm bài tập..................................76

xiii


Khóa luận tốt nghiệp

Ngành Sư Phạm Kỹ Thuật Công - Nông Nghiệp

Chương 1: GIỚI THIỆU
1.1 Đặt vấn đề
Hiện nay, xã hội ta rơi vào tình trạng “Thừa thầy thiếu thợ”, học sinh luôn đặt
quyết tâm thi vào đại học, cao đẳng cho dù ngành không thích và chưa biết gì về
yêu cầu hay đặc điểm của ngành. Thực tế cho thấy có những học sinh (HS) chỉ biết
chọn ngành theo lời rủ rê hay độc lập dựa vào sở thích và đăng kí mà không cần biết
mình có phù hợp với ngành đó hay không, khả năng kinh tế có đáp ứng được hay
không. Như vậy, công tác giáo dục hướng nghiệp (GDHN) là rất cần thiết cho HS,
mà thực tế công tác GDHN tại các trường trung học phổ thông (THPT) còn nhiều lơ
là, hạn chế, cần được hoàn thiện hơn.
Theo chủ trương của Đảng, Nhà nước, Bộ Giáo Dục và Đào Tạo là đào tạo
theo nhu cầu xã hội, gắn liền lý thuyết với thực tiễn, tạo điều kiện cho HS tự tìm
hiểu về thực trạng nghề nghiệp (NN), từ đó có cơ sở định hướng NN chính xác hơn

cho tương lai, xây dựng sân chơi mang tính sáng tạo và thẩm mỹ cho HS, đồng thời
tổ chức thực hiện nội dung bộ môn hoạt động giáo dục trong nhà trường. Nhưng
đến thời điểm hiện tại, ở Việt Nam, GDHN và tư vấn hướng nghiệp (HN) vẫn còn
chưa thật sự được chú trọng.
Đề cập đến chất lượng giảng dạy nội dung HN, ông Lâm Văn Triệu – Phó hiệu
trưởng trường THPT chuyên Lê Hồng Phong cho biết: “Chất lượng giảng dạy của
mỗi tiết học, của mỗi giáo viên (GV) không đồng đều. Chẳng hạn như chủ nhiệm là
GV môn khoa học tự nhiên thì tư vấn cho HS các ngành nghề về khoa học xã hội sẽ
không sôi nổi bằng những GV của chính ngành học đó và ngược lại, hoặc có thầy
cô đầu tư nhiều công sức cho bài giảng, có thầy cô thì hờ hợt. Nhưng chúng tôi
cũng phải chấp nhận vì đó đâu phải chuyên môn của họ”. Vì là môn học không
đánh giá qua thang điểm nên GV và HS rất thờ ơ. Chỉ HS lớp 12 may ra quan tâm.
Đa số GV công nghệ (CN) khi được hỏi đều thẳng thắng: “Nhà trường phân công
thì phải thực hiện chứ thật ra chúng tôi chẳng có ham thích giảng dạy nên cũng khó
lòng thu hút HS. Đó là chưa kể đến phải lo cho bộ môn chính của mình đâu còn
mấy thời gian sưu tầm tìm hiểu tài liệu HN sinh động” (Trích Định hướng nghề
nghiệp... trên lý thuyết!, tác giả Bích Thanh - báo Thanh Niên ra ngày 19/3/2009).

SVTH: Đỗ Văn Minh

GVHD: Lê Thúy Hằng
1


Khóa luận tốt nghiệp

Ngành Sư Phạm Kỹ Thuật Công - Nông Nghiệp

Theo ông Phạm Ngọc Thanh, Phó Giám đốc Sở Giáo Dục và Đào Tạo TP
HCM, cho rằng, công tác HN ở trường phổ thông hiện nay chưa sâu tới từng đối

tượng học sinh. Thêm nữa, cách triển khai các hoạt động HN cũng không đa dạng.
Hiện con đường học nghề qua các môn văn hóa hầu như không được các nhà trường
quan tâm thực hiện. Các kênh khác như HN qua dạy học môn CN, nghề phổ thông,
tổ chức lao động sản xuất, ngoại khóa… chưa được thực hiện, hiệu quả giờ lên lớp
của hoạt động HN thấp.
Nhà trường phổ thông của chúng ta chưa chú ý tạo những điều kiện thuận lợi
để HS ngay từ khi ngồi trên ghế nhà trường được phát triển hứng thú, năng lực kỹ
thuật chọn NN cho bản thân các em. Các em HS rất ít hiểu biết về ngành nghề trong
xã hội, về phương hướng phát triển kinh tế đất nước. Mà môn CN 10, 11, 12 cung
cấp cho HS THPT nhiều kiến thức thực tế trong cuộc sống như: nông, lâm, ngư
nghiệp, tạo lập doanh nghiệp, vẽ kỹ thuật, chế tạo cơ khí, động cơ đốt trong, kỹ
thuật điện mà người học có thể vận dụng vào thực tiễn. Do đó, môn CN có ý nghĩa
quan trọng trong quá trình GDHN.
Giáo dục cần những bước đột phá, phát triển đặc biệt là ở nội dung dạy, học và
phương pháp dạy học để HS có thể định hướng NN trong tương lai. Trong đó, môn
CN 10, 11, 12 – một môn khoa học ứng dụng nên nó góp phần không nhỏ đối với
việc định hướng NN của HS. Quá trình vận dụng kiến thức từ lý thuyết vào thực
tiễn có tác dụng đến việc định hướng NN cho tương lai của HS. Vì vậy quá trình
dạy học phải làm sao để phát huy khả năng nhận thức và tư duy của HS, tạo cho HS
tính năng động và tự giác, để sau khi rời ghế nhà trường các em có thể định hướng
cho mình một nghề nuôi sống bản thân.
Tuy nhiên, trong thực tế cho thấy việc giảng dạy môn CN còn mang nặng tính
lí thuyết, thụ động, và chưa phù hợp với yêu cầu xã hội. Những nghiên cứu khoa
học, khóa luận trước đây chủ yếu tập trung vào vấn đề đổi mới phương pháp giảng
dạy môn CN như: Ứng dụng Công nghệ thông tin, áp dụng bài giảng điện tử, sử
dụng video clip, dạy học theo phương pháp dự án, dạy học theo phương pháp thảo
luận nhóm... Việc kết hợp, lồng ghép để mở rộng nội dung kiến thức, nâng cao tầm
quan trọng môn CN chưa được quan tâm nhiều. Xuất phát từ lý do trên đã thôi thúc

SVTH: Đỗ Văn Minh

GVHD: Lê Thúy Hằng
2


Khóa luận tốt nghiệp

Ngành Sư Phạm Kỹ Thuật Công - Nông Nghiệp

người nghiên cứu đi vào nghiên cứu đề tài: “Thiết kế và dạy thử nghiệm một số bài
giảng môn Công nghệ có lồng ghép nội dung Giáo dục hướng nghiệp cho học
sinh Trung học phổ thông”.
Đề tài sau khi hoàn thành sẽ giúp cho GV có được hướng mới trong việc dạy
học môn CN và giúp HS ở các trường THPT vừa học môn CN vừa có thể tiếp thu
các kiến thức về GDHN từ đó có thể định hướng tốt hơn cho NN tương lai của
mình. Bởi thông qua môn học CN, ngoài việc tiếp thu kiến thức môn học, còn xây
dựng cho HS phương pháp và tác phong làm việc của người lao động. Bên cạnh đó
là việc phát hiện năng khiếu, tài năng của HS qua các giờ học, trên cơ sở đó tiến
hành trợ giúp, tư vấn, phát hiện năng lực NN cho HS. Đồng thời đề tài là nền tảng
để cải thiện công tác GDHN ở các trường THPT.
1.2 Vấn đề nghiên cứu
Vấn đề nghiên cứu của đề tài bao gồm:
- Thiết kế một số bài giảng môn CN bậc THPT có lồng ghép với nội dung
GDHN.
- Thiết kế bảng câu hỏi khảo sát ý kiến của HS về hiệu quả các tiết dạy thực
nghiệm môn CN có lồng ghép nội dung GDHN.
- Sử dụng bài giảng có lồng ghép nội dung GDHN để tổ chức dạy học môn CN
ở trường THPT.
- Đánh giá hiệu quả của việc sử dụng bài giảng môn CN có lồng ghép nội dung
GDHN vào quá trình dạy học ở trường THPT.

1.3 Mục đích nghiên cứu
- Cung cấp cho HS các kiến thức mang tính HN thông qua các tiết học môn
CN.
- Giúp HS THPT say mê, hứng thú trong quá trình học môn CN.
- Đề xuất ý kiến nhằm cải thiện công tác GDHN và nâng cao hiệu quả giảng
dạy môn CN ở trường THPT.

SVTH: Đỗ Văn Minh

GVHD: Lê Thúy Hằng
3


Khóa luận tốt nghiệp

Ngành Sư Phạm Kỹ Thuật Công - Nông Nghiệp

1.4 Câu hỏi nghiên cứu
Câu hỏi 1: Việc thiết kế bài giảng môn CN có lồng ghép nội dung GDHN
được tiến hành như thế nào?
Câu hỏi 2: Quá trình dạy thực nghiệm môn CN có lồng ghép với nội dung
GDHN ở trường THPT có những thuận lợi và khó khăn gì?
Câu hỏi 3: Hiệu quả của việc sử dụng bài giảng môn CN có lồng ghép nội
dung GDHN vào quá trình dạy học ở trường THPT ra sao?
1.5 Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nhiệm vụ 1: Nghiên cứu cơ sở lí luận về công tác GDHN, nội dung môn
CN THPT, thiết kế và dạy thực nghiệm bài giảng môn CN.
- Nhiệm vụ 2: Thiết kế bài giảng môn CN bậc THPT có lồng ghép với nội
dung GDHN và bảng câu hỏi khảo sát ý kiến HS cho các tiết dạy thực nghiệm.
- Nhiệm vụ 3: Thực nghiệm sư phạm để kiểm tra hiệu quả việc sử dụng các

bài giảng môn CN có lồng ghép nội dung GDHN ở trường THPT.
- Nhiệm vụ 4: Đưa ra kết luận chung về hiệu quả sử dụng các bài giảng môn
CN có lồng ghép nội dung GDHN, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu
quả giảng dạy môn CN và công tác GDHN ở trường THPT.
1.6 Đối tượng và khách thể nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Nội dung GDHN được lồng ghép vào bài giảng môn
CN bậc THPT.
- Khách thể nghiên cứu: HS trường THPT Võ Thị Sáu – Quận Bình Thạnh –
TP.HCM.
1.7 Phạm vi nghiên cứu
Trong khuôn khổ luận văn tốt nghiệp cử nhân, người nghiên cứu chỉ thực hiện
nghiên cứu đề tài trong phạm vi:
- Thời gian nghiên cứu: Trong thời gian từ tháng 9/2010 đến tháng 5/2011.
- Địa điểm nghiên cứu: Trường THPT Võ Thị Sáu – Quận Bình Thạnh –
TP.HCM.

SVTH: Đỗ Văn Minh

GVHD: Lê Thúy Hằng
4


Khóa luận tốt nghiệp

Ngành Sư Phạm Kỹ Thuật Công - Nông Nghiệp

- Người nghiên cứu chỉ tiến hành thiết kế 2 bài giảng môn CN10 và 2 bài
giảng môn CN11 có lồng ghép nội dung GDHN. Dạy thực nghiệm 1 tiết môn CN10
và 1 tiết môn CN11 ở trường THPT Võ Thị Sáu – Quận Bình Thạnh – TP.HCM.
1.8 Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Nghiên cứu các tài liệu liên quan để xây
dựng cơ sở lí luận của đề tài như: Các sách, báo, luận văn, tiểu luận…có liên quan
về lĩnh vực của công tác GDHN, trong việc dạy học môn CN,…Các tài liệu chuyên
ngành phương pháp dạy học, lí luận dạy học,…
- Phương pháp thực nghiệm: Dạy thử nghiệm 2 bài giảng môn CN10 và CN11
tại các lớp 10 và 11 tại trường THPT Võ Thị Sáu – Quận Bình Thạnh – TP.HCM.
- Phương pháp quan sát: Quan sát trực tiếp bằng mắt ở lớp dạy, quan sát đoạn
video quay lại tiết dạy những biểu hiện về hứng thú học tập của HS trong giờ học.
- Phương pháp điều tra bằng phiếu câu hỏi: Giúp thu thập được những ý kiến
khách quan và chủ quan của HS về hiệu quả của tiết dạy thực nghiệm môn CN có
lồng ghép nội dung GDHN.
- Phương pháp thống kê:
+ Phương pháp phân tích định lượng: Giúp tóm tắt và thống kê các ý kiến của
HS sau mỗi tiết dạy thực nghiệm.
+ Phương pháp phân tích định tính: Sử dụng trong phân tích đoạn video bao
gồm: Thái độ, cử chỉ, hoạt động,…của HS.
1.9 Cấu trúc luận văn
Luận văn gồm 5 chương và phần phụ lục như sau:
1.9.1 Chương 1: Giới thiệu
- Sơ lược về lí do chọn đề tài.
- Giới thiệu sơ lược về vấn đề nghiên cứu:
+ Vấn đề nghiên cứu.
+ Mục đích nghiên cứu.
+ Câu hỏi nghiên cứu.
+ Nhiệm vụ nghiên cứu.
+ Đối tượng và khách thể nghiên cứu.

SVTH: Đỗ Văn Minh

GVHD: Lê Thúy Hằng

5


Khóa luận tốt nghiệp

Ngành Sư Phạm Kỹ Thuật Công - Nông Nghiệp

+ Phạm vi nghiên cứu.
+ Phương pháp nghiên cứu.
- Giới thiệu cấu trúc luận văn.
- Kế hoạch nghiên cứu.
1.9.2 Chương 2: Cơ sở lý luận
- Tóm tắt ưu và nhược điểm của các đề tài nghiên cứu trước đây.
- Những lý thuyết nền tảng cơ bản mà người nghiên cứu dựa vào để đặt giả
thuyết, tiên đoán, lý giải vấn đề…
1.9.3 Chương 3: Phương pháp nghiên cứu
- Mô tả những phương pháp nghiên cứu, phương pháp phân tích dữ liệu người
nghiên cứu đã sử dụng khi làm khóa luận.
- Mô tả những giai đoạn, công việc, hoạt động, thời gian tiến hành, cách thiết
kế bảng hỏi điều tra.
- Mô tả đối tượng và cách chọn đối tượng để nghiên cứu.
- Mô tả cách thu thập dữ liệu và phân tích dữ liệu.
1.9.4 Chương 4: Phân tích
- Tường thuật, trình bày, phân tích giáo án, bài giảng, dữ liệu đã được thực
hiện.
- Nhận định về kết quả thu được qua việc nghiên cứu.
1.9.5 Chương 5: Kết luận và kiến nghị
- Kết luận cho vấn đề nghiên cứu.
- Đưa ra kiến nghị về vấn đề nghiên cứu.
Tài liệu tham khảo

Phụ lục

SVTH: Đỗ Văn Minh

GVHD: Lê Thúy Hằng
6


Khóa luận tốt nghiệp

Ngành Sư Phạm Kỹ Thuật Công - Nông Nghiệp

1.10 Kế hoạch nghiên cứu
Bảng 1.1 Kế hoạch nghiên cứu

STT

1

2

3

4

5

THỜI GIAN

1/9/2010 đến

7/9/2010

8/9/2010 đến
30/9/2010

HOẠT ĐỘNG

THỰC

GHI

HIỆN

CHÚ

Chọn và đăng
ký đề tài

NNC

nghiên cứu.
Thu thập tài
liệu, viết đề

NNC

cương.

1/10/2010 đến

Chỉnh sửa đề

NNC và

30/11/2010

cương

GVHD

30/11/2010 đến

Viết lại đề

8/12/2010

cương

8/12/2010 đến
16/12/2010

Hoàn chỉnh đề
cương và cơ sở
lí luận

NNC

NNC và
GVHD

Thiết kế giáo
6

16/12/2010 đến

án và lập bảng

NNC và

26/12/2010

câu hỏi khảo

GVHD

sát
Tiến hành dạy
7

10/1/2011 đến

thực nghiệm và

15/3/2011

khảo sát kết

NNC

quả đạt được

Thu thập, phân
8

15/3/2011 đến

tích, tổng hợp

31/3/2011

các video clip,

NNC

phiếu khảo sát

SVTH: Đỗ Văn Minh

GVHD: Lê Thúy Hằng
7


Khóa luận tốt nghiệp

9

10

Ngành Sư Phạm Kỹ Thuật Công - Nông Nghiệp

1/4/2011 đến

Hoàn chỉnh

30/4/2011

khóa luận

2/5/2011 đến

Nộp khóa luận

4/6/2011

và báo cáo

SVTH: Đỗ Văn Minh

NNC

NNC

GVHD: Lê Thúy Hằng
8


Khóa luận tốt nghiệp

Ngành Sư Phạm Kỹ Thuật Công - Nông Nghiệp

Chương 2 CƠ SỞ LÍ LUẬN

2.1 Lược khảo lịch sử vấn đề nghiên cứu
Trong những năm gần đây có một số bài báo cáo, nghiên cứu khoa học về các
hoạt động tư vấn HN, về tầm quan trọng của môn CN đến việc định hướng NN cho
HS, đặc biệt là việc thiết kế và thử nghiệm dạy các bài giảng môn CN theo nhiều
phương pháp mới, theo cách kết hợp với việc tiếp cận kiến thức thực tế… cho HS
các trường THPT trên phương diện lí luận, thực trạng và các giải pháp như:
- Luận văn Thạc Sĩ Quản Lí Giáo Dục của Lê Hồng Minh thuộc viện nghiên
cứu phát triển giáo dục (2001). Một số giải pháp tổ chức hoạt động tư vấn HN cho
thanh thiếu niên trên địa bàn TP.HCM. Luận văn đã đưa ra các giải pháp nhằm
nâng cao hiệu quả của công tác GDHN, các hình thức tổ chức HN như HN qua công
tác tư vấn, lồng ghép vào dạy văn hóa,… cho cả học sinh THPT nói riêng và thanh
thiếu niên nói chung. Các hình thức này có thể áp dụng cho công tác GDHN trong
cả nước và đã thu được hiệu quả nhất định.
- Nghiên cứu của Dương Diệu Hoa – Đại học Sư phạm Hà Nội (2005). Giáo
dục lao động và HN trong quá trình lựa chọn NN của HS THPT. Nghiên cứu này
nhằm đánh giá mức độ và hiệu quả của hình thức GDHN trong nhà trường THPT và
nhu cầu cần trang bị kiến thức NN của HS THPT, những đề nghị của GV và HS về
công tác GDHN. Kết quả cho thấy các hình thức HN hiện nay ở các trường THPT
chưa thực sự phong phú và không được tổ chức thường xuyên nên nhu cầu tìm hiểu
ngành nghề của HS gặp nhiều khó khăn. Chủ yếu thông tin mà HS nhận được là từ
bên ngoài, ngoài GV.
- Luận văn tốt nghiệp ĐH Nông Lâm của Trần Thị Mỹ Hằng (2006). Tìm hiểu
thực trạng HN và đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả HN ở một số
trường THPT Quận 9 - TP.HCM. Nghiên cứu này đã trình bày những vấn đề cơ bản
trong công tác HN của một số trường THPT ở Quận 9 – TP.HCM và đưa ra một số
định hướng NN nhằm nâng cao hiệu quả HN trong tương lai cho các trường này.
Kết quả nghiên cứu cho thấy việc HN ở các trường này chưa cao, nội dung chưa
phong phú, hiệu quả công tác HN còn thấp và chưa được chú trọng.

SVTH: Đỗ Văn Minh

GVHD: Lê Thúy Hằng
9


Khóa luận tốt nghiệp

Ngành Sư Phạm Kỹ Thuật Công - Nông Nghiệp

- Luận văn tốt nghiệp Đại học Nông Lâm của Nguyễn Thanh Bằng (2007).
Thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng GDHN ở một số trường THPT trên
địa bàn Quận Thủ Đức – TP. HCM. Kết quả nghiên cứu đưa ra thực trạng GDHN ở
trường THPT, công tác GDHN hiện nay có hai hình thức chính dạy môn GDHN
cho HS khối 10 và dạy nghề phổ thông cho HS khối 11, 12. Đồng thời đề xuất một
số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả GDHN cho các trường THPT trên địa bàn
Quận Thủ Đức TP.HCM.
- Luận văn tốt nghiệp Đại học Nông Lâm của Võ Thị Thanh Thảo (2010). Tìm
hiểu mức độ ảnh hưởng của môn CN đến việc định hướng NN của HS một số trường
trên địa bàn quận Thủ Đức – TP.HCM. Đề tài đã nghiên cứu được mức ảnh hướng
của môn CN đến việc định hướng NN cho HS THPT. Mức độ ảnh hưởng này là
không cao vì các em chưa thực sự thích thú học môn CN, đặc biệt là HS khối 10 và
11.
- Luận văn tốt nghiệp Đại học Nông Lâm của Nguyễn Thị Quyên (2009). Thiết
kế một số hoạt động HN qua việc giảng dạy môn CN10. Đề tài này bước đầu đưa
một số hoạt động HN vào bài giảng môn CN10. Tuy nhiên, hiệu quả của việc thiết
kế hoạt động HN này là không cao… Người nghiên cứu chỉ tiến hành nhận định,
thống kê kết quả dạy thử nghiệm theo phương pháp phân tích định tính, chủ quan
bằng việc quan sát trực tiếp và thông qua video clip quay lại, chưa có sử dụng phiếu
khảo sát thu thập ý kiến khách quan từ GV và HS. Người nghiên cứu chưa xác định
được cần phải sử dụng các phương pháp dạy học nào để đạt được hiệu quả cao nhất.

Nội dung nghiên cứu chỉ giới hạn ở môn CN10.
- Luận văn tốt nghiệp Đại học Nông Lâm của Trịnh Thị Đào (2009). Thiết kế
một số bài giảng CN10 theo hướng giúp HS ứng dụng kiến thức sinh, hóa. Đề tài
này nhằm giúp HS vận dụng các kiến thức sinh, hóa trong việc học môn CN10.
- Luận văn tốt nghiệp Đại học Nông Lâm của Lê Thị Thìn (2010). Thiết kế một
số giáo án môn CN bậc THPT theo hướng tiếp cận thực tế. Đề tài là một hướng đi
mới trong việc giảng dạy môn CN, giúp học sinh dễ dàng tiếp thu nội dung kiến
thức môn CN. Tuy nhiên, hướng dạy này chỉ đạt được hiệu quả cao cho việc dạy

SVTH: Đỗ Văn Minh

GVHD: Lê Thúy Hằng
10


Khóa luận tốt nghiệp

Ngành Sư Phạm Kỹ Thuật Công - Nông Nghiệp

môn CN10 ở vùng nông thôn khi các em HS được tiếp xúc với các lĩnh vực nông
nghiệp. Đối với môn CN11, CN12 thì hiệu quả đạt được là không cao.
Trên cơ sở những thành quả của các công trình nghiên cứu trước đây, người
nghiên cứu nhận thấy vấn đề thiết kế bài giảng môn CN bậc THPT có lồng ghép với
nội dung GDHN chưa được nghiên cứu nhiều, chưa được quan tâm sâu sắc và áp
dụng vào việc giảng dạy môn CN ở các trường THPT. Do đó, người nghiên cứu tiến
hành nghiên cứu đề tài: “Thiết kế và dạy thử nghiệm một số bài giảng môn Công
nghệ có lồng ghép nội dung Giáo dục hướng nghiệp cho học sinh Trung học phổ
thông” nhằm giúp GV có một hướng mới trong việc giảng dạy môn CN, nâng cao
hơn hiệu quả dạy học. Giúp HS thích thú hơn với quá trình học môn CN, đồng thời
HS có thể định hướng cho mình một ngành nghề trong tương lai. Những công trình

nghiên cứu trên là cơ sở, nền tảng lí luận để người nghiên cứu tham khảo, phát huy
và xây dựng đề tài nghiên cứu của mình được hoàn thiện hơn.
2.2 Tổng quan về hướng nghiệp
2.2.1 Khái niệm hướng nghiệp
Thuật ngữ HN được xác định:
- Theo Châu Kim Lang (2002): “HN là công việc của nhà trường, gia đình và
xã hội giúp HS tìm hiểu khái quát cơ cấu nền kinh tế quốc dân, tìm hiểu các ngành
nghề chủ yếu của đất nước, đặc biệt là các nghề địa phương; từ đó phát triển hứng
thú và năng lực đối với một dạng lao động nhất định; hướng dẫn cho HS lựa chọn
có ý thức NN, hướng học tập về NN. HN là hình thức giám định lao động cho HS
nhằm điều chỉnh động cơ, hứng thú NN của cá nhân cho phù hợp với yêu cầu phát
triển ngành nghề trong xã hội”.
Theo Hồ Bá Thâm (2008): “HN không chỉ là đơn giản cung cấp thông tin mà
phải chỉ ra được sự phát triển tất yếu của cá nhân trong tương quan với NN của
người đó và với xã hội”.
- Theo Từ điển Tiếng Việt, HN là: “Thi hành những biện pháp nhằm củng cố
đảm bảo sự phân bố tối ưu (có chú ý đến năng khiếu, năng lực, thể lực) nhân dân
theo ngành và theo loại lao động” hoặc được hiểu với nghĩa “Giúp đỡ lựa chọn
đúng ngành nghề”.

SVTH: Đỗ Văn Minh

GVHD: Lê Thúy Hằng
11